.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBAHٟHYHdAD dT,0Q 4 4:9Q 4 4:N8Q 4 4: S 4:8  0S`H`hH`/.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBA 0Uih7 RUD@ 0X@ q`PUUQ HAptbd5Q1QUUQl)`D` P@ @I Hps'6FTQE%In@p`P+5@;7g;#Oh(qF&PRQ oOwww.a$PcWЏ`^&'_ ?dP@*Q?piIp`5SQUEU`ߖ_p`_c~P?@G@FTtU4b_`dHpw6fP0;UhGsPpIwrF@TPAUE@?c@`@wGfaUP ?Ph`tp@ff1UU$b!o{׀(2?ulB_a{%aQbrf>)< ^ 5~C?B{A H7p6 `^Q5UU@IFtrdUQE@??faUR0U?@)A)(wJfZS00%1[1F!wpfU!U UU4AwwGf~_ @DwfaS#P`@A0PU@k_ ! T?2ifa$UEDQ$!?^%^?#I@hwttFbBEqA  wBd@Q@biq_TR0BC?ww??QbTUBU4$??dQC!?ۙA_swwbE3_Ai~$_~`1P0S$I`QiÆqw 6UT'@i `h`GGGf&A%`iݑhHq#FF]E$E~a Iqi!GOETHH#`P1a C@q@81b@r6F0`ffPFR??01?HB*i8btwa79*Q@ _ TPp#```0w%FS ?`0660SS R8 DqF6 Qy@`p?TPU4q? ~@  7 _0\/zz @0H??*kp3$$$$RSSC4FF%RteC4VG%RddC455%BBBBX=RJZ9gs{X=LJZ1gs{gCClC)C] 𵆰KN$kIHRR!B!GOys@-h$U`!!4, W@  7B  ?' xG 7(9"HBa8dI# h@C8!> - @'% x 7 / ' L '` h #@ Hx( GhCXC C2C J'PhR{3:3z;@* 9+ѐpGhC񵂰 )Hh.8PCpR(0 9 B %($EHh( "B"1# .1o0:0z!@4B Hh ))IBIIIBIIAG1hCHIh h`B@@#@Oi#B i1a)ۉ HaaI ` !@CpGhCCC!"R( KR(HQ1B !HpG0  #GK *KK#A#CETS0 \ ,!!1BCR0(۰pG0*A A"I2 "HpG@I" pG@NhH1iCA@@ 0a xA(h (ya` h 7B  ?'! 1@#BHМC` GC "JI# h@#[B EHpEI hO#'<pK $x#Cp"Cp8< $Qx9K!CQph !#B!`4I`4I3IMH`$] h`!!4,*L C8a!Lhi@Hhh (ڠ!I!IXH` 8@H8@$( 2`!4 ,L C I  IMGC2lCC `8` $M/`U/ HC(a/ / ` Ӯh/ѰI/IX` @/(/ H @O8CGC h`` G G Oh 0*2Rh"B"]GCK"hB"%0NGCB828!RGOFFONwith RONOFFSLOWMO5min10min30minOFFIIIIIIIIIIIIIIINormalTurboCrapProtGBAGBPNDS1P2PLink2PLink3PLink4PBlackGreyBlueNoneYellowGreyMulti1Multi2ZeldaMetroidAdvIslandAdvIsland2BaloonKidBatmanBatmanROTJBionicComCV AdvDr.MarioKirbyDK LandDMGMGBSGBCGBAGBAuto Goomba Pogoomba ' I" ;`AHx('@I XhF? @HAIx XiFhFiF" F;O @ 2 2 > GPowered by XGFLASH2.com 2005uChav2.2 on wC`C`B autofire: A autofire: 2`Controller: Display->Other Settings->Link TransferSleepRestartSave State->Load State->Manage SRAM->Exit Q" 6h:H;Ix X:hFiF 8H8Ox8:XhFiF 6L7Ix X6hFiF x4I X4hFiF 4H4h :XhFiF y0:XhFiF /H/x:XhFiF /H/hhFiF G Other Settings(`VSync: _`FPS-Meter: C`Autosleep: `EWRAM speed: 2Swap A-B: Autoload state: (Goomba detection: PaGame Boy:  " HIh XhFIiF 7HIx XhFfOKBa  @&60`.CH p ;pAH[#  >Np00Xp!000pp@;p#C3H&1H1A1HA(1%H&V f>Й(`]0 Z&v  # 06N<,$$ 4D=- Hh. 47?/ JGgCTCC brac#\T3:рpG H!I LhB 8hB <`x`Gg1W!"Cxx;Cx?;Cx?;CY02*ۀpG e") |"* wZ'?рG Write error! Memory full. Delete some games.1K1Oh#[<f'BC#fB7B+) #[B 5 (92>.'C.`h`=- 9*d'C'``` I02 `!Ip02B @I9 GCg^)2:p01ypG "S!H9 !7< 9< !7< }9 79 G00:00:00 - 00/00kKCIh h&1+AL! + + h)89B)) !`  Y'# ` B )"B" 0 1_Bѡh7  &.ѽB  i"2 D/"3 =( ("B" 0." )7 (" H` `GCgPush SELECT to deleteSave state:Load state:Erase SRAM:CKL(#[30 g``Hh`Hh2`HOx(8I Hh1.1"8NGg0CPCuCgCTC LjF ` (ќG  "! h-!h8BH ` 8@jF (H8@C #L!:#k LjF `  @"! h("! h 8@jF H8@GgCd#C% I NBh3B1` *I `GgCIh" J)0% )>hI`GgCH#h@pGlC( Hh/jF!(HhGPCTC(јG ") O#!";HhjF!v( "!6( g Saving.gPC(4! N(-h()!D("#[M0"#K!I H631!"H`!8Gg0!HKJ?"!GgA(< Hx8Hhw! ! -hB "RIH<// "Ah J00""RIH"GdCPCHx"Hh-jF! (hBE"R I HjF!8(zGdCPC  .MiF(`(G @&h%(B(!{%mH5hB#[B I") `%5<- M"!(h)h8BH(` 8@iF ( H8@CpC ROM not found.I(IjF! ("L#[0" IHhqHhHqHIx xCI x CI xICqHxHhO`/"! #[0"Gg0g8\_C(C_dCPC(!jF! (Jy`Ay J`y Jp!@ Jp!@ J#pI@@ pG8\_C(C_&O(C !I%=p70BjF! Z(L#[0"IHJhqHhHqHxqxyCq/`"! #[0"Gg0g8\_CC8O8J9j `%3L.S][D/7>W S BՉ-63CCBiсщ) щIaZ %KB$H!!с!C P CKBH!KBH!KBPh(Е`h(Аh8`HH8bH#CpG!`Q`сQ`gC @0&@  HKhB Hx( H! I CII#CpGC0vC CB0ӄFR) xp@Iу:Ӱɸ:Ұ 2 p Cp p p xpI@R`FpG CCXPpGR\TpG/Y@P@ KRB#BBRB[AB Z@P@Y@pGGGGG G(G0G8G CфF0 LC+@# @pB0`FpG xpI[*pG2x+ x1p2+pG/KRB#BBRB[ABpGFCˀ  xx[IR gFpGFRp@: C C  :ӁTR`FpGxG0`B @ @   !QR B0`BaB/F C ӰL;C+@рҰ xpI@+ R`FpG p@R`FpGxG--N< \/ Divide by zero///4 ,P$PP //38//1e "" \  /\ \$/< }Ϡ0\ }Ϡ@\  @0}ϠP\ // XTS4xVͫ0 FhnzZ~h2 0;.Yk  RT;h;h;h;;;T; T; = = =<<<<<===<<<<<<" =l=H=T; O-<04 +**)HAIB*@/@GPO|xt,`- .{H x@@44P,T(X$\ㄔGO 2 ZB^?O/pD-逡$ b(`4@ 0 PPQ0S$pD/XCP ` w9`9@9,C BB4Cx0@P`x404x40x4L-`ጠ匰Z @O PPQP$T0IE?@  L/xxxx h>P`@: ;;,'t,C2\+phà`àbàcàdàeàhàiàlàmàpàrà`sàtàu` àxàyà|à}ààà`bcdehilmprs`tu` xy|}wxFFFG8GhGGG H(??(@@(AA(B?(M3"o{3"o{3"o{3"o{UUUUUUUUUUUUUUUUUUZJZcUUUތk)ZcZJggU F%)YZJZcޢBk{URZJ!1sJ!!scR)祥{))Bu)ksJ!!scR)祥{))BތZsJ!!kkcB{))BȐPDBRRRRZZk{!BRZ{9RZ{9RZ{9Zk{!Bε!)99JZ9ﭥkZZB猥BRkRRRBZޜkf!BRUURBΌZR>sB3 wx#5 ZM`) UUUѩQH%GGM[jcBs{!%   @h*>` ; 8L 50@  ,$ /P-"P-p???????-???/@-L =@P 1 @@@0S@/0S@/                  @-BJRZbjrz "&.B1.07, T\ 0P@0/P00/$0/  R 0/޼ DP`l  0܀P:O-@PB A  ᠀堐cp@DA`PPP` \ EX P: O 0@-S"I 0  \0 Π0 S( 000 Q@@Ao 0!CexV4-$2X$QP$? @P,,0 R :Q0A 2 --N< \  Divide by zero!"!!"!"!!""!!"!""""!"!!""!!"!""""!!!!!!""""!"!!"!!!!!!!"!!""!!"!!!!!!!"""""!!"!!!!!!!!!!!!!0CFGNINTENDOxG[?xGbxGDxG\?xGZxGxG\xG xGxGxGexGxGqxGxGXTW@XTW@XTWXXTW$ %Ƞ B.瀀XTWX XTW2T12@XTW21TE112@XTWX\ကXTW0@2#D#@XTWČ~ B. B.XTW'1p2#!2XTW%Ƞ +LကXTWXE XTWe\2T12eT@XTWe\21TE112eT@XTWTXကXTW0L2#@#L@XTW$ PI@XTWhXTW$ &Ƞ B.瀀XTWh XTW2d12@XTW21dF112@XTWhlကXTW0E@2#@XTWXTW'1p2#!2XTW&Ƞ +LကXTWhF XTWfl2d12fd@XTWfl21dF112fd@XTWdhကXTW(0d@2E@XTW@HXTWxXTW$ 'Ƞ B.x XTWx XTW2t12@XTW21tG112@XTWx|ကXTWD QDR T"@ 22#1@XTW@T 2231@XTW@HXTW'1p2#!2XTW'Ƞ +xLကXTWxG XTWg|2t12gt@XTWg|21tG112gt@XTWtxကXTWD$ 2@XTW@HXTW|XTW$ 'Ƞ B.xG XTW||倀XTW'Ƞ + 212  B.XTW'Ƞ + 21@112  B.XTW'Ƞ B.XTW12@XTW@HXTW|'1p2#!2XTW'Ƞ +xGLကXTW|@|倀XTW2D12@XTW21DD112@XTWLကXTW22#@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTW'Ƞ +X\ကXTWXP@XTWT%T@XTWT&T\@XTWTP@XTWT'T\@XTWTP@XTW'Ƞ +TXကXTWT$T@XTWh`@XTWhd@XTWhd@XTWh`@XTWhd@XTW'Ƞ +hlကXTWh`@XTWd%dl@XTWd`@XTWd&d@XTWd'dl@XTWd`@XTW'Ƞ +dhကXTWd$d@XTWxp@XTWxt@XTWxp@XTWxt@XTWxt@XTW'Ƞ +x|ကXTWxp@XTWt%t|@XTWtp@XTWt&t|@XTWtp@XTWt't@XTW'Ƞ +txကXTWt$t@XTW% 'Ƞ B.瀀XTW%'Ƞ B.瀀XTW& 'Ƞ B.瀀XTW&'Ƞ B.瀀XTW' 'Ƞ B.瀀XTW'Ƞ  B.瀀XTW PI@XTW@H$ 'Ƞ B.瀀XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTW'Ƞ +LကXTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW'Ƞ +$L02!2XTW$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW'Ƞ + (!$@02!2XTW(!$@02!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW'Ƞ +$LT02 2#!2XTW$@T02 2#!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW'Ƞ + 2##?$@2# 2#D1!2XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW'Ƞ +2L1XTW2@1@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW'Ƞ +0L41XTW@1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW'Ƞ +0L1XTW0@1@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW'Ƞ +$ T02 2#!2XTW$T02 2#!2@XTWg XTW|Ě -,XȌ,Ȍ|ĊTXXTW XTW -XTWa XTW%|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$L02!2XTWI|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWXTW@H|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -XTWXTWXTW I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Qf  -XTW (!$@02!2XTWI XTW|Ě -,hȌ,Ȍ|ĊdhXTWJ XTW XTW&|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$LT02 2#!2XTWIOhXTWXTW}XTW 2##?$@2# 2#D1!2XTWI& $ XTW|Ě -,xȌ,Ȍ|ĊtxXTW%( $ v뀀XTW'|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW2L1XTWI |(!|02 "2XTW' -@XTWČ$  B.XTW0L41XTWI( LXTW|Ě -,Ȍ,HȌ|ĊL0P ;XTW%( oLကXTW@XTW  $|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q8 XTW0L1@XTWI0s|(!x02 "2XTW|t倀XTWČ +LXTW|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -H@H$ T02 2#!2XTWI80O- ģij,F.  !#RO/#>5:5`   h/<<3   4# R $# ,/  /"P" R" B4 4@ FxGQEĊQEĊ x ĊG @ĊQEOĊ$ P P@ $ @: $  vR $ $@ H  P  X ` @ I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWPFPFh>P01// \J" 3--:--. .:::::::.TA`AlAxAA:AAAAAAAAA:B B,B8BDBPB\B:::::::::BBBBBBBBBBBBBBBB@56d6677:477778::::::::::-::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: \(UWQL \UWQLRead from OAM. Wrote to OAM. \J2--:----:::::::-<@H@T@`@l@:x@@@@@@@@@:A AA$A0A  ˌ  ˌLT!L t >  ˌ  +xxxxSNtuuh>Ix^Z!`@@&9_9_9_9_`?DDDD@ D H L P T X T X  PO4OdO::::(;|;;;-<;:: v  (;=L<$<!Q@-U@ nO4rOP$ P$ P$ P$ P$ (;<<: 9: =0=:+ P CSv(;\=;;?(;=<:(;=::C9@-0<<<<8$@DA$HLI -$@DHL$T?99 0Px h8Tx0`|  P 8Lt@`4PhH 4 ` |       8 P l        4 P |        @ X t       $ @ X t       <X p0\(<Pdx @l4p$`(\$THH0Lh ,Hh(Dd0d<l (ldlBDTl$ X h P$     !(!d!!!!!0"X"""""#<#T#### $ $$$$:::::::(::::8 ;;D+bkGG@@>BEoE>B>RG>Uff s nٙgcnܙ3>CLAS GBA-5SZEKS003x >ӱCopyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. 1͑>$Pp>a>&>>#ͪ1>Vu͔!̓> (Om '  /  Ͷ   ̀>>xE>@A>>@B! 6# x G88888>> >>> #v(L Vw cog _ 9W -O G M< >Om B< >ON B B> B#(((%#(&(0($0͏B B7B@7BͪBjB@B@jB#= >O B#< >O B!>w# !6# 6#6# ! e" !0" !@ " ~B~B~B<$<$~BfZB~!>P"">">w!>""̓ !>LT]RO >G@( A(A **** L=L !>LT]RO}o|g>G@( A(A :::: L=L  L =O  G| 8 `8xG   L  { G=G|   G|  G L  !>>}|!@}|e !%*Gx(*v*Gx(*OG> > >>!'w}|!@}|ͤ e =G|  ͤ(e >( e > G|  e >>( ogog#F+Nx<(+x og#} #}|!@}|<ogog@ B} =T]og} |(6+} +}|!@#F+Nx<(x(}|<ogog~#~############~+~+~+~+~+~++~ +F+N+~+ng@* x $(͍ (͍ ($(%!@6>$$(!@6>$#(!(= y#!y(  yͶ  #O># y(*(/(4(8(<(@(D(H(L !P !` !p@!8!0!(! !!!!@( A(A ~/" !J !%!v*Gx(* G<8ͤ(e >>7 >˜ ˜ ( e >7 =>G!x(^#*Oy(* y!(!( !ʼ R df!R \!W!R_y(=RG@( A(A """"  T]  RG@( A(A """"  T]   @( A(A """"  T]  > >A! y( >""" N"O">og> >A! y( *GN 0*GO (* >oge G|  > >A!   # ogWoXgo&T]))))))))@@* x !6# x !V#z(9~ #~#_ #F~8#GN#~#O͏V#z 8)F#4zW{_F#4 Q z__F##4 Q z__V#z 8)F#4zW{_F#4 Q z__F##4 Q z__x(7`i`UOVG0 y T])))))@i`UoVgy Oi`))))) @ k&))}o ! {(8=xw#wyw#wˇ@@>@>GHI!`>" " !@6# ! 6# !><>(!< <(w#   w#  (,>O!`>" x >" x `>" x >OL> /7G>/Gx>0(>>$ x >$@( A(A @(D ɇƀhiA * >hiA * >h@iA * ɇƀjkA * >jk@A * ==|================<=======<===<===<=<==<=|=<!(>""## ͊K! ͱ6# _!ͱ6!`zͱ" G> ͱhj!ͯͯͯͯͯͯͯ\8x>!'w!SoTg((}!A|1}!M[GYoZg}Q|R!O6qQoRg# M>O!~w>0>MwD ̓@>O@o@gd>Od>O!@O@GoO!@O@Go>h@i >@D8LO_( !O~=_wM>O!@*fo>!hw!D .AN .isrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrD !M*fo@* x > "  = @D0D8@@L  &###bkG#G#G#Gx<=w#w#w#wbk###w#w#w#w6#6#6#6~w#~w#~w#~w++~w8G#~wG#~wG#~w++~###RRR@@D@EEEEuT\P\࠮⎊.興*Ϊ ꬪ]QwwUw :(**2**Ht@EutTTTT *ʪ ..*.@2**2**2 )*:"0*(* NJN .( wuUw@[RSRK ʪMI @@]U]Q]@gUWTW࠮⎊.興*gUGDG슈 ꪪ 8(+83*+t@Euu@@D\T((+0+*+ 0((3**3 (@nBNJ.wQwEwwuWq@YTUUU@@8 # #"; ݕ]pPPPp %%% " """":@XTTTTwuWq@YTUUU@@HPSRRSꪪꪪRRR@@D@EEEEuT\P\࠮⎊.興*Ϊ ꬪ2**2**2  .*.(.@t@Euu@@T\P((+0+*+ :**:***wTwAwtTTTu@@@; wuWq@YTUUU@@8 # #";@jJJJ.@NJJJN @UUUU]@@E]U@@@wQWUWwuWq@YTUUU@@U]@jJJJ.@JJJJN wTwAwtTTTu@@@QWUWPWgQWUW*@  PPP/ HHHJH bS"@@?;?bS"@@}%@ ee!??~@|A@@> PpPP?h  A`B$`@@FF@FF 4 (`? 80   @@@@ D((|DD|аpPVuDDDw'DwUUUU) `PTPT .@lJHH(쪪`wQRTwwQRTw@, @3RSR%-%JNHHꪬ **:(+*+:*;":!  DDDUR pPTPT EŀUUUUwD pPPPPdjjLH@@@"媪@ PPT&B$ $TTRࠠtDEuEEERptPtBDAEEEuD\T\rD@tt@wg®jHJJJJPXT  A]@@@@@@@@@@? ?((((((((08 (D))O}FF@Vf 4 (`$C@@ H`  /B@ @VWXYyQDUP" QpP PpU)*TsRzUk@UaJI U U 0tU@)AEJ*UR UUSUrUb`_U0 F H0/Po`?@ @0 HY AE}!:UV%@ (70@?**W@``0耢|EUU  UU @@>8'X B'BE%B) *UT(Q"UUU@?@|<$8R@?~*3-@?r P ǎ 8<9x?`|>`@@@?0xp <"  <p AHqH9qqqq |@? ? ,|JJUU U@U` @P̴*`"  `UT ? ? %Bw H08@ <C *@??8U pra t"Àc,B@? H   @((  p``Hp?$<8x<000p<!p``pp``pgcgc~dX  H ? d`(@P? )@ Y?L;B3P!P1@1D;%:?8D8lšd|>nv1f<M6c`aI>7&=)111))cUTTTS|b\Y?p&p P0 8D8>|>1Ο|       !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~G,bG,G,bG,G,bG,G,bbbbbG,bG,bG,bG,bbbbbG,bG,bG,bG,bbbbbG,bG,bG,bG,bbbbbG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,b _ _ _ _G,bG,bG,bG,bG,bG,bG,b::>            ;>      ;  ; ; ^>  ] ~ ] ~ ] ~ ^ ^ ^9 ] ~ ~;  ;  ;       > > > > > > > 8  ~           \ z z z z   >  >   ^7  ^7  ^7  >  >  zz5 $5$ ~ ~  ~ z z >> ~ >  >  >  > > ^ ^ >   5   5   5   5   5  5 ;  5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ V V W8~$u 4$5$$4$5 5$ 4$5$$4$5$5$$5$xx4$5 5$ 5 5$4$=5$4$=5$4$x4$x4$= = =5$=5$4$~3$4$4$= 3$4$4$^ ^ 4$4$3$W3$W3$^ 3$^ 3$::< S$ ~3$ ~3$ ~3$:3$T  = =  ~ ~ 2$3$2$3$2$3$= 2$W W W 3$ ]2$S$2$S$2$W 2$   S$S$2$< 2$< 2$ 2$91$2$1$2$1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$1$2$2$1$2$2$1$2$2$1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$1$2$2$1$2$2$1$2$2$0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0(UQ$40$0(40(0(40(/(0(/(0(/(/(0(0( 0(/(0(/(0(/(T/(T/(t/(t/(P(/( /(8< t/(!O(/(/( O(< t$y/(o$o$X$yS.(/(S.(O(.(O(.(O( .(N(o(.(.(N(.($.(N($.(}.(o(N(W$.(SM( !N(s$N(< N(7 -(6M(M(7M(!M(n( M(RM(RM( n(sM(!Rs< M(M(M(R!M(< M(xRM(6%M(w$L(6$L(!M(L(!M(L(!M(L(w$L(w$L(w$L(w$L(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,$L(L,$L(L,$L(L,$K,L(L,M(K(L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K(L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,\ K,5\ J,K,%K,5J,K,J,K,K,50!J,K,0!K,5J,5K,J,K,J,5J,5J,5J,J,/!$J,5P!J,5$J,5k,Vk,5J,5J,k,5J,55I,%j,p!I,4qI,%J,I,(I,%j,5I,UI,|I,4$I,4I,i,4I,4I,v%I,Ui,;I,4$I,N!I,i,!I,pI,4I,O!U[ I,4: I,I,4i,:p!i,4I,4N!H,4(H,!$H,4!H,4H,4N!H,4N!H,4N!H,4N!H,H,(H,H,(H,4o!H,4(H,4N!H,4N!H,4N!H,4N!H,4(H,4(H,4(H,4(H,4N!H,4N!H,4N!H,4N!G,H,(G,H,(G,H,(G,H,(G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,(G,H,(G,H,(G,H,(G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,4N!G,8h0G,88h0fVG,u^8h0u^oIG,u^oIG,88G,3V{fh,^{nEG,3VM{h0u^jG,u^{NE43VMG,3VMG,3VM{G,TZ{84bNE4{Q =h0boIG,3Vbh0b{QG,b{QG,{Q =h03V{f0bNE0u^{oEh0b{Mh0TZIG,bMG,bMG,u^{oEG,3V{fh,b{-Ah0UZQ{h,fMG,3V8h0oNEG,oNEG,UZQ{G,u^4G,80h0G,48h0G,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,48h0G,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNE-@VWXYz~!=* T*ժ*UX@@@p@P @PU ! UT(@P@YUUUUU TtDveU PPUrAB  @C@ Ž~Յu__UUUU UUUPPPPPPUUT\D??? ????@?U?hߟ U@B_Z*T+]_G80X??` ጀll6@@???@@gX_`kT@?@?@| PW X @@?= @* A;j ? ڼzf@W |????d?@?@?@?@?@?E?JTT`?/? /.>~_ /UT*W?? @@?@?@?@?@?@?@0?P< !$?<~? ;0v0@ |????????@?@?@?@?@?@?@?@W ` 0?? /"17@~~@UUUD???00?????@?@?@?@?@?@@?p~N`}@^@?@U@ -@??`_GUP U*UP@TPT@PPPUUT@ $@/^>_.@@?T Uw*U-ذIPPZ%000$8 (PP0OpOp!}UDDJ -._/`@@@ AA8#N400DĀpi610Y2GxpxpO! L?h?h? lv0@ ^P@~lAl8Ԍt C pp8xppxxx<<00q11|?8xx8x0(T,>>:~f3;;;;)`00@a0 09~j%<c <8Z??>0p>|<<<8p8Mx8`Q ?Aq? _???  \ < 8 ?8|{tx08A1?AÁ??S#S{_; xt`   1/???g,pp~p?< ?,9%8@ y@?.q0qpqp H  ?????x8p8p8?|/ yɶҭ=X"K 7wp{_/l|2@3??Uo_!8O9F_ЯȴР?{Vj `0G8  , 癯(8KABCԛY8v@&>V<<w'3LFvld}=0==V;0 & ML aia``@`B`@"`@`        !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~(! & d!$C .)  * *! *!!) * *! *! & &X n! * &%   &z !+. . *dJ2DB2DB)6  &Y !+2 . *!EB &.)D:)X  &!+2 & .)!=!^!!) &7 !+6L6 *)*=*^)I*) &,.,&+"!-. &L6)*'.=*'.^*j+J*,*+"-*!,.& &!)'2='2^*iKJ+"-*L",&&&-*/&!&)E>F6=E>F6^IKiJ,&-*L"M& &0&.&&)E>=E>^ JKjL".*M&N*.&O&0&Q& ")eF=eF^  jKkL"N&M"P&/*0*P*O&"/*)'.='.^ km"P&N"Q&N&P.q6O*"/*)=^ lN"P"m"p&O&Q2r6P* P.)=^  ln"O"o"p*r2F>P. r:)=^ p&&n"q*B6JQ2"B)=^ o""p&JN. >P*J) '" ='" ^   n*BN: q2."B)'" = ^ "BJ2 P.->)&" = ^=  ""&2>B O*-q6)F*=F*^= "2*6 o*-6)E*e.=E*e.^= "p**.*o"M.)F")=F")^= o""&)n"Lo&)F")=F")^= o&")m"n"K)F"(F"(^= +m)m"Kn")'('=('^= +m)l"Ko")'G(=(=^(2, Lll)l"JI)'G(''( 'aaL  l(k"JI'((''( & '  ' L mmk)kJI'(( '(' &  '  'm,(jJI'((''((' & '' ''m (jJI(H!/2'H(/2(''& M m#iIif(Ib $ E&A  ,M#iiM#IiiM#)I--$ 2'  -#N#IiN#HIIN#(() -F$P6H! -#N#HiI(HIH(%(E (%.2I-   -#N#Hhi(HI)g'%(!G& f h -#N#HhIi(HI)( b !I%f e  .#Hhi)hHI!('%)) -I% j)g-#FH!iH% k"%!%i%(%-i)/.c)2j%'% *C -#M#Gi&M.):-h!N2)%))P6c )/6).f-#j!i .)2)H%N6))) 2cI-%C ,d ,!n2--%h!)& .)61H%N6 b )C d!E h-.2)%!M6H!'&'I)b Ab ! d  !6 .2;h!'- 'h% '!c '!%!6d)P6 e $ :J-6)%)& .)'.2)!*b -%!..d )!k- )%  -:i-Y-(%P6 !j-%5B I%1C k- )1j1 .51I)P6!B t "  !d-!9*1!)sc Jd * !ck-$5 -s  R kBs !(C-)06$"5  R " )O2" (-)%0>s%%s krcj!C-O2! (dJ- 5*1 s 2c1'!-d (d1%q:c ( %J%0j!c() - "dC( -$C)% -B$B (%-- O6( Cc (C*-1c J)1c()--()A%d (k-$5B H%-(%J-c!()Ab add( -C )5c-p:%J)!)'2c "dCC ( -C%k-c)>)) J)H% )%/21Bd!tZd( 1dk$1d . r: )H)P"%P2AHb !!(L1C $K!d)-$- 1 (%%cjd1 d&7dS 2s)( C s  l &dS s  cs [R   *%t K2  kBs " $S+%$-!$s % ldt  K(!$ts RZ   $ t2 l  d1Bd!dC -%.>c(  $d! k-$% C !!C B O>R --5Sd)%5$ $ )d $c )!!c cPJ$0>)Wek5 /B"  1!(e" $!d$" ()C ) 5qFj1Z$D(! f+1!$ -B  db % 2! )"$dI)/J -N!)-@VWXYNNJ@UUUUO,,@H0`P (T)GE E88.𑓒gv_ $8<|IMM.6&`` #c"c@@UPPBu{;"$<``ys8U  &8 A4qcPKK7g%Ā6``@) DV A·s^#ed x<`3z7bO@k8 >ai P`IZHPHSG   $l8  <JJqcIRIRKȎx<i ͥ6660@`Pl(0 0ppSrb@jN" `p(pH` H80 8<f6iY“f"L8((8 00 00$@FDDD0084ܚg`xR3b+x]!y+?A?D|pP  p`O` |0  YcBm@JQ==U-@D@D ^``])af<4,0`<6 `@ xx  <JѨG@lmTD@@>4((@0h $&x` ;V=DE*;U@PPPPZ.*~*****CeGb0y_EI`mMq q ̋Ivo;ğ 9hh\hT}" qҖؒ@`@`0M1L00҂ <666y o09i5\WK$4Ecjs,})AOA-8Um4<(0(UbUvCcA@`ayell}`  @B~H\Pp!@i!R+ 0 8\8@ `@ R *UU͉D(@U*@U U7I?T 0JtU0"q B*6U* @HP U UJJ URRHUSS@ޞ;;V;EEE(8907ݲ[bikll\l$ hޟ`p 9PAqy} ,m"1"6bP؈؀   TlX`dl@8   "6p@PpEDu 9VoY`}tf[ ( 66r@q 0p 0 &&:UgE([`QaiX)`iJ@adN@QH1i h)I cbI@A8 c@bd?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~G,G,G,G,G,G,G,bIbIbIbIG,G,G,G,N4Nw4N]=fN]=f^V}A{>R}Ak>R]=sN]=k|$^V}As\ >R?k< ~Vs}AEbf< ^V]={< ^Vw9< ~Vw5bw=9; ^{]=|$>REw]V9kbI; ^V{A; ^<9w; ?k]={;^{4^{\=^w{}A(N(^{4\={4N{bN{bN(N(N(({b{b?o<9Ef\=w((((E[$: N4}Z|A: ]VEw: =V\=wZ$^|Aw}Z<9sM\=>k: }ZwEZ$]V|A{: ]Vw|A: =R\=wb5wR>k4bw4^5s: }Z|Ew b;9{: >o5{: >k;={9 =V[=w9 }^[Aw wI0 }ZwI9 ]VEs bs9$^{E9 }^^o }ZwI }ZwI }ZwI R,^s [=R( RR( M;=>o f[=w  ,^s  ,^s  ,^s  ,^s  [=w  [=w  [=w  [=w If9 f8$~s f8$~s Mw4 RZ=s8$R{A>o {A0R R>o4 \VE^oX$|ZI~s8$R:=s8 ^M8$\ZM{8$^I{ |Z>o:= Rk4 ;R5k7$|Z{4 |ZwE >o4{7$bE{7$bE{7$^wZ=7$bE{ \ZZ= f{I ^~s99 ^o~s bE{ bE{ bE{  E{  $5$  $5$  $5$  $5$  E{  E{  E{  E{  $5$  $5$  $5$  $5$ ^4 ^4 b~s Mf9 E,M [VEw E4Q ;VyAw6 ;VE{5$[ZI{V$[Z~wyE6${^I~s [Z{yAU$;Vwf ^]oyA5 {Zw95$b95$=k4{U$fX={5$^9^s5${ZwxAv(^{4v({ZM5$b8=w5$fIU$^M{T$k{xAT${ZM{4$b8=w4$b8=w4$b8=w4$b8=w4${ZM{4$Ru({4$Ru({4$ER04$b8=w4$b8=w4$b8=w3$4$8=w4$ER04$ER03$4$R03$94$E3$f,~s3$f,~s3$f,~s3$f,~s3$zZI3$WAM=S(WAR3$=oIS(fIt(:VwA~s0ZVEw3$ZVIwS$^{MS(fIS$^{I3$b{83$^k9t,zZIw3$Rk^2$:V6=j3$]oV=s(bRS(^{M2$bvA{2$z^R2$wE92$b]s2$ZZM2$bvA{2$bvA{2$bvA{2$bvA{2$ZZM2$ZZM2$ZZM2$ZZM2$bvA{2$bvA{1$2$vA{1$2$vA{1$2$I{1$2$I{1$2$I{1$5=E{1$fE1$R91$R91$E09Q$yZM1$vARE1$vEM41$9VE]sQ$fI,8VM~w,zZIwQ(8VwI1$^wMQ(8V8]s1(b}wUA1$YZuE}w1$R=f1$R8k0bwM1$k=0P(^IQ(=oUAq,^wvEQ(bQ{0(EVP,^MQ,b{I0(c =U Zbir tragedii Shakespeare'a by Author   !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~#K l a u d i u s z krl duski H a m l e t syn poprzedniego, a synowiec teraniejszego krla P o l o n i u s z szambelan H o r a c y przyjaciel Hamleta L a e r t e s syn Poloniusza K s i d z DWORZANIE: W o l t y m a n d K o r n e l i u s z R o z e n k r a n c G i l d e n s t e r n O z r y k OFICEROWIE: M a r c e l l u s B e r n a r d o F r a n c i s k o onierz "R a j n o l d suga PoloniuszaR o t m i s t r z P o s e D u c h ojca Hamleta !F o r t y n b r a s ksi norweski G e r t r u d a krlowa duska, matka Hamleta !O f e l i a crka Poloniusza Panowie, damy, oficerowie, onierze, aktorowie, grabarze, majtkowie, posowiei inne osoby. Rzecz odbywa si Elzynorze 1)"[1) Elsynor obecnie Helsingr, port i miasto w Danii poone w najwszym miejscu cieniny Sund. ] AKT PIERWSZY SCENA PIERWSZA Taras przed zamkiem. F r a n c i s k o na warcie. Bernardo zblia si ku niemu. BERNARDO Kto tu? FRANCISKO Nie, pierwej ty sam mi odpowiedz; Stj, wymie haso! BERNARDO Niech Bg chroni krla. FRANCISKO Bernardo? BERNARDO Ten sam. FRANCISKO Bardzo akuratnie Stawiacie si na czas, panie Bernardo. BERNARDO Tylko co bia dwunasta. Id, spocznij, Francisko. FRANCISKO Wdzicznym wam za zluzowanie, Bom zzib i gupio mi na sercu. BERNARDO Miae Spokojn wart? FRANCISKO Ani mysz nie przesza. BERNARDO Dobranoc. Jeli napotkasz Marcella I Horacego, z ktrymi tej nocyStra mam odbywa, powiedz, niech si piesz. H o r a c y i M a r c e l l u s wchodz FRANCISKO "Zda mi si, e ich sysz. Stj! ! kto idzie? MARCELLUS Lennicy krla. HORACY Przyjaciele kraju. FRANCISKO A zatem dobrej nocy. MARCELLUS Bd zdrw, stary. Kto ci zluzowa? FRANCISKO Bernardo. Dobranoc. Odchodzi. MARCELLUS Hola! Bernardo! BERNARDO Ho! czy to Horacy Z tob, Marcellu? HORACY Niby on. BERNARDO Witajcie. HORACY I c? Czy owa posta i tej nocy Daa si widzie? BERNARDO Ja nic nie widziaem. MARCELLUS Horacy mwi, e to przywidzenie. I nie chce wierzy wieci o tym strasznym Dwa razy przez nas widzianym zjawisku; Uprosiem go przeto, aby z nami #Przepdzi cz tej nocy dla sprawdzenia wiadectwa naszych oczu i zbadania Tego widziada, jeeli znw przyjdzie. HORACY Nic z tego, rcz, e nie przyjdzie. BERNARDO Usid I cierp, e jeszcze raz zaszturmujemy Do twego ucha, ktre tak jestmocno Obdarowane przeciw opisowi Tego, czegomy przez dwie noce byli wiadkami. HORACY Dobrze, usidmy; Bernardo! Opowiedz, jak to byo. BERNARDO Przeszej nocy, Gdy owa jasna gwiazda na zachodzie T sam stron nieba owiecaa, Gdzie teraz byszczy, i zamkowy zegar Bi pierwsz, Marcel i ja ujrzelimy... MARCELLUS Przesta; spojrzyjcie tam: nadchodzi znowu. Duch si ukazuje. BERNARDO Zupenie posta nieboszczyka krla. 2) [ 2)tj. ojca Hamleta. ] MARCELLUS Horacy, przemw do, uczony jeste. BERNARDO Moe by wiksze podobiestwo? powiedz. HORACY Prawda; supiej z trwogi i zdumienia. BERNARDO Zdawaoby si, e chce, aby ktry Z nas do przemwi. MARCELLUS Przemw do, Horacy. HORACY Kto ty, co nocnej pory naduywasz I miesz przywaszcza sobie t wspania Wojenn posta, ktr pogrzebiony Duski monarcha za ycia przybiera? Zaklinam ci na Boga: odpowiadaj. MARCELLUS To mu si nie podoba. BERNARDO Patrz, odchodzi. HORACY Stj! mw; zaklinam ci: mw. Duch znika MARCELLUS Ju go nie ma. BERNARDO I c, Horacy? Poblade, drysz cay. Powiesze jeszcze, e to urojenie? Co mylisz o tym? HORACY Bg wiadkiem, e nigdy Nie bybym temu wierzy, gdyby nie to Tak jawne, dotykalne przewiadczenie Wasnych mych oczu. MARCELLUS Nie jeste to widmo Podobne, powiedz, do zmarego krla? HORACY "Jak ty do siebie. Tak wanie zbroj Mia wtedy, kiedy Norweczyka pobi: Tak samo, pomn, marszczy czoo wtedy, Kiedy po bitwie zacitej na lodach Rozbi tabory Polakw. Rzecz dziwna! MARCELLUS Tak to dwa razy punkt o tejesamej Godzinie przeszo marsowymi kroki To widmo mimo naszych posterunkw. HORACY Co by to w gruncie mogo znaczy, nie wiem; Atoli wedle kalibru i skali Mojego sdu, jest to prognostykiem Jakich szczeglnych wstrznie w naszym kraju. MARCELLUS !Sidcie i niech mi powie, kto wiadomy, !Na co te cige i tak cise warty Poddanych w kraju noc w noc niepokoj? Na co te lanie dzia i skupywanie Po obcych targach narzdzi wojennych? Ten ruch w warsztatach okrtowych, kdy Trud robotnika nie zna odrnienia Midzy niedziel a reszt tygodnia? Co powoduje ten gwatowny popiech, Dajcy dniowi noc za towarzyszk? Objani mi to kto? HORACY Ja ci objani. Przynajmniej wieci chodz w taki sposb: Ostatni duski monarcha, ktrego Obraz dopiero co nam si ukaza, By, jak wiadomo, zmuszony do boju Przez norweskiego krla, Fortynbrasa, Zazdroszczcego mu jego potgi. Mny nasz Hamlet (jako taki bowiem Synie w tej stronie znajomego wiata) Pooy trupem tego Fortynbrasa, Ktry na mocy aktu, pieczciami Zatwierdzonego i uwiconegoWojennym prawem, by obowizany !Czci swych krajw ustpi zwycizcy, Tak jak nawzajem nasz krl, na zasadzie Klauzuli tego samego ukadu, !Byby by musia odpowiedni porcj Swych dzieraw odda na wieczne dziedzictwo Fortynbrasowi, gdyby ten by przemg. Ow syn tego, panie, Fortynbrasa, Awanturniczym pobudzony szaem, Zgromadzi teraz zebran po rnych Ktach Norwegii, za straw i jurgielt, 3) Tuszcz bezdomnych wagabundw w celu, Ktry bynajmniej nie trci tchrzostwem, A ktry, jak to nasz rzd odgaduje, Nie na czym innym si zasadza, jeno Na odebraniu nam si ora W drodze przemocy wy rzeczonych krain, Ktre utraci by jego poprzednik; I to, jak mi si zdaje, jest przyczyn Owych uzbroje, powodem czat naszych I rdem tego wrzenia w caym kraju. [ 3) Jurgielt od. ] BERNARDO I ja tak samo sdz; tym ci bardziej, e to zjawisko w wojennym przyborze Odwiedza nasze czaty i przybiera Na siebie posta nieboszczykakrla, Ktry tych wojen by i jest spryn. HORACY Znak to dla oczu ducha podny w grob. Gdy Rzym na szczycie sta swojej potgi, Krtko przed mierci wielkiego Juliusza, 4) Otworzyy si groby i umarli Bdzili jczc po ulicach Rzymu; Widziane byy rne dziwowiska: Jako to gwiazdy z ogonem, deszcz krwawy, Plamy na socu i owa wilgotnaGwiazda 5) rzdzca pastwami Neptuna, Zmierzcha, jak gdyby na sd ostateczny. I ot takie same poprzedniki Smutnych wypadkw, ktre jako goce Biegn przed losem albo s prologiem Wrb przyj majcych, nieba i podziemia Zsyaj teraz i naszemu pastwu. Duch powraca. "Patrzcie! znw idzie. Zastpi mu drog, Chobym mia zdrowiem przypaci. Stj, maro! Moeszli wyda gos albo przynajmniej Dwik jakikolwiek przystpny dla ucha: To mw! !Jestli czyn jaki do spenienia, zdolny Dopomc tobie, a mnie przynie zaszczyt: To mw! !Maszli wiadomo losw tego kraju, Ktre, wprzd znajc, mona by odwrci: To, mw! Alboli moe za ycia pogrzebae W nieprawy sposb zgromadzone skarby, Za co wy, duchy, bywacie, jak mwi, Skazane nieraz tua si po mierci. Kur pieje. !Mw! Stj! Mw! zabie mu drog, Marcellu. [4) Juliusza - Juliusza Cezara ((100 - 40 p. n. e. ). 5) Gwiazda - Ksiyc, kierujcy przypywem i odpywem morza. ] MARCELLUS Mame na natrze halabard?HORACY Natrzyj. Jeli nie stanie. BERNARDO Tu jest! HORACY Tu jest! Duch znika. MARCELLUS Znikn Krzywdzim t posta tak majestatyczn, Chcc j przemoc zatrzyma; powietrze Tylko chwytamy i czcza naszagroba Zoliwym tylko jest urgowiskiem. BERNARDO Chcia co podobno mwi, gdy kur zapia. HORACY Wtem nagle wzdrygn si jak winowajca Na gos strasznego apelu. Syszaem, e kur, ten trbacz zwiastujcy ranek, Swoim dononym, przeraliwymgosem Przebudza bstwo dnia, i na to haso Wszelki duch, czy to bdzcy na ziemi, Czy w wodzie, w ogniu czy w powietrzu, spiesznie Wraca, skd wyszed; a e to jest prawd, Dowodem wanie to, comy widzieli. MARCELLUS !Zadra i rozwia si, skoro kur zapia, Mwi, e ranny ten ptak, w owej porze, Kiedy wicimy narodzenie Pana, Po caych nocach zwyk piewa i wtedy aden duch nie mie wyj z swego siedliska: Noce s zdrowe, gwiazdy nieszkodliwe, "Ze pi, ustaj czarodziejskie wpywy, Tak wity jest ten czas i dobroczynny. HORACY Syszaem i ja o tym i po czci Sam daj temu wiar. Ale patrzcie, !Ju dzie w ranym paszczustrzsa ros Na owym wzgrku wschodnim. Zejdmy z warty. Moja za rada, abymy niezwocznie O tym, czegomy tu wiadkamibyli, Uwiadomili modego Hamleta; Bo prawie pewien jestem, e to widmo, Milczce dla nas, przemwi do niego. Czy si zgadzacie na to, co nam zrobi Zarwno serce, jak powinno kae? MARCELLUS Jak najzupeniej, i wiem nawet, gdzie go Na osobnoci zdybiemy dzi z rana. Wychodz. SCENA DRUGA Sala audiencjonalna w zamku. $K r l, K r l o w a, H a m l e "t, P o l o n i u s z, L a e r t e !s, W o l t y m a n d, K o r n e li u s z, panowie i orszak. KRL Jakkolwiek wieo tkwi w naszej pamici Zgon kochanego, drogiego naszego Brata Hamleta, jakkolwiek by przeto Sercu naszemu godzio si w cikim alu pogra, a caemu pastwu !Zawrze si w jeden fad kiru,o tyle Jednak rozwaga czyni gwat naturze, e pomnc o nim nie zapominamy O sobie samych. Dlatego z zatrut, e tak powiemy, od smutku radoci, Z pogod w jednym, a z w drugim oku, Z bukietem w rku, a jkiem na ustach, Na rwni wac wesele i bole #Poczylimy si maeskim wzem "Z t niegdy siostr nasz, a nastpnie Dziedziczk tego wojennego pastwa. Co wszake czynic, nie postpilimy Wbrew wiatlejszemu waszemu uznaniu, Ktre swobodnie objawione dao Temu krokowi sankcje. Dziki za to. A teraz wiedzcie, e mody Fortynbras, Czyli to nasz lecewac warto, #Czyli to sdzc, e z mierci drogiego Brata naszego w krlestwie tym znajdzie Niead i bezrzd, i na tym jedynie Budujc ponn nadziej korzyci, Nie zaniedbujc nagli nas przez posw O zwrot tych krain, ktre prawomocnie, Za spraw witej pamici Hamleta, Brata naszego, z rk jego rodzica Przeszy na wasno Danii. Tyle o nim. Teraze o nas i o celu, w jakim Tu si zeszlimy. Wzywamy tym pismem Stryja modego Fortynbrasa, dzisiaj Krla Norwegii, ktry, z si opady, Obonie chory, moe i nie sysza O tych zabiegach swojego synowca, Aby powstrzyma go od dalszych krokw W tej sprawie, aby mu wzbroni zbierania Wojsk i zacigw zoonych wszak z jego Wiernych poddanych. Wam za, Korneliuszu I Woltymandzie, poruczamy zanie To pismo, cznie z pozdrowieniem naszym, Wadcy Norwegii, nie upowaniajc Was do wchodzenia z nim w nic wicej nad to, Co tre powyszych sw naszych zakrela. Bywajcie nam wic zdrowi i niech popiech Chwali gorliwo wasz. KORNELIUSZ I WOLTYMAND Jak we wszystkim, Tak i w tym stara si bdziem jej dowie. KRL Nie wtpi o tym. Bywajcie nam zdrowi. "K o r n e l i u s z i W o l t y m a n d wychodz. Miae nas o co prosi, Laertesie; Jaki jest przedmiot tej proby? Mw miao. $Nie traci prno sw, kto si udaje Z susznym daniem do monarchy Danii. Czeg by pragn, czego bym nie gotw $Speni wprzd jeszcze, nieli zapragn? Gowa nie bliej jest pokrewnasercu, Rka nie skorsza ku przysudze ustom Jak tron nasz ojcu twemu, Laertesie, Czeg wic dasz? LAERTES Pozwolenia waszej Krlewskiej moci na powrt do Francji, Skd chtnie wprawdzie tu przybyem, aby Zoy powinny hod przy koronacji Waszej krlewskiej moci, ale teraz, Gdym ju dopeni tego obowizku, yczenia moje i myli, wyznaj, Cign mi znowu do Francji; ku czemu O przychylenie si i przebaczenie Kornie miem wasz krlewskmo baga. KRL C na to ojciec waszmoci? Przystaje Na to Poloniusz? POLONIUSZ Usilnymi proby Poty koata do mojego serca,Aem do ycze jego mimochtnie #Przyoy piecz zezwolenia. Racz mu Wasza krlewska mo nie broni jecha. KRL !Jed wic, rozrzdzaj wedug woli czasem !I ask nasz. Do ciebie si teraz Zwracam, kochany synowcze Hamlecie, Synu mj. HAMLET na stronie Troch wicej ni synowcze, A mniej ni synu. KRL Jaki tego powd, e czarne chmury wci ci otaczaj? HAMLET I owszem, panie, jestem wystawiony Bardzo na soce. KRLOWA Kochany Hamlecie, Zrzu t ponur barw i przyjanie Wypogodzonym okiem spjrz na Dani; Przesta powieki ustawicznie spuszcza W ziemi, o drogim ojcu rozmylajc. !Co yje, musi umrze; dzi tu goci, A jutro w progi przechodzi wiecznoci; To pospolita rzecz. HAMLET W istocie, pani, Zbyt pospolita. KRLOWA Gdy wszystkim jest wsplna, Czemu si tobie zdaje tak szczeglna? HAMLET Zdaje si, pani! bynajmniej, jest raczej; "U mnie nic adne zdaje si nie znaczy, Niczym sam przez si ten oczom widzialny Czarnej aoby strj konwencjonalny; Wietrzne z trudnoci wydawane tchnienie, Obficie z oczu ciekce strumienie, ao na widok stawiana obliczem, Min, gestami to wszystko jest niczem. To tylko zdaje si, bo potajemnie Mona by obcym temu; ale wemnie !Jest co, co w ram oznak si nie mieci, &W t larw alu, liberi boleci.KRL Godzien pochway, Hamlecie, ten smutek, Ktrym oddajesz cze pamici ojca; Lecz wiedz, e ojciec twj mia take ojca !I e go take utraci tak samoJak tamten swego. Dobry syn powinien Jaki czas bole po mierci rodzica; Lecz uporczywie trwa w utyskiwaniach Jest to bezbony okazywa upr, Sprzeciwiajcy si wyrokom niebios; Jest to niemskie okazywa serce, Niesforny umys i poch rozwag. Bo skoro wiemy, e co jest zwyczajnym, Jak kada inna rzecz najpowszedniejsza, Na c, stawiajc opr koniecznoci, !Bra to do serca? Wstyd si, jest to grzechem Przeciw naturze, przeciw niebu, przeciw Zmaremu nawet; jest to na ostatek Wbrew rozumowi, ktry od skonania Pierwszego z ludzi a do mierci tego, Ktrego wie opakujem strat, "Cigle i cigle woa: Tak by musi! Rzu wic, prosimy ci, te ponne ale I pomnij, e masz w nas drugiego ojca, !Niechaj si dowie wiat, e ty najbliszym Naszego tronu i naszego serca; Co si za tyczy twojego zamiaru Wrcenia nazad do szk wittenberskich, 6) Jest on yczeniom naszym wrcz przeciwny; Przeto wzywamy ci, aby si \GBBOOK42\book.gb.tmp0n5r7R(rkP(ۃuq cn 5c6^c4c:c9!{c](cU0c#7c= zgodzi Na pozostanie tu pod czu piecz Naszego oka, jako nasz najmilszy Dworzanin, krewny i syn. [6) Uniwersytet w Wittenberdze (Saksonia). ] KRLOWA O, Hamlecie, Nie daj si matce prosi nadaremnie; Pozosta z nami, porzu myl jechania Do Wittenbergi. HAMLET Ze wszystkich si moich Bd posusznym, pani. KRL To mi pikna, Co si nazywa, synowska odpowied! Pjd, ukochana ono, ta uprzejma, Nieprzymuszona powolno Hamleta Rozpromienia mi serce; dlatego Kady wzniesiony dzi na zamku toast Modzierze 7) wzbij w oboki i niebo, Wtrzc radosnym krlewskim wiwatom, Odpowie ziemi rwnym grzmotem. Idmy. !Krl, Krlowa i wszyscy prcz Hamleta wychodz. [7) Modzierze - dziaa. ] HAMLET Bogdaj to trwae, zbyt wytrwae ciao Stopniao, w lotn par si rozwiao! Lub bodaj Ten, tam w niebie, nie by kar Zagrozi samobjcy! Boe! Boe! Jak nudnym, ndznym, lichym i jaowym Zda mi si cay obrt tego wiata! To nie pielony ogrd, samym tylko Bujnie krzewicym si chwastem porosy. O wstydzie! e te mogo przyj do tego! Par miesicy dopiero, jak umar! Nie, nie, i tego nie ma taki dobry, Taki anielski krl, naprzeciw tego Istny Hyperion 8) naprzeciw satyra; A tak do matki mojej przywizany, "e nie mg cierpie nawet, aby lada Przyostry powiew dotkn si jej twarzy. Ona za trzeba, abym to pamita! Wieszaa mu si u szyi tak chciwie, Jakby w niej rosa dza pieszczot w miar Zaspokajania jej. I w miesic potem... O, precz z t myl! ... Saboci, nazwisko Twoje: kobieta. W jeden marny miesic, Nim jeszcze zdara te trzewiki, w ktrych Sza za biednego mego ojca ciaem, Zalana zami jako Niobe 9) patrzcie! ! Boe mj! zwierz, bezrozumne zwierz #Duej by czuo al zostaje on Mojego stryja, brata mego ojca, Lecz ktry tak jest do brata podobny Jak ja do Herkulesa. 10) W jeden miesic, Nim jeszcze sony osad ez nieszczerych Z zaczerwienionych powiek jej ustpi, Zostaa on innego! Tak prdko, Tak lekko, skoczy w kazirodne oe! Nie jest to dobrym ani wyj nie moe Na dobre. Ale pkaj, serce moje, Bo usta milcze musz. [8) Hyperion -w mitologii greckiej bg uwaany za wcielenie piknoci. 9) Niobe - w mitologii greckiej ona krla Teb, matka dzieci zabitych przez Apollina, boginiArtemida zmienia j w paczcy kamie. 10) Herkules - jeden z heroswobdarzony nadludzk si. ] !H o r a c y, B e r n a r d o i M a r c e l l u s wchodz. HORACY Przyjm pozdrowienie nasze, drogi ksi. HAMLET Mio mi widzie panw w dobrym zdrowiu. Wszak to Horacy! albo zapomniaem, Jak si sam zowie. HORACY Ten sam i jak zawsze Krlewiczowskiej moci biedny suga. HAMLET Dobry przyjaciel raczej; we to miano, A mnie daj tamto. C ci z Wittenbergi Sprowadza? Wszak to Marcellus? MARCELLUS Tak, panie. HAMLET Bardzom rad widzie pana. Dobry wieczr. Ale na serio, powiedz mi, Horacy, Co ci przywiodo z Wittenbergi? HORACY Skonno "Do prniackiego ycia, moci ksi. HAMLET Tego by nie mia mi powiedzie nawet Twj nieprzyjaciel i sam te le czynisz, Chcc ucho moje przymusi dowiary W wasne zeznanie twoje przeciw tobie. #Wiem, e nie prniak; jaki wic by moe Cel przebywania twego w Elzynorze? Nauczysz si tu pi tgo. HORACY Przybyem Na pogrzeb ojca twego, moci ksi. HAMLET Nie artuj ze mnie, szkolny towarzyszu; !Przybye raczej na lub matkimojej. HORACY !W istocie, prdko nastpi po tamtym. HAMLET Oszczdno, bracie, oszczdno! Przygrzane Resztki przysmakw z pogrzebowej stypy Day traktament 11) na uczt weseln. O mj Horacy, wolabym by ujrze Najzawzitszego mego wroga w niebie Ni doy tego dnia. Mj biedny ojciec! ... Zda mi si, e go widz. [11) Traktament - poczstunek. ] HORACY Gdzie? ! HAMLET Przed duszy Mojej oczyma. HORACY Widziaem go niegdy; By to krl, jakich mao. HAMLET Czowiek, powiedz; Chociaby wszystko w tym faszywym wiecie Byo tym, czym si na pozr wydaje, Jeszcze by drugi taki si nie znalaz. HORACY Zda mi si, e go widziaem tej nocy. HAMLET Widziae? kogo? HORACY Krla, ojca waszej Ksicej moci. HAMLET Krla? mego ojca? ! HORACY Zawie na chwil zdumienie, o panie, I bacznym uchem racz wysucha tego Nadzwyczajnego doniesienia, ktre, Zgodnie z wiadectwem tych dwch zacnych ludzi, Mam ci uczyni. HAMLET Mw, na mio bosk! HORACY Przez dwie ju noce po sobie idce, Wrd guchej ciszy pnocnej, ci sami Oficerowie, Marcel i Bernardo, Stra odbywajc przy zamku, miewaj Nastpujce widzenie: Posta podobna do witej pamici Ojca twojego, panie, uzbrojona Jak najkompletniej od stp a do gw Staje przed nimi, uroczystym krokiem Przechodzi mimo, z wolna i powanie; Trzykro przeciga przed ich zdumiaymi I struchlaymi oczyma tak blisko, e ich nieledwie buaw dotyka; Oni za stoj jak wryci i, jakby Zgalareceni przeraeniem, nie mi Przemwi do niej ani sowa. Majc Wie o tym sobie przez nich udzielon Jak najtajemniej, udaem si znimi Nastpnej nocy samotrze na wart; I rzeczywicie o tym samym czasie, W taki sam sposb, co do jotyzgodnie Z przywiedzionymi szczegami, przyszo Widziado. Znaem ojca twego,panie: Te rce mniej s do siebie podobne. HAMLET Gdzie si to dziao? HORACY Na tarasie, panie. HAMLET Nie przemwie do tego zjawiska? HORACY I owszem, ale adnej odpowiedzi Nie otrzymaem. Raz tylko podnioso #Gow i zdao si chcie co powiedzie; Ale w tej chwili zapia kur poranny, Na gos ktrego zerwao si nagle I zniko nam sprzed oczu. HAMLET Osobliwe! HORACY Jak yw tu stoj, moci ksi, jest to Rzetelna prawda i mielimy sobie Za obowizek donie o tym waszej Ksicej moci. HAMLET Zaprawd, to widmo Niespokojnoci mi nabawia. Macie Tej nocy wart? WSZYSCY TRZEJ Mamy, moci ksi. HAMLET Byo wic uzbrojone? WSZYSCY TRZEJ Tak jest, panie. HAMLET Od stp do gowy? WSZYSCY TRZEJ Od czaszki do kostek. HAMLET Nie widzielicie wic jego oblicza? HORACY I owszem: miao przybic wzniesion. HAMLET Gronie na twarzy wygldao? HORACY Smutno Bardziej ni gniewnie. HAMLET Blado czy rumiano? HORACY O, bardzo blado. HAMLET I wzrok w was wlepiao? HORACY Nieporuszenie. HAMLET Szkoda, em tam nie by. HORACY "Byby by, panie, osupia. HAMLET By moe, By moe. Dugo bawio? HORACY Tak dugo, Jak dugo by kto przy rednim popiechu Sto musia liczy. MARCELLUS I BERNARDO O, duej. HORACY Nie wtedy, Kiedy ja byem. HAMLET Siw miao brod? HORACY Zupenie tak, jak u zmarego Krla widziaem: czarn, posrebrzon. HAMLET Bd dzi z wami na warcie: by moe, I przyjdzie znowu. HORACY Przyjdzie niezawodnie. HAMLET Skoro przybiera posta mego ojca, Musz z nim mwi, choby cae pieko, Rozwarszy paszcz, milcze mi kazao. Co do was, moi panowie, jelicie "T okoliczno dotd zataili, Trzymajcie j i nadal pod zamkniciem, "I co bd zdarzy si tej nocy, bierzcie Wszystko na rozum, ale nie najzyk; Nagrodz wam t dobro. Bdcie zdrowi. Pomidzy jedenast a dwunast Zejdziem si na tarasie. WSZYSCY TRZEJ Sudzy waszej Ksicej moci. HAMLET Bdcie przyjacimi, Tak jak ja jestem waszym. Do widzenia. "H o r a c y, M a r c e l l u s, B e r n a r d o wychodz. Duch mego ojca! uzbrojony! Co tu Zego si wici, co tu krzywo idzie, Oby ju bya noc! tymczasem jednak Milcz, serce moje! Zbrodnie i spod ziemi Wychodz, aby sta si widomemi. Wychodzi. SCENA TRZECIA Pokj w domu P o l o n i u s z a. L a e r t e s i O f e l i a. LAERTES Ju rzeczy moje zniesione na pokad; Bd zdrowa, siostro; a gdy wiatr przyjanie Zadmie od brzegu i ktry z okrtw Zdejmie kotwic, nie zasypiaj wtedy, Lecz dono mi o sobie. OFELIA Wtpisz o tym? LAERTES Co si za tyczy Hamleta i pustych Jego zalotw, uwaaj je jako Mamicy pozr, kaprys krwi gorcej; Jako fioek modocianej wiosny, Wczesny, lecz wty, luby, lecz nietrway, Wo, kilka tylko chwil upajajc, Nic wicej. OFELIA Wicej nic? LAERTES Nie myl inaczej. Natura ludzka, kiedy si rozwija, Nie tylko ronie co do form zewntrznych; !Jak w budujcej si wityni suba Duszy i ducha zwiksza si w niej take. By moe, i on ciebie teraz kocha, e czysto jego chci jest bez plamy; Ale zwaywszy jego stopie, pomnij, e jego wola nie jest jego wasn. On sam jest rodu swego niewolnikiem; Nie moe, jako podrzdni, wybiera Dla siebie tylko, od jego wyboru Zaley bowiem bezpieczestwo, dobro Caego pastwa, przeto te i jego Wybr koniecznie musi by zaleny Od ycze i od przyzwolenia tego Wielkiego ciaa, ktrego jest gow. Jeeli zatem mwi, e ci kocha, Rozwadze twojej przystoi mu wierzy O tyle tylko, o ile on zgodnie Ze stanowiskiem przez si zajmowanym Bdzie mg sowa swojego dotrzyma, To jest, o ile powszechny gosDanii Przystanie na to. Uwa, jaka haba Grozi twej sawie, jeli atwowiernie Poszeptom jego podasz ucho, serce Sobie uwizisz i skarb niewinnoci Otworzysz jego zapdom bez wodzy. $Strze si, Ofelio, strze si, luba siostro; I stj w odwadze twej skonnoci, z dala Od niebezpieczestw i napacipokus. Wstydliwe dziewcz za wiele ju way, Gdy przed ksiycem wdziki swe odsania; Na sam cnot pada rdza obmowy; Robak zbyt czsto toczy dzieci wiosny, Nim jeszcze pczki zdyy otworzy; I kiedy rosa wily modo ho, Wpywy zoliwych miazm 12) najbardziej gro. Strze si wic; tarcz najlepsz w tej prbie Niedowierzanie, nawet samej sobie. [12) Miazmaty - trujce wyziewy. ] OFELIA Tre tej nauki postawi na stray Mojego serca. Nie id jednak, bracie, Za ladem owych faszywych doradcw, !Ktrzy nam strom i ciernist ciek Cnoty wskazuj, a sami tymczasem Krocz kwiecistym szlakiem bdw, wasnych Rad niepamitni. LAERTES Bd o mnie spokojna I bd mi zdrowa. Lecz oto nasz ojciec. P o l o n i u s z wchodzi. Podwjne bogosawiestwo, podwjne #Szczcie przynosi: szczliwe spotkanie, Ktre mi zdarza sposobno kutemu. POLONIUSZ Laertes jeszcze tu? Dalej na okrt! Wiatr wzdyma agle, czekaj na ciebie, Raz jeszcze daj ci bogosawiestwo Na drog. "kadzie rk na gow synowi !We je i wra sobie w pami "Tych kilka przestrg: Nie bd skorym myli Wprowadza w sowa, a zamiarw w czyny. Bd popularnym, ale nigdy gminnym. Przyjaci, ktrych dowiadczysz, a ktrych Wybr okae si by ciebie godnym, Przykuj do siebie elaznymi klamry; Ale nie plugaw sobie rk uciskiem Doni pierwszego lepszego socjusza. 13) $Strze si zatargw, jeli za w nie zajdziesz, Tak si w nich znajduj, aby twj przeciwnik "Nadal si ciebie strzec musia. Miej zawdy Ucho otworem, ale rzadko kiedy Otwieraj usta. Chwytaj zdania drugich, Ale sd wasny zatrzymuj przysobie. !No si kosztownie, o ile ci nato Mieszek pozwoli, ale bez przesady; Wytwornie, ale niewybrednie; czsto Bowiem ubranie zdradza grunt czowieka I pod tym wzgldem Francuzi szczeglniej S peni taktu. Nie poyczaj drugim Ani od drugich; bo poyczk dan Tracim najczciej razem z przyjacielem, A bran psujem rzd potrzebny w domu. Sowem, rzetelnym bd sam wzgldem siebie, A jako po dniu noc z porzdkuidzie, Tak za tym pjdzie, e i wzgldem drugich Bdziesz rzetelnym. Bd zdrw, niech ci moje Bogosawiestwo utwierdzi w tej mierze. ![13) Socjusz (ac)- towarzysz. ]LAERTES Z pokor egnam ci, ojcze i panie. POLONIUSZ !Id ju; czas nagli, wszystko w pogotowiu. LAERTES Bd zdrowa, siostro, i pamitaj na to, Com ci powiedzia. OFELIA Zamknam to w sercu, A ty masz klucz od niego. LAERTES Bd mi zdrowa. Wychodzi. POLONIUSZ C to on tobie powiedzia, Ofelio? OFELIA Co, co tyczyo si ksicia Hamleta. POLONIUSZ W por mi o tym wspominasz. Syszaem, !e on ci czsto nawiedza w tych czasach I e znajdowa z twojej strony przystp #atwy i chtny. Jeeli tak byo(A udzielono mi o tym wiadomo Jako przestrog), musz ci powiedzie, e si nie cenisz tak, jakby przystao Dbaej o saw crce Poloniusza. Jakie wy macie stosunki? Mw prawd. OFELIA Owiadczy mi si, ojcze, z sw skonnoci. POLONIUSZ !Z skonnoci? Hm, hm! Mwiszjak dzierlatka Niedowiadczona w rzeczach niebezpiecznych. Wierzyszli tym tak zwanym owiadczeniom? OFELIA Nie wiem, co myle mam, mj ojcze. POLONIUSZ Nie wiesz? To ja ci powiem: Masz myle, e dziecko, Gdy owiadczenia te bez powiadczenia Rozsdku bierzesz za dobr monet. Nie radz ci si z nim wiadczy, inaczej !(e tej igraszki sw jeszcze uyj) Dowiadczysz nastpstw niedobrych. OFELIA Wynurza Mi swoj mio bardzo obyczajnie. POLONIUSZ Tak, tak, bo czyni to jest obyczajem. OFELIA I sowa swoje stwierdzi najwitszymi, Jak by mog, przysigami. POLONIUSZ Plewy Na mode wrble! Wiem ja, gdy krew kipi, Jak wtedy dusza hojn jest w kadzeniu Przysig na usta. Nie bierz tych wybuchw Za ogie, wicej z nich wiata ni ciepa, A i to wiato ganie w oka mgnieniu. !Bd odtd troch skpsza w przystpnoci I wicej sobie wa rozmow swoj Ni wyzywanie drugich do rozmowy. Co si za ksicia Hamleta dotyczy, Bacz na to, e on jeszcze modzieniaszek "I e mu wicej jest wolno, ni tobie Moe by wolno kiedykolwiek. Sowem, Nie ufaj jego przysigom, bo one S jak kuglarze, czym innym, ni szaty Ich pokazuj: ordownicami Bezbonych chuci, biorcymi pozr witoci, aby tym acniej usidli Naiwne serca. Krtko mwic, nie chc, Aby od dzi dnia czas swj marnowaa Na zadawanie si z ksiciem Hamletem. Pamitaj, nie chc tego. Moesz odej. OFELIA Bd posuszn, panie. Wychodz. SCENA CZWARTA Taras zamkowy. Wchodz H a m l e t, H o r a cy i M a r c e l l u s. HAMLET Ostry wiatr wieje; przejmujce zimno. HORACY W istocie: bardzo szczypice powietrze. HAMLET Ktra godzina? HORACY Dwunasta dochodzi. MARCELLUS Dwunasta bia ju. HORACY Ju? Nie syszaem. Zblia si zatem czas, o ktrym widmo Zwyko si jawi. Odgos trb i wystrzaw za scen. Co to znaczy, panie? HAMLET To znaczy, e krl czuwa z czar w rku, Zgraje opilcw dworskich przepijajc; !Kady za taki sygna trb i kotw Jest triumfalnym hasem nowejmiary Przeze spenionej. HORACY Czy to taki zwyczaj? HAMLET Zwyczaj zaiste; moim jednak zdaniem, Lubom tu zrodzon i z tym oswojony, Chlubniej byoby taki zwyczaj ama Ni zachowywa. Te biby na zabj W pomiech i wzgard tylko nas podaj U innych ludw: beczkami nas mieni I trzodzie chlewnej waciwy przydomek. 28 Habi nazwisko nasze. W rzeczy samej, Chobymy zreszt byli bez zarzutu, To jedno ju by staro z naszych czynw BOOK42\book.gb.tmp0n5r7R(rkP(ۃuqk&ycjcgc/c-*c#c)jcV .; 3c d:XLW Zaszczytn cech ich wntrznej wartoci. I pojedynczym ludziom si to zdarza: Niejeden skutkiem naturalnych przywar Czyli to rodu (czemu nic nie winien Bo kt obiera sobie pochodzenie), Czy to jakiego krwi usposobienia, Ktre czstokro rwie tamy rozumu, Czy to naogu przeciwnego formom Przyzwoitoci niejeden, powiadam, Upoledzony w taki sposb jak Szczegln wad, bd to organicznie, Bd przypadkowo choby jego cnoty Byy skdind jako kryszta czyste I mnogie, jako by mog w czowieku T jedn skaz zaraony bdzie W opinii ludzi. Jedna drachma 14) zego Niweczy wszelkie szlachetne pierwiastki. D u c h wchodzi. [14) Drachma - jednostka wagiaptekarskiej. ] HORACY Widzisz go, panie. HAMLET Anioowie Pana Zastpw, miejcie mi w swojej opiece! Bogosawiony ty czy potpiony, Tchnieszli tchem niebios czy wyziewem piekie. Maszli zamiary zgubne czy przyjazne, Przychodzisz w takiej postaci, e musz Wydoby z ciebie gos. Hamlecie, krlu, Ojcze mj, wadco Danii, odpowiadaj! Nie pozostawiaj mi w niewiadomoci; Powiedz, dlaczego wite koci twoje, Na wieki w trumnie zoone, przebiy miertelny caun; dlaczego grobowiec, W ktrym widzielim ci zstpujcego, Podnis swe cikie marmurowe wieko, "eby ci zwrci ziemi? Co to znaczy? e ty, trup, znowu w kompletnym rynsztunku Podksiycowy ten pad odwiedzasz, Czynic noc straszn i nas, niedonych Synw tej ziemi, wstrzsajc mylami, Przechodzcymi met naszych poj? O, powiedz, co to jest! Co za cel tego? Czego chcesz od nas? HORACY Daje ci znak, panie, Aby z nim poszed, jakby chcia sam na sam Pomwi z tob. MARCELLUS Jak uprzejmym gestem Wzywa ci, panie, w ustronniejsze miejsce. Nie id z nim jednak. HORACY Nie chod, moci ksi. HAMLET Chce ze mn mwi: pjd. HORACY Nie czy tego, askawy panie. HAMLET Czeg bym si lka? To ycie szpilki zamanej niewarte, A dusza moja, jak on, niemiertelna. Patrz, znowu na mnie kiwa... Pjd za nim. HORACY A gdyby on ci zaprowadzi, panie, Nad przepa, na brzeg owej gronej skay, Ktra si stromo spuszcza w morsk otcha, I tam przedzierzgn si w inne postacie, Jeszcze straszniejsze, ktre by ci mogy Odj, o panie, przytomno umysu I w obkanie ci wprawi? Zwa tylko! Ju samo tamto miejsce bez adnego Innego wpywu budzi rozpaczliwe Usposobienie w kadym, kto spostrzee Morze na tyle sni tu pod sob I syszy jego huk. HAMLET Wci na mnie kiwa. "Id ju, id; pjd z tob. MARCELLUS Zosta, panie. HAMLET Pu mnie! HORACY Wstrzymaj si, panie, pozosta! HAMLET Los mj mnie woa i najmniejsz yk Mojego ciaa czyni tak potn Jak najsilniejszy nerw lwa nemejskiego. 15) D u c h nie przestaje kiwa. Cigle mnie wzywa! Pucie mnie! wyrywajc si Na Boga! W upiora zmieni tego, co mnie duej Wstrzymywa bdzie. Id, piesz za tob. D u c h i H a m l e t wychodz.[15) Lew nemejski - niezwyciony lew pokonany dopiero przez Herkulesa na polach Nemei w Grecji. ] HORACY Imaginacja w sza go wprawia. MARCELLUS Idmy W trop za nim; tu nie w por posuszestwo. HORACY Idmy. Na czyme si to skoczy? MARCELLUS Widno Jest co chorobliwego w pastwie duskim. HORACY Niebo zaradzi temu. MARCELLUS Spieszmy za nim. Wychodz. SCENA PITA Oddalona cz tarasu. Wchodz D u c h i H a m l e t. HAMLET Gdzie mnie prowadzisz? Mw; nie pjd dalej. DUCH Suchaj mnie. HAMLET Sucham. DUCH Zblia si godzina, O ktrej w srogie, siarczyste pomienie Musz powrci znowu. HAMLET Biedny duchu! DUCH Nie lituj si nade mn, ale bacznym Uchem ogarnij to, co ci mam odkry. HAMLET Mw, powinnoci moj sucha ciebie. DUCH !Jak niemniej zemci si, gdy mnie wysuchasz. HAMLET Zemci si? DUCH Jestem duchem twojego ojca, Skazanym tua si noc po wiecie, !A przez dzie jcze w ogniu, pki wszystek Ka popenionych za ywota grzechw Nie wypali si we mnie. Gdybym miejsca Mojej pokuty sekret mg wyjawi, Takie bym rzeczy ci opisa, ktrych Najmniejszy szczeg rozdarby ci dusz, Mod krew twoj zmrozi, oczy twoje Jak gwiazdy z posad wydoby, zwinite, Gadkie kdziory twoje wyprostowa Tak, e ich kady wos stanby dbem Jako na jeu kolce; ale takich Poda nie znosi ludzkie ucho. Suchaj, $O, suchaj, suchaj, jeli cho cokolwiek Kochae twego ojca. HAMLET Przebg! DUCH Pomcij mier jego, dzieo ohydnego mordu! HAMLET Mordu? DUCH Tak, mordu; wszelki mord ohydny, Lecz ten by nadzwyczajny, niesychany. HAMLET Dlaboga, wymie go, wymie czym prdzej, Abym na skrzydach chyych jak modlitwa Lub myl kochanka pody ku zemcie. DUCH Zdajesz si peen dobrych chci, byby Te nikczemniejszy ni najlichsze ziele, Wegetujce nad brzegami Lety, 16) Gdyby pozosta na to obojtny. Suchaj wic, suchaj, Hamlecie. Puszczono Rozgos, e podczas mego snu w ogrodzie W mnie uksi; takim to skamanym Powodem mierci mej zwiedziono Dani; Dowiedz si bowiem, szlachetny modziecze, #e w w, ktry zabi twego ojca, Nosi dzi jego koron. [16) Leta -w mitologii greckiej rzeka zapomnienia w krlestwie zmarych. ] HAMLET O nieba! Stryj! Nie zawiody mnie przeczucia moje. DUCH Ten to bezwstydny, cudzoony potwr Zdradnymi dary, czarami wymowy (Przeklte dary, przeklta wymowa, Ktra tak moe zudzi! )ku sromocie Potrafi skoni wol mojej niby Cnotliwej ony. O Hamlecie! c to By za upadek! Ode mnie, ktrego Mio statecznie chodzia do w doni #Z lubn przysig, w objcia ndznika, Ktrego dary przyrodzone byyNaprzeciw moich tak liche! Lecz jako cnota pozostaje czyst, "Choby j sprono w postaci niebianki Usiowaa skusi, tak za dza, Choby j czy lub z anioem nawet, Prdko uprzykrzy sobie witeoe I rzuci si na barg. Ale do tego! Ju powietrze ranne Czu mi si daje; musz koczy: kiedym Raz po poudniu jak zwykle w ogrodzie "Bezpiecznie zasn, wkrad sistryj twj z flaszk Zawierajc blekotowe 17) krople I wla mi w ucho ten zabjczy rozczyn, Ktrego sia tak jest nieprzyjazna Ludzkiej naturze, e jak ywesrebro Przebiega nagle wszystkie drogi, wszystkie !Kanay ciaa i jako sok kwanyWlany do mleka cina wnet i zgszcza Wszystk krew zdrow. Tak byo i z moj; I wraz plugawy trd, jak u azarza, Wystpi na mnie i brzydk skorup Pokry mi cae ciao. Tak to pic, rk brata pozbawiony Zostaem ycia, bera i maonki, Skoszony w samym kwiecie moich grzechw: Bez namaszczenia, bez przygotowania, Bez porachunku z sob wyprawiony Zda porachunek z win jeszcze nie zmytych. O, to okropne! okropne! okropne! Maszli iskierk czucia, nie cierp tego; "Nie pozwl, aby oe wadcw Danii Byo ohydnym gniazdem wszeteczestwa. Jakkolwiek jednak czyn ten pomci zechcesz, Nie kalaj swojej duszy, nie czy przeciw Matce zamachw; pozostaw jniebu !I owym cierniom, ktre w gbiona Wystpnych siedz; zrobi one swoje. Bd zdrw, wieccy robaczek oznajmia, $e ranek ju jest bliski; wte bowiem wiateko jego znacznie ju poblado; egnam ci, egnam ci; pamitaj o mnie. Znika. #[17) Blekot - trujca rolina. ] HAMLET O wy niebieskie potgi! O ziemio! C wicej? Mame pieko jeszcze wezwa? Nie, o nie! Krzep si, krzep si, serce moje! #Prcie si, nerwy! Pamita otobie? O biedny duchu, stanie ci si zado. Dopki tylko w tej znkanej gowie $Pami y bdzie. Pamita otobie? Wraz pami moja z tablic swych wykreli Wszelkie powszednie, tuzinkowe myli; !Ksikow mdro, obrazy, wraenia, Pody modoci lub zastanowienia, Wszystko, co zwizek ma z przyszym mym bytem; To, co mi zleci, to tylko wyrytem W ksidze mojego mzgu pozostanie; Tak mi dopom, wiekuisty Panie! O wiaroomna niewiasto! O otrze, Umiechajcy si, bezczelny otrze! Musze to sobie zapisa, e mona !Nosi na ustach umiech i by otrem W Dani przynajmniej wyjmuje pugilares i zapisuje Tak; sied tu, stryjaszku, Teraze duszo moja, pilnuj hasa, A tym jest: egnam ci, pamitaj o mnie! Przysigem mu by wiernym. HORACY za scen Krlewiczu! MARCELLUS podobnie Ksi Hamlecie! HORACY Chro go, Panie! HAMLET Amen! MARCELLUS !Hop, hop, hop, moci ksi! HAMLET Hop, hop, chopcze! Tu, tu, mj ptaszku! H o r a c y i M a r c e l l u s wchodz. HORACY I c? MARCELLUS I c, panie? HAMLET Dziwy! HORACY Opowiedz nam to, panie. HAMLET Wanie! ebycie potem roztrbili. HORACY Ja bym Mg to uczyni? MARCELLUS O, ani ja pewnie! HAMLET C wy powiecie na to? Kt by sdzi? Ale bdziecie milcze? HORACY I MARCELLUS Jak Bg w niebie! HAMLET Nie ma na ca Dani nikczemnika, Ktry by nie by kompletnym ladaco. HORACY Do objawienia nam tego nie trzeba, eby a duchy wychodziy z grobw. HAMLET W istocie, macie suszno. Ow tedy Nie pozostaje nam teraz nic wicej, Jeno bez adnych dalszych korowodw &Ucisn sobie donie i pj zBogiem. !Wy idcie, gdzie wam kae iinteres !Lub skonno kady bowiemna tym wiecie Ma jak skonno lub interes; ja za W prostocie mojej pjd si pomodli. HORACY To s czcze tylko sowa, moci ksi. HAMLET "Przykro mi, ecie obraeni; z serca W istocie, z serca przykro. HORACY Moci ksi, Nie ma tu adnej obrazy. HAMLET I owszem Zaprawd mwi wam, jest tu obraza, I wielka. Co si tyczy tego ducha, Jest to duch dobry; poprzestacie na tym; Co za pomidzy nim a mn tu zaszo, Ciekawo swoj w tej mierze przytumcie "Ca moliw doz rezygnacji.A teraz, moi mili przyjaciele, W imi przyjani, w imi koleestwa, !Zrbcie mi jedn grzeczno. HORACY Jak, panie? HAMLET !Nie mwcie, cocie widzieli tejnocy. HORACY I MARCELLUS Nie powiem, panie. HAMLET Przysicie mi na to. HORACY Na honor, nic nie powiem. MARCELLUS A ja take, Na honor. HAMLET Na ten miecz raczej przysicie. MARCELLUS Juemy, panie, przysigli. HAMLET Przysicie Na ten miecz, na ten miecz, mwi. DUCH spod ziemi Przysicie! HAMLET Ha, to ty! Stamtd odzywasz si, stary? Syszycie tego kipra 18) tam w piwnicy? Prrysicie! [18) Kiper - piwniczy, zarzdzajcy piwnicami z winami. ] HORACY Na c mamy przysic, panie? HAMLET e o tym, cocie widzieli, nikomu Nigdy a nigdy nie powiecie sowa. Przysicie na ten miecz! DUCH spod ziemi Przysicie! HAMLET Znowu? Hic et ubique? 19) Odmiemy wic miejsce. Pjdcie tu, moi panowie, pocie Na moim mieczu palce i przysicie, e o tym, cocie syszeli, nikomu Nic nie powiecie. [19) Hic et ubique (ac)- tu i wszdzie. ] DUCH spod ziemi Przysicie! HAMLET Ha, krecie! Tak prdko umiesz szybowa pod ziemi? Wyborny z ciebie minier! No, panowie. HORACY Na Boga, to s rzeczy niepojte! HAMLET !Chciaeby wszystko poj? O Horacy, Wicej jest rzeczy na ziemi i w niebie, Ni si ich nio waszym filozofom. !Pjdcie tu, i pierwej w imi Boga, Przysicie, e jakkolwiek bym si kiedy Wydawa dzikim, dziwacznym w obejciu !By bowiem moe, e mi si naprzyszo Wyda stosownym przybra tak posta !e, mwi, widzc mnie takim,aden z was ani potrzsaniem gowy, Ani wzruszeniem ramion, ani wreszcie Jakimikolwiek wtpliwymi sowy, Jako to: Hm, hm, wiem ja ; albo: Mgbym, Gdybym chcia ; albo: Gdybym by gadu ; #Albo: S tacy, co by mogli zgoa, Niczym dwuznacznym nie da si domyli, e wie co o mnie. Poprzysicie na to, Jeli pragniecie, aby si nad wami W nieszczciu Pan Bg zmiowa. DUCH spod ziemi Przysicie! HAMLET !Ukj si, ukj, rozdraniony duchu! Pomnijcie na wasz lub, mili panowie, A przez co tylko taki biedny czowiek Jak Hamlet, bdzie wam zdolnyokaza !Swoj yczliwo, to was nie ominie. !Teraz rozejdmy si. wiat wyszed z formy I mnie; to trzeba wraca go do normy! Wychodz. AKT DRUGI SCENA PIERWSZA 20) Pokj w domu P o l o n i u s z #a. P o l o n i u s z i R a j n o l d. [20) Midzy pierwszym a drugim aktem upyno okoo dwch miesicy. ] POLONIUSZ Rajnoldzie, oddasz mu waszmo to pismo I te pienidze. RAJNOLD Nie omieszkam, panie. POLONIUSZ Zanim si jednak do udasz, Rajnoldzie, Mdrze by zrobi, aeby poprzednio O jego sprawowaniu si wywiedzia. RAJNOLD Tak te mylaem, panie. POLONIUSZ Dobrze myla, Bardzo roztropnie myla. Przede wszystkim Wypytasz mi si najdokadniej, jacy S Duczykowie w Paryu; jak ktry I z czego yje: gdzie bywa i jakie Z kim ma stosunki; gdy za skutkiem takich Krtobadawczych, manowcowych pyta Dojdziesz, e oni znaj mego syna, Wtedy przystpisz do materii o nim Bliej nieli w poprzednich pytaniach. Powiesz na przykad, udajc, jakoby Znasz go z daleka: Znam jego famili, "Jego przyjaci, a w czci i jego ; Rozumiesz mnie, Rajnoldzie? RAJNOLD Najzupeniej. POLONIUSZ "I jego w czci, wprawdzie doda moesz Niewiele, jestli on wszake tym samym, !O ktrym myl, wietrznik to, rozpustnik, !Skonny do tego i tego. Zwal wtedy, Co ci si ywnie podoba, na niego; Jednake nic takiego, co by mogo !Szwank przynie jego sawie; tego strze si. Takie jedynie przypisz mu wybryki, Jakie z modoci i krewkoci w parze Zazwyczaj chodz. RAJNOLD Wic, na przykad, hazard? POLONIUSZ Tak, albo pochop do zwad, kltw, pijatyk, Gachostwa wreszcie: tak daleko moesz Posun swoje kamstwa. RAJNOLD Ale, panie, To by ju jego sawie szwank przynioso. POLONIUSZ Bynajmniej, jeli tylko bdziesz umia Wzi si do rzeczy. Nie trzeba ci dawa Do zrozumienia, e on w dzach swoich Jest rozpasany, tego nie chc;wytknij Jego usterki tak subtelnie, eby One si zday tylko naduyciem Wolnoci, duszy ognistej wybuchem, Obdem wrzcej krwi, sowem, pustot Waciw wszystkim modym. RAJNOLD Rad bym wiedzie, askawy panie... POLONIUSZ Do czego to wszystko? RAJNOLD Tak, panie. POLONIUSZ Zaraz ci powiem: mj zamiar Uzasadniony i, jak si spodziewam, Nieponn skutku dajcy rkojmi. Skoro na mego syna zoysz waszmo Te drobne chyba, niby skazy, ktrym Ulega kada rzecz, gdy si wyrabia, Wtedy, jeeli tylko ten, ktrego Za jzyk cign bdziesz, kiedykolwiek Modzieca w mowie bdcego widzia Jednej z powyszych praktyk oddanego, Ten kto, bd pewien, przywtrzy ci zaraz W ten sposb: Moci dobrodzieju , albo: Mj miy panie , albo: Widzisz wapan Stosownie do zwyczaju miejscowego Lub w miar swojej atencji. RAJNOLD Rozumiem. POLONIUSZ Skoro za to ci powie, powie potem... "Cem to dalej mia mwi? Dolicha, Miaem powiedzie co, na czymem stan? RAJNOLD Na tym podobno, e kto mi przywtrzy. POLONIUSZ e ci przywtrzy, aha! tak 0n5r7R(rkP(ۃuqk& cc !wc "zci #(c $Dc/ %#c &x+7c '1 cX (9\ wic tedy Ten kto przywtrzy ci pewniew ten sposb: Znam tego pana, widziaem go wczoraj , Albo: Owego dnia, wtedy a wtedy, Z tym a z tym, i w istocie gra wysoko ; #Albo: Pokci si , albo: Mia w czubku , !Albo: Widziaem, jak wchodzido domu Podejrzanego , i tak dalej. Tak to !Na wd faszu zowisz karpiaprawdy. Tak to rozumni, zrczni ludzie, boczkiem, Rzemiennym dyszlem zachodzc, umiej Trafia do celu: i tak samo waszmo, Wedug wskazwki i instrukcji, jak Ci udzieliem, powemiesz jzyka O moim synu. Wiesz ju, o co idzie? RAJNOLD Wiem, panie. POLONIUSZ Jed wic, niech ci Bg prowadzi! RAJNOLD Dzikuj... POLONIUSZ !Zreszt sam led jego kroki. RAJNOLD Dopeni tego. POLONIUSZ A niech mi si wiczy W muzyce. RAJNOLD Dobrze, panie. Wychodzi. Wchodzi O f e l i a. POLONIUSZ Bd zdrw, waszmo. Co ci to jest, Ofelio? Co si stao? OFELIA Ach, panie, takem strasznie si przelka. POLONIUSZ Czego? dlaboga? OFELIA Siedziaam przy krosnach W moim pokoju, gdy wtem ksi Hamlet, !Z odkryt gow, rozpity, w obwisych Brudnych poczochach, blady jak koszula, Chwiejcy si na nogach, z tak okropnym Wyrazem twarzy, jakby si wydosta !Z pieka i jego zgroz chcia obwieci, Stan przede mn. POLONIUSZ Czyliby z mioci Oszala? OFELIA Nie wiem, ale si obawiam. POLONIUSZ C ci powiedzia? OFELIA Uj mnie za rk, #Nie mwic sowa, i usilnie j trzyma; "Cofn si potem na dugo ramienia !I, drug rk przytknwszy doczoa, W twarz moj wlepi oczy tak badawczo, Jak gdyby j chcia narysowa. Dugo Tak sta, nareszcie, lekko potrzsajc Moim ramieniem i kiwajc gow, Wyda tak cikie, aosne westchnienie, !e si zdawao, i mu piersi pkn #I ycie z niego uleci. Odstpi Wtedy ode mnie i powolnym krokiem Szed z odwrcon gow poza siebie, Kierujc si ku drzwiom. Przeszed w ten sposb Przez cay pokj, bez pomocy oczu, I wyszed, cigle wpatrujc si we mnie. POLONIUSZ Musz natychmiast uda si do krla; S to objawy gwatowne mioci, Ktra si trawi w sobie i prowadzi Do rozpaczliwych krokw, tak jak kada "Inna namitno trapica rd ludzki; Bolej nad tym. Moesz tymi czasy Przykre mu jakie sowo powiedziaa? OFELIA Nie, panie; tylko tak jak rozkazae, Odesaam mu listy i wzbroniam Dalszych odwiedzin. POLONIUSZ To go w sza wprawio. Bolej nad tym, em jego skonnoci "Dokadniej, pilniej nie zbada. Mylaem, e on ci durzy, przywie chce o zgub. Przeklinam teraz moj podejrzliwo. Zdaje si, e nam, starym, jest waciwe Przebiera miar w przezornoci, tak jak Nawzajem modym mao jej posiada. Biegn do krla; zatajenie tego !Wicej ni rozgos zrzdzi moe zego. Pjd. Wychodz. SCENA DRUGA Sala w zamku. $K r l, K r l o w a, R o z e n "k r a n c, G i l d e n s t e r n iorszak. KRL Witaj, Rozenkranc, witaj Gildensternie! Popiechu, z jakim was tu wezwalimy, Nie sama tylko ch widzenia panw Bya przyczyn, ale i potrzebaWaszej pomocy. Wiecie ju o dziwnym Przeistoczeniu si Hamleta, mwi. Przeistoczeniu, bo nic w nim tak wewntrz, Jak i na zewntrz nie jest tym, czym byo. Co by innego jak mier ojca mogo Do tego stopnia wywie go zaobrb Jego natury, nie pojmuj wcale. Prosz was przeto, was, cocie z nim wzroli I z bliska z jego wiekiem i mylami Ssiadujecie, abycie czas jaki Raczyli u nas zosta, by Hamleta Troch rozerwa, a przy tej okazji Zbada powody obcego nam smutku, Na ktry, gdyby sta si nam wiadomym, Znalelibymy moe jaki rodek. KRLOWA Czsto on o was wspomina, panowie, I wiem, e nie ma na wiecie dwch ludzi Bardziej mu ni wy miych. Jeli w dowd yczliwych chci i uczu uprzejmych Zechcecie troch czasu tu przepdzi I wesprze nasze nadzieje, moecie "Liczy na tak wdziczno z naszej strony, Jaka przystoi monarchom. ROZENKRANC Obojgu Waszym krlewskim mociom suy prawo, Z mocy najwyszej ich wadzy nad nami, Wol sw w rozkaz przyobleka raczej Ni w prob. GILDENSTERN Bdziem jednake posuszni I dobrowolnie na rozkazy waszych Krlewskich moci u stp ich skadamy Nasze usugi. KRL Dziki ci za to, Rozenkranc, i tobie, Kochany Gildensternie. KRLOWA !Dziki ci za to, Gildenstern, i tobie Kochany Rozenkranc. Idcie natychmiast Do mego syna. do dworzan Niech tam ktry wskae Tym panom, gdzie jest Hamlet. GILDENSTERN Oby nieba Nie uczyniy naszych usiowa Bezowocnymi! KRLOWA Daj to, dobry Boe! !R o z e n k r a n c, G i l d e n s t e r n i jeden z dworzan wychodz. Wchodzi P o l o n i u s z. POLONIUSZ Panie! Wysane do Norwegii posy #Szczliwie s ju w tej chwili z powrotem. KRL Zawsze by wapan ojcem dobrych nowin. POLONIUSZ Bd przekonany, miociwy panie, e obowizki moje wzgldem Boga I mego wadcy, tak samo jak dusz, Trzymam w porzdku. Jako, zdaje mi si (Jeeli tylko ten mzg nie zszed na bok "Z drogi trafnoci, ktr zwykby kroczy), !e ostatecznie nie jest mi ju obcym, #Skd bierze rdo szalestwo Hamleta. KRL Mw; o tym chcemy wiedzie przede wszystkim. POLONIUSZ Daj, panie, pierwej posuchanie posom; Wie moja bdzie na wety pouczcie. KRL Zrbe im zaszczyt i sam ich tu wprowad. Wychodzi Poloniusz On utrzymuje, kochana Gertrudo, e odkry powd tej zmiany Hamleta. KRLOWA Nie jest nim, moim zdaniem, nic innego, "Tylko mier ojca i nasz rychy zwizek. P o l o n i u s z wraca, a wraz z nim wchodz "K o r n e l i u s z i W o l t y m a n d. KRL Dojdziemy tego. Witajcie, panowie. C nam le przez was nasz brat, krl norweski? WOLTYMAND Najuprzejmiejszych pozdrowie zamian. Na przeoenie nasze kaza zaraz Wstrzyma zacigi swojego synowca, Ktre mu zday si by wymierzone Przeciw Polakom, ktre jednak, bliej Poznawszy, znalaz zwrconymi przeciw Waszej krlewskiej moci. Rozjtrzony Takim niegodnym korzystaniemz jego Pnego wieku i niemocy, kaza Zatrzyma gocom Fortynbrasa, ktry Z pokor stawi si i, wysuchawszy Napomnie stryja, przysig wobec niego, e pki ycia nigdy przeciw waszej !Krlewskiej moci nie wzniesie ora: Czym ucieszony starzec trzy tysice Koron intraty 21) rocznej mu przeznaczy I owe wojska, przeze zwerbowane, Uy pozwoli mu przeciw Polakom. Nam za dorczy ten list, ktrym prosi podaje papier Wasz krlewsk mo o pozwolenie Przejcia tym wojskom przez duskie dzierawy, Przy zapewnieniu im bezpieczestw, w licie Tym wymienionych. [21) Intrata - dochd, zysk] KRL Poprzestajem na tym W wolniejszym czasie przejrzymy to pismo, Pomylim nad nim, odpowiemy na nie. Tymczasem waszmo panom dzikujemy Za ich skuteczne trudy. Idcie spocz. Bdziemy dzisiaj wieczerzali razem; Mio nam widzie was z powrotem. !W o l t y m a n d i K o r n e l iu s z wychodz. POLONIUSZ To si Dobrze powiodo. Miociwy panie I miociwa pani, chcie okreli, Czym jest majestat, czym powinno sugi, Dlaczego dzie jest dniem, a noc jest noc, A czas jest czasem, byoby tojedno, Co chcie zmarnowa dzie, noc i czas drogi. Z tego powodu, ile e treciwo Jest dusz mowy, a rozwleko ciaem I powierzchownym tylko bawidekiem, Chc by treciwym. Cny waszsyn oszala, #Oszala, mwi; cile bowiem biorc, !Szalestwo czyme jest, jeli nie stanem Czowieka szalonego ? KRLOWA Wicej treci W mniej sztucznych frazesach. POLONIUSZ Przysigam, o pani, !e si bynajmniej o sztuk niesil. Syn wasz oszala, jest to prawda; prawda, e to nieszczcie i nieszczcie wzajem, e to jest prawda. Ot si skleia Dziwna figura jaka retoryczna. Bodaj to! Licho zabierz sztuczne frazesy! Stanem tedy na tym, e dostojny Syn wasz sfiksowa; dobrze; idzie teraz O wyledzenie przyczyn tej fiksacji, "Ktra, nie bdc fikcj, ju tym samym Nie moe nie mie przyczyn; to rzecz pewna; W jaki za sposb pewna i o ile, Rozwacie pastwo sami. Mam crk; mam j, poniewa jest moja. Ta tedy dziewka, pomna obowizku I rozkazowi mojemu powolna, Oddaa mi ten wistek. Posuchajcie I konkludujcie pastwo. czyta Do niebiaskiego bstwa mojej duszy, tysicem wdzikw okraszonej Ofelii To niestosowne wyraenie, trywialne wyraenie. Okraszonej  nie jeste wyraeniem trywialnym? ? Ale idmy dalej, (czyta)Twojemu cudnie biaemu onu powierzam tych kilka wyrazw. KRLOWA Czy to Hamlet do niej pisa? POLONIUSZ !Cierpliwoci, miociwa pani; niczego nie zataj. czyta Wtp, czy gwiazdy lni na niebie; Wtp o tym, czy soce wschodzi; Wtp, czy prawdy blask nie zawodzi; Lecz nie wtp, e kocham ciebie. O najmilsza Ofelio, nie biegymw rymowaniu; nie umiem skandowa westchnie moich, ale e ci bardzo, a bardzo kocham, temu wierz. Bd zdrowa. Twj na zawsze, dopki ta machina pozostanie jego wasnoci, Hamlet . To mi posuszna pokazaa crka I uszom moim odkrya zarazem,Tak co do czasu, miejsca, jak sposobu, Wszystkie zaloty jego. KRL Ale jake Ona przja te jego zaloty? ! POLONIUSZ C o mnie mylisz, moci krlu? KRL Myl, e wapan prawy, honorowy czowiek. POLONIUSZ Takim staraem si zawsze okaza. C by mg sobie o mnie myle, panie, Gdybym t mio tak namitn widzia By w jej zarodzie (a mwic nawiasem, Dostrzegem j by pierwej, nim mi o niej !Doniosa moja crka); c by sobie Krlowa pani moga o mnie myle, Gdybym by wtedy spokojnie odegra Rol koperty lub pugilaresu Lub serce moje zrobi guchoniemym !I gnunym okiem patrza na t mio? "C bycie pastwo mogli byli sobie O mnie pomyle? Jam sprawy nie zaspa I wnet dziewczynie mojej powiedziaem: Hamlet jest ksiciem nad wacin sfer; !Nie bdzie z tego nic. Daem jej przy tym Surowe upomnienia, aby odtdNie przyjmowaa ani jego wizyt, Ani biletw, ani podarunkw. Takem uczyni; ona usuchaa,A on, on, krtko mwic, zawiedziony W swoich nadziejach, popad najprzd w smutek Potem w bezsenno, potem wwstrt do jada Nastpnie w niemoc, nastpniew gorczk, I tak stopniami a w szalestwo, ktre Trawi go teraz z wielkim naszym alem. KRL C mwisz na to? KRLOWA Hm! to by by mogo. POLONIUSZ Czy si zdarzyo kiedy, rad bym wiedzie, Aby tam, gdzie ja powiedziaem: tak jest, W istocie byo inaczej? KRL Nie pomn. POLONIUSZ wskazuje na kark i gow Zdejmcie to z tego, jeeli tak nie jest. Skoro sposobno posuy, wykryj, Gdzie siedzi prawda, chociaby si skrya W wntrznociach ziemi. KRL Jakebymy mogli Sprawdzi to? POLONIUSZ Wiecie pastwo, e on czasem Przez kilka godzin zwyk si w tej galerii Przechadza. KRLOWA W rzeczy samej zwyk to czyni. POLONIUSZ Tak wic por upatrzywszy kiedy, Wprowadz tutaj moj crk: wasze "Krlewskie mocie bd mogy wtedy Ukry si ze mn owdzie za obiciem !I by wiadkami ich spotkania. Jeli On jej nie kocha i nie skutkiem tego Utraci zmysy, to niech z szambelana Zostan prostym chopem albo klech Wchodzi H a m l e t, czytajc. KRLOWA Patrzcie, jak smutno biedny chopiec z ksik Zblia si tutaj. POLONIUSZ Oddalcie si, pastwo, Bagam was; ja z nim pomwi, pozwlcie. #K r l i K r l o w a wychodzze swym orszakiem. Jake si miewa mj askawy ksi Hamlet? HAMLET Dobrze, dziki Bogu. POLONIUSZ Wieszli, kto jestem, panie? HAMLET Wiem doskonale: jeste rybak. POLONIUSZ Zaprawd, nie jestem nim. HAMLET Tym ci gorzej, rad bym, eby by tak uczciwym czowiekiem. POLONIUSZ Uczciwym, moci ksi? HAMLET Tak jest, moci panie. By uczciwym w dziejach tego wiata na jedno wychodzi, co by wybranym midzy tysicami. POLONIUSZ "Masz wielk suszno, moci ksi. HAMLET !Jeeli bowiem sonce podzi w zdechym psie robaki, promienie bstwa cierwo cauj. Czy masz wapan crk? POLONIUSZ Mam, panie. HAMLET Nie pozwalaj jej chodzi po socu. Wprawdzie poczcie jest bogosawiestwem, ale gdyby twoja crka pocza, na pewno by jej nie bogosawi. Miej to na wzgldzie, mj przyjacielu. POLONIUSZ Co przez to rozumiesz, moci ksi? (do siebie)Zawsze mu si marzy moja crka. A jednak nie pozna mnie zrazu, wzi mnie za rybaka. Daleko z nim ju zaszo, daleko zaszo. I mnie, prawd mwic, za !modu mio przyprowadzia do ostatecznoci podobnych prawie. Musz go jeszcze raz zagadn, (gono)C to czytasz, moci ksi? HAMLET Sowa, sowa, sowa. POLONIUSZ A o tre czy mog spyta? HAMLET Czyj? POLONIUSZ !Tej ksiki, ktr ksi czytasz. HAMLET Potwarze, mj panie, same potwarze. Ten otr satyryk utrzymuje, e starzy ludzie maj siwe brody i zmarszczki na twarzy; e im ambra i kalafonia ciecze z oczu; e maj zupeny brak dowcipu obok wielkiego wycieczenia ydek. Lubo ja temu wszystkiemu najsilniej i njpotniej daj wiar, przecie nie sdz, aby o tym!pisa przystao; bo waszmo !sam staby si pewnie jak ja starym, gdyby mg jak rak wty kroczy. POLONIUSZ Chocia to wariacja, nie jest jednake bez metody. Moe by chcia zej, moci ksi? HAMLET Z tego wiata? POLONIUSZ W rzeczy samej, byoby to !zejciem. (do siebie)Jak trafne ma czasem odpowiedzi! Dar tenczsto bywa udziaem szalonych, gdy tymczasem przytomni i rozumni nie !zawsze s zarwno szczliwi.Musz go ju opuci i niezwocznie pomyle o sposobach, jakby si on i mojacrka zej mogli. !(gono)Miociwy ksi, zmuszony jestem pozbawi %wasz ksic mo duszejmojej obecnoci. HAMLET Nie moesz mnie, mj panie, pozbawi niczego, czego bym chtniej si nie wyrzek: wyjwszy ycia, wyjwszy ycia, wyjwszy ycia, wyjwszy ycia. POLONIUSZ egnam ci, mj askawy ksi. HAMLET Nudni starzy gupcy !R o z e n k r a n c i G i l d e ns t e r n wchodz. POLONIUSZ Szukacie, panowie, ksicia Hamleta? Oto jest. Wychodzi. ROZENKRANC do P o l o n i u s z a Bogu ci polecamy. GILDENSTERN Miociwy ksi! ROZENKRANC Drogi nasz ksi! HAMLET Kochani, dobrzy przyjaciele! Jak si masz, Gildensternie? A,Rozenkranc! Jak si macie, moi chopcy? ROZENKRANC Zwyczajnie, jak nic nie znaczcy ludzie. GILDENSTERN Szczliwi przez to, e niezbyt szczliwi. Czepca Fortuny 22) nie jestemy guzem. [22) Fortuna - bogini szczcia. ] HAMLET Ale i nie podeszw jej trzewikw? ROZENKRANC Nie, moci ksi. HAMLET A wic mieszkacie u jej albo raczej w centrum jej ask? GILDENSTERN Niby tak, w jej prywatnych apartamentach. HAMLET Czyli w apartamentach wstydliwych. Susznie, Fortuna!to nie lada dziewka. I c tam nowego? ROZENKRANC Nic, panie, wyjwszy, e wiat spoczciwia. HAMLET #Wic bliski jest dzie sdu. Alewiadomo wasza nieprawdziwa. A teraz pytanie bardziej szczegowe. Powiedzcie mi, w czymecie e ci przywtrzy, aha! tak 0n5r7R(rkP(ۃuqk&)c*R1cz+c,G7c@-~!c.( c/1cci0,:oGtak przeskrobali Fortunie, e !was tu do wizienia wtrcia? GILDENSTERN Do wizienia? HAMLET Dania jest wizieniem. ROZENKRANC Wic nim i wiat jest take. HAMLET O, i wielkim! penym turm, lochw i ciemnic. Dania jest jednym z najgorszych. ROZENKRANC $Nie mylimy tak, moci ksi. HAMLET Wic dla was nie jest tak. W rzeczy samej, nic nie jest zem ani dobrem samo przez "si, tylko myl nasza czyni to iowo takim. Dla mnie Dania jest wizieniem. ROZENKRANC. Skutek to chyba, panie, twojej ambicji. Dania jest dla niej za ciasna. HAMLET O Boe! ja bym mg by zamknity w upinie orzecha i jeszcze bym si sdzi panem niezmierzonej przestrzeni, gdybym tylko zych snw nie miewa. GILDENSTERN A te sny s wanie wytworemambicji; istota bowiem ambicji nie jest czym innym, tylko snw cieniem. HAMLET Same ju sny nie s czym innym, tylko cieniem. ROZENKRANC Zapewne, ambicja za w moichoczach jest tak powietrznej i znikomej natury, e mona j nazwa cieniem cienia. HAMLET Takim sposobem ebracy s ciaami, a nasi monarchowie i nadci bohaterowie cieniami !ebrakw. Nie poszlibymy dodworu? bo doprawdy nie umiem rozumowa. ROZENKRANC I GILDENSTERN Suymy waszej ksicej moci. HAMLET Dajmy pokj temu; nie chc was liczy do rzdu sug moich, bo, zaprawd, przysuguj mi si okropnie. Ale powiedzcie mi, tak po przyjacielsku, co porabiacie w Elzynorze? ROZENKRANC Chcielimy ci odwiedzi, "moci ksi; innego celu nie mamy. HAMLET Taki ze mnie ndzarz, em nawet w podziki ubogi; dzikuj wam jednak, chocia to podzikowanie, wierzcie mi,kochani przyjaciele, niewarte i"p szelga. Czy nie posyano po was? Przybylicie mnie odwiedzi z wasnego popdu,z dobrej woli? Powiedzcie mi, powiedzcie; bdcie szczerzy. I c? GILDENSTERN C mamy powiedzie, moci ksi? HAMLET Co bd, byle si stosowao do rzeczy. Posyano po was: widz w waszych oczach pewien rodzaj wyznania, ktre!skromno na prno usiuje pokry. Wiem, e miociwy krl i miociwa krlowa. posyali po was. ROZENKRANC W jakime by celu, moci ksi? HAMLET Tego si od was chc dowiedzie. Ale zaklinam was na prawa naszego "koleestwa, na wspdwik modych lat naszych, na. obowizki naszej statecznej przyjani, na wszystko, co !jest najwitsze i na co lepszymwca lepiej by was ni ja mg zakl, powiedzcie mi !rzetelnie, otwarcie: posyano po was czy nie posyano? ROZENKRANC do G i l d e n s t e r n a C ty na to? HAMLET na stronie Aha, przyszlicie mnie wic wymaca. (gono) Jeeli mi dobrze yczycie, powiedzcie praw- d. GILDENSTERN W istocie, posyano po nas. HAMLET Powiem wam, w jakim celu; tym sposobem domylno moja uprzedzi wasz gadatliwo i dyskretno wasza nie bdzie dyskredytowana. Od niejakiegoczasu, nie wiem skd, ze szcztem humor straciem; zarzuciem dawne przywyknienia i tak ponure popadem usposobienie, e tenpikny obszar ziemski pustyni mi si wydaje; to wspaniae sklepienie tam w grze, ten cudnie wiszcy firmament, ta majestatyczna przestrze zotymi obsypana iskrami niczym innym nie jest w moich oczach, jak tylko marnym, zaraliwym zbiorem wyzieww. Jak doskonaym tworem jest czowiek! Jak wielkim przez rozum! Jak niewyczerpanym w swych zdolnociach! Jak szlachetnym postaw i w poruszeniach! Czynami podobnym do anioa, pojtnoci zblionym do bstwa! Ozdob on i zaszczytem wiata. Arcytypemwszech jestestw! A przecie czyme jest dla mnie ta kwintesencj a prochu? Synowieziemi nie pocigaj mnie ani !jej crki, jakkolwiek, sdzc po waszym umiechu, zdajeciesi to przypuszcza. ROZENKRANC !Myl taka, panie, nie przesza mi przez gow. HAMLET Dlaczego si wapan rozemiae, kiedym powiedzia, e mnie synowie ziemi nie pocigaj? ROZENKRANC Bom sobie pomyla, jakie w takim razie przyjcie znajd aktorowie, ktrychemy w drodze spotkali, a ktrzy tu d celem ofiarowania "waszej ksicej moci usug swoich. HAMLET Ten, co gra krla, godnie bdzie przyjty; jego krlewska mo otrzyma ode mnie pamitk; awanturniczy rycerz bdzie mg do woli uy tarczy i miecza; kochanek nie bdzie darmo wzdycha; melancholik spokojnie odegra swoj rol; bazen pobudzi do miechu tych, co maj echczywe puca; a pikna dama swobodnie wywntrzy swe #uczucia, jeli nie bdzie miaa wstrtu do wiersza bez rymu. C to za aktorowie? ROZENKRANC #Ci sami, ktrzy ci zwykli bylizadowala, moci ksi; aktorowie tragiczni ze stolicy. HAMLET Skde im przyszo teraz po wiecie wdrowa? Na miejscusiedzc lepiej by wyszli tak pod wzgldem sawy, jak korzyci. ROZENKRANC Przyczyn ich wdrowania byy, jak si zdaje, wieo zasze innowacje. 23) [23) Innowacje - rozruchy w efekcie ktrych zamknito londyskie teatry. ] HAMLET S oni jeszcze tak samo lubiani jak wtedy, kiedym by w stolicy? Zawsze liczne maj publicum? ROZENKRANC Zaiste, teraz nie bardzo. HAMLET Skde to pochodzi? Czy si opucili w sztuce? ROZENKRANC Bynajmniej: usiowania ich postpuj zawsze rwnym krokiem; ale wylgo si tam stado dzieci, 24) maych indyczt, ktre piszcz jak optane i gwatowne za to !odbieraj oklaski. Te s teraz w modzie i tak dalece !oczerniaj teatr niszej klasy (tak nazywaj tamten), e niejeden z rapierem przy boku,$bojc si pir gsich, nie miesi ju tam pokaza. [24) Stado dzieci -dziecice trupy teatralne] HAMLET "Sli to dzieci naprawd? Kt ich utrzymuje? Jak s patni? Myl oni tylko dopty sztuk uprawia, dopki nie strac dyszkantu? Nie powiedz wtedy, gdy sami spadn midzy nisz klas (co jest bardzo prawdopodobne, jeli ich sytuacja si nie poprawi), e piszcy dla nich krzywd im wyrzdzili, kac im wykrzykiwa na ich wasn przyszo? ROZENKRANC Bd co bd, z obu stron niemao byo haasu i "publiczno nie miaa sobie za grzech podega ich nawzajem do ktni. Przez czas jaki nie mona byo grosza na adnej sztuce zarobi, jeeli autorzy i aktorzy za by si w niej nie pojedli. HAMLET Czy by moe? GILDENSTERN "Niemao te bw porozbijano. HAMLET I smarkacze wzili gr? ROZENKRANC Nie inaczej. Herkules 25) zmuszony by kapitulowa przed Pigmejczykami. ![25) Herkules dwigajcy kul ziemsk widnia na frontonie teatru The Globe - tu aluzja do rywalizacji dziecicych trup teatralnych. ]HAMLET Nie ma w tym nic dziwnego, bo mj stryj jest krlem "duskim; i ci sami, ktrzy mu za ycia mego ojca wykrzywiali gby, daj teraz dwadziecia, czterdzieci, "pidziesit i sto dukatw za jego portret w miniaturze. Do licha! musi w tym by co nadnaturalnego. Gdyby to filozofia moga wytumaczy? Odgos trb za scen. GILDENSTERN Zapewne to aktorowie. HAMLET Koledzy, "miymicie gomi w Elzyorze. Podajcie mi donie. Do orszaku !gocinnoci naley etykieta i ceremonie; winienem was przeto podj tym trybem: inaczej, moje obejcie si z aktorami, ktre, uprzedzam was, bdzie si musiao okaza uprzejme, wydaoby !si gocinniejsze ni z wami. Zostalicie przyjci z otwartymi rkoma, al e mj stryj ojciec i moja matka stryjenka zostali oszukani. GILDENSTERN Jakim sposobem, drogi ksi?HAMLET Szalony jestem tylko przy wietrze pnocno zachodnim; kiedy z poudnia wieje, umiem #odrni jastrzbie od czapli. Wchodzi Poloniusz POLONIUSZ Dobre nowiny, panowie, wesoe nowiny! HAMLET !Suchaj go, Gildensternie, i ty !take. Suchajcie z uwag. Tenwielkolud dzieciuch nie wyszed jeszcze z pieluch. ROZENKRANC Chyba wszed w nie powtrnie;!bo mwi, e starzy ludzie na nowo staj si dziemi. HAMLET Prorokuj wam, e przychodzi nam zwiastowa aktorw; uwacie tylko. Masz wapan suszno: : byo w poniedziaek z rana, w rzeczy samej. POLONIUSZ "Moci ksi, mam ci oznajmi co nowego. HAMLET Moci panie, mam ci oznajmi co nowego. Gdy Roscjusz 26) w Rzymie by aktorem... [26) Roscjusz - aktor rzymski z I w. p. n. e. ] POLONIUSZ Aktorowie przybyli, moci ksi. HAMLET Eje? Eje? POLONIUSZ Na honor, moci ksi. HAMLET piewajc Kady wic aktor przyjecha na ole. POLONIUSZ S to aktorowie najlepsi w wiecie, zdatni do wszelkiego rodzaju przedstawie: tragicznych, komicznych, historyczno sielankowych, tragiczno historycznych, tragiczno komiczno historyczno sielankowych: czy to w scenach cigych, czy to w lunym poemacie. Seneka 27) nie jest dla nich za!ciki ani Plaut 28) za lekki. Tak w recytowaniu, jak w improwizowaniu nie maj sobie rwnych. [27) Seneka - filozof rzymski, autor synnych tragedii. 28) Plaut - Plautus - rzymski autor komedii. ] HAMLET O Jefte, 29) sdzio Izraela, jaki to skarb posiade! [29) Jeffe - sdzia ze Starego Testamentu, ktry lubowa zoy w ofierze Bogu !pierwsz osob, ktr spotka po powrocie do ojczyzny, byani jego crka. ] POLONIUSZ !Jaki on skarb posiada, moci ksi? HAMLET Ba! Crk gadk, nic wicej, Ktr wielce miowa. POLONIUSZ na stronie Zawsze mu si marzy moja crka. HAMLET Nieprawda, stary Jefte? POLONIUSZ Jeeli mnie nazywasz Jeftem, #moci ksi, to nie przecz, i posiadam crk, ktr wielce miuj. HAMLET Ale nie to idzie za tym. POLONIUSZ C za tym idzie, moci ksi? HAMLET Ba! To, co rzekomo Bogu wiadomo. A potem, jak wiesz wapan, Sta si musiao, Co snad si stao. Pierwszy dwuwiersz tej "pobonej pieni wicej objani wapana, ni ja mog; bo oto nadchodzi moja rozrywka. Wchodzi czterech lub piciu aktorw. Witam was, moci panowie, witam. Ciesz si, e ci ogldam w dobrym zdrowiu. Witajcie przyjaciele. O stary, jake sobie brod wyhodowa, odkd ci ostatni "raz widziaem! Przyszede mitu ni straszy? A, to ty, pikna damo 30) ! Szlachetna dziewico, dalipan, od czasu !jak ci ostatni raz widziaem, %zbliya si ku niebu na ca !wysoko korka. Nie daj Boe, aby gos twj, jak dukat !obernity, wyszed z obiegu! Witajcie nam, wszyscy bez wyjtku! Bdziemy jak francuscy owcy rzuca si nawszystko, co ujrzymy. Nie !moglibymy usysze czego zaraz? Dajcie nam prbk swego talentu: przedeklamujcieco patetycznego. [30) Do 1660 roku role kobiece w teatrze grali modzi chopcyPIERWSZY AKTOR Co na przykad, panie? HAMLET Syszaem ci raz deklamujcego jeden ustp, ustp sztuki, ktra nigdy gran nie bya albo co najwicej raz tylko, bo, ile pamitam, nie podobaa si "publicznoci; by to kawior dla jej podniebie: moim jednak zdaniem i tych, ktrych sd o takich rzeczach rwnego z moim by wzrostu, bya to sztuka wyborna, dobrze podzielona na sceny, uoona z rwn zrcznoci, jak naturalnoci. Przypominam sobie kogo, co mwi, e braknie tym wierszom sosu dla dodania smaku osnowie, i osnowy, ktra by pozwalaa posdzi autora o uczucie; przyznawa jej wszake dobr"manier, jdrno w obrobieniu"i pikno, lubo bez wdziku. W sztuce tej szczeglnie lubiem jeden ustp, to jest opowiadanie Eneasza 31) : mianowicie owo miejsce, w ktrym ten bohater opisuje !Dydonie mier Priama. Jeeli je pamitasz, to zacznij od tego wiersza: Zaraz, zaraz... Okrutny Pirrus, jak w zwierzhirkaski... 32) Nie, nie tak si zaczyna, ale zawsze od Pirrusa. , Okrutny Pirrus, ktrego zbroica, Czarna jak jego myl, podobnabya Do owej nocy, gdy w zowrogim koniu 33) "Chytrze ukryty lea, powlk teraz Straszn sw posta dziksz jeszcze barw: Od stp do gowy czerwieni si odzia, Zbroczon krwi ojcw, matek,crek, synw, Spieky od aru poncego miasta, Ktre przekltym blaskiem przywiecao Mordercy swego pana; rozpalony Gniewem i ogniem i skrzepy zarazem Od stgej na nim posoki, oczyma Jak karbunkuy 34) pomieniejcymi Szuka piekielny Pirrus sdziwego Starca Priama.  Mw dalej. [31) Eneasz - bohater Eneidy  rzymskiego poety Wergiliusza w przedstawianym fragmencie opisuje mier krla Troi, Priama zabitego przez Pirrusa syna Achillesa. 32) Zwierz hirkaski - tygrys zHirkanii nad Morzem !Kaspijskim. 33) Zowrogi ko - "ko trojaski. 34) Karbunku - czerwony kamie szlachetny. ] POLONIUSZ Jak ywo, licznie !deklamujesz, moci ksi, z doskonaym akcentem i spadkiem gosu. PIERWSZY AKTOR Znajduje go wreszcie Sabo na Grekw nacierajcego. Rdzawy miecz jego, zbuntowany przeciw Jego ramieniu, nieposuszny woli, Pazem uderza, kdy spadnie. Z ca Przewag siy rzuca si na niego $Pirrus; z wciekoci prny cios wymierza; Lecz sam ju zamach, sam wist jego stali Obala starca; wtedy oto Ilium 35) Jak gdyby chciao nowy cios odwrci, Koronowan pomieniami gowChyli ku ziemi i trzaskiem okropnym W niewol ima Pirrusowe ucho;Bo patrzcie! oto zabjczy miecz jego Nad mleczn gow czcigodnego starca !Ju, ju wzniesiony, zda si, jakby nagle Ugrzz w powietrzu. Jak kamienny posg Bstwa zagady, wac si pomidzy !Czynem i wol, stal czas jaki Pirrus I nie przedsibra niczego. Lecz jako nieraz widzimy przed burz !Cisz na niebie, spokojno w obokach, Wichry upione, a na dole ziemi Jak grb milczc, wtem przeraajcy Piorun rozdziera chmur: tak po chwili Zbudzona zemsta podega na nowo Zastae rami Pirrusa i nigdy Niemiosierniej ciki mot cyklopw Nie spad na Marsa wiecznotrwa zbroj, 36) Jak teraz krwawy miecz Pirrusa spada Na sdziwego Priama. Haba ci, zmienna Fortuno! Bogowie. Wy wszyscy, ktrzy zasiadacie owdzie, W radzie Olimpu, odejmcie jej wadz! Poamcie szprychy i dzwona jej koa 37) I stoczcie krg piast z szczytu niebios "W bezdenn otcha piekie! [35) Ilium - tu: paac krla Priama. 36) Zbroja Marsa - zbroja wykuta przez pomocnikw Wulkana, Cyklopw. 37) Koo Fortuny obrazowao zmienne koleje ludzkich losw] POLONIUSZ To za dugie. HAMLET Wic razem z twoj brod pjdzie do balwierza. Mw dalej, bracie. Jemu by trzeba jaseek lub fars plugawych, !inaczej zanie. Dalej, przejd teraz do Hekuby. 38) [38) Hekuba - krlowa Troi, ona Priama. ] PIERWSZY AKTOR !Ale kto widzia nieszczsn krlow. Jak rozczochrana... HAMLET Jak to, rozczochrana? POLONIUSZ To dobre wyraenie; rozczochrana krlowa jest dobrym wyraeniem. PIERWSZY AKTOR Jak rozczochrana, groca pomieniom ez potokami, biega tu i owdzie, Boso, z achmanem na tej samej gowie, Ktr niedawno jeszcze diadem stroi; Odziana, miasto sukni, przecieradem, W chwili popochu schwyconym naprdce; O, kto by to by wdzia, ten zmaczanym W ci jzykiem byby wyzion Przeciw Fortunie ostatnie blunierstwa; !A gdyby byy j widziay niebaW tej chwili, kiedy ujrzaa Pirrusa Z dzik radoci siekcego mieczem Ciao jej ma, wybuch jej boleci Byby by z oczu ich promieniejcych (Jeeli tylko rzeczy tego wiata Mog je wzruszy)zdrj rosy wycisn "I wspjk z piersi bogw. POLONIUSZ Patrzcie, jak mu si twarz zmienia i zy mu w oczach trzy, aha! tak 0n5r7R(rkP(ۃuqk&k1 c2<cv3 4mJc5KcE6c7%jc 8\.cn95c:>4"stany. Skocz ju, wapan. HAMLET Dosy tego, dopowiesz mi reszt niebawem. Moci panie, zechciej dojrze, aby ci ichmocie dobrze byli ugoszczeni. Syszysz, wapan? Niech znajd dobre przyjcie; bo oni s streszczon, yw kronik czasu. Byoby lepiej dla wapana zyska po mierciniepochlebny napis na nagrobku ni za ycia niekorzystne ich wiadectwo na scenie. POLONIUSZ !Moci ksi, obejd si z nimi stosownie do ich zasugi. HAMLET Do paralusza! znacznie lepiej. Gdybymy si obchodzili z kadym wedle jego zasug, kt by unikn chosty? Obchod si z nimi wapan odpowiednio do wasnej twej zacnoci i godnoci. Im mniej kto zasuguje na wzgldy, tymwicej ma zasugi nasze wzgldem niego uprzejmo. Odprowad ich. POLONIUSZ Pjdcie, panowie. Wychodzi z kilkoma aktorami. HAMLET Idcie z nim, moi przyjaciele; dacie nam jutro jakie przedstawienie. Suchaj no, stary, moecie gra Zabjstwo Gonzagi ? 39) [39) Zabjstwo Gonzagi - ladw tej sztuki nie odnaleziono. ] PIERWSZY AKTOR Moemy, panie. HAMLET To grajcie je jutro. Nie mgeby w potrzebie nauczy si dwunastu do pitnastu wierszy, ktre bym napisa i wtrci do twojej roli? PIERWSZY AKTOR Czemu nie, askawy panie. HAMLET To dobrze. Udaj si za tamtymjegomociem, tylko nie drwij zniego, prosz ci. Wychodzi A k t o r. Kochani przyjaciele, (do R o z "e n k r a n c a i G i l d e n s t e r n a)pozwlcie was poegna. Do zobaczenia wieczorem. ROZENKRANC I GILDENSTERN egnamy ci, drogi ksi. Wychodz. HAMLET Bg z wami! Ot nareszcie sam jestem. O, jaki ze mnie gb, jaki ciemiga! !Czyli to nie jest zgroz, e ten aktor, Niby w wzruszeniu, w parodii uczucia, Do tego stopnia mg nagi sw dusz Do swoich poj, e za jej zrzdzeniem Twarz mu poblada, z oczu zy pocieky, !Oblicze jego, gos, ruch, caa posta !Zastosowaa si do jego myli?I gwoli komu to? gwoli Hekubie! C z nim Hekuba, on z ni ma wsplnego, "eby a paka nad jej losem? C by Ten czowiek czyni, gdyby mia podobny Mojemu; powd i bodziec do wrzenia? Zalaby zami ca scen, rozdar Uszy suchaczw racymi sowy, W wystpnych rozpacz wzbudzi, dreszcz w niewinnych Zmiesza prostaczkw i sparaliowa Ich wzrok pospou ze suchem. A ja, ospay niedoga, drzemi Jak Maciek, witej niepamitny sprawy, !I ani usty uj si nie umiem Za tego krla, na ktrego woci I drogim yciu dokonany zostaNajohydniejszy rozbj. Jestem tchrzem? %Kt mi zarzuci podo? Kt mnie moe Wzi za kark, za nos powie, w twarz mi plun, Wyrzuci w oczy kamstwo? Kt to moe? A jednak Zasugiwabym na to, bo w istocie Musz mie chyba wntrznoci gobia I brak zupeny ci, nadajcej Gorycz poczucia krzywdy, kiedym jeszcze !Nie napisa dotd stada spw cierwem Tego ndznika. O bezwstydny otrze! Zakamieniay, krwawy, sprony otrze! Bodajem! Mnie to przystoi, synowi, Jedynakowi zamordowanego Drogiego ojca, od nieba i pieka Powoanemu do zemsty, jak baba Marnymi sowy dawa folg sercu I na przeklestwach czas trawi jak prosta, Karczemna dziewka? ! Fuj! fuj! Gdzie moja gowa? Powiadaj, e zatwardziali zoczycy, obecni Na przedstawieniu okropnych widowisk, Tak silnym zdjci bywali wraeniem, Ze sami swoje wyznawali zbrodnie: Mord bowiem, choby ust nie mia, cudowny Ma organ mowy. Ka tym aktorom Co podobnego do sceny zabjstwa Ojca mojego odegra przed stryjem; Patrze mu bd w oczy, ledzi bd Najmniejszy jego ruch: jeeli zadrgnie, Wiem, co mam czyni. Ten duch, com go widzia, Mg by szatanem (bo szatan przybiera, Jak chce posta)i naduywajc Mojej saboci i smtnoci (taki Bowiem stan duszy bardzo mu dogodny), Cignie mnie moe w przepa? Chc pewniejszej Ni ta rkojmi. Zamierzona sztuka Bdzie probierzem, 40) ktrym,jak na wd, Sumienie krla na wierzch wydobd. Wychodzi. [40) Probierz sprawdzian. ] AKT TRZECI SCENA PIERWSZA Pokj w zamku. %K r l, K r l o w a, P o l o n i!u s z, O f e l i a, R o z e n k ra n c i G i l d e n s t e r n KRL I nie moglicie wyrozumie adnym Zwrotem rozmowy, skd to rozprzenie, Ktre mu pokj zakca tak dzikim I niebezpiecznym rodzajem maniactwa? ROZENKRANC Przyznaje, e si czuje rozstrojony; Lecz przez co, w aden sposb wyzna nie chce. GILDENSTERN Nie znalelimy go bynajmniej skonnym Do wywntrzania si; zrcznym dziwactwem Trzyma nas, owszem, z daleka od siebie, Kiedymy chcieli z niego co wycign. KRLOWA Jake was przyj? ROZENKRANC Bardzo grzecznie. GILDENSTERN Ale Nie bez przymusu. ROZENKRANC Skpy by w pytaniach, A w odpowiedziach odbiega od rzeczy. KRLOWA Nasunlicie mu jak rozrywk? ROZENKRANC "Traf zrzdzi, emy spotkali na drodze Trup aktorw: wspomnielimy o tym Ksiciu i to go troch ucieszyo. Ci aktorowie ju si tu znajduj I, jak syszaem, otrzymali rozkaz Grania mu dzisiaj. POLONIUSZ Tak jest w rzeczy samej I mnie zleci prosi najpokorniej Wasze krlewskie mocie, by raczyy By obecnymi na tym widowisku. KRL Z najwiksz chci. Serdeczniem rad, e si Do tego skania. Wci go utrzymujcie, Moi panowie, w tym usposobieniu I podniecajcie w nim gust do takiego Rodzaju zabaw ROZENKRANC I GILDENSTERN Uczynim to, panie. Wychodz. KRL Oddal si take, kochana Gertrudo. Uoylimy rzecz tak aby Hamlet, Niby przypadkiem, zszed si tu z Ofeli. Ja i jej ojciec (bdzie to szpiegostwo Godziwe)tak si tu ulokujemy, Abymy widzc, niewidzialni sami, O tym spotkaniu z bliska mogli sdzi I z zachowania si jego wnioskowa, !Czy to mioci wpyw, czy nie mioci Tak go udrcza. KRLOWA Jestem ci posuszna, Mj mu. Daby Bg, luba Ofelio, Aby potga twoich wdzikw bya Bogim powodem, tej zmiany Hamleta: Wtedy szlachetno twoja, mam nadziej, Na dawn by go sprowadzia drog, Ku zaszczytowi was obojga. OFELIA Pragn, !Aby tak byo, miociwa pani. K r l o w a wychodzi. POLONIUSZ Ofelio, chod tu sobie. Najjaniejszy, My si umiecim tam. do O f e l i i Czytaj t ksik, !Aby ten pozr zajcia ubarwi Twoj samotno. Tak to my, grzesznicy, Rzekomo wit min, uczynkami Budujcymi pocukrzamy nierazSamego diabla. KRL na stronie Prawda! Jake srodze Bicz tych wyrazw choszcze mi sumienie! Twarz nierzdnicy, rem upikszona, Nie tak jest szpetna obok tej powoki Jak czyn mj obok pokostu sw moich. O, cikie moje brzemi! POLONIUSZ Ju nadchodzi. pieszmy na miejsce, miociwy panie K r l i P o l o n i u s z wychodz. H a m l e t wchodzi.HAMLET By albo nie by, to wielkie pytanie. Jestli w istocie szlachetniejsz rzecz Znosi pociski zawistnego losuCzy te, stawiwszy czoo morzu ndzy, !Przez opr wybrn z niego? Umrze zasn I na tym koniec. Gdybymy wiedzieli, e raz zasnwszy, zakoczym na zawsze Boleci serca i owe tysiczne Waciwe naszej naturze wstrznienia, Kres taki byby celem na tej ziemi Najpodaszym. Umrze zasn. Zasn! #Moe ni? w tym sk cay, jakie bowiem W tym nie miertelnym marzenia przyj mog, Kiedy zrzucimy z siebie wizy ciaa, To zastanawia nas: i to to czyni Tak dugowieczn niedol; bo kt by cierpia pogard i zniewagi wiata, Krzywdy ciemicy, obelgi dumnego, Lekcewaonej mioci mczarnie, Odwok prawa, but wadz i owe Upokorzenia, ktre nieustannie Cichej zasugi staj si udziaem, Gdyby od tego kawakiem elaza Mg si zwolni? Kt by dwiga ciar !Nudnego ycia i poci si pod nim, Gdyby obawa czego poza grobem, Obawa tego obcego nam kraju, Skd nikt nie wraca, nie wtlia woli I nie kazaa nam pdzi dni raczej W zem ju wiadomym ni uchodzc przed nim Popada w inne, ktrego nie znamy. Tak to rozwaga czyni nas tchrzami; Przedsibiorczoci hoa cera blednie Pod wpywem waha i zamiary pene !Jdrnoci, zbite z wytknitej kolei, Trac nazwisko czynu. Ha! ! co widz? Pikna Ofelia! Nimfo, w modach swoich Pomnij o moich grzechach. OFELIA Jake zdrowie !Waszej ksicej moci od dnitylu? HAMLET Dobre; pokornie dzikuj wapannie. OFELIA Mam jeszcze od was, panie, kilka drobnych Pamitek, dawno zwrci je pragnam: Odbierzcie je dzi, prosz. HAMLET Jako ywo! Jam nigdy w yciu nic nie da wapannie. OFELIA Wiesz dobrze, moci ksi, e to czyni, I upominki swoje ubarwiae Takimi sowy, ktre wszelkiej rzeczy Warto podnosz. Wo ich uleciaa: We je na powrt, panie, w oczach bowiem Kadej szlachetnie mylcej osoby Najdrosze dary lichymi si staj, Gdy dawca martwi. Ot s. HAMLET Cha cha cha! Jeste uczciwa? OFELIA Moci ksi! HAMLET Jeste pikna? OFELIA Co znacz te pytania? HAMLET "To, e jeeli jeste uczciwa i pikna, uczciwo twoja nie powinna mie nic do czynieniaz piknoci. OFELIA "Jak to panie? Moe pikno z czym lepszym chodzi w parze ni z uczciwoci? HAMLET Zapewne, tylko e potga piknoci prdzej obrci "uczciwo w rajfurk, 41) ni wpyw uczciwoci potrafi pikno na swoje kopyto przerobi. Byo to niegdy paradoksem, ale w nowszych czasach okazuje si pewnikiem. Kochaem dawniej wapann. ![41) Rajfurka - strczycielka. ]OFELIA W rzeczy samej, dawae mi to ksi do zrozumienia. HAMLET Nie trzeba ci byo tak rozumie; bo cnota nie daje si w stary nasz pie wszczepi tak, ebymy trci nim przestali. Nie kochaem ci wcale. OFELIA Tym bardziej wic zostaam zawiedziona. HAMLET Id wapanna do klasztoru; na co ci mnoy grzesznikw? Ja sam jako tako jestem uczciwy;a przecie mgbym sobie zarzuci takie rzeczy, e lepiej by byo, gdyby mnie bya matka na wiat nie wydaa. Jestem nadzwyczajniedumny, mciwy, chciwy w adzy; wicej mam przywar ni wadz umysowych do ich poznania, ni wyobrani do dania o nich wyobraenia i czasu do okazania ich w postpkach. Czego si takie figury tuc maj pomidzy ziemi i niebem? Jestemy arcyhultaje, wszyscy bez wyjtku; adnemu z nas nie ufaj. Id prosto do klasztoru. Gdzie wapanny ojciec? OFELIA W domu, moci ksi. 42 [42) Ofelia nie mwi prawdy - wie, e ojciec i krl podsuchuj rozmow. ] HAMLET Zamknije go na klucz, aby nigdzie indziej nie gra roli bazna, tylko we wasnym domu. Bd zdrowa. OFELIA na stronie Panie, zmiuj si nad nim! HAMLET "Jeeli za m pj chcesz, dam ci w posagi t przestrog:Chociaby jak nieg czysta bya, jak ld nieskalana, przecie nie ujdziesz obmowy. Wstp do klasztoru. Adieu. Albo jeeli koniecznie potrzebowa bdziesz wyj za m, to wyjd za gupca, bo rozsdni ludzie wiedz bardzo dobrze, jakie z nich czynicie potwory. !Id czym prdzej do klasztoru. Adieu. OFELIA na stronie O nieba, wesprzyjcie go sw ask! HAMLET "Syszaem te o malowaniu si waszym: nie do wam jednej twarzy otrzymanej od Boga, dorabiacie sobie drug; sztafirujecie si, krygujecie, cedzicie sowa, przedrzeniacie boskie stworzenia i swawol pokrywacie paszczykiem naiwnoci. Precz, precz! nie chc ju patrze na to: to mnie we wcieko wprawia. Wara odtd mczyznom eni si; ci, co si ju poenili, jednego wyjwszy, niech yj zdrowi, reszta pozosta winna tak, jak jest. Do klasztoru! Do klasztoru! Wychodzi. OFELIA O, jak szlachetny duch zwichnity zosta! Dworaka, wodza, mdrca ton, miecz, umys; Kwiat oczekiwa potnego pastwa, Wzr uksztacenia, zwierciado poloru, Cel zwracajcej si uwagi wiata: Wszystko to, wszystko wniwecz obrcone! I ja, ze wszystkich kobiet najndzniejsza, Com ssaa nektar sodkich jego lubw, Skazanam teraz widzie t wspania, Wybran dusz, jak spkany dzwonek, Chrapliwie tylko wydajcy dwiki; To czyste rdo bogatej modoci Zmcone szaem. O, czemu musiaam !Ujrze, co widz, widzie, co widziaam. "Wchodz K r l i P o l o n i u s z. KRL Mio! Nie takie s jej symptomata. 43) !To, co on mwi, cho troch bez zwizku, Cechy szalestwa nie nosio wcale. Ponura jego smtno wysiaduje !Co zowrogiego, co wylge zjajka Mogoby sta si zgubne. Pragnc przeto Zapobiec zemu, po wieym namyle, Postanowiem wysa go niezwocznie Do Anglii celem niby zadaniaPrzynalenego nam haraczu. Moe Ta podro, widok rnych miejsc i rzeczy, Potrafi z jego serca wyrugowa To co, wokoo czego jego myli, Bijc si cigle i skrycie nurtujc, Tak go z waciwych wyrywaj karbw. C wapan na to? [43) Symptomata - objawy. ] POLONIUSZ Moe to by dobre; Rozumiem jednak zawsze, e prawdziwym Jdrem i rdem tej jego choroby Jest bezwzajemna mio. No, Ofelio, Nie potrzebujesz nam objawia tego, Co mwi ksi Hamlet, bomy sami Wszystko syszeli. Uczy, co chcesz, panie; Jeeli jednak uznasz to stosownym, Niech po skoczonym, dzisiaj widowisku Krlowa matka w poufnej rozmowie !Prosi go, aby jej zwierzy swjsmutek. Niechaj z nim mwi bez ogrdki; ja za, Jeli si na to zgodzi wasza wielko, Przyo ucho do tego sam na sam. Nie wydobdzieli nic z niego, wtedy lij go do Anglii, panie, albo zamknij, Gdzie mdro twoja wskae. KRL Dobra rada: Szalonych monych pilnie strzec wypada. Wychodz. SCENA DRUGA Wielka sala tame. Wchodzi H a m l e t z kilkoma aktorami. HAMLET Prosz ci, wyrecytuj ten kawaek tak, jak ci go przepowiedziaem, gadko, bezwysilenia. Ale jeeli masz wrzeszcze, tak jak to czyniniektrzy nasi aktorowie, to niech lepiej moje wiersze deklamuje miejski pachoek. Nie siecz te za bardzo rk powietrza w taki sposb: bdraczej ruchw swoich panem; wrd najwikszego bowiem potoku i, e tak powiem, wiru namitnoci, trzeba ci zachowa umiarkowanie, zdolne nada wewntrznej twojej burzy pozr spokoju. Nie posiadam si z oburzenia syszc, jak siaki taki barczysty gbur w peruce w gagany obraca uczucie, prawdziwy z niego ach robi, by zadowoli uszy narodku, ktry po najwikszej czci kocha si tylko w niezrozumiaych gestach i wrzawie. Owiczy bym rad kaza takiego chama, by si bardziej hamowa, gdy gra Heroda albo Termaganta. Prosz ci, chro si tego. PIERWSZY AKTOR Zapewniam wasz wysoko. HAMLET !Nie bd te z drugiej strony za mikki; niech wasna twoja rozwaga przewodnikiem ci bdzie. Zastosuj akcj do "sw; a sowa do akcji, majc przede wszystkim to na wzgldzie, aby nie przekroczy granic natury; wszystko bowiem, co przesadzone, przeciwne jest intencjom teatru, ktrego przeznaczeniem, jak dawniej $tak i teraz, byo i jest suy niejako za zwierciado naturze, pokazywa cnocie !wasne jej rysy, zoci ywy jej obraz, a wiatu i duchowi wieku posta ich i pitno. Ow przeholowanie tego celu lub niedosignicie moe wprawdzie rozmieszy prostaczkw, ale znajcym sina rzeczy musi pj w oczach trzy, aha! tak 0n5r7R(rkP(ۃuqk&;c:<c=(Nc>vcc?c@%" c)A/cB06|cC<.Rniesmak, nagana za jednego z tych ostatnich, na szali waszych zasug przeway musi poklask caego tumu pierwszych. Widziaem ja #aktorw i znaleli si tacy, co ich chwalili, gono nawet; aktorw, ktrzy (bogobojnie mwic)ani z mowy, ani z ruchw nie byli podobni do chrzecijan ani do pogan, ani #do ludzi, a rzucali si i ryczeli !tak, i pomylaem sobie, e chyba jaki najemnik natury sfabrykowa ludzko; tak bezecnie j naladowali. PIERWSZY AKTOR Pochlebiamy sobie, emy si tego pozbyli cokolwiek. HAMLET O, pozbdcie si tego ze szcztem. Tym za, co u was graj baznw, zakacie jak njsurowiej prawi co bd wicej nad to, co stoi w ich roli; s bowiem midzy nimi tacy, co si namawiaj do miechu, aby w pewnej liczbie jaowych spektatorw take "miech wzbudzi, i to wanie w chwili kiedy przypada jaki szczeg sztuki zasugujcy na uwag. To niegodziwo, dowodzca politowania godnej$prnoci w banie, ktry takczyni. Idcie i bdcie w pogotowiu. Aktorowie wychodz. Wchodz P o l o n i u s z, !R o z e n k r a n c i G i l d e n s t e r n. No i c, moci panie? !Czy krl chce spoy ten ks widowiska? POLONIUSZ Jego krlewska mo przybdzie, krlowa jejmo take, i to zaraz. HAMLET Powiedze, wapan, aktorom, niech si piesz. Poloniusz wychodzi. A panowie to nie dopomoecie ich znagli do popiechu? ROZENKRANC I GILDENSTERN I owszem, moci ksi. Wychodz HAMLET Hola, Horacy! Horacy wchodzi HORACY Co rozkaesz, panie? HAMLET Horacy, ty najsprawiedliwszy z ludzi, Z ktrymi kiedykolwiek przestawaem. HORACY O panie! HAMLET Nie myl, e ci chc pochlebia. Czeg bym mg si spodziewa od ciebie, Ktry nic nie masz, krom rzekoci ducha, Ku wyywieniu si i ku okryciu? Kt by pochlebia biednym! Niechaj w cukrze Smaony jzyk lie gupi pych, Niech si zawiasy kolan uginaj Tam, gdzie aszenie si zdobywa korzy. Suchaj: od chwili kiedy dusza moja Moga by pani swojego wyboru I ludzi jednych przenosi nad drugich, Od owej chwili ju ci ona sobie Upodobaa; bo ty, wiele cierpic, Takim by zawsze, jak by nic nie cierpia; Bo ty Fortunie zarwno by wdziczny Za jej umizgi i przeladowania;A bogosawion, w kim krew z przekonaniem Tak s zmieszane, i on palcom losu Nie suy za flet do wydania dwikw Wedle kaprysu. O, daj mi czowieka, Nie bdcego dz swych niewolnikiem, A w gbi mego serca go umieszcz, W sercu samego serca, tak jak ciebie. Za wiele tego ju podobno. W sztuce, Ktra niebawem ma by przedstawiona, Jest jedna scena zbliona do tego, Com ci o mierci mego ojca zwierzy. Gdy si ta scena pertraktowa bdzie, "Zwr, prosz, ca potg uwagi Na mego stryja. Jeli jego winaPodczas tej sceny sama si nie zdradzi, w niby zacny duch by potpiecem, A moje myli tak czarne jak sadza W kuni Wulkana. 45) Nie spuszczaj go z oczu, Ja mj wzrok take pilnie w twarz mu wryj, A potem zlejem nasze spostrzeenia W stanowcz form wniosku. [45) Wulkan - rzymski bg, kowal i wadca ognia, jego "kunia miecia si w kraterzeEtny na Sycylii. ] HORACY Dobrze, panie; Jeeli skradnie co mojej bacznoci I ujdzie cay, zapac t kradzie. HAMLET Ju id; musz znowu zosta gupcem. Dalej na miejsce! Marsz. Odgos trb. %K r l, K r l o w a, P o l o n iu s z, !O f e l i a, R o z e n k r a n c,G i l d e n s t e r n i inne osoby wchodz. KRL Jake si miewa nasz syn, Hamlet? HAMLET Wybornie, yj jak kameleon powietrzem nadzianym obietnicami; 46) kaponw nie moglibycie lepiej tuczy. [46) W redniowieczu wierzono, e kameleon ywi si powietrzem] KRL Nie mam co zrobi z t odpowiedzi. Te sowa nie do mnie nale. HAMLET !Ani do mnie ju teraz. (do P o l!o n i u s z a)Wapan grywae !kiedy na uniwersytecie, jeelisi nie myl? POLONIUSZ Tak jest, moci ksi, i miaem saw dobrego aktora. HAMLET A ce pan przedstawia? POLONIUSZ Przedstawiaem Juliusza Cezara 47) i zostaem zabity !na Kapitolu. Brutus mnie zabi. [47) mier Cezara bya czstym tematem sztuk grywanych w tych czasach. ] HAMLET C to za brutalstwo byo z jego strony, eby tak "kapitalne ciel tam zabija! Czy aktorowie ju w pogotowiu? ROZENKRANC Czekaj, panie, na twe rozkazy. KRLOWA Pd tu, kochany Hamlecie, sid przy mnie. HAMLET Wybacz, kochana matko, tu "jest metal silniej pocigajcy. POLONIUSZ do K r l a Syszae, panie? HAMLET do O f e l i i Mog, o pani, lec na twoim onie? OFELIA Nie, moci ksi. HAMLET To jest na twoim onie gow wsparszy? OFELIA Moesz, ksi. HAMLET kadc si u jej ng Sdziszli, em mia w myli co innego? OFELIA Ja nic nie sdz. HAMLET To by by pomys nie lada pooy si midzy nogami dziewczyny. OFELIA Co takiego? HAMLET Nic. OFELIA !Ksi dzi jeste wes. HAMLET Kto? ja? OFELIA Nie inaczej. HAMLET O, jestem tylko twoim wesokiem. C zreszt "czowiek ma czyni, jeeli nie weseli si? Oto na przykad moja matka, patrz pani, jak promieniejco wyglda, chocia mj ojciec zmar przed dwiema godzinami.OFELIA Przed dwa razy dwoma miesicami, moci ksi. HAMLET Tak to ju dawno? Nieche sidiabe czarno nosi, ja przywdziej sobole. Dlaboga? Od dwch miesicy zmary i jeszcze nie zapomniany? Jest wic nadzi eja, e pami !wielkich ludzi zdoa przetrwa ich ywot przez p roku; notabene, jeeli ufunduj kocioy; w przeciwnym razie $niech si nie skar, jeeli ichspotka los tego konika, 48) ktremu na nagrobku napisano:Konik zdech, wic go w miech. [48) Konik rodzaj lajkonika wmajowych zabawach ludowych w Anglii. ] Odgos trb. Po czym nastpuje pantomima. Para krlewskich maonkw w czuej komitywie schodzi na "scen. Krlowa ciska krla i on j nawzajem, klka przed nim z wyrazem najtkliwszego przywizania; on j podnosi i gow na jej piersi skania; kadzie si potem na kwiecistej darni i zasypia. Ona, widzc go upionego, odchodzi. Po niejakiej chwili ukazuje si jaki czowiek, zblia si do picego, zdejmuje mu z gowy koron, cauje j, wlewa potem w ucho krlowi trucizn i wychodzi. Krlowa powraca, znajduje krla nieywego i bardzo rozpacza. Zabjca w towarzystwie dwch czy trzech niemych osb wchodzi znowu i niby take lamentuje. Wynosz trupa. Zabjca skada przed krlow dary i !owiadcza jej swoj mio. Ona okazuje zrazu wstrt i niech, w kocu jednak podaje mu rk. Wychodz. OFELIA Co to byo, moci ksi? HAMLET To by hultajski bigos, a oznacza zbrodni. OFELIA Zapewne ta pantomima zawieraa w sobie tre sztuki? Wchodzi P r o l o g. HAMLET Dowiemy si od tego jegomocia. Aktorowie nie umiej trzyma jzyka za zbami; musz wszystko wypapla. OFELIA Czy on nam odkryje znaczenietego? HAMLET Niezawodnie, tak jak wszystko, co by mu pani !odkrya. Nie wstyd si tylko pokaza mu, co masz do pokazania, a on si nie powstydzi powiedzie ci, co to znaczy. OFELIA Ladaco z waci, ladaco. Bd patrze na sztuk. PROLOG Cni panowie i cne damy, Dla was i dla naszej dramy Kornie was o wzgld bagamy. HAMLET Prologli to czy dewiza na sygnet? OFELIA To byo krtkie HAMLET Jak mio kobiety. #Wchodz K r l aktor i K r l o w a aktorka. KRL AKTOR Trzydzieci razy Feba 49) rumaki obiegy Krg Tellury 50) i przestwr Neptuna rozlegy I trzydziecikro razy dwanacie na przemian #Zapon i zblad miesic nad gowami Ziemian, Odkd nam Amor serca, Hymen51) zczy donie Wzem, ktry si chyba rozwie po zgonie. [49 Febus - bg soca. 50 Tellus - bogini ziemi. 51 Hymen#- bg zwizkw maeskich. ]KRLOWA AKTORKA Obymy drugie tyle zmian luny 52) i soca "Zliczyli, nim mioci doyjemy koca! Lecz ach! ju od pewnego czasu niezbadana W zdrowiu, w humorze twoim, panie, zasza zmiana. !Lkam si... niechaj jednak te niewiecie trwogi Nie przyczyniajc cierpie, o mu mj drogi. !Obawy u pci naszej z mioci si rodz Jak ta lub nie istniej, lub w miar przechodz. Czym moja mio, tego liczne mia objawy; !W jakim za stopniu mio, wtakim i obawy. Gdzie wielka mio, lada wtpliwo przeraa, I z zwikszeniem si obaw mio si pomnaa. [52 Luna - ksiyc. ] KRL AKTOR !Tak, najmilsza, opuszcz ci, ito niedugo, "Coraz ju siy skpsz darz mi posug; Ty zostaniesz; y bdziesz na tym piknym wiecie Szanowana, kochana, i moe ci splecie Wieniec drugi maonek. KRLOWA AKTORKA O, wstrzymaj te sowa! Zbrodni by w moim onie bya myl takowa Obym przy drugim mu bya potpion! Taka tylko drugiego moe zosta on, Co zabia pierwszego. HAMLET To pioun. KRLOWA AKTORKA Pode tylko chucie Klej powtrne zwizki, lecz nigdy uczucie. Zabjczyni pierwszego powtrnie go zgadza, Gdy nowego maonka w oe swe wprowadza. KRL AKTOR e mylisz tak, jak mwisz, najzupeniej wierz; Nieraz jednak czek amie to, co przedsibierze. Zamiar jest niewolnikiem wycznym pamici. Nagle zrodzony, ale sabej konsystencji; Krzepko wisi, jak owoc nierzay u drzewa. Lecz gdy zmiknie, przed czasem lada wiatr go zwiewa. Nie dziw, e nie pomnimy wypaca na dobie 53) Dugu, ktrymy winni tylko samym sobie. To, co postanawiamy w chwili uniesienia, Z uniesieniem minionym w parsi zamienia; Zbytnia gwatowno czy to radoci, czy smutku, Sama wasne swe chci wydziedzicza z skutku, Gdzie rado pusta, smutek przechodzi w rozpacze, Tam po chwili cieszy si smutek, rado pacze. !wiat ten nie wiekuisty ni si kto zdumiewa, !e z przesileniem szczcia i mio omdlewa; Kwestia to bowiem jeszcze mieszczca zawio, !Czy mio jedna szczcie, czy te szczcie mio? !Mony run, pierzchaj wraz czcicieli zgraje; %Biedny wznis si, alici wrg do mu podaje. Zdaje si wic, e mio szczciu jest suebna, #Ma przyjaci, komu ich mioniepotrzebna, A kto w potrzebie niby przyjaciela wzywa, Gotowego w nim sobie wroga wychowywa. Sowem, skoczybym na tym, od czego zaczem, Ch i moc nasza tak s odrbnym ywioem, e najczciej upada to, co czek zamierzy, Myl nasza do nas, cel jej nie do nas naley. !Tak i ta myl, e z drugim nie bdziesz zczona, Skona w tobie, gdy pierwszy twj maonek skona. [53 Na dobie - we waciwym czasie. ] KRLOWA AKTORKA Niech mi niebo odmwi wiata, ziemia wody, Noc nie da odpoczynku, dzie nie da swobody! W rozpacz niech wszelka mojazmieni si pociecha, Los tylko winia w lochu niech mi si umiecha; Wszystko to, co rumieniec przeistacza w blado, Niech bdzie mym udziaem, gdy uczuj rado. Tu i tam niech ponosz ka co chwila now, Jeli on zostan, raz zostawszy wdow! HAMLET do O f e l i i Gdyby t przysig miaa zama. KRL AKTOR lub to straszliwy. Luba, opu mi na chwil: Myli mi si mieszaj; moe snem zasil Znkane ciao. Zasypia. KRLOWA AKTORKA Niech ci koysze sen bogi I wszelkie zo omija z dala nasze progi! Wychodzi. HAMLET do K r l o w e j Jak ci si, pani, podoba ta sztuka? KRLOWA Zdaje mi si, e ta dama przyrzeka za wiele. HAMLET O, ale dotrzyma sowa. KRL Czy znasz wapan tre tej sztuki? Nie mieci ona w sobie nic zdronego? HAMLET !Nic zgoa; oni tylko artuj, truj artem; nic zdronego w wiecie. KRL Jaki ta sztuka ma tytu? HAMLET !apka na myszy . Skd za taki? Przez przenoni. Przedstawia ona morderstwo dokonane w Wiedniu. Zamordowany ksi nazywa si Gonzago, a jego maonka Baptysta. Arcyszelmowska to sprawka, jak zaraz obaczymy. Ale co nam do tego? Wasza krlewska mo i my wszyscy mamy spokojne sumienie, nie moe nas to dotkn. Niech !si drapie, kto ma liszaj; naszaskra zdrowa. Wchodzi Lucjan. To jest niejaki Lucjan, synowiec krla. OFELIA #Objaniasz, moci ksi, tak dobrze jak chr staroytny. HAMLET Mgbym by porednikiem midzy pani a jej kochankiem, gdybym tylko by wiadkiem waszych igraszek. OFELIA Kolcy masz dowcip, moci ksi. HAMLET Odpokutowaaby, pani, niejednym jkiem stpienie mi kolca. OFELIA Coraz to lepiej i zarazem gorzej. HAMLET Tak wanie traktujecie swychmw. Dalej, morderco; !Zrzu tw przeklt larw i zaczynaj: Ju kruk krakaniem Do zemsty daje haso. LUCJAN Myl czarna, rka pewna, pyn dzielny, czas sprzyja. Nie tamuje zamiaru obecno niczyja. Szary wyskoku, w pnoc z zabjczych zi zebrany, Po trzykro pod Hekaty 54) kltw gotowany, Wadz tw czarodziejsk, straszn w swym rozwiciu Oka niezwocznie na tym zdrowym jeszcze yciu. 55) Wlewa trucizn w ucho picemu. [54 Hekate - bogini ksiyca, czarw i zbrodni. 55 Kwestia Lucjana jest dodatkiem do tekstu sztuki napisanym przezHamleta w celu zdemaskowaniaKlaudiusza. ] HAMLET Truje go w jego wasnym ogrodzie dla zagrabienia jego pastwa. Nazwisko tamtego jest Gonzago; rzecz autentyczna i we woskim tekcie wybornie opisana. Teraz zobaczymy, jakim sposobem morderca pozyskuje mio ony Gonzagi. OFELIA Krl powstaje. HAMLET Jak to? Strwoony faszywym alarmem? KRLOWA Co ci jest, panie? POLONIUSZ Niech skocz widowisko! KRL wiata! Wychodmy. POLONIUSZ wiata! wiata! wiata! Wszyscy wychodz prcz H a m l e t a i H o r a c e g o. HAMLET !Niech ryczy z blu ranny o, Zwierz zdrw przebiega knieje, !Kto nie pi, aby spa mg kto. To s zwyczajne dzieje. Powiedz mi, wapan, czy ta komedia, z dodatkiem lasu pirna gowie i pary prowansalskich r u dziurawych trzewikw, nie powinna by (jeli resztka mojego szczcia mnie zawiedzie) zapewni mi udzia w jakiej trupie aktorw? H! HORACY Poow udziau. HAMLET Ale cay. Wiedz bowiem, miy mj Damonie, e z raju dzi tu step; Gdzie wczora Jowisz by na tronie, Tam dzi panuje pustka. 56) [56 Do rymu byoby: kiep] HORACY Moge dorymowa, moci ksi. HAMLET O Horacy! Sowa tego ducha zota warte. Czy widziae? HORACY Najwyraniej. HAMLET Kiedy bya mowa o otruciu? ... HORACY Uwaaem dobrze. HAMLET Cha! cha! Nie ma tam gdzie jakiego grajka? Hej! !Bo skoro krl komedii nie lubi, pewnikiem "Krl jegomo komedii nie jest lubownikiem A co, s grajkowie? Wchodz R o z e n k r a n c i G i l d e n s t e r n GILDENSTERN !Moci ksi, niech nam wolnobdzie powiedzie jedno sowo. HAMLET Ile ich jest w sowniku. GILDENSTERN Moci ksi, krl... HAMLET #C krl porabia, moci panie? GILDENSTERN Od wyjcia std bardzo zaniemg. HAMLET Z przepicia? GILDENSTERN Z wzburzenia ci. HAMLET #Troskliwo paska byaby si bya okazaa trafniejsza, udajc si w takim razie do doktora. Bo gdybym ja mu zapisa na przeczyszczenie, mogoby mu to jeszcze bardziej wzburzy. GILDENSTERN Racz, askawy panie, zamknsw mow w pewne szranki i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&D@cEcF|cFGF\cHc Ic%zcoJ+[cK81pc5L8 `nie odskakiwa tak dziko od celu, w jakim przychodzim. HAMLET Jestem ju potulny: mw, wapan. GILDENSTERN Krlowa, matka waszej ksicej moci, w najgbszym rozaleniu przysya nas do ciebie, panie. HAMLET Mio mi panw powita. GILDENSTERN Nie, moci ksi, te !grzecznoci nie w por. Jeli si waszej ksicej moci podoba da nam zdrow odpowied, wypenimy polecenie jego matki; w przeciwnym razie, przebaczenie waszej ksicej moci i oddalenie si nasze bdzie jedynym owocem naszego tu przybycia. HAMLET Nie mog, doprawdy. GILDENSTERN Czego, moci ksi? HAMLET Da panom zdrowej odpowiedzi, bom chory na "gow; na jak wszake bd si mg zdoby, tak im "suy bd albo raczej matcemojej. Dlatego przystpmy wprost do rzeczy, bez korowodw. Mwicie wic, panowie, e moja matka... ROZENKRANC Nie tai tego, e postpowanie waszej ksicej moci w podziw j i zdumienie wprawia.HAMLET O dziwny synu, ktry tak moesz zdumiewa matk twoj! A czy nie ma tam czasem jakiego postscriptum pod tym macierzyskim podziwem? Powiedzcie no, panowie. ROZENKRANC yczeniem jej jest, aby si ksi z ni widzia w jej gabinecie, nim si udasz na spoczynek. HAMLET Bd jej posuszny, choby bya dziesi razy moj matk. Czy macie, panowie, co wicej do powiedzenia? ROZENKRANC #Moci ksi, by czas, e mi lubi. HAMLET Na Bakcha i Merkurego 57) ! i teraz jeszcze. [57 Bachus - bg wina, Merkury - posaniec bogw, take opiekun handlarzy i zodziei. ] ROZENKRANC askawy ksi, co ci udrcza? Dobrowolnie zamykasz drzwi swobodzie, ukrywajc troski swoje przed przyjacielem. HAMLET Nie mam widokw, mj panie. ROZENKRANC Jak to? kiedy sam krl zapewnia waszej ksicej moci nastpstwo duskiego tronu! HAMLET Tak, tak, ale znasz pan "przysowie: dosta ko owsa... 58) koniec troch niesmaczny. Muzykanci wchodz. "Ot i gdba. Pozwl no mi, bracie, swego fletu, (biorc G "i l d e n s t e r n a na stron) Dlaczego tak tropisz wkoo !mnie, jak gdyby mi chcia w lisi jam zapdzi? [58 Odpowiednik naszego Nimsoce zajdzie, rosa oczy wyje . ] GILDENSTERN "O panie! jeli mi arliwo uczynia za miaym, przywizanie moje susznie moesz nazwa nieokrzesanym. HAMLET Nie rozumiem tego dobrze. Zagraj no, prosz, na tym flecie. GILDENSTERN Nie umiem, moci ksi. HAMLET Prosz ci. GILDENSTERN Nie umiem, doprawdy. HAMLET Jak mnie kochasz. GILDENSTERN Nie potrafi z niego wydoby gosu, moci ksi. HAMLET To tak atwo przecie jak kama. Przebieraj po tych dziurkach palcami, w ten koniec w usta i zadmij, a wydobdziesz ton najdwiczniejszy. Patrz, tu s klapy. 59) [59 Klapy - przykrywki do zamykania bocznych otworw w instrumentach dtych. ] GILDENSTERN Ale ja ich uy nie umiem do wydania jakiej bd melodii, nie znam si na tym. HAMLET Patrze teraz, za jakiego mnie masz bajbardzo. 60) Chciaby gra na mnie, wmawiasz w siebie, e znasz mj mechanizm? Chciaby wyrwa ze mnie rdze mej tajemnicy, wycisn ze mnie ca skal tonw, od najniszej nuty a do dyszkantu; a w tym tu marnyminstrumencie tyle jest gosu, tyle harmonii, jednake nie moesz go "skoni do przemwienia. C u kata! czy sdzisz, e na mnie atwiej "zagra ni na flecie? Miej mi,za jaki chcesz, instrument: przd, rozstroi mi potrafisz, ale zagra na mnie nigdy. Wchodzi P o l o n i u s z Witam wapana dobrodzieja. [60 Bajbardzo -byle co, ladaco.] POLONIUSZ %Moci ksi, krlowa jejmo "yczy sobie z wasz Ksic moci pomwi, i to zaraz. HAMLET Czy widzisz tam wapan t chmur z ksztatu podobn do wielbda? POLONIUSZ W rzeczy samej, istny wielbd. HAMLET Zdaj mi si, e jest podobniejsza do asicy. POLONIUSZ Prawda, z boku podobniejsza do asicy. HAMLET Albo raczej do wieloryba. POLONIUSZ Bardzo podobna do wieloryba. HAMLET No, to dobrze; zaraz pjd do matki. Z tymi gupcami trzeba by zgupie naprawd. Zaraz id. POLONIUSZ piesz to powiedzie. HAMLET Zaraz , atwo da si powiedzie. Zostawcie mnie, przyjaciele. Wychodz R o z e n k r a n c,"G i l d e n s t e r n i H o r a c y. Teraz jest wanie czarodziejska, straszna Godzina nocy, w ktrej si podnosz Groby i same pieka wyziewajNa wiat zaraz. O, teraz bymgotw Pi krew i takie rzeczy wykonywa, Na ktrych widok dzie by zblad; lecz teraz Mam i do matki. O serce, nie zaprzecz Naturze mojej! Niech nigdy w to ono Nie znajdzie wstpu neronowa 61) dusza! Niech bd srogim, ale nie wyrodnym! Sztylety w ustach mam, ale nie w doni! Niechaj mj jzyk bdzie w tym spotkaniu Obudny wzgldem serca i jakkolwiek Sowa me bd miota si i sroy, Pieczci, duszo, nie daj do przyoy! Wychodzi. [61 Neronowa dusza - rzymski cesarz Neron kaza zamordowa swoj matk #Agrypin, winn mierci ma. ] SCENA TRZECIA Pokj tame. #K r l, R o z e n k r a n c i G il d e n s t e r n. KRL Nie mona mu dowierza, nie byoby Nawet roztropnie, gdybymy mu duej Wodze szalestwa puszcza dali. Bdcie Wic w pogotowiu, skoro odbierzecie Zlecenia ju si przygotowujce, Natychmiast jedcie z nim do Anglii. Dobro Naszego pastwa nie pozwala cierpie Takiej bliskoci hazardu, na ktry Jego wybryki z kad chwil bardziej Nas wystawiaj. GILDENSTER Bdziem w pogotowiu. wita i bogobojna to troskliwo Waszej krlewskiej moci, bo tu idzie O zachowanie bezpieczestwatylu Tysicy ludzi, ktre pod jej berem yj szczliwie. ROZENKRANC Kady pojedynczy, Prywatny ywot ju jest w obowizku Wszelkimi siy i z ca dzielnoci Chroni i broni siebie od uszczerbku: O ile wicej taki byt, na ktrym Polega ycie milionw! Nie koczy Nigdy majestat sam jeden dni swoich; Jak spadajcy potok chonie zsob Wszystko, co byo w pobliskoci. Jest on Niby potnym koem przytwierdzonym Do szczytu gry, przy ktrego dzwonach Olbrzymich msz krocie przyczepionych "Drobiazgw; jeli to koo si stoczy, Wraz kada z owych podrzdnych jednostek Chyo mknie w przepa. Nigdy bez wspdwiku #Jkw oglnych krl nie wyda jku. KRL Spiesznie gotujcie si do tej podry. Trzeba nam spta ten postrach, co teraz Za bardzo hula. GILDENSTERN I ROZENKRANC Bdziem si pieszyli. Wychodz. Wchodzi P o l o n i u s z. POLONIUSZ Ma przyj niebawem do pokoju matki; Ja za obiciem stan i wysucham, Co si tam bdzie dziao. Pewny jestem, !e mu krlowa jejmo zmyj gow; Trzeba atoli, jak to bardzo mdrze Wasza krlewska mo zauwaya, Aby krom matki, bo matki z natury S stronne, jeszcze drugi jaki wiadek By tam obecny. Id wic i zanim Wasza krlewska mo pjdzie do ka, Bd z powrotem, by zda spraw z tego, Czego si dowiem. KRL Dzikuj, mj drogi. Wychodzi P o l o n i u s z. O, ka mej zbrodni cuchnie a w niebiosa! Najstarsza kltwa na niej ciy, stygmat 62) Bratniego mordu! Nie mog si modli, Chocia pragnienie dorwnywachci; Moc winy mojej kruszy moc mej woli; I jako czowiek rozdwoje w dziaaniu, Stoj wahajc si, co mam wprzd zacz, I nic nie czyni. Jak to? choby nawet "Ta do przeklta bya od krwi bratniej Dwakro tak brudna, czyli miosierne Nieba nie maj ddu do jej obmycia, "Aby zbielaa jak nieg? Na caska, !Jeli nie na to, by przebacza winnym Czyme s mody, jeeli nie ow Podwjn si, zdoln nas podeprze, !Gdy mamy upa, lub podnie na nowo, Kiedy upadniem? Wznios przeto oczy; %Bd mj ju min. Lecz, ach! jaki rodzaj Modlitwy moe by dla mnie pomocny? Przebacz mi moje ohydne morderstwo! To by nie moe; bo jeszcze posiadam To wszystko, co mi wiodo do morderstwa: !Koron, wadz, on brata. Moe By rozgrzeszonym, kto dziery plon grzechu? W praktykach tego zepsutego wiata Zdarza si zbrodni pozocon rk Usuwa na bok sprawiedliwo;nieraz Widziano nawet prawo przekupione Owocem gwatu; ale tam tak nie jest: Tam nie popaca szalbierstwo; tam czyny Nago si jawi i czowiek, stawiony Naprzeciw swoich przestpstw oko w oko, Musi je wyzna. C mi wic zostaje? !Sprbowa, czego al dokae? Czeg On nie dokae? Lecz czeg dokae, Gdy winowajca nie moe aowa? O straszna dolo! serce jak mier czarne! "Sptana duszo, ktra, usiujc By wolna, coraz okropniej si wikasz! Przyjdcie mi w pomoc, o wy anioowie! Zegnijcie si, kolana! i ty, stal Okute serce, zmiknij jako nerwy Nowo narodzonego niemowlcia! Jeszcze si wszystko da naprawi. Klka. Wchodzi H a m l e t. [62 Stygmat - znak, pitno. ] HAMLET Modli si; teraz mgbym to uczyni; Teraz uczyni. Ale tym sposobem "Pjdzie do nieba; i to bdzie zemst? Trzeba si nad tym zastanowi. Ndznik Zabija mego ojca i ja za to, Ja, syn jedyny zamordowanego, Posyam tego ndznika do nieba. To by nagrod byo, a nie zemst. On go tyrasko zgadzi, w sennej dobie, W stanie sytoci, w maju, jego grzechw; Jak tam rachunek. jego stoi, Bogu Wiadomo; sdzc atoli po ludzku, !le z nim by musi. I ja bym si zemci, Gdybym go zabi teraz, kiedy skruch Oczyszcza dusz, przygotowanego, Opatrzonego w podr z tego wiata? Nie. Czekaj, mieczu, sposobniejszej pory. Kiedy pijany bdzie, we nie, w gniewie Albo wrd uciech kazirodnych;kiedy !Gra lub kl bdzie, lub co bd innego Czyni, co wcale nie pachnie zbawieniem; Wtedy go ugod tak, eby a nogi Zadar ku niebu, aby jego dusza Tak wtedy bya przeklta i czarna Jak pieko, w ktre pjdzie. Matka czeka, Ten tylko kordia 63) mier twoj odwleka. Wychodzi. [63 Kordia - lek. ] KRL powstajc Sowa wzlatuj, myl w prochu si grzebie; Ach! sw bez myli nie przyjmuj w niebie. Wychodzi. SCENA CZWARTA Inny pokj tame. $K r l o w a i P o l o n i u s z. POLONIUSZ Przyjdzie wnet. Mw z nim, pani, bez ogrdki, Powiedz mu, e si ju przebraa miarka Jego wybrykw, e wasza dostojno Za dugo stoisz jako parawan Pomidzy nim a ogniem. Tu si skryj; Tylko z nim ostro. HAMLET za scen Matko, o Matko! . . . KRLOWA Nie turbuj si, wapan; Zgromi go naleycie. Wyjd, ju idzie. "P o l o n i u s z kryje si. H a m l e t wchodzi. HAMLET Jestem wic, matko, czego dasz? KRLOWA Hamlecie, bardzo zmartwi twego ojca. HAMLET Matko, zmartwia bardzo mego ojca. KRLOWA Przesta, odpowied twoja bezrozumna. HAMLET Przesta; pytanie twe bezbone. KRLOWA C to Znaczy, Hamlecie? HAMLET Czego dasz, matko? KRLOWA Czy mnie ju nie znasz? HAMLET O, znam, na krucyfiks! Jeste krlow, on twego szwagra, "Oby nie bya ni. Jeste m matk. KRLOWA Musz wic kogo innego przywoywa, Co si rozmwi z tob. HAMLET Siadaj, pani; Nie wyjdziesz std, na krok si std nie ruszysz, Pki nie stawi przed tob zwierciada, W ktrym si przejrzysz z gruntu. KRLOWA Co chcesz czyni? Nie chcesz mi zabi przecie. Hej! ratunku! POLONIUSZ za obiciem Ratunku! HAMLET dobywajc szpady C to? szczur? Bij, zabij szczura! Ten sztych dukata wart. Zadaje pchnicie przez obicie. POLONIUSZ za obiciem Zabity jestem! Pada i umiera. KRLOWA !Nieszczsny, ce uczyni? HAMLET Sam nie wiem. Czy to krl? Podnosi obicie i wyciga P o l o n i u s z a. KRLOWA Co za czyn zapamitay! HAMLET Zapamitay czyn! W istocie, matko; Tak samo prawie, jak zgadza ze wiata Krla, a potem i za jego brata. KRLOWA Jak zgadza krla? HAMLET Takem wyrzek, pani. do P o l o n i u s z a Bd zdrw, usuno wcibski, biedny gupcze! Wziem ci za lepszego; znie tw dol; Widzisz, e czasem le by zbyt gorliwym. Nie am rk, pani; sid i cierp, e raczej Ja serce twoje teraz ama bd; #I skrusz je, na Boga, jeli nie jest !Z nieprzeomnego metalu i jeli"Przeklty nag nie zrobi go waem Przeciw wszelkiemu wpywowi uczucia. KRLOWA !Cem ja popenia, e si waysz Tak obelyw mow na mnie targa? HAMLET Czyn, ktry kazi wdzik i kwiat skromnoci, Cnot w obud zmienia; zdziera r Z hoego czoa niewinnej mioci I sadza na nim wrzody; ktry wite Maeskie luby czyni faszywymi, "Jako zaklcia gracza, a religi "Czcz gr wyrazw. Poni si twarz nieba I wiecznie trway ten gmach chorobliw Przybiera posta wobec tego czynu Jak gdyby w wili dnia sdnego. KRLOWA Przebg! Jaki to czyn tak grzmicy zarzut ciga? HAMLET Spjrz, pani, na ten portret i na tamten, Na ten konterfekt 64) dwch rodzonych braci Patrz, ile wdziku mieci to oblicze: Czoo Jowisza, Hyperiona wosy; Wzrok Marsa, grony i rozkazujcy; Postawa godna Merkurego, kiedy Na niebotyczny szczyt gry zstpuje. Wszystko tu tak jest pene, tak skoczone, Jakby dla dania pierwowzoru ma "Kady bg swoj piecz by przyoy Na tym czowieku: to by twj maonek. Patrz teraz owdzie, to twj m dzisiejszy; Jak zaniedziay kos, zaraajcy Zdrowego brata. Maszli, pani, oczy, e moga rzuci to grne pastwisko Dla paszy na tym bagnie? Gdzie masz oczy? Nie moesz tego tumaczy mioci, Bo w twoim wieku krew nie war, pokornie Sucha rozwagi, a jaka rozwaga Mogaby kaza przenie to nad tamto? Masz, pani, zmysy, to pewna, bo przecie Nie jeste martwa; ale i to pewna, e zmysy te s zwichnite; bo tu by Nawet szalony nie zbdzi w wyborze; Bo nigdy jeszcze adne obkanie Do tego stopnia nie stpio zmysw, Aby im jaki organ nie pozosta Do namacania tak wielkiej rnicy. jaki, u licha, bies przy ciuciubabce Tak ci zalepi? Wzrok bez dotykania, Czucie bez wzroku, such bez rk i oczu, Wch bez wszystkiego innego, ba, nawet Najuomniejsza cz zdrowego zmysu "Tak by nie moga si zmyli. O wstydzie! Gdzie twj rumieniec? Piekielny rokoszu, "Jeli ty moesz pomie twj roznieca W onie matrony, to zaiste cnocie Wrzcej modoci sta si trzeba woskiem I stopnie w wasnym ogniu. Niech si przeciw Atakom pokus odtd srom nie zbroi, Skoro ld ponie tak ywo i rozum dz jest faktorem. 65) [64 Konterfekt - obraz, wizerunek. 65 Faktor - porednik. ] KRLOWA O, przesta, Hamlecie! Ty oczy moje zwracasz w gb mej duszy; Widz w niej czarne, szpetne plamy, ktrych Zmy nie potrafi. HAMLET Ha! tak y w barogu Kazirodnego oa, gni w spronoci, !Z mietnika rozkosz chepta! ... KRLOWA Przesta, przesta! Kade twe sowo razi mnie jak sztylet. Przesta, Hamlecie luby! HAMLET Zbj i podlec; Nikczemnik niewart setnej czci setki Twego pierwszego ma; rzezimieszek, Ktry z wystawy cign drogi diadem I w kiesze schowa... KRLOWA Przesta. D u c h wchodzi HAMLET Krl z postawy, Z szmat i okrawek... Osocie mi opiekuczymi skrzydy !wite zastpy niebios! Czego dasz, Szanowna maro? KRLOWA Niestety! Oszala. e szranki i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&McNlc[O&cPD!Q4c'R1cS$cT+cPU2cV9cW> yHAMLET Co ci sprowadza? Przychodziszli zgromi Opieszaego syna, e tak gnunie Czas marnotrawi, w odwok puszczajc Spenienie twego strasznego rozkazu? O, mw! DUCH Pamitaj na twe przyrzeczenie, Przychodz po to tylko, ebym wzmocni Zwtlone nieco przedsiwzicie twoje, Ale patrz, w jakim stanie twoja matka! O, sta pomidzy ni a jej sumieniem Odbywajcym walk; wyobrania Najsilniej dziaa w sabym ciele. Przemw Do niej, Hamlecie. HAMLET Co ci jest, o pani? KRLOWA Niestety, raczej ty powiedz, co tobie, !e tak upornie oczy w prni wlepiasz I z bezcielesnym rozmawiasz powietrzem? Dziko z twych oczu strzela wntrzny pomie; I gadkie wosy twoje, jak onierze Zbudzeni ze snu alarmem, powstaj "I wyprone stoj. O mj synu,Skrop t trawic ci gorczk chodem Zastanowienia. W co si tak wpatrujesz? HAMLET W niego! tam! w niego! Patrz, jaki on blady! Ach! jego posta, jego sprawa zdolna Byaby wzruszy gazy. Nie patrz na mnie! Bo od aosnych tych spojrze rozmiknie Tgo mej woli i wbrew zamiarowi Nie krew pocieknie, ale zy. KRLOWA Do kogo Zwracasz te sowa? HAMLET Czy nic tam nie widzisz? KRLOWA Nic zgoa, chocia wszystko, co jest, widz. HAMLET I nic nie syszysz? KRLOWA Nic oprcz nas dwojga. HAMLET Patrz! tam! Nie widzisz go? Ju si oddala! Mj ojciec! On to, w teje samej szacie, W ktr za ycia lubi si przybiera. Patrz, ju jest blisko drzwi; ju jest za progiem. Duch wychodzi. KRLOWA Pd to chorobliwego mzgu twego. W tworzeniu tego rodzaju widziade Gorczka bardzo jest biega. HAMLET Gorczka! Puls mj spokojnie bije i do taktu, Tak jak twj, pani. W tym, co powiedziaem, Nie byo nic od rzeczy. Chceszdowodu, To ci powtrz kade moje sowo, A tego przecie wariat nie potrafi. O matko, matko! przez mio zbawienia, !Nie kad pochlebnej maci na tw dusz !T myl, e to nie sumienie twoje, Ale szalestwo moje przemawiao. "Ona by tylko zacigna bonI zablinia miejsca owrzodzone, Ale zepsuta materia dlatego Nie przestawaaby wewntrz nurtowa. Wyspowiadaj si niebu, auj tego, Co przeszo, chro si tego, co przyj moe, I nie pokrywaj chwastu mierzw 66) , aby Rs bujniej. Przebacz mi t moj cnot: Bo w dychawicznym biegu tego wiata Przychodzi cnocie przeprasza wystpek, !Korzy si przed nim i niewiele ebra O przyzwolenie zrobienia mu dobrze. [66 Mierzwa - nawz. ] KRLOWA "Hamlecie, na p rozdare mi serce. HAMLET O, rzu precz, pani, cz jego poledni I zacznij z drug tym czyciejsze ycie. !Dobranoc... tylko nie wesp z mym stryjem, !Poycz cho cnoty, jeeli jej nie masz. Nag, ten potwr, imajcy zmysy W szataskie pta, jest jednak anioem Przez to, e prawym, szlachetnym popdom Uycza take szat, ktre wcignwszy Nietrudno nosi. Wstrzymaj si dzi, pani, A umartwienie to uczyni atwym Jutrzejsze, dalsze jeszcze atwiejszymi! Bo przywyknienie zdolne jest nieledwie Odmieni stempel natury i alboWciela szatana, albo go cudown Si wypdza. Jeszcze raz dobranoc. A zapragniesz by bogosawiona, I ja poprosz o bogosawiestwo. Co si dotyczy tego jegomocia, wskazujc na P o l o n i u s z a W istocie, al mi go; lecz widno nieba Dla ukarania nas zoboplnego Chosty mi swojej zrobiy narzdziem. Pogrzeb mu sprawi i odpac godnie !mier mu zadan. Dobranoc tymczasem !Mio to moj tak zatwardza dusz; Chcc by agodnym, okrutnym by muszej A! jeszcze par sw. KRLOWA C mam uczyni? HAMLET Nic, pani, wcale; owszem, nie masz czyni Tego, co powiem, aby uczynia; Gdy ci pijany krl wezwie do oa, Nazwie sw kotk, z pieszczot w twarz uszczypnie,Wtedy za par ckliwych pocaunkw, Albo askotek niecnych jego palcw Odkryj mu wszystko, co tu usyszaa; Powiedz mu, em ja w gruncie nie szalony, Tylko szalony przez podstp. To byby Czyn budujcy; bo ktra krlowa, Pikna, roztropna, dobrych obyczajw, Co podobnego mogaby zataiPrzed nietoperzem, wyg, koczkodanem? Pytam si, ktra? Nie, wbrew rozumowi I wbrew dyskrecji otwrz kosz na dachu, Wypu ze ptaki, jako mapa w bajce, 67) A potem sama w kosz wlazszy, dla prby, Ru na zamanie karku. [67 Aluzja do bajki, niezachowanej do naszych czasw. ] KRLOWA Bd przekonany, e jeeli sowa !S tchnie, a tchnienia ycia wynikoci, Nie mam do ycia do wydania w sowach Tego wszystkiego, co mi powiedziae. HAMLET Musz do Anglii jecha, czy wiesz, pani? KRLOWA Niestety! zapomniaam; tak, podobno. HAMLET Ju s gotowe listy i dwch moich Kolekw ktrym ufam tak jak mijom Ma je wzi. Misja ich polega na tym, eby mi wskaza, gdzie raki zimuj. !ycz im szczcia; idzie tu albowiem !O to, aeby inyniera wasn Jego petard wysadzi w powietrze; "A to sk bdzie wanie, bo ja gbiej O par sni podkopi ich min "I puszcz ich a pod ksiyc. Bodaj to, kiedy si przy jednym dziele Z dwch stron przeciwnych zejd dwa fortele. Dobranoc, matko. Trzeba mi std sprztn #T bry misa. Co teraz pan radca Cichy, powany, on, co by przed chwil "Uosobion, gon krotofil. Pjd, waszmo, musim skoczy z sob spraw. Dobranoc, matko. Wychodzi wlokc ciao P o l o n i u s z a. AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA Ten sam pokj, co w kocu aktu poprzedniego. "K r l o w a, R o z e n k r a n c i G i l d e n s t e r n, po chwili wchodzi K r l. KRL Tych guchych jkw, tych przecigych westchnie Musi by powd; winnimy go dociec. Gdzie syn twj, pani? KRLOWA !do R o z e n k r a n c a i G i l d e n s t e r n a Odstpcie na chwil. Tamci odchodz. Ach, panie, cem widziaa tej nocy! KRL Ce widziaa, Gertrudo? Mw: co si Dzieje z Hamletem? KRLOWA Szaleje jak morze I wicher, kiedy w zawody spr wiod, Kto z nich silniejszy. Usyszawszy szelest Poza obiciem, w niepohamowanym Zapdzie doby szpady i woajc: Szczur! , przebi szpad owdzie ukrytego Nieszczliwego starca. KRL Co za wcieko! !Tak samo by si byo stao ze mn, Gdybym by tam si znalaz. Wolno jego Zagraa wszystkim, mnie i tobie samej. Niestety! jakie zadouczynienie Wymaza zdoa ten krwawy postpek? Moja to, moja wina, bo przezorno Nakazywaa mi wczenie wzi w kluby, 68) Poskromi tego modego szaleca; Ale kochaem go, tak go kochaem, em nie chcia wejrze w t smutn konieczno; I jak kto brzydk dotknity chorob, Chcc j zatai, pozwoliem zemu Pj a do rdzenia ycia. Gdzie on poszed? [68 Wzi w kluby - poskromi. ] KRLOWA Zoy w ustroniu ciao zabitego, Przy czym szalestwo jego, jako ruda Drogiego kruszcu zmieszanego z podym, Szlachetn stron ukazao: paka Nad tym, co zrobi. KRL Wyjdmy std, Gertrudo, #Prdzej ni soce szczyty gr ozoci, !Musi on wsi na okrt: nam za trzeba Caej powagi i zrcznoci uy Na ubarwienie i uniewinnienie Tego niecnego czynu. Gildensternie! ! Wchodz R o z e n k r a n c i G i l d e n s t e r n. !Idcie i wecie z sob jeszczekogo. Hamlet w szalestwie zabi Poloniusza !I gdzie go powlk z tego tu pokoju. Idcie, wynajdcie go, przemwcie grzecznie I kacie ciao zanie do kaplicy. Spieszcie si, prosz was. Wychodz R o z e n k r a n c iG i l d e n s t e r n. Pjdmy, Gertrudo, Zgromadzim naszych najlepszych przyjaci I odkryjemy im tak to, co zaszo, Jak to, co czyni zamierzamy. Moe Takim, sposobem potwarz, ktrej poszept Z jednego kraca wiata do drugiego Szparko jak dziao do tarczy przenosi Zatruty pocisk, minie nas i tylko Nieczue zrani powietrze. Pjd, luba! !Trapi i trwoy mnie ta cika prba. SCENA DRUGA Inny pokj tame. Wchodzi H a m l e t. HAMLET Bezpiecznie schowany. ROZENKRANC za scen Hamlecie! Ksi Hamlecie! HAMLET Ale cicho; c to za haas? "kto woa Hamleta; a! to oni. Wchodz R o z e n k r a n c i G i l d e n s t e r n. ROZENKRANC Przychodzim ci zapyta, moci ksi, Gdzie podzia trupa? HAMLET Zczyem go z prochem, Z ktrym najblisze mia powinowactwo. ROZENKRANC Racz nam powiedzie, panie, gdzie on ley, Bymy go mogli przenie do kaplicy. HAMLET Nie sdcie tego. ROZENKRANC Czego, moci ksi? HAMLET Aebym umia by panem waszej tajemnicy, a swojej wasnej nie umia. Poza tym kiedy pytanie czyni gbka, jak odpowied ma da syn krlewski? ROZENKRANC #Maszli mnie, ksi, za gbk?HAMLET Nie inaczej; za gbk, ktra wciga w siebie krlewskie fawory, nagrody i aski. Ale takie istoty wywiadczaj ostatecznie samemu krlowi przysug. Trzyma on je w gbie jak mapa i cmoka, aby je pokn potem. Skoro zapotrzebuje tego, co wa "zbierzesz, do mu ci bdzie cisn, a wnet nasika gbka znowu bdzie sucha. ROZENKRANC Nie rozumiem tego, moci ksi. HAMLET Tym lepiej. Gdy o ajdactwie mowa, na dobie 69) tpa gowa. [69 Na dobie - to wtedy. ] ROZENKRANC "Moci ksi, trzeba, eby nam powiedzia koniecznie, gdzie jest ciao, i poszed z nami do krla. HAMLET !Ciao jest w posiadaniu krla, ale krl nie jest w posiadaniu ciaa; krl jest czym. GILDENSTERN Jak to czym? HAMLET Niczym. Prowadcie mnie do niego. Lis do nory, wszyscy za nim. Wychodz. SCENA TRZECIA Inny pokj tame. K r l w towarzystwie kilku panw. KRL Kazaem szuka go i znale ciao. Jak niebezpieczne jest pozostawienie Tego modzieca na wolnoci, sami Widzimy teraz, niestety, zbyt jasno. Nie nam tu jednak wypada surowe Stosowa rodki. On ma zachowanie U ludu, ktry nie bierze na rozum, Ale na oko; gdzie za to ma miejsce, Tam zwykle bywa waona na szali Nie wina, ale kara winowajcy. Trzeba dlatego, aeby to nage Jego wysanie wydao si krokiem Od dawna uoonym! Ze gwatowne Gwatownym tylko leczy si lekarstwem Lub adnym. Wchodzi R o z e n k r a n c. I c? ROZENKRANC Gdzie zoone ciao, Wydoby z niego nie moglimy,panie. KRL Gdzie on jest? ROZENKRANC Czeka na rozkazy waszej !Krlewskiej moci w przylegympokoju, Pod stra. KRL Niechaj wejdzie. ROZENKRANC Gildensternie, Wprowad tu ksicia. Wchodz H a m l e t i G i l d e n s t e r n. KRL Hamlecie, gdzie Poloniusz? HAMLET Na kolacji. KRL Na kolacji? gdzie? HAMLET Nie tam, gdzie on je, ale tam, gdzie jego jedz. Zebra si wanie koo niego kongres politycznych robakw. W gastronomii nie ma, panie, wikszego potentata jak robak. Tuczymy wszelkie istoty!dla karmienia siebie, siebie zatuczymy dla robakw. Tusty krl i chudy pachoek s to tylko rne potrawy, dwa dania na jeden st, i basta. KRL Niestety! HAMLET Rybak moe wsadzi na wd robaka, ktry jego krlewsk $mo poywa, i spoy ryb, ktra tego robaka zjada. KRL Co przez to rozumiesz? HAMLET Nic; to tylko pokazuje, jakim sposobem krl moe odby podr przez wntrznoci charaka. KRL Gdzie Poloniusz? HAMLET W niebie. Ka go tam szuka; a jeeli go posowie twoi tam nie znajd, poszukaj go sam winnym miejscu. To pewna jednak, e jeeli go nie znajdziecie w tym miejscu, poczujecie go w nastpnym naschodach prowadzcych do galerii. KRL do kilku osb z orszaku Idcie go tam poszuka. HAMLET Bdzie czeka, a przyjdziecie. Wychodzi kilka osb z orszaku.KRL Hamlecie, wasne twoje bezpieczestwo, Ktrego pragniem, tak jak opakujem To, co uczyni, wymaga, aeby Czyn ten niezwocznym opaci wyjazdem. Gotuj si przeto; okrt ju pod aglem, Wiatr sprzyja; orszak twj czeka i wszystko Wskazuje drog do Anglii. HAMLET Do Anglii? KRL Tak jest, Hamlecie. HAMLET Dobrze. KRL Bdzie dobrze, Hamlecie; gdyby widzia moje chci! HAMLET Widz cherubina, ktry je widzi. Do Anglii zatem! Idmy, panowie. Bd zdrowa, kochana matko. KRL Jam przywizany twj ojciec, Hamlecie. HAMLET Matko! Ojciec i matka tyle znacz co#m i ona, a m i ona s jednym ciaem; a wic, matko! Dalej, do Anglii! Wychodzi. KRL Idcie w trop za nim. Zwabcie go czym prdzej Na okrt; niechaj odpynie dzi jeszcze, Przygotowane ju i przewidziane Wszystko, co bdzie wam potrzebne. Spieszcie, Spieszcie, nie tracc czasu. Wychodz R o z e n k r a n c iG i l d e n s t e r n. A ty, Anglio, Jeli ci przyja moja podana (O czym nie wtpi, bo wieo uczua Moj potg, i gojc dotychczas Blizny zadane duskim mieczem. , trwone Niesiesz nam hody), Anglio, nie wa lekce Wszechwadnej woli mojej, ktra w listach, Zaklinajcych ci o t przysug, Wyranie da od ciebie niezwocznej mierci Hamleta. Wypenij to, Anglio, Bo on mi trawi krew jak zard suchot, Z ktrego ty mnie masz uleczy. Pki To si nie stanie, poty w adnej doli Nic mnie nie znci i nie zadowoli. Wychodzi. SCENA CZWARTA Rwnina w Danii. Wchodzi F o r t y n b r a s z wojskiem. FORTYNBRAS !Moci rotmistrzu, id, pozdrw ode mnie Duskiego krla; powiedz mu, e wskutek Przyrzecze, jakie od niego otrzyma, Fortynbras prosi go o glejt 70) do przejcia Przez duskie kraje. Wiesz, gdzie si zej mamy. Jeeli jego krlewska mo bdzie Miaa co do nas, to mu przjdziem odda "Nalen czoobitno. Tak mu powiedz. [70 Glejt - list elazny, przepustka. ] ROTMISTRZ Oznajmi mu to, panie, FORTYNBRAS Naprzd! z wolna! Wychodzi z wojskiem. Wchodz H a m l e t, R o z e "n k r a n c i G i l d e n s t e r n. HAMLET Czyje to wojska, rotmistrzu? ROTMISTRZ Norweskie. HAMLET Gdzie one id? ROTMISTRZ Ku granicom Polski. HAMLET Kto ma nad nimi dowdztwo? ROTMISTRZ Synowiec Starego krla, Fortynbras. HAMLET Czy pochd Ich ma na celu podbj caej Polski Lub pewnej czci tylko? ROTMISTRZ Prawd mwic I bez dodatkw, idziemy zagarn Marny ks ziemi, z ktrego krom sawy aden nam inny nie przyjdzie poytek. Za par mendli dukatw nie chciabym Wzi go w dzieraw, i pewnie by wicej Nie przynis ani nam, ani Polakom, Gdyby by w czynsz puszczony. HAMLET W takim razie Polacy pewnie broni go nie bd. ROTMISTRZ Ju tam s ze swym wojskiem.HAMLET Warto traci !Par tysicy dusz i dziesi razy Tyle dukatw za taki psi ogon?Jest to, zaprawd, lepy wrzd pokoju "I pomylnoci, ktry wewntrz pka I ani znaku nie daje na zewntrz, Dlaczego czowiek umiera. Dzikuj, Moci rotmistrzu. ROTMISTRZ Bg z wami, panowie. Wychodzi. ROZENKRANC Pjdziemy dalej, moci ksi? HAMLET Zaraz Suy wam bd. Idcie troch naprzd. Wychodz R o z e n k r a n c iG i l d e n s t e r n. Jake mnie wszystko oskara i wszystko Leniwej zemcie mej bodca dodaje! Czyme jest czowiek, jeeli najwyszym. 104 Jego zadaniem i dobrem na ziemi Jest tylko spanie i jado? Bydlciem, Szczerym bydlciem. Ten, co nas obdarzy !Tak dzieln wadz mylenia, e moe !I wstecz, i naprzd poglda, nie na to Da nam t zdolno, ten ki i 0n5r7R(rkP(ۃuqXWcYcZ cJ[c\c ]/#cs ^)c _0c9!`8\!udzia boskoci Rozumem zwany, aby w nas jaowo $Lea i butwia. Jestli to wic skutkiem Zwierzcej, byda godnej niepamici, Czy trwoliwego i drobiazgowego Przewidywania, ktre cile biorc, Zawsze ma w sobie trzy czcitchrzostwa, A tylko jedn mdroci. Doprawdy, Nie mog tego poj, e a dotd Mwi do siebie: trzeba to uczyni, I kocz na tym, kiedy mi do czynu Nie brak powodw, woli, si i rodkw. Przykady, wielkie jak wiat, stoj przecie Przede mn; choby to wojsko tak liczne I tak zasobne, pod wodz takiego Modego ksicia, ktry, zapalony Szlachetn dz sawy, lekceway Ukryt szal wypadkw i chtnie, Co jest doczesne i przemijajce, Na sztych wystawia hazardom zagadzie, Za co? za marn upin orzecha. Prawdziwie wielkim by to nie wojowa O byle gupstwo bez wielkiej przyczyny, Lecz wielkomylnie o dbo nawet walczy, Gdzie honor kae. I c ja wart jestem, Ja, ktry ojca zgon, zhabienie matki pico przepuszczam? gdy oto ze wstydem Widz przed sob blisk mier dwudziestu Tysicy ludzi, ktrzy dla chimery, 71) Dla widma sawy, w grb id jak w ko, Aby wywalczy nikczemn pid ziemi !Na ktrej nie ma do miejsca do walki Ani do darni, by skrya mogiy !Tych, co polegn. Bd odtd zaart, O wolo moja, albo wzgardy wart! Wychodzi. [71 Chimera mrzonka. ] SCENA PITA Elzynor. Pokj w zamku. Wchodz K r l o w a i H o r a c y. KRLOWA Nie chc jej widzie. HORACY Natarczywie prosi !O mono wnijcia; stan jej budzi lito. KRLOWA C jej jest? HORACY Cigle wspomina o ojcu, Syszaa, mwi, e wiat krzywo idzie; Wzdycha i chwyta si za serce; lada Fraszka j drani; sowa jej bez zwizku Nie okrelaj niczego, jednake Zastanawiaj; podnosi je suchacz I zszywa podug kroju wasnych myli; Kady za wyraz jej, obok wyrazu Jej twarzy, ruchw i postawy,takie Czyni wraenie, e mona by myle, #I jest w nim jaka myl, tylko zawia I bardzo smutna. KRLOWA Musz z ni pomwi; Mogaby bowiem zym ludziom da powd Do niebezpiecznych przypuszcze. Niech wnijdzie. H o r a c y wychodzi. Chora ma dusza kad rzecz powszedni Zowrogich nastpstw sdzi przepowiedni, Jak gupio w trwodze wystpek przesadza, "e drc przed zdrad sam siprawie zdradza. H o r a c y wprowadza O f e l i OFELIA Gdzie jest ozdoba majestatu Danii? KRLOWA Czego chcesz, luba Ofelio? OFELIA piewa Po czym ja ci poznam teraz, O kochanku mj? Paszcz pielgrzymi, kij, sanday, Twje to jest strj? KRLOWA Niestety, kochane dziewcz, co znaczy ten piew? OFELIA Czy tak? nie, pani; posuchaj tylko: piewa On zmar, znik z naszego grona; Zmar, opuci nas; U ng Jego dar zielona, W gowach zimny gaz. Och! Och! KRLOWA Ale, Ofelio. OFELIA Prosz ci, pani, suchaj, piewa Caun jego, jak nieg biay. Krl wchodzi. KRLOWA Ach, patrz, mj mu. OFELIA piewa Na caunie kwiat; Cho go zy nie opakay, Na mogi pad. KRL Jak si masz, liczna panienko? OFELIA Dobrze; Bg wam zapa. Mwi, e !sowa bya crk piekarza. 72) Ach, panie! Wiemy, czym jestemy, ale nie wiemy, co si z nami stanie. Niech wam Bg pomaga przy wieczerzy! [72 Wedug redniowiecznej legendy z hrabstwa Gloucester, crka piekarza zostaa zamieniona w sow zaodmow podania chleba Chrystusowi] KRL Marzy jej si o ojcu. OFELIA Nie mwmy ju o tym, prosz; "ale jak si was pyta bd, coto znaczy, to powiedzcie: Dzie dobry, dzi wity Walenty. 73) Dopiero co wita poczyna; Modzieniec snem ley ujty, A hoa do puka dziewczyna. Poskoczy kochanek, wdzia szaty, Drzwi rozwar przed swoj jedyn I wesza dziewczyna do chaty,Lecz z chaty nie wysza dziewczyn. [73 Dzie witego Walentego - 14 lutego, dzie zakochanych. ] KRL Nadobna Ofelio! OFELIA Dajmy pokj przysigom; zaraz skocz: Bezbono to wielka; Bg widzi, Jak wielka w mczyznach bezbono! Cny modzian si tego nie wstydzi, Gdy tylko nastrczy si mono. Wszak nime cel ycze otrzyma, %Przysige si ze mn oeni!To ona mu tak mwi, a on jej odpowiada: "I bybym by sowa dotrzyma, "Lecz trzeba ci byo si ceni. KRL Jak dawno ona w tym stanie? OFELIA Jeszcze si wszystko naprawi,mam nadziej. Tylko !cierpliwoci! Ale nie mog nie !zapaka, pomylawszy, e go "maj zoy w zimn ziemi. Mj brat dowie si o tym, a zatem dzikuj pastwu za dobr rad. Niech powz zajeda! Dobranoc, panie; dobranoc, liczne panie, dobranoc, dobranoc. Wychodzi. KRL Id wapan za ni, niech jej pilnie strzeg. H o r a c y wychodzi. Jest to trucizna gbokiej boleci, $Ktrej mier ojca rdem. O Gertrudo! Gertrudo! ziszcza si na nas taprawda, e kiedy kogo nawiedzaj smutki, To nigdy luzem, a zawdy gromadnie. Naprzd zabjstwo jej ojca, nastpnie Wyjazd twojego syna, nieszczsnego Sprawcy wasnego swojego wygnania; Guche szemranie ludu, uprzedzone I zem brzemienne ywicego myli Z powodu mierci cnego Poloniusza, Ktrego skore pochowanie byo Niedorzecznoci z naszej strony; teraz To biedne dziewcz, wyzute z szlachetnej Wadzy rozumu, bez ktrej jestemy Lalkami tylko albo zwierztami;Nareszcie, i to jedno tyle way Co tamto wszystko, brat jej potajemnie Powraca z Francji, karmi si zdumieniem, Kryje si w chmurach i nadstawia ucho Donosicielom, ktrzy jadowite O mierci ojca wdmuchuj mu wieci Wieci z uszczerbkiem naszym, przeciw ktrym Zastanowienie, ubogie w dowody, Nic nie podoa. O Gertrudo, zbieg ten Wypadkw, na ksztat kilkuramiennego Narzdzia mierci, z wielu stron od razu Zabjcz ran mi zadaje. Zgiek zewntrz. KRLOWA Przebg! C to za haas? Wchodzi jeden z D w o r z a n.KRL Hola! Szwajcarowie! Gdzie oni? Niechaj drzwi pilnie obsadz. Skd ten zgiek? DWORZANIN !Chro si, miociwy krlu, Ocean, z oa swojego wybiegy, Nie chonie z wiksz gwatownoci nizin, Jako Laertes na czele powstacw !Stra tw powala. Lud go gosipanem; I jakby wiat by dopiero w zawizku, Przeszo zatarta, zapomniany zwyczaj, Te sw hamulce i wszelkiej swawoli, !Sycha woanie: Wybierajmy krla! Laertes krlem! Czapki, donie, usta Ze wszech stron wtrz temu okrzykowi: Laertes krlem! Wiwat krl Laertes! KRLOWA Jak ujadaj za faszywym wiatrem! O, pod trop gonisz; poda duska psiarnio! KRL Drzwi wyamano. L a e r t e s wchodzi uzbrojony, za nim D u c z y c y. LAERTES Gdzie ten krl? Stacie owdzie, przyjaciele. DUCZYCY Pozwl nam take wej. LAERTES Nie wchodcie, prosz. DUCZYCY Bdziem posuszni. Cofaj si za drzwi. LAERTES Dzikuj wam; stjcie Przy drzwiach na stray. Nienawistny krlu, Oddaj mi ojca! KRLOWA Z wolna, Laertesie, Zbierz troch zimnej krwi. LAERTES Kropla krwi zimnej Byaby we mnie wiadectwem bkarctwa, Urgowiskiem przeciw memu ojcu, Zakaem, ktry by pitno bezwstydu Wyry na czystym czole matki mojej. KRL Jaki ci powd skania, Laertesie, Tak buntowniczo przeciw nam powstawa? "Odstp, Gertrudo, nie lkaj sio nas; Taka jest bowiem bosko majestatu, e zdrada, choby nie wiedzie co chciaa, Tpi o niego swj pocisk. Powiedz mi, Laertesie, co to znaczy? Gertrudo, daj mu pokj. Mw, modziecze. LAERTES Ty sam mw raczej: gdzie mj ojciec? KRL Umar. KRLOWA Ale nie z jego winy. KRL Daj mu pokj. Niech si wypyta do sytoci. LAERTES Jakim Sposobem umar? Nie dam si omami. "Do czarta z ulegoci! Niechaj w pieko Pjd przysigi! Sumienie, powinno Niech w najczarniejszej przepadn otchani! Urgam potpieniu. Na to przyszo, e oba wiaty niczym s w mych oczach: Wszystko mi obojtne, bylem tylko Sowicie pomci ojca. KRL Kt ci broni? LAERTES Nikt w wiecie, jego wasna moja wola; Mono za moj ktremu tak urzdz, !e z ma garci rodkw wiele wskra. KRL Chceszli si czego pewnego dowiedzie O mierci ojca twego, Laertesie? Jeste w twej zemcie zapisana zguba Zarwno jego przyjaci i wrogw? Tych, co zyskali, i tych, co stracili? LAERTES Niczyja, tylko jego nieprzyjaci. KRL Chcesze ich pozna? LAERTES Przyjacioom jego Szeroko moje otworz ramiona"I, jak pelikan 74) dzielcy si yciem, Obdziel ich krwi moj. [74 W redniowieczu wierzono,e w czasie godu samica pelikana karmi pisklta swoj krwi. ] KRL Teraz mwisz, Jak nieodrodny syn i prawy szlachcic. em ja nie winien mierci twego ojca, Owszem, najmocniej ni jestem dotknity, To si okae wnet rozwadze twojej Tak jasne jak dzie oczom. DUCZYCY za scen Pucie j! LAERTES Co to jest? Skd ten haas? O f e l i a wchodzi, fantastycznie ubrana w kosy i kwiaty. O wciekoci! "Spal mi mzg! Soli ez, straw mizmys wzroku! Na Boga! Za to twoje obkanie %Cik zapat cign z jego sprawcw, Tak, e a szala od jej wagi cakiem Na d opadnie. O majowa ro! Kochane dziewcz, luba siostro, wdziczna Moja Ofelio! Boe! czy podobna, Aby dziewczcy umys by takwty Jak ycie starca? Mio uszlachetnia Natur ludzk, gdy za ta szlachetna, Wtedy zamyka najlepsz sw czstk W grobie tych, ktrych kochaa. OFELIA piewa Pochona go zimna mogia, Pieszczoty moje, nie ma was ju! &I na grb jego cieko ez sia. Bd zdrw, mj gobku! LAERTES Gdyby przy zdrowych zmysach chciaa kogo Zagrza do zemsty, wymowniej by tego Dopi nie moga. OFELIA Trzeba wam mwi pacierz po !nim, skoro mwicie, e ju po nim. Nieprawda, jak si to adnie skada? Faszywy to suga, ktry uwid crk swego pana. LAERTES Ten nonsens wicej wart ni sensowno. OFELIA do L a e r t e s a Oto rozmaryn 75) na pamitk; prosz ci, luby, pamitaj; a to bratki, eby o mnie myla. [75 Symboliczne znaczenie kwiatw: rozmaryn - pami, bratki - troska i mylenie o kim, koper i orliki - pochlebstwo i niewdziczno, ruta - al i pokuta, stokrotka - niewierno, fioki - wierno. ] LEARTES Przezorny obdzie! Niezapomnienie czysz do pamici. OFELIA do Krla Oto koper dla was i orliki. (do Krlowej) "Oto ruta; cz jej wam daj, a cz sobie zachowam; w niedziel moemy j nazywa zielem aski, ale ty swoj rutk musisz nosi troch inaczej ni ja. Oto stokrotki. Rada bym wam da i fiokw, ale mi wszystkie ze mierci ojca powidy. Mwi, e szczliwie skoczy. piewa Bo luby mj Jasio to skarb mjjedyny. LAERTES Tsknot, smutek, bole, pieko samo Zamienia ona w wdzik i lubo. OFELIA piewa Czyli on ju nie powrci? Czyli on ju nie powrci? Nie, nie on pi w grobie: Zanij i ty sobie, Ju on nigdy nie powrci. nien bya jego broda, Wos na gowie cay mleczny; Ju po nim, ju po nim Na prno zy ronim. Boe, daj mu pokj wieczny! i wszystkim dobrym chrzecijanom! $Bd si za was modlia. Bg z wami! Wychodzi. LAERTES Boe! Ty patrzysz na to? KRL Laertesie, Musz podzieli z tob to cierpienie, Chyba mi prawa do tego zaprzeczysz, Ustp tymczasem. Wybierz, kogo zechcesz, Spord przyjaci swych njzaufaszych, Niech ten rozsdzi nas, jeli mi uzna Winnym w tej sprawie bd wprost, bd porednio, Natychmiast oddam ci na satysfakcj Tron, pastwo, ycie, wszystko, co posiadam; W przeciwnym razie ty twoj zranion Dusz cierpliwie porucz naszejpieczy, A wtedy razem pomylimy nad tym, Jakby j spena zaspokoi. LAERTES Zgoda, Ta jego naga mier, ten cichy pogrzeb, Bez adnych oznak, szpady ani herbw, Bez ceremonii, bez pompy pogrzebu. Wszystko to woa na mnie wniebogosy O cise ledztwo. KRL Sprostasz temu snadnie; Gdzie za jest wina, tam niechkara spadnie. Chod ze mn. Wychodz. SCENA VI Inny pokj w zamku. H o r a c y i jego S u g a. HORACY Co to za ludzie, co chc mwi ze mn? SUGA S to majtkowie, panie; maj, mwi, Listy do pana. HORACY Wpu ich. S u g a wychodzi. Nie wiem, kto by Spomidzy caej rzeszy tego wiata, #Mg pisa do mnie, jeeli nie Hamlet. M a j t k o w i e wchodz. PIERWSZY MAJTEK Bg wam pomagaj, panie. HORACY I wam nawzajem. PIERWSZY MAJTEK !Pomoe, jeeli mu si podoba. Oto list do was, jeeli tylko miano wasze Horacy, jak nas otym zapewniono. Odda nam gojaki pose wyprawiony do Anglii. HORACY czyta Horacy, jak tylko ten list przeczytasz,dopom oddawcom jego "dosta si do krla, maj oni pismo i do niego. Zaledwiemy przebyli dwa dni na morzu, gdysilnie uzbrojony statek korsarski wyprawi na nas owy. Poniewa mia nad nami w aglach przewag, zmuszenibylimy stawi mu czoo i "przyj bitw, wrd ktrej wrzenia wskoczyem na w statek. W teje chwili piraci "oddalili si od naszego okrtu itym sposobem sam jeden zostaem ich jecem. Obeszli si ze mn, jak poczciwym !otrom przystoi; ale wiedzieli, !co czyni; musz si im za to dobrze wywdziczy. Postaraj si, aby krl odebra to, co "do pisz, i piesz do mnie takchyo, jak gdyby ucieka !przed mierci. Mam ci co do powiedzenia na ucho, co ci woniemienie wprawi, a przecie sowa bd tu tylko cieniem rzecz y samej. Ci dobrzy ludziska doprowadz ci do miejsca, gdzie si znajduj. Rozenkranc i Gildenstern peregrynuj do Anglii; o nich take mam ci wiele do powiedzenia. Bd zdrw. Twj, jak go znasz, Hamlet Chodcie, uatwi drog tamtym listom, O ile tylko bd mg najprdzej, Bycie tym prdzej mnie zaprowadzili Do tego, co je wam odda. Wychodz. SCENA VII Inny pokj tame. K r l i L a e r t e s. KRL Teraz mi musisz w sdzie swym rozgrzeszy I w sercu swoim umieci przyjanie, Skoro jawnego nabra przekonania, e ten, co zabi twego ojca, godzi Na wasne moje ycie. LAERTES Rzecz widoczna; Nie mog sobie tylko wytumaczy, Dlaczego przeciw tym jego knowaniom, Tak karygodnym i wyrodnym razem, Nie przedsiwzie, panie, adnych rodkw Jak ci to wasne twoje bezpieczestwo, Monarsza godno, mdro, wszystko zgoa Powinno byo radzi? KRL O, z dwch przyczyn, Ktre ci moe wydadz si bahe, Dla mnie s jednak bardzo wane. Najprzd, Krlowa, matka jego, yje prawie Jego widokiem, a ja, niech to bdzie !Sabo lub cnota, tak dalece jestem Ciaem i dusz do niej przywizany, e jako gwiazda w jednej tylko sferze "Krca, przez ni si tylko poruszam. Drug przyczyn, dla ktrej go jawnie Skarci nie mogem, bya mio ludu, Ktra usterki jego topi w sobie. I, jako owo rdo drzewo w kamie, Zmienia nagan w chwalb. Strzay moje Za tpe przeciw takiemu wiatrowi, Byyby w uk mj powrciy nazad, Zamiast dosign, gdzie bym je by posa. LAERTES Tak wic straciem najlepszego ojca; Siostr znajduj pchnit w gb rozpaczy. Siostr, ach! ktrej szanowne nam t zdolno, ten ki i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&ac!bc["cOc"dc!#ezT#f#c#g+c;$h-3& c$iS ,HORACY Czy mona nie rozumie !ojczystego jzyka? Ale myl, e si porozumiecie. HAMLET Co znaczy wyjechanie na harc z tym panem? OZRYK !Wasza ksica mo mwi o Laertesie? HORACY Worek jego ju prny; wyszypli ca gotwk dowcipu. HAMLET Nie inaczej, o Laertesie. OZRYK Widz, e ksi pan nie jeste nieumiejtny. HAMLET "Ciesz si, e pan to widzisz, lubo zaprawd, niewiele mog na tym zyska. C dalej? OZRYK Widz, e ksi pan nie jeste nieumiejtny w ocenianiu znakomitej wyszoci Laertesa. HAMLET Nie mog tego przyzna, nie porwnawszy si z nim poprzednio; zna bowiem drugich dokadnie jest to znasamego siebie. OZRYK Mwi o jego wyszoci w wadaniu broni, powszechna bowiem opinia uwaa go za nieporwnanego w tym kunszcie. HAMLET W jakime on rodzaju broni tak jest mocny? OZRYK Na rapiery i florety. HAMLET W dwch a rodzajach broni tak odrbnych! C dalej? OZRYK #Krl jegomo stawi w zakad sze berberyjskich 91) koni; on za, ile wiem, sze francuskich szpad i puginaw,92) z nalecymi do nich przyborami, jak to: pendentami, 93 pasami i tak dalej. Spomidzy tych rynsztunkw trzy s w istociebardzo ozdobne, pasujce do rkojeci, nader misternie wyrobione i wieego pomysu.[91 Berberyjskie konie - konie Berberw, pnocnoafrykaskiego szczepu Arabw. 92 Pugina - rodzaj sztyletu. 93 Pendent - pas do zawieszania szabli. ] HAMLET Co pan nazywasz rynsztunkami? HORACY #Wiedziaem, ksi, e bd ci potrzebne komentarze, zanim dowiesz si koca. OZRYK !Rynsztunki, moci ksi, to pendenty. HAMLET Wyraenie to byoby bardziej z rzecz spokrewnione, gdybymy armaty mogli nosi uboku; tymczasem jednak przyjmijmy je za pendenty. Tak wic sze berberyjskich koni z jednej strony, a z drugiej sze francuskich ronw z ich przyborami i trzy wieego pomysu rynsztunki. To prawdziwie francuski zakad przeciw duskiemu. O c on stawiony? OZRYK &Krl jegomo zaoy si, e !w spotkaniu z wasz ksicmoci w dwunastu pchniciach z obojej strony Laertes nie osignie przewagi trzech trafie. Szansa wic jego do szansy Laertesa ma si jak dwanacie do dziewiciu; i zaraz by si to #rozstrzygno, gdyby ksi pan raczy przychylnie odpowiedzie. HAMLET A gdybym odpowiedzia: nie? OZRYK Chciaem powiedzie, gdyby ksi pan raczy osob swoj odpowiedzie temu zadaniu. HAMLET "Bd si tu przechadza w tej sali; jest to czas, w ktrym uywam wytchnienia. Jeli ten pan ma ochot i krlowi jegomoci to dogadza, mog im suy zaraz. Niech przynios florety. Rozegram ten zakad na rzecz krla; #jeeli za mi si nie powiedzie,zyskam tylko na wasny mj rachunek troch konfuzji i kontuzji. 94) [94 Konfuzja i kontuzja - wstyd i rana. ] OZRYK Mame donie w tym sposobie? HAMLET W tym duchu; z przyozdobieniami, jakie si panu stosowne wydadz. OZRYK Polecam waszej ksicej moci moje usugi. Wychodzi. HAMLET Uniony, uniony. Dobrze czyni, e si sam poleca, aden ludzki jzyk nie uczyniby tego. HORACY Ta czajka lata z skorup od jaja na gowie. HAMLET On komplementy stroi ju do cycka, nim go ssa zacz. Jest to jedna z baniek tego wietrznego wiata, wydta tchnieniem mody i przybrana wkonwencyjn szat; rodzaj szumowiny rnorodnych pierwiastkw, udzcej oczy zarwno najciemniejszej, jak najwiatlejszej opinii; ale dmuchnij tylko, natychmiast prynie bbel. Wchodzi D w o r z a n i n. DWORZANIN "Moci ksi, jego krlewska mo przesa waszej ksicej wysokoci pozdrowienie przez Ozryka, ktry wrciwszy oznajmi mu, !e ksi czekasz na niego, w!tej sali. Przysya on mnie terazz zapytaniem, czy wasza "ksica mo trwasz w chcifechtowania si z Laertesem, czyli te dasz zwoki. HAMLET Stay jestem w mych postanowieniach, a te s zgodne z yczeniami krla. !Jeli on gotw, moja gotowonie zostanie w tyle, tak teraz,jak kiedykolwiek, pod warunkiem, e zawsze bd dotego rwnie sposobny jak teraz. DWORZANIN !Krl i krlowa, i wszyscy inni nadejd tu niebawem. HAMLET W stosown por. DWORZANIN Krlowa yczy sobie, aby, ksi, przemwi kilka uprzejmych sw do Laertesa, nim si z nim spotkasz. HAMLET Dobrze mi radzi. D w o r z a n i n wychodzi. HORACY "Przegrasz ten zakad, ksi. HAMLET Nie sdz; od czasu jego wyjazdu do Francji nie przestawaem si wiczy; wygram przy korzystnych warunkach. Nie uwierzysz jednak, jak mi co ciko na sercu; ale to nic. HORACY Drogi ksi. HAMLET To dziecistwo; jaki rodzaj przeczucia, ktre by mogo zastraszy kobiet. HORACY Jeeli dusza twoja, panie, czuje wstrt jakowy, bd jejposuszny. Pjd ich wstrzyma od przybycia tu; !powiem, e si, ksi, nie czujesz usposobiony. HAMLET #Daj pokj; drwi z wrb. Lichynawet wrbel nie padnie bez szczeglnego dopuszczenia Opatrznoci. Jeeli si to stanie teraz, nie stanie si &pniej, jeeli si pniej nie #stanie, stanie si teraz; jeeli nie teraz, to musi si sta pniej; wszystko polega na tym, eby by w pogotowiu, poniewa nikt nie wie, co ma "utraci, c szkodzi, e co wczeniej utraci? $K r l, K r l o w a, L a e r t e s, dworzanie i sudzy z floretami i inne osoby wchodz na scen. KRL !Synu Hamlecie, we t do z rk moich. !czy rk L a e r t e s a z rk H a m l e t a. HAMLET Przebacz mi, wapan, krzywdm ci wyrzdzi; Lecz przebacz jako honorowy czowiek. Wszyscy tu wiedz i pan sam wiesz pewnie, Jak cika trapi mi niemoc umysu. Owiadczam przeto, i to, com uczyni W grubiaski sposb ubliajcego Twojemu sercu, czci twej lub stopniowi, Nie byo niczym innym jak szalestwem. Czyli to Hamlet skrzywdzi Laertesa? Nie; Hamlet bowiem nie by samym sob. Skoro wic Hamlet nie sam by krzywdzcym, Wic Hamlet temu nic nie winien; Hamlet Zaprzecza temu. Kt wic temu winien? Jego szalestwo. W takim razie Hamlet Sam raczej take zosta pokrzywdzony; Szalestwo jego byo jego wrogiem. Oby to moje wyparcie si jawne Wszelkiej zej wzgldem wapana intencji Mogo mi w jego szlachetnymuznaniu Tak uniewinni, jak gdybym by na wiatr "Wypuci strza, ktra poza domem Trafia brata mojego. LAERTES Do na tym Mojemu sercu, ktre by mi byo !W tym razie gwnie skaniao do zemsty; Wszake stosujc si do prawhonoru, Musz si z dala mie od pojednania, Dopki starsi mowie, uznanej W rzeczach honoru powagi, Nie upowani mi do tego kroku I nie wyrzekn, e sawy mej adna Nie kazi plama. Tymczasem atoli Przyjmuj, panie, ofiar twychuczu Jako prawdziw i uwacza onej Nie myl. HAMLET Z serca dzikuj wapanu Swobodnie mog teraz ten braterski Zakad rozegra. Podajcie mi floret. LAERTES Podajcie i mnie take. HAMLET Laertesie, Biego twa wobec mojego fuszerstwa Jak gwiazda byszcze bdzie wpord nocy. LAERTES artujesz ze mnie, ksi. HAMLET Nie, na honor. KRL Podaj im, Ozryk, florety. Hamlecie, Znasz ju warunki zakadu? HAMLET Znam, panie. Wasza krlewska mo zawarowae For sabszej stronie. KRL Nie skutkiem obawy: Widziaem dawniej was obu. Laertes Postpi odtd, dlatego for daj. LAERTES Ten jest za ciki dla mnie, dajcie inny. HAMLET "Ten mi do rki. Sli to florety Rwnej dugoci? OZRYK Rwnej, moci ksi. KRL Postawcie kubki z winem tu nastole. Gdy Hamlet zada pierwszy cios lub drugi, Lub gdy zwycisko odparuje trzeci, Niech wtedy dziaa zagrzmi zwszystkich waw; Krl speni toast za zdrowie Hamleta I w puchar jego wrzuci per, drosz Ni te, co czterech z rzdu duskich krlw Diadem zdobiy. Przyniecie puchary. Niech trby kotom, a koty armatom, Armaty niebu, a niebiosa ziemiOznajmi grzmicym echem, e krl pije Na cze Hamleta. Zacznijcie teraz; A wy, sdziowie, baczcie pilnym okiem. HAMLET Dalej wic! LAERTES Jestem w pogotowiu, panie. Skadaj si. HAMLET To raz. LAERTES Nie. HAMLET Niechaj sdziowie rozstrzygn.OZRYK Dotknicie byo jawne. LAERTES Dobrze; dalej! KRL "Stjcie! Hej! wina! Ta pera do ciebie Naley, synu; pij za twe zdrowie. Oddajcie puchar ksiciu. Odgos trb i huk dzia. HAMLET Poczekajcie: Niech si zaatwi pierwej z drugim pchniciem. Dalej! Skadaj si. To drugi raz; c wapan na to? LAERTES $Dotkne, moci ksi; nie zaprzeczam. KRL Nasz syn wygrywa. KRLOWA On tustej kompleksji I tchu krtkiego. Hamlecie, masz chustk, Obetrzyj sobie czoo; matka pije Za powodzenie twoje. HAMLET Dobra matko. KRL Gertrudo, nie pij. KRLOWA Chc pi. Wybacz, panie. KRL na stronie Zatruty by ten kielich; ju za pno. HAMLET Nie mog teraz pi, pani, za chwil. KRLOWA Czekaj, obetr ci twarz. LAERTES do Krla Teraz, panie, Ja go ugodz. KRL Powtpiewam o tym. LAERTES na stronie Lecz jest to niemal wbrew memu sumieniu. HAMLET No, Laertesie; arty ze mnie stroisz. Prosz ci, natrzyj z ca gwatownoci, Bo mgbym myle, e mi masz za fryca. LAERTES Sam tego dasz, ksi; dobrze zatem. Skadaj si. OZRYK Chybione z obu stron. LAERTES Pilnuj si teraz. !L a e r t e s rani H a m l e t a;po czym w zapale przemieniaj florety i H a m l e t rani L a e r t e s a. KRL !Hola, rozdzielcie ich, zbyt si zaparli. HAMLET Nie jeszcze, jeszcze. Krlowa pada OZRYK Patrzcie, co si dzieje Z krlow. HORACY Z obu krew ciecze. O! panie, Ty ranny. OZRYK Jeste ranny, Laertesie? LAERTES Jak bekas w wasne zowiem si sido; Susznie ofiar padam wasnejzdrady. HAMLET C to krlowej? KRL Omdlaa z przestrachu, Widzc ci rannym. KRLOWA Nie, nie, ten to napj. Ten napj, drogi Hamlecie! ten napj... Jestem otruta. Umiera. HAMLET O podoci! Hola! Pozamykajcie drzwi! Szukajcie zdrajcy! L a e r t e s pada. LAERTES Oto tu ley. Zgubiony, Hamlecie. Nie uratuj adne leki wiata; I p godziny ycia nie ma w tobie. Narzdzie zdrajcy sam trzymasz w swym rku Nie przytpione i zatrute. Wpadem W ten sam d, ktrym wykopa pod tob. Ju nie powstan, krlowa otruta; "Nie mog wicej mwi; krl, krl winien. HAMLET Wic i to ostrze zatrute? Trucizno, Dokocz swojego dziea. Przebija K r l a. OZRYK i inni Zdrada! Zdrada! KRL Ratujcie! to nic, nic, dranitym tylko. HAMLET Wszeteczny, zbjczy, przeklty Duczyku, Wyscz ten kielich. A co? jest w nim pera? Id w lad za moj matk. K r l umiera. LAERTES Sprawiedliw "mier ponis; on to sam jad ten przyrzdza. Przebaczmy sobie wzajem, cny Hamlecie, Niech duszy twojej nie ciy mier moja I mego ojca ani twoja mojej! ! Umiera. HAMLET Niechaj ci nieba jej nie pamitaj! Zaraz za tob pjd. O Horacy! Umieram. egnam ci, matko nieszczsna! Wam, co stoicie tu bladzi i drcy, Tylko jako niemi widzowie tragedii, Mgbym ja, gdybym mia czas, wiele rzeczy Powiedzie, ale mier, ten srogi kapral, Stoi nade mn. Umieram, Horacy. Ty pozostajesz. Wytumacz m spraw !Tym, co jej z bliska nie znaj. HORACY Nic z tego, Wicej mam w sobie krwi rzymskiej ni duskiej. 95) Jeszcze tam troch jest wina! [95 Aluzja do samobjczej mierci Brutusa i Kasjusza. ] HAMLET Czowieku, Jeli masz serce, oddaj mi ten kielich! Oddaj, na Boga! Jak upoledzone Imi by po mnie pozostao, gdyby Ta tajemnica nie miaa wyj na jaw! O, mj Horacy! Jeli kiedykolwiek W poczciwym sercu, twoim miaem miejsce, Wyrzecz si jeszcze na chwil zbawienia I ponie trudy oddychania duej W zepsutej atmosferze tego wiata !Dla objanienia moich dziejw. "Marsz w odlegoci i wystrzay. C to Za zgiek wojenny? OZRYK To mody Fortynbras, Wracajc z polskiej wojny, daje salwy Angielskim posom. HAMLET egnam ci, Horacy; Potga jadu mroczy zmysy moje. #Ju si angielskich posw nie doczekam! Lecz przepowiadam ci, e wybr padnie Na Fortynbrasa. Za nim, konajcy, Gos daj; powiedz mu to i opowiedz, Co poprzedzio. Reszta jest milczeniem. Umiera. HORACY Pko cne serce. Dobranoc, mj ksi; Niechaj ci do snu nuc chry niebian! Marsz za scen Po co ten odgos a tu? F o r t y n b r a s i posowie angielscy z orszakiem swoim wchodz. FORTYNBRAS Niech zobacz Na wasne oczy! HORACY C to chcecie widzie? Chcecieli ujrze co nadzwyczajnego Lub aosnego nad wszelkie wyrazy, Przestacie szuka dalej. FORTYNBRAS Czy zniszczenie Tron tu obrao sobie? Dumna mierci, Jakie dzi wito w twym ciemnym krlestwie, e tak morderczo za jednym zamachem, %Tyle ksicych gw cia! PIERWSZY POSE Ten widok Zbyt jest okropny. Spniony nasz przyjazd. Guche s uszy tego, ktry mia nam Da posuchanie, aby si dowiedzie, e zado stao si jego daniu I e Rozenkranc wesp z Gildensternem !Straceni; kt nam podzikuje za to? HORACY Nie on zapewne, chociaby kutemu Mia odpowiednie warunki ywota; Nigdy on bowiem ich mierci nie pragn. Lecz skoro po tych fatalnych wypadkach Wy z polskiej wojny, a wy z granic Anglii Tak bezporednio przybywacie, kacie, Aby te zwoki wysoko na marach Na widok byy wystawione; mnie za Pozwlcie i wszem wobec, i kademu Niewiadomemu prawdy opowiedzie, Jak si to stao. Przyjdzie wam usysze O czynach krwawych, wszetecznych, wyrodnych, O chostach trafu, przypadkowych mordach, O mierciach skutkiem zdrady lub przemocy, O mobjczych planach, ktre spady Na wynalazcy gow. O tym wszystkim Ja wam da mog wie dokadn. FORTYNBRAS Pilno !Nam to usysze. Niechaj si w tym celu Niezwocznie zbierze czoo waszych mw. !Co si mnie tyczy, z boleni przyjmuj, Co mi przyjazny los zdarza; mam bowiem Do tego kraju z dawien dawna prawa, Ktre obecnie musz poprze. HORACY O tym Bd mia take co do powiedzenia, Zgodnie z yczeniem tego, co ju nigdy Nie wyda gosu, ale pierwej musz Wypeni tamto, aby obd ludzki Wicej tymczasem klsk i niefortunnych Przygd nie zrzdzi. FORTYNBRAS Niech czterech dowdcw Zoy Hamleta, jako bohatera,Na wywyszeniu, niewtpliwie bowiem !Byby by wzorem krlw si okaza Doywszy bera; a gdy orszak ciao Jego nioscy postpowa bdzie, Niechaj muzyka i salwy rozgonie, Czym by, zawiadcz. Podniecie te zwoki, Bo nie to miejsce, lecz pobojowisko Godne oglda takie widowisko. Kacie da ognia z dzia. Marsz pogrzebowy. Wychodz unoszc zwoki, po czym huk dzia sysze si daje. €ÀĀŀƀȀɀʀˀ̀̀΀πЀҀӀԀՀր׀؀ـڀ܀݀ހ߀OSOBY Lir krl Brytanii Krl francuski Ksi burgundzki Ksi Kornwalii Ksi Albanii Hrabia Kent Hrabia Gloucester Edgar, syn Gloucestera Edmund naturalny syn tego Kuran dworzanin Doktor Bazen Oswald marszaek dworu Goneryli o, moci ksi? i 0n5r7R(rkP(ۃuq~ ,c+,{ *c,c,cT-q"c-t*Fc.2<c}.:;.Herold Starzec dzierawca w hrabstwie Gloucestera Goneryla Regana crki Lira Kordelia Rycerze z orszaku Lira, sudzyKsicia Kornwalii, dworzanie, "rotmistrze, onierze, goce i inne osoby. Rzecz dzieje si w Brytanii w XXXII wieku wiata. AKT PIERWSZY SCENA PIERWSZA !Sala gwna w paacu L i r a. !K e n t, G l o u c e s t e r i E d m u n d. KENT Mylaem, e krl bardziej sprzyja albaskiemu ni kornwalskiemu ksiciu. GLOUCESTER Tak si nam zawsze zdawao; ale teraz, przy rozdziale krlestwa, nie wida wcale, eby ktry z tych dwch #ksit w wikszej by asce "u niego; bo rwno wzgldw #tak. jest cile odwaon, e najpilniejsze badanie nie moe dociec, ktra z dwch poowic wyej stoi. KENT Czy to wasz syn, milordzie? GLOUCESTER Wychowaem go moim kosztem; tak czsto musiaem si rumieni uznajc go za syna, e teraz ju jestem zahartowany. KENT Panie, nie mog poj, o czym mwisz. GLOUCESTER Ale matka tego modego czowieka poja mnie, mj panie, wskutek czego ono jej"si zaokrglio, a syn dosta si do kolebki wczeniej ni "m do jej oa. Nie wszysz w tym teraz grzechu? KENT Nie mog pragn naprawieniagrzechu, skoro skutek jego tak jest przystojny. GLOUCESTER Mam przecie, panie, i syna prawowitego, o par lat starszego od tego, ktry nie jest mi jednak droszy; cho ten acan do niegrzecznie przyszed na wiat, zanim go o to poproszono, to matka jego bya pikna, a e przy jego poczciu duo mielimy uciechy, trzeba bkarta uzna. Edmundzie, czy znasz tego szanownego pana? . EDMUND Nie, milordzie. GLOUCESTER Jest to milord Kent: pamitaj onim jako o moim zacnym przyjacielu. EDMUND Moje usugi s na jego rozkazy. KENT Naprzd ci ju kocham, Edmundzie, i pragn ci pozna lepiej. EDMUND. Stara si bd to usprawiedliwi. GLOUCESTER By za granic przez lat !dziewi i jeszcze si tam uda krl nadchodzi. %Odgos trb. K r l L i r, K s i ' K o r n w a l i i, K s i # A l b a n i i, G o n e r y l a, R e g a n a i K o r de l i a wchodz z orszakiem. KRL LIR Popro tu panw Francji i Burgundii, Gloucesterze. GLOUCESTER piesz, miociwy krlu. Wychodzi z Edmundem. KRL LIR Tymczasem damy wam pozna nasz zamiar. Przyniecie map. Wiedzcie, emy nasze Krlestwo na trzy czci podzielili. I staym naszym jest postanowieniem Wyzwoli nasz staro z trosk i trudw, !Na modsze kadc je barki, a sami Spokojnie odtd, wolni od ciaru, !mierci wyglda. Synu nasz z Kornwalii I ty, naszemu sercu niemniej drogi, Synu z Albanii, dla zapobieenia Sporom w przyszoci mogcym si zrodzi !Przedsiwzilimy niezomnie ju teraz Ogosi posag kadej z naszych crek. Panowie Francji i Burgundii, zacni Wspzawodnicy do mioci naszej Najmodszej crki, od dawna ju czyni Na naszym dworze zalotne zabiegi I na odpowied stanowcz czekaj. Zanim atoli zrzekniemy si rzdw, Krlewskich dzieraw i kopotw wadzy, Pragniemy wiedzie przede wszystkim, ktra Z was, crki moje, najbardziej nas kocha, Abymy w miar tego oznaczyli Najrozciglejszy dzia naszychdobrodziejstw, Tam gdzie natura z zasug si ciga. Ty, Gonerylo, jako pierworodna, Mw najprzd. GONERYLA Ojcze mj, kocham ci bardziej, Nieli sowa mog wypowiedzie; "Wicej ni wiato, powietrze i wolno; Nad wszystko, co jest szacowne i rzadkie; Nie mniej jak ycie, zdrowie, pikno, honor; Jak kiedykolwiek dziecko mogo kocha I kiedykolwiek ojciec by kochanym. Dech mj za krtki i mowa za saba #Do wyraenia siy mej mioci. KORDELIA do siebie !C ja uczyni mam? Kocha i milcze. KRL LIR Cay ten obszar od tej do tej linii, Bogaty w grunta i cieniste lasy, #W obfite rzeki i rozlege ki, Oddajem w wieczne posiadanietobie I twemu z ksiciem albaskim potomstwu. C powie nasza druga crka, nasza Droga Regana, Kornwala maonka? REGANA Jam z tego kruszcu co i moja siostra #I w sile uczu jej nie ustpuj.W szczeroci serca znajduj, e ona Ca m mio zawara w swych sowach; !Tylko za skpo, bo ja si by mieni Nieprzyjacik wszelkich innych uciech, Najywiej zmysy mogcych pociga, I szczcie moje zakadam jedynie Na twej mioci, ojcze mj i panie. KORDELIA do siebie Biedna Kordelio! jake ty si wydasz? Nie biednam jednak, bo w sercu mam pewno, !e moja mio bogatsza ni sowa. KRL LIR Tobie i twoim przypada w dziedzictwo, Na wieczne czasy, ta druga dzielnica, Nie mniejsza ani pod wzgldem przestrzeni, Ani wartoci, ani przyjemnoci!Od tej, jakmy dali Goneryli. A tye, nasza pociecho ostatnia, Jako najmodsza, nie jako najnisza #W mioci naszej, o ktr si wino Francji dobija i mleko Burgundii, C ty nam powiesz, gwoli otrzymania Dziau wikszego jeszcze ni twe siostry? KORDELIA Nic. KRL LIR Nic? KORDELIA Nie, panie. KRL LIR Jak to? Nic? Z niczego Moe by tylko nic. Odpowiedz jeszcze. KORDELIA Nieszczsna ja! Nie umiem uczu moich Przenosi z serca w usta: ja miuj Wasz krlewsk mo tak, jak mi kae Mj obowizek, ni mniej, ani wicej. KRL LIR Jak to? Kordelio! Daj inn odpowied, Inaczej los swj zniweczysz. KORDELIA O panie! Ty mi da ycie, wychowa mnie, kocha, I ja odpacam ci te dobrodziejstwa, Tak jak powinnam: jestem ci posuszna, Czcz ci i kocham. Na co moim siostrom #Mie mw, skoro mwi, e wycznie Kochaj ciebie? Gdy ja pjd za m, Ten, co odbierze z mych rk zakad wiary, Otrzyma take poow mych uczu, Poow stara mych i obowizkw. Nigdy bym w zwizki maeskie nie wesza, To pewna, gdybym tak jak moje siostry Ojca jedynie kochaa. KRL LIR Kordelio, Czy ty to z serca mwisz? KORDELIA Tak jest, panie. KRL LIR Tak moda i tak nieczua! KORDELIA Tak moda I szczera, panie. KRL LIR !Dobrze wic, niech szczero, #Ktr si chlubisz, stanie ci zawiano: Gdy na ten wity, promiennykrg soca, Na misteryje Hekaty i nocy, Na tajemnicze wpywy wszelkich planet, Przez ktre istniem i przestajem istnie, Zrzekam si odtd wszelkiej pieczy ojca, "Wszelkiej cznoci i zwizku krwi z tob. Bd od tej chwili mnie i memusercu Obc na zawsze! Barbarzyski Scyta, Nawet w dziki, co re wasnedzieci, #By gd nasyci, rwnie bdziebliski Mojemu sercu, rwne znajdzie wzgldy I pomoc jak ty, niegdy moje dziecko. KENT Najmiociwszy mj krlu! KRL LIR Milcz, Kencie, Nie wchod pomidzy smoka i gniew jego. Jam j najbardziej kocha, przy jej boku #Miaem nadziej znale bogi spokj Na stare lata. do Kordelii Precz z mego oblicza! Obym tak w grobie mia spokojno, jak ci Nieodwoalnie w tej chwili odtrcam Od ojcowskiego mego serca. Hola! Wezwa tu panw Francji i Burgundii! Kornwalu, i ty, Albanie, rozdzielcie Pomidzy siebie t cz pozosta I do posagu swych on j przyczcie. Niech j zalubi duch pychy, ktrego Zwie duchem prawdy! Was dwch przyoblekam W najwysz wadz, moc i przywileje Majestatowi suce. Co do nas, Przy zachowaniu sobie stu rycerzy, Na waszym odzie by majcych, u was Przebywa bdziem kolej co miesic, Warujem sobie tylko tytu krla I przynalene nam wzgldy; ster rzdu, Intraty, wszelkie atrybucje wadzy Do was nale, kochani synowie: Tym kocem midzy siebie rozpowcie To zote godo. KENT Wielkomylny Lirze, Ktregom zawsze wielbi jako krla, !Kocha jak ojca, sucha jako pana I jak patrona w modach mych wymienia... KRL LIR uk nacignity, chro si przed pociskiem, KENT Niech padnie, choby grot ugrzz mi w sercu! Niechaj Kent bdzie grubianinem, kiedy Lir jest szalecem! Co chcesz czyni starcze? "Czy mylisz, e si obowizek zlknie Otworzy usta, kiedy si potga Gnie ku pochlebstwu? Honor nakazuje Otwarto, kiedy majestat drwi gow. Cofnij twe sowo i lepszym rozmysem Sprostuj ten zdrony popiech. Gardo moje Dam na pork mojego, twierdzenia, !e ci najmodsza crka mniej nie kocha; Ni braknie uczu tym, ktrych gos saby !Nie wtrzy prnym dwikom. KRL LIR Przesta, Kencie, Jeli ci ycie mie. KENT ycie moje Zawszem uwaa tylko jako zakad Do postawienia przeciw twoim wrogom, "Nie lkam si go straci, skoroidzie O twoje dobro. KRL LIR Usu si z mych oczu! KENT Patrz lepiej, Lirze, i daj mi pozosta Rzetelnym oczu twoich drogowskazem. KRL LIR Na Apollina! KENT Apollo jest wiadkiem, e bogw swoich wzywasz nadaremnie "KRL LIR przykadajc rk domiecza Ha! nikczemniku! renegacie! KSI ALBANII I KORNWALII Przebacz, askawy panie. KENT Uczy, co zamierzy. Zabij lekarza, a pogaszcz sw sabo. Odwoaj swoj darowizn albo, Dopki w piersiach nie zbraknie mi gosu, Dopty krzycze bd, e popeniasz Niesprawiedliwo. KRL LIR Suchaj, buntowniku! W imi lenniczej ulegoci suchaj! Poniewa chciae nas do tego skoni, Abymy dane raz zamali sowo(Co si nam jeszcze nie zdarzyo nigdy), "I powaye si, z zuchwa dum, Stan pomidzy naszym wyrzeczeniem A nasz wadz (czego ani nasza Powaga, ani nasze stanowisko cierpie nie mog), przemawiamy teraz Jak pan: odbierz to, na co zasuy. Pi dni ci dajem do odpowiedniego Zaopatrzenia si. w to, co wypada, Aby potrzebom ycia stawi czoo; Szstego precz si wyniesiesz z krlestwa; A jeli twoje wyklte oblicze Dnia dziesitego jeszcze si ukae Na naszej ziemi, mierci to przypacisz. Precz! Na Jowisza! Nie cofn ju tego. KENT Bde zdrw, krlu; przy takiej twej zmianie Wolno gdzie indziej, a tu jest wygnanie. do K o r d e l i i Bogowie z tob, dziewico, co zdrowo Mylisz i w trafne myl oblekasz sowo. !do G o n e r y l i i R e g o n y A z waszych dugich przemw niech wypynie Nieponny skutek i sprawdzi je w czynie. Tym was Kent egna, z smutnej koniecznoci Idc w kraj nowy ponie stare koci Wychodzi. Wchodzi G l o u c e"s t e r z K r l e m f r a n c u"s k i m, K s i c i e m, b u r gu n d z k i m i ich orszakiem. GLOUCESTER Oto panowie Burgundii i Francja ... Dostojny wadco. KRL LIR Szlachetny, Burgundzie, Do ciebie mow nasamprzd zwracamy, Co si z tym krlem wspubiega raczy O nasz crk: jakiego co najmniej "dasz z jej rk posagu, by wytrwa W zamiarach wzgldem niej? KSI BURGUNDZKI Potny panie, Dosy mi na tym, co wasza dostojno Ju przeznaczya, wysoko za tego Nie bdzie, tusz, zniona. KRL LIR I owszem. !Pki nam ona bya drog, ptySzacowalimy j w tej cenie: teraz !Warto jej spada. Pisz j, moci ksi, "Tak jak j widzisz. Jeeli si waszej Ksicej moci co w tej szczerej dziewce Lub ona caa, bez niczego wicej Krom zorzeczenia naszego, podoba, !To j we; moesz j nazywaswoj. KSI BURGUNDZKI Nie wiem, co na to odpowiedzie, panie; KRL LIR Chcesze j z tymi upoledzeniami, Ogoocon z mienia i przyjaci, A wieo przedmiot naszej nienawici Uposaonyli naszym przeklestwem Wzi lub porzuci? KSI BURGUNDZKI Przy takich warunkach "Najlepsza, panie, ch si nie ostoi. KRL LIR !Odstp wic od niej, bo na t potg, Co mi stworzya, kln si, em wymieni Wszystko, co jej si dostanie w podziale. do Krla francuskiego Co si was tyczy, przedostojny krlu, Nie lekcewa tak mioci waszej, Abym was czy z tym, co nienawidz; Skierujcie, prosz, do lepszegocelu Swoje yczenia, a nie do tej dziewki, "Ktr natura rumieni si uznaZa swoje dzieo. KRL FRANCUSKI To rzecz nie do wiary, eby osoba, co bya dotychczas Przedmiotem waszych nieustannych pochwa, Waszym klejnotem, balsamem staroci, Najlepsz w waszym uznaniu, najdrosz Waszemu sercu, nagle, w mgnieniu oka, Moga popeni co tak wystpnego, !Co j wyzuo z wszelkich ask. Jej wina Musi zaiste by potwornie wielk Albo poprzednia wasza czuo dla niej Bya nagann; do wierzenia wszake W tak jej zmian rozum mj bez cudu !Nigdy nie zdoa mi skoni. KORDELIA do Lira O panie, Jeelim winna, przeto e mj jzyk Nie ma gitkoci dosy i biegoci W mwieniu, czego nie myl (co bowiem Serce mi radzi, to nie mwic czyni), Nieche cho wasza krlewskamo powie, e to nie adna zbrodnia, nie morderstwo, "Nie adna podo, nie aden bezwstydny Postpek ani krok zniesawiajcy Waszej mi aski i wzgldw pozbawi; Lecz brak, ktry mi tym bogatsz czyni, !Brak umiejcych si przymila oczu I tego daru wymowy, ktrego Wol, e nie mam, lubo przez to wanie Popadam w wasz nieask. KRL LIR Bogdajby %Nie ya lepiej, nibym si by z ciebie Takiego braku pociechy doczeka! KRL FRANCUSKI Nic wicej nad to? Caym przewinieniem Jest tu wic tylko owa przyrodzona Powolno, ktra czsto nie pozwala Z tym si wywntrzy, do spenienia czego Jestemy w gruncie gotowi? "do K s i c i a b u r g u n d z k i e g o C teraz Zamierzasz czyni, moci ksi? Mio %Nie jest mioci, jeli idzie w parze Z wzgldami, ktre s poza obrbem #Jej celu. Chceszli j poj? Jejposag Jest w niej. KSI BURGUNDZKI Dostojny Lirze, daj mi tylko "T czstk, ktr sam wprzdwyznaczye, A wraz powiod Kordeli za rk Jako burgundzk ksin. KRL LIR Nie! Przysigem: To rzecz skoczona. KSI BURGUNDZKI Bolej wic, pani, e razem z ojcem utracia ma. KORDELIA Mj ksi, pokj z tob, on twoj By nie chc, skoro o twojej mioci Wzgld na fortun tylko decyduje. KRL FRANCUSKI Pikna Kordelio, ty w ubstwieswoim Bogata, wzniosa w swoim ponieniu, Najukochasza, bdc pogardzona, Z zapaem bior w posiadanie ciebie I twoje cnoty: niech mi bdzie wolno To, co zostao odrzuconym, podnie. Rzecz dziwna, e ich zimna obojtno Tym bardziej wzmaga cze m i namitno. $Krlu, ta, ktr odsdzi od wiana, !Jest teraz Francji krlow, jejpana Wszechwadn pani. Na prno by ktry Z ksit bogatej w strumienie Burgundii Zapragn teraz tej brytaskiej cry, Tak nie cenionej, a tak drogocennej. Poegnaj, luba, tych okrutnych; inny, Lepszy kraj znajdziesz tracc swj rodzinny. KRL LIR Wolno j zabra, Francjo, niech ci suy; Bo my jej zna nie chcemy ani duej Cierpie przy sobie, otwarta wam droga Z dala od serca naszego i proga. Pjd, cny Burgundzie. &Odgos trb. Krl Lir, K s i $ b u r g u n d z k i, K s i % A l b a n i i i K o r n w a l i i wychodz; za nimi G l o u c e s t e r i orszak. KRL FRANCUSKI Poegnaj swe siostry. KORDELIA Klejnoty ojca naszego, Kordelia Ze zami egna was. do siebie Znam ja was dobrze, Lecz jako siostra nie chc po nazwisku Wymienia waszych przywar. gono Miejcie piecz O ojcu. Resztki jego dni szanownych oddaj pod stra waszych serc wymownych. do siebie Gdybym mu jednak jak wprzdbya drog, Pod bezpieczniejsz zostaby zaog. gono Bywajcie zdrowe! GONERYLA Obowizkw crek , moci ksi? i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&xc/ %c~/-= c/j cD0%c0p.Fc 15cm1R=X1Nie ucz nas; my je znamy. REGANA Twoj rzecz Jest przypodoba si twojemu panu. Co przyj z rki losu jak jamun. Q Skpia posuszestwa, susznie tedy Skpej si za to doczekaa schedy. KORDELIA Czas wyda na jaw, co kryje obuda: !Kto zy, ten nigdy dugo cnt nie uda; ycz wam szczcia. KRL FRANCUSKI Pjd, moja Kordelio. Wychodzi z K o r d e l i i swoim orszakiem. GONERYLA Nie o maej rzeczy mam z tob do pomwienia, siostro: zbliska si ona tyczy nas obydwch. Ojciec nasz zamierza, jak si zdaje, dzi wieczorem wyjecha. REGANA !Nie inaczej, I to do ciebie: , nadrugi miesic zjedzie do nas. GONERYLA Widzisz sama, jak si sta kapryny na staro; niemaomy mieli sposobnoci do przekonania si o tym: on zawsze kocha nasz siostr najbardziej, a z jak niedorzeczn surowoci ja odepchn, byymy tego wiadkami. REGANA To uomno wieku; ale on nigdy nie wiedzia dobrze, czego chce. GONERYLA Przy caej sile i czerstwoci wadz by popdliwym trzeba nam wic by przygotowanymina to, e bdziemy musiay znosi nie tylko zo z dawna zakorzenionych przywyknie, ale i wybryki dziwactw, jakie zgryliwa i choleryczna staro z sob przywodz. REGANA Bdziemy znosi tak nieoczekiwane kaprysy jak wygnanie Konta. GONERYLA Podobnie uprzejmych poegna, jak przy rozstaniu si z krlem francuskim, bdziemy miay wicej: #trzymajmy si za rce. Jeeli nasz ojciec zechce si utrzymywa przy powadze z takim jak dotd usposobieniem, to owo ustpienie nam wadzy obrci si na nasz niekorzy. REGANA Wemy to pod blisz rozwag. GONERYLA Trzeba nam co przedsiwzi, i to pki elazo gorce. Wychodz. SCENA DRUGA W zamku hrabiego G l o u c e s t e r a. Wchodzi E d m u n d z listem w rku, EDMUND Naturo, ty mi bstwem; twemu tylko Ulegam prawu. Dlaczego mam znosi Plag zwyczaju i da si potulnie Fantazji ludw wydziedzicza,przeto em si o marnych dwanacie miesicy !Albo czternacie pniej ni brat jaki "Zjawi na wiecie? C z tego,em bkart?! Dlaczego mi to tak ma upoledza, Gdy moje czonki s zarwno krzepkie, Umys i rysy zarwno szlachetne Jak u prawego jejmoci potomstwa? !Za c ka na nas pitno nieprawoci, Zaka bkarctwa, na nas, co po czci W rzekiej natury ukradkowymakcie Otrzymalimy wicej treci, wicej Ognia i ycia ni tum niedogw Zrodzony w nudnym, gupim prawym ou Midzy zaniciem a zbudzeniem? Zatem Mienie twe, prawo spodzony Edgarze, Stanie si moim. Rwnie drogimojcu Jest bkart Edmund jak prawy potomek. Prawy potomek! pikne sowo; czekaj, Prawy potomku, jeeli mj pomys Uda si i ten list wyda swj owoc, !Nieprawo pole prawo do stu czartw. Ojciec, bogowie, wspierajcie bkartw! Wchodzi G l o u c e s t e r. GLOUCESTER Kent na wygnanie poszed; krl francuski Z gniewem wyjecha; nasz tej nocy take Wynis si z swego zamku zdawszy rzdy, Ograniczony tylko do dochodw! I wszystko to si stao w mgnieniu oka! C tam, Edmundzie? Jakie masz nowiny? EDMUND adnych, panie. Chowa list. GLOUCESTER Dlaczego z takim popiechem ten list chowasz? EDMUND Nie wiem, panie, nic nowego. GLOUCESTER Co to za list czytae? EDMUND Ej, to nic, GLOUCESTER To nic? C znaczya ta straszna skwapliwo, z jak wsadzie go do kieszeni? Waciwie nic nie potrzebuje tak si ukrywa. Poka no. !Jeeli to nic, obejd si bez okularw. EDMUND Wybacz, milordzie, bagam cis;to list od mego brata: jeszcze caego nie przeczytaem; o !ilem go przejrza jednake, nieznajduj tego, co w nim jest, stosownym dla ciebie do odczytania. GLOUCESTER Daj mi ten list zaraz. EDMUND le uczyni, czy go dam, czy zatrzymam. Osnowa tego listu,o ile j zrozumiaem, jest naganna. GLOUCESTER Zobaczymy, zobaczymy. EDMUND Spodziewam si, na usprawiedliwienie mego brata, e on to pisa jedynie dla wyprbowania mojej cnoty. GLOUCESTER czyta !Ta ulego, to uszanowanie dla wieku zaprawia gorycz najpikniejsze dni ycia naszego; zagradza nam drog do szczcia, ktrego w staroci kosztowa ju nie bdziemy mogli. Zaczyna mi sicoraz niedorzeczniejsze wydawa poddawanie si tej tyranii starszestwa, ktre panuje nie dlatego, e silne, ale dlatego, ze jest cierpiane. Przyjd do mnie, abymy o tym obszerniej pomwili. Gdybymj ojciec mg zasn i spa, dopki bym go ja nie zbudzi, posiadby poow jego mienia na zawsze i !staby si podwjnie drogim twojemu bratu, Edgarowi. " Hm! to spisek! spa, dopki bym go ja nie zbudzi ", posiadby poow jego mienia ". Mj syn, Edgar! Miae on rk zdoln do napisania tego? Serce i gow !zdolne do powzicia tej myli? Kiedye odebra to pismo? Kto ci je przynis? EDMUND Nie przyniesiono mi go, panie; w tym wanie mdro: znalazem je wrzucone przez okno w moim pokoju. GLOUCESTER Jeste pewny, e to rka twego brata? EDMUND Gdyby osnowa tego listu bya dobra, mgbym przysic, e to jego rka; ale w obecnym razie rad bym moc myle, e tak nie jest. GLOUCESTER Jego to rka. EDMUND Jego, w istocie; ale jego sercenie miao, spodziewam si, udziau w tym, co pisa. GLOUCESTER Nigdy on jeszcze dotd nie napomyka ci o tym? EDMUND Nigdy, panie; alem go nieraz sysza utrzymujcego, e kiedy syn jest w wieku dojrzaym, a ojciec na schykuycia, ojciec powinien by waciwie w takim razie by na opiece syna, a syn zarzdza majtkiem. GLOUCESTER O ndznik! ndznik! To samo si pokazuje z jego listu... Ndznik ohydny! Wyrodny, przeklty bestialski ndznik! Gorszy, od bestii! Id, mj kochany; ka go przytrzyma, osadz go pod ryglem. Obrzydliwy ndznik! Gdzie on jest? EDMUND Nie wiem. Pozwl sobie jednak powiedzie, milordzie, i gdyby ci si podobao !powcign oburzenie, jakim !ci mj brat przejmuje, dopkiby z niego nie wydoby wicej wskazwek co do jego zamiarw, oparby si na pewniejszej zasadzie: gdy tymczasem, wystpujc gwatownie przeciw niemu, gdyby si zwaszcza co do zamiarw jego pomyli, naraziby na wielki uszczerbek wasn swoj powag i zniweczy jego szacunek i posuszestwo. Gotwem yciem rczy, e on to napisa dla dowiadczenia moich uczu kutobie, panie, a nie w adnej zej intencji. GLOUCESTER Czy tak mylisz? EDMUND Jeeli wasza cze uzna to za stosowne, postawi ci, panie,w takim miejscu, gdzie bdziesz nas sysza rozmawiajcych w tym przedmiocie, i tym sposobem wasnym uchem nabdziesz przewiadczenia o prawdzie; i to za sta si moe niezwocznie, tego wieczora. GLOUCESTER Niepodobna, aby by takim potworem. EDMUND I nie jest nim te, niezawodnie. GLOUCESTER Wzgldem ojca, ktry go tak czule, tak nad miar kocha! Przeklestwo! Edmundzie, pomw z nim; nastrcz mi sposobno przekonania si o prawdzie; poprowad t rzecz wedug wasnego uznania. Gotw bym si ogooci ze wszystkiego, bylebym stanowczo wiedzia, co mam myle. EDMUND Pomwi z nim natychmiast; uo t rzecz, jak si da najlepiej, i uwiadomi ci o tym, panie. GLOUCESTER Te zamienia soca i ksiyca, ktre niedawnymi czasy przypady, nie zwiastuj nam nic dobrego; niech je nauka przyrody, jak chce, wykada, zawsze to pewna, e one w skutkach s $wiata ludzkiego plag: mio !chodnieje, przyja zawodzi, braterstwo popada w rozdwojenie; w miastach rozruchy, po wsiach zatargi, wpaacach zdrada; wze pomidzy ojcami i dziemi zostaje przerwany. Na tym moim otrze sprawdza si przepowiednia: oto syn powsta przeciw ojcu. Krl postpuje niezgodnie naturalnym instynktem: oto ojciec zwraca si przeciw dziecku. Widzielimy ju pikne rzeczy za dni naszych: "intrygi, obud, przewrotno,wszelkie burzce czynniki nieadu cigaj nas i niepokoj a do grobu. Wybadaj tego ndznika, Edmundzie; nie stracisz na tym; uczy to jak najskrupulatniej. I Kent, szlachetny, prawy Kent wygnany! Uczciwo to jego zbrodnia. Dziwy! Dziwy! Wychodzi. EDMUND Taki to mieszny zwyczaj tegowiata, e kiedy chorujemy naniepomylno (czstokro skutkiem wasnych naduy), obwiniamy o to soce, ksiyc i gwiazdy; jak gdybymy byli hultajami z musu; gupcami ze zrzdzenia "niebios; otrami, zodziejami i oszustami z nadprzyrodzonegoimpulsu; pijakami, garzami i cudzoonikami z koniecznej zalenoci od planetarnego wpywu: sowem, zymi na wszelkie kopyto z poduszczenia bogw. Co za przedziwny wykrt ze strony rozpustnika Skada swoj kol natur na karb gwiazd. Mj ojciec porozumia si z moj matk pod ogonem smoczym, a urodzeniu mojemu wiecia Ursa Major zatem poszo, e jestem krewki i do spronoci skonny. Ba, i bardzo! bybym ci by jakim jestem, choby najwstydliwszaz gwiazd firmamentu bya mi na: wiat inaugurowaa. Wchodzi E d g a r. Ot i on, jak rozwizanie w starej komedii. Przybior posta melancholika, a wzdycha bd jak bedlamski ebrak. O, te zamienia! one to s zwiastunami tych niezgd! Fa, sol, la, mi! EDGAR C to, bracie Edmundzie? W #jakiche gbokich pogrony dumaniach! EDMUND Rozmylam, bracie, nad przepowiedni, ktr wieo w tych dniach czytaem, jakie bd skutki tych zamie. EDGAR Czy ty si takimi rzeczami zajmujesz? EDMUND Uprzedzam ci, ze nastpstwa, o ktrych tam pisze, bd bardzo niefortunne, jako to; przeciwny naturze stosunek pomidzy rodzicami a dziemi; pomr, gd, rozerwanie dawnych przyjani; rozdzia wpastwie; zamachy i groby przeciw krlowi i szlachcie; bezzasadna nieufno, wygnanie przyjaci, rozprzenie w wojsku, starganie maeskich zwizkw i nie wiem jeszcze co. EDGAR Od jak dawna zostae astrologicznym adeptem? EDMUND Dawno si z ojcem widziae? EDGAR Wczoraj wieczorem. EDMUND Czy z nim mwi? EDGAR Nie inaczej: dwie godziny blisko. EDMUND Czycie si dobrze rozstali? Nie dostrzege w nim nieukontentowania bd w sowach, bd w obejciu? EDGAR Najmniejszego. EDMUND Przypomnij sobie, w czym mu !si moge narazi, i unikaj jego obecnoci, prosz ci, pki czas nie ostudzi jego gniewu; bo w tej chwili gniew jego tak jest wielki, e zaledwie by go mogo umierzy jakie gwatowne wystpienie przeciw tobie. EDGAR Jaki otr co mu o mnie nagada. EDMUND Boj si, czy tak nie jest; Prosz ci, unikaj go jak najpilniej, dopki gorczka jego uniesienia nie ochodnie, a tymczasem ukryj si w moimpokoju, gdzie ci nastrcz sposobno do wysuchania, !co on mwi bdzie. Posuchaj mojej rady: oto klucz A jeeli wyjdziesz, to miej bro przy sobie. EDGAR Bro przy sobie, bracie? EDMUND Tak, bracie; radz ci to dla twojego dobra; nieuczciwym "czowiek, jeeli si co dobrego!dla ciebie wieci. Powiedziaem!ci, co widziaem i syszaem; saby to tylko rys w porwnaniu ze strasznym obrazem rzeczywistoci. Id, id, zaklinam ci. EDGAR Prdko si zobaczymy? EDMUND Spu si ju na mnie. Wychodzi E d g a r. atwowierny ojciec I brat szlachetny, ktrych dobroduszno Tak jest daleka od szkodzenia drugim, Ze nie przypuszcza, aby by ktokolwiek Zdolnym do tego, to dogodna para Do mych widokw. Gupia ich poczciwo "Bdzie podwod, ktr si do celu !atwo dostan. Widz ju m przyszo. Nie rd, to przemys uczyni mnie panem; Wszystko mi dobre, co zgodnez mym planem; Wychodzi. SCENA TRZECIA #Pokj w paacu K s i c i a A l b a n i i. Wchodzi G o n e r y l a i O s wa l d. GONERYLA To wic mj ojciec obi mego sug Za to, e jego ly bazna? OSWALD Tak; pani. GONERYLA Dzie i noc mi dokucza; nie machwili, Zby nam jaki nowy jego wybryk "Nie da si uczu; nie znios ju tego. Jego rycerze pozwalaj sobie Coraz to wicej, a on sam dom wstrzsa !O lada fraszk. Jak powrci z oww, Nie chc go widzie; powiedz mu, Oswaldzie, e jestem saba. Jeli moja suba Bdzie dla niego nadal mniej ulega, To dobrze zrobi, ja bior na siebie Odpowiedzialno. Odgos rogw OSWALD Ju powraca, sysz. GONERYLA Oka mu wapan i inni w czymkolwiek Lekcewac opieszao. Pragn, Aby si o to wytoczya sprawa: Jeli mu nie w smak mj dom, to niech idzie Do mojej siostry, ktra si w tym wzgldzie Zupenie ze mn zgadza i nie myli Ugina karku. Bezrozumny starzec! Chce mu si jeszcze imponowa wadz, Ktrej si pozby. Te stare pgwki, Na honor, staj si maymi dziemi, I krtko trzeba ich trzyma, bo skoro Ich si pogaszcze, zaraz na kie bior. Com powiedziaa, pomnij. OSWALD Dobrze, pani. GONERYLA "A jego orszak niech ozibo znajdzie Pomidzy nami, co z tego wypadnie, Mniejsza; podszepnij to caej mej subie, Rada bym z tego wydoby sposobno Do przemwienia. Zaraz list napisz Do mojej siostry, aeby dziaaa W tym samym duchu. Zarzd wapan obiad. Wychodz. SCENA CZWARTA Tame, inny pokj. Wchodzi K e n t przebrany KENT Jeeli tylko zdoam dobrze uda Gos obcy, ktry akcent mj pokryje, To mi si moe najzupeniej powie Ten bogobojny zamiar, dla ktrego Posta zmieniem. No, wygnany Kencie, !Moe si zdarzy, e jeeli zdoasz By uytecznym tam, skd ci wygnano, To twj kochany pan nieznuonego, Niepoytego znajdzie w tobie sug. Odgos rogw. L i r wchodzi, za nim rycerze i suba. KRL LIR Nie kacie mi ani sekundy czeka na obiad. Nue! niech daj! Jeden z orszaku wychodzi. Kto ty jeste? h? KENT Czowiek, panie. KRL LIR Jaki twj stan? Czego chcesz?KENT Mj stan, panie, nie jest krtszym, jak si wydaje; "chc za wiernie suy temu,kto mi zaufa; kocha tego, kto uczciwy; przestawa z tym, kto ma rozum i mao mwi; bi si, kiedy inaczej by nie moe, niebu cze oddawa i ryb nie je. KRL LIR Kt ty jeste? KENT Prostoduszny czowiek i biedny jak nasz krl. KRL LIR Jeeli tak biedny jako poddany, jak on jest biedny jako krl, to zaprawd do biedny jeste. Czego dasz? KENT Suby. KRL LIR Komu chcesz suy? KENT Wam KRL LIR Czy mi znasz? KENT Nie znam was, panie, ale macie co w sobie, co mi do suenia wam pociga. KRL LIR C to takiego? KENT Wyszo. KRL LIR A co ty umiesz? KENT Umiem trzyma jzyk za zbami, kusowa, biega, psu ciekawe powieci opowiadaniem ich i jasno otrzymane polecenie po prostu wypenia. Do czego pospolity czowiek moe si kwalifikowa, do tegom ja zdolny, a najlepsz moj zalet jest gorliwo. KRL LIR W jakime jeste wieku? KENT Nie jestem tak mody, eby si zakocha w kobiecie, jak zapiewa; ani tak stary, eby szale, za ni bez przyczyny: mam lat czterdzieci om na karku. KRL LIR !Zgoda, przyjmuj ci do usug.Jeeli po obiedzie nie spodobasz mi si gorzej ni teraz, to si nie zaraz !rozczymy, obiad! hej! obiad! Gdzie mj bazen? Niech tam kto pjdzie po mojego bazna. Wchodzi Oswald. Hola! suba! Gdzie moja crka? OSWALD Za pozwoleniem. Wychodzi. KRL LIR Co on powiedzia? h? Niech si wrci ten cymba. Gdzie !mj bazen? C to, czy si i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&kc1o cP2O$ c2sIc3#cy3u+c33c?4;>4wszyscy pospali? No, i c? Gdzie ten kundel? JEDEN Z RYCERZY On mwi, panie, e wasza crka saba. KRL LIR Dlaczego obwie nie przyszed,kiedy go woaem? RYCERZ Odpowiedzia mi, panie, jak najzwilej: e nie chce. KRL LIR On? Nie chce?? RYCERZ Nie wiem, co si to znaczy, miociwy panie, ale wasza wysoko nie odbiera teraz, jak uwaam, tej uroczystej atencji, jak jej dotd oddawano; pokazuje si wielki ubytek uprzejmoci, tak ze strony domownikw, jak ze strony ksicia i ksiny. KRL LIR Tak wapan mylisz? RYCERZ !Bagam ci, miociwy panie, wybacz mi, jeli si myl; obowizek mj nie pozwala mi "milcze, kiedy mi si zdaje, ewasz krlewsk mo krzywdz. KRL LIR Potwierdzasz tylko to, co mi ju samemu po gowie chodzio. Dostrzegaem w ostatnich czasach ledwo widoczne zaniedbanie, ale wolaem to przypisywa mojej podejrzliwoci jak ich zej wierze i umylnemu lekcewaeniu. Musz w to #wejrze gbiej. Ale gdzie mj bazen? Od dwch dni go nie widziaem. RYCERZ Odkd nasza moda krlewna do Francji wy jechaa, bardzo si zmizerowa. KRL LIR Dajmy temu pokj; uwaaem ja to. Id wapan do mojej "crki i powiedz jej, e chc z !ni mwi. A wy zawoajcie tumego bazna. Oswald powraca. A! to waszmo. Pjd no tu waszmo. Kto Ja jestem? OSWALD Kt? !Ojciec, jej ksicej moci. KRL LIR Ojciec jej ksicej moci, moci hultaju? Ty psie parszywy! Ty fagasie! Ty mucu!OSWALD Nie jestem ani tym, ani owym, milordzie; prosz mi darowa. KRL LIR Bdziesz mi odszczekiwa, gaganie? Uderza go. OSWALD "Ja si, milordzie, bi nie dam. KENT podbijajc mu nogi Ani sobie nogi podstawi? Ty nikczemny kopaczu piki. KRL LIR Dzikuj ci, przyjacielu: !dobrze mi suysz, bd i ja dobrym dla ciebie. KENT Wsta wasze i wyno si! !Naucz ja ci zna rnice. Wyno si, wyno! Jeeli chcesz jeszcze raz zmierzy dugo swego chudego combra, to zosta; a nie, to ruszaj mi zaraz. Allons! Marsz! Masz rozum? Tak. Wypycha O s w a l d a za drzwi. KRL LIR Dobrze, mj poczciwcze; dzikuj ci. Masz tu zadatek. Daje K e n t o w i pienidze. Wchodzi B a z e n. BAZEN Nieche go sobie i ja kupi. do K e n t a Oto masz mj kapturek. daje Kentowi swj kapturek. KRL LIR Jake tam, mj otrzyku? Jake si czujesz? BAZEN Ot by wzi, bracie, mj kapturek: nie masz nic lepszego do zrobienia. KENT Dlaczego, moci banie? BAZEN Dlatego e si wieszasz przy kim, co popad w nieask. Jeeli si nie umiesz umiecha wedle tego, jak wiatr wieje, to dostaniesz kataru. Na, we mj kapturek. Ten czowiek odpdzi od siebie dwie crki, a trzeciej mimo woli da bogosawiestwo: jeeli chcesz by przy nim, to trzeba ci gwatem kapturka. (do Lira)No i c, wujaszku? Rad bym mie dwa kapturki, gdybym mia dwie crki. KRL LIR Dlaczego, moje serce? BAZEN Gdybym im oddal cae moje mienie, zachowabym kapturki dla siebie, oto mj; ebrz o drugi u crek. KRL LIR !Strze si, wa, bo korbacz bdzie w robocie. BAZEN Prawda jest to pies, ktrego korbaczem wyganiaj do budy;gdy tymczasem janie wielmonej bonoskiej suczce wolno przy kominie lee i cuchn. KRL LIR do siebie Gorzka to dla mnie piguka. BAZEN do Kenta Naucz ci, bracie, jednej przypowiastki KRL LIR Suchamy. BAZEN Uwaaj, wujaszku: Miej wicej, ni zapowiadasz, Wicej wiedz, nieli gadasz; Mniej poyczaj, ni posiadasz,!Zyskuj wicej, ni zakadasz; Zamiast chodzi dosid klaczy, , W to, co syszysz nie wierz raczej; Porzu kubki i kobietki, Pilnuj domu i kaletki, A rachunek bdzie letki: Gdy w dwustu dwie znajdzieszsetki. KRL LIR To wszystko razem wziwszy jest nic. BAZEN Wic to jest tak dobre jak mowa nie zapaconego adwokata: nicecie mi za to nie dali. Powiedz, no mi, wujaszku, czy z niczego adnego mie uytku nie moesz? KRL LIR Ma si rozumie, mj chopcze: z niczego bdzie nic. BAZEN do K e n t a Powiedze mu, prosz, e wanie tyle wynosi dochd z jego krajw: baznowi nie zechce uwierzy. KRL LIR Cierpki bazen! BAZEN Czy znasz rnic, mj chopcze, pomidzy cierpkim baznom a sodkim? KRL LIR Nie, moja duszo; wska mi j. BAZEN Kto ci doradzi, panie, Z twych pastw uczyni da, Niech tu przede mn stanie Lub ty za niego sta. Cierpki i sodki bazen Wnet si uka nam: Tu jeden w pstrym kaftanie, A drugi oto tam. KRL LIR Baznem mnie nazywasz, rybeko? BAZEN Wszystkie inne tytuy swoje porozdawae, ten jest od ciebie nieodczny. KENT Nie jest on kompletnym baznem, milordzie. BAZEN Nie, zaiste; milordowie i wielcy ludzie nie pozwalaj mi na to. Gdybym mia monopol !bazestw, musieliby oni mie !w nich udzia. Panie take nie dayby mi swobodnie !baznowa, jelibym im czegoz mego towaru nie odstpi. Daj mi jajko, wujaszku, a ja cidam poowic. KRL LIR Poowic? Co przez to rozumiesz? BAZEN "Ma si rozumie poowic jaja,skoro je przekraj i wyjem z !niego rodek. Kiedy rozci swoje krlestwo i podarowa !obie jego poowice, poniose !osa na grzbiecie przez boto igowa twoja rozpada si podobnie na dwie poowice, !czynic z ciebie pgwka, !Jeeli to mwi jako bazen, to ka cign korbaczem tego, co tak utrzymywa bdzie. piewa "Bani dzi dawn wzito stracili, Bo pobanieli mdrcowie, Prno si ktry na koncept sili: aden nic trafnie nie powie. KRL LIR Od jak dawna masz torb tak pen pieni? BAZEN Od tak dawna, wujaszku, jake crkom swoim kaza sobie matkowa: bo kiedy im dae rzg do rki, a sam sobie spucie majtki: piewa One w pacz z szczcia niespodzianego, !Jam si piewaniem pociesza, e krl tak wielki gra w schowanego #I midzy baznw si wmiesza. Prosz ci, wujaszku, przyjmijnauczyciela, co by twego bazna nauczy kama: rad bym nauczy si kama. KRL LIR Jak wasze bdziesz kama, to dostaniesz plagi. BAZEN Nie pojmuj, jakie jest pokrewiestwo midzy tob a twymi crkami: one mi gro plagami, jak bd mwi prawd; ty mi grozisz plagami, jak bd kama; a czasem gro mi plagi, jak cicho siedz. Wolabym by nie wiem czym ni baznem: a jednake nie chciabym by tob, wujaszku. Oberwae swj rozum z obu stron i nic nie zostawie w porodku: oto jedna z tych obrywek. Wchodzi G o n e r y l a. KRL LIR Jak si masz, crko? Co znacz te fady Na twoim czole? Od pewnego czasu Jeste, uwaam, bardzo zachmurzona. BAZEN Walnym bye chopcem, kiedy nie potrzebowa zwaa na marsy; teraz jestezerem bez cyfry. Jam teraz lepszy od ciebie: jestem baznem, ty niczym. do Goneryli W rzeczy samej trzeba mi zahamowa jzyk. Nakazuje mi to oblicze pani, cho usta jej nic nie mwi. Sza! sza! Kto ma okruchy za nic i ochapy, Syty wszystkiego: z czasem lie apy. To wyuszczony strczek. Wskazuje na L i r a. GONERYLA Nie tylko ten wasz wyuzdany trefni, Ale i inni z waszego orszaku, Milordzie, cige szerz zamieszanie I niepokoje, bonujc i brojc W sposb, zaprawd, do zniesienia trudny. Mylaam, panie, e gdy wam to podam Do wiadomoci, ze wkrtce ustanie; Lecz teraz, po tym, cocie wieo rzekli "I uczynili, musz si obawia, Czyli ten zdrony tryb postpowania Nie jest powag wasz osonity I czy go sami nie wywoujecie Potakiwaniem swoim. W takim razie Znalazyby si kluby do cienienia Tych niesfornoci i surowa karno Nie zaspaaby sprawy: ostre rodki, Zdolne przywrci podany spokj. Mogyby wprawdzie, panie, w biegu swoim Przykro wam sprawi i nam, w innym razie, By niedogodnymi; w obecnym atoli Byyby krokiem z roztropnoci zgodnym, Ktry potrzeba nakazuje. BAZEN Tak jest: Bo wiesz, wujaszku: Wrbel kukuk poty pielgnuje, Pki mu pd jej oczu nie wykluje. "Ot i wypalia si wieca i osiedlimy w ciemnoci. KRL LIR Jeste ty moj crk? GONERYLA Drogi panie, Rada bym, eby chcia si powodowa Zdrowym rozsdkiem, ktrego, wiem dobrze, Masz po dostatku, i zby si tych chimer, Ktre stawiaj od pewnego czasu W sprzecznoci z sob samym.BAZEN !Przecie i osio pozna si na tym, kiedy wz cignie konia. Brawo, Joasiu, kocham ci! KRL LIR Poznaje mi tu kto? To nie jajestem; #To nie Lir! Take Lir wyglda, mwi? Gdzie jego oczy? Chyba jego zmysy Stpiay, jego umysowe wadze Snem letargicznym zostay ujte. Czyli ja czuwam? Nie, to by nie moe. Czyme ja jestem? Mw feto! BAZEN Cieniem Lira KRL LIR Chciabym si tego dowiedzie, bo wedle Krlewskich oznak, pamici i wiedzy, Mgbym by w bdzie, mylc, e mam crki. BAZEN Co chc wychowa posusznego ojca. KRL LIR Jak si zwiesz, pikna pani? GONERYLA O milordzie! To zdumiewanie si nosi charakter Innych wybrykw waszych. Chciejcie, prosz, Wej lepiej w moj myl: bdcie rozsdni, Tak jak jestecie starzy i szanowni, Utrzymujecie tu zgraj rycerzy I giermkw, ludzi tak rozprniaczonych, Tak le si prowadzcych i burzliwych, e zaraony ich obyczajami Dwr nasz karczemn ma posta: hulactwo I libertynizm czyni dom nasz raczej Do szynkownianej podobnym gospody I do zamtuza ni do powanego Mieszkania ksit. Przyzwoito sama Kae zaradzi temu. Chciejcie zatem "Uczyni zado probie tej, comoe W przeciwnym razie zadouczynienie Mie sama przez si, i zmniejszcie cokolwiek Swj poczet; reszta za teraz i nadal Niech bdzie z ludzi statecznych zoona, Dbaych o wasn saw i o wasz. KRL LIR Do wszystkich piekie i szatanw! Hola! Siodajcie konie! Niech si zbierze zaraz Cay mj orszak! Bkartko wyrodna! "Ju ci si wicej naprzykrza nie bd: Jeszcze mam jedn crk. GONERYLA Bijesz, panie, Mych domownikw i haastra wasza Pomiata ludmi lepszymi od siebie. #Wchodzi K s i A l b a n i i KRL LIR Biada tym, ktrzy za pno auj! do K s i c i a "Ha! to wy, panie. Czyli si to dzieje Z upowanieniem waszym? Odpowiedzcie. Osioda konie! Hej! O niewdzicznoci, Czarna diablico z marmurowymsercem, Ty ohydniejsza od morskiej potwory, Kiedy si jawisz w dziecku. KSI ALBANII Bd cierpliwy KRL LIR Obrzydy spie, kamiesz: w mym orszaku S sami ludzie wybrani i zacni,Znajcy dobrze swoje obowizki !I umiejcy cile utrzymywa Godno imienia swego. O ty bahy, Nic nie znaczcy wystpku Kordelii, "Jake ty wielkim wyda si w mych oczach! !Jake ty moge wstrzsn a do gbi Moje jestestwo i w zmieni mio? bije si w gow !O Lirze, Lirze, Lirze, bij w t bram, Przez ktr weszo twoje zalepienie, A wyszed rozum! do swoich Idcie, moi ludzie. KSI ALBANII Jam nic nie winien, milordzie, i nie wiem, Co wasz gniew budzi. KRL LIR By moe, milordzie, Suchaj, naturo, ukochane bstwo, Suchaj wezwania mego! Odmie zamiar, Jeeli chciaa potwr ten obdarzy Imieniem matki! Uczy j niepodn! Zwarz w niej, wyjaw organa rodzajne! Niech jej zepsuta krew nie wyda nigdy Dziecicia, co by chlub jej przynioso! Jeli za tak jest ju postanowione, Ze jej udziaem ma by macierzystwo, !Niech jej pd bdzie zlewkiemwszelkiej zoci I dokuczliwym dla niej mk narzdziem! Niechaj wyryje zmarszczki na jej czole Wyciskanymi bez ustanku zami, Niech jej zbruzduje lica! za jejtrudy. Za odebrane od niej dobrodziejstwa Niech jej zapaci miechem i pogard! By moga uczu, o ile dotkliwiej Ni ukszenie zjadliwego gadu Boli niewdziczno dziecka! Precz std! Precz std! Wychodzi z K e n t e m i orszakiem swoim. KSI ALBANII Na mio bogw, ktrych czcimy, powiedz, O co to poszo? GONERYLA Nie troszcz si o powd: Zostawmy wolne pole przywidzeniu, #Co si wylgo w niedonej gowie. L i r powraca. KRL LIR Jak to? Za jednym machem pidziesiciu Moich rycerzy, i to w dwch tygodniach? KSI ALBANII O panie, co to jest? KRL LIR Dowiesz si zaraz. Do G o n e r y l i !Do wszystkich mierci! A si wstydzi musz, e ty do tego stopnia moga zatrz Mym mskim duchem; e te zy gorce, !Ktre si gwatem z mych cz dobywaj, !Pyn przez ciebie. Niech ci tknie zaraza! !Niezdolne nigdy si zablini rany Ojcowskich przeklestw niech przejm i przer Wszystkie organa twoje! A wy,stare, Niemdre oczy, jelibycie jeszcze Raz uroniy zy nad tym, co zaszo, Wyrw was z nimi i w proch rzuc, bycie !Botem si stay. Ha! niech i tak bdzie! Mam inn crk, ktra, pewnyjestem, Bdzie uprzejma dla mnie i powolna. !Skoro jej twoje obejcie si zemn Bdzie wiadome, paznokciami ona Rozszarpie twoj twarz wilcz. Zobaczysz: "Znw ja przybior waciw mi posta, Ktrej, rozumiesz, e zbyem na zawsze. Rcz za to. Wychodzi GONERYLA Syszae, milordzie? KSI ALBANII Przy caej mojej mioci dla ciebie, Nie mog tak by stronnym, Gonerylo GONERYLA Dajmy ju temu pokj! Hej! Oswaldzie? do B a z n a #Ty otrze bardziej ni banie, id za nim BAZEN Zaczeka, wujaszku, zaczekaj!we z sob swego bazna Taka crka, gorsza Turka, Nabawiaby mi sznurka, Pomimo mego kapturka, A wic bazen daje nurka Wychodzi. GONERYLA Ten czowiek mia wch dobry. Stu rycerzy! Zapewne, to by byo politycznie I z bezpieczestwem da mu mie przy sobie A stu rycerzy! By za lada szusem, Lada fantazj, lada urojeniem,!Za lada jak skarg lub uraz Mg si poprze swoje fanaberie I miecz nam trzyma nad gow Oswaldzie! KSIZ ALBANII Moe te zbyt si obawiasz. GONERYLA Bezpieczniej Zbyt si obawia nieli zbyt ufa. Wol ja zemu, gdy si go obawiam, Wczenie kark ama ni wci si obawia, Aby mnie ono karku nie zamao. Znam ja grunt jego. O tym, co. Objawi Sowem i czynem, pisz do mej siostry; Jeeli ona pomimo mych przestrg Zechce go trzyma i jego stu drabw.  Gdzie Oswald?? Oswald! Wchodzi O s w a l d. Czy ju napisany List do mej siostry? OSWALD Napisany, pani. GONERYLA #We z sob kilku ludzi i sid na ko; Prze jej, wyuszcz wszystkie me obawy I dodaj z swojej strony, co wypadnie, Aby rzecz wzmocni. Jed, a wracaj prdko; Wychodzi O s w a l d. Nie, nie, milordzie; nie mam ja ci za ze Tej twojej mlekiem i miodem zaprawnej Dobrotliwoci serca, ale, wybacz, Bardziej wiat gani twj brak roztropnoci "Ni tw szkodliw agodno pochwala, KSI ALBANII Nie chc rozstrzyga, czy sdzisz zasadnie: Kto lepsze goni, czsto w gorsze wpadnie. GONERYLA A wic? KSI ALBANII Czekajmy koca. Wychodz. SCENA PITA Dziedziniec paacu, tame. "Wchodzi K r l L i r, K e n t i B a z e n. KRL LIR Jed wa naprzd z tym listem do miasta Gloucester, powiedz mojej crce o tym, cowiesz; tylko tyle, ile jej pytania, po odczytaniu listu, $wyciga bd. Jeeli si nie bdziesz bardzo pieszy, stan tam przed tob. KENT Nie zmru oka, milordzie, dopki nie dorcz waszego listu. zen? C to, czy si i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&kc4<tC5^cK5c5c6kct6&` c6P0oc:78T7 Wychodzi. BAZEN Gdyby mzg czowieka by w !picie, nie byeby naraony na odzibielizn? KRL LIR Nie inaczej, mj synu. BAZEN "Bde wes, wujaszku, twjrozum nie bdzie nigdy potrzebowa chodzi w papuciach. KRL LIR Cha! cha!! cha! BAZEN Zobaczysz, e ta druga twoja crunia grzecznie si z tob obejdzie; bo chocia ona tak jest do tej podobna jak lene jabko do sadowego, to dlatego wiem dobrze to, co wiem. KRL LIR C ty wiesz, mj robaku? BAZEN Bdzie do tej w smaku tak podobna jak lene jabko do lenego jabka. A wiesz ty, wujaszku, dlaczego nos sterczy w rodku twarzy? KRL LIR Nie wiem. BAZEN Dlatego, eby po kadej jego stronie byo jedno oko i eby czowiek mg dojrze to, czego zwcha nie moe. KRL LIR Skrzywdziem j? BAZEN Wiesz, wujaszku, jakim sposobem ostryga urabia sobie skorup? KRL LIR Nie wiem. BAZEN Ani ja; ale wiem, na co limak ma dom. KRL LIR Na c? BAZEN Na to, eby we gow woy; nie na to, eby go odda crkom i rogi swoje zostawi bez puzdra. KRL LIR Wyrzekam si mojej natury. Tak dobrym bdc ojcem! Czy konie w pogotowiu? BAZEN "Osy ju po nie poszy. Powd,dla ktrego w grupie siedmiu gwiazd nie ma gwiazd wicej ni siedem, jest powodem ekstraciekawym. KRL LIR Bo ich nie ma ostem. BAZEN W rzeczy samej: doskonay byby z ciebie bazen. KRL LIR "Gwatem odebra bd musia. Potworna niewdziczno! BAZEN Gdyby ty by moim baznom, wujaszku, dostaby je za to, e si przed czasem zestarza. KRL LIR Jak to? BAZEN Nie trzeba ci si byo zestarze, dopki nie zmdrza KRL LIR O bogowie, nie dajcie mi oszale! Zachowajcie mi przytomno! Nic chciabym oszale. Wchodzi Rycerz. Czy konie w pogotowiu? RYCERZ W pogotowiu, panie KRL LIR Siadajmy; BAZEN Panna, co z mego mieje si bazestwa, Nie upilnuje swojego paniestwa. wychodz AKT DRUGI SCENA PIERWSZA Dziedziniec w zamku hrabiego G l o u c e s t e r a. Wchodz E d m u n d i K u r a n ze stron przeciwnych. EDMUND Dobry wieczr, Kuranie; KURAN I wam, milordzie. Byem u waszego ojca i udzieliem mu #wieci, e ksi Korowali! z !sw ksin Regan tej nocy tu przybd; EDMUND C ich sprowadza? KURAN #Nie wiem. Syszae, milordzie, o krcych nowinach albo raczej o szeptanych? Bo to sdotd rzeczy podawane na ucho EDMUND "Nie syszaem o adnych: c to takiego? , KURAN Nie syszae o prawdopodobnie wiszcej wojnie midzy ksitami Albanii i Kornwali? EDMUND Ani sowa. KURAN Wic kiedy o tym usyszysz. egnam ci, milordzie, Wychodzi EDMUND Ksi tej nocy, tu? Dobrze, wybornie! To si w me plany samo przez si wplata, !Mj ojciec wysa strae dla pojmania Mojego brata, ja za mam przed sob #liskie zadanie, ktre speni musz. Przedsibiorczoci i fortuno, sprzyjaj! Bracie, znijd, mam ci co powiedzie: bracie! Wchodzi Edgar. Nasz ojciec czujny; uciekaj coywo! Wyladowano, gdzie jeste ukryty. Uciekaj, pki czas, korzystaj z pory. Czy ty co nie rzek na ksicia Kornwalii? On tu przybywa; teraz, w noc, tak nagle; !A z nim Regana. Nie mwie czego, Obstajc za nim, na ksicia Albanii? Pomyl no. EDGAR Ani sowa: jestem pewny. EDMUND Ha! sysz kroki ojca. Wybacz,bracie; Pozornie musz miecz na ciebie doby: "Wydobd take; udaj, e si bronisz. #Poddaj si! pjd do ojca! Hola! wiata! Uciekaj! wiata! hej! Tak, bd zdrw, bracie Wychodzi E d g ar. Skoro cokolwiek krwi sobie utocz, rani si w rami Utwierdz przez to wiar w tym gortsz Moj arliwo. Widziaem pijakw Robicych na art gorsze rzeczy. Ojcze! Stj! Stj! Nie znajd pomocy? Wchodzi G l o u c e s t e r, zanim sudzy z pochodniami. GLOUCESTER I c, Edmundzie, gdzie ten otr? EDMUND Przed chwil Sta tu w ciemnoci z goym mieczem, mruczc Diabelski pacierz, zaklinajc ksiyc, Swe opiekucze bstwo. GLOUCESTER Gdzie si podzia? EDMUND Patrz, panie, krew mnie broczy. GLOUCESTER Gdzie ten hultaj? EDMUND Uszed t stron, kiedy w aden sposb Nie mg... GLOUCESTER Ruszajcie w pogo za nim, ywo! Co w aden sposb? Wychodz sudzy. EDMUND Nie mg mi nakoni Do odebrania ycia waszej czci. Gdym mu przekada, e bogowie zemsty Wszystkie pioruny swoje obracaj Na ojcobjcw, gdym mu przypomina, Jak wieloliczne i jak silne wzy Jednocz dzieci z ojcem sowem, , panie, Gdy widzia, z jakim wstrtemprzyjmowaem Namowy jego przeciwne naturze, W dzikim zapdzie natar ostrym mieczem Na me bezbronne ciao; pchnmi w rami: Skoro atoli spostrzeg, em w poczuciu Mej dobrej sprawy zebra wadz ducha I energicznie stan z nim do walki, Moe te krzykiem, jakiegom narobi, Strwoony bdc uszed szybkim krokiem. GLOUCESTER Niech jak najdalej uchodzi; w tym kraju Nie ma dla niego oparcia: grb tylko. !Szlachetny ksi, mj pan i protektor, Dostojny zwierzchnik mj zjeda tej nocy. Jego powag popr ogoszenie, e kto mi tego zbjeckiego tchrza Pod miecz dostawi, zyska dziki moje; Kto go ukryje mier. EDMUND Gdym go odwodzi Od zamierzonej zbrodni i ujrzawszy, e trwa w swej zoci, surowymi sowy Grozi mu, e go wydam, odpowiedzia: O ty bkarcki chystku, czy rozumiesz, e gdy ja fasz ci zadam, twe zeznanie !Bdzie mie jak wag, moc i wiar? #Nie ud si prno: czemu ja zaprzecz "(A przeczy bd, chociaby me pismo Wasne przedstawi), to si wnet obrci Przeciwko tobie, jako wymys,dowd Intrygi twojej i zoliwych knowa: Chybaby musia wiat zamieni w dudka, Gdyby nie uzna, o ile dla ciebie Korzy z mej mierci jest potnym bodcem Do jej zadania. " GLOUCESTER O, otr pierwszej prby Mge on zaprze si wasnego listu? Nie, nie, on nie jest moim synem. Odgos trb. Syszysz? To trby ksicia. Co go tu sprowadza, Nie wiem. Dokoa ka zamkn bramy; Nie wymknie mi si ndznik. Ksi musi Rozporzdzenia me zatwierdzi. Przy tym !Ka rozesa wszdzie jego obraz, Aby go cay kraj dokadnie pozna; Wreszcie obmyl rodki, aby wszystkie, Jakie mam, ziemie wraz z ca icizn Tobie, lojalny, kochajcy chopcze, Przypady jako dziedzictwo. "Wchodz K s i K o r n w !a l i i i R e g n a n a ze swoim orszakiem. KSI KORNWALII Witaj, mj zacny przyjacielu! C to? Ledwiem tu przyby (a to nastpio Przed chwil), dziwne doszy nasi nowiny. REGANA Jeeli to jest prawda, nie ma kary, Ktrej by nie by godzien winowajca. Jake si miewasz, milordzie? GLOUCESTER O pani, Cios ten mi zama: stare serce moje Spkane. REGANA Jak to? Co mwisz? Syn chrzestny Mojego ojca godzi na twe ycie? !On, co mu ojciec mj da imi Edgar? GLOUCESTER O pani, wstyd by rad to mie ukryte. REGANA Czy on czasami nie mia zwizkw z zgraj Tych rozpasanych rycerzy, co tworz Orszak mojego ojca? GLOUCESTER Nie wiem, pani. To zgroza! zgroza! EDMUND Tak jest, pani: mia je. REGANA "Nie dziw wic, e by skonny do niecnoty: Oni to zabi mu kazali starca, By mienie jego zaj i roztrwoni; Dzi w wieczr wanie dostaam od siostry Blisz wiadomo o nich, skutkiem ktrej Nie myl nigdy by w domu podtenczas, Gdy oni zjad w gocin. KSI KORNWALII Ja take, Moesz by pewna. Edmundzie, syszaem, "e postpie sobie wzgldem ojca Prawdziwie po synowsku. EDMUND Moci ksi, To byo moim obowizkiem. GLOUCESTER Odkry Jego knowania i odebra oto T ran, chcc go przytrzyma. KSI KORNWALII Czy posa W pogo za zdrajc? GLOUCESTER Nie inaczej, panie. KSI KORNWALII #Jeeli bdzie schwytany, zojego Nie bdzie nadal szkodliwa nikomu. Rozrzdzaj moc moj wedugwoli. Ty za, Edmundzie, ktrego poczciwo I przywizanie synowskie obecnie Tak jasno wiec, ty do nas naleysz; Potrzebujemy ludzi zaufanych:Bde z nich pierwszym. EDMUND Bd suy, panie, le albo dobrze, ale wiernie. GLOUCESTER Dziki Za niego skadam waszej wysokoci. KSI KORNWALII Nie wiesz, po comy przyby; w twe progi? REGANA O tak niewczesnej porze, w noc tak ciemn Okolicznoci, szlachetny Gloucesterze, Niepospolitej wagi, wzgldem ktrych Potrzebujemy rady twej zasign, Przyniewoliy nas do tych odwiedzin. !Ojciec nasz pisa, podobnie i siostra, O pewnych zaszych nieporozumieniach, W przedmiocie ktrych odpowied udzieli Uwaalimy za najstosowniejsze Poza obrbem domu. Tu czekaj Na ni posacy. Daj folg boleci, Nasz dowiadczony, dobry przyjacielu, I zdrowej rady swej nam uycz w sprawie Odwoki nie cierpicej. GLOUCESTER Su, pani. !Niech ksistwo ichmo racz si rozgoci. Wychodz. SCENA DRUGA Przed zamkiem G l o u c e s t e r a. Wchodz K e n t i O s w a l d z przeciwnych stron. OSWALD Dobry wit, przyjacielu, czy tutejszy? KENT Tak. OSWALD Nie wiesz, gdzie by tu mona konie umieci? KENT W bocie. OSWALD Powiedz mi, jak mi kochasz! KENT Ja ciebie nie kocham. OSWALD Kiedy tak, to si obejd bez ciebie. KENT Obejcie moje z tob byoby inne w innym. miejscu! OSWALD Dlaczego tak ze mn poczynasz, mj czowieku? Ja ciebie nie znam. KENT Ale ja znam ciebie, mj robaku.OSWALD Kt ja jestem, jeeli mi znasz? KENT Hultaj, otr, pieczeniarz; nikczemny, prny, brudny, pyszny a goy, strojny a godny niecnota w grubych wenianych poczochach, tchrz piszcy pozwy za obraz; zakochany w sobie, mizdrzcy si, nadskakujcy, elegancki hultaj; infamis z jednym kufrem, gotw makarelowa z wielkiej #usunoci; co si ma za co, a nie jest niczym innym jak mieszanin otra, golca, tchrza, rajfura, synem nieodrodnym burej suki; ktrego zbij na kwane jabko, jeeli zechce uj choby jedn liter z tych zaszczytnych tytuw. OSWALD C za okropny czowiek z waszmoci, : e tak jedzisz po mnie, ktry ani ci jestem znany, ani znam ciebie! KENT Co za bezwstydny cham z wasana, eby si zapiera mojej znajomoci? To dopierodwa dni temu, jakem ci w ty da nog i wygrzmoci ci !przed krlem. Dobd elaza, hultaju; chocia to noc, ale "miesic wieci: zmaceruj ci przy wietle miesica, (dobywa"miesza) Dobd elaza, mwi,ty plugawy, przemierzy golibrodo! OSWALD !Id zdrw, nie mam nic z tob do czynienia. KENT !Dobd elaza, hultaju, nosisz#listy przeciw krlowi i suysz tej lalce wiatrem wydtej przeciw powadze jej ojca. "Bro. si, warchole, alba ci tak$naszpikuj piecze bro si!!OSWALD Ratunku! Morderstwo! Ratunku! KENT %Bro si, psubracie, stj! stj! ty wymuskany furiancie! bro si! Bije go plsem miecza. OSWALD Hej! ratunku! morderstwo! morderstwo! "Wchodz K s i K o r n w "a l i i, R e g a n a, G l o u c e !s t e r, E d m u n d i suba. EDMUND Co to jest? Co si to dzieje? KENT Do usug waszych, mj paniczu, jeelimacie ochot, pjd; potacujemy z sob. GLOUCESTER Miecze dobyte! Co to znaczy? KSI KORNWALII #Stjcie, jeli wam ycie mie, umrze, , Kto jeszcze zacznie. Co si to ma znaczy? REGANA To s posacy siostry mej i krla. KSI KORNWALII !Jaki jest powd waszej ktni? Mwcie. OSWALD Ledwie oddycha mog, panie. KENT Nie dziwota, take zhasa twemstwo. Tchrzliwy niecnoto, natura wypiera si ciebie: szewc ci spodzi. KSI KORNWALII #Dowcipni jaki: szewc spodzi czowieka! KENT Tak jest, szewc, panie: aden kamieniarz ani malarz nie byby go tak sfuszerowa, choby by par godzin spdzi przy pracy. KSI KORNWALII Powiedzcie jednak, skd przyszo do ktni? OSWALD Ten stary burda, com mu ycieszczdzi Przez wzgld na jego siw brod... KENT Ty nikczemny iksie, niepotrzebna litero. Moci !ksi, pozwl mi, a zdepc na miakie wapno tego niepytlowanego hultaja i posmaruj nim miejsce, gdzie mj pan chodzi piechot. Oszczdzae moj siw brod, ty pliszko? KSI KORNWALII Milcz, gburze, nie znaszli uszanowania? KENT Znam, panie; ale gniew ma swj przywilej. KSI KORNWALII C gniew twj budzi? KENT To, e taki ndznik, Co nie ma w sobie i szczypty honoru, Moe miecz nosi. Takie infamisy, Z wiecznym umiechem na ustach, jak szczury, "wite czstokro przegryzaj wzy, Co si rozwiza nie daj; schlebiaj Niegodnym panw swoich namitnociom; "Olej na ogie lej, a do chodu Ich usposobie dorzucaj lodu;Przecz lub twierdz i jedneje doby Zwracaj swoje alcyjoskie dzioby W sto stron, skd paski wiatrzachwyci mog, Jak psy umiejc i tylko za nog. Przepadnij z swoim wykrzywianiem pyska! miejesz si z moich sw, jakbym plt brednie? Gsiorze! gdybym by na boniach Sarum! Poggaby mi rzewnie do Kamlotu. KSI KORNWALII Czy ty szalony, starcze! GLOUCESTER Skd pornienie wasze, to nam powiedz. KENT Nie ma przeciwiestw antypatyczniejszych Jak ja i taki otr. KSI KORNWALII Za co go mienisz otrem? Co ci zrobi? KENT Ot, nie podoba mi si jego mina. KSI KORNWALII !Moe i moja nie, i jej, i jego. KENT Szczero jest, panie, moim powoaniem. Widziaem lepsze twarze w moim yciu. Ni te, co siedz na ktrym bd karku Z tych, co je widz w tej chwili. KSI KORNWALII To jeden Z tych urwipociw, co, gdy ich pochwalisz Za ich grubiastwo, sil si udawa #Szorstko i graj rol wrcz przeciwn Swojej naturze. On schlebia nie umie; Poczciwa dusza: musi prawd mwi, Czy jej kto da, czy nie da. Znam ja !Takich hultajw: szczero ichukrywa Wicej chytroci i zego zamiaru, Ni go ma w sobie tuzin gupowatych, Kornych sualcw, wykonywajcych Swj obowizek co do joty. KENT Panie, W samej istocie, z ca otwartoci, Z czci dla wielkiego waszego aspektu, Ktrego wpyw, podobien do kdziorw Promienistego ognia, co migoce Na czole Feba... KSI KORNWALII Do czego to zmierza? KENT Do zastpienia stylu, ktry zyska tak wielk wasz nieaprobat. Wiem, panie, e nie jestem pochlebc; kto waspod pozorem szczeroci oszukuje, ten jest szczerym hultajem, jakim bym ja by nie#chcia, choby wasza mio z nieaski swojej raczya tegoda ode mnie. KSI KORNWALII do Oswalda Czyli mu wapan w czym uchybi? OSWALD W niczym. Krlowi, jego panu, tymi dniami, W skutku jakiego nieporozumienia, Podobao si mnie uderzy: wtedy On, pochlebiajc paskiemu gniewowi, Rzuci si na mnie z tyu; powaliwszy Zely mnie, okry szyderstwem i przybra Min czowieka dziwnie wielkiej wagi. Otrzyma za to pochway od krla, Ze upokorzy tak walecznie tego, Co sam z natury swojej by pokorny; I upojony saw tego czynu, "Znw si tu do mnie przypi. KENT Te niecnoty, Tchrzem podszyte, tak si ukadaj, Ze Ajaks obok nich wyda si baznem. KSI KORNWALII Przyniecie dyby! Naucz ja ciebie, Ty stary drabie, krnbrny samochwale. KENT Za stary jestem, panie, do nauki; !Cofnij swj rozkaz: ja su krlowi, "Ktry z zleceniem przysa mi do ciebie. Byby to wielki brak , czy si i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&nc7_cT8mTc8c9%c}9'c9U/cC: 7&c:1? ; uszanowania; Lekcewaenie za miae osobyMojego pana, gdyby jego sug. W dybach osadza. KSI KORNWALII Hej! Przyniecie dyby! I Jak honor kocham i ycie, posiedzi W nich do poudnia. REGANA Do nocy, milordzie, Nie do poudnia; nawet przez noc ca. KENT O pani, chobym by psem twego ojca, Nie powinna by tak na mnie nastawa. REGANA Ale e jego ladaco pachokiem, Przeto nastaj. Przynosz dyby. KSI KORNWALII Ten hardy niecnota Jest nawyraniej barwy tych, o ktrych Pisze nam siostra. Pakujcie; gow dyby. GLOUCESTER "askawy ksi, nie ka tego czyni. Wielka jest jego wina i niechybnie Zacny krl, jego pan, skarci goza to. Kara przez ciebie, panie, zamierzona Jest tak, jak wymierzaj ludziom Najnikczemniejszym, najbardziej zhabionym, Za kradzie i za inne gminne zbrodnie. Krl za ze wemie takie postpienie Z jego posacem i bdzie w tym widzia Wasn obraz. KSI KORNWALII Odpowiem ja za to, REGANA Gorzej to moe przyj moja siostra, e jej dworzanin by napastowany I zniewaony w spenieniu jej zlece, Zaklamrujcie mu nogi. Zakadaj dyby K e n t o w i. Pjd, milordzie; Wychodz R e g a n a i K s i  K o r n w a l i i. GLOUCESTER al mi ci, bracie: tak si podobao Ksiciu, ktrego wola, jak wiadomo, "Nie cierpi cienie ani tamy. Bd Prosi za tob. KENT Dajcie pokj, panie. Czuwaem dugo i szybko jechaem: $P czasu przepi, drugie pl przegwizdam. Poczciwym ludziom zdarza si ugrzzn; ycz wam dnia dobrego, GLOUCESTER Krok ten ksicia Naganny: za ze bdzie mu to wzite. Wychodzi. KENT Poczciwy krlu, sprawdza si na tobie Przypowie: z deszczu trafie pod rynn. Zbli si, pochodnio ziemskiego padou, Bym mg przy twoich rzewicych promieniach List ten przeczyta. Nikt nie widzi cudw, Tylko niedola: wiem to od Kordelii, Ktra szczliwym trafem posyszaa, !Gdzie si obracam. Postara si ona Ten anormalny stan rzeczy sprostowa; Wynajdzie rodki. Trudem i niewczasem. Znuone oczy moje, korzystajcie Ze sposobnoci, by na ten sromotny Nocleg nie patrze. Fortuno! dobranoc! Przybd zdj ze mnie te drewniane kleszcze: #Obr twe koo; umiechnij si jeszcze! Zasypia. SCENA TRZECIA Dzika lena okolica. Wchodzi E d g a r. EDGAR Syszaem imi moje wymwione; Alem szczliwie unikn pogoni Wlazszy w sprchniae drzewo. Nie ma portu, Nie ma jednego miejsca, gdzie by na mnie Mnogie a czujne strae nie czyhay. Dopki tylko bd mg, dopty "Chroni si bd: umyliem przeto Przybra na siebie posta tak nikczemn, Tak odraliw, jaka kiedykolwiek, Z ujm ludzkoci, do stanu zwierzcia Zbliya ndz: twarz sobie poma Botem, achmanem czonki przyoblek, !Wos sobie zbij w kotuniastekaki, #I tak, wpnagi, stawia bd czoo Wiatrom i wszelkim dopuszczeniom niebios Za wzr mi bd do naladowania Znani w tym kraju bedlamscy ebracy, Ktrzy, wydajc jki przeraliwe, Wraaj sobie w wychude ramiona !Szpilki, cierniowe kolce, wieki z trzmielu I opakanym tym widokiem, chodzc Po dworkach, chatach, po mynach i hurtach, Bd to pokorni, bd jak optani, Na biednych kmieciach wymuszaj lito. Biedny Edgarze, zosta biednym Tomkiem! Bdziesz przynajmniej czym pod tym przydomkiem. Wychodzi. SCENA CZWARTA Przed zamkiem, G l o u c e s t e r a. #Wchodz K r l L i r, B a z en i R y c e r z. KRL LIR Rzecz dziwna, e tak wyjechali z domu, Nie odprawiwszy mojego posaca. RYCERZ !Dniem wprzd, o ile syszaem, nie byo O tym wyjedzie u nich ani mowy, KENT Cze ci, szlachetny wadco. KRL LIR Tam do licha! C to, czy bawisz si w hab? KENT Nie, panie. BAZEN Cha, cha! patrzcie, ten nosi podwizk nie lada. Konie wie si za gow, psy i niedwiedzie za szyj, mapy za biodra, a ludzi za nogi; kiedy nogi nie statkuj, dostaj drewnian obro. KRL LIR Kt to do tego stopnia zapomina Winnych mi wzgldw, e ci tu osadzi? KENT Dwoje ich, panie, on i ona; syntwj I twoja crka. KRL LIR Nie. KENT Tak jest. KRL LIR Nie mwi. KENT Tak jest, ja mwi. KRL LIR Nie, tego by oni Nie uczynili KENT Tak jest, uczynili. KRL LIR Nie, na Jowisza! KENT Tak jest, na Junon. KRL LIR !Oni by tego nie mieli uczyni,Oni by tego nie mogli, nie chcieli: Taka zniewaga w miejsce czci nalenej Byaby jeszcze gorsza ni morderstwo. Powiedz mi krtka, ale szczegowo, Jak moge cign na siebie, a on Tak ci krzywd wyrzdzi, gdy przyszed W naszym imieniu? KENT Panie, gdym im w domu Dorczy pismo waszej dostojnoci, Zanim powstaem z miejsca, gdziem na klczkach Uszanowanie me okaza, nadbieg Konny posaniec, usmaony w pocie, Ledwie ziejcy, niosc pozdrowienie Od Goneryli, swojej pryncypaki, I nie wytchnwszy nawet, list im odda, Ktry te oni zaraz przeczytawszy, Kazali subie z najwikszym popiechem Kulbaczy konie; mnie za rzekli zimno, Abym za nimi jecha i zaczeka, Rycho do dania odpowiedzi znajd Sposobn chwil. Gdym wic tu przybywszy, Spotka owego drugiego posaca, Ktrego dobre przyjcie widocznie Byo powodem mniej dobrego dla mnie (A by to wanie ten sam skurczypaka, Co si niedawno takiego zuchwalstwa Dopuci wzgldem waszej dostojnoci), Wicej krwi w sobie majc ni rozwagi, Dobyem miecza; on wzruszy dom cay Tchrzliwym krzykiem, i wystpek taki Crka twa, panie, i syn twj uznali Godnym sromoty, jak tu ponosz. BAZEN Zima jeszcze nie przesza, #skoro dzikie gsi tdy cign. Tatu chodzcy w atach Nabawia dzieci lepoty Niech chodzi w zotych szatach, A bdzie zna ich pieszczoty: Fortuna, sprona diablica, Od biednych odwraca lica. Ale co si tyczy crek twoich,!te ci policzkw nie szczdz. KRL LIR O, jak ta kolka prze mnie a do serca! Precz, licho! ywio twj zamar ju we mnie, Gdzie jest ta crka? KENT Z hrabi, panie, w zamku, KRL LIR Nie idcie za mn, pozostacie tutaj Wychodzi. RYCERZ "Nie uczynie nic wicej jak tylko To, co mwie? KENT Wicej nic. Dlaczego Krl si z tak maym pocztem tu wyprawi? BAZEN Gdyby by wsadzony w dyby za to pytanie, nie dziwibym si bynajmniej. KENT Dlaczego, banie? BAZEN Trzeba by ci pj na nauk !do mrwki, aby wiedzia, e si nie pracuje w zimie. Kto idzie za wchem, tego wzrok prowadzi, wyjwszy lepych; aspomidzy dwudziestu nosw nie ma i jednego, ktry by nie poczu kogo, co cuchnie. Nie !czepiaj si wielkiego koa, gdysi stacza z gry, bo ci pocignie z sob na zamanie szyi; ale kiedy wielkie koo $idzie pod gr, dzier si go i !gramol si za nim. Jeeli jaki !mdrzec da ci lepsz rad, to mi zwr moj: Niech za ni id hultaje, Poniewa j bazen daje. Kto lubic na dwch stokach siada, Dla zysku tylko suy, Ten drapnie, gdy deszcz zacznie pada, I rzuci si wrd burzy. Ja wytrwam w szczciu nieprzyjaznem, Niech mdrzec ty podaje: Odstpny kiep si staje baznem, Kpem bazen si nie staje. KENT Gdzie ty si tego, banie, nauczye? BAZEN Nie w dybach, banie. "K r l L i r powraca. G l a u c e s t e r za nim. KRL LIR Nie chcie wyj do mnie? Sabi s? znueni? Jechali ca noc? To s wybiegi, Wstpne objawy buntu i zerwania! !Przynie mi lepsz odpowied. GLOUCESTER O panie, Znany ci ksicia gwatowny charakter, Jego zacito, jego nieugito W postanowieniach, ktre raz powemie. KRL LIR Do wszystkich mierci, plag i pomst! Gwatowny Jego charakter? Gloucesterze, Gloucesterze, Ja chciaem widzie si z Kornwalskim ksiciem I z jego on. GLOUCESTER Tak, askawy panie; Uwiadomiem, ich. KRL LIR Uwiadomie Czowieku, czy ty rozumiesz, co mwi? GLOUCESTER Jak najzupeniej miociwy panie KRL LIR Krl chcia si widzie z ksiciem; stary ojciec #Z sw wasn crk; da od niej usug: Uwiadomieni oni byli o tym? Tchu mi brak, krew mi wre. Gwatowny ksi? Powiedze temu gwatownemu ksiciu... Ale nie, czekaj; moe on, i chory, W niemocy zwykle zaniedbuje czowiek Tych obowizkw, ktrych, zdrowym bdc, "cile dopenia; nie jestemy sob, Gdy w przygnbieniu naszego jestestwa Duch nasz skazany na cierpienie z ciaem. !Nie chc przesdza: uniosem si moe Niesprawiedliwie, biorc chorobliwe Usposobienie za niech zdrowego. spojrzawszy na K e n t a Przeklestwo! za co ten czowiek tu siedzi? Jawny w tym dowd, e ten wyjazd ksicia I jej jest tylko podstpnym kuglarstwena. !Wyzwlcie go z tych pt. Id, powiedz ksiciu #I jego onie, e chc mwi z nimi, I to natychmiast; powiedz, zby przyszli I wysuchali mnie: inaczej, ka U drzwi ich izby poty w bbenwali, A bben sen zabije... GLOUCESTER Rad bym harmoni widzie jak najlepsz Midzy waszymi czemi. Wychodzi. KRL LIR Biada tobie, O moje serce! moje wrzce serce. Ale sied cicho! BAZEN Gadasz do serca, wujaszku, jak owa kucharka de wgorzy,kiedy je ywcem w pasztet #woya; uderzya je po bach kijem i zawoaa: Siedcie cicho, figlarze! " Rodzonym jejbratem by ten, co to jedynie przez dobro serca, siano swym koniom masem posmarowa. !Wchodzi K s i K o r n w "a l i i, R e g a n a, G l o u c e s t e r i orszak. KRL LIR Dzie dobry wam obojgu, KSI KORNWALII Cze wam, panie. Zdejmuj dyby z K e n t a. REGANA Mio mi wasz wysoko oglda. KRL LIR Tak sdz; sdzi tak mam niezy powd; Gdyby inaczej byo, wzibym rozwd Z grobem twej matki, ktry by pokrywa Cudzoonic. do Kenta A! jeste ju wolny; O tem na potem. Ladaco masz siostr, Moja Regano: wrazia mi ona Zb niewdzicznoci w serce, jak szpon spa, Nie wydam tego w sowach; nie uwierzysz, Jak jej przewrotny umys... O Regano! REGANA Miarkujcie, panie, sw porywczo. !Tusz, ecie wy raczej mniej zdolni oceni "Jej wntrzn warto ni ona uchybi Swym obowizkom. KRL LIR H? jak to rozumiesz? REGANA Nie mog myle, aby moja siostra W najmniejszej czci miaa wyj ze szrankw Swej powinnoci. Jeeli, przypuszczam, Chciaa ukrci niesforn swawol Twego orszaku, panie, miaa ku temu Tak dobry powd i cel tak zbawienny, Ze to oddala od niej wszelki zarzut. KRL LIR Przeklestwo moje niech j wiecznie ciga! REGANA O panie, jeste stary; wadze twoje Ju dobiegaj mety: powinien by !Da si prowadzi i kierowa komu Z wieszym umysem, ktry by by zdolny Dobro twe lepiej ni ty sam rozpozna. !Prosz ci przeto, powr do mej siostry, "I powiedz, e j skrzywdzi. KRL LIR Ja j prosi O przebaczenie? Czye pomylaa, Jakby to ojca powadze przystao "Pj i z pokor do niej si odezwa: klka Kochana crko, przyznaj, em stary; Staro nie rado; na kolanach bagam, Aby mi daa karm, odzie i schron? " REGANA !Do tego, drogi panie; to s tylko Przesadne treny! Wr si do mej siostry. KRL LIR wstaje Nigdy, Regano. Ona mi zmniejszya Mj wierny orszak do poowy; krzywo Na mnie patrzaa; ona swym jzykiem Jak w mi na wskro rozrania serce. Niech wszelkie pomsty niebios spadn razem Na jej niewdziczn gow! Niech zjadliwe Powietrzne wpywy na jej mode koci Niemoc sprowadz! KSI KORNWALII "Wstyd si, wstyd si, panie. KRL LIR Zlejcie lepicy wasz blask, byskawice, W jej wzrok wzgardliwy! Zaracie jej pikno, Wy, miazma, ktre z bot wyciga stonce, "Skacie i strawcie jej wdziki! REGANA O nieba! Tak samo bdziesz mnie zorzeczy, panie, W nowym przystpie gniewu. KRL LIR Nie, Regano: Ciebie przeklestwo me nie dotknie nigdy; Twoja natura tkliwa i wraliwaMa mj gniew nigdy nie narazi ciebie: Jej oczy zion ogie, twoje grzej, #Ale nie pal. Ty by nie umiaa Upodobaniom moim si sprzeciwia, "Zmniejsza mi sub, miota harde sowa, Okrawa moj pensj, a na domiar Ryglem zastawia si przed mym przybyciem; Ty znasz powinno dziecka, gos natury, Winn uprzejmo, wdziczno przynalen: Nie zapomniaa, em ci da na wiano Poow mego pastwa. REGANA Ale, panie, Przystp do rzeczy. KRL LIR Kto mia w dyby wsadzi Mojego sug? Odgos trb. KSI KORNWALII Co znacz te trby? Wchodzi O s w a l d. REGANA To trby mojej siostry: potwierdzaj, Co mi pisaa, e wkrtce tu bdzie. do O s w a l d a Czy przyjachaa twoja pani? KRL LIR Ten to Hardy, niecnota, zuchway pyszaek, Ktrego buta jak purchawka ronie Na pytkim gruncie ask tej, ktrej suy. Precz z moich oczu! KSI KORNWALII Co wasza wysoko Raczya mwi? KRL LIR Kto mojego sug W dybach osadzi? Spodziewam si przecie, e ty, Regano, o tym nie wiedziaa. Wchodzi G o n e r y l a. Co widz? O, wy litociwe bogi, "Jeli sprzyjacie starcom, jeli wasze askawe rzdy ceni posuszestwo, !Jeeli sami jestecie starymi, To si ujmijcie za mn i zelijcie Znak wspudziau swego w mojej sprawie. do R e g a n y Czy si nie wstydzisz, patrzcna t brod? I ty j bierzesz za rk, Regano? GONERYLA "Dlaczeg by mi za ni bra nie miaa? Cem ja, panie, uczynia zego? Nie wszystko bywa zem, co nierozsdek Za ze uwaa, dziecinno zem mieni; KRL LIR O moja piersi, z jakiegoe kruszcu, e jeszcze caa? Jakim si sposobem Mj czowiek dosta w dyby? KSI KORNWALII Jam go, panie, Kaza w nie wsadzi: lecz postpki Jego Zasugiway na surowsz kar. KRL LIR !Wapan si tego dopucie? Wapan? REGANA #Prosz ci, miy ojcze, bdc sabym, Nie chciej si innym wydawa na zewntrz. Jeeli wrcisz nazad do mej siostry I bdziesz u niej do koca miesica, Poow wity swojej odprawiwszy, Sprowad si potem do mojegodomu. Nie jestem teraz u siebie i brak mi Zaopatrzenia w zapasy potrzebne Na utrzymanie twoje, KRL LIR Wrci do niej? I pidziesiciu ludzi mych odprawi? Nie, wol raczej zrzec si cakiem strzechy, Walczy z wszelkimi zmianami powietrza; y w towarzystwie sw i wilkw, jczc Pod ostrym zbem ndzy. Wrci do niej! Z rwn atwoci przenisbym na sobie, Zby si uda do tego Francuza, Z krwi wrzc, ktry me najmodsze dziecko Wzi bez posagu, upa na kolana Przed jego tronem i na wzr pachoka Baga o jurgielt, bym mg nadal marny "Wie ywot. Wrci do niej! Rad mi raczej Zosta parobkiem i jucznym bydlciem Tego fagasa. Wskazuje na O s w a l d a . GONERYLA Uczy, jak chcesz, panie. KRL LIR O moja crko, nie chciej, bym oszala. #Nie bd tobie ciarem; bdzdrowa! Ju si nie ujrzym, nie spotkamy z sob. Ty jednak moim ciaem, ty krwi moj; Moim dzieciciem nie, raczej chorob W mym ciele, ktr musz mieni moj, Narol raczej, wrzodem, karbunkuem, Z krwi mej zepsutej powstaym. Nie bd Jednak zorzeczy; niech uczucie wstydu Przyjdzie, gdy zechce; ja go nie przyzywam, Nie prosz wadcy gromu, by uderzy, Ni skargi na ci przed tron i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&c;_cr;3;c<`@ck<#c<+;c1=3Nc=7. c>9c><cI?"c?+>c@3cr@;+@ czonki Pod rozpadymi achmanami obsta Wrd takiej jak ta burzy? O, jak mao Mylaem o tym dotd! We lekarstwo, Krlewski zbytku, dowiadcz dobrowolnie, Co czuje ndza, by jej strzs swj nadmiar !I z winy obmy sprawiedliwo niebios! EDGAR w chacie 'Ptora snia! ptora snia!Biedny Tomek, B a z e n wybiega z chaty. BAZEN Nie wchod tam, wujaszku; tam duch siedzi. Na pomoc? napomoc! KENT Daj no mi rk. Kto tam jest? BAZEN Duch, duch; nazywa siebie biednym Tomkiem; KENT Co ty za jeden, co tam mruczysz w somie? Wyjd! Wchodzi E d g a r, przebrany za wariata. EDGAR Biada mi! zy duch przyszed mi drczy! Przez ostre ciernie wieje wiatr zimny. Brr! #id do ka. I rozgrzej si. KRL LIR Czy ty swe cae mienie odda!crkom I std przyszede do takiego stanu? EDGAR Nie dacie tam czego biednemuTomkowi, ktrego zy duch prowadzi przez rozarzone "wgle i pomienie, przez fale i prdy, przez bagna i "trzsawiska; ktremu podoynoe pod poduszk, zastawi !elazka pod aw, wrzuci do rosou trucizn na szczury; ktremu wbi w gow, eby na bystrym rumaku jecha przez kadki na cztery cale "szerokie i ciga cie wasny jak zdrajc. Pokj waszym piciu klepkom! Tomkowi zimno!brr! Niech was bogowie chroniod zych wiatrw, zych gwiazd i zych wyzi eww! Dajcie wspomoenie biednemu Tomkowi, ktremu zy duch dokucza. Oto go teraz macie tu oto tam i wdzie i tam, , znowu, i tam. KRL LIR Czy go do ndzy tej crki przywiody? !Nie ocalie nic? Wszystko im dae? BAZEN Owszem, zachowa sobie pacht; inaczej bymy !wstydzi si musieli za niego. KRL LIR Niechaje wszelkie plagi, na skaranie Wystpkw ludzkich w powietrzu wiszce, Spadn na twoje crki! KENT On nie ma crek, miociwy panie. KRL LIR Zdrajca, kto przeczy! nic nie moe wprawi Ludzkiej istoty w takie ponienie, Tylko niewdziczne crki. Czy to teraz Jest mod, eby wygnani ojcowie Tak si pastwili nad swym wasnym ciaem? Suszna pokuta! Czyli nie to ciao Tym pelikana crkom ycie dao. EDGAR Cierp ciao, kiedy ci si chciao. Holala! Holala! BAZEN Ta noc wykieruje nas wszystkich na baznw i na wariatw. EDGAR Strzecie si zego ducha, suchajcie rodzicw, dotrzymujcie s owa, nie klnijcie, nie nakaniajcie niewiast do grzechu, nie wbijajcie w pych serc waszych. Tomkowi zimno. KRL LIR Czyme ty by, czowieku? EDGAR Gachem, zalotnikiem; z fumamiw gowie i w sercu; co sobie $wos trefi, rkawiczki nosi u kapelusza, dogadza chciom damy swego serca i po ciemku z ni baraszkowa; co tyle "przysig, ile sw nagada, a wszystkie zama w oczach !nieba; co zasypia, ukadajc !rozkoszne plany, a budzi si, aby je wykona. Wino wciekle"lubiem, gr w koci szalenie, a przy kobietach zakasywaemsutana. Miaem faszywe serce, ucho chtnie !suchajce oszczerstw, a rkskrwawion zbrodni. Byem gnuny jak wieprz, podstpny jak lis, aroczny jak wilk, wcieky jak pies, jak lew chciwy zdobyczy. Niech skrzypienie trzewikw lub chrzst jedwabnych sukien, zapowiadajc zblianie si kobiety, nie czyni oskomy biednemu twemu sercu; niech noga twoja nie tyka fryjerskich progw, rka twoja podwiki, piro twoje wekslw: a zy duch nic ci nie zrobi. Cigle przez ciernie wieje !wiatr zimny, wiszcz: gwiiii, #biada! Delfinie, mj synu, pu ich, niech przejad! Burza trwa cigle. KRL LIR Biedaku, lepiej by ci by w grobie ni z tak obnaonym ciaem znajdowa si w tej nawanicy. Czyli czowiek jest tylko tym? Niczym wicej? Przypatrzcie mu si. on robakowi nie winien jedwabiu, bydlciu skry, owcy weny, pimowcowi pachnida. My trzej jestemy zamalgamowani, on jest czystym metalem. Czowiek waciwy niczym wicej nie jest jak takim biednym, nagim,dwunonym zwierzciem. Precz, poyczone przydatki! Pjdcie mnie rozpi, hej! Zdziera z siebie szaty. BAZEN !Prosz ci, wujaszku, uspokj "si: niedobra to noc na kpiel. Teraz by may ogie w polu by tym, czym serce starego zalotnika: maa iskierka, a reszta ciaa zimna. Patrzcie, #oto si zblia chodzcy ogie. EDGAR To zy wrg, Flibbertygibet: zaczyna on swoje wdrwki rwno z odgosem wieczornegodzwonu, a koczy z pierwszymzapianiem kura; sprowadza na oczy bielmo; spojrzawszy zezem, rozszczepia ludziom wargi w ksztat zajczych; #rzuca nie na bia pszenic i mczy biedne ziemskie stworzenia. wity Witalis szed polnym szlakiem; Wtem spotka zmor z jej sistr orszakiem; Wic krzykn jej: Hej! z drogi hej! A kysz! a kysz! a kysz! Wchodzi G l o u c e s t e r z pochodni. KENT Jak si ma wasza dostojno? KRL LIR Kto to jest? KENT "Kto ty? I po co tu przyszed? GLOUCESTER Kto wy jestecie? Jakie waszemiana? EDGAR Ja biedny Tomek, co jada aby, ropuchy, kijanki, jaszczurki ziemne i wodne; co przywiedziony do rozpaczy, gdy mu zy duch dopieka, ajna je zamiast saaty; poera stare szczury i zdeche"sobaki; spija zielon mietankze stojcych kau; co bywa przepdzany od gminy do gminy, biczowany, kuty w dyby i wiziony; co mia kiedy trzy suknie na skrycie grzbietu, sze koszul na okrycie ciaa, konie do jazdy imiecz do przypasowania; Lecz myszy, szczury i inne robaki, Te, od lat siedmiu, s Tomka przysmaki; Strzecie si mego przeladowcy. Cicho, Smolkin! cicho, wrogu! GLOUCESTER O panie, takie twoje towarzystwo? EDGAR Ksi ciemnoci jest szlachcicem: nazywa si Modo i Mahu. GLOUCESTER Nasza krew, panie, tak si zbezczecia, Ze nienawidzi swoich rodzicieli.EDGAR Tomkowi zimno. GLOUCESTER Pjd, miociwy panie. Moje serce Nie moe ulec woli twoich crek. Cho mi kazay zamkn bramy zamku I pozostawi ci na up tej nocy Nielitociwej, wayem si jednak "Pj ci wyszuka, bym ci zaprowadzi Tam, gdzie ci czeka ogie i wieczerza. KRL LIR Niech no pomwi wprzd z tym filozofem. Co jest przyczyn grzmotw? KENT Drogi panie, Przyjm t ofiar; id, gdzie ci wzywaj. KRL LIR Chc wprzd pomwi z tym uczonym Grekiem Powiedz mi, nad czym ty rozmylasz? EDGAR Nad tym, !Jak si strzec wroga i gnbi robactwo. KRL LIR Pomwmy par sw na osobnoci. KENT do G l o u c e s t e r a Naglij go jeszcze, aby szed, milordzie; Zaczyna mu si w gowie miesza GLOUCESTER Nie dziw; Wyrodne crki pragn jego mierci. O! Kencie, zacny Kencie, ty wiedziae, e to nastpi; ty to przepowiada, Biedny wygnacze! Mwisz, , przyjacielu, #e si krlowi w gowie miesza: wierz mi, Jam take bliski tego. Miaem syna, Ktregom musia odtrci od siebie; Ktry na moje ycie godzi, wieo, Teraz nieledwie. Kochaem go; nigdy Syn nie by droszym ojcu cios ten, , bracie, "Zwichn mi umys. C to za noc straszna! Burza nie ustaje. Zaklinam wasz wysoko. KRL LIR O, wybacz! Cny filozofie, chciej nam towarzyszy, EDGAR Tomkowi zimno. GLOUCESTER Id sobie, czowieku, Do owej budy tam; trzymaj si ciepo; KRL LIR Pjdmy tam wszyscy. GLOUCESTER Nasza droga tdy, askawy panie. KRL LIR Chyba e z nim razem: Nie chc si rozsta z moim filozofem. KENT Dogod mu, hrabio, niech z sob zabierze Tego biedaka. GLOUCESTER Nieche idzie z nami. KENT Pjd wa. KRL LIR Chod z nami, dobry Ateczyku, GLOUCESTER Nie mwmy teraz nic: milczenie. EDGAR Childe Roland szed do ciemnejwiey; Zwyk on by mwi, marszczc brwi; Brytaskiej wietrz zapach krwi. Wychodz. SCENA PITA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. !Wchodzi K s i K o r n w a l i i i E d m u n d. KSI KORNWALII !Musz si na nim zemci, nimjego dom opuszcz. EDMUND Kiedy pomyl, jak to ludzie uwaa bd, e uczucie obowizku przewayo we !mnie gos natury, jaki strach mnie ogarnia. KSI KORNWALII Teraz widz, e twj brat, Edmundzie , niezupenie ze zego serca godzi na jego ycie byo to raczej skutkiem oburzenia, jakie w nim naganne usposobienie starca obudzao. EDMUND Jak przeladowczy jest mj los, e musz prawoci mojej aowa! Oto list, o ktrym mwi, wiadczcy o jego konszachtach z parti francusk. O, bogdajby ta zdrada nie istniaa lub bogdajby nie mnie przypado oniej donosi! KSI KORNWALII Pjd ze mn, kochany Edmundzie, do ksinej. EDMUND Jeeli osnowa tego listu jest prawdziwa, masz przed sob "wane zadanie, moci ksi. KSI KORNWALII Prawdziwa czy bdna, w !kadym razie czyni ci hrabi Gloucester. Dowiedz si, gdzie jest twj ojciec, aby go mona niezwocznie przytrzyma. EDMUND do siebie Jeeli go znajd nioscego pomoc krlowi, tym bardziej towzmocni cice na nim, podejrzenie, (gono)Bd trwa w wiernopoddaczych uczuciach, jakkolwiek bolesna bdzie walka pomidzy nimi a uczuciami syna. KSI KORNWALII Posidziesz przez to moje zaufanie i yczliwo moja lepsze ci ojcostwo zapewni, Wychodz. SCENA SZSTA Izba w dworku folwarcznym w pobliskosci zamku. "Wchodz K r l L i r, G l o u c"e s t e r, K e n t, E d g a r i B a z e n. GLOUCESTER Tu lepiej ni pod goym niebem; przyjmijcie, co da mog. Postaram si zapewni wam jakie takie wygody; wkrtce ujrzycie mi z powrotem. KENT Wszelka sia ducha ustpia wnim miejsca zniecierpliwieniu. Niech ci bogowie nagrodz tuczynno, milordzie! Wychodzi G l o u c e s t e r. EDGAR Frateretto woa na mnie i mwi, e Nero owi ryby w jeziorze pastwa ciemnoci, (do Bazna)Mdl si, dobra duszo, i strze si zego ducha. BAZEN Powiedz mi, prosz, wujaszku,czy wariat jest szlachcicem, czy chopem KRL LIR Krlem! krlem! BAZEN Chopem, wujaszku, ktry ma syna szlachcica; bo wariatem jest taki chop, co pozwoli, aby jego syn by szlachcicem pierwej ni on sam. KRL LIR "eby si tysic jdz rzucio na mnie Z rozpalonymi elazami! EDGAR Zy duch gryzie mnie z tyu. BAZEN Wariatem jest, kto liczy na agodno wilka, na zdrowie konia, na mio modego chopca i na przysigi nierzdnicy. KRL LIR Tak, dobrze; zaraz przed sd je zapozw. do E d g a r a Pjd, sid w tym miejscu, wielomiany sdzio. do B a z n a !Ty, wiaty panie, sid tu. No, wilczyce! EDGAR #Patrz, jak mu lepia si iskrz! Gdziee to podziaa czoo, pikna pani? !Pjd, Betsy, za rzeczk Ja stoi; BAZEN piewa W jej odzi szczelina, Lecz tai dziewczyna, Dlaczego przeprawi si boi. EDGAR Zy duch drczy biednego Tomka gosem sowiczym. Hoberdydas woa w brzuchu !Tomka o par ledzi. Nie kracz,czarny demonie, nie mam dla ciebie strawy. KENT Wyjd, drogi panie, z tego odrtwienia; !Moe by spocz, pooy si? KRL LIR Potem, Wprzd indagacja. Przyprowadcie wiadkw. do E d g a r a Zacny jurysto w dugiej todze, zasid! do B a z n a A wapaa, jego szanowny kolego, Chciej zaj miejsce przy nim. do K e n t a Wasza mio !Naleysz do kompletu; sidetake. EDGAR Sdmy sumiennie. liczna pasterko, powiedz, dlaczego Owieczki wpucia w zboe? Daj pocaowa ustka twe hoe, !Nic si twej trzdce nie staniezego. Prr! kocica bura. KRL LIR Badajcie naprzd t: to Goneryla. Zeznaj, przewietny"sdzie, pod przysig, e ona zdeptaa wszelkie wzgldy nalene krlowi, jej ojcu. BAZEN Przystp, milady. Zwiesz si Generyla? KRL LIR Nie moe temu zaprzeczy. BAZEN Wybacz, wziem ci za dziurawy stoek. KRL LIR A to ta druga: krzywe jej spojrzenia Zdradzaj grunt jej serca. apa, apa! Ognia i miecza! Ha, wy przekupieni! Przedajny sdzie, po co jej da uciec? EDGAR !Pole bogom swoje pi klepek!KENT O ndzo! Gdzie jest owa tgo ducha. !Ktr, rczye, panie, e zachowasz? EDGAR na stronie zy moje bior udzia w jego doli, Tak e mi trudno dotrwa w mojej roli, KRL LIR Nawet malekie pieski, mops, szpic, daksik, Szczekaj na mnie. EDGAR Tomek rzuci na nie gow. A zasi, sobaki! Czy wasz pysk czarny, czy biay !Chobycie wciekle ksay, Pudle, muce, wyy, brysie, Plemi gocze i kundysie, Kuse lub z dugimi chosty, Tomka si lkajcie chosty; Bo gdy na was gow cinie, !Caa psiarnia si rozprynie, Sasa! fora z dwora! na kiermasze i jarmarki! Biedny Tomku, twj rg wysech. KRL LIR Zanatomizujcie mi Regan, zobaczcie, co tam siedzi w jejsercu. Czy jest jaka przyczynaw naturze zdolna tak zatwardziao sprowadzi? do E d g ar a Waszmo pana uwaam odtdjako jednego z moich stu towarzyszy; tylko mi si nie podoba krj waszmocinego munduru; powiesz moe, e to na sposb perski; ale ka go odmieni. KENT Po si, drogi panie; spocznij nieco. KRL LIR "Mi rbcie haasu, nie rbcie !haasu; zacignijcie firank. Tak, tak, tak. Jutro z rana bdziem wieczerzali tak, tak, tak. BAZEN A ja w poudnie bd spa. G l o u c e s t e r powraca. GLOUCESTER Gdzie krl? KENT Tu; zostaw go w pokoju, panie, Biedak, zupenie utraci przytomno. GLOUCESTER We go na rce, poczciwy czowiecze; Zdradziecki spisek grozi jego yciu. Mam tu lektyk z sob; wsad go do niej I piesz do Dowru, gdzie dobre przyjcie I pomoc znajdziesz. ywo! podnie pana, %Jeli si spnisz cho o p godziny, On, ty i kady, co go broni gotw, Ulegnie pewnej zgubie. Bierz go! ywo! Dam ci eskort z ludzi zaufanych; Spiesz si. KENT Znkana natura zasna. Ten wypoczynek moe by balsamem Na twe stargane siy; w braku tego Ich odzyskanie byoby zbyt trudne. do B a z n a Pom mi ponie pana. Tu pozosta Nie moesz. GLOUCESTER Idmy, idmy. #K e n t, G l o u c e s t e r i B a z e n wychodz, niosc krla. EDGAR Gdy lepszych od nas widzim w poniewierce, Wasnych ndz naszych zapomina serce. !Najciej cierpi ci, co sami cierpi, Bo znikd ulgi ni pociech nie czerpi; Lecz kto w cierpieniu znajdzie towarzysza, Tego si bole zmniejsza i ucisza. !Mnie znoniej teraz i lej, gdy niedola, Co mnie przygniata, przygniata i krla; !On straci dzieci, ja ojca. No, Tomku, Id si znw ukry w twym chrucianym domku I nie wprzd wystp, a zdoasz czynami Zmy ka potwarzy, co twe imi plami. Niech si tej nocy jeszcze, cochce, dzieje, Byle krl uszed. Baczno! Bacznoci Wychodzi. SCENA SIDMA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. %K s i K o r n w a l i i, R e g a n a, G o n e r y l a, E d m u n d i sudzy. !KSI KORNWALII do G o n e r y l i Jed pani bezzwocznie do ksicia, swego maonka, i poka mu ten list. Wojska francuskie wyldoway. (do sug )Przyprowadcie tu tego zdrajc Gloucestera. Kilku sug wychodzi. REGANA Ka go natychmiast powiesi. GONERYLA Wyupi mu oczy. KSI KORNWALII. Zostawcie go memu gniewowi. Edmundzie, jed z nasz siostr. Zemsta, ktr zniewoleni bdziemy wywrze na twym przeniewierczym ojcu, nie skada si z twoj #tu bytnoci. Znaglijcie ksiciaza przybyciem do jak najpieszniejszego zbrojenia si, my z naszej strony nie zaniedbamy tego. Trzeba, eby!gocy nasi kryli bez przerwyi utrzymywali porozumienie midzy nami. Bd zdrowa, czone ci przed tron i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&kcAccA.~cA")B6GcKB} cB(cC0ctC%8cC kochana siostro; bd zdrw, milordzie Gloucester. Wchodzi O s w a l d. Gdzie jest krl? OSWALD Dziki milordowi Gloucester Uprowadzony zosta. Ze trzydziestu Jego rycerzy, tropicych lad jego, Zdybao go u bramy, po czym cznie Z kilkunastoma podwadnymi lorda Udao si z nim do Dowru, gdzie tusz Znale przyjaci dobrze uzbrojonych. KSI KORNWALII Ka przyprowadzi konie swojej pani. GONERYLA Bywajcie zdrowi, milordzie i siostro. Wychodzi, a z ni E d m u n d i orszak. KSI KORNWALII Bd zdrw, Edmundzie. Wynajdcie mi tego Zdrajc Gloucestera, jak zodzieja zwicie I tu go stawcie. Inni sudzy wychodz. Nie moemy wprawdzie W braku form prawnych odebra mu ycia, Ale moc nasza naszemu gniewowi Musi da jakie zadouczynienie, Ktre nagani ludzie bd mogli, Ale bynajmniej pocign nas za to Do tumaczenia. Ha! czy to ten zdrajca? Wchodz; sudzy prowadzc Gl o u c e s t e r a REGANA Ten to niewdziczny lis. KSI KORNWALII Zwicie mu rce. GLOUCESTER Co to za mowa, miociwi pastwo? Co za obejcie? Moi przyjaciele, Zwacie, e u mnie jestecie w gociniec Nie wyrzdzajcie mi takiej zniewagi. Sudzy wi go. KSI KORNWALII Wicie go! REGANA Mocno! O nikczemny zdrajco! GLOUCESTER Nielitociwa niewiasto, ja nigdy Zdrajc nie byem. KSI KORNWALII Przywicie go tutaj Do tego stoka. Zobaczysz, ndzniku. R e g a n a targa go za brod. GLOUCESTER Na mio bogw! czyn to nieszlachetny W najwyszym stopniu targa mi za brod, REGANA Ma talu. biay wos, A taki zdrajca. GLOUCESTER O niegodziwa kobieto, te wosy, Co je nieludzko z brody mej wyrwaa, Powstan kiedy i oskar ciebie. Jam wasz gospodarz: nie powinni bycie !Zbjeck doni tyka mojej twarzy Co wy mylicie ze mn czyni?KSI KORNWALII Powiedz, Co to za listy odebrae z Francji? REGANA Powiedz po prostu, wiemy ju o wszystkim. KSI KORNWALII I jakie zwizki masz z tymi zdrajcami, Co wieo naszli nasze ziemie?REGANA W czyje "Oddae rce szalonego krla? Mw. GLOUCESTER Mam list wprawdzie na domys pisany Przez kogo, co si do niczyjej partii Nie miesza. KSI KORNWALII Gupia chytro. REGANA I faszywa. KSI KORNWALII Gdziee to krla wyprawi? GLOUCESTER Do Dowru. REGANA Po co do Dowru? Czy nie by zagroona KSI KORNWALII Po co do Dowru? Niech na to odpowie. GLOUCESTER Musz znie szczwanie jak niedwied u supa, REGANA Po co do Dowru? GLOUCESTER Bo nie chciaem patrze, Jakby mu twoje okrutne paznokcie Stare, nieszczsne oczy wyupiay; Lub jakby twoja siostra swymi kami Szarpaa jego namaszczone ciao; Wrd takiej burzy, jak on wytrzyma, Z odkryt gow, w noc czarn jak pieko, Morze byoby si spitrzyo supem I pogasio gwiazdy. A ten biedny, Poczciwy starzec pomaga ddy niebu. Gdyby by w taki czas u twojej bramy Wilk zawy, to by bya zawoaa: Odwierny, otwrz! " Wszelkie dzikie twory. Prcz ciebie jednej zagodniay wtedy; Ale ja jeszcze ujrz chy zemst, Dosigajc w locie takie dzieci. KSI KORNWALII Nigdy nie ujrzysz. do sug Przytrzymajcie stoek. Wprzd, nimby ujrza, zdepcz oczy twoje. Wyrywa G l o u c e s t e r o wi jedno oko, ciska je na ziemia i depcze. GLOUCESTER Kto chce pnego wieku si doczeka, !Niech si zmiuje nade mn! O bogi! O okruciestwo! REGANA To dopiero jedno; Tamto p twarzy szydzioby ztego: Niech lepiej obie strony bd rwne. KSI KORNWALII Jeeli widzisz zemst... JEDEN SUGA Stj, milordzie, Od lat dziecinnych jestem twoim sug, Nie wywiadczyem ci jednake nigdy. Lepszej usugi jak teraz, woajc: Stj! " REGANA Co to znaczy, ty plugawy kundlu? SUGA !Gdyby, milady, miaa wos na brodzie, Hojny by odwet znalaz si w tej garci. REGANA Co masz na myli, gburze? KSI KORNWALII A ty, chamie! Dobywa miecza i rzuca si na niego. SUGA Nieche pomidzy nami miecz rozstrzyga! Dobywa take miecza. Walcz. K s i zostaje raniony. REGANA do jednego ze sug Daj mi miecz. Taki chop mie tak by hardym! Przebija go z tyu. SUGA O piekielnica! Ju po mnie! Milordzie, Jeszcze ci jedno oko pozostao, By widzia jego kar. Och! umieram. Umiera. KSI KOBNWALII Aby podobnych nie widziao wicej, Przeszkodz. Wyskocz, marna galareto! Wydziera G l o u c e s t e r o w i drugie oko. Gdzie twj blask teraz? GLOUCESTER Wszdzie ciemno, smutno! Gdzie mj syn Edmund? Edmundzie, Edmundzie, Rozarz w twym onie wszelkie iskry uczu I pomcij ten czyn srogi. REGANA Pody zdrajco, Przyzywasz tego, co ci nienawidzi; On to nam odkry twoje przeniewierstwo. Nigdy ci pewnie taki prawy czowiek Nie poauje. GLOUCESTEB O moja gupoto! Wic Edgar zosta skrzywdzony. Bogowie, Pobogosawcie mu i mnie wybaczcie! REGANA Wyrzucie go za bram; niechaj wietrzy Drog do Dowru. Jake ci, milordzie? KSI KOBNWALII !Zada mi hultaj ran. Pjd, milady! Wyniecie tego lepca, tego otra Rzucie w gnojowy d. Krew mi uchodzi, Podaj mi rami. Nie w por to przyszo. "K s i K o r n w a l i i, wsparty na R e g o n i e, !wychodzi. Sudzy rozwizuj i wyprowadzaj G l o u c e s t er a. DRUGI SUGA Jeli na dobre wyjdzie czyn ten ksiciu, To kad zbrodni popeni bez skruchy. TRZECI SUGA Jeeli ona dugi czas poyje I umrze zwykym trybem, niezawodnie Ze wszystkich kobiet stan si potwory. DRUGI SUGA Pjdmy w czym pomc staremu hrabiemu; Sprowadmy tego wariata, co kry W pobliu zamku; on go zaprowadzi, Gdzie zechce: jego prostackie szalestwo Da si tu w por uy. TRZECI SUGA Id i zrb tak. $Ja pjd przynie troch lnu i biaka, By go opatrzy w tym aosnym stanie. Bogowie, miejcie nad nim zmiowanie! Rozchodzi si w przeciwne strony. AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA Dzika okolica. Wchodzi E d g a r. EDGAR Przecie tak lepiej: lepsza jawna wzgarda Ni ubarwiona pochlebstwem. Najlichsza, Najniej pchnita od losu istota !yje w nadziei cigej, nie w obawie, aosna zmiana dotyka jedynieWyszych, maluczkim miech wraca na usta; #wi si wic wolne, otwarte powietrze, Co mnie otaczasz: wichrze twych i wstrznie Nie mam ci za ze. Lecz kt to si zblia? Wchodzi G l o u c e s t e r wsparty na ramieniu S t a r c a. Mj ojciec w takim opakanymstanie? O wiecie, wiecie, wiecie! Gdyby twoje. Dziwne koleje i kapryne przejcia Nie kazay nam nienawidzi ciebie, Kt by cierpliwie znosi brzemi wieku? STARZEC O drogi panie, byem twym dzierawc I twego ojca przez lat osiemdziesit. GLOUCESTER Id sobie, id, mj dobry przyjacielu, Pomoc twa nic mi poradzi niemoe, A tobie moe szkodzi. STARZEC O milordzie, Nie widzisz drogi. GLOUCESTER Dla mnie jej ju nie ma; Wic mi do tego oczy niepotrzebne: Zdarzao mi si potkn, kiedym widzia. Czsto brak bywa zbawienny istrata Jedna nam korzy. O drogi Edgarze, Ofiaro gniewu zwiedzionego ojca! Gdybym ci widzie mg przez namacanie, Rzekbym, e oczy odzyskaem. STARZEC Kto tu? EDGAR na stronie O bogi! komu wolno jest powiedzie, e ju by gorzej nie moe? mnie teraz Gorzej ni kiedy bd. STARZEC To biedny Tomek. EDGAR na stronie I jeszcze moe by gorzej. Zaprawd, Najgorzej jeszcze nie jest, pki czowiek Moe powiedzie: Teraz mi najgorzej. " STARZEC Gdzie, przyjacielu, idziesz? GLOUCESTER Czy to ebrak? STARZEC Wariat i ebrak. GLOUCESTER Ma on jeszcze rozum; Bo gdyby nie mia go, nie mgby ebra. Widziaem wanie jednego takiego Ostatniej nocy w czasie burzy; istny Obraz robaka stawi mi w czowiek. Wtedy mi biedny mj syn na myl przyszed, A przecie wtedy myl moja nie bya Usposobiona dla niego przyjanie. "Zmienio si to pniej. Czym s muchy Dla psotnych chopcw, tym ludzie dla bogw; Gnbi nas dla zabawki. EDGAR na stronie Czyi by moe? Smutna to sprawa baznowa w cierpieniu !I drani przez to i siebie, i drugich gono Bogowie z wami, mj paneczku! GLOUCESTER do s t a r c a Powiedz, Czy to w nagi bedlamczyk? STARZEC Tak, panie, GLOUCESTER To id do domu, bracie. Gdyby dla mnie Chcia jeszcze wrci i zczy si z nami !O jak mil albo i dwie dalej, W kierunku Dowru, to ci prosz, w imi Twej przychylnoci dawnej, przynie z sob Jakie okrycie dla tego biedaka, Co mi prowadzi bdzie. STARZEC Ale, panie. On wariat. GLOUCESTER Taki dzi porzdek wiata, "Ze lepych wodz wariaci. Id, uczy, O co prosiem, lub zreszt, co zechcesz, Tylko id sobie. STARZEC Przynios mu odzie Najlepsz, niechaj, co chce, std wyniknie, Wychodzi. GLOUCESTER Suchaj no, nagi, biedny mj czowieku. EDGAR Tomkowi zimno. na stronie Nie wytrzymana duej. GLOUCESTER Chod no tu; zbli si. EDGAR na stronie A jednake musz. gono Niechaj bogowie uzdrowi, paneczku, Niebogie oczy twoje: krew z nich ciecze. GLOUCESTER Czy znasz ty drog do Dowru? EDGAR Drogi i droyny, cieki i manowce. Biedny Tomek straci, niestety, jedn z piciu klepek. Poczciwa duszo,niech ci bogowie chroni od !zego ducha! Piciu ich na raz siedziao w biednym Tomku: !Obidykut, duch. podliwoci; Hoberdydas, ksi niemoty; Mahu, kradziey; Modo, morderstwa, i Flibbertygibet, duch fochw i fomfrw, ktry potem przeszed w pokojwki isuebne. Bogowie z tob, paneczku. GLOUCESTER Masz tu trzos; we go ty, ktrego nieba Zgiy pod brzemi wszelkich upokorze: !Bd ty szczliwszym przeto,em ja biedny. Czycie tak zawsze, bogowie; niech czowiek Opywajcy w dostatki, syt uciech, Co szydzi z waszych praw, co nie chce widzie, Nie czujc, nagle moc poczujewasz: Takim sposobem podzia zniesie zbytek "I kady bdzie mia dosy. Czydobrze Znasz okolice Dowru? EDGAR Znam, paneczku. GLOUCESTER !Jest tam gdzie skaa, ktrej grzbiet spadzisty Strasznie poglda w przepacist gbi; Do jej krawdzi tylko mnie doprowad; !A zmniejsz ciar twej ndzyczym drogim, Co mam przy sobie. Tam si ju obejd Bez przewodnika. EDGAR Oprzyj si o rami Biednego Tomka; on ci poprowadzi. Wychodz. SCENA DRUGA !Przed zamkiem K s i c i a A l b a n i i. Wchodz G o n e r y l a i E d m u n d; O s w a l d wychodzi na ich spotkanie. GONERYLA do E d m u n d a Witaj, milordzie. Dziwi mi to bardzo, !e mj agodny maonek nie raczy Wyj na spotkanie nasze. do O s w a l d a Gdzie pan? OSWALD W domu, askawa pani, ale odmieniony Nie do poznania. Gdym go uwiadomi O owych wojskach, co wyldoway, To si umiechn; gdy mu oznajmiem Twj powrt, pani, rzek na to: Tym gorzej "; A gdym mu wspomnia o Gloucestera zdradzie !A jego syna lojalnej usudze Nazwa mnie gupcem, powiedzia, e bior Rzeczy na opak. Co by mu powinno Nie by po myli, zda mu si przyjemne, A co po myli przykre. GONERYLA W takim razie Nie potrzebujesz, Edmundzie, i dalej. Jest to waciwa mu tchrzliwo ducha, Odbierajca wszelk przedsibiorczo. Krzywd on nie czuje, gdy si za nie miao Uj potrzeba. Wynurzone w drodze yczenia nasze mog by ziszczone. Wr si, Edmundzie, do mojego szwagra. Przypiesz czynione przeze uzbrojenia I przywied jego wojsko. Musz w domu Zamieni rol i mowi memu !Da w rk kdziel. Ten mj wierny suga Bdzie pomidzy nami porednikiem. Jeeli, dbay o swe wasne dobro, Zechcesz na wszystko si way, niebawem Usyszysz sodszy rozkaz twojej pani. No to daje mu upominek !Bd skpy w mwieniu; schyl gow, Ten pocaunek, gdyby mwi umia, Wznisby pod niebo wadze twego ducha. Zrozum mi dobrze, bd zdrw. EDMUND Twj niewolnik, A do bram mierci. GONERYLA Drogi mj Gloucesterze! Wychodzi E d m u n d. Co za rnica midzy tymi ludmi! Tamtemu winnam ulego cap taki Ma do mnie prawa. OSWALD Pani, milord idzie. Wychodzi. Wchodzi K s i A l b a n i i. GONERYLA Sdz, em warta cho kiwnicia gow. KSI ALBANII O Gonerylo! ty nie jeste warta I tego pyu, co nim wiatr w twarz wieje. Twoja natura trwoy mi: kto gardzi Szczepem, z ktrego powsta, ten nie moe dz swych w granicach utrzyma. Gazka Odczepiajca si od pnia swojego !Musi koniecznie schn i sta si zgubn. GONERYLA Dosy ju tego; ten tekst nie ma sensu. KSI ALBANII Mdro i cnota zym zdaje si zdrona, Gnj pachnie gnojkom. Ce uczynia? Hieny, nie crki, cocie wy zrobiy? Ojciec wasz, starzec dostojny, ktrego #Niedwied by ze czci liza o sromoto!! O nieprawoci! wpad przez was w szalestwo. Mge mj szwagier co takiego cierpie? %M, ksi, ktry mu tyle bywinien? Jeeli nieba niebawem widzialnie. Nie zel duchw swoich dla skarcenia Takich bezprawiw, przyjdzie czas, e ludzie re si nawzajem bd jak potwory Piekielnych gbi. GONERYLA O mikki czowieku! Co masz policzki do policzkowania, A gow, eby koki na niej struga; Co nie masz zmysu zdolnego rozpozna, Gdzie honor, a gdzie obelga, co nie wiesz, e tylko gupcy zwykli si litowa Nad niecnotami, ktrych ukarano, $Nim ze spenili. Gdzie twj rg wojenny! Francja rozwija sztandar w naszych krajach; Piropuszastym hemem wrg twj grozi; "A ty, cnotliwy gb, siedzisz i stkasz: Przecz on to czyni? ach! " KSI ALBANII Spjrz na si, diable! Wewntrzna szpetno mniej razi w szatanie Ni w biaogowie. GONERYLA Nikczemny pgwku! KSI ALBANII Z gruntu zepsuta, zbestwiona istota, Nie czy potwornym swojego widoku. Gdyby mi na to przystao pozwoli, eby ta rka suchaa krwi mojej, atwo by ona moga ciao twoje !Odprzc od koci. Cho jeste szatanem, Niewiecia twoja posta chroni ciebie. GONERYLA Ho! co za mska dzielno teraz przysza! Wchodzi G o n i e c KSI ALBANII Co mi przynosisz? GONIEC O askawy panie, Ksi Kornwalii zmar, zamordowany Przez swego sug, gdy mia Gloucesterowi Wyupi drugie oko. KSI ALBANII Gloucesterowi Oko wy upi? GONIEC Suga ten, ktrego On sam wychowa, przejty litoci I chcc go w jego zamiarze powstrzyma, Wydoby miecza przeciw dostojnemu Swojemu panu, ktry, do wciekoci Tym przywiedziony, rzuci si na niego I przy pomocy drugich go powali, Zostawszy jednak wprzd sam ugodzony Tym ciosem, ktry pniej mier sprowadzi, KSI ALBANII Widoczna, e wy tam jestecie w grze Sdziowie, ktrzy ziemskie nasze zbrodnie Szybko umiecie kara. Biedny Gloucester! Oboje oczu straci! GONIEC Tak, milordzie. List ten wymaga spiesznej odpowiedzi; Jest on od siostry milady. GONERYLA do siebie Po czci Kontentam z tego; skoro ona jednak Jest teraz wdow, a przy niej mj Gloucester, Caa budowa mojej wyobrani Mogaby atwo run i przywali Me nienawistne ycie. Z drugiej strony "Nie tak trapica jest ta wie. gono Przeczytam I dam odpowied. Wychodzi. KSI ALBANII Gdzie by syn jego, gdy go olepiali? ci przed tron i 0n5r7R(rkP(ۃuqk&Lc:D?cD+NcEyccEcE%c)F[-cF*62cF\>NRGGONIEC !Pojecha twoj maonk, milordzie, KSI ALBANII Nie ma go tutaj. GONIEC Tak, askawy panie; Wracajcego std spotkaem wanie. KSI ALBANII Czy wie on o tym barbarzyskim czynie? GONIEC Wie, miociwy panie. On to wiadczy Przeciwko ojcu i unika zamkuUmylnie, aby ukaraniu jego Da bieg swobodny. KSI ALBANII Ja yj, Gloucesterze, Bym ci zawdziczy tw wierno krlowi "I wzrok twj pomci. Pjd, mj przyjacielu; Powiedz mi, jeli jeszcze wiesz co wicej. Wychodz. SCENA TRZECIA Obz francuski w pobliskoci Dowru. Wchodzi K e n t i J e d e n z r y c e r z y. KENT Nie wiesz, rycerzu, co byo powodem, e krl francuski tak nagle odjecha? RYCERZ Jaki interes, pastwa dotyczcy, Nie zaatwiony, a ktry dopiero Przyszed mu na myl po wyldowaniu. Krlestwu jego grozi ma podobno Niebezpieczestwo tak wielkie, e powrt Jego osoby by wielce potrzebny, Niezbdny nawet. KENT Kog on w swe miejsce Wodzem zostawi? RYCERZ Marszaka Le Fera KENT "Czy ten list, ktry pan odda krlowej, Wywoa jaki objaw, jej boleci? RYCERZ Tak, panie; wzia go i odczytaa W mej obecnoci, a gdy go czytaa, Due ez krople od czasu do czasu Spaday po jej delikatnych licach. "Widzc j, byby rzek, e jest krlow Swojego alu, ktry buntowniczo Chcia jej krlowa. KENT Bya wic wzruszona! RYCERZ "Ale nie gniewna. ao i moc duszy Walczyy w niej o lepsze; wida byo Deszcz i pogod razem; jej umiechy I jej zy byy jako dzie majowy, Peen uroku; bogie te promyki, !Ktre igray na jej wieych ustach, !Zdaway si nie wiedzie, jacygocie Byli w jej oczach i z nich wychodzili, Jakoby pery kapice z brylantw. !Sowem, al byby podanym skarbem, Gdyby kadego tak upiknia. KENT Nice Nie powiedziaa? RYCERZ Owszem, par razy #Z gbi jej piersi wyszo imi ojca, Jakby si serce jej oswobadzao %Z ciaru. Siostry! zawoaa siostry!! Haba kobietom! Siostry! Kencie! Ojcze! Jak to? W noc? W czasie burzy? Wic litoci Nie ma na wiecie! " Wtedy si puciy wite strumienie z jej niebiaskich oczu I rzewny gos jej stumiy. Wybiega, By zosta sama z swym cierpieniem. KENT Gwiazdy, Gwiazdy to rzdz treci naszych jestestw, Inaczej, jedno i to samo stado Nie wydaoby dzieci tak odmiennych. Czy si z ni . potem widziae, rycerzu? RYCERZ Nie. KENT Czy to byo przed odjazdem krla? RYCERZ Pniej. KENT To dobrze. Biedny Lir jest w miecie. Chwilami sobie przypomina, po co Tu przybylimy i na aden sposb "Nie chce si widzie z crk. RYCERZ Czemu, panie? KENT Tak mu wstyd. Twardo, z jak jej odmwi "Bogosawiestwa, puci j na hazard W obczyzn, wyzu j z praw przynalenych, Na korzy tamtych dwch pogaskich crek; Wszystko to gryzie mu serce tak srodze, Tak go zawstydza, e nie mie nieborak Spojrze Kordelii w oczy. RYCERZ Biedny czowiek! KENT Wiesz co, rycerzu, o obrotach ksit? RYCERZ "Wie si potwierdza, e s wmarszu. KENT Dobrze. Powiod teraz, rycerzu, do krla I pozostawi, aby nad nim czuwa. Wane powody ka mi si jeszcze W skryto obwija; gdy mi wapan poznasz W waciwym wietle, nie bdziesz aowa Dotychczasowej naszej znajomoci; Chciej mi tymczasem towarzyszy. Wychodz. SCENA CZWARTA Tame. Pole. Wchodzi K o r d e l i a, D o k to r, orszak, rotmistrze i onierze. KORDELIA To on, niestety! spotkano go wanie Szalejcego jak wzburzone morze, piewajcego i uwieczonego Chabrem, kkolem, opianem i innym Bezuytecznym zielskiem, ktre ronie W ywicych zboach. Wecieze stu ludzi, Przepatrzcie pilnie kady mrg tych anw Bujnie porosych i przywiedcie do nas Nieszczliwego. Wychodzi rotmistrz z czci onierzy. Czyli mdro ludzka Zdoa mu wrci utracone zmysy? Wszystkie me skarby chtnie oddam temu, Kto go uleczy. DOKTOR S sposoby, pani. Odywicielem natury najlepszym Jest wypoczynek, na ktrym mu zbywa; Do zapewnienia mu tego posu Pewne skuteczne, specyficzneleki, Ktrych moc upi jego udrczenia. KORDELIA O wy zaradcze, zbawcze tajemnice, Wy niezbadane potgi natury, Spycie wraz z mymi zami! Przyjdcie w pomoc, Uzdrwcie tego drogiego mi starca! A wy szukajcie go, szukajcie wszdzie; Zanim samemu sobie zostawione Szalestwo jego rozstroi to ycie, Niezdolne sobie radzi. Wchodzi G o n i e c. GONIEC Wieci, pani! #Wojska brytaskie zbliaj si. KORDELIA O tym !Ju wiedzielimy i jestemy nato Przygotowani. O! drogi mj ojcze, W twojej to sprawie uchwyciam or, W twojej to sprawie wspaniay pan Francji %Cierpienia mego i ez si uali.Nie prna pycha wkada na nas zbroj, "Lecz mio, a z ni wite prawa twoje. Obym ci moga ujrze jak najprdzej, #Sysze, i koniec twej pooyndzy! Wychodzi ze swoimi. SCENA PITA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. R e g a n a i O s w a l d. REGANA Wic wojska mego szwagra s w pochodzie? OSWALD Tak, pani. REGANA I on sam dowodzi nimi? OSWALD Tak jest, po wielu korowodach.Siostra Waszej mioci lepszym jest onierzem. REGANA Czy si lord Edmund widzia z waszym ksiciem? OSWALD Nie, pani. REGANA "C by w sobie mg zawiera List mojej siostry do niego? OSWALD Nic nie wiem. REGANA Wyjecha wprawdzie std w nie lada celu; Byo to wielkim gupstwem Gloucesterowi, Po cz wyjciu, pozostawia ycie: Gdzie si pokae, wszdzie wszystkich serca Od nas odwraca. Edmund, jak rozumiem, Z politowania nad jego niedol, Uda si mroczny jego byt zakoczy, A przy tym zbada siy nieprzyjaci. OSWALD Musz go szuka z tym listem,milady. REGANA Jutro ruszaj nasze wojska; czekaj, Drogi niepewne. OSWALD Nie mog, milady; Mam przez m pani zalecony popiech. REGANA Po co jej byo pisa? Czyli wapan !Nie moge ustnie powiedzie, co chciaa? "Co si w tym wici czyby czasem?? ... suchaj; Bd ci za to nieskoczenie wdziczna, Pozwl mi pismo to rozpiecztowa. OSWALD Wolabym raczej... REGANA Wiem, e. twoja pani Nie cierpi ma; jestem tego pewna, A za ostatnim swoim tu pobytem, Rzucaa dziwnie znaczce spojrzenia Na szlachetnego Edmunda. Wiem take, I wapan jeste jej wiernkiem. OSWALD Ja, pani? REGANA "Mwi zasadnie: e nim jest, wiem o tym; Musz dlatego uprzedzi wapana O rzeczy, ktr, trzeba, eby wiedzia. $Mj m nie yje; jam si ju z Edmundem Porozumiaa i moja dla rka Jest stosowniejsza ni rka twej pani. Reszt wywnioskuj sam. Jeli go znajdziesz, Oddaj mu, prosz, i to moje pismo; A gdy twa pani dowie si od ciebie !O tych szczegach, staraj sij skoni, Aeby posza za rad rozumu. Bywaj mi teraz zdrw. Gdyby przypadkiem Tego lepego zdrajc gdzie napotka, Pomnij, e tego, co go sprztnie, hojna Czeka nagroda. OSWALD Rad bym go napotka, askawa pani, by si przekonaa, Czyjej si strony trzymam. REGANA Id szczliwie. Wychodz. SCENA SZSTA Okolica w pobliskoci Dowru Wchodzi G l o u c e s t e r i E d g a r w ubraniu, wieniaczym. GLOUCESTER Kiedy dojdziemy na szczyt tego wzgrza? EDGAR Drapiemy si na, panie; nie czujecie, Jak to i ciko? GLOUCESTER Grunt zdaje si rwny, EDGAR Okropnie stromy. Nie syszyciemorza ? GLOUCESTER Nic wcale. EDGAR Wida wic, e wasz brak wzroku I innym zmysom odejmuje wadz. GLOUCESTER W istocie, by to moe. Mnie si zdaje, e twj gos inny teraz, e twa mowa Jest rozsdniejsza i gadsza ni pierwej. EDGAR Mylisz si, panie; nie ma we mnie zmiany, Chyba w ubraniu. GLOUCESTER Zdaje mi si jednak, e lepiej mwisz. EDGAR Jestemy na miejscu, "Stjcie spokojnie. O, , jakie to straszne, Jak to odurza patrze w tak gbi! Wrony i kawki krce w porodku Ledwie wydaj si wielkoci chrzszczw. W poowie chyu wisi jaki czowiek, Zbierajc morski kopr, okropna czynno !Zda mi si, e si wydaje nie wikszym Jak jego gowa. Rybacy, chodzcy Owdzie wzdu brzegw, rzekby, e to myszy; A w ogromny statek na kotwicy Wyglda jak czenko; jego czna Jak morskie boje, ledwie dostrzegalne. "Guchy ryk fali bijcej o piaski!Tu doj nie moe. Nie bd ju patrza, Bo mi si w mzgu zawraca i mgbym Stoczy si w przepa. GLOUCESTER Postaw mi, gdzie stoisz. EDGAR "Dajcie mi rk; jestecie ju tylko O stop od krawdzi, za nic w wiecie Nie podskoczybym tutaj. GLOUCESTER Pu mi rk. Masz tu trzos jeszcze jeden, przyjacielu, A w nim zawarty klejnot, wielkiej ceny Dla ubogiego, niech ci z nim bogowie #Szczcie przynios! Id teraz, kochanku; "Bywaj zdrw, daj si sysze, e odchodzisz. EDGAR Bde mi, panie, zdrw! GLOUCESTER Bogowie z tob. EDGAR do siebie Pozwalam sobie tych artw z rozpacz, !Dlatego tylko, abym j uleczy.GLOUCESTER klka O! wy potni wadcy na niebiosach! W obliczu waszym wyrzekam si wiata I zrzucam z siebie wielk moj bole. #Gdybym j duej mg znosi bez szemra !Na wasz wit nieodmienn wol, Knot mego ycia sam przez si by wytla. Jeeli Edgar mj yje, o, zlejcie, Zlejcie na niego swe bogosawiestwa! "No, przyjacielu, bd zdrw a gdzie jeste?? EDGAR Juem daleko, panie; bdcie zdrowi. G l o u c e s t e r skacze i pada na ziemi. A kto wie, czyli czasem wyobrania Nie jest w monoci wydrze skarbu ycia, Kiedy to ycie samo chce swejzguby? Gdyby by tam, gdzie myli ju by nawet I myli nie mia. ywy czy nieywy? Hej, przyjacielu! Panie! Czy nie syszysz? !Przemw! Czyliby umrze mia w istocie! Przecie! Porusza si. Kto wy jestecie? GLOUCESTER Precz, daj mi umrze! EDGAR Gdyby nie by pirkiem, %Nitk pajcz, byby si by rozbi "Jak jajko, spadszy tyle sni na d: Ale oddychasz, masz wag, nie ranny; Przemawiasz, jeste cay. Dziesi masztw, Stawionych jeden na drugi, nieczyni Tej wysokoci, z jakiej prostopadle "Zleciae tu, gdzie stoim. Cud, e yjesz. Przemw raz. jeszcze. GLOUCESTER Spadem ja istotnie? EDGAR Stamtd, z owego straszliwegowirchu Kredowej skay. Spjrz tylko do gry: Dononogosy skowronek nie mgby Na tak met ani by widzianym, !Ani syszanym. Spjrz tylko do gry. GLOUCESTER Niestety, nie mam oczu. Czylindzy Jest odmwione i to dobrodziejstwo, By mierci sobie pooya koniec? Byo to pewnym rodzajem pociechy, Gdy uciniony mg si tym sposobem Od okruciestwa ciemizcy uchroni I podej dumn jego samowol. EDGAR Daj rk, panie; wsta, tak; no, i jake? Stoiszli mocno? GLOUCESTER A nadto, a nadto. EDGAR To nie do wiary. Co to byo owdzie Na skale, co si od was oddalio, Nimecie spadli? GLOUCESTER By to biedny ebrak. EDGAR Std mi si jego oczy wydaway "Jak dwa ksiyce w peni: mia sto nosw, Rogi zagite na ksztat wzdtej fali. By to niechybnie zy duch. Pomyl przeto, "Szczliwy starcze, e winiensw cao Opatrznym bogom, ktrzy zakadaj Sw chwa na tym, eby uskutecznia To, co si ludziom zdaje niepodobnym. GLOUCESTER !Tak jest, poznaj teraz. Bd odtd #Dwiga m ndz, a zawoa sama: #Do ju, umieraj! " Ten, , o ktrym mwisz, Mj bracie, mnie si wydawa czowiekiem: !Czsto on mwi: Zy duch! Zy duch! " On mi Tam przyprowadzi. EDGAR Bdcie dobrej myli #I nie frasujcie si. Kt to tu zmierza? Wchodzi K r l L i r, fantastycznie przybrany w polne kwiaty. Przytomny umys nigdy swego pana Tak nie wystroi. KRL LIR Wolno mi przecie bi monet; za to mi nic nie zrobi: nie jestem krlem? EDGAR Rozdzierajcy widoku! KRL LIR Natura w tym wzgldzie przechodzi sztuk. Oto macie jurgielt. Ten drab trzyma uk jak stracha na ptaki. Nacigajlepiej krawiecki okie, !bawanie. Patrzcie, patrzcie! mysz. Cicho! cicho! ten kawaek sera to potrafi. Oto moja rkawica: pjd, olbrzymie, zmierzmy si. Przyniecie berdysze! O ptaku,jake czmychn! W samo centrum, w samo centrum! hiiu!Stj! jakie haso? EDGAR Pachnie majeranek. KRL LIR Przejdcie. GLOUCESTER Ten gos mi znany. KRL LIR $Ha! Gonerylo! z bia brod!! # Pochlebiali mi jak. psy; mwilimi, e mam biay wos na brodzie, nim mi jeszcze urs czarny. Tak " i nie " na wszystko, com powiedzia! Tak "i nie "na jedno i to samo! to nie bogomylnie. Kiedymi razu j ednego deszcz pray i wiatr na wskro przejmowa, kiedy grzmot nie chcia si uciszy, cho mu kazaem, wtedym je pozna, wtedym je przewcha. Dajcie !im pokj! nie mona liczy na ich sowo. Powiedzieli mi, e mog wszystko, to fasz: nie #mog si nie trz we febrze. GLOUCESTER Dwik tego gosu przypominam sobie, Czy to krl? KRL LIR Tak jest, krl z przodu i z tyu. Gdy gronie spojrz, patrz, jak dr poddani. Temum darowa ycie: c on zgrzeszy? Popeni cudzostwo. Nie umrzesz, ponie mier za cudzostwo? Nie, nie, tak samo grzeszy pokrzywniczek, Maleka zota muszka w moichoczach Grzeszy tak samo. Niech si ludek mnoy! Przecie nieprawy syn Gloucestera bardziej Miowa ojca ni Lira dwie crki Spodzone w prawym ou. wi si, rozpusto, bo mi brak onierzy. !Patrzcie na ow pikn dam: twarz jej #Zdaje si mwi, e ld jest w jej onie; Jawi wzr cnoty i odwraca gow Syszc ten wyraz: rozkosz. A jednak adna klacz, adna asica Nie jest w swej dzy tak nieposkromiona. Od gry s to kobiety, !Lecz w d od pasa chutliwe centaury, Tylko cz grn bogowie dziedzicz, "Dolna to wasno diaba, tam jest pieko! Tam s ciemnoci, otcha siarki, smoa! ar i war, fetor, stchlizna. Tfy! tfy! tfy! Daj mi pima, aptekarzu, Na zagodzenie mojej wyobrani... Oto pienidze GLOUCESTER Niech ucauj t reke KRL LIR Zaczekaj; Wprzd j obmyj, czu j cielesnoci. GLOUCESTER O ty, ludzkoci zrujnowany szcztku! Tak samo kiedy wniwecz si obrci Ten ogrom wiata. Poznajesz mi, panie? KRL LIR Poznaj twoje oczy. Mrugasz na mnie? Nie, darmo kusisz, lepy Kupidynie: Nie chc ju kocha. Czytaj to wyzwanie, Tylko uwaaj na charakter pisma. GLOUCESTER Choby litera kada bya socem, Nie przeczytabym i jednej. EDGAR do siebie Nie chciaem wierzy, gdy mi to mwiono, Sam widz teraz i serce mi pka. KRL LIR Czytaj. GLOUCESTER Czym? Tymi dziurami bez oczu? KRL LIR Oho, tak ze mn poczynasz? Do licha? Gowa bez oczu, worek bez pienidzy? Brak oczu gorzej ciy twojejgowie Ni brak pienidzy twojemu workowi. Taki to, widzisz, wiat. GLOUCESTER Widz, niestety! KRL LIR !Co? Czy oszala? eby lepy czowiek #Mg widzie, jaki jest wiat! Patrz uszyma. Patrz no, czy widzisz, jak tensdzia jedzi Po tym zodzieju dobrodusznym? Suchaj, Ale to zostaw przy sobie: zmie miejsce "I zgadnij, w ktrej rce zota kula? Kto jest zodziejem, kto sdzi? Czy widzia, eby wieniaczy pies szczeka na dziada? GLOUCESTER Widziaem, panie. KRL LIR przed tron i 0n5r7R(rkP(ۃuqk& cbGScG c(HcH!cH&cQI.aNI4GcJe;Y=eJI nieboraczysko Umkn przed kurt? Widzisz w tym wielki obraz wpywu wadzy: Sucha si nawet kundlw na urzdzie. Pody pachoku, odejm krwaw rk! Za co ty choszczesz t dziwk? Bije si Po wasnym grzbiecie! Podasz jej, chamie, "A karzesz j za podliwo? Lichwiarz Wiesza Cygana. Przez wytartesuknie Wida najmniejsze niedoskonaoci. Togi i szuby pokrywaj wszystko. Powlecz grzech zotem, a hartowna dzida Sprawiedliwoci prynie nie zraniwszy; Uzbrj go w achman, karze dbem go zmoe Nikt nie jest winnym, nikt, nikt, rcz za to: Jeeli zapisz to, mj przyjacielu Jeeli zdoa oskarycielowi Zapiecztowa usta. Wpraw sobie szklane oczy i tak uczy, Jak czyni zrczni politycy: udaj. e widzisz rzeczy, ktrych nic nie widzisz. C teraz bdzie? teraz, teraz, teraz Zdejmcie mi buty mocniej, , mocniej, tak, tak. EDGAR O, ile sensu wrd niedorzecznoci! !Wrd obkania, jaki rozum! KRL LIR Chceszli Paka nade mn, to we mojeoczy. Znam ja ci dobrze; nazywasz si Gloucester. Cierp; mymy wszyscy paczcna wiat przyszli. Wiesz, e, wcigajc pierwszy raz powietrze, Kwilim i krzyczym. Powiem ci kazanie, Tylko uwaaj. GLOUCESTER Niestety! niestety! KRL LIR Krzyczymy, rodzc si, dlatego, bracie, e wchodzim na t wielk scen bazestw. "Nieza myl! Byby to subtelny fortel Cz naszych koni kaza podku pilni. Musz sprbowa, gdy za tym sposobem Cichaczem zejd moich panw ziciw, Wtedy rnij, morduj, morduj, morduj, morduj! Wchodzi J e d e n z r o t m i s t r z w, za nim onierze. ROTMISTRZ Jest tu, jest; miejcie go na oku. Panie, Dostojna wasza crka... KRL LIR Bez odsieczy. Jak to? w niewoli? Istnym bazen losu. Nie obchodcie si ze mn barbarzysko. Dam wykup. Kacie przywoa chirurga: Citym tu. Wskazuje na gow. ROTMISTRZ Wszystko mie bdziecie, panie KRL LIR Znikd pomocy? Zewszd opuszczony? To by czowieka w zdrj ez mogo zmieni, A oczy jego w ogrodowe konwie Do zalewania kurzu. ROTMISTRZ Drogi panie! KRL LIR Umr walecznie, strojnie, jak pan mody. !Bd jowialny: cha! cha! jestem krlem. Czy wiecie o tym, pastwo? ROTMISTRZ Wielkim krlem. !Wiemy to, panie, i sucha ci bdziem. KRL LIR Jest wic nadzieja ycia: gocie za mn, Jeli mi chcecie schwyta. Hussa! husa! Wybiega, onierze za nim. ROTMISTRZ Ostatni ndzarz w tak aosnym stanie %Lito by wzbudzi, a c krl dopiero! Jedna ci jeszcze crka pozostaa, A ta wybawi wiat spod cikiej kltwy, Ktr go tamte dwie przygnioty. EDGAR Cze wam, Szlachetny panie. ROTMISTRZ ycz pomylnoci, Czeg to chcecie? EDGAR Nie syszae, panie, Czy si zanosi na bitw? ROTMISTRZ Z pewnoci; To rzecz wiadoma: kady o tym syszy, Kto moe dwiki rozezna. EDGAR Wybaczcie: A czy daleko nieprzyjaciel? ROTMISTRZ Blisko: Szybkim pochodem posuwa si ku nam "I gwne jego siy za godzin Pewnie nadejd. EDGAR Dzikuj wam, panie, To wszystko, czego chciaem si dowiedzie. ROTMISTRZ Lubo krlowa z szczeglnych powodw Tu si znajduje, wojska jej ju dawno Ruszyy naprzd. EDGAR Dzikuj wam, panie, Wychodzi R o t m i s t r z. GLOUCESTER O bogi, ktrych dobro nieprzebrana, Wecie mi ycie, aeby mi znowu Zy duch nie skusi do szukania mierci, Nim ona bdzie zgodna z wol wasz. EDGAR Dobrze si modlisz, ojcze. GLOUCESTER Kt ty jeste, Mj przyjacielu? EDGAR Nader biedny czowiek, "Co si otrzaska ju z ciosami losu I w szkole wasnych cierpie sta si czuy "Na ndz drugich. Daj mi rk, starcze, Zapewni jaki przytuek. GLOUCESTER Przyjm dziki: Bogosawiestwo niebios niech ci zsya !Pomylno jedn po drugiej. Wchodzi O s w a l d. OSWALD Ha! tu mi! Nagroda sama wchodzi mi pod rk. Ta twoja lepa gowa po to siada Na twoim karku, by szczcie me poprze. Policz si z sob, stary, ndzny zdrajco; Ju wydobyty miecz, co ci ma zgadzi. GLOUCESTER Kiedy tak, nieche twa przyjazna rka Silnie uderzy. E d g a r zasania go sob. OSWALD Co si to ma znaczy, Zuchway chopie, miesz stawa w obronie Osawionego zdrajcy? Precz! Inaczej Zaraza jego doli bdzie moga !Udzieli si i tobie. Odstp, mwi. EDGAR !Jo nie kc, ot, by wej si pon odcepi. OSWALD Odstp, szubrawcze, albo zginiesz. EDGAR Eje, "Idta jegomo lepiej w swoj drog I pozostawia biedny lud w pokoju. Kiejby jo jeno kcia si da zje w kasy, To bych by od dwch tyni to potrafi. Nie nastpujta, warujta si, radz, Bo wej sprbuj co mocniejse, eb was Cy moja paka. Mata wz i przewz. OSWALD Precz, ryfo. EDGAR Ej ze, wylec wam zby. Co mi tam tssa bdzieta pikulcem. !Walcz. E d g a r powala pakO s w a l d a. OSWALD #Ndzny, zabie mi. We mj trzos, otrze, Chceszli, aeby ci si dobrze dziao, To ciao moje pochowaj i oddaj Te listy, ktre niosem, Edmundowi, Hrabiemu Gloucester, pytaj sio niego W angielskim wojsku. O niewczesna mierci! Umiera. EDGAR Znam ja ci dobrze, usuny niecnoto; Z tob twa pani stracia narzdzie Wszelkich wystpkw, do jakich jest zdolna. GLOUCESTER Czy on nie yje? EDGAR Sid tu, panie; spocznij. do siebie W kieszenie jego zajrzyjmy: telisty, O ktrych mwi, mog mi wywiadczy Wan przysug. gono Nie yje on, panie, Tylko mi przykro, e jego oprawc Nie by kto inny. znalazszy list, do siebie Ot i s, wybacz, Szanowny wosku; nie wi mi, dyskrecjo. Aeby odkry myl nieprzyjaciela, Rozdarlibymy mu serce; rozedrze Kopert jego listu prdzej ujdzie. rozpiecztowuje list i czyta Nie zapominaj, milordzie, o z oboplnych naszych przyrzeczeniach. Nie brak ci sposobnoci do usunicia go z drogi; jeeli ci woli nie zabraknie, czas i miejsce nieraz ci si przyjanie nastrcz. Wszystko na nic, "jeeli on wrci zwycizc; ja w takim razie zostaabym niewolnic, a jego oe staoby si moim wizieniem. Uwolnij mi od tej ostatecznoci i zajmij w nagrod trudw oprnione miejsce przy mym boku. Twoja (ona, chciaabym powiedzie) powolna suga Goneryla " O nieprzejrzana gbio dz niewiecich! Spisek na ycie jej zacnego ma; A substytutem mj brat. Tu, , w tych piaskach, Pogrzebi ciebie, niefortunny pole Krwawych spronikw, a gdy przyjdzie pora, !Stawi ten sodki bilecik przedoczy Zagroonemu ksiciu. Szczcie jego, "e mu o mierci twojej doniemog "I da zbawienn na przyszo przestrog. Wywleka ciao O s w a l d a zascen. GLOUCESTER "Krl zmysy straci. Jak silne s moje, e si koacz jeszcze, czujc ogrom Mojej niedoli! Bogdajbym oszala! Wtedy by moja myl si oddzielia Od moich cierpie i bole upiona Urojeniami chorej wyobrani #wiadomo siebie by stracia. Odgos trb w dali. E d g a r wraca. EDGAR Idmy. !Dajcie mi rk, ojcze. Zdaje misi, "e sysz w dali guche bicie bbna. Pjdcie; umieszcz was u przyjaciela. Wychodz. SCENA SIDMA Obz francuski. Namiot K o r de l i i na stronie. Melodyjna muzyka za scen. "K o r d e l i a, K e n t, D o k t !o r i J e d e n z d w o r z a n. KORDELIA O najpoczciwszy Kencie! Jakezdoam Zawdziczy twoj dobro? ycie moje "Za krtkie na to i mono za szczupa. KENT Takie uznanie, miociwa pani,#Jest ju zapat nad zasug. Wszystko, Co powiedziaem, jest rzeteln prawd; Nie przesadziem nic ani ujem. KORDELIA Ubierz si przecie inaczej: te szaty Budz wspomnienie owych chwil aosnych. Prosz ci, zdejm je. KENT Wybacz mi, krlowo; Plan mj chce, abym jeszcze nie by znanym. Prosz ci o to, pani, jak o ask, !By mi nie znaa poty, pki pora Nie przyjdzie i ja nie uznam, e przysza. KORDELIA Nieche tak bdzie. do D o k t o r a Co si dzieje z krlem? DOKTOR pi cigle, pani, KORDELIA O bogi, uleczcie T wielk szczerb w tej zranionej duszy! Wrcie harmoni rozstrojonym zmysom Ojca, co si sta dzieckiem. DOKTOR Czy nie kae Wasza krlewska mo obudzikrla? Do ju spa. KORDELIA Rzd si, panie, wasnym zdaniem I czy, co tylko uznasz za stosowne. Czy on ubrany? DWORZANIN Tak, askawa pani. !Pogronemu w nie gbokim wie Dalimy odzie. KENT Bd pani obecn, Gdy go przebudzim; jestem prawie pewny, e teraz bdzie spokojniejszy.KORDELIA Dobrze. #K r l L i r picy w krzele zostaje wniesiony na scen. DOKTOR Bliej. Powiedzcie, eby goniej grano, KORDELIA Drogi mj ojcze, oby moje usta Byy lekarstwem i ten pocaunek Ukoi bole, ktr moje siostry Czcigodny wiek twj zatruy! KENT Kochana Zacna istoto! KORDELIA A chociaby nawet Nie by ich ojcem, te biae kdziory Powinny byy lito w nich obudzi. Czyli to bya twarz do wystawienia Na pastw wichrw, deszczu i piorunw, Czuwa wrd strasznych i szybkich byskawic Jak owa biedna stracona placwka W wiotkim szyszaku? Pies mojego wroga "Choby mi ugryz, byby by przytuek W tak noc znalaz przy moim ognisku. A ty poprzesta musia, biedny ojcze, Na chlewnej strzesze, na skpej i zgniej #Garci barogu, wrd wi i wczgw, O bogi, bogi! to cud, e ci ycie !Nie opucio z przytomnoci razem. Budzi si, przemw do niego, doktorze. DOKTOR Uczy to, pani; to bdzie waciwiej. KOBDELIA Jake si miewa nasz dostojnychory? Jake si wasza krlewska mo czuje? KRL LIR !Niepotrzebniecie mi dobyli z grobu. Ty dobra dusza, alem ja przykuty !Do ognistego koa, ktre zamiJak roztopionym oowiem polewam. KORDELIA Czy mi poznajesz, panie? KRL LIR Jeste duchem, Wiem, wiem. Dawnoe opucia ciao? KORDELIA Wci nieprzytomny. DOKTOR Tylko co si ockn, Zostaw go, pani, chwilk w spokojnoci. KRL LIR Gdzie to ja byem? Gdzie ja jestem? Dzie jasny. Zwodz mi srodze. Umarbym z litoci, Gdybym w tym stanie widzia drugich. Nie wiem, Co mam powiedzie. Nie przysigbym na to, Ze to s moje rce, a nie cudze; Zobaczmy: czuj to zakucie szpilk. Gdybym mg pewno mie mojego stanu! KORDELIA O, spojrzyj na mnie, panie, i wznie rce Nad moj gow w znak bogosawiestwa, Nie, panie, tobie klka nie przystoi. KRL LIR Nie szydcie ze mnie! Jestem zdziecinniay, Bezsilny starzec; mam lat osiemdziesit "Z gr, o jeden dzie ni mniej, ni wicej. Boj si, mwic otwarcie, czy jestem Przy cakiem zdrowych zmysach. Zdaje mi si, e ci znam, pani, i tego tu ma; A jednak wtpi, bom zgoa nie wiadom, Co to za miejsce, i cay mj rozum Nie moe sobie przypomnie tych sukien. Nie mog sobie podobnie zda sprawy, Gdziem t noc spdzi. Nie miejcie si ze mnie, Bo, na poczciwo, jako yw tu stoj, Ta pani zdaje mi si moim dzieckiem, Moj Kordeli. KORDELIA Jestem ni te, jestem! KRL LIR Sli wilgotne twe zy? Tak, zaiste. "Prosz ci, nie pacz. Jeeli masz dla mnie Jak trucizn, chtnie ja wypij. Ty mnie nie kochasz, wiem; botwoje siostry, Ile pamitam, zymi byy dla mnie. O, ty masz powd, one go nie miay. KORDELIA Nie mam go, nie mam. KRL LIR Jestem ja we Francji? KORDELIA W wasnym Krlestwie swoim. KRL LIR Czy by moe? O nie oszukuj mnie. DOKTOR Pociesz si, pani. Owo szalestwo wielkie jest, jak widzisz, Ju usunite; nie byoby jednak Bezpiecznie teraz objania mu przeszo. Namw go, pani, by wszed do namiotu; Nie przerywajmy mu tak potrzebnego !Spoczynku, pki lepiej si nie wzmoe. KORDELIA Moe si wasza krlewska mo przejdzie. KRL LIR Wybacz mi, prosz, bd wyrozumiaa; Zapomnij: jestem niedony starzec. Wychodzi z K o r d e l i ; za nimi D o k t o r i suba. DWORZANIN Czy si to sprawdza, ze ksi Kornwalii Tak marnie zgin? KENT Z najwiksz pewnoci. DWORZANIN Kt jego wojska prowadzi? KENT Podobno w syn Gloucestera z nieprawego oa. DWORZANIN Mwi, e jego syn wygnany, Edgar, Jest w Niemczech z hrabi Kentem. KENT Ta wiadomo "Moe by bdna. Czas nam si obejrze, Wojska ksice postpuj naprzd. DWORZANIN Bdzie to krwawa bitwa. Bdcie zdrowi. Wychodzi. KENT A w miar tego, jak los j rozstrzygnie, Szala mej doli schyli si lub dwignie. Wychodzi. AKT PITY SCENA PIERWSZA Obz brytanski w pobliskosci Dowru. Przy odgosie kotw, z chorgwiami wchodz E d m u n d, ~R e g a n a, rotmistrze i onierze. EDMUND do jednego z rotmistrzw Id wapan spyta ksicia, czy trwa stale Przy ostatecznie umwionych planach, Czy te, znaglony okolicznociami, Odstpi od nich; bo jest sprzeczny z sob, I wahajcy si. Staraj si wapan Stanowcz o tym przynie nam wiadomo. Wychodzi rotmistrz. REGANA Posaca naszej siostry spotka pewnie Jaki przypadek. EDMUND Ani wtpi, pani REGANA Znasz, hrabio, moje uczucie dla ciebie, Powiedz mi tylko otwarcie, rzetelnie, Czy kochasz moj siostr? EDMUND Jak przystoi Wiernemu sudze. REGANA Lecz czy nigdy do niej Nie znalaz drogi dozwolonej tylko Memu szwagrowi? EDMUND Co za myl! REGANA Wie chodzi, ecie wy z sob w stosunkach tak cisych I poufaych, jak tylko by mona. EDMUND To fasz: honorem ci rcz, milady. REGANA Tego bym nigdy nie zniosa. Pamitaj, Kochany hrabio, nie zblia si do niej. EDMUND Oddal, o pani t myl raz na zawsze. Ot i ona, z ksiciem, swym maonkiem. #Wchodz K s i A l b a n i"i, G o n e r y l a i onierze. GONERYLA do siebie Nimby ta siostra miaa mi go wydrze, Prdzej bym przegra woaa t bitw. KSI ALBANII Witaj nam, luba siostro. do E d m u n d a Mwi, panie, !e krl znajduje si w obozie crki Z innymi, ktrych ostro naszych rzdw Zrazia. Nigdy nie byem waleczny, Gdzie by nie mogem uczciwy. Dobyem Or przeciwko Francuzom dlatego, e naszli nasze ziemie, nie dlatego, Ze do przyjazn podaj krlowi I innym, ktrych bodaj czy nie suszna Uzbraja przeciw nam sprawa. EDMUND Milordzie, Szlachetnie mwisz. REGANA Na co tu ten rozbir? GONERYLA Mylmy, jak stawi czoo najezdnikom; O tych domowych, prywatnych niechciach Nie pora mwi teraz. KSI ALBANII Zasignijmy Nasamprzd rady starych wojownikw, Jaki by obra tryb dziaa. EDMUND Za chwil Bd w namiocie waszych wysokoci. REGANA Siostro, wszak idziesz z nam? GONERYLA Nie. REGANA Pjd, prosz; Wypada, aby bya z nami razem. GONERYLA do siebie Aha, wiem, o co idzie. gono Dobrze, pjd. E d g a r przebrany wchodzi. !EDGAR do K s i c i a A l b a ni i Nie pogardzacieli, panie, rozmow Z biednym czowiekiem, to miwysuchajcie. KSI ALBANII do odchodzcych Zaraz ja przyjd. do E d g a r a Mw E d m u n d, R e g a n a, G o n#e r y l a, rotmistrze i onierze wychodz. EDGAR Rozpiecztujcie Ten list przed bitw; jeli zwyciycie, Kacie oddawc jego trb przyzwa. Cho moja posta gminna i nikczemna, Mog jednake stawi zapanika Zdolnego stwierdzi to, co tu podane. Jeli przegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&kcJ cKchKcKVc.L&cL.cL6cWM>"Mwasza Na tym wiecie skoczy si tym samym I usn wszelkie knowania. Bogdajby Fortuna chciaa was kocha! KSI ALBANII Zaczekaj, A list przeczytam. EDGAR Nie wolno mi, panie. Gdy przyjdzie. pora, kacie heroldowi Ozwa si tylko, a wnet si uka. KSI ALBANII Dobrze wic; bywaj zdrw, przejrz to pismo. E d g ar wychodzi. E d m u n d powraca. EDMUND Ju nieprzyjaciel przed nami, milordzie, Spraw swoje wojsko. Oto obliczenie !Ich si, z dokadnych powzite wywiadw; Ale na waszym popiechu, milordzie, Wiele zaley. KSI ALBANII Bd na czas gotw. Wychodzi. EDMUND Obydwu siostrom zaprzysigem mio; Jedna niecierpi drugiej, jako mii Nie cierpi, kto by ukszony przez ni. Ktr z nich wezm? Obydwie? czy jedn? Czy adnej? adnej posiada bym nie mg, Jeliby obie yy. Wziwszy wdow, W wcieko bym tamt wprawi, a przy tamtej Z trudnoci by mi przyszo doj do celu, Dopki m jej przy yciu zostaje. Uyjmy jego plecw w bitwie,potem !Niech ta, ktra by rada go si pozby, Sama pomyli tym. Co si tyczy Uaskawienia Lira i Kordelii, !Ktre on sobie uoy, nic z tego. Jeeli bitw wygramy i oni Wpadn w moc nasz, wniwecz ja obrc Ten pikny projekt. W pooeniu moim Biernym by zgubnie, trzeba i przebojem. Wychodzi. SCENA DRUGA Pole pomidzy dwoma obozami.Wrzawa wojenna za scen. Przy odgosie bbnw przechodz z chorgwiami #przez scen K r l L i r, K o r d e l i a i onierze. Wchodz E d g ar i G l o u c e s t e r. EDGAR Usid tu, ojcze: to cieniste drzewo "Gocinn strzech ci zastpi; mdl si Za triumf dobrej sprawy. Jeli wrc, Przynios ci pociech. GLOUCESTER Niech ci, bracie, Bogosawiestwo niebios towarzyszy! E d g ar wychodzi. Wrzawa wojenna. Sygnay do odwrotu. E d g ar powraca. EDGAR Uchodmy, starcze! daj rk! uchodmy! Lir zwyciony i w niewol wzity Wraz z crk. Idmy, idmy. GLOUCESTER Po co szuka Innego miejsca? wszak i tu zgni mona? EDGAR Znw czarne myli? Nie od nas zaley Nasz koniec, tak jak przyjcienasze na wiat. Jak do tamtego trzeba by dojrzaym, Tak i do tego. Idmy. GLOUCESTER I to prawda. Wychodz. SCENA TRZECIA Brytanski obz w pobliskosci Dworu. Wchodzi E d m u n d jako zwycizca przy odgosie #kotw z chorgwiami. K r l L#i r i K o r d e l i a jako jecy. Rotmistrze i onierze. EDMUND Kilku rotmistrzw niech ich odprowadzi, Trzyma ich pod jak najcilejsz stra, Pki nie bdzie oznajmiona wola Tych, co ich sdzi maj. KORDELIA Nie mnie pierwszej Przyszo w ze popa, przy chci najszczerszej Zrobienia dobrze. Twj to los, o krlu, Boli mi; wasny zniosabym bez blu. Nie zobaczymy tych dwch sistr, tych crek? KRL LIR Nie, nie, nie! Precz! precz! Idmy do wizienia. Bdziem tam sobie piewali wedwoje Jak ptaki w klatce. Gdy mi ty poprosisz O udzielenie ci bogosawiestwa, !Ja klkn wtedy i prosi ci bd O przebaczenie. Tak sobie y bdziem; !Modli si, piewa, ple stare powieci; #mia si do zotych motylw i sucha, Jak prostaczkowie opowiada bd, Co si u dworu dzieje; kto wygrywa, Kto traci; kto jest w asce, kto w nieasce. !Bdziemy te i my gawdzi z nimi I w pogadance tej przybiera min Tak tajemnicz, jak gdybymybyli Powiernikami bogw. Tym sposobem, Odosobnieni za murem i krat,Przetrwamy dole i niedole wielkich, #Ktre si cigle zmieniaj jak przypyw I odpyw morza. EDMUND Precz ich wyprowadzi! KRL LIR Na takie, jak my, ofiary, Kordelio, Bogowie sypi kadzida. Mam ciebie! Kto by rozdzieli nas chcia, ten by musia !Wzi chyba z nieba gowni it gowni Podkurzy nas jak lisy. Otrzyj oczy! Niech im zaraza prdzej skanceruje "Skr i ciao, ni zy nasze ujrz! "Niech wprzd zmarniej! Pjd!!K r l L i r i K o r d e l i a wychodz pod stra. EDMUND Zbli si, rotmistrzu. We ten skrypt; id za nimi do wizienia. Juem, o stopie wyej ci posun; Jeeli zrobisz to, co tu wskazane, Do wyszych sobie przez to utorujesz Zaszczytw drog. Wiedz o tym, e czowiek! Jest niewolnikiem czasu: nie przystoi Mieczowi tkliwo. Nad tym, com ci zleci, Nie ma co dyskutowa, albo powiedz: Zrobi to, albo szukaj sobie szczcia Na innej drodze. ROTMISTRZ Zrobi to, milordzie. EDMUND Dziaaj wic i bd szczsnym, gdy to zdziaasz. "Ale pamitaj jak najprdzej; zreszt Wykonaj wszystko tak, jak napisaem. ROTMISTRZ Nie mog wozu cign ni je owsa, Ale co w mocy ludzkiej, to wykonam. Wychodzi. Odgos trb. #Wchodz K s i A l b a n i i G o n e r y l a, R e g a n a, rotmi- strze i onierze. KSI ALBANII !Dalicie, panie, wietny dowdmstwa I szczcie wam sprzyjao. W naszym rku S ci, co gwnie byli sprynami Dzisiejszej walki: damy ich od was Dla postpienia z nimi, jak nam kae Postpi wzgld na bezpieczestwo nasze I ich zasug. EDMUND Uwaaem, panie, Za rzecz stosown usun sprzed oczu I pod zamkniciem umieci starego, Biednego krla; wiek jego i tytu Ma w sobie urok, zdolny serca ludu Zwrci ku niemu, a przeciw nam lance, Ktremy zwerbowali. Z nim posaem, Dla tyche samych powodw, krlow. S oni wszake w pogotowiu stan, Jutro lub pniej, tam gdzie posiedzenie Zechcecie odbywa. Krew z nas ciecze teraz I pot; przyjaciel pacze przyjaciela, I najlepszemu wypadkowi bitwyKlnie ten, co ciosw jej dowiadczy. Kwestia Kordelii i jej ojca sposobniejszej Wymaga chwili. KSI ALBANII Wybaczcie mi, panie: Mam was jedynie za sug w tej wojnie, A nie za brata. REGANA To jeszcze zaley Od tego, co my powiemy! Zda mi si, e si nas pierwej godzio zapyta Przed tak stanowczym wyrzeczeniem tego. On wojskiem naszym dowodzi, on dziaa Jako zastpca mj i reprezentant; W tak bezporednim przeto pooeniu Mgby si mieni naszym bratem. GONERYLA Z wolna! Nie tak gorco! Wasna jego warto Wyej go stawia ni twe wyniesienie. REGANA Przeze mnie w moje prawa wprowadzony, Nie ustpuje on najznakomitszym. KSI ALBANII To by by mogo w najszczliwszym razie, Gdyby z nim pani bya zalubion, REGANA Z szydercw czsto bywaj prorocy, GONERYLA Hola! To oko pani zezowate, Co si spodziewa to ujrze! REGANA O pani !Czuj si jako saba. Gdyby nie to, Odpowiedziaabym dosadniej. Hrabio, Oddaj wojsko me, jecw i mienie. Rozrzdzaj wszystkim moim i mn sam. "Niech wie wiat, e ci uznajza pana I za maonka. GONERYLA Mylisz go posiada? KSI ALBANII Nie pani dobra ch przeszkodzi temu. EDMUND Ani te twoja, panie. KSI ALBANII Moja wanie. Pody mieszacze. REGANA do E d m u n d a Ka uderzy w trby I poprzyj moje prawa jako swoje. KSI ALBANII Czekajcie! Par sw tylko. Edmundzie, Aresztujemy ci za zdrad stanu, A z tob tego wa w zotej usce. wskazuje na G o n e r y l Co si za tyczy twojego zamiaru, Nadobna siostro, kadziemy na weto W imieniu naszej ony; ona bowiem Wprzd ju z tym lordem bya zarczona, A my, jej mem bdc, musimbroni Jej interesu. Pragnieszli zamcia, To we mnie, pani; jam wolny ta dama Ju zamwiona. GONERYLA Co za mieszna farsa! KSI ALBANII Masz wapan or. Niech w trby uderz! Nie stawi-li si nikt, aby ci dowie Ohydnej, jawnej i przernej zdrady: Oto mj zakad; rzuca rkawic Nie wprzd tkn si chleba, A ci wyka z tym mieczem na sercu, e jeste takim, jakim ci ogaszam. REGANA Sabo mi! sabo mi! GONERYLA na stronie Wierz; inaczej Nie ufaabym adnemu lekarstwu. EDMUND Oto nawzajem mj zakad. rzuca rkawic Ktokolwiek !Mieni mi zdrajc, ten kamie bezczelnie. Niech zabrzmi trby! Kto bd si omieli Wystpi, przeciw temu gotw bd Broni honoru mojego i sawy A do ostatniej kropli krwi. KSI ALBANII Herolda! EDMUND Herolda przyzwa! KSI ALBANII Licz na wasne siy. onierze twoi, ktrych zwerbowano W moim imieniu, w moim te imieniu Dostali rozkaz wrcenia do domw. REGANA Coraz mi gorzej, och! och! KSI ALBANII Jej niedobrze. Odprowadcie j do mego namiotu. R e g a n a zostaje wyprowadzona. Wchodzi H e r o l d. "Zbli si, heroldzie, przeczytaj to, pismo, A potem zatrb. ROTMISTRZ #Dmij w trb! Sycha trb. HEROLD czyta Jeeli jest jaki rycerz szlachetnego rodu lub stopnia,co by Edmundowi, przypuszczalnemu hrabiemu Gloucester, w oczy mia !zarzuci, e jest wielolicznym zdrajc, niech si ukae za trzecim odgosem trby. W mowie bdcy Edmund gotw jest przyj walk w swojej obronie. " Zatrb! Sycha trb pierwszy raz. Jeszcze! Sycha trb drugi raz. Jeszcze! Sycha trb trzeci raz. Trba odpowiada zza sceny. E d g a r wchodzi uzbrojony, przed nim trbacz. KSI ALBANII Spytaj go, czego chce, po co si stawia Na ten gos trby? HEROLD Kto jeste, rycerzu? Jakie twe miano? Jaki stan i po co Stajesz tu na to haso? EDGAR Miano moje, Od raka zdrady stoczone, przearte Zbem niecnoty, zatarte zostao, Alem szlachetnej krwi jak ten przeciwnik, Z ktrym mam walczy. KSI ALBANII Kt jest ten przeciwnik? EDGAR Kto si tu stawia w obronie Edmunda, Hrabiego Gloucester? EDMUND On sam, c mu powiesz? EDGAR "Dobd ora, aby ci do twoja Moga oczyci, jeli moja mowa Skrzywdzi szlachetne serce: tu jest moja. W imi praw moich, mojego honoru, Mojej przysigi, bez wzgldu na twoj Si i modo, stopie i znaczenie, Na twj zwyciski miecz i wiee szczcie, Na twoje mstwo i waleczno, twierdz, e jeste zdrajc, wiaroomnym bogom, Bratu i ojcu, sprzysigym na ycie Tego wysoko dostojnego ksicia; Sowem, od czubka gowy do ostatnich Koczyn podeszwy, najprzeniewierniejszym, Wierutnym zdrajc. Zaprzeczyszli temu, Ten miecz, to rami, wszystkie siy moje Gotowe stwierdzi to kosztem krwi twojej I dowie ci, e kamiesz. EDMUND cile biorc, Wprzd bym powinien wiedzie, jak si zowiesz; Poniewa jednak twoja powierzchowno Tak jest rycerska i niepospolita I mowa twoja zdradza rd szlachetny, Pogardzam przeto form wymagan W tego rodzaju spotkaniach, przy ktrej Roztropno by mi radzia obstawa. W oczy odbijam ci twj zarzutzdrady Jako piekielny fasz, ktry zaledwie !Drasn mi, a nie zrani, a ktremu Ten mj miecz zaraz utoruje drog Tam, gdzie na wieki spocznie.  Niech zatrbi!! !Odgos trb. Walcz. E d m u nd pada. KSI ALBANII Ratujcie go! ratujcie! GONERYLA do E d m u n d a To by podstp Podstp, Gloucesterze. Wedugpraw rycerskich Nie bye wcale w obowizku walczy Z nieznanym przeciwnikiem. Oszukany, Nie pokonany zostae. KSI ALBANII Milcz, pani, Albo ci usta zatkam tym papierem. do E d m u n d a, pokazujc mu list G o n e r y l i Patrz, moci panie. do G o n e r y l i Poczwaro, przeczytaj Ten jawny dowd twojej nieprawoci. oddaje jej list Nie drzyj go, znasz to jejmo, jak uwaam. GONERYLA Choby tak byo, ja tu jestempani, Nie ty; nikt nie ma prawa mi pociga Do tumaczenia. KSI ALBANII Ndzna! a wic znasz to? GONERYLA Nie pytaj mnie, co znam. Wychodzi. #KSI ALBANII do R o t m i s t r z a Id wapan za ni, Jest zrozpaczona; daj na ni baczenie. R o t m i s t r z wychodzi. EDMUND Jam to uczyni, o co mnie oskarasz. I wicej, znacznie wicej; czas pokae. "Ju on si dla mnie koczy. Ale kto ty, Co mi tak przeci #przyszo? Jeli szlachcic, Przebacz ci. EDGAR podnoszc przybic Ualmy si wzajem Jestem tak dobrej krwi jak ty, Edmundzie; Jeli za moja lepsza jest od twojej, Tym gorzej sobie postpie ze mn, Moje nazwisko Edgar; jestem synem Twojego ojca. Nieba sprawiedliwe Z sodkich wystpkw naszych czyni one Narzdzie naszej chosty, owociemne, Poktne miejsce, w ktrym onci spodzi, Doprowadzio go do ociemnienia. EDMUND O, prawd, prawd mwisz! Koo losu Bieg swj odbyo w peni: ja tu le KSI ALBANII "Po chodzie juem domyla si twojej Zacnoci rodu. Pozwl si ucisn. Niech brzemi cierpie przygniecie mi serce, Jeeli kiedy le yczyem tobie I twemu ojcu. EDGAR Wiem o tym, cny ksi. KSI ALBANII Ale gdziee to dotd si ukrywa? Skd wiesz o ojca nieszczciu? EDGAR Std, panie, em go w nieszczciu pielgnowa. Zdam wam W krtkoci spraw z moich przej i jego; Bogdajby potem pko serce moje! Aby uj skutku krwawych listw goczych, !Wysanych za mn o, , ile sodyczy Ma dla nas ycie, gdy wolimy w mkach Mrze co godzina ni umrze od razu! Przywdziaem na si achmany wariata; Przybraem posta tak, e psy nawet. Z wzgard patrzyy na. mnie. W takim stanie Spotkaem ojca mojego z owymi Krwi zbroczonymi piercieniami, z ktrych wieo szlachetne wyrwano kamienie. Zostaem odtd, jego przewodnikiem; !Byem z nim cigle, ebraem dla niego I wstrzymywaem go od samobjstwa. Nie daem mu si pozna (o, dlaczeg!); Dopiero teraz, kiedym ju by zbrojny, Przed pl godzin. Niepewny zwycistwa, Jakkolwiek peen najlepszej otuchy, Prosiem, aby mi pobogosawi, I od samego pocztku do koca Opowiedziaem mu moje tuactwo. Ale, niestety! znkany duch jego, Za saby, aby mg znie zbieg tak nagy Dwch sprzecznych uczu, blu i radoci, Umiech na jego ustach zostawiajc, Ulecia. EDMUND Mowa twoja mi wzruszya; Skutki jej mog by dobre; mw dalej. Masz, zda si, jeszcze co do powiedzenia. KSIE ALBANII Maszli co wicej jeszcze tak smutnego, To zamilcz, bo ja sam suchajc tego Zaczynam mikn. EDGAR To by si zdawao Dla nie lubicych smutku dostateczne, !Lecz by kto, ktry to wiele powikszy O wiele wicej jeszcze i posun T ostateczno do ostatecznoci. "Gdy al wydoby gony jk z mej piersi, Wtedy przystpi do mnie pewien czowiek, !Ktry mi widzia by, w mej cikiej ndzy I z wstrtem stroni od mego widoku; Ale w tej chwili poznawszy I przypomni, kto jestem, zawszy sobie, com wycierpia,!Silnym ramieniem obj mi za szyj I zawy, jakby chcia rozsadzi niebo. Rzuci si potem na mojego ojca, A potem j si opowiada dzieje Lira i jego, z ktrych okropnoci Nic si znanego porwna nie moe; A gdy to opowiada, bole jego !Rosa tak, e si struny jego ycia Pka zdaway. Zatrbiono wtedy I pozostawi go musiaem prawie Bez przytomnoci. KSI ALBANII Kt to by? EDGAR Kent, panie; w to wygnany Kent, ktry w przebraniu Nie odstpowa krla, swego wroga, #Penic posugi, jakich by si nie chcia Podj niewolnik. D w o r z a n i n wbiega z zakrwawionym, noem. DWORZANIN Na pomoc! na pomoc! EDGAR Komu na pomoc? KSI ALBANII Mw. EDGAR C ten n znaczy? DWORZANIN !Gorcy on, dymicy si krwi wie, Tylko co wyszed z serca; ju jej nie ma! KSI ALBANII Kogo? mw. DWORZANIN Waszej maonki, milordzie: rzegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&)cMc.NpcN N @N%O]8c-O"cO)cO=0mcVP7cPA>QZamordowaa si. Jej siostra przez ni Pada otruta; sama to wyznaa. EDMUND Z obiema byem zalubiony, teraz Wszystkich nas troje czy jedna chwila. EDGAR Oto Kent. KSI ALBANII Niech je przynios ywe czy nieywe. D w o r z a n i n wychodzi. Ta kara niebios dreniem nas przejmuje, Litoci w nas nie budzi. Wchodzi K e n t. A, to on. Czas nie pozwala ci powita, panie, Jakby przystao. KENT Przyszedem powiedzie Mojemu panu dobranoc na zawsze. Czy go tu nie ma? KSI ALBANII Ha! jakemy mogli Zapomnie o czym tak wanym! Edmundzie, powiedz, gdzie, krl, gdzie Kordelia? "Suba wnosi ciaa G o n e r y l i i R e g o n y. Patrz, Kencie, na to widowisko. KENT Nieba! Czemu tak? EDMUND Edmund by kochany jednak: Dla mnie otrua jedna drug, po czym Zabia siebie. KSI ALBANII Zakryjcie ich twarze. EDMUND #Pragn y pragn zrobi co dobrego Wbrew mej naturze. Polijcie czym prdzej Na zamek tylko zaraz: bo mj rozkaz !Zagraa yciu Lira i Kordelii. Nie ocigajcie si. KSI ALBANII Spieszcie, o, pieszcie! EDGAR Do kogo, panie? do E d m u n d a Kt Otrzyma rozkaz? Polij co na znak odwoania. EDMUND Dobrze, "e ci to na myl przyszo: oto miecz mj; Id z nim i oddaj go oficerowi,Co ma stra przy nich. EDGAR Spiesz, na mio bogw! R o t m i s t r z wychodzi. EDMUND On ma od twojej ony i ode mnie Rozkaz powiesi Kordeli w wizieniu I zwali potem win na jej rozpacz, Jakoby sama sobie mier zadaa. KSI ALBANII Bogowie, strzecie j! Wynie go na bok. onierze wynosz E d m u n da za scen. Wchodzi L i r, trzymajc w objciach !martw K o r d e l i ; za nim R o t m i s t r z i inni. KRL LIR "Jcz, jcz, jcz, wiecie! O, wy wszyscy z gazu! Gdybym mia wasze oczy, wasze usta, Wstrzsbym niebiosa mym jkiem. Ju po niej! Po niej, na zawsze! Umiem ja rozpozna, "Kto yje, a kto trup: z niej ju trup tylko. Moe si myl. Podajcie zwierciado: Jeli jej oddech na jego powierzchni Zostawi jaki lad, to jeszcze yje. KENT Jeste to koniec wiata? EDGAR Albo obraz Rwnej mu zgrozy? KSI ALBANII Wszechprzemiany w nico? KRL LIR !Poruszyo si pirko: jeszcze yje! Jeeli yje, szczcie to umorzy Wszystkie niedole, jakie wycierpiaem. KENT klkajc Drogi, kochany panie! KRL LIR Odstp! odstp! EDGAR To Kent, szlachetny wasz przyjaciel, panie. KRL LIR Precz! precz! Przeklestwo wam, zdrajcy, mordercy! Wszyscycie tacy. Mogem j ocali; Teraz po wszystkim! Kordelio! Kordelio! Zaczekaj troch. Ha! Co mwisz? Gos jej By zawsze sodki, agodny i cichy: Nieoceniona rzecz w kobiecie! Ndznik, Co ci powiesi, zgin z mojej rki. JEDEN Z ROTMISTRZW W istocie, on go zabi, milordowie. KRL LIR Nieprawd mwi? By czas gdy na widok Tego buata dobytego z pochwy Truchlano: terazem stary, zamany Tylolicznymi ciosy. Kto ty jeste? Wzrok mi si popsu: czekaj, zaraz powiem. KENT Jeli fortuna pyszn jest z dwch ludzi, Ktrych kochaa i nienawidzia, Jednego z nich tu widzim. KRL LIR Jak tu ciemno! Czy ty Kent? KENT Jestem Kent, twj suga, panie; A gdzie twj suga Kajus? KRL LIR By to walny, Poczciwy chopak, moecie mi wierzy; #Mia krzepk rk. Zmar on i zgni. KENT yje, Kochany panie, jam jest tym czowiekiem. KRL LIR Zaraz zobacz. KENT Ktry od pocztku Twego upadku nie przestawa dzieli Smutnych kolei twoich. KRL LIR Bd pozdrawion! KENT Nikt inny. Zewszd mier, ciemno i prnia. Starsze twe crki same si zgadziy "I zmary mierci gwatown. KRL LIR Tak myl, KSI ALBANII Nie wie, co mwi; prno bymy teraz Dawali mu si pozna. EDGAR Nadaremnie. Wchodzi R o t m i s t r z ROTMISTRZ Milordzie, Edmund, hrabia Gloucester, skona. KSI ALBANII To rzecz podrzdna. Szlachetni lordowie I przyjaciele, suchajcie naszego Postanowienia. Niech wszelka pociecha, Jak da mona, zapewniona bdzie Tej nieszczliwej ruinie wielkoci. Co si nas tyczy, zrzekamy si ninie Najwyej wadzy na rzecz tego starca, Pki y bdzie. do K e n t a i E d g ar a Wy dwaj, milordowie, Kencie, Gloucesterze, wejdcie w wasze prawa, Przewyka ktrych bdzie odpowiednia Waszej zasudze. Niech kady przyjaciel Cnt swych dank znajdzie, kady nieprzyjaciel !Kielich goryczy. Ale patrzcie, patrzcie. KRL LIR Powiesili biedactwo! Ju bez ycia! Pies, ko, mysz moe y, a ty i tchnienia Wyda nie moesz! O, ty ju nie wrcisz, Nigdy nie wrcisz, nigdy, nigdy, nigdy! Bdcie tak dobrzy rozpi mi. Dzikuj. O, patrzcie! Patrzcie na ni! Na te usta Patrzcie! o patrzcie! Umiera. EDGAR Mdleje, o mj krlu! KENT !Pknie, przez lito, pknij serce moje! EDGAR Spojrzyj, mj krlu! KENT Przesta: niech duch jego Wzici swobodnie! Byby jego wrogiem, Kto by go duej na torturach wiata Chcia zatrzymywa. EDGAR Umar, rzeczywicie. KENT To dziw, e dotrwa do tej chwili: y on Od dawna tylko przywaszczonym yciem. KSI ALBANII Wecie te ciaa. Oglna aoba "Tumi w nas wszelk inn myl.Wy oba, do E d g a r a i K e n t a Drogi Edgarze i Kencie kochany, Rzdcie i pastwa zagajajcierany. KENT Ja si niebawem musz wybra w drog; Mj pan mi woa, odmwi nie mog. EDGAR Nie tramy serca w tej dotkliwej prbie, Czujc, co czujem, czymy, co na dobie. Ten z nas najstarszy znis najwicej ciosw, My nie doyjem rwnych lat i losw. Wychodz przy dwikach marsza pogrzebowego.   !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTOSOBY Dunkan - krl szkocki Malkolm i Donalbein - jego synowie Makbet i Banko - wodzowie Makduf, Lennox, Rosse, Menteith, Angus, Caithness -panowie szkoccy Fleance - syn Banka Siward - hrabia Northumberland, dowdca wojsk angielskich Mody Siward - jego syn Sejton - oficer pod rozkazami Makbeta Chopiec - syn Makdufa Lekarz angielski Lekarz szkocki onierz Odwierny Starzec Lady Makbet Lady Makduf Dama - na usugach Lady Makbet Hekate i Trzy Czarownice Lordowie, panowie, dowdcy wojsk, onierze, zbjcy, sudzy i gocy. Duch Banka i wiele innych zjawisk. Rzecz dzieje si przy kocu czwartego aktu w Anglii, przezwszystkie inne - w Szkocji. AKT PIERWSZY SCENA PIERWSZA Pusta okolica. Grzmoty i byskawice. T r z y c z a r o w n i c e wchodz PIERWSZA CZAROWNICA Rycho si zejdziem znw przy blasku Byskawic i piorunw trzasku? DRUGA CZAROWNICA Gdy bitwa owdzie wrzca Docignie si do koca. TRZECIA CZAROWNICA Wic przed zachodem soca, PIERWSZA CZAROWNICA Gdzie schadzka? DRUGA CZAROWNICA Jak ten chrust Na wrzosach. TRZECIA CZAROWNICA Tam Makbet z naszych ust Dowie si o swych losach. PIERWSZA CZAROWNICA Sysz gos arcywiedmy. WSZYSTKIE TRZY Ropucha skrzeczy. Jedmy! #Szpetno upiknia, pikno szpeci; Nue przez mgy i par zamieci! Znikaj. SCENA DRUGA Obz pod Forres. Wojenna wrzawa za scen. "K r l D u n k a n, M a l k o l !m, D o n a l b e i n, L e n n o xz orszakiem wchodz i "spotykaj rannego o n i e rz a. DUNKAN C to za czowiek krwi zbroczony? Wnoszc Z jego ran, bdzie on mg nam udzieli !Najwiesz wie o bitwie. MALKOLM Jest to mny Wojownik, panie, ktrego odwadze Winienem wolno. Witaj, przyjacielu! Powiedz krlowi, jaki by los bitwy, Kiedy jej pole opuszcza. ONIERZ Wtpliwy, Jak los dwch burz miotanych pywakw. !Ktrzy o siebie zwarci wysilajCa sw sztuk. Okrutny Makdonwald (Godzien haniebnej nazwy buntownika, Bo go natura mnstwem wszelkich zoci !Uposaya), wsparty posikami Kemw z zachodnich wysp i galloglasw. Bra ju nad nami gr i fortuna, Jak nierzdnica, zdaa si umiecha Przekltej jego sprawie: gdy wtem Makbet, Dzielny nasz Makbet, gardzc szal szczcia, Mieczem, dymicym si krwi jak kadzidem, Torujc sobie drog wrd zastpw, Przedar si a do zdrajcy i dopty Nieubagane zadawa mu cicia, A go rozrba od czaszki do szczki !I gow jego zatkn u blank naszych. DUNKAN O zacny mu, waleczny Makbecie! ONIERZ Jak gdy ze wschodu, skd soce zabyso, Wypada burza brzemienna gromami, Tak z radosnego nam przed chwil rda Wynika nagle bieda. Uwa, krlu: !Zaledwie suszno, uzbrojona mstwem, Zmusia ndznych kemw do ucieczka. "Alici szczcia prbujc na nowo, Wzmocniony wieym ludem i rynsztunkiem, Natar norweski wadca. DUNKAN Nie strwoyo To naszych wodzw, Makbeta i Banka? ONIERZ Jak wrble ora albo lwa zajce. Zaprawd, zdao si, e to dwa dziaa Podwjnie ostrym adunkiem nabite. Z tak podwojon uderzyli sil Na nieprzyjaci. Czy chcieli si skpa W gorcych ranach, czy te upamitni Drug Golgot, tego ju nie umiem Powiedzie. Siy ju mnie opuszczaj I rany moje wzywaj pomocy. DUNKAN Zdobi ci one tak samo jak wieci, !Ktre przyniose: jak jedne, tak drugie Tchn chwa. Niech go opatrz lekarze.  o n i e r z wsparty na ramieniu dwch innych wychodzi. Wchodzi R o s s e. Kt si to zblia? MALKOLM Szlachetny tan Rosse. LENNOX Skwapliwy popiech wida w jego oczach. Kto tak wyglda, ten bywa zwiastunem Niezwykych rzeczy. ROSSE Niech Bg chroni krla! DUNKAN Witaj, szlachetny tanie! skd przybywasz? ROSSE "Z Fajf, miociwy krlu, gdzie norweski Sztandar przed naszym pochylony wieje I chodzi nasze wojska. Dumny Norweg, Sam przez si silny, a do tego jeszcze Wsparty przez tego nikczemnego zdrajc Tana Kawdoru, srogi bj rozpocz - Gdy wtem Bellony szczsny oblubieniec, Makbet, okryty zbroj, jako skaa Stan przeciwko niemu i samowtr Rami z ramieniem, ostrze z ostrzem starszy, Ukrci hardy jego umys: sowem, Zwycistwo przy nas. DUNKAN Szczsny dniu! ROSSE Krl Sweno Prosi o pokj i nie wprzd mu wolno Pogrzeba ludzi polegych w tej bitwie, A nam do skarbca na wyspie Sankt Kolmes Dziesi tysicy dolarw wypaci. DUNKAN #Nie bdzie mi ju brudzi ten tan Kawdor; Ju zdradom jego naznaczona meta. $Id mu mier obwie, tanie, iMakbeta Powitaj jego mianem. ROSSE piesz panie. DUNKAN Co on utraci, to Makbet dostanie. Wychodz wszyscy. SCENA TRZECIA Dzika okolica. Grzmi. Wchodz T r z y c z a r o w ni c e. PIERWSZA CZAROWNICA Gdzie bya, siostro? DRUGA CZAROWNICA Wieprzem rna. TRZECIA CZAROWNICA A ty gdzie? Opisz swoje dziea. PIERWSZA CZAROWNICA ona jednego kupca weny Kasztanw miaa ratuch peny $I zote uszczya z nich jdro. Daj mi je ", rzekam, a ta kuka Ze wzgard na mnie fuka: Precz, stary czopie, precz, ty fldro! " Poczekaj no, pomylaam, ptaszku, Poka ja ci, czym ja czop! M jej popyn do Damaszku, Na sicie mign za nim w trop I w spodzie okrtu skurczona Przycupn jak szczur bez ogona; Za bab odpowie mi chop. DRUGA CZAROWNICA Mj wiatr ci dam. TRZECIA CZAROWNICA I ja mj dam. PIERWSZA CZAROWNICA Dzikuj wam. W mocy mej wszystkie inne mam; Wszystkie porty, gdzie szalej, I przecigi, kdy wiej Zmienn ry swej kolej; Ku go bd, szczypa, drczy, Cherla musi i kawczy; Snu nie znajdzie w noc i we dnie. Przez dni siedm, siedm razy siedm Pastw bdzie wraych wiedm;A jeeli z burz naway Okrt jego ma wyj cay, Trzeba, by go wichrw szay Tgo pierwej skoatay. Patrzcie, co to ja mam. DRUGA CZAROWNICA Poka nam. Jaki skry kawalec. PIERWSZA CZAROWNICA Sternika to jest palec, Ktrego orkan mj pomaca, Kiedy do domu wraca. TRZECIA CZAROWNICA Trba brzmi, puzon dmie: Makbet, Makbet zblia si. WSZYSTKIE TRZY Dalej, dalej, siostry wiedmy, Czarodziejski krg zawiedmy Ot tak, ot tak, ot tak; Trzykro tak i trzykro wspak,Trzykro jeszcze do dziewiciu: Pst! - ju po zaklciu. Wchodz M a k b e t z B a n ko. MAKBET Tak ponurego dnia i tak piknego, Jak yj, nigdy jeszcze nie widziaem. BANKO Daleko jeszcze Forres? Ale kt s Te tam postacie wywide i szpetne? Nie zdaj si mie nic wsplnego z ziemi, S jednak: na niej. ywe wy jestecie? Zdolne na ludzk mow odpowiedzie? Zdawaoby si, ze mnie rozumiecie, Bo wszystkie razem chude swoje palce Do ust zapadych przykadacie. Pozr Niewieci macie, ale wasze brody Nie pozwalaj mi w t pe uwierzy. MAKBET Jeli moecie, mwcie - kto jestecie?? PIERWSZA CZAROWNICA "Cze ci, Makbecie! Cze ci, tanie Glamis! DRUGA CZAROWNICA "Cze ci, Makbecie! Cze ci, tanie Kawdor! TRZECIA CZAROWNICA Cze ci, Makbecie! Przyszy krlu, cze ci! BANKO Czego si wzdrygasz, zacny przyjacielu? Zdajesz si jakby przeraony wrb Tak mile brzmic? W imi prawdy! mwcie: Czycie wy tylko udzcymi mary, Czy rzeczywicie tym, czym si rzekomo . Jawicie oku? Szlachetnego mego Wsptowarzysza broni pozdrawiacie Rzdem tytuw, przechodzcych wszelkie Jego nadzieje, mnie nic nie mwicie. Jeli, wiadome siejby czasu, wiecie, Ktre si ziarno uda ma, a ktre Zmarnie, adnego nie wydawszy plonu, Przemwcie do mnie, ktry anistoj O wasze wzgldy, ani si nieaski Waszej obawiam, CZAROWNICE Cze ci, Banko, cze! PIERWSZA CZAROWNICA Mniej wielkim bdziesz ni Makbet, a wikszym. DRUGA CZAROWNICA Nie tak szczliwym, a przecieszczliwszym. TRZECIA CZAROWNICA Nie bdc krlem, krlw podzi bdziesz: Cze wam wic obu, Makbecie i Banko! PIERWSZA CZAROWNICA Makbecie, Banko, cze wam! DRUGA CZAROWNICA Cze wam! TRZECIA CZAROWNICA Cze wam! MAKBET Ciemne Sybille, wicej mi powiedzcie! Przez mier Sinela jestem tanem Glamis, O tym wiem; ale skde tanemKawdor? Tan Kawdor yje w szczciu i dostatku. !Krlem za zosta jest to dla mnie rzecz Mniej jeszcze mieci si mogc w sferze Prawdopodobiestw ni by tanem Kawdor, Mwcie, skd macie t dziwn wiadomo? I w jakim celu nas tu na tych wrzosach Zatrzymujecie tak dziwnym proroctwem? Odpowiadajcie, rozkazuj wam. C z a r o w n i c e znikaj. BANKO Ziemia wydaje baki tak jak woda: #Mielimy prb ich. Gdzie one prysy? MAKBET W powietrze. Co si zdawao cielesne, To si rozwiao jako z wiatremoddech, Gdyby si byy jedn chwil duej Wstrzymay! BANKO Powiedz mi, czy rzeczywicie Byo tu co takiego, o czym mwim, Czy te, nie wiedzc o tym, spoylimy Owej niezdrowej roliny, od ktrej Zmysy durzej? MAKBET Masz by ojcem krlw. BANKO A ty sam krlem. MAKBET I tanem Kawdoru. Nie take brzmiao to, comy syszeli? BANKO Tak, co do joty. Kt to ku nam zda? Wchodz R o s s e i A n g u s. ROSSE $Krl si z najwysz radoci dowiedzia O tym podwjnym zwycistwie, Makbecie. Kiedy mu twoje osobiste starcie Z wodzem powstaczych wojsk opisywano, Zdumienie wiodo w nim spr z uwielbieniem I usta jego sypay pochway; Lecz sw mu na nie zbrako, gdy usysza, Jake to jeszcze w tym samym dniu, niczym rdzie: rzegracie, panie, rola 0n5r7R(rc/QvcQ0cQH cXRhcR%mcS,EcS3cS;;GTNieustraszony, bo nawet widokiem Wasnego dziea, na pobojowisku Rozbi norweskie hufce. Lotem ptaka Sza wie za wieci, a kady jej goniec Podnosi twoje zasugi w obronie Praw majestatu i dodawa wtku Do chway twego imienia. ANGUS Jestemy Przysani, wodzu, eby ci oznajmi Krlewskie dziki, eby ci przed krla Powie oblicze, nie eby wypaci Dug walecznoci twojej przynaleny. ROSSE Na wstp do wikszych zaszczytw, Makbecie, "Jakie czekaj, kaza mi krl ciebie Powita tanem Kawdoru. Cze ci wic pod tym tytuem, cny tanie, Bo od tej pory on jest twoim. BANKO do siebie Przebg! Wic szatan mwi prawd? MAKBET. Kawdor yje, Dlaczego w cudze szaty mnie stroicie? ROSSE !Ten, co t nazw nosi, yje jeszcze; Ale na yciu, ktrego niegodzien, Surowy ciy wyrok! Czy on w zmowie By z Norweczykiem, czy skryt pomoc Wspiera przywdc buntu, czy nareszcie Knu z obydwoma zamach na kraj wasny, Tego ja nie wiem, tylko wiem, e zdrada Stanu, wyznana i udowodniona, Upadku jego staa si przyczyn. MAKBET do siebie Glamis i Kawdor! Najwaniejszej jeszcze Brakuje rzeczy. gono Dziki wam, panowie; na stronie do B a n k a Wtpisze widzie twe dzieci krlami, Gdy ci te same usta to przyrzeky, Ktre nazway mnie tanem Kawdoru? BANKO podobnie do niego Wieszczba ta, jeli wiar w niej pooysz, Moe zapali w tobie niebezpieczn dz korony. Czsto, przyjacielu, Narzdzia pieka prawd nam podaj, Aby nas w zgubne potem sieci wplta; udz nam dusz uczciwym pozorem, Aby nas znci w przepa nastpstw; gono Swko, Moci panowie. MAKBET do siebie Dwie wrby, bdce Niby prologiem wietniejszej przyszoci, Ju si sprawdziy. gono Za trud wasz, panowie, Wdziczny wam jestem. znowu do siebie To nadprzyrodzone Proroctwo zym by nie moe, nie moe !Take by dobrym. Jestli zym, dlaczeg Zapowiedziao mi wiernie godziwy Pocztek mego powodzenia? jestli, Przeciwnie, dobrym, dlaczeg mi skrycie Nasuwa myli, od ktrych strasznego Obrazu wos mi si jey i serce Moje hartowne w kontr naturze bije? Obecna zgroza nie tyle jest straszna, Ile okropne twory wyobrani, Mordercze widma, bytujce dotd Tylko w fantazji mojej, tak dalece Wstrzsaj moje jestestwo, e wszystkie Mskie me wadze w sen si ulatniaj I to jest tylko we mnie, czego nie ma, BANKO na stronie Czy uwaacie, jak si nasz przyjaciel Zaduma? MAKBET zawsze do siebie Chceli los, abym by krlem, Niech mi bez przyczynienia si mojego Ukoronuje. BANKO jak wyej Nowe dostojestwa S snad dla niego jako nowa suknia, Ktra czas jaki noszona dopiero Dobrze przystaje. MAKBET jak wyej Niech bdzie, co bdzie; Czas wszystko rwno w swym unosi pdzie. BANKO Szlachetny tanie, czekamy na ciebie. MAKBET Wybaczcie, umys mj by zaprztniony Odgrzebywaniem zapomnianych rzeczy. Trud wasz, panowie moi, zapisaem Do ksigi, ktr co dzie odczytuj. Idmy do krla. do B a n k a Nie zapomnij o tym, Co zaszo, a gdy czas znajdziesz po temu I bieg wypadkw pokae, o ile Mona do tego wag przywizywa, Poufnie o tym pomwimy znowu. BANKO Najchtniej. MAKBET Teraz do. Idmy, panowie. Wychodz. SCENA CZWARTA Forres. Pokj w paacu. Odgos trb. Wchodzi D u n k a n, za nim M"a l k o l m, D o n a l b e i n, L e n n o x i orszak. DUNKAN Czy wykonany wyrok na Kawdorze? I ci, co byli w tym celu wysani, Sli z powrotem ju? MALKOLM Jeszcze ich nie ma, Ale mwiem z kim, co by obecny !Przy jego mierci; bez ogrdki wyzna On swoj zdrad, baga przebaczenia Waszej krlewskiej moci i okaza Szczery, gboki al; nic w cigu ycia Nie odznaczyo go tak szlachetnoci Jak rozstawanie si z yciem. Umiera, Jakby by w mierci wiczony,i jako Nikczemn fraszk odrzuci odsiebie To, co mu byo najdrosze. DUNKAN Nie sposb Z oblicza dociec usposobie duszy. Ja w tym czowieku pokadaem ufno Najzupeniejsz, nieograniczon. - Witaj, przezacny kuzynie. Wchodz M a k b e t, B a n k o, R o s s e i A n g u s. Niewdziczno !Kamieniem wanie toczya miserce. Take daleko naprzd si posun, Ze najskwapliwszy pochop zawdziczenia "Nie zdoaby ci docign. Wolabym, eby by zasug nie tyle pooy, Bobym mg prdzej znale odpowiedni Stosunek podzik i nagrd. Przyjm chocia W ich niedostatku to szczere wyznanie, em wicej duny, niem odda w stanie. MAKBET !Suba i honor, ktrym ycie wic, W wykonywaniu swoich obowizkw Hojn znajduj ju nagrod. Waszej, Krlewskiej moci pozostaje tylko Przyjmowa owoc naszych usiowa; Bo siy nasze s dziemi, sugami Tronu i pastwa i peni jedynie Swoj powinno, cile wypeniajc To, co im mio ku swemu monarsze I dobro kraju nakazuje. DUNKAN Bd mi Pozdrowion na tym miejscu; jeste drzewem Mego szczepienia, ktre pielgnowa Bd, aeby bujnie si rozroso. Szlachetny Banko, ty nie mniej pooy !Zasug i nie mniej te bdzie wiadomym, $e je pooy. Pjd, niech ci przycisn Do mego serca. BANKO Bdli na takim Rs gruncie, niwo twoim bdzie, krlu. DUNKAN Obecna moja rado w peni swojej Nie zapomina o troskach. Synowie, Krewni, tanowie i wy zgoa wszyscy, Ktrzy najbliej nas stoicie, wiedzcie, !emy koron nasz zamierzyliZda najstarszemu z synw, Malkolmowi, Ktry si odtd ksiciem Kumberlandu Nazywa bdzie. Nie on jednaktylko Sam jeden now ma otrzyma godno; Znaki szlachectwa jako gwiazdy byszcze Bd na wszystkich, ktrzy tego warci. Teraze dalej do Inverness! Sprawcie, Bym wam i nadal by obowizany. MAKBET Stara si o to bdziem. Sam popiesz Ucieszy ucho mojej ony wieci O bliskim wadcy naszego przybyciu. Wybaczy wasza krlewska mo przeto, Ze si oddal. DUNKAN Kochany Kawdorzel MAKBET do siebie Ksi Kumberland! Trzeba mi usun Z drogi ten szkopu, inaczej bym run Musia w pochodzie. Gwiazdy, skryjcie wiato, Czystych swych blaskw nie rzucajcie na to Mych czarnych myli; nie pozwlcie oku Napotka doni ukrytej w pomroku, !Aby si mogo przy spenieniu zatrze To, na co strach mam po spenieniu patrze. Wychodzi. DUNKAN W istocie dzielny to czowiek, mj Banku, Nie mog si do jego zaletami I oddawaniem mu pochwa nasyci: To bankiet dla mnie. Udajmy si za nim Tam, gdzie nas jego troskliwo uprzedza. Nieporwnany to skarb taki krewny. Odgos trb. Wychodz. SCENA PITA Inverness. Pokj w zamku M a k b e t a. Wchodzi L a d y M a k b e t czytajc list. LADY MAKBET Spotkaem je w dniu zwycistwa i przekonaem si najdowodniej, e ich wiedza przechodzi zakres miertelnej "natury. Kiedy, paajc chci dowiedzenia si czego wicej, miaem im dalsze #czyni pytania, rozpyny siw powietrzu i zniky. Jeszczemsta odurzony tym trafem, gdywtem nadeszli posowie odkrla, powitali mi tanem Kawdoru, ktrym to tytuem pozdrowiy mi byy przed chwil owe tajemnicze zjawiska, przekazujc mi zarazem na pniej wietniejszy tytu wyrazami: #UCze ci, przyszy krlu! V Uznaem za stosowne uwiadomi ci o tym, droga wielkoci mojej uczestniczko, aby przez niewiadomo, jakaci przyszo jest zapowiedziana, nie stracia nalenego udziau w !wynikajcej std radoci. Weto do serca i bd zdrowa. " Glamisu tanem jeste i Kawdoru, I bdziesz, czym ci, e bdziesz, wrono; Boj si tylko, czy twoja natura, Zaprawna mlekiem dobroci, obierze Najkrtsz drog ku temu. Znam ciebie, Rad by by wielkim, nie wolny od dumy, !Ale uczciwie chciaby cel jej posi; #Wynioso chciaby zgodzi ze witoci; !Nieprawo gra by nie chcia, a jednake Pragnby krzywo wygra. O Glamisie! Chciaby pozyska to, coc gono woa: !Uczy tak! chceszli mie to, czego pragniesz ", A czego lkasz si dokona bardziej, Ni pragniesz, aby nie byo spenionym. Spiesz si, przybywaj, abym duch mj moga Przela w twe ucho i ust mych potg Rozwia to wszystko, co od twojej gowy !Oddala krg w zoty, ktrym,widno, Sam los i wpywy tajemniczychpotg Postanowiy ci uwieczy. C tam? Wchodzi S u g a. SUGA Krl na noc bdzie tu. LADY MAKBET Szalony jeste. Nie jeste z nim twj pan? Gdyby tak byo, Byby mi o tym uwiadomi. SUGA Wybacz, Dostojna lady, szczer mwi prawd - Nasz tan przybdzie lada chwila: jeden Nadworny luzak przynis t wiadomo, Tak zadyszany, e mu tchu nie stao Do wymwienia jej. LADY MAKBET Niechaj mu dadz Wszelkie wygody. Wielk wie zwiastuje: Nie dziw, e straci dech. Wychodzi S u g a . Ochryp kruk nawet, Ktry fatalne przybycie Dunkana Do mych bram, kraczc, obwieszcza. Przybdcie, Przybdcie, o wy duchy, karmiciele Zabjczych myli, z pci mej mi wyzujcie I napenijcie mi od stp do gowy Nieubaganym okruciestwem! Zgcie Krew w moich yach: zatamujcie wszelki W mym onie przystp wyrzutom sumienia, By aden poszept natury nie zdoa Wielkiego mego przedsiwzicia zachwia Ni stan w poprzek midzy mn a skutkiem! Zblicie si do mych piersi, przeistoczcie W moje mleko, o wy, mier niosce Potgi, ktre niewidzialnie krc Na szkod wiata czatujecie! Spu si, Ponura nocy, oblecz si w najgstszy Dym piekie, aby mj sztylet nie ujrza Rany przez siebie zadanej i niebo, Przez nie do ciemny kir mroku przejrzawszy, Nie zawoao: Stj! " Wchodzi M a k b e t. Dzielny Glamisie! Wielki Kawdorze! Stokro jeszcze wikszy #Oczekujc ci przyszoci! List twj Daleko przenis mi nad zakres marnej Teraniejszoci i w obecnej chwili Czuj nastpne. MAKBET Luba ono, Dunkan Zjeda tu na noc. LADY MAKBET I odjeda? MAKBET Jutro. Taki przynajmniej jego zamiar. LADY MAKBET Nigdy Nie ujrzy soce tego jutra! Twoje Oblicze, mu, jest istn tablic, Na ktrej skryte rzeczy mona czyta. Chcc wiat oszuka stosuj si do wiata, !Ubierz w uprzejmo oko, doi usta, Wygldaj jako kwiat niewinny,ale Niechaj pod kwiatem tym w si ukrywa. Domy wszelkich stara, eby tego, Co tu ma przyby, przyj jak najlepiej, Myl o tym tylko, memu za myleniu Pozostaw wielkie zadanie tej nocy, "Ktre, jeli si dziaa nie ustraszym, Nada blask przyszym dniom i nocom naszym. MAKBET Pomwim o tym jeszcze. LADY MAKBET Rozja czoo: Lka si, kto si nie patrzy wesoo. Reszt zdaj na mnie. Wychodz. SCENA SZSTA Tame. Przed zamkiem. Odgos obojw. Sudzy M a k be t a rozstawieni, Wchodz D u n k a n, M a l k !o l m, D o n a l b e i n, B a n k o, L e n n o x, M a k d u f, R os s e i A n g u s. Za nimi orszak krlewski. DUNKAN Zamek ten w miejscu wdzicznym pooony, Powietrze jego przyjemnie napawa I rzewi moje zmysy. BANKO Go wiosenny, Jaskka, owdzie u blank si gniedca, Wskazuje swoim pobytem, e niebo Tchnie tu przyjanie: nie ma gzymsu, uku, Zakta, gdzie by ten ptak nie przyczepi Dla swoich pisklt wiszcej koyski. Zauwayem, e gdzie te ptaszyny Najchtniej goszcz, tam powietrze bywa Najczystsze. Wchodzi L a d y M a k b e t. DUNKAN Ot nasza cna gosposia. !yczliwo, ktrej odbieramy dowd, Czsto nas trudw nabawia, jednake Wdzicznimy za ni, bo z serca pochodzi; Powiedz nam przeto, milady: Bg zapa ", I bd nam wdziczn za to, e ci trudzim. LADY MAKBET Wszelkie usugi po dwakro spenione Pod kadym wzgldem, nastpnie w dwjnasb Byyby jeszcze za bahe, za liche Do wyrwnania temu wysokiemu, Drogocennemu zaszczytowi, ktrym Wasza krlewska mo nasz dom obdarzasz. Pomni ask dawnych i wieo doznanych, Bdziem si, panie, za pomylno twoj Szczerze modlili. DUNKAN Gdzie jest nasz tan Kawdor? Bieglimy za nim w trop; chcielimy nawet Nocleg dla niego przygotowa,ale Jemu nieatwo sprosta w konnej jedzie I mio jego, szybsza od rumaka, Dawno musiaa nas uprzedzi. Tak wic, Pikna, kochana gosposiu, jestemy Na t noc gociem waszym. LADY MAKBET Sudzy waszej Krlewskiej moci zawsze s gotowi Zda porachunek z tego, co imbyo Dane pod zarzd, i na rozkaz waszej "Krlewskiej moci powrci jej wasno. DUNKAN Podaj mi rk, nadobna milady;Zaprowad mi do gospodarza domu: Wielce kochamy go i nie przestaniem Nadal go o tym przekonywa. Pozwl. Wychodz. SCENA SIDMA Tame. Pokj w paacu. Odgos obojw. Pochodnie pozapalane. Krajczy nadworny,a za nim kilku sug z pmiskami i rnym przyrzdem przechodz przez scen. Po niejakiej chwili wchodzi M a k b e t. MAKBET #Jeli to, co si ma sta, sta si musi, Niechby przynajmniej stao siniezwocznie. Gdyby ten straszny cios mg przeci wszelkie Dalsze nastpstwa, gdyby ten czyn mg by Sam w sobie wszystkim i kocem wszystkiego Tylko tu, na tej doczesnej mielinie, !O przysze ycie bym nie sta. Lecz zwykle W podobnych razach tu ju ka nas czeka. Krwawa nauka, ktr dajem, spada Na wasn nasz gow, Sprawiedliwo Zwraca podan przez nas czar jadu Do wasnych naszych ust. Z podwjnych wzgldw Naley mu si u mnie bezpieczestwo: Jestem i krewnym jego, i wasalem. To samo zbyt ju przewanie potpia Taki postpek - lecz jestem, co wicej, I gospodarzem jego, ktry winien Drzwi zamkn jego zabjcy, nie, owszem, Sam mu do piersi zbjczy n przykada. A potem - Dunkan tak skromnie piastowa Sw godno, tak by nieskalanie czystym W penieniu swego wielkiego urzdu, e cnoty jego, jak anioy nieba, Piorunujcym gosem wiadczy bd Przeciw wyrodnym sprawcom jego mierci, !I lito, jako nowo narodzone, Nagie niemowl lub cherub siedzcy Na niewdzialnych, powietrznych rumakach, Wia bdzie w oczy kademu okropny Obraz tej zbrodni, a zy wiatr zalej. Jeden, wycznie jeden tylko bodziec Podega we mnie t pokus, to jest Ambicja, ktra przeskakujc siebie Spada po drugiej stronie. Wchodzi L a d y M a k b e t. C tam? LADY MAKBET Wanie !Wsta od wieczerzy. Po co si oddali? MAKBET Czy pyta o mnie? LADY MAKBET Ty mnie o to pytasz? MAKBET Nie postpujmy dalej na tej drodze: Dopiero co mnie obdarzy godnoci I sam dopiero co sobie kupiem"Zot u ludzi saw, saw, ktr "Godzioby si jak najduej w wieym Utrzyma blasku, nie za tak skwapliwie Odrzuca. LADY MAKBET Bya pijana nadzieja, Co ci niedawno jeszcze koysaa? !Zasna potem i budzi si teraz, !eby ospale, trwonie patrze na to, Na co tak ranie wtedy pogldaa? Nie lepsze dajesz mi wyobraenie I o mioci twojej. Maszli skrupu Mnie w czyn przela to, czego podasz? Chciaby posiada to, co sam uznajesz Ozdob ycia, i chcesz y zarazem W wasnym uznaniu jak tchrz albo jako w kot w przysowiu gminnym, u ktrego Nie miem " przewaa chciabym ". MAKBET Przesta, prosz. zegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&CcTcT fcHUP9cUcV"cqVN)cV1c7Wl7cW>WNa wszystkom gotw, co jest godne ma; !Kto wicej way, nie jest nim. LADY MAKBET I jaki !Zy duch ci kaza t myl mi nasun? Kiedy j powzi, wtedy bye mem: !O ile by by wicej tym, czym bye, !O tyle wicej byby nim. Nie bya Wtedy po temu pora ani miejsce, !Jedno i drugie stworzy bybygotw; Teraz si jedno i drugie nastrcza, A ty si cofasz? Byam karmicielk I wiem, jak to jest sodko kocha dzieci, Ktre si karmi; byabym mu jednak Wyrwaa bya pier z ust nadstawionych, Ktre si do mnie tkliwie umiechay, I roztrzaskaa czaszk, gdybym bya Zobowizaa si do tego czynu, Jak ty do tego. MAKBET Gdybymy chybili? LADY MAKBET Chybi! Obwaruj jeno swoje mstwo, A nie chybimy. Skoro Dunkan zanie (Co naturalnie po trudach dnia prdko Pewnie nastpi), przyrzdzonym winem Dwch pokojowcw jego tak uracz, "Ze si ich pami, ten str mzgu, w par, A wadz siedlisko zamieni w alembik. Gdy snem zwierzcym ujci jak trupy Spoczywa bd, czeg nie zdoamy Dokaza wtedy ze picym Dunkanem? Czego nie zoy na jego pijan $Sub, na ktr spadnie caa wina Naszego mordu? MAKBET Rod mi samych chopcw! Bo mstwa twego nieugity kruszec Nic niewieciego od dzi dnia nie spodzi. Skoro tych picych ludzi krwi pomaem I uyjemy ich wasnych sztyletw, Kt nie pomyli, e ta zbrodnia bya Ich dzieem? LADY MAKBET Kt ma pomyle inaczej? Jeeli zwaszcza jkiem i lamentem Nad jego mierci napenimy zamek. MAKBET Niech si wic stanie! Wszystkie moje siy Nagn do tego okropnego czynu. Idmy i szydmy z wiata jasnym czoem: !Fasz serca i fasz lic musz i spoem. Wychodz. AKT DRUGI SCENA PIERWSZA Inverness. Dziedziniec zamkowy. Wchodz B a n k o i F l e a n c e, przed nimi suga z pochodni. BANKO Jak pno ju w noc, chopcze? FLEANCE Ksiyc zaszed; Bicia zegaru nie syszaem. BANKO Ksiyc Zachodzi teraz okoo dwunastej. FLEANCE Musi ju pniej by, mj ojcze. BANKO We no Mj miecz. Tam w niebie spa si wida kad Po gospodarsku; zgaszono ju wiata. Sen mi si cinie do oczu, a przecie Zasn bym nie chcia. Dobroczynne moce! Umrzcie we mnie te okropne myli, Ktre si budz, gdy ciao spoczywa! Daj mi miecz! M a k b e t wchodzi, przed nim suga z pochodni. Kto tam? MAKBET Przyjaciel. BANKO Co widz? Ty, panie, jeszcze na nogach?Krl pi ju. W niepospolicie dobrym by humorze I szczodre dary posa twoim ludziom; Maonce twojej w dank za jej uprzejmo Kaza mi piercie ten dorczy; sowem, Zadowolony by zupenie. MAKBET Dobra Ch nasza bya niewolnic braku Przygotowania; gdyby bya moga Swobodnie dziaa, byoby inaczej. BANKO O, i tak wszystko byo jak najlepiej. Mylaem tego wieczora o owych Trzech widmach: wrba ich ju si po czci Sprawdzia. MAKBET Ani pomylaem o nich, Warto by jednak w wolnej chwili znowu O tym pomwi. Oznacz czas, kochany Banko. BANKO Zostawiam ci go do wyboru. MAKBET Jeeli zechcesz wybr mj potwierdzi, Wypadek [1] jego bdzie ku tym wikszej Czci twojej. ------- [1] tj. wynik BANKO ebym jej tylko nie straci, Chcc j powikszy, a zachowa zdoa Czyste sumienie i wiar niezomn, Suy ci bd. MAKBET Dobranoc, tymczasem. BANKO Dzikuj; ycz ci nawzajem dobrej. Wychodzi B a n k o i F l e a n c e. MAKBET Id powiedz pani, eby zadzwonia, Skoro w napj dla mnie bdzie gotw. Moesz si potem pooy. Wychodzi suga. Jestli to sztylet, co przed sob widz, Z zwrcon ku mej doni rkojeci? "Pjd, niech ci ujm! Nie mamci, a jednak Cigle ci widz. Fatalne widziado! Nie jeste ty dla zmysu dotykania, Tylko dla zmysu widzenia dostpny? Jeste sztyletem tylko wyobrani? Rozpalonego tylko mzgu tworem? Widz ci jednak tak samo wyranie Jako ten, ktry wanie wydobywam. Ty mi wskazujesz jak przewodnik drog, $Ktr i miaem; takiego te miaem Uy narzdzia. Albo mj wzrok baznem Jest w porwnaniu z reszt moich zmysw, Albo jest wicej wart ni wszystkie razem. !Cigle ci widz, a na twojej klindze I rkojeci znamiona krwi, ktrych Pierwej nie byo. Nie ma ich w istocie: Moja to krwawa myl jawi je oczom. Na caym teraz pobszarze wiata Natura zdaje si martwa i straszne Marzenia szarpi snu cich zason. Teraz to wadza czarodziejska wici Ofiary bladej Hekacie i dziki Mord, podniesiony z legowiska wyciem Czujnego swego czatownika, wilka, Ktrego odgos jest dla ekscytarzem, Chykiem, jak zodziej lub duch, mknie do celu, O ty spokojna, niewzruszona w swoich Posadach ziemio, nie sysz moich krokw, Aby kamienie nie wypowiedziay, Gdzie id, i nie zdradziy alarmem Tej zgrozy, co ma nastpi. Ja si odgraam, a on jeszcze yje; #ar czynu zibi sw jaowe chryje. Sysze si daje odgos dzwonka. Dalej! czas nagli; ju dzwonka wezwanie Daje mi sygna. Nie sysz go, Dunkanie, Bo tego dzwonka melodia straszliwa Do nieba ciebie lub do pieka wzywa. Wychodzi. SCENA DRUGA Tame. Wchodzi L a d y M a k b e t. LADY MAKBET "Co ich upio, to mnie ocucio,Co ich zniemogo, we mnie wzmogo siy. C to jest? Cicho! To puszczyk zahucza, Zowrogi ten str nocny, ktry gronie Woa dobranoc. On tam jest; podwoje Na wp otwarte; pijane pachoki Szydz chrapaniem z swego obowizku. Taki im napj daam, e natura #I mier spr teraz wiod o ichycie. MAKBET za scen Kto tu? hej! LADY MAKBET Biada! pewnie si ocknli I wszystko na nic. Zamach to, nie zbrodnia, Zgubi nas. Cicho! Pokadam sztylety Tu przecie przy nich; nie mg ich nie znale. Gdyby by we nie nie tyle podobny Do mego ojca, byabym si bya Niechybnie sama na to odwaya. Ha! I c? Wchodzi M a k b e t. MAKBET "Stao si. Syszaa haas? LADY MAKBET Syszaam sowy krzyk i powierk wierszcza. Ce to mwi, mu? MAKBET Kiedy? LADY MAKBET Teraz. MAKBET Kiedym tu wchodzi? LADY MAKBET Tak. MAKBET Cicho! Czy syszysz? Kto tam pi w tamtym pokoju? LADY MAKBET Donalbein. MAKBET przypatrujc si swoim rkom aosny to jest widok! LADY MAKBET Wstyd si mwi: aosny widok; niemny tak mwi. MAKBET Jeden si zamia przez sen, drugi krzykn: #Ratunku! ", a si przebudzili wzajem; Jam sta i sucha, ale oni cicho Zmawiali pacierz i znw si spokojnie Do snu pokadli. LADY MAKBET Tam ich dwch jest. MAKBET Jeden $Zawoa: Boe, zmiuj si nad nami! ", A drugi: Amen ", jakby mi widzieli Z tymi rkami kata stojcego I ledzcego ich trwog. Jam nie mg Powiedzie amen, wtenczas kiedy oni #Mwili: Boe, zmiuj si nad nami! " LADY MAKBET Nie zastanawiaj si nad tym tak pilnie. MAKBET Dlaczego tego nie mogem powiedzie? Potrzebowaem bardzo zmiowania, A jednak amen zamaro mi w ustach. LADY MAKBET Nie trzeba sobie takich rzeczyw takim wietle wystawia; inaczej by przyszo Oszale. MAKBET Zdao mi si, e syszaem "Gos woajcy: Nie zaniesz ju wicej! " Makbet zabija sen, niewinny sen, Ktry zwikane wzy trosk rozplata, Grzebie codzienne ndze; sen, t kpiel Znuonej pracy, cierpicych serc balsam. Odywiciela natury, gwnego Posikodawc na uczcie ywota. LADY MAKBET Co wygadujesz! MAKBET Cigle mi brzmia w uszach Ten glos: Nie zaniesz, nie zaniesz ju wicej! " Glamis sen zabi, dlatego te Kawdor Nie zanie; Makbet nigdy ju nie zanie. LADY MAKBET Kt to tak woa? O szlachetny tanie, Rozmikczasz w sobie tgo ducha marzc Tak chorobliwie. Id, we troch wody I obmyj rk z tych plugawych znamion. "Po co tu z sob przynis te sztylety? Tam jest ich miejsce. Id, odnie je, poma Krwi tamtych ludzi. MAKBET Ju tam moja noga Nie wnijdzie. Wzdrygam si, kiedy pomyl O tym, com zrobi; widok tegobyby Nad moje siy. LADY MAKBET Kaleka na duchu! "Daj te sztylety. picy i umarli S obrazkami tylko; nikt prczdzieci "Malowanego nie lka si diaba.Sama ubarwi krwi rce i szaty Tych dwch pachokw, bo oni si musz Wyda sprawcami zbrodni. Wychodzi. !Sycha z zewntrz koatanie.MAKBET Skd ten odgos? #C si to ze mn stao, kiedylada Szmer, lada szelest przejmuje mi dreszczem? Co to za rce? Ha! wzrok mi poera Ich widok. Mgeby cay ocean Te krwawe lady spuka z mojej rki? Nie, nigdy! raczej by ta moja rka Zdoaa wszystkich mrz wody zrumieni I ich zielono w purpur zamieni. L a d y M a k b e t wraca. LADY MAKBET Rce mam twoim podobne, lecz wstyd by Spali mi lica, gdybym miaa serce Biae [2] jak twoje. Koatanie. Sycha koatanie. U poudniowej bramy; przejdmy ywo Do naszych komnat. Kilka kropel wody Oczyci nas wnet z plamy tego czynu. Jake on wtedy bdzie lekkim! Mstwo #Cakiem ci, widz, opucio. Koatanie. Syszysz, Znw koataj. Przywdziej nocny ubir, Aeby skoro wyj potrzeba bdzie, Nie pokazao si, emy czuwali. Przestae gubi si tak ndznie w mylach. ------- [2] tj. lkliwe MAKBET Obok uczucia takiej okropnoci. Lepiej byoby utraci poczucieSamego siebie. Koatanie. Zbud tym koataniem Dunkana! Oby mg tego dokaza! Koatanie. SCENA TRZECIA Tame. Wchodzi O d w i e r n y. Cige koatanie do bramy. ODWIERNY To dopiero wybijanie! Gdyby przy bramie pieka by odwierny, wiecznie by tylko musia klucz obraca. koatanie Stuk! stuk! stuk! kto tam? W imi Belzebuba! To jaki !dzierawca, co si obwiesi z rozpaczy, e si zboe zanadto sypao. W por wa przychodzisz. A czy masz przysobie zapas chustek? bo si tusiarczycie napocisz. koatanie Stuk! stuk! stuk! kto tam? W imi innego diaba! To jaki krtacz, co umia na dwch stokach siada i na kadym !odprzysiga si drugiego; co !w imi Boe popeni szkarad "bez liku, a jednak nie mg siwkrci do nieba. Pjd, pjd, moci krtaczu. koatanie Stuk! stuk! stuk! kto tam? Do wszystkich diabw! To angielski krawiec, co spekulowa na odkrawkach z francuskich spodni. Pjd tu, krawcze. A czy przynosisz z sob elazko do prasowania? bo tu bdziesz mg wybornie rozgrza dusz. koatanie #Stuk! stuk! stuk! Rycho si toskoczy? Co ty za jeden? Ale tu za chodno na pieko i nie chce mi si by duej odwiernym u Lucypera, a chciaem wpuci po jednym zkadego cechu, z takich co toweso, wionian drog zdaj do wieczystych sobtek. koatanie Zaraz! zaraz! A prosz, nie zapomnijcie te o odwiernym!Otwiera bram. Wchodz M a k d u f i L e n n o x. MAKDUF Czy si tak pno spa "pooy, mj przyjacielu, e tak pno wstajesz? ODWIERNY W rzeczy samej, do usug "waszej wielmonoci, pio si !troch tej nocy! ju drugi kur pia, kiedymy si spa pokadli, a picie, z przeproszeniem waszej wielmonoci, jest ojcem trzech rzeczy. MAKDUF C to za trzy rzeczy, ktre piciu swj byt winny? ODWIERNY Czerwony nos, panie, piczka"i uryna. Co si tyczy mioci, jest ono po czci jej ojcem, a po czci nie jest, bo pobudza dz, a wstrzymuje wykonanie; dlatego wielkie picie mona nazwa przeniewierc wzgldem $mioci, bo j rodzi i umierca; podega j i ostudza; pocigaj i odpycha; daje jej egzystencj, ale bez konsystencji; koysze j do snu i kamic jej "rzeczywistoci, upoledza j w rzeczywistoci. MAKDUF Musiao ci ono duo tej nocy nakama. ODWIERNY Nie inaczej, panie, miaem jego kamstw a po dziurki, "ale mu si nie daem i chocia "mi kilka razy z ng cio, "przecie w kocu udao mi si je zrzuci. MAKDUF Czy twj pan wsta ju? Nasze koatanie Przebudzio go pewnie. Oto idzie. M a k b e t wchodzi. LENNOX Dzie dobry, wodzu. MAKBET Dzie dobry wam wzajem. Mili panowie. MAKDUF Czy krl wsta? MAKBET Nie jeszcze. MAKDUF "Kaza mi wczenie si zbudzi, i tak ju Spnilimy si o godzin. MAKBET Chcecie, Bym was do niego zaprowadzi? MAKDUF Wiem ja, Szlachetny tanie, e podejmowane W podobnych razach trudy s radosne Waszemu sercu, trudami jednake By nie przestaj. MAKBET Ochoczo usugi Rzewi fatyg. Oto drzwi do krla. MAKDUF Bd tak miay wej, bo mam po temu Wyrany rozkaz. Wychodzi. LENNOX Czy krl dzi odjeda? MAKBET Tak postanowi. LENNOX Noc ta nadzwyczajnie !Bya burzliwa; gdziemy spali, wicher Zerwa kominy i w powietrzu sycha Byo, jak mwi, aosne jczenia, Dziwne rzenia jakby konajcych I gonym gosem zwiastowane wieszczby !Straszliwych pog i rnych wypadkw Znamionujcych opakane czasy. Ptak nocny kwili i ziemia podobno #Trzsa si caa jak w febrze. MAKBET W istocie, Straszna to bya noc. LENNOX Moda ma pami Nie moe sobie przypomnie podobnej, M a k d u f wraca. MAKDUF O zgrozo, zgrozo nad wszelkie pojcie, Nad wszelki ludzki wyraz! MAKBET I LENNOX razem Co si stao? MAKDUF Odmt dokona swego arcydziea. Mord witokradzki zgwaci namaszczon "wityni Pana i wydar z niejycie! MAKBET Co mwisz? ycie? LENNOX Czyje ycie? MAKDUF Idcie Tam i osupcie kamieniem na widok Nowej Gorgony. Nie kacie mi mwi. Idcie, zajrzyjcie tam i sami mwcie. M a k b e t i L e n n o x wychodz. Hola! Wstawajcie! Przybywajcie! Bijcie W dzwony na alarm. Mord! piekielna zdrada! Banko! Donalbein, Malkolm! Przybywajcie! Otrzcie z siebie sen, t mask mierci, By mier prawdziw ujrze. Przybywajcie Co tchu! i patrzcie na ostatecznego Sdu przedobraz! Hej! Malkolmie! Banko! Jak duchy z grobw wywoane pieszcie Przypatrzy si tej zgrozie! Dzwon bije na gwat. L a d y M a k b e t wchodzi. LADY MAKBET Co si stao, e tak zowrogiej trby odgos wszystkich W domu rozbudza? Dlaboga, Makdufie, Mw, co si stao? MAKDUF O szlachetna pani, Nie wam to sysze, co bym mg powiedzie: Wiadomo tego rodzaju, trafiwszy Niewiecie ucho, zabiaby. B a n k o wchodzi. Banko! O Banko! Krl, nasz pan, zamordowany! LADY MAKBET Niestety! w naszym domu! BANKO W czyimkolwiek, Zbyt to okropne! O kochany Dufie, Bd z sob samym w sprzecznoci i powiedz, e to fasz. M a k b e t i L e n n o x wchodz. MAKBET Gdybym by umar godzin Przed tym wypadkiem, zamknbym by pikny Okres ywota. Nie ma od tej pory Nic szanownego na tym wiecie; wszystko "Jest tylko blichtrem; wielko, wito zniky, Scedzone wino ycia, same tylko Mty zostay w tym lochu marnoci. "M a l k o l m i D o n a l b e i n wchodz. DONALBEIN Co za nieszczcie tu si stao? kogo Dotkno? MAKBET Naprzd was i wy ostatni Dowiadujecie si o tym: cne rdo, Z ktrego wasza krew pocztek wzia, Zatamowane na wieki. MAKDUF Wasz rodzic Zamordowany zosta. MALKOLM O, przez kogo? LENNOX Sprawcami zbrodni byli, jak sizdaje, Dwaj pokojowcy: rce ich i twarze Nosiy lady krwi, to ich zegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&cXxc{X cXcAYcHYcY!cZ(cqZ/cZ6Sc7[=[ sztylety, Ktremy na ich posaniu znaleli. Wzrok mieli bdny, jakby obkany, Kiedymy weszli. Pod stra tych ludzi Niczyje ycie nie byo bezpieczne. MAKBET auj teraz, em ich w uniesieniu Wciekoci zabi. MAKDUF A to na co? na co? MAKBET Kt jednoczenie moe by roztropnym I przeraonym, agodnym i gniewnym, Wiernym i obojtnym? Nikt zaiste. arliwa moja przychylno stumia Zimn rozwag. Tu Dunkan lecy, Z srebrnym, krwi zot powleczonym wosem, Okryty rany wygldajcymi Jako wyomy w naturze, przezktre Szerokie przejcie otwarto zniszczeniu - A tu mordercy, naznaczeni barw Swego postpku, z wieo zbroczonymi Puginaami: kt ywicy w sercu Mio, a obok mioci odwag, Byby inaczej tej mioci dowid? LADY MAKBET Pomcie mi wyj, ach! MAKDUF Lady zasaba! Wezwijcie ludzi na pomoc. MALKOLM na stronie do brata Dlaczeg Stoimy niemi, my, ktrych najbliej Ten cios dotyka? DONALBEIN C si nam odzywa Tu, gdzie ukryty wrg nasz niewidzialnie Moe gdzie czyha, by nagle nas dosic. Precz std! zy nasze jeszczeniedojrzae. MALKOLM #I cika bole nasza nie jest jeszcze Na czynnej stopie. BANKO do sug nadchodzcychOdprowadcie pani. L a d y M a k b e t wychodzi wsparta na sugach. My za okrywszy na wp nagie ciaa, Ktre na chody wystawione marzn, Zbierzmy si celem jak najcilejszego Zbadania tego strasznego wypadku. Kadym z nas miota niepewno; co do mnie, Owiadczam wobec majestatu Boga, Ze walczy bd przeciw skrytym planom Tej niecnej zoci. MAKBET I ja. WSZYSCY I my wszyscy. MAKBET Idmy si przybra, jak przystoi mom. W gwnej si sali zgromadzimy. WSZYSCY Zgoda. Wszyscy wychodz prcz M a #l k o l m a i D o n a l b e i n a. MALKOLM "C ty zamylasz? Nie czmy si z nimi, Udawa ao jest to rola atwa Dla dusz nasikych faszem. Ja natychmiast Jad do Anglii. DONALBEIN A ja do Irlandii. Odosobnieni bezpieczniejsi bdziem! Tu kady umiech jest noem. Im kto krwi bliszy, tym bliszy krwotoku. MALKOLM Jeszcze ten pocisk ukrytego strzelca Nie pad na ziemi: najbezpieczniej bdzie #Zej z celu. Na ko wic! nie tramy czasu Na poegnalne formy, ale chyo Wynomy si z tych miejsc. Gdzie grozi zdrada, Godziwie kradnie, kto sam si wykrada. Wychodz. SCENA CZWARTA Za obrbem zamku. Wchodz R o s s e i S t a r z ec. STARZEC Kop lat z gr pamitam, widziaem Wiele widowisk, wiele okropnoci, Ale dzisiejsza noc wszystko dawniejsze W miech obrcia. ROSSE Patrz, poczciwy starcze, Jak samo niebo w gniewie na zo ludzk Zdaje si grozi jej krwawej widowni; Podug zegara to dzie, a jednake Gruby mrok tumi wschodzc pochodni. Jestli to przemoc nocy czyli wstyd dnia, !e ciemno kryje tak oblicze ziemi, Kiedy j miao ucaowa soce Oywcze? STARZEC Jest to tak nienaturalne, Jak w czyn wieo teraz dokonany, Przyszego wtorku widziaem sokoa Majestatycznie si unoszcego; Wtem ndzna sowa napada goz boku I zadziobaa. ROSSE A konie Dunkana (Rzecz nie do wiary, a jednak istotna), Owe rumaki tak pikne i rcze, Prawdziwe w swoim rodzaju piecida, Zdziczay nagle, stargay uwizie I z bram stajennych wypady, jak gdyby Chciay wojowa z ludmi. STARZEC Powiadaj, e si poary. ROSSE W istocie tak byo, Ku osupieniu moich oczu, ktre Na to patrzay. Oto zacny Makduf. M a k d u f wchodzi. !C tam na wiecie sycha? MAKDUF Czyli nie wiesz? ROSSE Wiadomo, kto by sprawc tego czynu, Przechodzcego wszelk nazw zbrodni? MAKDUF Ci, ktrych Makbet zabi. ROSSE O nieszczni! C ich do tego skonio? MAKDUF Namowa. Synowie krla, Malkolm i Donalbein, Uszli: to rzuca na nich podejrzenie. ROSSE !Oni! Natura nie ma ju rkojmi!O marnotrawna wyniosoci, sama Niweczysz wasne rodki ycia! Tak wic, Wedug wszelkiego prawdopodobiestwa Wadza krlewska na Makbeta spadnie. MAKDUF Ju go obrano, i ruszy do Skony Na koronacj. ROSSE Gdzie zoono zwoki Dunkana? MAKDUF W Kolmes-hill, w witych podziemiach, Gdzie spoczywaj koci jego przodkw. ROSSE Udajeszli si do Skony? MAKDUF Nie, bracie: Do Fajfu. ROSSE A ja do Skony. MAKDUF Bodajby Wszystko tam znalaz po myli, inaczej Byoby prawd, e si w starej szacie Wygodniej chodzi ni w nowym szkaracie. ROSSE Bd zdrw, mnie zwodny pozr nie omami. Bywaj zdrw, starcze. STARZEC Niech Bg bdzie z wami I z kadym, ktry w imi Zbawiciela Ze zmieni w dobre, wroga w przyjaciela! Wychodz. AKT TRZECI SCENA PIERWSZA Forres. Sala w paacu. Wchodzi B a n k o. BANKO Masz tedy bero, Kawdor, Glamis, wszystko Tak, jak ci owe czarodziejskiewidma Przepowiedziay, obawiam si tylko, Czy nie za krzywo do tego przyszede. #Bd jak bd, byo przecie powiedziane, e si to twoim zstpnym nie dostanie, e raczej ja mam by szczepem i ojcem Mnogich krlewskich odroli. Jeeli Ich przepowiednia nie kamie (a Makbet Tego dowodem), dlaczeg by one Nie miay by i dla mnie wyroczniami Tak jak dla niego i nieponn we mnie #Budzi nadziej? Ale pst! do tego. Odgos trb. Wchodz M a k b e t i L a d y M a k b e t przybrani po !krlewsku. L e n n o x, R o s s e, lordowie, damy i orszak. MAKBET Oto nasz gwny go. LADY MAKBET Gdyby nam zbywa, Byaby w naszym towarzystwie prnia I niezupena rado. MAKBET Wydajemy Tego wieczoru uroczyst uczt I o obecno wasz na niej prosim. BANKO Wasza wysoko moe mn rozrzdza, Bo obowizki me z ni s spojone cisymi wzy. MAKBET Wyjedasz, milordzie, Dzi po poudniu? BANKO Taki jest mj zamiar. MAKBET Krzyuje nas to; radzi bymy byli !Usysze gos wasz dzisiaj na obradach !(Gos, ktry zawsze mia tyle trafnoci, Ile powagi); nagrodzim to jutro.Daleko jedziesz? BANKO Tak daleko, panie, e czas potrzebny do odbycia drogi Wypenia wanie w sam miar przecig Midzy t chwil a uczt; jeeli Mj biegun skrewi, bd musia jedn Albo dwie godzin nocy zosta dunym, MAKBET Nie omieszkaje si stawi. BANKO Upewniam "Wasz krlewsk mo, e nie omieszkam. MAKBET Doszo do naszych uszu, e wyrodni Nasi kuzyni skierowali drog: Jeden do Anglii, drugi do Irlandii, Ze wypierajc si swej czarnej zbrodni Szerz tam dziwne fasze. Ale o tym Do jutra: bdzie to jedna z spraw stanu, O ktrych wsplnie naradza si mamy. Siadaje na ko i wracaj nam zdrowo. Czy Fleance jedzie take? BANKO Jedzie, panie; Interes nagli nas. MAKBET yczymy waszym Koniom szybkoci i pewnoci wnogach I poruczamy was ich grzbietom.Wychodzi B a n k o. Niech kady bdzie panem swego czasu Do sidmej wieczr; pragnc wam na potem Milszym uczyni nasze towarzystwo, Pozostajemy do wieczerzy sami; Bogu tymczasem was oddajem!Wychodz L a d y M a k b e t,lordowie, damy itd. Hola, Czy owi ludzie, ktrych zamwiem, Czekaj na me rozkazy? SUGA Czekaj U bram zamkowych, panie. MAKBET Niech tu przyjd. Wychodzi S u g a. By tym, czym jestem, jest toniczym nie by, !Jelibym nie mg by tym bezobawy. Ten Banko jest mi grony: ma on w sobie Co krlewskiego, czego si ba trzeba. Nieustraszony on i z gotowoci Waenia si na wszystko czy w sobie Zimn rozwag, ktra jego mstwo Po pewnej drodze kieruje do celu; Prcz niego nie ma na wiecie czowieka, Ktrego bym si lka: obok niego Czuje si duch mj ucinionym, jako Wedle podania czu si ucinionym Duch Antoniusza przy Cezarze. Zgromi Owe niewiasty, kiedy mi nazway Krlem, i kaza im do siebie mwi; Wtedy go one pozdrowiy ojcem Szeregu krlw. Mnie wic bezowocn Day koron, wsadziy mi w rk Jaowe bero, majce plonowa Komu obcemu, nie moim potomkom. To wic sumienie sobie splugawiem Dla rodu Banka, dla jego korzyci Zamordowaem zacnego Dunkana; Spokojno sobie zatruem jedynie Dla rodu Banka i wieczny mj klejnot Wsplnemu ludzi nieprzyjacielowi Na up oddaem po to tylko, eby Ukoronowa rd, nasienie Banka! O, niech si raczej ostateczno stanie. Losie, wyzywam ci w zapasy! Kto tam? S u g a z dwoma zbjcami wchodzi. Id i za drzwiami czekaj, a ci wezw. Wychodzi S u g a. Z wami to wczoraj mwiem? PIERWSZY ZBJCA Tak, panie. MAKBET !Dobrze wic. Czycie rozwayli cile I przetrawili to, com wam powiedzia? Wiecie ju, e to on owego czasu Obszed si z wami tak niesprawiedliwie #I ecie winni byli, posdzajcMoj niewinno, tego wam dowiodem W ostatniej naszej rozmowie; wykryem Wam jak na doni, jak was oszukano, Jak z was zadrwiono, zrobiono narzdzia, Kto was tak zay i inne szczegy, W ktrych osnowie najograniczeszy Pgwek byby namaca mg Banka. PIERWSZY ZBJCA Tak, powiedziae nam, panie, to wszystko. MAKBET Tak, powiedziaem wam to wszystko; teraz Powiem wam, co jest celem obecnego Mego widzenia si z wami. Azali W waszej naturze przemaga cierpliwo Do tego stopnia, e mimo puszczacie Najcisze krzywdy? Azali jestecie "Tak witobliwi, eby si a modli Za zdrowie i za dom tego czowieka, Ktrego rka w grb was pochylia I dzieci wasze przymusia ebra? PIERWSZY ZBJCA Z mami, panie, masz spraw.MAKBET Wiem dobrze, "e si liczycie do mw tak samo Jak wye, ogar, chart, jamnik i kundel, Brytan, mops, pudel, buldog i tam dalej Do psw si licz. Oddzielna rubryka Wskazuje, ktry z nich chyy, powolny, Dobry str domu lub zdatny do oww I tym podobnie, odpowiednio darom, Jakimi matka natura kadego Uposaya, i taki dopiero Szczeglny tytu nadaje kademu Waciw cech na oglnej licie Psiego rodzaju - tak si ma i z ludmi. Jeeli przeto zajmujecie miejsce W rubryce mw z sercem, nie w ostatniej Klasie ras ludzkich, wyrzeczcie to miao, A ja wam wska pewn czynno, ktrej Uskutecznienie na zawsze uwolni Was od waszego miertelnego wroga I ask nasz wam zjedna za zdrowie, Ktre w nas cherla, dopki on yje, "A z mierci jego by zakwito. DRUGI ZBJCA Jestem Czowiekiem, panie, ktrego zawzity !Bicz wiata przywid do tego, e gotw Na wszystko, byle na przekor wiatu. PIERWSZY ZBJCA We mnie za widzisz, panie, chudeusza, Tak znkanego igraszkami losu, e rad wystawi swoje ndzne ycie Na wszelki hazard, byle je poprawi Lub si go pozby. MAKBET Wiecie ju obadwaj, e Banko waszym by nieprzyjacielem. ZBJCY Ju to wiadoma rzecz. MAKBET Jest on i moim, I to tak gronym, e kada minuta Jego istnienia czyni moje ycie Niepewnym. Mgbym go sprztn otwarcie Moc jedynie wadzy mej i woli. Lecz wzgld na pewnych wsplnych nam przyjaci, Ktrych yczliwo jest mi podana, Wstrzymuje mnie od tego: musz raczej Udawa bole nad upadkiem tego, Ktrego strc. W takiej koniunkturze Wzywam pomocy waszej i powierzam Wam wykonanie dziea, ktre winno Przed okiem wiata pozosta ukryte, Dla wielu wanych powodw. DRUGI ZBJCA Spenimy, Panie, co kaesz. PIERWSZY ZBJCA Choby nasze ycie... MAKBET Mstwo wam patrzy z oczu. Za godzin Wska wam miejsce, ktre macie zaj, Gdy mrok zapadnie, bo si to sta musi Dzisiejszej nocy i nieco opodalOd zamku. Bdcie szpiegami sposobnej Ku temu chwili, a pomnijcie cigle, By na mnie nie pad i cie podejrzenia; Aby za w sprawie tej nie byoadnej Breszy i luki, trzeba, eby Fleance, Syn jego, ktry towarzyszy ojcu, "A ktry rwnie nie jest mi na rk, Los z nim podzieli. Zostawiam was samych, Namylcie si tu, powrc niebawem. DRUGI ZBJCA !Namylilimy si ju do. MAKBET Tym lepiej. Rzecz wic skoczona, zaraz was przywoam. Jeli ci, Banko, niebo przeznaczone, Dzi jeszcze pewn znajdzieszw nim koron. Wychodz. SCENA DRUGA Tame. Inny pokj. Wchodzi L a d y M a k b e t, za ni S u c a. LADY MAKBET Nie wiesz, czy Banko wyjecha? SUCA Wyjecha, askawa pani, lecz wraca dzi na noc. LADY MAKBET Powiedz krlowi, e chc z nim pomwi, Jak znajdzie woln chwil. SUCA Spiesz, pani. Wychodzi. LADY MAKBET Wszystko chybione, na nic wszystko, jeli Drymy o skutek, ktrymy odnieli. Lepiej mier ponie ni czynic jej zado !Z dziea zniszczenia wtpliw mie rado. Wchodzi M a k b e t. C, mj maonku? Czemu tak samotny, W ponurych tylko marze towarzystwie? ywicy cigle owe myli, ktre Powinny byy umrze razem z tymi Co je wzbudzaj. Na co nie ma rodka, Nad tym si nie ma i co zastanawia; "Co si raz stao, ju si nie odstanie. MAKBET #Rozpatalimy wa, nie zabili - Zronie si, bdzie znw gadem: zb jego Jadem zaprawny nie przestaje grozi Biednej niecnocie naszej. Niechaj raczej Ksztat rzeczy runie, oba wiaty zadr, Nibymy mieli nasze jado dzienne Z trwog poywa i sypia pod wpywem Tych snw, co w nocy nami trzs; raczej Zaj nam miejsce przy tym, ktregomy W grb wyprawili, ni w cigych konwulsjach Lee na strasznych torturach sumienia. Dunkan spoczywa; dobrze pi po febrze Ziemskiego ycia; zdrada dokonaa Arcymistrzowskiej sprawy; stal, trucizna, Domowy zamach ani obcy najazd Nic mu zaszkodzi ju nie moe. LADY MAKBET Dalej, Szlachetny tanie! Precz fady z oblicza! Bd wes, rad bd dzisiejszym twym gociom. MAKBET Bd rad, bd i ty, luba, podobnie, Miej za szczeglnie Banka na pamici, Odznaczajce okazuj mu wzgldy Zarwno usty, jak oczyma. W takim, Jak my jestemy dzisiaj, pooeniu Trzeba nam nasz niedojrza wadz Polewa ros pochlebstwa, oblicza Czyni serc larw, aby nikt nie dostrzeg, Co si pod nimi kryje. LADY MAKBET Bd spokojny. MAKBET O ono, serce me skorpionw pene! Wszak wiesz, e Banko, Fleance jeszcze yj. LADY MAKBET Wiem, ale przecie dzierawa ich ycia Nie jest wieczysta. MAKBET W tym nasza otucha, e z ciaa obaj s i z krwi. Swobodnie Patrzmy wic w przyszo. Nim nietoperz skoczy Swj rewir wkoo zamku, nim na rozkaz Bladej Hekaty nocny chrzszcz wybrzczy Chrapliwy nokturn, spenione zostanie Strasznej wanoci dzieo. LADY MAKBET Jakie dzieo? MAKBET Nie pytaj, luba, bd przez niewiadomo Wolna od winy, dopki nie bdziesz Moga przyklasn temu dzieu. Przybd, lepica nocy, zaso katarakt Litociwego dnia czue renice, Stargaj, zniszcz krwaw, niewidzialn doni Te pta, ktre swobody nam broni! wiato dokoa ziemskiego przestworu Przygasa, wrona pociga do boru, Wdziczny dnia orszak mdleje,chyli gowy, Natomiast nocna czer zaczyna owy. #Pjd, ono, nie mw nic. Zy plon bezprawia Nowym si tylko bezprawiem poprawia. Wychodz. SCENA TRZECIA Tame. Cz lasu z bram do zamku prowadzc. Z b j c y. PIERWSZY ZBJCA Kto ci si kaza z nami zczy? TRZECI ZBJCA Makbet. DRUGI ZBJCA Mona mu ufa, skoro tak dokadnie ich zegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqc[ c\ & Jc~\ pc\ "7cD] Y!c]+(c ^&0cm^98,^e9>G^Wie, o co idzie. PIERWSZY ZBJCA Wic pozosta z nami. Szcztki dnia tlej jeszcze na zachodzie #I spnionego podrnika naglWraca do domu. Cel naszych czat wkrtce Nadejdzie. TRZECI ZBJCA Cicho! Sysz ttent koni. BANKO za scen Dajcie tu wiata! hej! DRUGI ZBJCA To on niechybnie, !Bo wszyscy inni gocie ju s w zamku. PIERWSZY ZBJCA Konie wysya luzem naokoo. TRZECI ZBJCA Tak kady czyni, bo std na piechot Droga o mil krtsza. B a n k o i F l e a n c e wchodz, przed nimi pachoekz pochodni. DRUGI ZBJCA wiato! wiato! TRZECI ZBJCA To on. PIERWSZY ZBJCA Tak, to on sam. Nie tramy czasu. BANKO Tej nocy bdzie deszcz. PIERWSZY ZBJCA Natychmiast lunie. Napada B a n k a. BANKO padajc Zdrada! Uciekaj, Fleansie, uciekaj, Bd mym mcicielem. Ha! Ndzniku! Umiera. !F l e a n c e i P a c h o e k uciekaj. TRZECI ZBJCA Kt to Zgasi pochodni? PIERWSZY ZBJCA Nie taki by rozkaz? TRZECI ZBJCA "Jeden leg tylko, drugi umkn.DRUGI ZBJCA Szkoda, !Wypucilimy poow zarobku. PIERWSZY ZBJCA $Bd co bd, idmy donie, co si stao. Wychodz. SCENA CZWARTA Wielka sala w paacu. Uczta przygotowana. M a k b e t, L a d y M a k b e t, R o s s e, L e n n o x, lordowie i inne osoby. MAKBET Znacie panowie swoje stopnie: sidcie I od pierwszego a do ostatniego, Bdcie nam z serc, a pozdrowieni. LORDOWIE Dziki Waszej krlewskiej moci. MAKBET Usidziemy Wpord was, jak przystoi uprzejmemu Gospodarzowi; co do gospodyni, Ta zachowuje pierwsze miejsce, wszake W stosownej chwili zadamy od niej Objawu serdecznoci. LADY MAKBET Zechciej Zapewni o niej, mj maonku, wszystkich Naszych przyjaci tu si znajdujcych; Serce me bowiem wielce im jest rade. P i e r w s z y z b j c a ukazuje si we drzwiach. MAKBET !Oni te z serca ci dzikuj zato, Ju wypenione obie strony stou, Ja tu w porodku usid. Wesoo, Moi panowie! bdcie w pogotowiu, Bo wnet kolejny kielich zacznie kry. !zblia si do Z b j c y; na stronie Na twojej twarzy krew. ZBJCA To wic krew Banka. MAKBET Wol j zewntrz u ciebie nieli Wewntrz u niego. Wic ju usunity? ZBJCA !Krta ma przernit, panie: t przysug Jam mu wywiadczy. MAKBET Walny z ciebie rzenik, Lecz i ten niemniej walny, co z Fleancem %Rwnie postpi; jeli ty to zrobi, Nieporwnany zuch. ZBJCA Najmiociwszy! Fleance si wymkn. MAKBET Moja wic choroba Powraca znowu. Bybym, gdybynie to, Zdrw jak lew, silny jak marmur, jak skaa Nieporuszony, lekki jak powietrze, Ktre ogarnia wszystko; tak za jestem !Sptany, wty, cieniony, oddany Na up kaprynych trosk i niepewnoci. Zabezpieczony aby tamten? ZBJCA Tamten Jak najbezpieczniej ley w dole, z gow Tuzinem ciosw oszamerowan, "Z ktrych najlejszy byby jumiertelnym. MAKBET To dobrze: stary w ju nie powstanie. w gad, co uciek, ma w sobiezarody Trucizny, z czasem mogcej zaszkodzi, Ale na teraz nie ma jeszcze da. !Oddal si jutro, rozmwim si znowu. Z b j c a wychodzi. LADY MAKBET Maonku mj i panie zapominasz O swoich gociach: za nic wszelka uczta, "Jeli si przy niej czsto nie objawia, e to, co dajem, dajemy ochoczo. Lepiej si w wasnym je domu; zachta Jest w obcym, jako sl, zapraw jada, Bez niej gocinno, byaby niesmaczna. MAKBET Luba mentorko! Niech si wic apetyt !Z strawnoci zczy i wiwat oboje! LENNOX Nie raczysz wasza krlewska mo zasi? Duch B a n k a wychodzi spod ziemi i siada na miejscu M a k b e t a. MAKBET !Widzielibymy tu w peni zbirozdb Naszego pastwa, gdyby nam nie zbywa Kochany Banko, ktrego wolimy O nieuprzejmo obwini ni myle, !e mu si jakie nieszczcie trafio. ROSSE !Jego spnianie si ly jego sowu. Nieche nas wasza krlewska mo raczy Swym uczestnictwem uszczliwi. MAKBET Wszystkie Miejsca zajte. LENNOX Tu prne jest jedno. MAKBET Gdzie? Gdzie? LENNOX !Tu, panie. Co si stao waszej Krlewskiej moci? MAKBET Kto z was to uczyni? LORDOWIE Co, miociwy krlu? MAKBET Ty nie moesz Powiedzie, e to ja; nie wstrzsaj ku mnie Tak gronie swymi skrwawionymi wosy. ROSSE Wstamy, panowie, krlowi niedobrze. LADY MAKBET Siedcie, o! siedcie, zacni przyjaciele, Naszemu panu czsto si to zdarza Od lat najmodszych; pozostacie w miejscu: Jest to chwilowy przystp, wkrtce minie. Jeli bdziecie na niego zwaali, Rozdrani go to i ze jego zwikszy. Jedzcie i ani spojrzyjcie na niego. na stronie do M a k b e t a Jeste ty mem czy nie jeste? MAKBET Jestem, I to odwanym, kiedy mog patrze Na co, na widok czego sam Lucyper Musiaby zbledn. LADY MAKBET Brawo! jest to godny Utwr bojani twojej jak w sztylet, #Co to, mwie, wid ci do Dunkana. Takie wybryki, supienia, drtwienia Byyby dobre przy suchaniu bajek Opowiadanych zim przy kominku Przez zabobonne biaogowy, ktrym Stara babunia, potakuje; wstyd si Wyczynia takie miny! bo zaprawd, Wlepiasz wzrok w prne krzeso. MAKBET Patrz, spjrz tylko! Czy widzisz? Ale c mnie to ma trwoy? Moeszli kiwa gow, to i przemw. !Jeli kostnice i groby wracaj Tych, ktrych grzebiem, to odki spw Bd naszymi pomnikami. Duch znika. LADY MAKBET na stronie do M a k b e t a Take "Sza ci do szcztu upoledzi mstwo? MAKBET Jak yw tu stoj, widziaem go. LADY MAKBET Ndzne, miechu i wzgardy godne przywidzenie! MAKBET Krew przelewana bya z dawien dawna, Nim jeszcze ludzkich praw nastay rzdy; Dokonywano i pniej morderstwa Straszne dla ucha; ale do tej pory Po wyjciu duszy umierali ludzie !I wszystko ju si koczyo: dzi oni Podnosz z grobu czoo obcione Mnogimi rany i z miejsc nas ruguj. Straszniejsze to jest od samego mordu. LADY MAKBET !Krlu i panie, przyjaciele nasi Czekaj na ci. MAKBET Prawda, zapomniaem. Nie zdumiewajcie si, cni przyjaciele, Nad tym, co zaszo; jest to osobliwsza Sabo, niedziwna dla tych, co mi znaj. Dalej! Niech yje wino i wesoo! Zaraz usid, nalejcie mi kielich Po same brzegi! Pij za pomylno Moich przezacnych goci. I naszego Ukochanego przyjaciela Banka,Ktry nas smuci sw nieobecnoci. W wasze i jego rce! Oby wszystkim Wszystko si dobrze dziao! Duch ukazuje si znowu. LORDOWIE Przyjm, o panie, Wzajemny toast na podzikowanie. MAKBET Precz z moich oczu! Zapadnij si w ziemi! Krew twoja zimna, koci twe bez szpiku, Nie ma ju siy widzenia w tych oczach, Ktrymi byszczysz. LADY MAKBET Szlachetni lordowie, Chciejcie uwaa to za rzecz zwyczajn; Jest to w istocie niczym, szkoda tylko, Ze nam zaspia swobod tej chwili. MAKBET "Co bd kto mie, i ja miem; przystp do mnie Jako kudaty niedwied puszcz pnocnych, Opancerzony nosoroec albo Tygrys hirkaski; przywdziej, jak zechcesz, Posta, wyjwszy t, a silne moje Nerwy nie zadr; wr wreszcie do ycia !I w gb pustyni wyzwij mi naostrze, Jeli drc cofn kroku, to mnie ogo Lalk bez serca. Precz, okropny cieniu! Duch znika. Zwodnicza maro, precz! Ha! znike przecie! Teraz znw jestem mem. Siedcie, prosz. LADY MAKBET Przerwae uczt, popsue wesoo Tym osobliwszym dziwactwa napadem. MAKBET Moe si zdarza co takiego? Lotnie, Jak letni obok, mimo nas przeciga I nie przejmowa nas na wskro zdumieniem? Wy mi kcicie z wasn wiadomoci, Bo nie pojmuj, jak moglicie patrze Na to widziado i zachowa przy tym Na licach zdrow, naturaln cer, Gdy moje trwoga ubielia. ROSSE Jakie Widziado, panie? LADY MAKBET Nie mwcie nic, prosz, Bo pogorszycie jego stan. Pytania W podobnych razach w wcieko go wprawiaj. Dobranoc, mili panowie, odejdcie. Nie oczekujcie hasa etykiety,Ale oddalcie si natychmiast. ROSSE Dobrej Nocy yczymy i lepszego zdrowia Jego krlewskiej moci. LADY MAKBET Bdcie zdrowi. Lordowie i sudzy wychodz. MAKBET To o krew woa: krew, mwi, krwi da. Syszano drzewa mwice, widziano Podnoszce si gazy, augurowie Tajemniczymi sposoby umieli Za porednictwem wron, krukw i kawek Odkry przelewc krwi. Ktra godzina? LADY MAKBET Noc walczy z brzaskiem dnia. MAKBET Czy wiesz, e Makduf Wzbrania si stawi aa nasze wezwanie? LADY MAKBET Czylie, panie, posya do niego? MAKBET Nie jeszcze, z boku tylko tak syszaem, Mam bowiem w domu kadego z tych tanw Zaufanego sug. Zaraz jutro, Nie odkadajc, pjd do czarownic: Musz mi one co wicej powiedzie. !Co bd mi czeka, wol si dowiedzie "Prdzej ni pniej, abym oko w oko Spojrza losowi. Juem tak gboko W krwi zagrzz, e wstecz i niepodobiestwo, W miejscu za grozi mi niebezpieczestwo; Trzeba wic dalej brn. Wesprzyjcie czary, Czarne, drzemice w mym mzgu zamiary! !Bo ten pd gowy do musi urodzi Wprzd, nim si wyda cel, gdzie ma ugodzi. LADY MAKBET !Pjd, siy twoje potrzebuj wczasu. MAKBET Zapewne, idmy spocz. Mojadusza Ulega jeszcze trwogom nowicjusza Modzimy jeszcze na tym polu. Wychodz. SCENA PITA Okolica pokryta wrzosem. Grzmot. Wchodzi H e k a t e i spotyka T r z y c z a r o w ni c e. PIERWSZA CZAROWNICA Co ci to, co ci to, Hekate? Skd to oblicze marsowate? HEKATE Co mi jest? niby to nie wiecie! Zuchwae baby, jak wy miecie Z Makbetem w tajne szachry wchodzi, Z zbrodni do zbrodni go przywodzi, A mnie, mistrzyni wasz, mnie, Krzewic gwnie wszystko ze, Nie wezwa nawet do udziau W tym dziele mierci i zakau?Co gorsza jedna, o! niecnoty, To to, e dotd wasze psoty Na korzy tylko wyszy temu Zoczycy zapamitaemu, Ktry, jak kady taki gad, Nie wam, lecz sobie suy rad. Pomnijcie mi ten bd naprawi. Nim wit oboki zacznie krwawi, Znajdziecie mnie nad Acheronem, W miejscu na czary przeznaczonem: On tam przybdzie dla zbadania, Jak mu przyszo los zasania. Miejcie tam w pogotowiu sagan I cay przyrzd do wymagan W podobnych razach. Ja odlatam: Tej nocy sia zego spatam. Bdzie to dzieo arcywalne, Okropne w skutkach i fatalne. Miesic dzi w sutej czapce lisiej; Przy jednym jego rogu wisi !Zaklta kropla: t ja w por, Gdy spada bdzie, skrztnie zbior, A gdy zostanie w filtr nasz wlan, Magicznie przedestylowan, Tak sztuczne widma z niej powstan, Ze ich dziaalno razem wzita Do reszty zmysy mu opta. "Drwi bdzie z losu, z mierci szydzi, Dol sw niewzruszon widzie, I lekcewac wszystko w wiecie Sdzi si wiecznym - a wy wiecie, Jak zbytnia ufno w bezpieczestwo Pogra w przepa czowieczestwo. piew za scen: Przybywaj tu, przybywaj tu " itd. !Syszycie? kania woa ddu. Mj may diablik, jak wierszcz w murze, Gwide tam na mnie w mglistej chmurze Wychodzi. PIERWSZA CZAROWNICA Spieszmy si, pdmy chyym lotem, Bo stara bdzie wnet z powrotem. Wybiegaj. SCENA SZSTA Forres. Pokj w zamku. Wchodzi L e n n o x z drugim L o r d e m, LENNOX To, com ci mwi, jest tylko wskazwk; Jak chcesz, j sobie tumacz. Krtko mwic, Dziwne si rzeczy dziay. Makbet roni zy nad Dunkanem, lecz Dunkan ju nie y; Poczciwy Banko pno gdzie wyjecha I przepad; powiesz, e go Fleance zabi, #Bo Fleance uciek. Kt jedzi tak pno? C to za niecne wyrodki, tenMalkolm I ten Donalbein, eby tak dobrego Ojca zabija! Piekielne potwory! Jak to zgroz przejo Makbeta! !Nie utopie zaraz w witym gniewie Sztyletu w piersiach owych dwch zbrodniarzy, Podych opilstwa i snu niewolnikw? !Niepikny to by czyn? ba, i roztropny, Boby to byo oburzyo wszystkich, #Gdyby si byli ci hultaje mieli "Usprawiedliwia. Do, e jak powiadam, We wszystkim znalaz si on jak najtrafniej, !I zdaje mi si, e gdyby mia teraz Pod kluczem synw Dunkana (do czego, Da Bg, nie przyjdzie), dowiedzieliby si, !Co to jest zgadza ojca. To i Fleance... "Ale do tego! Syszaem, e Makduf Z powodu kilku wyrazw niebacznych I nieprzybycia na uczt tyrana!Popad w nieask. Czy ci nie wiadomo, Gdzie on jest teraz? LORD Starszy syn Dunkana, Co go z praw rodu wyzu przywaszczyciel, yje na dworze Anglii, tak uprzejmie Przez pobonego goszczony Edwarda, %e nieyczliwo losu i zo ludzka W niczym czci jego nie czyni uszczerbku, Tam to si uda Makduf, chcc uprosi "witobliwego krla o wysanieNorthumberlanda z walecznym Siwardem Na nasz ziemi, bymy przy pomocy Tych wojownikw (i Tego nad nami, Ktry uwica wszelkie przedsiwzicia) Trwale na koniec zdoali zapewni Chleb naszym ustom i sen nocom naszym; Abymy w czasie uczt, zabezpieczeni Od zbjczych now, mogli niezmylone Hody oddawa i przyjmowa prawe Nagrody, czego wszystkiego dzi akniem. Gucha wie o tym tak uboda krla, e si wraz pocz gotowa do wojny. LENNOX Czy on posya do Makdufa? LORD Tak jest. Lecz pose wrci z lakonicznym: Nie chc " - Mruczc pod nosem, jakby chcia powiedzie; Bdziesz aowa tej godziny, w ktrej "Tak odpowied woye mi wusta. " LENNOX To mu powinno wskaza, jak dalece Ma by ostrony. Oby jaki anio Uprzedzi jego przybycie do Anglii I naprzd odkry cel onego! Oby Bogosawiestwo prdzej mogo wrci Temu krajowi, gniecionemu jarzmem Przekltej rki. LORD Dayby to nieba! Wychodz. AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA Ciemna jaskinia. W porodku wrzcy kociol. Grzmot i byskawice. T r z y c z a r o w n i c e przykotle. PIERWSZA CZAROWNICA Trzykro miaukn bury kot. DRUGA CZAROWNICA Tak, i trzykro puszczyk wrzas. TRZECIA CZAROWNICA Lelek jczy: czas ju, czas. PIERWSZA CZAROWNICA Dalej, dalej, siostry wiedmy, Czarodziejski krg zawiedmy Wkoo kota, wrzumy do "Zbjczych jadw pen do. Ropuszysko, siostro pazu, Co pod zimn bry gazu Przez trzydzieci dni i nocy !W odrtwiaej pic niemocy, "Skiso, zgnio w wasnej ropie, Ciebie naprzd w kotle topi. WSZYSTKIE TRZY taczc wkoo kota Dalej! wawo! hasa! hej! Buchaj, ogniu! kotle, wrzej! DRUGA CZAROWNICA Bagnistego wa szczka Niech w ukropie tym rozmika:abie oko, apki jea, Psi pysk i puch nietoperza, !do mii, eb jaszczurzy, Sowi lot i ogon szczurzy, Niech to wszystko si na kupie Warzy w tej piekielnej zupie. WSZYSTKIE TRZY jak wyej Dalej wawo! hasa! hej! Buchaj, ogniu! kotle, wrzej! TRZECIA CZAROWNICA Jeszcze ingrediencyj kilka! uska smocza i zb wilka, Z mumii sok, kiszka i lina Zbjcy morskiego, rekina, Korze lulka i cykuty Z ona ziemi w noc wypruty, Jzyk blunicego yda, #Kola , i ta si przyda, A do tego Turka nos I z Tatara brody wos, Dwa paluszki maych dziatek Zaduszonych; na ostatek, Dla nadania konsystencji Tej przekltej kwintesencji, Tygrysicy scuche trzewo. WSZYSTKIE TRZY jak wyej Dalej! wawo! w prawo! w lewo! ich zegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&c,_c_fc_cU`+c`C#Pca(Bc~a.ca5]cDbH=XbW lewo! w prawo! hasa! hej! Buchaj, ogniu! kotle, wrzej! DRUGA CZAROWNICA !By za zakl wszelkie duchy, Wlejcie jeszcze mapiej juchy.Wchodzi H e k a t e. HEKATE Dobrzecie mi si popisay, Trud wasz i popiech wart pochway, Teraze dalej, wszystkie spoem Opaszcie sagan skocznym koem I ponad par jego warw piewajc dokonajcie czarw. Wychodzi. Muzyka. piew. Duchy czarne, biae, Bure i szare !Zstpicie, zstpcie, zstpcie W t tu pieczar. DRUGA CZAROWNICA Palec mi wierzbi, to dowodzi, Ze jaki potwr tu nadchodzi: Odsocie otwr, niech wnijdzie potwr! Wchodzi M a k b e t. MAKBET Nue, poktne, stare prorokinie, Co tam stwarzacie? WSZYSTKIE TRZY razem Bezimieinne dzieo. MAKBET W imi tych potg, ktrym hodujecie, #Jakie bd one s i skd bdmoe Pochodzi wasza tajemnicza wiedza, Odpowiadajcie mi, zaklinam was! Chobycie miay rozpta orkany I zwrci wcieko rozhukanych wichrw Przeciw kocioom; choby wzdte way "Roztrzaska miay i pochonw sobie Wszelk eglown d; chobycie miay Zmi bujne zboa, drzewa wykorzenia, Zamki powali na gowy obrocw; Choby paace, piramidy miayPochyli czoa a do fundamentw; Chociaby wszystkie skarby przyrodzenia W zarodach swoich miay zmarnie, aby Samo zniszczenie osabo z znuenia: Odpowiedzcie mi, odpowiedzcie na to, O co was pytam. PIERWSZA CZAROWNICA Mw. DRUGA CZAROWNICA Pytaj. TRZECIA CZAROWNICA Suchamy. PIERWSZA CZAROWNICA Powiedz nam pierwej, czyli wolisz z naszych Ust to usysze, czy z ust naszych wadcw? MAKBET Dobrze, wezwijcie ich, niech ich zobacz. PIERWSZA CZAROWNICA Krwi maciory, ktra zjada Swj pd wasny, troch sada Pociekego z szubienicy, Gdzie wisieli rozbjnicy - Wrzucie w kocie. WSZYSTKIE TRZY razem Wielcy, mali, Wzywamy was z bliska, z dali, Abycie si ukazali. Grzmot. !Ukazuje si G o w a w h e m i e. MAKBET Powiedz, nieznana potgo! PIERWSZA CZAROWNICA On wie, co kryje twoja gowa: "Suchaj nie mwic ani sowa. ZJAWISKO Makbecie! Makbet! Lkaj si Makdufa, Lkaj si tana Fajf! - przyjm t przestrog. Jeli jej twoja dusza nie zaufa, Zginiesz. Do. Wicej powiedzie nie mog. Znika. MAKBET Ktokolwiek jeste, dziki ci! trafie W sam rdze obawy mojej. Jeszcze sowo! PIERWSZA CZAROWNICA On nie zna, co to rozkaz. Oto drugi Jeszcze silniejszy. Grzmot. Ukazuje si Z a k r w a w i o ne d z i e c k o. ZJAWISKO Makbet! Makbet! MAKBET Chobym Mia troje uszu, suchabym ci kadym. ZJAWISKO Makbet! bd mny, nieugity, srogi, !Gard si ludzk i skrytymi wrogi, Z tych bowiem, ktrych rodzia kobieta, Nikt potnego nie zmoe Makbeta. Znika. MAKBET yj wic, Makdufie, niestraszny mi teraz. Wol si jednak podwjnie zapewni "I wzi od losu zakad: musisz umrze, Bym mg fasz zada trwodze i spokojnie Spa przy oskocie gromw. Grzmot. Ukazuje si D z i e c k o w k o!r o n i e, z gazi w rce. C to teraz Zjawia si niby krlewski potomek, Z koronowanym czoem? WSZYSTKIE TRZY Milcz i suchaj. ZJAWISKO Bd jak lew miay, dumny, przedsibierczy; Nie tknie Makbeta aden cios morderczy, Pki las Birnam ku dunzynaskiemu Wzgrzu nie pjdzie walczy przeciw niemu. Znika. MAKBET Do tego nigdy nie przyjdzie. Kt zdoa Las Wzruszy z posad, kaza jego drzewom Doby korzenie z gbokoci gruntu? #wi si, przyjazna wrbo! Hydro buntu, Nie podno gowy wprzd, a si podniesie Las Birnam. Wielki, jak drzewa w tym lesie, !y bdzie Makbet, nie dbajc o burze, Podlegy tylko miertelnej naturze I prawom czasu. Lecz jedn rzecz jeszcze Trzeba mi wiedzie. O wy, twory wieszcze, Jeli przed wami przeznaczenie chyli Wszelk zason, powiedzcie mi, czyli Potomstwo Banka bdzie kiedykolwiek Rzdzi tym krajem? WSZYSTKIE razem O to nas nie pytaj. MAKBET Musz w tym wzgldzie by zaspokojony; Jeli mi tego odmwicie, niechaj Wieczne przeklestwo na was spada! Mwcie! Odgos obojw. Kocio znika. Czemu znik kocio i co to za odgos? PIERWSZA CZAROWNICA Ukacie si! DRUGA CZAROWNICA Ukacie si! TRZECIA CZAROWNICA Ukacie si! WSZYSTKIE TRZY Pokacie mu to, czego chce. Jak lekki dym lub lotny gaz, Ukacie si i zgicie wraz! Ukazuje si omiu krlw i przechodzi przez scen jeden za drugim, za ostatnim, trzymajcym zwierciado w rku, postpuje B a n k o. MAKBET Ty ywy obraz Banka. Precz! przepadnij! Korona twoja pali mi renice. A ty, ty druga maro w zotym wiecu, Twj wos jest taki sam jak u pierwszego I trzeci jeszcze, podobny do tamtych! Zoliwe wiedmy, po co mi ten obraz Ukazujecie? Ha! ot i czwarty! I pity? Czyli ten pochd trwa bdzie Do koca wiata! Jeszcze jeden! Sidmy! Tego ju nadto! Ale oto jeszcze smy z kolei zblia si z zwierciadem, W ktrym spostrzegam dugi szereg takich Samych postaci, a niektre maj Podwjne jabka i potrjne bera. Okropny, stokro przeklty widoku! Ma to by prawda? Krwi zbroczony Banko mieje si ze mnie i wskazuje na tych, Co po nim id, jakby chcia powiedzie; To moi. " Wic to tak? ? PIERWSZA CZAROWNICA Tak, panie, ten to znak. Lecz czemu si Makbeta dusza Tak bardzo na ten widok wzrusza? Orzewmy, siostry, jego mstwo, Niech szczytu dojdzie czarnoksistwo Ja zbudz dwik, a wy bez zwoki W korowd rozpocznijcie skoki, By si w nim nowy zapa wzmg #I wielki krl powiedzie mg, Ze staroytne wiy Godnie go ugociy. Muzyka. C z a r o w n i c e tacz, a nastpnie znikaj. MAKBET Gdzie one? Wyszy? Niechaj ta godzina Jako przeklta zapisan bdzie Na wieczne czasy w kalendarzu! Hola! Wnijd, kto tam jeste. LENNOX wchodzc Co rozkaesz, panie? MAKBET Widziae tam te wiedmy? LENNOX Nie widziaem, MAKBET Nie przechodziy tamtdy? LENNOX Nie, panie. MAKBET Zapowietrzona niech bdzie ich droga !I potpiony, kto im daje wiar! Syszaem ttent koni: kto przejeda? LENNOX To dwch rycerzy, panie, ktrzy waszej Krlewskiej moci przywieli wiadomo, e Makduf zbieg do Anglii. MAKBET Zbieg do Anglii? LENNOX Tak, panie. MAKBET Czasie, ty uprzedzasz straszne Moje ocknienie. Zamiary s wiatrem, Kiedy nie id z wykonaniem w parze. Od dzi dnia kady pd mojego mzgu Bdzie blinicym bratem mojej rki I przedsiwzicie to ziszcz natychmiast: Napadn zamek Makdufa, zdobd Cay Fajf, oddam na pastw elazu Jego niewiast, jego dzieci, wszystko, Co ma z krwi jego jakikolwiek zwizek. Do tych przechwaek! Niech skutek dowodnie Odpowie sowom, nim zamiar ochodnie. Tylko ju pokj czarom! Gdzie ci gocy? Prowad mi do nich. Wychodz. SCENA DRUGA Fajf. Komnata w zamku M a k d u f a, L a d y M a k d u f, jej may Sy n e k i R o s s e. LADY MAKDUF C on uczyni, eby by zmuszony Ucieka z kraju? Co uczyni? ROSSE Chciej zway, pani... LADY MAKDUF On na nic nie zwaa; Jego ucieczka jest szalestwem. Boja Tak dobrze czyni zdrajc jak izdrada. ROSSE Nie wiesz, o pani, czy to krok obawy, Czy roztropnoci. LADY MAKDUF Roztropnoci? on, Dzieci porzuca, dom i dostojestwa, Wszystko, co ludzi przykuwa do miejsca? On nas nie kocha, w nim nie ma czuoci. Najlichszy ptaszek, drobny mysikrlik Nie walczy z sow, bronic pisklt w gniedzie? Boja u niego wszystkim, niczym mio. "Niewielka te i mdro, gdzie ucieczka Sprzeczna z rozumem. ROSSE Uspokj si, pani, I nie uwaczaj maonkowi. Jest on Szlachetny, mdry, bardziej ni ktokolwiek wiadomy praktyk dzisiejszej epoki. Nie mog nad tym duej si rozwodzi. Cikie to czasy, w ktrych czek jest zdrajc, Nie wiedzc o tym; syszy wieci o czym, "Czego si lka, czego si za lka, !Nie wie sam, krc na olep po dzikim, Wzburzonym morzu. Zostawiam ci, pani; Wkrtce tu bd znowu: mam nadziej, Gdzie nadmiar zego, tam ze musi usta Albo powrci do dawnego stanu. Bd zdrw, mj may przyjacielu, niech ci Bg ma w opiece. LADY MAKDUF Ma ojca, niebo, A jest sierot. ROSSE Duszy mj tu pobyt Naraziby mnie na niebezpieczestwo. A ciebie, pani, na przykro; dlatego Wybacz, e spiesznie si oddalam. Wychodzi. LADY MAKDUF Chopcze, Twj ojciec umar. C poczniesz bez oja? Jakie to teraz bdzie ycie twoje? SYNEK Takie jak ptaszka, matko. LADY MAKDUF y wic bdziesz Muchami tylko, robaczkami? SYNEK Wszystkim, !Co mi si uda zowi: tak jak ptaszek. LADY MAKDUF Biedny mj ptaszku, nie lkasz si side, Ani potrzaskw, ani lepu? SYNEK Czego Miabym si lka, matko? Biednym ptaszkom !Nie czyni przecie nic zego. Apotem Ojciec nie umar, cho tak mwisz. LADY MAKDUF Umar, Umar doprawdy. Skd wemiesz, niebo, Drugiego ojca? SYNEK A skd ty, mateczko, Wemiesz drugiego ma? LADY MAKDUF Pidziesiciu Kupi bym moga na pierwszym jarmarku. SYNEK Aby ich potem odprzeda, nieprawda? LADY MAKDUF Masz dowcip, lubo ten twj dowcip nie jest Jeszcze nad lata. SYNEK Mateczko, czy ojciec By zdrajc? LADY MAKDUF By nim. SYNEK A co to jest zdrajca? LADY MAKDUF Ten, co przysiga i kamie. SYNEK Czy wszyscy, Ktrzy to czyni, s zdrajcami? LADY MAKDUF Kady, !Ktry to czyni, jest zdrajc i wisie Za to powinien. SYNEK Czyli wszyscy tacy Powinni wisie? LADY MAKDUF Wszyscy. SYNEK Kt ich wiesza? LADY MAKDUF Ma si rozumie, e poczciwi ludzie. SYNEK Takim sposobem przysicy i kamcy S bardzo gupi: jest ich bowiem tylu, eby poczciwych ludzi mogli pobi I powywiesza. LADY MAKDUF Pomagaj ci Boe, Biedny bazenku! Lecz skd wemiesz ojca? SYNEK Gdybym go nie mia, pakaaby po nim, Matko; a gdyby po nim nie pakaa, Byby to dowd, e wkrtce mie bd Nowego. LADY MAKDUF Biedny ty paplo, co bajesz! Wchodzi N i e z n a j o m y. NIEZNAJOMY Bd pozdrowiona, pikna pani! Jestem Obcy dla ciebie, ale twoja godno Jest mi dokadnie znana. Chrosi, uchod, Niebezpieczestwo wisi tu nad tob. Nie gard przestrog prostego czowieka, We dzieci, opu natychmiast te miejsca. Jest to zaiste okruciestwem tak ci !Przeraa, pani. Co gorszego nad to Chcie ci wyrzdzi, byoby srogoci Potworn, ktra jest jednak zbyt bliska Twojej osoby. Niech ci chroni nieba! Nie mog bawi duej. Wychodzi. LADY MAKDUF Gdzie mam uciec? Cem zrobia zego? Ale prawda, #yj na wiecie, na ktrym zoczsto Bywa chwalebne, a dobro jest miane Za zgubne gupstwo. Biada mi! Czy zdoam Znale obron w tych jedynie sowach: Jestem niewinna? Wchodz mordercy Ha, c to za twarze! MORDERCA Gdzie m wapani? LADY MAKDUF Mj m? Pewnie w adnym Tak niecnym miejscu, gdzie bygo mg znale Podobny tobie. MORDERCA On jest zdrajc. SYNEK Kamiesz. Kudaty otrze! MORDERCA A ty jaje! Maa, przebija go Krnbrna gadzino, le! SYNEK Zabi mnie! Matko! Uciekaj! bagam ci! Umiera. L a d y M a k d u f, cigana przez mordercw, ucieka woajc: Morderstwo! Ratunku! " SCENA TRZECIA W Anglii. Pokj w paacu krlewskim. M a l k o l m i M a k d u f. MALKOLM Idmy poszuka ustronnego cienia !I tam spokojnie spaka nasz bole. MAKDUF Idmy wznie raczej miecz nieubagany I, jak przystoi prawym mom, walczy Za ponione nasze gniazdo. Z kadym Nowym porankiem nowe wdw jczenia, Nowy pacz sierot, nowe skargi gono Bij w niebiosa, tak e te wydaj !aobny odgos, jak gdyby tosamo Czuy co Szkocja i tak samo pomsty Wzyway. MALKOLM Cierpi nad tym, czemu wierz, A wierz temu, co wiem; co za mog Uczyni w takim razie, to uczyni, Gdy w sposobnoci znajd sprzymierzeca. To, co powiedzia, mogoby by prawd. Ten krwawy tyran, na ktrego wzmiank "Jzyk drtwieje, uchodzi by dawniej Za cnotliwego; sprzyjae mu wapan, On ci te jeszcze nie skrzywdzi. Jam mody, Mgby go sobie zjedna moim kosztem. Roztropno nawet radziaby biedne, Bezsilne jagni odda na ofiar Gniewnemu bstwu. MAKDUF Jam nie zdrajca. MALKOLM Ale Makbet jest takim, a przewany nakaz Panujcego najpoczciwszych moe Sprowadzi z prawej drogi. Wybacz jednak; Czym jeste, jeste; gruntu duszy twojej Niedowierzanie moje nie przemieni; Wszak anioowie janie nie przestaj, Cho najjaniejszy z nich upad. Chociaby Wszystek ka wiata przywdzia mask cnoty, Przecieby cnota musiaa si w takim wietle przedstawia. MAKDUF Straciem nadziej. MALKOLM Podobno wanie tam, gdzie ja powziem Powtpiewanie. Odbiege tak nagle ony i dzieci (te najdrosze wzy, Te najsilniejsze ogniwa mioci), Nie poegnawszy ich nawet. O!wybacz! Niechaj ta moja nieufno nie bdzie W twych oczach ujm twojej poczciwoci, Ale rkojmi mego bezpieczestwa. !Co bd ja myl, serce twojemoe By czyste. MAKDUF Brocz si, brocz, biedny nasz kraju! Gruntuj spokojnie fundament bezprawia, Tyranio! cnota nie wstrznie ju tob! , Pu wodze gwatom! Prawomocno twoja Zyskaa sankcj! Zegnam ci, o panie! Nie bybym takim ndznikiem, jak sdzisz, !Za wszystk przestrze, ktrtyran dziery, Za wszystkie skarby Wschodu. MALKOLM Nie miej do mnie alu, Makdufie! W tym, co powiedziaem, Obawa ciebie may miaa udzia. Wierz, i kraj nasz upada pod jarzmem, !e jczy, we krwi si pawi, e z kadym Nowym dniem nowa przybywa mu rana. "Nie wtpi take, e liczne bydonie Wzniosy si za mnie. Ju wspaniaa Anglia Ofiarowaa do rozporzdzenia $Kilka tysicy mnych. Ale c std? Chociabym zdepta kark przywaszczyciela I gow jego na mym mieczu zatkn, Nieszczsna nasza Szkocja nic by na tym Nie skorzystaa; cierpiaaby, owszem, !Nierwnie bardziej i dotkliwiej pod tym, Co by nastpi. MAKDUF Kt by to by taki? MALKOLM Przypuszczam, e to ja. Ow w mym sercu Zarody niecnot tak s zagszczone, e gdyby wziy wzrost, sam czarny Makbet "Jak nieg wydaby si biay i biedny Kraj by w nim widzia jagni w porwnaniu Z bezmiarem moich nieprawoci. MAKDUF Nie ma W zastpach piekie szatana zdolnego Przewyszy w zoci Makbeta. MALKOLM To prawda, e on jest krwawy, gwatowny, zoliwy, Faszywy, chytry, drapieny, wszeteczny, Peen wszelkiego rodzaju ohydy, Noszcej znan nazw, ale moja Rozpusta nie ma granic. Waszeony, Cry, dziewice, ba! nawet matrony Nie napeniyby studni dz moich. Chuci me wszelk zerwayby tam Stawion mojej woli. Lepszy Makbet Ni taki wadca. MAKDUF Niepohamowana Krewko jest wprawdzie w dziedzinie natury Take tyrani; niejeden ju pikny Tron oprnia i staa si zgub Wielu monarchw. Tej jednak saboci Nie bj si, panie; bdziesz mg w tej mierze Popdom swoim szeroko dogadza, Zimnym na zewntrz si wydajc; szale, Na oczy wiata wkadajc przepask. Chtnych biaogw mamy do. Nie mog Uwierzy, panie, aby w sobie ywi o! ich zegracie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&ycbc(cfcc <cc G/cQd!v"|"d"$ocd#a,Kc9e$3ce%:HeTakiego spa, ktry by by zdolny #Tyle ich schon, ile si ich zwyko Nastrcza wadzy, kiedy j do tego Znajduj skonn. MALKOLM Oprcz tego ley W usposobieniu moim taka niczym Nienasycona chciwo, e zostawszy Krlem, gnbibym, mordowabym szlacht Dla zagarnicia jej dbr, podabym Tego klejnotw, a zamkw tamtego. Wzrost mienia byby dla mego akomstwa Jak sos korzenny, co wzmaga apetyt. Knubym intrygi, zasiewabym wanie, Niesprawiedliwe wytaczabym spory Wiernym poddanym, rujnujc ich gwoli Zyskania wzitku. MAKDUF Ta wada tkwi gbiej, Szkodliwsze puszcza korzenie ni jare Ziarno rozpusty: ona to bywaaMieczem, co naszych krlw dni przecina. Nie bj si jednak, panie: nasza Szkocja Do jest zamona, potrafi wystarczy Twym wymaganiom. Jeszcze tojest znone, Gdy inne cnoty przeciwwa. MALKOLM Ale Ja nie mam adnej. Sprawiedliwo, prawo, Umiarkowanie, askawo, wspaniao, Stao, uprzejmo, pobono, cierpliwo, Mstwo, energia te wszystkie przymioty "Waciwe krlom s mi cakiemobce. Nie ma ich we mnie i cienia. Natomiast Bogaty jestem w wszelki rodzaj przywar, W rozliczny sposb zdolnych si objawi. Gdybym mia wadz, sodkie mleko zgody W pieko bym wyla, zakcibym pokj Powszechny, znisbym, rozerwabym wszelk Jedno na ziemi. MAKDUF Szkocjo! Szkocjo! MALKOLM Czyli Kto taki byby godzien wadzy? Powiedz! Jam wanie taki. MAKDUF Godzien wadzy? Nawet ycia niegodny! Nieszczsny narodzie, Pod krwawym berem niecnego przybysza "Jczcy, kiedy ci wrc dni bogie, Skoro najbliszy, prawy spadkobierca Twojego tronu zostaje pod kltw Wasnych zarzutw i wasnej krwi bluni? Nieboszczyk rodzic twj, ksi, by krlem Ze wszech miar witym, krlowa, dawczyni Twego ywota, pdzia dni raczej Na klczkach ni na nogach, umierajc "Z kad godzin ycia. Bd mi zdrowy! Takie to wanie niecnoty, o ktre Siebie oskarasz, wygnay mnie z Szkocji. Nadzieje moje, egnam was! MALKOLM Makdufie, Ten al szlachetny, ten poczciwy zapa, Nadobne dziecko nieskazitelnoci, Rozprasza w mojej duszy czarne cienie Powtpiewania i myl moj godzi Z twoim, honorem i wiar. Ten chytry Piekielnik Makbet nieraz usiowa !Tak przynt wcign mniew moc swoj. Skromnej jedynie rozwadze winienem, em atwowiernie tym prbom nie uleg. Niech Ten, co rzdzi tam na wysokoci, Rozstrzyga teraz midzy mn itob, Bo od tej pory powierzam dmoj Twemu sterowi; cofam to, com zezna, I wyprzysigam si wszelkich plam, wszelkich Grzechw, ktrymi obarczyemsiebie. Bom w gruncie od nich wolny. Nigdym jeszcze Nie tkn kobiety, nigdym nie poda Cudzego mienia, rzdkom nawet sign Po wasne, nigdy nie zamaemsowa. Nie bybym zdolny zdradzi nawet diaba !Przed diabem. Prawd miuj jak ycie, Pierwszym mym kamstwem byo to wiadectwo Przeciwko sobie. Czym jestem, to wic Tobie i naszej nieszczliwej ziemi, Ku ktrej, jeszcze przed twoim przybyciem, Sdziwy Siward z dziesitkiem tysicy Anglikw ju by gotowy wyruszy. Razem pjdziemy teraz. Oby szczcie Byo podobne naszej sprawie! Milczysz? MAKDUF Tyle bolesnych i radosnych wrae Trudno pogodzi. Wchodzi L e k a r z. MALKOLM Jeszcze o tym z sob Pomwim. Moci lekarzu, czy prdko Krl wyjdzie? LEKARZ Wkrtce, panie. Tum biedakw Czeka na niego; niemoc ich uparta artuje z wszelkich usiowa sztuki. Lecz gdy on do nich przystpi i swoj !Bogosawion rk ich si dotknie, Wnet ozdrowiej. MALKOLM Dzikuj, lekarzu. Wychodzi L e k a r z. MAKDUF O jakieje to on chorobie prawi? MALKOLM S to tak zwane skrofuy. Od czasu Mego pobytu w Anglii juem nieraz By wiadkiem takiej cudownejkuracji Krla Edwarda. Jakim on sposobem Wyprasza sobie to u nieba, jemu Tylko wiadomo, lecz pewna, eludzie Srodze dotknici t plag, opuchli, A smutno patrze, odzyskuj zdrowie, Gdy im na szyi jaki zloty medal Zawiesi, cich zmawiajc modlitw. !Mwi, e wity ten sekret zamierza Przekaza swoim nastpcom. Prcz tego Ma on proroczy dar przepowiadania I wiele innych zbawczych wpyww zlewa Na lud, ktry go mieni aski penym. Wchodzi R o s s e. MAKDUF "Patrz, panie, kto si tu zblia.MALKOLM Kto z naszych, Ale go jeszcze nie poznaj. MAKDUF Stale Miy nam bracie, bd nam na tym miejscu Z serca pozdrowion! MALKOLM Poznaj go teraz. Oddalcie, nieba, to, co by nas mogo Czyni obcymi sobie! ROSSE Amen, panie. MAKDUF Jeszcze tak samo w Szkocji? ROSSE Biedna ziemia! Nieledwie sama sobie jest postrachem. Nie matk nam j zwa, grobowcem raczej, Gdzie umiech tylko tym oywia usta, Co nic nie wiedz; gdzie westchnienia, jki, Krzyki i kania w krg siek powietrze I przebrzmiewaj bez sychu; gdzie rozpacz Gminnym wydaje si szaem; gdzie kiedy Dzwon pogrzebowy zawyje aonie, Nikt si nie spyta nawet, komu dzwoni; Gdzie sprawiedliwy obumiera prdzej Ni kwiat zdobicy mu czapki kona Nie popieszywszy zachorowa. MAKDUF Straszny, A jednak peen prawdy wizerunek! MALKOLM Jakie najnowsze nieszczcie? ROSSE Najnowsze? Kto mwi, co si przed godzin stao, Ten prawi stare rzeczy: kada chwila Wylga now bied, now zgroz. MAKDUF Jak si ma moja ona? Powiedz. ROSSE Dobrze. MAKDUF I wszystkie moje dzieci? ROSSE Take dobrze. MAKDUF "Nie targn si wic tyran na spokojno Mojej rodziny? ROSSE Nie, spokojna bya, Gdym j opuszcza. MAKDUF !Nie skp sw, mw wszystko! ROSSE !Kiedym tu zda z wieci, ktrej ciar Toczy mi serce, chodzia pogoska, e wielu naszych szlachetnych rodakw Za bro chwycio, co mi stwierdzi widok Wojowniczego ruchu wojsk tyrana. Teraz lub nigdy czas pieszy z pomoc. Ukazanie si twoje, panie, w Szkocji W lot by stworzyo mnogie hufce, sabym Kobietom nawet podaoby orDo walki, koniec majcej pooy Dotychczasowej ich niedoli. MALKOLM Niech ich Krzepi tymczasem to, e tam idziemy. Wspaniaa Anglia uycza nam dziesi Tysicy ludzi pod wodz Siwarda, Najdzielniejszego, najdowiadczeszego onierza w caym chrzecijastwie. ROSSE Obym Za t pociech mg si wywzajemni Czymsi podobnym! Ale moje usta !Wi, niestety, w sobie takiesowa, Ktre by trzeba w pustyni wyzion, Aby ich ludzki such nie przej. MAKDUF Kogo One dotycz? ogu czy jakiejPrywatnej sprawy? ROSSE Wszelki duch, nioscy !Cze cnocie, bierze udzia w tej boleci, "Ale jej gwna cz przypadatobie. MAKDUF !Jeli mnie, to mi j oddaj bez zwoki. ROSSE Niech ucho twoje nie przeklnie na zawsze Mego jzyka, ktry w nie ma wrazi Najprzeraliwszy dwik ze wszystkich, jakie Dotd syszao. MAKDUF Ha! zgaduj. ROSSE Zamek Twj zosta wzity, ona twoja, dzieci Zamordowane. Chcie ci opisywa, Jak si to stao, byoby to doda Do liczby twoich zakutych sarenek Rwnie mier twoj. MALKOLM Litociwe nieba! !Nieszczsny! nie chyl przybicy na czoo; !Daj gos boleci! ona milczc wzdyma Zaparte serce i pkn mu kae. MAKDUF I moje dzieci? ! ROSSE ona, dzieci, sudzy, Wszystko, co byo. MAKDUF I jam tam by nie mg! I ona moja take? ROSSE Powiedziaem. MALKOLM Pociesz si! Niechaj sroga nasza zemsta Bdzie lekarstwem na ten cios miertelny! MAKDUF On nie ma dzieci! Moje pacholta! Wszystkie, powiadasz? O piekielny spie! Wszystkie pieszczoty moje razem z matk Za jednym krwawym zamachem! MALKOLM #Znie to nieszczcie jak m.MAKDUF Tak uczyni, !Lecz musz take i jak m je uczu. Nie mog o tym pomyle, e miaem Co tak drogiego i ju nie mam. Jak to! Nieba patrzay na to i cierpiay Tak okropno? Wystpny Makdufie, !Ty to je. zabi. Nie skutkiem to wasnej, Lecz twojej winy mier poniosy. Daj im Wieczny mir, Panie! MALKOLM Nie mikcz w sobie serca! Niechaj ta ao bdzie raczej agwi !Twojej dzielnoci, szlifierskim kamieniem Twojego miecza. MAKDUF O, mgbym jak dziecko !Paka i usty miota si jak junak! Ale przetnijcie, dobre nieba, wszelk #Dusz odwok! Stawcie mi naprzeciw Tego szatana Szkocji oko w oko, Tylko na dugo miecza mi godajcie: #Jeeli zdoa uj, nieche mu wtedy Pan Bg przebaczy. MALKOLM Ten ton brzmi po msku. Idmy do krla. Gdy go poegnamy, Nic nas wstrzymywa nie bdzie, bo owoc Zbrodni Makbeta w sam raz ju dojrzay Do otrznicia i przedwieczny Sdzia Posya swoje ku temu narzdzia. Miejmy otuch! Ta tylko noc nka, !Po ktrej nigdy nie ma wznij jutrzenka. Wychodz. AKT PITY SCENA PIERWSZA Dunzynan. Komnata w zamku. L e k a r z i J e d n a z d a m paacowych, LEKARZ Juem z pani czuwa przez dwie noce i przekona si o prawdzie jej twierdzenia nie !mog. Dawno si to zdarzyo po raz ostatni? DAMA Zaraz po wyjciu jego krlewskiej moci w pole. Widziaam na wasne oczy, #jak wstaa z ka, zarzucia na siebie nocny ubir, otworzya szkatu, wyja !papier, zoya go, napisaa co na wierzchu, przeczytaa potem i zapiecztowawszy !pooya si znowu: wszystko to we nie jak najgbszym. LEKARZ Dziwne zboczenie natury! Zostawa pod dobroczynnym wpywem snu i peni zarazemfunkcj czuwajcego. Ale pominwszy jej przechadzk i inne czynne manifestacje, nie !syszaae, pani, aby w tym sennym stanie co mwia? DAMA I owszem, takie rzeczy, ktrych za nic nie powtrz. LEKARZ Mnie moesz, pani; potrzeba nawet, aby to uczynia. DAMA Nie powtrz nikomu w wiecie; nie mam bowiem wiadka, ktry by to potwierdzi. L a d y M a k b e t wchodzi zewiec w rku. Patrz pan, oto idzie! Tym samym trybem jak zawsze i najzupeniej upiona. Uwaaj tylko, stj cicho. LEKARZ !Skd ona wzia t wiec? DAMA "Staa przy jej ku. Cigle !musi mie wiato przy sobie. Taki wydaa rozkaz. LEKARZ Widzisz, pani - oczy ma otwarte. DAMA Tak, ale ma zawart ich wadz. LEKARZ C to ona robi? Patrz, pani, jak sobie rce obciera. DAMA To jej ruch zwyczajny; zdaje si jej, e tym sposobem umywa sobie rce; widziaam !j to robic, bywao, przez cay kwadrans. LADY MAKBET Jeszcze jedna plama. LEKARZ Cicho, zaczyna mwi; musz sobie zapisa wszystko, co usysz, abym mg lepiej spamita. LADY MAKBET Precz, przeklta plamo! precz! mwi. Raz dwa - czas dziaa. - Pieko ciemne. -Wstyd si, mu, wstyd si! onierzem jeste, a tchrzysz? C std, chociaby si wydao? Nikt nas przecie nie pocigniedo tumaczenia. -Jednake kto"by si by spodziewa tyle krwiw tym starcu! LEKARZ Syszysz, pani? LADY MAKBET "Tan Fajf mia on; gdzie ona!jest? C to? Czyli te rce nigdy obmy si nie dadz? "Do tego, mu, do tego! Wszystko popsujesz tym obkanym wzrokiem. LEKARZ Nieszczsna, wiadome jej s rzeczy, ktrych nie powinna wiedzie. DAMA Powiedziaa, czego nie powinna bya mwi; to rzecz pewna. Bg raczy wiedzie, cojest jej wiadome! LADY MAKBET Cigle ten zapach krwi! Wszystkie wonie Arabii nie odejm tego zapachu z tej maej rki. Och! och! och! LEKARZ Co to byo za westchnienie! "Cikie musi by brzemi na sercu. DAMA Nie chciaabym mie jej serca w moim onie za wszystkie zaszczyty tego wiata. LEKARZ W rzeczy samej. DAMA Nie daj mi Panie, tego doy! LEKARZ Choroba tego rodzaju ley za obrbem mojej umiejtnoci. Znaem jednake ludzi, co pic chodzili, a mimo tego skonali bogobojnie na ou. LADY MAKBET Umyj rce, we szlafrok; nie wygldaj tak blado. Powtarzamci. Banko pogrzebany, nie powstanie wicej. LEKARZ Czy tak? LADY MAKBET %Do ka! do ka! koataj %do bramy. Pjd, pjd! pjd! $daj rk! Co si stao, odsta si nie moe. Do ka! do ka! do ka! Wychodzi. LEKARZ Teraz si idzie pooy? DAMA Nie inaczej. LEKARZ Zy to stan. Czyny przeciwne naturze Rodz przeciwny naturze niepokj; Skrycie drczone sumienie powierza Nieraz poduszce tajemnice duszy. Jej potrzebniejszy ksidz ni lekarz, Boe Przebacz nam grzesznym! Nie odstp jej, pani; Miej j na oku i pochowaj wszystko, Czym by si moga uszkodzi. Dobranoc. To, co widziaem, i to, co syszaem, Wprawio umys mj i zmysy moje W niewysowione odurzenie. Myl, Lecz nie miem mwi. DAMA Dobranoc ci, panie. Wychodz. SCENA DRUGA W okolicy dunzynaskiego zamku. !M e n t e i t h, C a i t h n e s s, A n g u s, L e n n o x i onierze z muzyk i chorgwiami. MENTEITH Angielskie wojska nadcigaj. Malkolm, Wuj jego Siward i dzielny naszMakduf S na ich czele. Zemsta wre w ich piersiach, I nie dziw: bowiem to, co oni znieli, !Trupa by mogo wciekoci zapali. ANGUS Pod lasem Birnam zejdziemy si z nimi: Tamtdy idzie ich droga. CAITHNESS Nie wiecie, Czy jest Donalbein z bratem? LENNOX e go nie ma, Mog zapewni: mam spis wszystkich osb Przy nim bdcych. Jest tam syn Siwarda $I sia modzi goobrodej, ktra Pierwszy raz teraz ma da waln prb Swojego mstwa. MENTEITH C porabia tyran? CAITHNESS Obwarowywa dunzynaski zamek; "Niektrzy mwi, e oszala; inni, Mniejsz ywicy ku niemu nienawi, Zw to rycerskim zapaem. Z tym wszystkim Pewn jest rzecz, e chorej swej sprawy Nie moe oprze na karbach porzdku. ANGUS Czuje on teraz u rk ciar swoich Kryjomych mordw; ustawicznebunty Odpacaj mu jego wiaroomstwa. Ci, co s pod nim, speniaj rozkazy Z musu jedynie, bynajmniej z mioci. Teraz on widzi sw dostojnolunie Wiszc na nim, jak sukni olbrzyma Na ndznym karle. MENTEITH Nie dziw wic, e zmysy Zakopotane miesza mu si musz, Gdy wszystko zgoa, co w nimjest, zorzeczy Samemu sobie, e jest w nim. CAITHNESS Nie tramy Czasu, panowie. Idmy da wiernoci Wypaci temu, komu si naley; Ramieniem naszym poprze siy tego Lekarza naszej schorowanej ziemi, !Z nim dziaa i z nim przela za jej spraw Wszystk krew nasz. LENNOX Lub tak jej ilo, Jaka wystarczy do nadania wzrostu #Krlewskiej ry i zalania ostu.Ruszajmy tedy ku Birnam! Wychodz przy odgosie muzyki. SCENA TRZECIA Dunzynan. Jedna z komnat zamkowych. Wchodzi M a k be t, a za nim przyboczny orszak. MAKBET !Ju mi jzyka nie przynocie! niech mi Wszyscy odstpi! Dopki las Birnam Pod dunzynaski nie podstpi zamek, Urgam trwodze. Czy ten dzieciuch Malkolm Nie wyszed z ona kobiety? Potgi wiadome losw ludzkich najwyraniej "Mi powiedziay: Nie bj si, Makbecie, Nikt z ludzi, ktrych rodzia kobieta, Nie wemie nigdy przewagi nad tob. " Precz wic, odstpcy, precz! czcie si z tymi Niewieciuchami Anglii; nie dbam o was. Duch mj i serce pod wysz zaog Nie zwtpi nigdy ani zadry trwog. J e d e n ze s u g wbiega. eby ci szatan poczerni! Nieszczsny, !Skd ci si wzio to gsie oblicze? SUGA !O panie, zblia si dziesi tysicy... MAKBET Gsi, hultaju? h? ie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&&cGf'Scf(.c g) cpg*7cg+"c6h,w)Mch-0ch.7_i/b9 @wi0:i1<3iSUGA onierzy, panie. MAKBET Id, potrzyj sobie twarz, pomaluj wik Ten blansz tchrzostwa. Co? dziesi tysicy onierzy? eby ci jzyk skamienia! Blejwas lic twoich jest trwogi doradc. Jacy onierze? mw! SUGA Angielskie wojsko, Do usug waszej wielkoci. MAKBET Uciekaj Sprzed moich oczu! Gdzie Sejton? Sejtonie! #Sabn na sercu, widzc... Hola!Sejton! To najcie albo dwignie mnie na zawsze, "Albo powali. Do ju yem; wiosna ycia mojego prdko przesza,prdko tym, zwarzonym pokrya si liciem, A to, co miao by dziaem staroci: $Cze, posuszestwo, mio,grono wiernych Sug i przyjaci - wszystko to nie dla mnie. Raczej przeklestwo, nienawi, tym gbsza, !e cicha, cze ust, posugi sualcw, Ktrzy by radzi mi odbiec, lecz nie mi. Sejton! S e j t o n wchodzi. SEJTON Co wasza krlewska mo kae? MAKBET C tam nowego? SEJTON To, co doniesiono, Sprawdza si, panie. MAKBET Walczy bd, pki Mi nie odrbi misa z wszystkich koci. Podaj mi zbroj! SEJTON Jeszcze niepotrzebna. MAKBET Wdziej j. Id, zbierz co najwicej koni, Przebiegnij w okrg ca okolic! Kto bd da haso popochu, niech wisi Na pierwszym drzewie. Podaj mi hem, pancerz. L e k a r z wchodzi. Jak si ma waci pacjentka? LEKARZ Nie tyle Chora jest, panie, ile udrczona Osobliwszymi widzeniami, ktre Nie pozwalaj jej uy spoczynku. MAKBET !Wylecz j z tego! Nie jesteli zdolnym Poradzi chorym na duszy? Gboko Zakorzeniony smutek wylwa zmyli? Wygna zalge w mzgu niepokoje? I antydotem zapomnienia wyprze Z ucinionego ona ten tok, ktry Przygniata serce? LEKARZ W takich razach chory Musi sam sobie radzi. MAKBET Rzu wic w mietnik Swoje dryjakwie; nie chc wiedzie o nich. Jest tam kto? Poda mi zbroj, buaw! "Sejtonie, wylij ludzi. - Patrz, doktorze, Tanowie przeszli na stron najedcw! #Dalej, Sejtonie, piesz si! - O! ! doktorze. !Gdyby mg zbada wod [3] mego pastwa, Pozna z niej jego defekt i przywrci Jej dawny kolor, zwiastujcy zdrowie, Stabym si echem, ktre by roznioso Po caym wiecie poklask dla twej sztuki. Sejtonie, piesz si! eby znale jaki Senes, jalap albo rumbarbarum, Co by std wypar tych Anglikw! Pomyl, Syszae o ich najciu? ------ [3] tu: uryn LEKARZ Z mowy waszej !Krlewskiej moci doszo o tymnieco Do mojej wiedzy. MAKBET Zaniecie to za mn. "Drwi z klsk i mierci, pki ci, Birnamie, Przy dunzynaskiej nie zobacz bramie. Wychodz wszyscy prcz L e k a r z a. LEKARZ Gdybym si za t bram raz wydosta, Sam diabe by mnie zawrci nie sprosta. Wychodzi. SCENA CZWARTA Okolica w pobliu Dunzynanu. Las opodal. Przy odgosie trb wchodz z wojskiem i chorgwiami M a l k!o l m, stary S i w a r d z S y n e m, M a k d u f, M e n t e i t !h, C a i t h n e s s, A n g u s, L e n n o x, R o s s e i inni. MALKOLM Wkrtce, spodziewam si, nadejd czasy, e czowiek bdzie bezpieczny pod dachem. MENTEITH Nie wtpim o tym, panie. MALKOLM Jak si zowie Ten las? MENTEITH Las Birnam. MALKOLM Niech kady wojownik Utnie w nim ga i przed sob niesie: Przez taki fortel ukryjemy nasz Istotn si i sprawim, e szpiegi W bd wprowadzeni bd. ONIERZ Tak si stanie. onierze wychodz. SIWARD !Nie powzilimy innego jzyka,Jedno e tyran, zaufany w sobie, Zamkn Dunzynan i chce oblenie Nasze wytrzyma. MALKOLM W tym ci jest ostatnia Jego ucieczka, gdziekolwiek si bowiem Zdarzy sposobno, tak mali, jak wielcy Powstaj przeciw niemu i obecnie Su mu tylko najemnicy, obcy Rodem i sercem. MAKDUF Schowamy na pniej Uwagi nasze i sdy, a teraz !Mnie i czynnie wemy si do dziea. SIWARD Zblia si chwila majca nam wskaza, Co mamy nazwa naszym lub wymaza $Z ksig nalenoci. Rozbir [4] nie zwycia, Rkojmia skutku jest w sile ora, Dalej wic, naprzd! Wychodz przy odgosie muzyki. ------- [4] Tu w znaczeniu: rozwaanie, analza. SCENA PITA Dunzynan. Wewntrz zamku. M a k b e t, S e j t o n i onierze wchodz z muzyk ichorgwiami. MAKBET Zatknijcie sztandar na waach.Wci sycha Ten przeraliwy okrzyk: Id! id! Warowny zamek nasz szydzi z ich groby. !Niech go obiegn, niechaj le pod nim, Dopki ich gd i mr nie wytpi. Gdyby nie byli wsparci przez tych, ktrzy Tu by powinni, wyszlibymy na nich I dalibymy im poczu na karkach Hart naszych mieczw. Krzyk kobiet za scen. C to znw za wrzawa? SEJTON To krzyki kobiet, miociwy panie. Oddala si. MAKBET Dawno ju smaku trwogi zapomniaem: By czas, gdym drtwia, syszc gos puszczyka, Gdy przy suchaniu powieci o strachach %Wos mi si jey i pry na gowie, Jakby by ywy; czas ten prdko min; Przeadowaem si okropnociami: Spoufalone z zgroz zmysy moje Stpiay na wpyw wrae. S e j t o n powraca. Co znaczyy Te krzyki? SEJTON Panie, krlowa umara! MAKBET Powinna bya umrze nieco pniej; "Czego si byo tak pieszy z t wieci? Cigle to jutro, jutro i znw jutro Wije si w ciasnym kku od dnia do dnia A do ostatniej goski czasokresu; A wszystkie wczora to byy pochodnie, Ktre gupocie naszej przywiecay W drodze do mierci. Zganij, wte wiato! ycie jest tylko przechodnim pcieniem, Ndznym aktorem, ktry swoj rol Przez par godzin wygrawszy na scenie W nico przepada - powieci idioty, "Gon, wrzaskliw, a nic nie znaczc.  o n i e r z wchodzi. Przyszede zrobi uytek z jzyka, Mw prdko! ONIERZ Panie, przychodz oznajmi Co, co powiedzie mog, e widziaem, Ale sam nie wiem, jak powiedzie. MAKBET Powiedz, Jak moesz. ONIERZ Kiedy odbywaem wart Owdzie na wzgrzu, spojrzaem ku Birnam: Wtem las, zdawao mi si najwyraniej, !Zacz si rusza z miejsca. MAKBET chwytajc go za pierKamiesz, otrze! ONIERZ Wywrzyj, o panie, na mnie swj gniew cay, !Jeli tak nie jest. O trzy mile w dali Wida go, jak si rusza i posuwa Prosto w t stron. MAKBET Jeli fasz donosisz, Dopty ywcem wisie nie przestaniesz, A umrzesz z godu; jeli prawd mwisz, Wolno ci bdzie tak uczyni ze mn. Teraz poznaj dwuznaczno wyrazw Wiecznego mego wroga, ktry, kamic Pozorem prawdy, mwi mi zdradziecko: "Nie bj si, pki las Birnam nie przyjdzie Pod mury twego Dunzynanu. " Ot Zblia si jaki las do Dunzynanu! Dalej, do broni! do broni! i naprzd! Jestli to prawda, nie mam czego czeka, Na nic mi zosta, na nic mi ucieka, Zbrzydo mi soce; rad bym, eby caa Budowa wiata w proch si rozleciaa. Uderzcie w dzwony! Dmij, wichrze! wrzej, toni! Mamli umiera, umr z mieczem w doni. Wychodz. SCENA SZSTA Tame. Rwnina przed zamkiem. Przy odgosie muzyki wojennejwchodz z chorgwiami: M a l k o l m, stary S i w a r d, M a #k d u f i onierze z gaziami w rku. MALKOLM Jestemy ju do blisko; rzucie teraz Precz te zielone zasony i w caym Blasku okacie si tym, czym jestecie. Ty, mj szanowny wuju, wesp z swoim Szlachetnym synem, stoczysz wstpn bitw, A zacny Makduf i my baczy bdziem, Co pozostanie dalej do zrobienia Zgodnie z przyjtym planem. SIWARD Bdcie zdrowi. Jeli wrg tylko czeka nam nie kae, Czy walczy umiem, wnet placboju wskae. MAKDUF Zadmijcie w trby! zlejcie wszystkie tchnienia W tych krwi heroldw, mierci i zniszczenia. Wychodz. Okrzyk wojenny i odgos trb nieustajcy. SCENA SIDMA Tame. Inna cz rwniny. Wchodzi M a k b e t. MAKBET !W ostp mnie wzili: nie mog ucieka, Jak niedwied musz psiarni stawi czoo. $Kt jest ten, co si nie rodzi z kobiety? Tego si tylko mam ba lub nikogo. M o d y S i w a r d wchodzi. MODY SIWARD Jak si nazywasz? MAKBET Zadrysz, gdy usyszysz. MODY SIWARD Nie, choby gorsze nazwisko wymieni Od wszystkich w piekle znanych. MAKBET Makbet jestem. MODY SIWARD Makbet! Sam szatan nie mg wyrzec nazwy Nienawistniejszej dla mojego ucha. MAKBET Straszniejszej chyba. MODY SIWARD Kamiesz, pody zbju! Zaraz ci zadam fasz tym mieczem. Walcz. M o d y S i w a r d pada. MAKBET "Ty by z kobiety zrodzon: le junaku! Igraszk dla mnie miecze i sztylety, !Pki je dziery m zrodzon z kobiety. Wychodzi. M a k d u f wchodzi. MAKDUF "Zgiek by w tej stronie. Uka si, zbrodniarzu: Gdyby leg z innej doni, a nie z mojej, Duch mojej ony i duchy mychdziatek Wiecznie by za to mnie przeladoway. Nie mog godzi w czer, co swoje donie W najem oddaa. Albo si na tobie, Makbecie, stpi ostrze mego miecza, Albo nietknite powrci do pochwy. Tam on by musi: ta donona wrzawa Wskazuje, e tam rze toczy si krwawa Pod wodz kogo niepospolitego. O losie, daj mi go znale! niczego Wicej nie dam. Wychodzi. !M a l k o l m i stary S i w a r d wchodz. SIWARD "Tdy, milordzie; zamek ju si podda, Ludzie tyrana walcz po dwu stronach, Ale i tanom nie brak animuszu. Sam dzie po twej si opowiada stronie. Ju prawie koniec. MALKOLM Spotkalimy wrogw, Co zamiast przeciw nam walczy, walczyli Przy boku naszym. SIWARD Wnijd, panie, do zamku. Wychodz. M a k b e t wraca. MAKBET Mamli rzymskiego gupca naladujc Przebi si wasnym mieczem? Nie! dopki !ycie przed sob widz, wol raczej Przeszywa cudze piersi. M a k d u f wraca. MAKDUF Stj, psie z pieka! MAKBET Nie unikaem nikogo prcz ciebie: Odstp! krew twoich i tak mi ju dosy Ciy na duszy. MAKDUF Nie mam sw: mj wszystek Gos jest w tym mieczu; okrutniku, sroszy Nad wszelki wyraz ludzkiego jzyka! Walcz. MAKBET $Prno si trudzisz: rwnie by potrafi Przeci powietrze mieczem jak mnie zrani; Zwr wic to ostrze na tych,ktrych ciaa Ciosy si mog ima; moje ycie Zaczarowane: nikt zrodzon z kobiety Nie zdoa mi go odj. MAKDUF. Zwtp wic w czary! Zapytaj tego anioa, ktremu !Sprzedae dusz, to powie, e Makduf Przedwczenie z ona matki by wypruty. MAKBET Przeklty jzyk, co mi to powiada! !Czuj, jak mska dzielno wemnie miknie. Przeklestwo owym szalbierskim potgom, Ktre nas dusz dwuznacznymi sowy! Przynosz zote obietnice uszom, A odbieraj je oczekiwaniom. Nie walcz z tob. MAKDUF Wic poddaj si, tchrzu, I yj, by palcem ci pokazywano. Obraz twj, niby arcyrzadkiej bestii, Jakie nam w budach s pokazywane, Na drgu zatkn kaem i podspodem Pooym napis: Tu jest do widzenia Krwioerczy podlec! MAKBET Nie poddam si! nie chc Caowa ziemi u ng tego aka Malkolma ani motochowi suy Za przedmiot obelg. Nie! Chocia las Birnam Przyszed pod mury Dunzynanu, chocia Ty si z kobiety nie zrodzonym mienisz, Dotrwam do koca. Pod schron tej tarczy Bezpieczna moja pier; z si, Makdufie! Niech potpiony bdzie, kto si znuy "I pierwszy krzyknie: Stj! Nie mog duej! " Walczc, wychodz. Odwrt. Przy odgosie trb i kotw wchodz z wojskiem i chorgwiami M a l k o l m i !stary S i w a r d , R o s s e, L e n n o x, A n g u s, M e n t e i t h i C a i t h n e s s. MALKOLM Rad bym tu widzie tych, ktrych nam braknie. SIWARD Kto musia uby; ale dzie tak pikny Tanio, jak widz, zosta okupiony. MALKOLM Makdufa braknie i waszego syna. ROSSE Syn wasz, milordzie, wypaci dug mstwu: #Pty y, pki nie wyszed na ma; Zaledwie tego walecznoci dowid, Nie ustpujc na krok z miejsca walki, Pad jak bohater. SIWARD A wic zgin? ROSSE Tak jest. !I z pola bitwy zosta uniesiony;A gdyby bole wasza wyrwnaa Wartoci straty, nie miaaby granic. SIWARD Gdzie on ma rany? z przodu? ROSSE Tak, na czole. SIWARD Niechaje bdzie wojownikiemBoga! Chobym mia tylu synw, ile wosw, Pikniejszej dla nich nie dabym mierci: W ten sposb nuc mu hymn pogrzebowy. MALKOLM Godzien on, eby bardziej go aowa, !I ten al serce moje uzupeni. SIWARD Dlaczego bardziej? powiedziano przecie, e dug onierza sumiennie wypaci; Bg wic z nim! Oto przybywa pociecha. M a k d u f wchodzi niosc !gow M a k b e t a zatknitna wczni. MAKDUF "Cze ci, o krlu! bo teraz nim jeste. Przywaszczyciela gowa na tej wczni !I uciniony kraj nasz znw jestwolny. Widz wokoo ciebie pery pastwa, Serca ich wtrz memu pozdrowieniu, $Nieche i gosy ich zcz siz moim, "Woajc: Witaj! witaj, krlu Szkocji! " WSZYSCY Witaj nam! witaj, witaj, krlu Szkocji! Odgos trb. MALKOLM Nie potrzebujem dugiego namysu Do porachunku z waszymi zasugi I skwitowania si. Zacni tanowie I mili bracia, bdcie od tej pory Hrabiami, ktrym to mianem zaszczytnym Nikogo jeszcze nie nazwaa Szkocja. Co pozostaje wicej do zrobienia I czego moe stan rzeczy wymaga Jak przywoanie na powrt do kraju Wygnanych naszych przyjaci, co zbiegli Przed zasadzkami czujnego ciemistwa, Wyladowanie krwawych pomocnikw Tego zmarego oprawcy i jego Szataskiej ony, ktra jak syszaem, Sama gwatown sobie mier zadaa - To i co jeszcze prcz tego wypadnie, Przy asce nieba speni tuszym sobie W waciwym czasie, miejscu i sposobie. Wam, ile wyda pier nasza sposobna, Skadamy dziki, kademu z osobna I wszystkim, ktrych na dzie wyznaczony Na koronacj wzywamy do Skony. Odgos trb. Wychodz. WXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~OSOBY Doa wenecki Brabancjo - senator Dwch innych senatorw Lodowiko - krewny Brabancja Gracjano - brat Brabancja Otello - wdz, Murzyn Kasjo - jego namiestnik Jago - jego chory Rodrygo - mody Wenecjanin Montano - zarzdca Cypru Sucy Otella Herold Desdemona -crka Brabancja Emilia - ona Jagona Bianka - metresa Kasja Oficerowie, panowie, gocy, muzykanci, majtkowie, sudzy i inne osoby. Rzecz si odbywa w pierwszymakcie w Wenecji; przez resztdramatu na Cyprze. AKT PIERWSZY SCENA PIERWSZA Wenecja. Ulica, przy ktrej pooony jest dom B r a b a n c j a. Wchodz R o d r y g o i J a g o. RODRYGO Nie mw mi tego, Jagonie, nie mog "Sucha tej mowy. Ty to, co m kies Tak rozporzdza, jakby bya twoja, !miesz mi powiada, e tego by wiadom? JAGO !Do licha! suchaje lepiej, co mwi; $Jeeli mi si o tym kiedy nio,To mn pogardzaj. RODRYGO Czye mi nie mwi, e go nie cierpisz? JAGO Brzyd si mn, jeelim Nie mwi prawdy. Trzech magnatw naszych Forytowao mi na namiestnikaI osobicie czapkowao przed nim, Aby mi da ten stopie; jakem onierz. Stopie ten susznie mi si przynalea: Znam moj warto; a on, zatopiony W swym widzimisi i w swej dumie, zby ich Napuszonymi frazesami, srodze Nastrzpionymi w wojenne termina: Wierzcie mi - prawi moim protektorom - ? ie, panie, rola 0n5r7R(r2ci3>c.j4*Tcj5~cj6@ cWk7K$Ock8+cl9B1bcl:8cl;F?^Fm em ju mianowa kogo na to miejsce. " I kt to taki ten kto? Patrzcie jeno: Ot, zawoany jaki arytmetyk,Jaki tam Micha Kasjo, Florentyczyk. Podwikarz, na wp potpiony w zwizkach #Z pikn kobiet, ktry, pki ycia, Jednego hufca nie powid do boju I na sprawieniu wojska w polu zna si Tyle co przdka; bohater ksikowy, Co o teorii umie ple nie gorzej Ni jaki burmistrz; caa bowiem jego Sztuka wojenna w gbie, nie w praktyce. Ten to wybrany zosta, a ja, panie, Com w jego oczach pokaza, co umiem, W Rodos i w Cyprze, i po innych ziemiach Tak chrzecijaskich, jak pogaskich, pchnitym Pod wiatr i wod przez tego plus minus, !Przez t chodzc kredk; on to zosta, !Poal si Boe! namiestnikiem jego Murzyskiej moci, a ja, ja by musz Jego chorym. RODRYGO Ja bym wola zosta Jego oprawc! JAGO Nie ma na to rodka; Taki to suby przeklty porzdek: Awans zaley od ask i protekcji, A nie od prawa starszestwa, co kae, Aby po jednym odziedzicza miejsce Drugi z kolei. Osde sam teraz, Czy mam jaki bd obowizekkocha Tego Murzyna. RODRYGO To bym go porzuci. JAGO O, pozwl: su mu gwoli odwetu. Nie wszyscy, bracie, moem by panami, Ale nie wszyscy te panowie mog Mie wierne sugi. Znajdziesz niejednego W kabk zgitego, potulnego ciur, Co w niewolniczych kochajc si wizach, Trzyma si miejsca jak osio za lich Garstk obroku; a kiedy zepsieje, Na stare lata bywa odpdzony.W skr takiego kornego cymbaa! S znowu inni, co pod wymuskan Form i strojn barw ulegoci Chowaj serce, siebie tylko pomne; Co dajc tylko pozr wiernychusug Swym przeoonym, popieraj przez to !Wasny interes, a porsszy w pierze, Nie potrzebuj ju nikogo sucha Prcz siebie samych. Ci maj krzt ducha !I do tych rzdu ja si licz. Juci, Gdybym by w skrze Otella, nie chciabym, !Ma si rozumie, by w skrzeJagona: Rzecz to tak pewna, jak e ty Rodrygo. Suc mu, suli samemu sobie: Nie z przywizania ani z obowizku, Niebo mi wiadkiem! ale pod pokrywk Tego obojga - dla widokw wasnych. Gdyby me czyny miay kiedykolwiek Wyda na zewntrz wewntrzny stan, zakrj Mojego serca, niedugo bym potem !Musia to serce nosi u rkawa Na er dla krukw. Nie jestem, czym jestem. RODRYGO Jakie, u licha, szczcie niesychane Ma ten grubodzib, e mg tego dopi! JAGO Ostrze jej ojca, zbud go ze snu, otwrz Staremu oczy, zatruj mu pociech; Narb haasu w miecie; podszczuj krewnych; Niechaj go muchy tn za twoj spraw. Chocia agodny zamieszkuje klimat; Choby mu szczcia nie wydar, przynajmniej Tak mu je zapraw piounem udrcze, Iby cokolwiek zblado. RODRYGO W tym tu domu Mieszka jej ojciec, zawoam na niego. JAGO Zrb to, i gosem tak alarmujcym Jak kto, co w nocy zapuszczony ogie Dostrzee nagle w ludnej czci miasta. RODRYGO Hola! Brabancjo! hej! sinior Brabancjo! JAGO Wstawaj, Brabancjo! Zodzieje! Zodzieje! %Strze si! Chro swoj crk! Chro swe worki! !Zodzieje! Gwatu! Zodzieje! B r a b a n c j o ukazuje si woknie. BRABANCJO Jaki jest powd tego zgieku? Co si Takiego stao? RODRYGO Wszyscy twoi, panie, S w domu? JAGO Sli drzwi twojego domu Zamknite, panie? BRABANCJO Po co te pytania? JAGO Niech diabli wezm! Okradli was: wecie Prdzej opocz! Przeszyto wam serce; "Utracilicie poow swej duszy.W tej wanie chwili czarny baran tryka !Bia owieczk wasz. ywo! ywo! Bijcie w dzwon; zbudcie chrapicych ssiadw. Inaczej czart was wystrychnie na dziadka. ywo! powiadam. BRABANCJO Czycie oszaleli? RODRYGO Poznajesze mj gos, czcigodny panie? BRABANCJO Nie: kt wa jeste? RODRYGO Imi me Rodrygo. BRABANCJO Imi to jeszcze bardziej ci potpia. !Wzbroniem ci si zblia do mych progw; Zapowiedziaem ci, e moja crka Nie jest dla ciebie; a ty, wiedzion szaem, Przebrawszy miar napoju przyuczcie, Przychodzisz teraz zuchwale przerywa Mj wypoczynek. RODRYGO Siniore! siniore! BRABANCJO Ale wiedz o tym, e gniewowi memu I stanowisku nie zbywa na rodkach Dania ci tego gorzko poaowa. RODRYGO Uspokj si, siniore. BRABANCJO Co mi prawisz O okradzeniu? To przecie Wenecja, A mj dom to nie lamus. RODRYGO Zacny panie, W czystych, niewinnych chciach tu przyszedem. JAGO Niech kaci porw! Jeste, panie, jednym "Z tych, co si nie chc modli,gdy ich szatan Do tego nagli. Masz nas za szubrawcw, Dlatego e ci przychodzimy ostrzec? Chcesz sprzc sw crk z berberyjskim koniem, Mie rce wnuki, bachmatw za krewnych I z dzianetami by w powinowactwie? BRABANCJO Co ty za jeden, blunierczy szczekaczu? JAGO Kto, co ci przyszed oznajmi, siniore, e twoja crka w chwili, gdy tu stoim, Klei z Murzynem zwierza o dwu grzbietach, BRABANCJO Jeste ndznikiem. JAGO A pan - senatorem. BRABANCJO Za ten art ty mi odpowiesz, Rodrygo, Znam ci. RODRYGO Odpowiem za wszystko, siniore. Ale, dlaboga! za wasz to wiedz I mdr wol dzieje si (a prawie #Mgbym tak sdzi), e o tej spnionej Nocnej godzinie pikna wasza crka, Pod najemnego gondoliera stra, Zostaje w spronych objciach Murzyna? Jeeli o tym wiesz, panie, jeeli Na to pozwoli, to zaiste cik, Grub zniewagmy ci wyrzdzili; Ale jeeli nie wiesz o tym, moje Wyobraenie o przyzwoitoci Mwi mi, emy niesusznie zostali Zniewaonymi przez was. Nie sd, panie, Abym, wyzuty z wszelkich winnych wzgldw, Takiego sobie z wasz dostojnoci artu pozwala. Jeelicie, panie, Crki swej k 'temu nie upowanili, Powtarzam jeszcze raz, to popenia Wielki wystpek, pomitszy w ten sposb Obowizkami, piknoci, rozumem, Przyszoci swoj dla awanturnika, Dla wszdobylca, gonicego szczcie Po caym wiecie. Sprawd natychmiast, panie, Czy jest w sypialni, nawet gdzie bd w domu; Jeli j znajdziesz, niechaj sprawiedliwo "ciga mi z ca surowoci za to, em ci tak czelnie zdurzy. BRABANCJO Skrzeszcie ognia! wiata! hej! Zbudcie wszystkich moich udzi Co podobnego ju mi si marzyo, To przypuszczenie samo mi przygniata. wiata! hej! wiata! Znika z okna. JAGO Bd zdrw; musz odej; Nie byoby to stosowne i dla mnie Bezpieczne nawet, gdybym by stawiony Za wiadka przeciw temu Murzynowi, A pozostajc tu wiadczy bym musia; Bo chocia moe skarci go, to jednak Rzeczpospolita nie bdzie go moga Potpi, baczc na interes wasny, !Przy gotujcej si cypryjskiej wojnie, Do prowadzenia ktrej nie ma wodza Rwnego jemu kalibru. Dlatego Cho si nim brzydz jak piekieln plag, Ze wzgldu jednak na doczesny ywot, Zmuszony jestem opuci bander I znak przyjani, do siebie ktry rzeczywicie Jest tylko znakiem. Zawied pod ucznika " Tych, co go bd szukali; niechybnie Tam go znajdziecie, i ja te tam bd. Wychodzi. B r a b a n c j o wchodzi z domownikami swyminioscymi pochodnie BRABANCJO Nie ma najmniejszej wtpliwoci: zbiega; I nic mi wicej po niej nie zostao U schyku tego obmierzego ycia Jak sama gorycz. Powiedz mi, Rodrygo, Gdzie j widziae? Niegodziwe dziecko! Z Murzynem, mwisz? Kt by chcia by ojcem! Skde wiesz, wapan, e to ona bya? To nie do wiary, jak mnie oszukaa! O habo! C ci rzeka? - Wicej wiata! Zwoajcie wszystkich mych krewnych! - Jak mylisz, Czy wzili oni lub? RODRYGO Sdz, e wzili. BRABANCJO O nieba! Jak wyj moga? O wyrodna! Ojcowie, nigdy ju odtd nie mierzcie Myli swych crek wedle ich postpkw; Chyba istniej jakie czary, zdolne #Podej niewinno modoci, dziewictwa. Nie wyczytae gdzie tego, Rodrygo? RODRYGO W istocie, panie, czytaem gdzie o tym. BRABANCJO Wezwijcie mego brata. O, wolabym, #eby j wapan by posiad. Biegnijcie Jedni w t, drudzy w t stron. Czy nie wiesz, Gdzie by j mona znale z tym Murzynem? RODRYGO Rozumiem, e go wyledz, jeeli Raczysz mi, panie, towarzyszy, wziwszy Dobr stra z sob. BRABANCJO Bd nam przewodnikiem. Przed kadym domem woa bd; w wielu Mam wpyw przewany. Podajcie mi szpad, Sprowadcie mi tu policyjne sugi I si zbrojn. Poczciwy Rodrygo, Wskazuj mi drog, zawdzicz twe trudy. Wychodz. SCENA DRUGA Tame. Inna ulica. Wchodz O t e l l o i J a g o z orszakiem. JAGO Na wojnie, panie, niejednegomzabi, Ale popeni rozmylne morderstwo, Jako to z moim sumieniem niezgodne. Braknie mi czasem zoci, co by moga W czym mi dopomc. Z jakie dziesi razy Miaem myl pchn go tu, pomidzy ebra. OTELLO Lepiej jest tak, jak jest. JAGO Kiedy bo prawi Takie szkarady i w tak obelywy O waszej czeci wyraa si sposb, e gdyby nie ten ks bogobojnoci, Jak mam, byby mi ywcem nie uszed. Ale czy tylko twe maestwo,panie, Szczelnie zawarte? bo ten magnifikus Ma poplecznikw i gdy si uwemie Co przeprowadzi, gos jego dorwna Gosowi doy. On was zechce rozwie Albo wam tyle narobi trudnociI tarapatw, o ile mu prawo Wszystkimi jego wpywami poparte Da k 'temu kiersztak [1]. ------ ![1] Tj. swobod, luz. Kiersztak to nazwa wielkiej liny okrtowej (w oryg. cable "). OTELLO Niech czyni, co zechce. Usugi, jakiem odda senatowi, Zagusz jego skarg. Wiedz, Jagonie, I nie zaniedbam z tym jawnie wystpi, Skoro si dowiem, e chwalba uzacnia; Wiedz, e wywodz rd ze krwi krlewskiej, Zasugi moje mog i bez czapki Rwna si z tak wysok fortun #Jak ta, po ktr signem. O gdybym Nie kocha czule piknej Desdemony, Pewnie bym nie by mej niezalenoci, Nie krpowanej adnym staym miejscem, Samochcc uj w granice i cieni Za wszystkie skarby mrz. Co to za wiata? JAGO To gniewny ojciec z swymi przyjacimi: Ustpmy, panie. OTELLO Nie mnie to przystoi. Stawi im czoo: godno moja, stopie I nieskaona prawo mojej duszy "Bd wiadczyy za mn. Czyto oni? JAGO Na twarz Janusa! podobno nie. Wchodzi K a s j o z dwoma posacami D o y. OTELLO S to Przyboczni sudzy doy i mj Kasjo. Pomylnej nocy, moi przyjaciele! C tam nowego? KASJO Doa ci pozdrawia, Wodzu, i wzywa, aby si niezwocznie, Jak najniezwoczniej stawi. OTELLO W jakim celu? Nie wiesz? KASJO Jeeli domys mj prawdziwy, O Cypr to idzie: jako tam gorco. Flota przysaa ze dwunastu gocw W cigu tej nocy, jednego za drugim. Zbudzonych ze snu wielu panw Rady Ju si zebrao u doy, wysano Na gwat po ciebie, panie, a gdy w domu !Ci nie zastano, senat pchn umylnych W trzy rne strony, aby ci wyszuka. OTELLO "Dobrze si stao, ecie mi znaleli. Zostawi tylko par sw w tym domu I pjd z wami. Wychodzi. KASJO Co on tu porabia, Jagonie? JAGO Hm! hm! co? Pojma tej nocy Ldow szkut: zdobycz to nawieki, #Jeeli tylko si okae prawn. KASJO Nie zrozumiaem. JAGO Oeni si. KASJO Z kim? O t e l l o powraca. JAGO Ba! z kim... Idziemy, panie? OTELLO Jestem gotw, KASJO Oto nadchodzi drugi poczet, wodzu, Szukajc ciebie. JAGO To Brabancjo, miej si Na ostronoci, wodzu, bo on nie ma Dobrych zamiarw. !B r a b a n c j o, R o d r y g o i urzdnicy policyjni wchodz uzbrojeni i z pochodniami. OTELLO Hola! stjcie no taml RODRYGO do B r a b a n c j a Siniore, to ten Murzyn. BRABANCJO Ha! rabusiu! Z obu stron dobywaj mieczw. JAGO Rodrygo? Jestem na paskie usugi. OTELLO Schowajcie miecze, bo si rdz pokryj Od rosy nocnej. Wiek wasz, panie, wicej Dokaza moe nieli wasz or. BRABANCJO !Ndzny rabusiu! gdzie podzia m crk? Oczarowae mi j, potpiecze; Bo powouj si na wszystko w wiecie, W czym jest cho troch zdrowego rozsdku, Czy moda dziewka, pikna i szczliwa, I tak stanowcz majca odraz Do maeskiego stanu, e wzgardzia Kwiatem najpierwszej tutejszej modziey, Bez popadnicia w czarodziejskie wnyki, Byaby kiedy na oglny pomiech Zbiega z ojcowskich progw, by si rzuci Na powleczone sadz ono takiej Jak ty istoty, wzbudzajcej postrach, !Nie pocig? Niechaj cay wiat osdzi, Czyli to nie jest tak jasne jak soce, e j ty kunsztem piekielnym usidli, !Uwid jej modo jakimi kroplami Lub czym podobnym, co o sza przyprawia; ledztwo to musi wykry: jest to bowiem Jawne dla myli, prawie dotykalne. Aresztuj ci przeto i oskaram Jako oszusta praktykujcego W poktny sposb zakazane sztuki. %Bierzcie go: jeli za bdzie siway Stawi wam opr, uyjcie przemocy, Choby mia yciem przypaci. OTELLO Odstpcie, Wy, co trzymacie ze mn, i wy drudzy. Gdyby mi z roli wypadao walczy, Bybym by o tym wiedzia bez suflera. !Gdzie mam pj, panie, aby odpowiedzie Na uczyniony mi zarzut? BRABANCJO Do turmy. Gdzie siedzie bdziesz, dopki ci zwyky Bieg procedury przed sd nie powoa. OTELLO Gdybym, przypumy, by posuszny temu, Ciekawy jestem, co by w takim razie Powiedzia doa, ktrego posacy Przyszli mi w nagym interesie pastwa Wezwa do niego i oto tu stoj Czekajc na mnie. POSANIEC Nie inaczej, panie; Doa jest w sali obrad i dostojna Osoba wasza bya niewtpliwie Wezwana tame. BRABANCJO Doa w sali obrad? Teraz, wrd nocy? Wiedcie go tam! Wan I ja mam spraw. Wspaniay nasz doa !I kady z moich wspkolegw pewnie Uczuje moj krzywd tak jak swoj; Bo gdyby taki czyn pazem uchodzi, Lada poganin rej by u nas wodzi. Wychodz. SCENA TRZECIA Tame. Sala obrad. D o a i senatorowie siedz wkoo stou przy wiecach. Kilku urzdnikw stoi opodal, czekajc na rozkazy. DOA Wieci w tych listach nie s zgodne z sob: Trudno polega na nich. PIERWSZY SENATOR W rzeczy samej, Sprzeczne s sobie: w moim wymieniono Sto siedem galer. DOA W moim sto czterdzieci. DRUGI SENATOR A w moim dwiecie. Jakkolwiek si jednak Cyfry w nich rni (co si musi zdarza Tam, gdzie podobne dane s oparte Na przypuszczeniu), we wszystkich atoli Jedna jest wzmianka o tureckiej flocie Posuwajcej si w kierunku Cypru. DOA Zwaywszy dobrze, rzecz to jest moebna. Nie ubezpiecza mnie bd w tych raportach, Raczej nabawia trwogi tre ich gwna. MAJTEK za scen Wieci! hej! wieci Wchodzi U r z d n i k, za nim M a j t e k. URZDNIK Nowy goniec. DOA C tam? MAJTEK Turecka flota egluje ku Rodos: Mam polecenie od sinior AngelaUprzedzi o tym senat. DOA Co mylicie O tej przemianie? PIERWSZY SENATOR To niepodobiestwo, Rozsdnie rzeczy biorc: demonstracja Dla zamydlenia nam oczu. Gdy zwaym, Jak wiele Turkom zaley na Cyprze, I pod wzgld wemiem, e jak z jednej strony Wyspa ta dla nich waniejsza ni Rodos, Tak z drugiej, atwiej zdobyt by moe, Bo mniej jest silnie fortyfikowan I do obrony sposobn ni Rodos: Gdy te uwagi obok siebie stawim, Nie przypiszemy wtedy rom - ? ie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&<cKm=(cm> rcn?octn@]cnA%c:oB,2coC3cpD:3cp bisurmanom Niedorzecznoci takiej, iby mieli Chowa na pniej to, co przede wszystkim Im podane, i porzuca zamiar, Obiecujcy im wygodn korzy, Dla naraania si na bezowocne Niebezpieczestwo. DOA Nie ma wtpliwoci, Nie idzie im o Rodos. URZDNIK Znw posaniec. Wchodzi G o n i e c. GONIEC Najdostojniejsza Rado! Ottomanie, W prostym kierunku sterujc ku Rodos, "W porodku drogi zczyli si z drug Czci swej floty. PIERWSZY SENATOR Tegom si spodziewa. Ile przybyo im agli? GONIEC Okoo !Trzydziestu, panie, i teraz si znowu !W ty zawrcili, zamierzajc, widno, Pokusi si o Cypr. Sinior Montano, Wasz zaufany i gorliwy suga, Za obowizek poczytuje sobieDonie wam o tym, czcigodni panowie, Proszc o danie mu wiary i pomoc. DOA Z pewnoci zatem na Cypr godz. Gdzie jest Marco Lucchese? PIERWSZY SENATOR We Florencji. DOA Piszcie Zaraz do niego, niech wraca czym prdzej. PIERWSZY SENATOR Oto Brabancjo i dzielny nasz Murzyn. "B r a b a n c j o, O t e l l o, J !a g o, R o d r y g o i urzdnicypolicyjni wchodz. DOA Mny Otello, musimy niezwocznie Uy twej doni przeciw Ottomanom. do B r a b a n c j a A, to wy! Witaj, cny siniore; wanie Brako nam waszej rady i pomocy. BRABANCJO Tak jak mnie waszej; miociwy ksi, Wybacz: nie suba ni adna wiadomo, em tu potrzebny, podniosa mnie z ka Ani troskliwo o publiczne dobro "Myl m . zakca, bo wasny mj smutek, Jest tak gwatownej, nawalnejnatury, e wszelkie inne kopoty pochania, Siebie jedynie pomny. DOA C si stao? BRABANCJO Ach! moja crka! DOA Umara? BRABANCJO Tak, dla mnie, Wydarto mi j, podle uwiedziono, Hab okryto za pomoc czarw I szarlataskich rodkw; bo dziewczyna Przy zdrowych zmysach, nie upoledzona Ani na wzroku, ani na umyle, Nie moga popa w tak krzyczcy obd, Bez czarodziejskiej w tym sprawy. DOA Ktokolwiek W tak niecny sposb o strat czci wasz !Crk przyprawi, a was o jej strat, Do tego sami w krwawej ksidze ustaw Zastosujecie najsurowsz kar, Choby nasz wasny syn by tym przestpc. BRABANCJO Kornie dzikuj waszej wysokoci. Oto ten czowiek: ten to wanie Murzyn, Cocie go, panie, jak syszaem, teraz W naglcej sprawie rzeczypospolitej Tu zawezwali. DOA I SENATOROWIE Bolejemy nad tym. DOA Otello, c ty na to? BRABANCJO Nic innego Zezna nie moe, jak e to jest prawda. OTELLO Potni, wiatli, szanowni panowie, Wielce szlachetni i askawi moiRozkazodawcy! em starcowi temu Wzi crk, prawd jest; prawd jest niemniej, "em j zalubi: popty, nie dalej Siga istota mego wykroczeniaI jego zakres. Szorstka moja mowa, Obrana z krasnych wyrae waciwych Czasom pokoju. Zaledwie to rami Uczuo w sobie siedmioletnie siy, Od tej ju pory, a dotd, odjwszy Dziewi ostatnich miesicy, jedynym Moim zajciem, w polu i w obozie, Byo wojenne rzemioso; o sprawach Tego wielkiego wiata mao wicej Powiedzie mog nad to, co dotyczy Bitw i szczegw onierskiego ycia; Tote i mwic w wasnej sprawie mao Barw mog uy. Za czym w zaufaniu Waszych askawych wzgldw,bez ogrdki, W prostych wyrazach po oniersku skrel Cay bieg mojej mioci; poznacie, Jakich to zakl, jakich eliksirw, Jakich uyem urokw i czarw, "Aeby sobie uj jego crk, O to albowiem jestem posdzony I oskarony. BRABANCJO Dziewczyna tak skromna, Cicha, spokojna i tak pena wstydu, e j wzruszenie kade rumienio, Byaby zdolna, pytam, w kontr naturze, Wiekowi swemu, nie pomna ojczyzny, Rodu, imienia, wszystkiego na wiecie, Rozmiowywa si w czym, co j samym Widokiem swoim musiao przestrasza? Byby to bardzo chory sd, ze wszech miar Niedoskonay, przypuszcza na chwil, "e doskonao moe si tak zbka. Bez chytrych praktyk piekielnych, do ktrych Musim koniecznie domaga si klucza, Sta si to nigdy nie mogo. Dlatego Jeszcze raz twierdz, e on za pomoc Jakowych mikstur na krew dziaajcych, Lub jakich kropel, zakltych w tym celu, Wywar tak zgubny wpyw na ni. DOA Twierdzenie Nie jest dowodem: w braku jawnych wiadectw To, co przeciwko niemu przytaczacie, S to domysy tylko, przypuszczenia, W cienk pozoru szat obleczone. PIERWSZY SENATOR !Powiedz, Otello, azali istotnieNadzwyczajnymi, niegodnymi rodki #Zatru i podbi skonno tej dziewicy Czy te dopie tego przez zaloty I dozwolone zabiegi, co serce Sercu jednaj? OTELLO Raczcie po ni posa Pod znak ucznika " i zada od niej Wobec jej ojca objanie w tej mierze. Jeli jej usta przeciw mnie zawiadcz, Niechaj nie tylko wasze zaufanie I stopie, ktry mam od was, utrac, Ale i ycie. DOA Przyprowadcie j tu. !Par osb ze suby wychodzi.OTELLO Chory, prowad ich, lepiej znasz miejsce. J a g o wychodzi. Nim za nadejdzie, z rwn rzetelnoci, Jak si z mych grzechw spowiadam przed niebem, Wyznam przed wami, powani mowie, Jakim sposobem pozyskaem mio Tej piknej, godnej kochania dziewicy I ona moj wzajem. DOA Mw, Otello. OTELLO !Jej ojciec lubi mnie; czsto, bywao, W dom mnie zaprasza, bada mnie o dzieje Mojego ycia w tych a w tych epokach, O bitwy, szturmy, przebyte koleje. Opowiadaem mu one, poczwszy Od lat chopicych a do owejchwili, W ktrej mi one kaza opowiada; Prawiem mu o cikich moich przejciach, Strasznych przygodach na morzu i ldzie; Jakem to o wos ledwie si wydoby Z mierci ziejcych bresz; jak mnie wrg pojma I sprzeda w jasyr; jakem z tejniewoli Wyswobodzony tua si po wiecie; Przy czym zdarzao mi si wzmiank czyni O dzikich stepach, szerokich jaskiniach, O rafach, skalach, niebotycznych grach, O ludoercach i o samojedach,"Co si r wzajem, albo te o ludziach, Co maj gowy niej ramion. Rada Suchaa tego pikna Desdemona; Jeli j jaki domowy interes "Znagli do wyjcia, jak moga, najprdzej Wracaa znowu i akomym uchem Chwytaa moje sowa. Co spostrzegszy, Razu jednego, w stosown godzin, Doprowadziem j do wynurzenia Serdecznej proby, abym jej opisa Cay cig mojej tuaczej pielgrzymki, Ktr dotychczas syszaa czciowo !I niedokadnie. Zgodziem si na to I nieraz z oczu jej zy wycisnem !Mwic o rnych aosnych wypadkach !Mojej modoci. Gdym skoczym powie. Obdarzya mnie hojnie westchnieniami "I rzeka: - Dziwnie to brzmiao, w istocie, Nadzwyczaj dziwnie; lubo, dziwnie lubo - e lepiej byo jej tego nie sysze: A jednak, jednak chciaaby sibya Urodzi takim mczyzn, i czule Podzikowaa mi, i owiadczya, e jeli kiedy kto z moich przyjaci Kocha j bdzie i pozyska zechce, Niechby si tylko ode mnie nauczy Tego opisu, a cel go nie minie. Tak wskazwk majc, przemwiem. Ona mnie pokochaa za przebyte Niebezpieczestwa, a jam j pokocha Za okazane nad nimi wspczucie. !Takich to zakl uyem, nie innych. Ot i ona, niech sama zawiadczy. D e s d e m o n a i J a g o wchodz, za nimi suba. DOA W istocie, powie taka mogauj I moj crk. Kochany Brabancjo, Spjrz na t spraw z nieco lepszej strony. Spkanym mieczem lepiej przecie walczy Ni go rk. BRABANCJO Ka jej mwi, panie. Jeeli wyzna, e pierwsza cho jeden Krok uczynia ku niemu, przeklestwo !Mojej siwinie, jeli duej bd $Jego obwinia. Zbli si, mociapanno; Kogo tu widzisz w tym szlachetnym gronie, Komu najpierwej winna posuszestwo? DESDEMONA Ojcze mj, widz tu naprzeciw siebie Dwa obowizki: tobie winnam ycie I wychowanie, a jedno i drugie"Kae mi ciebie czci; ty jestepanem Mych obowizkw, bom ja twoja crka; Ale tu stoi take mj maonek, A takie same obowizki, jakie Skoniy byy niegdy moj matk Ciebie nad ojca przenie, takie same Ka mi teraz uznawa za pana Tego Murzyna. BRABANCJO Bg z tob! Skoczyem. Racz, panie, teraz przej do spraw publicznych. Przysposobione mi byo mie raczej, Nie wasne dziecko. Przystp tu, Murzynie: Bezwarunkowo oddaj to, czego Bezwarunkowo bybym ci odmwi, Gdyby nie byo ju twoim. - Przez ciebie, !Mj ty klejnocie, ciesz si, e nie mam Drugiego dziecka, bo dziki twej sprawce, Bybym dla niego tyranem i w dyby Oku je kaza. Juem skoczy, panie. DOA Nieche ja jeszcze co za ciebie powiem I niech te kilka uwag, jakie rzuc, Bd niejako szczeblem dla tejpary Do twoich wzgldw. Gdzie rodkw braknie, tam z nik nadziej Kocz si ale i skargi niemiej. Nad niecofnion bied utyskiwa Jest to chcie now bied wywoywa. Utarczka z losem ponnym jestszermierstwem; Wicej z nim wskrasz spokojnym szyderstwem. Kto si umiecha bdc okradziony, Ten rabusiowi kradnie jego plony; Ale zaprawd sam siebie okrada, Kto si tam trapi, gdzie daremna rada. BRABANCJO Trzeba wic Cypru obrony zaniecha; Nasz on, dopki moem si umiecha. Dobre uwagi dla tych, co im bogo, Ale w cierpieniu nie krzepi nikogo; Raczej przeciwnie, bo zamiast bl koi, Zmuszaj w now cierpliwo si zbroi, Takie sentencje miewaj dwa smaki: "Cukru i ci, wpyw te ich dwojaki. Lecz sowa wiatrem: nawet sia doy Plastrem przez ucho serca nie oboy. Prosz waszej wysokoci najpokorniej przystpi do spraw pastwa. DOA Turcy z ogromn potg posuwaj si ku Cyprowi. Otello, tobie s najlepiej znane umocnienia tego miejsca, a chocia mamy tam komendanta wysoko cenionej biegoci, przecie gos powszechny, ten wszechwadny regulator rzeczy ludzkich, przemawia z wikszym zaufaniem za tob. Musisz si przeto podda koniecznoci i przymi !wiey blask swego szczcia t pochmurn i burzliw wypraw. OTELLO Moc przywyknienia, cni senatorowie, Czyni mi tward kamienist pociel Puchowym oem. Mog si pochlubi Wrodzon, skor do czynu rzekoci W nagej potrzebie: jako gotw jestem Do tej wyprawy przeciw Ottomanom. Kornie wic chylc si przed waszym sterem, dam stosownej pieczy nad m on; Przyzwoitego dla niej utrzymania I pomieszczenia: obsugi i wygd Jej urodzeniu odpowiednich. DOA Pj do ojca moe, Jeeli wola. BRABANCJO Na to si nie zgadzam, OTELLO Ani ja. DESDEMONA Ani ja: bdc na oczach Mojemu ojcu, cigle bym gniew jego Drani musiaa. Racz, wspaniay doo, Przychylne ucho skoni do mych ycze, I przywilejem askawego sowaWesprze je. DOA Czego dasz, Desdemono? DESDEMONA e kocham tego Murzyna i yj Dla niego tylko, niech o tym gwatowna Przemiana losu mojego obwieci Caemu wiatu: serce me zarwno Jest przywizane do jego osoby, Jak i do jego urzdu. Jam w duszy Mego Otella jego twarz ujrzaaI jego sawie, jego bohaterstwu &Dusz i przyszo powicila moj. Gdybym tu przeto pozostaa, na ksztat Wegetujcej w pokoju monady, Gdy on na wojn pjdzie, w takim razie Ogoocona bym zostaa z tego, Co mi go gwnie uczynio drogim; I przez ten rozdzia byabym skazana Na tymczasowy byt nader dotkliwy, !Pozwlcie mi wic uda si z nim razem. OTELLO !Uczycie zado jej chciom, dostojni Senatorowie, zostawcie jej wolno. Niebo mi wiadkiem, e nie prosz o to Dla dogodzenia podniebieniu dzy !Ni za podniet krwi, ktra juwe mnie Przestaa kipie z modzieczym zapaem; Ale jedynie tylko przez uprzejm #Powolno dla niej. I niech Bg broni Mych miociwych panw od mylenia, e poruczonej mi tak wanej sprawy Zaniedbam, skoro ona bdzie ze mn. "Nie: jeli poche igraszki Amora$Gnun cikoci owadn i stpi Wadz mych dziaalno tak, e skutkiem tego Cel mej wyprawy naraony bdzie Na szwank i szkod, niech mi lada baba Rynk na gow wsadzi zamiast hemu, I wszelkie szpetne znamiona niesawy !Kaem okryj moje dobre imi. DOA Jak uradzicie sami, tak niech bdzie; Wolno jej zosta lub jecha. Rzecz nagli; Rwnie te nagym popiech by powinien. Musisz odpyn tej nocy. DESDEMONA Tej nocy, Mj panie? DOA Tak, tej nocy. OTELLO Caym sercem. DOA Dziesita rano zejdziem si tuznowu. Otello, zostaw kogo z podkomendnych, Co ci powiezie od nas nominacj Oraz to, czego twj urzd i stopie Wymaga bdzie. OTELLO Oto mj chory, Rzetelny, godzien zaufania czowiek; Jemu powierz m on, on take Zabierze z sob to, co wasza mdro Przesia mi uzna za stosowne. DOA Dobrze. Dobranoc zatem kademu z osobna. do B r a b a n c j a No, no, siniore, przesta chmurzy czoo. "Susznali szpetno przypisa niecnocie, Zi wasz, cho czarny, jest piknym w istocie. PIERWSZY SENATOR Bd zdrw, Otello, a oszczdzaj on. BRABANCJO Pilnuj jej, odkd jest na twoim chlebie; Bo zwidszy ojca, moe zwie i ciebie. D o a, senatorowie i urzdnicy wychodz. OTELLO ycie dam za jej wiar. Tak wic, Jago, Tobie zostawiam moj Desdemon. #Prosz ci, pole swojej onie by przy niej I sprowad mi j. jak si da najprdzej; Pjd, Desdemono; godzin mam tylko "Do powicenia mioci i innymSprawom domowym. Musim ulectemu, Czego chwilowa wymaga konieczno. Wychodzi z D e s d e m o n . RODRYGO Jagonie! JAGO Czego chcesz, zacna duszo? RODRYGO C mi teraz czyni pozostaje, jak sdzisz? JAGO "Co? pj do ka i spa. RODRYGO "Pjd si natychmiast utopi. JAGO Jeeli to uczynisz, przestan by twoim przyjacielem na zawsze. Jakie ci gupstwo przyszo do gowy? RODRYGO Gupstwo y, kiedy ycie jest mczarni, a odjcie go sobie jest recept, kiedy mier ma by lekarstwem. JAGO O nikczemnoci! Patrz na tenwiat od siedmiu lat cztery razy wzitych i odkd mog odrni dobrodziejstwo od krzywdy, nie spotkaem jeszcze czowieka, ktry by umia by przyjacielem samegosiebie. Co do mnie, wolabym si na czowieczestwo pomie nia z pawianem, nimbym #powiedzia, e si chc utopiz mioci ku ptarce. RODRYGO C mam tedy czyni? Wyznaj, e mi wstyd by takzakochanym, ale nie w mej mocy temu zaradzi. JAGO Nie w twej mocy! Psu na bud! Od nas samych zaley by takimi lub owymi. Nasze jestestwo jest ogrodem, a nasza wola ogrodnikiem: jeeli chcemy w tym ogrodzie sia pokrzywy lub saat sadzi; rozplenia hyzop, a wyrywa macierzank; hodowa jedno "ziele albo pielgnowa rnego rodzaju roliny; zapuszcza goniedbale lub skrztnie uprawia: mono ku temu i !rodki odpowiednie le w wolinaszej. Gdyby waga wadz naszych nie miaa z jednej strony szali rozumu dla zrwnowaenia szali zmysowoci z drugiej strony, wtedy krew i uomno naszej natury doprowadziaby nas do najhaniebniejszych ostatecznoci: ale mamy rozumna poskromienie w nas dzikich popdw, cielesnych bodcw i rozkiezanych chuci; z czegowyprowadzam wniosek, e to, !co ty nazywasz mioci, jest po prostu szczepem, ablegrem.RODRYGO To by nie moe. JAGO rom - ? ie, panie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&E cpF5 >pGc7qHrcqI:cqJ#c`rK(crL0c&sM<8yXsMio jest jedynie krwi chuci i ustpstwem woli. $Nue! Bd mem! Utopi si?Top koty i lepe szczenita. !Mieni si twoim przyjacielem ideklaruj si do ciebie by przywizany lin nieprzeomnej wytrwaoci: nigdym ci nie mg bardziej pomc jak teraz. Naaduj !kies, udaj si za ni na t wojn; przebierz sobie twarz w faszyw brod; a kies naaduj, powiadam. Ani mona przypuci, eby Desdemona miaa dugo kocha tego Murzyna -naaduj kies - a onj nawzajem: by to gwatowny przypyw i odpyw taki sam bdzie, zobaczysz -naaduj tylko kies. Ci Murzyni nie s stali w swych sentymentach - miej kies dobrze podszyt - ako, ktra mu teraz smakuje przesodko jak chleb witojaski, wyda mu si wkrtce gorzka jak oli $ogrek. Jej skonno musi si zmieni, bo moda; nasyciwszy si nim, pozna niestosowno swego wyboru. Ona musi zmiany zapragn, musi, ani wtpi; dlatego miej kies naadowan. Jeeli chcesz "gwatem pj na potpienie, obierze przyjemniejsz drogku temu jak utopienie. We pienidzy, co tylko bdziesz $mg. Jeeli trwao wiary i $wito lubw afrykaskiegowczgi i kuto przebieglej Wenecjanki nie s rzecz dla mego dowcipu i piekielnych potg nieprzeomn, to j posiada bdziesz. Dlatego zaopatrz si w pienidze. Topi si? Co za myl dzika! Nie tdy droga do celu: raczej ci zosta obwiesiem dopiwszy swego ni topielcem nic nie wskrawszy. RODRYGO Zarczysze mi za skutek, jeeli na tym opr moj nadziej? JAGO "Moesz miao na mnie liczy. "Id, postaraj si o pienidze. Mawiaem ci czsto i powtarzam jeszcze raz, e nienawidz tego Murzyna. Moja ansa z serca pochodzi i twoja nie z innego rda; dziaajmy wic wsplnie w interesie zemsty. Jeeli mu zdoasz przypi rogi, sprawisz sobie przez to !uciech, a mnie pociech. Leyjeszcze co wicej w onie "przyszoci, co si dopiero ma narodzi. Allons! marsz! Zaopatrz si w pienidze. Jutro o tym obszerniej pogadamy. Bd zdrw! RODRYGO Gdzie si zejdziemy z rana? JAGO W mojej kwaterze. RODRYGO Przybd jak najwczeniej. JAGO Bd zdrw! do zobaczyska! Ale, ale... RODRYGO Co takiego? JAGO !Nie tope si ju, syszysz? RODRYGO Juem tej myli zaniecha. "Spieni cay mj majtek. JAGO Bd zdrw! do zobaczyska! Naaduj trzos, a dobrze. R o d r y g o wychodzi. Tak zawsze z gupcw robi sobie yko. Krzywd bym czyni memu rozsdkowi, Gdybym czas marnie traci z takim dudkiem I nie korzysta na tym. Nienawidz Tego Murzyna: chodz pogadanki, e on przy mojej onie mnie luzowa; Moe to bajka, nie mam pewnych danych, e tak jest; samo jednak podejrzenie Tego rodzaju staje mi za pewno. Murzyn ma o mnie wysokie mniemanie, Tym ci skuteczniej mog dopi celu. Kasjo przystojny: pomylmy no troch. Zabra mu miejsce i nasyci zemst Jednym zamachem; ale jak? pomylmy. Gdybym po pewnym czasie otumani Ucho Otella nieznacznym poszeptem, !e on i jego ona s na stopieZa poufaej? Kasjo miy czowiek, Ksztatny, mogcy wzbudzi podejrzenie; Na serc podbjc stworzony; aMurzyn Jest charakteru atwego, prawego, Wierzy w uczciwo, gdzie widzi jej pozr, I najdokadniej daje si jak osio !Za nos prowadzi. Plan mj juosnuty; Rzucone ziarno: pieko i noc czarna Wyda potworny owoc z tego ziarna. Wychodzi. AKT DRUGI SCENA PIERWSZA Miasto portowe na Cyprze. Taras nad morzem Wchodzi M o n t a n o z dwoma obywatelami. MONTANO Czy tam co wida na morzu z przyldka? PIERWSZY OBYWATEL Nic prcz wysoko wezbranej powodzi. Nie mogem dostrzec ni jednego agla Pomidzy niebem a powierzchni fali. MONTANO Co dzi wiatr gono przemawia do ldu; Nie pomn, aby kiedy szturm podobny Do parapetw naszych zakoata. !Jeli tak samo d na penym morzu, Jaki dbowy bal, bity kafarem #Walcych si na fal, mg niewyj z fugi? O czyme przyjdzie nam usysze? DRUGI OBYWATEL Pewnie O rozproszeniu tureckiej eskadry. Bo stacie jeno na wspienionym brzegu I patrzcie, jak to rozdsane way Miotaj si ku chmurom, jak bawany Rozkoysane, z monstrualn grzyw, Rzygaj wod w oczy Niedwiedzicy I zdaj si chcie zala wieczny wiecznik Gwiazdy Polarnej. Nigdym jeszcze dotd #Nie widzia takiej wciekoci ywiou. MONTANO #Jeli turecka flota nie zdyaWczenie si schroni do jakiej zatoki, #To po niej; uj jej nie bdzie podobna. Wchodzi T r z e c i o b y w a t e l. TRZECI OBYWATEL Wieci, panowie! Wojna ju skoczona. Tak srodze Turkom daa si weznaki Ta nawanica, e plan ich okula; Jeden z weneckich okrtw by wiadkiem Cikiego szwanku i rozbicia wikszej Czci ich floty. MONTANO Pewna to wiadomo? TRZECI OBYWATEL "Okrt w wanie zawin do portu: Jest to weroski bryg. Kasjo, namiestnik Bohaterskiego Murzyna Otella, !Wysiad ju na ld; sam wdz, opatrzony W penomocnictwo nieograniczone, Na morzu jeszcze jest eglujc ku nam. MONTANO Ciesz si z tego, godzien on by rzdc. TRZECI OBYWATEL Tene sam jednak Kasjo, co nam przynis Pociech wieci o klsce tureckiej, Smutn ma min i mody zanosi Za cao wodza, bo ich rozdzielia Gwatowna burza. MONTANO Bogdajby ocala! #Suyem pod nim; jest to cagb onierz i hetman. Idmy do przystani Przybyy okrt powita i posa Wzrok na spotkanie dzielnego Otella A tam, gdzie krace morza i bkitu W jedno spywaj. TRZECI OBYWATEL Idmy, bo co chwila Nowych si goci moemy spodziewa. Wchodzi K a s j o. KASJO !Dziki wam, mni obrocy tejwyspy, Za te przychylne uczucia dla wodza. Oby go nieba zachoway cao! Bo oddzielony od niego zostaem Pord bawanw wzburzonegomorza. MONTANO Dobry ma okrt? KASJO Mocno zbudowany, I sternik mistrzem jest w swoim rzemiole; Nadzieje moje przeto nie s jeszcze miertelnie chore i licz na bliski Powrt do zdrowia. %Glosy za scen: agiel! agiel! agiel! " Co to za krzyki sycha? Wchodzi C z w a r t y o b y w a t e l. CZWARTY OBYWATEL Miasto opustoszao. Tumy luduNa brzeg wybiegy i woaj: agiel! KASJO Moja nadzieja zwiastuje Otella. Sycha wystrzay. DRUGI OBYWATEL Wydaj teraz powitalne salwy:Nie jest to zatem w kadym razie okrt Nieprzyjacielski. KASJO Id pan, prosz, zobacz, I przynie nam wie pewn, kto to przyby. DRUGI OBYWATEL Spiesz natychmiast. Wychodzi. MONTANO Panie namiestniku, Chciej mi powiedzie, czy wasz wdz ma on? KASJO I jak jeszcze! Zalubi dziewic, Ktra z opisem najidealniejszym Moe si rwna, ktra by zdoaa Najwytworniejsze piro w kopot wprawi, Bo mieci w sobie wszelk doskonao, Na jak moe zdoby si natura. !D r u g i o b y w a t e l wraca. Kt to przypyn? DRUGI OBYWATEL To niejaki Jago, Chory wodza. KASJO Szczliw zaiste Mia podr, kiedy mg przyby tak prdko. Orkany nawet, wichry i topiele, Spiczaste rafy i w mur zbite piaski, Te przyczajone wrogi niewinnego Tramu okrtw, jakby ulegajc!Wpywom piknoci, stumiy zo w sobie Dla przepuszczenia boskiej Desdemony. MONTANO Kt ona? KASJO Ta to, o ktrej mwiem, Pani naszego pana, powierzona Pieczy dzielnego Jaga, ktry nasze Oczekiwania uprzedzi o tydzie Przybywszy teraz, panie chroOtella! Zbawczym swym tchnieniem wezdmij jego agiel, By mg okrtem swym ten port ucieszy, Chyo w objciach Desdemony spocz, Wla nowy zapa w nasz duch pprzygasy !I uszczliwi cay Cypr. O, patrzcie! Wchodz z orszakiem D e s d "e m o n a, E m i l i a, J a g o i R o d r y g o. Klejnot okrtu na brzeg wysiad. Cyprze, !Zegnij kolana przed ni. Cze ci, pani! Bogosawiestwo nieba niechaj bdzie Z tob, za tob, w krg ciebie! DESDEMONA Dzikuj, Waleczny Kasjo: wiesz co o mym mu? KASJO Jeszcze nie przyby i nic wicej nie wiem Nad to, e zdrw jest i wkrtce tu bdzie. DESDEMONA "Boj si tylko - czemu si z nim rozsta?? KASJO Straszny spr morza ze sklepieniem niebios Rozdzieli nasze statki. Sycha wystrzay. Syszysz, pani? Zblia si jaki okrt. %Gosy za scen: agiel! agiel!" DRUGI OBYWATEL Ogniem z dzia wita nasz cytadel, Snad i to nasi. KASJO "Chciej pan pj to sprawdzi.Wychodzi D r u g i o b y w a te l. Moci chory, witaj! Witaj, pani! Cauje E m i l i . "Niech ci ta moja miao krwi nie psuje, Kochany Jago, wiem ja, co wypada, I std ten miay objaw uprzejmoci. JAGO Gdyby jej usta byy dla waszmoci Podobnie szczodre jak jej jzyk dla mnie, Wnet by by syty. DESDEMONA Biedna, sw jej braknie. JAGO Ma niepoledni ich magazyn: nieraz Dowiadczam tego, kiedy bym chcia zasn. W twej obecnoci, pani, naturalnie !Cofa si troch z jzykiem za szaniec I w myli tylko gdera. EMILIA Co te pleciesz! JAGO Id, id; obrazki z was za progiem domu, Dzwony w pokojach, dzikie koty w kuchni, wite, jeeli same co zbroicie, Diablice, gdy kto wam w czym nie dogodzi; Komedyjantki koo gospodarstwa, A gospodynie w ku. DESDEMONA O blunierco! JAGO Jeli to kamstwo - Turkiem mnie nazwiecie, W dzie si bawicie, w nocy pracujecie. EMILIA Pochwalnych d mi nie pisz. JAGO Nie chciej tego. DESDEMONA "C by napisa, gdyby mnie mia chwali? JAGO O, nie wyzywaj mnie do tego, pani, Bo Jago zero, jeeli nie gani. DESDEMONA Sprbuj. Czy poszed kto do portu? JAGO Poszed. DESDEMONA do siebie Nie w smak mi arty, chc atoli pokry Stan mj wewntrzny wesoym pozorem, No, jakeby mnie pochwali, Jagonie? JAGO Myl ja nad tym, lecz pomys w tej mierze Tak si odczepia od mej mzgownicy Jak muchy z lepu, wyrywa mzg z sob, Wszystko; wszelako muza ma pracuje I w taki sposb wydaje swj pord: "Biaam, pikna i sprytna, std dwie mam korzyci: $Pikno wry mi szczcie, spryt takowe ici. DESDEMONA !A jeli pikno jest czarna przy sprycie? JAGO Jestli czarna i sprytna, daj wzakad szyj, e kto biay niebawem jej czarno pokryje. DESDEMONA Coraz to gorzej. EMILIA A jeeli ktra Jest, dajmy na to, pikna, ale gupia? JAGO Gupstwo piknej kobiecie nie moe zawadzi, Bo przy piknoci kada umie sobie radzi. DESDEMONA Niesmaczne to, stare koncepta, zdolne rozmieszy !karczemn kompani. C by powiedzia o kobiecie brzydkiej i gupiej zarazem? JAGO "Niech bdzie jak g gupia i szpetna jak fldra, !Potrafi to, co kada i pikna, i mdra. DESDEMONA C za straszne nieuctwo! Najgorsz pochwalie najlepiej. Jaka ci pochwaa pozostaje dla prawdziwie zacnej kobiety? Dla kobiety, ktrej wszechstronna warto zmusza zoliwo nawet do oddania jej sprawiedliwoci? JAGO !Taka, co kras nci, a nie razipych, Ma jzyk nie dla ksztatu, jednake jest cich; !Cho jej zota nie braknie, niepstrzy si jak lala, Mogaby, przecie nigdy sobie nie pozwala; Gdy ma powd do gniewu i do zemsty mono, Zniesie uraz, odwet majc zabezbono; Ktrej nigdy do gowy nie przyjdzie myl taka, e lepszy jest mlecz ledzia ni ogon szczupaka; Co powierzone sobie szanuje sekreta, A sama nie ma adnych: o, taka kobieta Warta - jeeli tylko jest gdzietakie dziwo... DESDEMONA Czeg warta? JAGO Karmi bbny i cienkie butelkowa piwo. DESDEMONA !Mona si zdoby na bardziej kulaw, nieudoln konkluzj? Nie ucz si od niego, Emilio, cho jest twoim mem. C ty na to, moci Kasjo? Nie jeste to najbezboniejszy, najbezwstydniejszy bajarz? KASJO Rbie krzyow sztuk, askawa pani: wicej ma zalet jako onierz nieli jako wiatowiec. JAGO do siebie Bierze j za rk; tak, tak, szeptajcie do siebie: w takiej to wtej tkance uwikam tak wielk much jak Kasjo. Tak, tak, umiechaj si do niej, umiechaj; rwnaj nogi, tym dogodniej ci sptam przez tdworno. O, tak, tak, przewybornie! Jeeli ta uprzejmo wyzuje ci z twego namiestnikostwa, to lepiej ci byo tak czsto nie caowa swych, trzech !palcw, ktrymi z tak gracj odgrywasz rol galanta. Brawo! licznie caujesz: co za wytworna dworno! w rzeczy samej. Znowu palce do ust? !Rad bym, eby ci si zamieniy w lewatywy. Sycha trbk. To wdz, znam jego trbk. KASJO Tak, to on. DESDEMONA Idmy naprzeciw niego. KASJO Oto idzie. Wchodzi O t e l l o z orszakiem. OTELLO O mj pikny onierzu! DESDEMONA Mj Otello! OTELLO Zdumienie moje, em ci tu ju zasta, Rwna si mojej radoci. O drogi, Zachwycajcy skarbie duszy mojej! Gdyby po kadej burzy miaa taka Cisza nastawa, niech szalej wichry, Pki upionej mierci nie przebudz; $Niech si na gry fal pnie d wdrowna A po sam Olimp i w gb spada nazad A po kraj piekie! Gdyby trzeba byo Umrze natychmiast, skonanie w tej chwili Bogosawiestwem by mi si wydao, Bo rozkosz mojej duszy tak jest wielka, Ze si obawiam, czy druga podobna We mgle przyszoci jest mi zachowana. DESDEMONA Nieche Bg broni, aby nasza mio I nasze szczcie nie miao si, owszem, Z liczb dni zwiksza! OTELLO wite twe yczenie! !Nie mog zmieci mej radoci w sowach; Oby w harmonii serc naszych nie zasza Inna niezgodno jak obecnie. Cauje j. JAGO do siebie Brawo! Jestecie teraz dobrze nastrojeni; Ale ja wkrtce odkrc te koki, Co daj tak dwiczno waszym strunom. Jakem uczciwy, rozstroj ten wspdwik. OTELLO Pjdmy na zamek. Tak wic, przyjaciele, Wojna skoczona. Turcy potonli. Jake si macie, moi dobrzy, moi Starzy znajomi? Luba, znajdziesz w Cyprze Dobre przyjcie, bo mam na tej wyspie Wielu yczliwych. O najukochasza, Nie klej mi si wyrazy, majacz Ze zbytku szczcia. Prosz ci, Jagonie, Ka moje skrzynie poznosi z okrtu I kapitana przyprowad mi z sob Do cytadeli; dzielny to marynarz. Jego zasugi o wielki szacunekSusznie woaj. Idmy, Desdemono, Jeszcze raz, bd mi w Cyprze pozdrowiona! O t e l l o i D e s d e m o n a wychodz ze swym orszakiem. JAGO do swego sugi Id do portu i czekaj tam na mnie. do R o d r y g a $Zbli no si, bracie: jeeli maszodwag -a mwi, e nawet tchrze, zakochani bdc, nabieraj szlachetnych !impulsw, ktrych im odmwianatura -jeeli tak jest, to suchaj, co ci powiem. Kasjo bdzie mia tej nocy stra w zamku; przede wszystkim jednak musz ci powiedzie, e Desdemona jest w nim naprawd zakochana. RODRYGO W nim? To by nie moe. JAGO #Przy palec, ot tak, i zwa, co ci powiem. Przypominasz sobie, jak ona namitnie pokochaa zrazu tego Murzyna, za to tylko, e przed!ni junaczy i prawi smalone !duby. Mona przypuci, e go stale kocha bdzie za gadulstwo? Odwouj si do twego rozsdku. Jej oczy !potrzebuj karmi, a c im za rozkosz patrze na diaba? Aby krew, po pewnym czasie poycia ochodzona, na nowo "moga zakipie i namitno, ukoysana, na nowo si rozbudzi, niezbdn jest ku temu ksztatno postawy, stosowno wieku, gadko ie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&N" csO cDtPf0ctQ5c uR cmuS'cuTL.c3vU3cvV;1voblicza i obejcia, czego wszystkiego Murzynowi braknie. Ot w braku tego rodzaju dezyderiw subtelna jej czuo widzie bdzie zawd, zacznie czu ni esmak, ckliwo, a nastpnie odraz do tego Murzyna; samanatura do tego j przywiedziei znagli do nowego wyboru. Przypuciwszy to, przyjacielu,a przypuszczenie to jest niezbite, bynajmniej nie nakrcone, kt stoi na wyszym szczeblu do tego szczcia jak Kasjo? Zrczny to hultaj, nie posuwajcy skrupulatnoci dalej jak do nadania sobie uczciwego przyzwoitego pozoru, pod ktrym by tym lepiej mg zaspokaja swoje sprone, kryjome chuci? Nikt jak on, nikt jak on: przebiegy to, szczwany hultaj; wye na gratki, ktrego oko umie bi faszyw monet sposobnoci,gdy prawdziwa si nie nastrcza: szatan wcielony. Przy tym hultaj ten jest modyi przystojny i posiada wszelkiewarunki, za ktrymi pstre, !puste gowy szalej; hultaj to kompletny, z pieka rodem! i ona go ju sobie upatrzya. RODRYGO Nie mog temu uwierzy; znam jej bogobojny sposb mylenia.JAGO Ot wyjecha z bogobojnoci #jak na targ z ys koby. Toprzecie wino, ktre ona pije, jest z gron nie z czego; gdybybya bogobojna, nie zakochaaby si bya w Murzynie. Bogobojna gupoto! !Nie uwaae, jak mu do muskaa palcami? nie uwaae tego? RODRYGO Uwaaem; ale to tylko tak, z yczliwoci. JAGO Z lubienoci, tak to pewne, #jak e mam pi palcw u rki.By to wstp, nieznaczny prolog do dziea bezwstydu i nierzdu. Tak si do siebie zbliyli ustami e si ich tchnienia objy nawzajem. Obmierze myli! nieprawda, Rodrygo? Skoro te porozumienia utoruj sobie drog, tu za nimi pjdzie akcja gwna i ostateczne rozwizanie; tfy! Ale jest na to sposb; posuchaj mojej rady, przyjacielu, nie na prno sprowadziem ci z Wenecji. Bd tej nocy na warcie; moj rzecz bdzie naznaczy ci posterunek; Kasjo nie zna ci; ja bd w pobliskoci; staraj si jakim bd sposobem w gniew go wprawi, bd to mwic za gono, bd to szydzc z jego subistoci, bd to innym jakim rodkiem dranicym, ktry czas i okolicznoci za najstosowniejszy ci wska. RODRYGO Dobrze. JAGO On jest porywczy, pasjonat; zechce ci moe lask uderzy; poechcz no go tak, !eby to zrobi; bdzie to dla mnie dostateczne do podburzenia Cypryjczykw, ktrzy si nie prdzej uspokoj, a Kasjo od obowizkw oddalony zostanie. Wtedy bdziesz miauproszczon drog do celu rodkami, jakimi bd mg rozporzdza; i tym sposobem pozbdziemy si zawady, bez usunicia ktrej nie moglibymy si spodziewa powodzenia. RODRYGO Zgoda, uczyni to, tylko mi nastrcz sposobno. JAGO O to si nie troszcz; przyjd tylko niebawem do cytadeli. "Musz pj teraz na okrt pojego rzeczy, bd zdrw. RODRYGO Do widzenia. Wychodzi. JAGO e si w niej Kasjo kocha, temu wierz; e ona kocha go, to wiarogodne. Murzyn ma stay, szlachetny charakter !(Cho go nie cierpi, musz muto przyzna) I, ani wtpi, bdzie dobrym mem Dla Desdemony. Ja j take kocham, Nie sam tylko zmysow mioci, Jakkolwiek, prawd mwic, niedalekim Od tak wielkiego grzechu, gwnie jednak W widoku zemsty; podejrzeniebowiem, e si ten Murzyn wkrad do mej kwatery, Jak witriolem pali mi wntrznoci. Pty nie zdoa nic mnie zaspokoi, Pki nie oddam mu wet za wet; gdyby To za chybio, optam mu dusz Tak zazdroci, e jej nie uleczy adna rozwaga; do spenienia czego, Byle mi tylko nie skrewi ten may Wenecki szpiczak, ktrego podjudzam, Pan Micha Kasjo za most mi posuy. Opisz go jak wa przed Murzynem, Bo si obawiam, aby i on take Nie znalaz drogi do mojej szlafmycy; Zyskam Murzyna serce, zaufanie I wdziczno za to, e go wykieruj Na bazna; e go z pokoju i szczcia W szalestwo strc. Oto szkic tej matni, Blady on jeszcze, czas go uwydatni. Wychodzi. SCENA DRUGA Ulica. Wchodzi H e r o l d z proklamacj w rku; za nim lud. HEROLD Wol jest Otella, dostojnego, walecznego generaa naszego,aeby z powodu wieo nadeszych wieci o zupenym zniszczeniu floty tureckiej, cae miasto objawio sw "rado, bd to przez taniec, bd to przez fajerwerki, bd przez inne jakiekolwiek zabawy i uciechy, odpowiednieupodobaniu kadego; tym bardziej e obok tak fortunnego wypadku genera !wici dzi swoje zalubiny. Genera pragn, aby to ogosi. Wszystkie kuchnie zamku s otwarte i wolno w nich kademu weseli si i bankietowa od tej, to jest pitej godziny, a dopki zegar nie wybije jedenastej. Niech nieba bogosawi wysp Cypr i naszego dostojnego generaa Otella! Wychodz. SCENA TRZECIA Przedsie w zamku. Wchodz O t e l l o, D e s d e m o n a, K a s j o i suba. OTELLO $cis tej nocy miej stra, mj Michale; Trzeba nam samym mie si na bacznoci, Aby uciecha miary nie przebraa. KASJO Jago otrzyma ju rozkaz po temu; Pomimo tego jednak osobicie Oko mie bd. OTELLO Jago jest sumienny. !Bd zdrw, Michale; jutro jak najraniej "Pomnij przyj do mnie. Pjd,najukochasza. Kto targu dobi, moe zyski cign; "Nam ju si godzi korzy t osign. Dobranoc. Wychodzi z D e s d e m o n isub. Wchodzi J a g o. KASJO Trzeba nam pj na wart, Jagonie. JAGO Jeszcze nie teraz, namiestniku, dopiero dziesita.Genera pozbywa si nas tak wczenie z mioci ku swojej Desdemonie i za ze mu tego !wzi nie mona, jeszcze si !ni nie nacieszy, a to ksek godzien Jowisza. KASJO Rzadka to kobieta, w rzeczy samej. JAGO I ognista, na honor. KASJO W istocie, dziwnie hoe i nadobne stworzenie. JAGO Co to za oczy! Zdaje mi si, e jest w nich co wyzywajcego. KASJO Co podbijajcego, a przy tym, zdaje mi si, nadzwyczaj skromnego. JAGO A kiedy mwi, to tak, jak gdyby do serca szturm przypuszczaa. KASJO W istocie, doskonao sama. JAGO #Daj im Boe szczcie w ou! Pjd, namiestniku, mam gsiorek wina, a tam wpodle jest kilku cypryjskich zuchw,co by radzi szturchn w kubki za zdrowie czarnego Otella. KASJO Tej nocy ani kropli, Jagonie. Mam sab, nieszczliw !gow do picia. Rad bym, eby koleestwo wynalazo inny jaki obyczaj na objawienie serdecznoci. JAGO To walni chopcy; tylko jeden !kubek, ja za ciebie pi bd. KASJO Wypiem dzi wieczr tylko jeden kubek, i to dobrze wod zobojtniony, a patrz, jak turewolucj wywoa. Ju to takie moje upoledzenie; nie mog brawowa z moj saboci. JAGO Eje! eje! to to noc na hulank przeznaczona, a ci panowie tak bardzo sobie tego ycz. KASJO Gdzie oni s? JAGO U bramy wchodowej; gdyby chcia ich tu zaprosi. KASJO No, mniejsza zreszt, ale niechtnie to czyni. Wychodzi K a s j o. JAGO Jeli cho jeden kubek wla we zdoam Do tego, co ju dzi wieczorem wypi, Tak si draliwy stanie i zajady Jak may piesek bonoski. Rodrygo, !Ktremu mio przewrcia gow Prawie na wywrt, wychyli ju kilka Porzdnych miarek na cze Desdemony I jest na warcie. Uraczyem przy tym Tgo przed chwil trzech cypryjskich chwatw, Hardych i citych, i dbaych ohonor, Prawdziwe jdro tutejszej modziey; Ci s na stray take. Owo tedy Wrd tej druyny dobrze podchmielonej Przywiod Kasja do czego takiego, #Co ca wysp oburzy. Ju id.Niech jeno plan mj nogi nie wywinie, Z wiatrem i nurtem d moja popynie. Wchodzi K a s j o, z nim M o nt a n o i dwch innych Cypryjczykw. KASJO !Na honor, ju mi si w gowie krci. MONTANO C znowu? Od kilku kropel? Nie byo nawet flaszki, jakem onierz. JAGO Hej, wina! piewa Uderzmy w puchary: buch! buch! Uderzmy w puchary: buch! yk rzewi czowieka, A ycie ucieka, Wic dalej! niech pije, kto zuch! Wina, chopcy! Przynosz wino. KASJO Na honor, przednia piewka. JAGO Nauczyem si jej w Anglii, gdzie s zawoane majstry od kufla. Ani Duczyk, ani Niemiec, ani nawet opasy Holender - hej, wina! - nie dotrzyma placu Anglikowi. KASJO To wic Anglicy maj takie tgie gowy? JAGO Ba! kiedy Duczyk legnie trupem, Niemiec pod aw si stoczy z przepicia, a Holenderodda to, co wypi, Anglik spokojnie kae sobie nalewa nowy puchar. KASJO Za zdrowie naszego generaa! MONTANO Chtnie je przyjmuj, namiestniku, i godnie na nie odpowiem. JAGO O kochana Anglio! piewa Krl Stefan nie by marnotrawca, Z szaraku nosi szarawary; Da za nie tylko dwa talary I jeszcze zdzierc nazwa krawca. Pan to na wielkie by rozmiary, A ty niebogim jest chudzin; Zbytkiem narody nawet gin, Wdziej wic na siebie paszcz swj stary. Hola! jeszcze wina! KASJO To jeszcze przedniejsza piewka ni tamta. JAGO Chcesze, abym j powtrzy?KASJO Nie, nie; bo mi si zdaje niegodnym swego miejsca, ktoco takiego czyni. Tak, tak. Opatrzno jest nad wszystkimi, s dusze, co si doczekaj zbawienia, i s dusze, co si nie doczekaj zbawienia. JAGO Masz suszno, kochany namiestniku. KASJO Co do mnie, bez obrazy !generaa i kogo bd wyszej rangi spodziewam si doczeka zbawienia. JAGO Tak samo i ja, mj namiestniku. KASJO Za pozwoleniem, tylko nie wprzd ode mnie: namiestnik powinien by wprzd zbawionym ni chory. Ale "do tego: idmy na sub. Przebacz nam Panie nasze grzechy! Idmy, panowie. Nie mylicie !przecie, em ja pijany! To mj !chory, to moja lewa rka, a to prawa, widzicie, em nie pijany; mog jeszcze dobrze sta i mwi dobrze. WSZYSCY Zupenie dobrze. KASJO No, to bardzo dobrze; nie trzeba wam przeto myle empijany. Wychodzi. MONTANO Idmy, panowie; czas ju na tarasie Wart rozstawi. JAGO Mielicie, panowie, Prbk naszego namiestnika, jest to Wojownik, godzien przy Cezarze suy I rozkazywa, ale ma t wad,Cocie widzieli, ta za do istotnej Jego wartoci w takim jest stosunku Jak dzie do nocy w czasie porwnania: !Dugo ich rwna. Szkoda go prawdziwie. Boj si, eby Otella w nim ufno Nie zamieszaa spokojnoci Cypru, Gdy go ta jego sabo w niewaciwej Porze napadnie. MONTANO Czsto on tak bywa? JAGO "Co dzie przed pjciem spa; zdolny jest czuwa Cae dwie doby, jeeli go trunek Nie ukoysze. MONTANO Nie byoby dobrze Uprzedzi o tym generaa? Moe On o tym nie wie? Moe jego dobro Dostrzega tylko cnt Kasja, a wady Raczej przeocza? Azali tak nie jest? Wchodzi R o d r y g o. JAGO Rodrygo? ! po cichu do niego Czego chcesz? ruszaje za nim. Wychodzi R o d r y g o. MONTANO Szkoda, doprawdy, e zacny Otello Tak wane miejsce, bo drugiego siebie, Naogowemu zwierza pijanicy. Miaby zasug, kto by mu w tej mierze Oczy otworzy. JAGO Nie zrobi ja tego, Choby mi cay Cypr dawano za to. Szczerze miuj Kasja i wolabym Uleczy go z tej wady. Ale cicho! C to za haas? Krzyki za scen: Na pomoc! na pomoc! " R o d r y g o wbiega, K a s j o ciga go. KASJO Ha, psie! gaganie! MONTANO Co to, namiestniku? KASJO A ajdak! uczy mi mych obowizkw? Zbij na lene jabko tego szelm. RODRYGO Bi mnie! KASJO Ujadasz jeszcze? Uderza R o d r y g a. MONTANO Namiestniku, Powcignij swj gniew, prosz. Wstrzymuje go. KASJO Pu mi wapan, Jeeli nie chcesz sam oberwaguza. MONTANO Wstyd si, pijany jeste. KASJO Ja pijany? Bij si. JAGO Panowie, dajcie pokj! Do R o d r y g a na stronie Id, krzycz: gwatu! Wychodzi R o d r y g o. Mj namiestniku! przestacie, panowie! Panie Montano! Namiestniku! Hola! Na pomoc! Take stra odbywa mamy? Dzwon bije na alarm. Diavolo! kt to na alarm uderzy! Cae si miasto poruszy. Dlaboga! "Stj, namiestniku! zhabisz si na zawsze. Wchodzi O t e l l o z orszakiem. OTELLO Co si tu dzieje? MONTANO Krew si leje ze mnie. Zrani mi. Musi umrze! OTELLO Ach, stjcie, Jeli wam ycie mie! JAGO Namiestniku! Panie Montano! Przestacie, na Boga! Zgodne to z waszym stopniem, obowizkiem? #Stjcie! genera mwi: dajcie pokj! OTELLO Co si to znaczy? Jak przyszo do tego? Czymy si w Turkw przemienili? Mamy Czyni to, czego nawet bisurmanom Ich Bg zabrania? Przez wstyd chrzecijaski "Pocie koniec tej pogaskiejwalce. Kto pierwszy w nowym przystpie wciekoci Drgnie z miejsca, yciem odpowie mi za to. Niech zaprzestan tego bicia w dzwony! Straszny ich odgos rzuca prn trwog Na miasto. Co si tu stao, panowie? Poczciwy Jago, co a zblad z zmartwienia, Powiedz, kto powd da do tego? W imi Twej przychylnoci wzywam, ci, mw. JAGO Nie wiem. Przed chwil jeszcze, przed p, wier minut, W najlepszej zgodzie z sob, w zayoci Najpoufalszej, jako oblubieniec Z oblubienic w oe zmierzajcy - Wtem jakby jaki planeta ich urzek, !ap za ore i dalej po sobie Grzmota zaczli. Nie umiem powiedzie, Z czego powstaa ta jaowa zwada. Byo mi raczej w jakiej chlubnej sprawie Straci t nog, co mi tu przywioda. OTELLO "Jake mg tak si zapomnie, Michale? KASJO Wybacz mi, wodzu, nie mog rzec sowa. OTELLO Zacny Montano, znany bye ztaktu; Wysoko ceni wiat rozwag twoj W tak modym wieku i twe imi brzmiao Pochwalnie w ustach najwiatlejszych sdziw. !Skde ci przyszo kazi tak sw przeszo I klejnot sawy zamienia na imi Burdy nocnego? Odpowiedz mi na to. MONTANO Zacny Otello, ciko jestem ranny, Nie mog mwi; Jago, twj chory, Powie ci wszystko, co wiem: nie wiem wszake, Abym cokolwiek zdronego powiedzia !Albo uczyni, jeli zachowanie Wasnego ycia nie zwie si wystpkiem, "I grzechem nie jest broni si, gdy napa Grozi caoci naszej. OTELLO Ju krew we mnie Zaczyna gr bra nad cierpliwoci I gniew, mic jasny mj pogld, nurtuje Po moich yach. Gdy krok zrobi naprzd, Gdy raz do wznios - i najlepsi padn. "Mwcie wic, jak si wszcz ten bj ohydny? Kto da do niego powd? Na kimkolwiek Ciy std wina, tego si wyrzekam, Choby by nawet mym blinicym bratem. Jak to? W sameje twierdzy? Gdy lud jeszcze Trwog przejty, skonny do popochu, Wznieca domowe ktnie i rozterki, W noc, w czasie suby, na gwnym odwachu? To niesychane. - Jagonie, kto zacz? MONTANO Jeli przez stronno, z koleeskich wzgldw Mniej albo wicej powiesz, nijest prawd, Nie onierz z ciebie. JAGO Nie echc mi z tej strony: Wolabym raczej mie ucity jzyk Ni wiadczy przeciw Michaowi Kasjo; Pewnym atoli, e mu objaw prawdy Nic nie zaszkodzi. Tak byo, mj wodzu: Jam tu rozmawia z Montanem, alici, Krzyczc o pomoc, wbiega jaki czowiek, A za nim Kasjo z wydobytym mieczem, Jakby w zamiarze pchnicia go. Montano, Chcc go powstrzyma, postpi ku niemu, Ja za pobiegem za tamtym, co krzycza, By swoim wrzaskiem (co si jednak stao) Nie rozsia trwogi. w ptak, chyy w nogach, Umkn mi, spiesznie wic wrciem nazad, Tym bardziej em ju posysza szczk broni, A przy tym Kasja przeklinajcego adko ie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&W2c*wX/ cwYDcwZE^Sx[ cx\'ncy] .cwy^4cy_:#B=zJak jeszcze nigdy dotd. Gdym powrci, Po krtkiej chwili, znalazem ich zwartych W zacitej walce, jak wiedli wanie, !Gdy ich rozdzieli, wodzu. Oto wszystko, Co w tym przedmiocie mam do powiedzenia. Ludzie s ludmi, panie; niejednemu Trafi si zbdzi i, aczkolwiek Kasjo Skrzywdzi poniekd zacnego Montana (Jak si to w gniewie zdarza czowiekowi Wzgldem tych nawet, co mu dobrze ycz), Jednake Kasjo musia, mniemam, dozna Cikiej zniewagi od tego, co uszed, Zniewagi, jakiej aden prawy onierz Nie zdoa z flegm strawi. OTELLO Wiem, Jagonie, e twa poczciwo stara si t spraw Postawi w wietle mniej racym, aby Kasja oszczdzi. Kasjo, sprzyjam tobie, Ale przestajesz by mym namiestnikiem. Wchodzi D e s d e m o n a ze swym orszakiem. $Ot i wdziczny mj anio si zbudzi. do K a s j a Musz da z ciebie przykad. DESDEMONA Co si stao? OTELLO Wszystko ju dobrze, luba, idsi po, Ran twych, Montano, sam bd lekarzem. Hej, suba! niech go do domu prowadz. Wychodzi M o n t a n o wsparty na sugach. Jagonie, obejd miasto i uspokj Tych, co si mogli zajciem tym przerazi. Pjd, Desdemono, tak to dla onierza Nie ma staego z wytchnieniem przymierza. Wychodz wszyscy prcz K a s j a i J a g o n a. JAGO Jeste raniony, namiestniku? KASJO Tak, e mi aden chirurg nie pomoe. JAGO Nieche Bg broni, aby tak by miao! KASJO Dobre imi! Dobre imi! Moje dobre imi! Utraciem dobre "imi; utraciem niemierteln cze mojego jestestwa, a pozostaa jest bydlca. O Jagonie! Ju po moim dobrym imieniu. JAGO Na poczciwo, rozumiaem, e jak cielesn ran odebra, nad tym by warto byo utyskiwa prdzej ni nad dobrym imieniem. Dobre imi jest to rzecz nader wietrzna i zawodna; rzecz, ktr si czstokro niezasuenie nabywa i niewinnie traci. Utracie dobre imi o tyle chyba, o ile si sam mienisz stratnym w tej!mierze. Kura, przyjacielu! S przecie rodki odzyskania !wzgldw generaa, zy tylko jego humor da ci dymisj; "ukara on ci przez polityk, anie przez niech ku tobie, tak wanie jak kto, co by nieszkodliwego psa smaga, aby gronego lwa nastraszy. Zakoataj jeno do niego znowu, a pewnie drzwi ci otworzy. KASJO Wolabym go prosi, eby mnie cakiem odepchn, jak eby tak dobry dowdca takiego ladaco, takiego pijanic, takiego wartogowa cierpia duej przy sobie oficerem. #Spi si! Ple duby! Zyma #si! Kl! Junaczy! Szermowa gb z wasnym cieniem! O, tyniewidzialna potgo wina! Jeeli jeszcze nie wynalezionogodnej ci ebie nazwy, bd nazwana szatanem. JAGO Co to by za czowiek, !ktrego cigae z mieczem w rku? Co on ci zrobi? KASJO Nie wiem. JAGO Czy to by moe? KASJO Przypominam sobie mas rzeczy, ale adnej dokadnie; "wiem, e bya jaka ktnia, ale zabij mnie, nie wiem o co. e te ludzie mog do ust przyjmowa wroga, co ich okrada z rozumu! Uciechy, rozrywki, hulanki na to s tylko, aby nas obracay w bydlta. JAGO Wcale przytomnie mwisz "teraz, jake mg tak prdkowytrzewie? KASJO !Podobao si biesowi pijastwa ustpi z pola biesowi gniewu; jedno licho przerodzia si w drugie, aby mnie we wasnych oczach zmierzi ze szcztem. JAGO !Eje, eje! za surowy z ciebie moralista. Ze wzgldu na czas, miejsce i usposobienie tego kraju, z serca bym rad, eby #si to nie byo stao; poniewa"jednak stao si i odsta si nie moe, trzeba, eby to jako zaata dla wasnego swego dobra. KASJO Poprosz go, eby mnie powrci do posady, to mi powie, em pijak. Chobym mia tyle gb co hydra, wszystkie by mi zatka t odpowiedzi. Dopiero co by czowiekiem rozsdnym i naglezmieni si w gupca, a na koniec w bydl! To okropne! Przeklty kady kubek nad miar! Na dnie jego czart siedzi. JAGO Eje, eje! dobre wino to dobra, niewinna istota, kiedy odpowiednio uyta; przesta mu zorzeczy. Kochany !namiestniku, nie wtpi, e o przychylnoci mej nie wtpisz?KASJO Przekonany o niej jestem. Ja pijany! JAGO Nie ma czowieka, przyjacielu,!ktremu by si raz w yciu nie!zdarzyo upi. Posuchaj mojejrady. ona naszego generaa !jest teraz generaem; mog siponiekd tak wyrazi, bo on %si cakiem pogry i zatopi w rozpatrywaniu, badaniu i studiowaniu jej talentw i wdzikw. Wywntrz si jej otwarcie, natrzyj na ni, ona ci do odzyskania miejsca dopomoe. Ona jest tak atwego, sodkiego, dobrotliwego charakteru, e za grzech sobie poczytuje w swej dobroci nie zrobi wicejnad to, o co jest proszon. Bagaj j, aby ten zamany czonek pomidzy tob a jej mem w upki wsadzia, a stawiam mienie moje przeciw wszelkiemu zakadowi, e przyja wasza wyjdzie z tego wyomu silniejsza, ni bya wprzdy. KASJO Dobrze radzisz. JAGO Z rzetelnej przychylnoci i !najlepszego serca; za to rcz.KASJO Jak najmocniej temu wierz; zaraz z rana prosi bd cnotliwej Desdemony, aby si za mn wstawia. Zwtpi o !mym losie, jeeli mi ten krok zawiedzie. JAGO Susznie mwisz. Dobranoc, namiestniku, musz pj na patrol. KASJO Dobranoc, poczciwy Jagonie. Wychodzi. JAGO Nieche kto o mnie powie, em niecnota, Skoro ta moja rada tak jest dobra, Przewiadczajco trafna, i w istocie Do przebagania Murzyna jedyna. Jak atwo czue Desdemony serce Da si do proby lada jakiej skoni, Gdy cel jej prawy! Ona jest tak plenna Jak dobroczynne ywioy, a dla niej "C atwiejszego jak skoni Murzyna Do czegokolwiek, chociaby dotego, eby si wyrzek chrztu i wszelkich innych Rkojmi odkupienia? Jego serce Tak jest mioci ku niej okieznane, e si jej daje najpotulniej wodzi Jak kaprynemu bstwu, ktreigra !Z ludzk saboci. Jestem wic niecnot, Gdy prost drog Kasjowi wskazuj Do jego dobra? Piekielna prawoci! Gdy czart chce kogo wwie wgrzech najczarniejszy, Przybiera k 'temu witobliwy pozr; Tak i ja teraz czyni: skoro bowiem Ten dobroduszny pgwek wymoe Na Desdemonie poparcie swej sprawy !I ona wstawi si za nim usilnie Do swego ma, ja w Murzyna ucho Wlej zjadliwy ten poszept, eona Dla dogodzenia swej cielesnej dzy Chce go przywrci nazad, i im bardziej Stara si bdzie dobrze mu uczyni, Tym bardziej straci wiar u Murzyna, Takim sposobem zmieni w ka jej cnot I z jej dobroci zgubn sie uplot Dla wszystkich trojga. Wchodzi R o d r y g o. No, c tam, Rodrygo? RODRYGO Jestem tu, widz, na owach jak pies, ktry na polowaniu robi duo haasu, a nie jak pies do chwytania zwierzyny. Wydaem ju prawie wszystkiepienidze, dostaem tej nocy po skrze, i na tym si wszystko skoczy podobno, ew nagrod trudw nabd dowiadczenia i e bez grosza, z troch tylko rozumu wicej, powrc do Wenecji. JAGO Jak biedny jest, kto nie ma cierpliwoci. Goj si rany zaraz czy stopniowo? Wiesz, e dziaamy sprytem, nie czarami, A spryt wybiera musi czas stosowny. Czy nam le idzie zreszt? Kasjo zbi ci, !A ty z krzt blu skasowae Kasja. Wiele si rzeczy udaje pod socem, Ten wszake owoc dojrzewa najpierwej, !Co najpierw kwitn, nie bdwic gorczk. Przebg! ju wita; wrd zabaw i zaj Czas leci. Oddal si, id na kwater; Bd zdrw, niebawem usyszysz co wicej. Ide. Wychodzi R o d r y g o. Dwie rzeczy s do uczynienia: Trzeba, aeby moja pani ona Za Kasjem rzeka swko Desdemonie; Ju ja nakoni j do tego; sam za cign Murzyna i znienacka wwiod Tam, gdzie pan Micha Kasjo jego on Uprasza bdzie. To droga do celu. Nie stpe, zwoko, ostrz tego fortelu. Wychodzi. AKT TRZECI SCENA PIERWSZA Przed zamkiem. Wchodzi K a s j o z muzykantami. KASJO Zagrajcie co krtkiego na dzie dobry Dla generaa, zawdzicz wamtrudy. Muzykanci gra zaczynaj. Wchodzi B a z e n. BAZEN Za pozwoleniem, panowie: czy te wasze instrumenta byy w Neapolu, e tak przez nos mwi? PIERWSZY MUZYKANT Jak to, panie? BAZEN "Nie s to pdziwiatry, proszpanw? PIERWSZY MUZYKANT Co pan przez to rozumie? BAZEN Tak zwane dte instrumenta, ktre wiatr puszczaj. PIERWSZY MUZYKANT Nie inaczej: dte s. BAZEN Oto macie za fatyg, genera nie lubi takich instrumentw, co skutkiem wzdcia wiatr puszczaj, i dlatego yczy sobie, ebycie mu t muzyknie robili duej haasu. PIERWSZY MUZYKANT Dobrze, panie; nie bdziemy. BAZEN Jeeli macie tak muzyk, !ktrej sysze nie mona, to "grajcie; ale jak mwi, generanie dba o muzyk. PIERWSZY MUZYKANT Nie mamy takiej, panie. BAZEN Wic wsadcie dudy w miech, !bo ja zmiatam! Rozpycie si w powietrze i fora ze dwora! Wychodz muzykanci. KASJO do odchodzcego B a z n a Hej! hej! Syszysz, moje serce?BAZEN Nie sysz waszego serca, tylko was. KASJO Schowaj, prosz, swoje koncepta. Masz tu zoty pienidz: jeeli ta pani, co zostaje przy maonce generaa, jest ju na nogach, to jej powiedz, e niejaki Kasjo prosi j o chwilk rozmowy i tu na ni czeka. Dobrze? BAZEN !Jest ci na nogach, jeeli tylko !zechce ich uy ku przyjciu, to jej powiem, o co idzie. Wychodzi. J a g o wchodzi. KASJO Uczy to. W por przychodzisz, Jagonie. JAGO #Jak to? nie kade si wcale? KASJO Czy mogem? "Dobrze ju dniao, gdymy si rozeszli. W tej wanie chwili pozwoliem sobie $Posa po twoj on: chc j prosi, "Aby mi jako uatwia przystpDo Desdemony. JAGO Zaraz ci j przyl; Pomyl przy tym take o sposobie, Jakby Murzyna usun na stron, Abycie mogli swobodnie pomwi. Wychodzi. KASJO Dziki ci! Jeszczem nie zna Florentczyka Tak poczciwego i przyjacielskiego. E m i l i a wchodzi. EMILIA Dzie dobry, zacny namiestniku, los wasz ywo mnie obszed; lecz bdcie spokojni, Wszystko si jeszcze odmieni na dobre. Genera mwi o tym z swoj on I ona z zwyk sobie wytrwaoci Przemawia w waszej sprawie; on jej mwi, e roztropnymi krpowany wzgldy, Nie moe teraz nic dla was uczyni, Bo ten Cypryjczyk, cocie go zranili, Wielki ma tutaj wpyw i zachowanie; Ale zapewni przy tym, e wam sprzyja, I nie potrzeba wam innej protekcji Jak jego dobra ch do odzyskania Namiestnikostwa. KASJO Mimo tego jednak, Jeeli si to wam zdaje stosownym I wykonalnym, nastrczcie mi, prosz, Sposobno pomwienia z Desdemon Na osobnoci. EMILIA Dobrze, pjdcie jeno, Wska wam miejsce, gdzie bdziecie mogli Z ca swobod wywntrzy si przed ni. Pjdcie. KASJO O! jak wdziczno wam winienem. Wychodz. SCENA DRUGA Tame w innym miejscu. Wchodz O t e l l o, J a g o i kilku obywateli. OTELLO Jagonie, oddaj ten list sternikowi I ka mu senat pozdrowi ode mnie. Id na szace, przyjd tam. JAGO Dobrze, wodzu. OTELLO Chcecie, panowie, pj ze mn obejrze Fortyfikacje? OBYWATELE Suym waszej czeci. Wychodz. SCENA TRZECIA Tame, w innym miejscu. Wchodz D e s d e m o n a, K a s j o i E m i l i a. DESDEMONA Bd pewny, panie Kasjo, e uczyni, Co bd moga, aby ci dopomc. EMILIA Uczy to, pani; mj m tak si martwi T spraw, jakby bya jego wasna. DESDEMONA Dobry to czowiek. Nie wtp, panie Kasjo, Ze ci postawi na tej, co wprzd bye, Stopie z mym mem. KASJO O askawa pani! Cokolwiek stanie si z Michaem Kasjo, Wiernym twym sug by on nie przestanie. DESDEMONA Wierz ci, panie Kasjo. Wiem, e jeste Szczerze do mego ma przywizany; Znasz go od dawna, bd wic przekonany, "e usunicie si jego od ciebieNie bdzie wiksze nad zakres wytknity Politycznymi wzgldy. KASJO Ale, pani, Ta polityka moe trwa tak dugo, Moe si ywi tak bahym pokarmem I tak si wzmaga z okolicznociami, e gdy kto inny bdzie na mym miejscu, A ja daleko, genera zapomni O przywizaniu mym i o mej subie. DESDEMONA !Nie sd tak: rcz ci wobec Emilii, Miejsce odzyskasz. Bd o nie spokojny; Kiedy raz komu przychylno przyrzekn, Dotrzymam tego co do joty. M mj Nie bdzie odtd mia chwili spokojnej: Nie dam mu zasn, bd mu nad gow Klekta i piszcze do zniecierpliwienia; ko mu w szko, obiad zmieni w spowied, Sowem, we wszystko, czego si tknie, wmieszam Interes Kasja. Nabierz wic otuchy, Bo protektorka twoja umrze raczej, Ni si wyrzecze twojej sprawy. #O t e l l o i J a g o ukazuj siw pewnej odlegoci. EMILIA Pani, Genera idzie. KASJO egnam ci, o pani. DESDEMONA Dlaczego? Zosta i suchaj, copowiem. KASJO Nie mog, pani, nie jestem na teraz Przygotowany. DESDEMONA Mieje wol swoj. Wychodzi K a s j o. JAGO na p do siebie To mi si nie podoba. OTELLO Co takiego? JAGO Nic, panie; gdyby jednak... nie wiem sam co. OTELLO Czy to nie Kasjo odszed od mej ony? JAGO Kasjo? Nie, tego nie przypuszczam, panie. Aby on chroni si jak winowajca, Widzc, e idziesz. OTELLO Zdaje mi si jednak, e to by nie kto inny. DESDEMONA Mj maonku, Wanie mwiam z jednym suplikantem, !Co pod nieask twoj jczy. OTELLO Kt on? DESDEMONA Kasjo, namiestnik twj. Luby Otello, Mamli moc jak, zdoln wzruszy ciebie, !To go uaskaw; bo jeli on nie jest Jednym z tych, co ci rzetelnie miuj, Co mimo wiedzy, nie z umysu bdz, To na poczciwym nie znam si obliczu. Przywr go, prosz. OTELLO Czy to on std odszed? DESDEMONA On; z tak skruch i upokorzeniem, e cz cierpienia swego mnie zostawi, Bym z nim cierpiaa. Przyzwij go, mj drogi, OTELLO Nie teraz, moje serce; innym razem. DESDEMONA Prdko? OTELLO Jak tylko bd mg najprdzej, Gdy tego dasz. DESDEMONA Dzi wic na wieczerz? OTELLO Dzi? Nie. DESDEMONA Nie dzisiaj, to jutro na obiad? OTELLO Jutro nie bd w domu na obiedzie: W fortecy mam si zej z oficerami. DESDEMONA To jutro w wieczr lub we wtorek z rana, W poudnie, w wieczr, lub z rana we rod? Naznacz czas, tylko niech si nie przeciga #Duej nad trzy dni. On auje szczerze. Postpek jego, odoywszy nabok To, e jak mwi, w czasie wojny trzeba Najlepszych nawet kara dla przykadu, !Jest ledwie bdem, na prost nagan Zasugujcym. Kiedy si ma stawi? Powiedz, Otello. Pytam siebie w duszy, Czego bym tobie odmwia, gdyby Mnie o co prosi, i czylibym moga Sta tak milczco? Jak to? Micha Kasjo, Co ci by druhem, gdy si o mnie stara, Co tyle razy w twej obronie stawa, Gdym mniej korzystnie mwia o tobie, On potrzebuje tyle korowodwDo przebagania ciebie? Wierz mi, wiele, Wiele bym moga... OTELLO Prosz ci, do tego, Niech przyjdzie, kiedy zechce; nie odmawiam Tobie niczego. DESDEMONA. To nie adna aska; To tak, jak gdybym ci prosia, aby "Kad rkawiczki, ciepo si odziewa Albo posilnych uywa pokarmw, "Sowem, aeby mia troskliwpiecz O sobie samym. Gdy bd ci prosi !O co, co stawia mio tw na prb, !Bdzie to proba trudna, penajcego adko ie, rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&`7czaczb cE{c~c{dOc |e ".cn|f9)c|g/c4}h5c}i<&}wagi I ryzykowna w spenieniu. OTELLO Niczego Ci nie odmawiam, tymczasem zrb dla mnie To tylko, abym sam zosta na chwil. DESDEMONA Miaabym tego odmwi? Nie,panie: Bd zdrw. OTELLO Bd zdrowa, moja Desdemono, Zaraz do ciebie przyjd. DESDEMONA Pjd, Emilio. Niech si fantazji twojej zado stanie; Jaka bd ona, jestem ci posuszn. Wychodzi z E m i l i . OTELLO Lube stworzenie! Wieczna ka mej duszy, Jeli nie kocham ci! A gdybym przesta, !wiat by si zmieni w chaos. JAGO Z przeproszeniem, askawy panie. OTELLO Mw, kochany Jago. JAGO Czy Kasjo wiedzia o twojej mioci, Gdy o maonk swoj si ubiega? OTELLO Od pierwszej chwili do ostatniej, na co To zapytanie? JAGO Ot tak, przez ciekawo, Nic zego zreszt. OTELLO Skd ci ta ciekawo? JAGO Nie przeszo mi przez gow, e si zna z ni, OTELLO O tak, i czsto bywa porednikiem Pomidzy nami. JAGO Doprawdy! OTELLO Doprawdy! To c? doprawdy. Co w tym upatrujesz? Nie jest uczciwy? JAGO Zapytujesz, panie, Czy on uczciwy? OTELLO Pytam, czy uczciwy? Juci, uczciwy. JAGO O ile wiem o tym. OTELLO Co ty masz w myli? JAGO Ja, w myli? OTELLO Ja, w myli! Przebg! Czy ty mym echem? Przebkujesz, Jakby w twej gowie siedzia jaki potwor, Tak straszny, e go boisz si pokaza. Ty si domylasz czego. Swieo wyrzek: !To mi si nie podoba ", kiedy Kasjo &Std si oddala, c to ci si wtedy Nie podobao? A gdym ci powiedzia, e on miostek mych by powiernikiem, Wtedy znaczco krzykne: Doprawdy! ", I brwi cigne, i zmarszczye czoo, Jakby by w mzgu swym zamyka jaki Okropny domys. Jeeli mnie kochasz, Powiedz, co mylisz. JAGO Wiesz, askawy panie, em ci przychylny? OTELLO Tak myl, i przeto e znam przychylno i uczciwo twoj, I wiem, e waysz to, co masz powiedzie, Tym bardziej trwo mnie te urywane Twoje wykrzyki. Takie demonstracje S obyczajem nikczemnych szalbierzy, U prawych ludzi s one objawem Wstrzymywanego w piersi oburzenia, Ktre si gwatem wyrywa na zewntrz. JAGO Kasjo jest, mniemam, uczciwym czowiekiem. OTELLO I ja tak mniemam. JAGO Ludzie by powinni By w rzeczy samej tym, czymsi wydaj, A ci, co nie s, niechby si takimi Nie wydawali. OTELLO Ani sowa, ludzie By by powinni tym, czym si wydaj. JAGO Tote ja Kasja mam za uczciwego. OTELLO Nie, w tym si wici co wicej. Mw do mnie, Jakby rozmawia sam z sob; wypowiedz ywcem swe myli i najgorszejnadaj Najgorszy wyraz. JAGO Wybacz mi, mj wodzu, Winienem tobie wszelkie posuszestwo, Nie w tym jednake, w czym niewolnik nawet Jest panem siebie. Myli me wyjawi! !Przypumy, e s zdrone i opaczne, Jeste gdzie paac, w ktrym by si jaki Zaka nie zakrad? Gdzie serce tak czyste, Aby w nim jakie brudne podejrzenie Nie odbywao czasem walnych sdw, Przy drzwiach zamknitych trutynujc pewne Zawie kwestie? OTELLO Dopuszczasz si istnej Zdrady, Jagonie, wzgldem przyjaciela, Gdy go uwaasz za pokrzywdzonego I nie chcesz jego ucha zaznajomi Z swymi mylami. JAGO O, bagam ci, panie, Jeli przypadkiem domys mj jest bdny (Co by by mogo, wyznaj albowiem, !e mam z natury nieszczliwmani Siedzenia bezpraw i nieufno moja Tworzy czstokro winy, ktrych nie ma), Bagam ci tedy, panie, by twa mdro Do niezrcznego postrzegaczasowa Najmniejszej wagi nie przywizywaa Ni wnioskw jakich chciaa wyprowadza Niepokojcych z jego niedokadnych I lunych uwag. Nie byoby zgodne Z tw spokojnoci i twym szczciem, panie, Ni z uczciwoci moj i rozsdkiem, Gdybym ci moje myli wypowiedzia. OTELLO Co si to wszystko znaczy? JAGO Dobre imi, askawy panie, jest najdroszym skarbem Mw i niewiast: kto mi kradnie worek, "Kradnie dra marn, co i nic; rzecz, ktra W tysicznych bya rkach wprzd ni w moich; Ale kto dobre imi mi wydziera, Grabi mi dobro, z ktrego sam nie ma Korzyci, mnie za przyprawia o ndz. OTELLO Na Boga, musisz mi odkry swemyli! JAGO To by nie moe, choby mojeserce Byo w twym rku, panie, i nie bdzie, Pki to serce jest pod moim kluczem. OTELLO Ha! JAGO !Strze si, panie, zazdroci! O, strze si Tego potwora zielonookiego, Co poerajc ofiar - z niej szydzi. Szczsny, kto wiedzc o tym, e jest zdradzon, Moe nie kocha tych, co go zdradzili; Ale jak wielkie ten cierpi katusze, Co wielbic wtpi, majc podejrzenie Namitnie kocha! OTELLO O ndzo! JAGO Ubogi, Rad z swego losu, jest arcybogaty, Ale sam Krezus jest jak Job ubogi, Gdy si wci lka, aby nie zuboa. Chro Panie Boe od zazdroci wszystkich, Ktrych miuj! OTELLO Co? C to? Czy mylisz, e moje ycie zazdroci powic? e si jak miesic zmienia bd w cigych Kwadrach podejrze? Nie: raz zacz wtpi, Jest to od razu zby si wtpliwoci. Miej mnie za capa, jeli kiedykolwiek Wadze mej duszy zajm tak wydt #I wietrzn bak jak ta, ktr puszczasz. Niech sobie mwi wiat, e moja ona Jest pikna, dobrze gra, piewa i taczy; Ze jest rozmowna, lubi towarzystwo, Wcale to we mnie podejrze nie wzbudzi, Bo gdzie jest cnota, tam j to ozdabia: Ani ze wzgldu na brak mych powabw Powezm choby cie niedowierzania. Bo miaa oczy, gdy mnie wybieraa. Nie, mj Jagonie, musz widzie pierwej, Nim zaczn wtpi, mie dowd, gdy zwtpi, "Skoro za dowd mie bd, o,wtedy Precz i z mioci, i z podejrzeniami! JAGO Szczerze si z tego ciesz, teraz bowiem Mog ci, panie, okaza swobodniej !Moj przychylno. Posuchaj mnie przeto: Jeszcze na teraz milcz o dowodach; Uwaaj, panie, na sw on; led j W stosunkach z Kasjem; miej zwrcone oko, Tak ni zazdronie, ni z ubezpieczeniem. Nie rad bym, aby twe szlachetne serce Krzywdy doznao z zbytku swej dobroci. Baczno wic! Znam ja dobrze obyczaje Naszego kraju: weneckie niewiasty Jawi czstokro niebu takie figle, Jakich by mom pokaza nie miay; Sumienie ich nie mwi: Nie czy tego ", Ale: Nie wydaj si z tym. " OTELLO Czy tak mylisz? JAGO ona twa, panie, oszukaa ojca Idc za ciebie; a gdy si zdawaa Dre na twj widok i truchle, mioci Tchna ku tobie. OTELLO W rzeczy samej. JAGO Ergo [2] Kiedy tak modo moga tak udawa I nawet oczy ojca otumani Do tego stopnia, e krok jej przypisa !Wpywowi czarw... Ale ja le czyni: Bagam ci, panie, najpokorniej, wybacz, Wybacz mi zbytek mego przywizania. ------ [2] wic (ac. ) OTELLO Obowizanym ci na zawsze. JAGO Widz, e ci to, panie, zmieszao cokolwiek. OTELLO Wcale nie, wcale nie. JAGO Obym si myli! Tusz przynajmniej, e raczysz pooy To, com powiedzia, na karb mej mioci. Ale ja widz, panie, e wzruszony. Na Boga! nie chciej mowy mej rozciga Do grubszych wnioskw i do granic dalszych Jak przypuszczenie. OTELLO Nie myl inaczej. JAGO W przeciwnym bowiem razie mowa moja Doprowadziaby do takich nastpstw, O jakich mi si nie marzyo. Kasjo Jest przyjacielem moim. Ale, panie, Wyranie jeste wzruszony. OTELLO Nie bardzo. Sdz, e jest mi wierna Desdemona. JAGO Bogdaj ni dugo bya i bogdajby Ty, panie, dugo tak sdzi! OTELLO A jednak, O ile moe natura si zbka... JAGO !Tak, wanie o to idzie; jak na przykad: Ze si powaam zrobi t uwag - Odmwi rki licznym wielbicielom Jednego kraju, plemienia i stopnia; Wzgardzi zwizkami takimi, do jakich Wszystko, jaki wiemy, w naturze jest skonnym; Hm! w tym by mg kto upatrzy ch zdron, Sprzeczno niegodn, myl nienaturaln. Wybacz mi jednak, panie; to, com wyrzek, Nie wprost si do niej odnosi, jakkolwiek Mgbym si lka, by z czasem jej chciom, Do normalnego zwrconym kierunku, Nie przyszo stawi twej urody, panie, Obok urody ktrego z jej ziomkw I poaowa wyboru. OTELLO Do tego; #Bd zdrw. Jeeli dostrzeesz co wicej, Wicej mi powiesz. Zale swojej onie Mie j na oku. Opu mnie, Jagonie. JAGO egnam ci, wodzu. Odchodzi. OTELLO Po cem si eni? Zacny ten czowiek niezawodnie widzi I wie nierwnie wicej, ni wyjawia. JAGO wracajc askawy panie, bagam ci, zaklinam, Przesta si duej nad tym zastanawia, Pozostaw reszt czasowi. Jakkolwiek Dobrze by byo, eby Kasjo wrci Nazad do suby, bo trzeba mu przyzna Wiele zdolnoci po temu. Z tym wszystkim, Jeliby, panie, uzna za stosowne Jeszcze czas jaki potrzyma go z dala, "atwiej by jego obrotw mg dostrzec. Uwa, mj wodzu, azali twa ona Nie bdzie czasem w sposb za arliwy, Za natarczywy wstawiaa si za nim; Z tego si wiele da wnie. Racz tymczasem, Pomyle sobie, em by za gorliwy W powziciu obaw i w ich wynurzeniu !Jako istotnie boj si, czym nie by), I ufaj jej jak wprzd: bagam ci o to! OTELLO Nie bj si, umiem nad sob panowa, JAGO "Jeszcze raz ciel si do ng twych, panie. Wychodzi. OTELLO Jest to niezwykej uczciwoci czowiek I dowiadczony znawca wszelkich spryn Ludzkiej natury. Jeli si przekonam, Mj ty sokole, e jeste dzikowcem, Choby mia pta z sercem mym splecione, #Puszcz ci, pol w wiat na cztery wiatry, Aby polowa na, wasny rachunek. Moe dlatego, em czarny i nie mam Tego atwego obejcia, co daje Powab fircykom, lub em ju zszed nieco W dolin wieku; mniejsza z tym... ju po niej Zwiedziony jestem i nienawi ku niej To caa moja pociecha. Przeklestwo Maeskim zwizkom! Moemy si mieni Panami wietrznych tych istot, nie bdc dz ich panami? Ropuch byraczej I y miazmami pieczar ni posiada "Do spki z drugim t, ktr si kocha; Taki to jednak jest los wielkich wiata: Upoledzeni oni pod tym wzgldem W prerogatywach bardziej ni maluczcy; Nieuniknione to jak mier: zaledwie Zadrga w nas ycie, ju rogata plaga !Zaczyna na nas ciy. Ha! to ona. Wchodz D e s d e m o n a i E m i l i a. Jeeli ta jest kobiet faszyw, To chyba niebo samo z siebie szydzi. Nie wierz temu. DESDEMONA Kochany Otello, Obiad i gocie, ktrych zaprosie, Szlachetni Cypryjczycy, ju czekaj. OTELLO Naganym godzien. DESDEMONA Dlaczego twa mowa Tak przytumiona? Czy nie saby? OTELLO Troch, Mam bl tu w skroniach. DESDEMONA Z niewczasu, to przejdzie. !cisn ci czoo chustk, a w godzin Bl ten ustanie. OTELLO Chustka twa za maa; D e s d e m o n a upuszcza chustk. Daj pokj, idmy. DESDEMONA Przykro mi, e saby. D e s d e m o n a i O t e l l o wychodz. EMILIA podnoszc chustk #Ciesz si, em t chustk tu znalaza, Pierwsza to bya pamitka Murzyna. Mj dziwak mao sto razy mi kaza Wykra t chustk, ale Desdemona !Tak w niej lubuje i m tak j zakl, Aby si nigdy z ni nie rozstawaa, !e j wci nosi przy sobie, cauje I z ni rozmawia; wyhaftuj drug Na ten sam dese i dam Jagonowi. Na co mu ona moe by potrzebna, Bg to wie, mniejsza z tym, nie chc w to wchodzi, Li tylko jego fantazji dogodzi. Wchodzi J a g o. JAGO Czego si szwendasz? Co tu robisz? EMILIA Ot, by Nie gdera lepiej! Mam tu co dla ciebie. JAGO Ty masz co dla mnie? To rzecz zbyt powszednia. EMILIA Take? na przykad co? JAGO Mie gupi on. EMILIA Nic wicej? Jeste nadzwyczaj uprzejmy, C mi dasz za t chustk? JAGO Jak chustk? EMILIA Jak? t, z ktrej Murzyn Desdemonie Pierwszy dar zrobi, ktr tyle razy Wykra mi kaza. JAGO Wice j wykrada? EMILIA Nie, upucia j przez nieuwag, "A ja, tu bdc, podniosam j z ziemi. Oto jest. JAGO Daj j, nieoszacowana Kobieta z ciebie. EMILIA Na co ci ta chustka, e tak usilriie nalegae na mnie. Bym j wykrada? JAGO wyrywajc jej chustk Co tobie do tego? EMILIA Jeeli nie masz bardzo wanych przyczyn, To mi j oddaj, oszaleje biedna, Jak jej nie znajdzie. JAGO Udaj, e nic nie wiesz. !Potrzebna mi jest, i kwita: id z Bogiem. Wychodzi E m i l i a. W kwaterze Kasja podrzuc t chustk; Tam on j znajdzie. Fraszki, jak puch bahe, S dla zazdrosnych zarwno silnymi Dokumentami jak cytaty z Pisma. To moe zrzdzi jaki taki skutek. Ju Murzyn toczy walk z moim jadem, Zdradliwy poszept jest istn trucizn, Co zrazu ledwie w smaku da si poczu, Ale niebawem, z krwi zczona, pali Jak roztopiona siarka. Wchodzi O t e l l o. Miaem suszno. Ni wyskok z maku, ni sok mandragory, Ni adna sia zi usypiajcych Ju mu nie wrci tego snu bogiego, Jakim spa wczoraj. OTELLO Ha! ha! mnie niewierna? JAGO !Eje, zapomnij ju o tym, mj wodzu. OTELLO #Precz! precz! ty to mi rzuci na katowni, O, lepiej tysic razy by zdradzonym %Ni przez p wiedzie, e si nim jest. JAGO Jak to? askawy panie! OTELLO Czyliem zamarzy O jakichkolwiek jej poktnych zwizkach? Dostrzegem tego? Trwoyem si o to? Dobrzem spa, dobrzem jad, byem swobodny, !Lekki, wesoy; na jej sodkich ustach Nie znachodziem Kasja pocaunkw. Gdy okradziony nie uczuwa braku Rzeczy skradzionej, nie mw mu nic o tym: A okradzionym, tak dobrze jak nie jest. JAGO Bolenie mi to sysze. OTELLO Niechby j cay obz by posiada, Nie wyczajc ciur, szczliwy bybym, Gdybym by tego niewiadom. O, teraz, Bd zdrw na zawsze, spokoju! Bd zdrowa, Pogodo myli! Wy w kity pir strojne I wy powane, w pancerz kutehufce, Co pych w cnot mienicie, o, bdcie, !Bdcie mi zdrowe! Bdcie i wy zdrowe, !Rce rumaki, grzmice trby,koty, Ducha rzewice, wy rozgone flety, wietne proporce, z wszelkimi przybory I przepychami waciwymi wojnie; "I wy miertelne spie, ktrych garda Niemiertelnego wadcy na Olimpie Gos przedrzeniaj, bywajcie mi zdrowe! Otello skoczy swj zawd. JAGO O panie! Mame mym uszom wierzy? Czy podobna? OTELLO Ndzniku, dowied mi, e mojaona Jest wiaroomna; daj mi jaki dowd Lub na istnienie wieczne duszymojej Lepiej ci byo urodzi si kundlem. Ni gniew mj budzi. JAGO Do tego mi przyszo? OTELLO Spraw, bym to ujrza, lub przynajmniej daj mi Dowd, bez adnych haczykw, na ktrych Mogaby jaka wtpliwo zawisn: Inaczej biada ci! JAGO Szlachetny panie! OTELLO Jeli j czernisz, a mnie prno drczysz, Nie mdl si odtd, wyrzecz si sumienia; Na okropnociach okropnoci gromad, Czy takie rzeczy, iby patrzc na nie Niebo a paka musiao, a ziemia Drtwie ze zgrozy; nic gorszego bowiem !Doda by nie mg do szczytuohydy Nad ten postpek. JAGO Litociwe nieba, Wejrzyjcie na mnie! Jeste, panie, mem? Gdzie twoja mdro, gdzie dusza? Bg z tob! !Skadam mj urzd. O, ndzny ja gupiec, Com sw uczciwo wystrychn na zbrodni! Przewrotny wiecie! Zapisz to, e dzisiaj Prawym, rzetelnym by jest niebezpiecznie. Dziki ci, panie, za nauk! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&jc ~kc~lFc~mYcInvSco cp&zcrqT-}cՀr4gc8s8;<t?ׁodtd Nikt przyjaciela nie znajdzie w Jagonie, !Skoro przychylno tak na ze wychodzi. Chce odej. OTELLO !Stj! Powinien by jednak by poczciwym. JAGO Powinienem by raczej by roztropnym. Poczciwo gupstwo, kiedy chybia celu, Ktrego stara si dosic. OTELLO Na Boga! Myl, e moja ona jest niewinna &I e ni nie jest; myl, e typrawy I e nim nie jest. Dowodu mi trzeba. Imi jej, niegdy tak jasne, tak czyste Jak lice Diany, tak si stao czarnym I powleczonym sadz jak twarz moja, "Sli na wiecie noe, stryczki,jady, Pomienie albo chonce topiele: Nie znios tego. Gdybym si przekona! JAGO Widz, o panie, e namitno trawi; !auj, em ci to nasun. Chciaby Si wic przekona? OTELLO Chciabym? Nie. Chc tego. JAGO I moesz; ale jak, askawy panie? Jake chcesz naby przekonania? Chceszli Jej przeniewierstwa by naocznym wiadkiem? Chceszli ich zej na dobie? OTELLO mier i pieko! JAGO Trudnym to, mniemam, byoby zadaniem, Chcie ich wypatrzy w takiejkoniunkturze. Przeklnij ich, panie, jeli kiedykolwiek Wicej cz ludzkich jak ich cztery bdzie Przy tym obecnych. Jake wic? C tedy? Skd przekonanie? Niepodobna, panie, Aby to ujrza, choby byli krewcy Jak mapy albo wilki w czas wesela, I rozbestwieni jak pijana gawied. !Owiadczam wszake, i jeeliwane Okolicznoci, niezbite poszlaki, Wiodce prosto do bram prawdy, mog Da przekonanie, to je mam w mym rku. OTELLO Daj mi wyrany dowd jej niewiary. JAGO Arcy to dla mnie nieprzyjemna sprawa; Skorom jednake zaszed tak daleko, Powodowany gupi uczciwoci I przywizaniem, zajd jeszcze dalej. Spdziem wieo noc tu obok Kasja, "e za cierpiaem ogromny bl zbw, Nie mogem zasn. Zdarzaj si ludzie Duszy tak sabej i niepowcigliwej, e przez sen papl o swych interesach. Tego rodzaju jest Kasjo, syszaem, Jak mwi przez sen: Luba Desdemono! "Bdmy ostroni, kryjmy si z mioci "; !A potem chwyta mi, ciska za rk I woa: Luba istoto! ", a potem Tak zapalczywie zacz mi caowa, Jakby mi wyrwa chcia z ust pocaunki A do korzenia; potem na mymudzie "Pooy nog, caowa mi, wzdycha: Przeklty los, co da ci Murzynowi! " OTELLO O, to okropne! To okropne! JAGO Wszake To by sen tylko. OTELLO Ale ten sen zdradzi Poprzednie czyny, jaskrawa wskazwka, Cho tylko przez sen. JAGO I mogca poprze Inne dowody, ktre lada jako Rzecz objaniaj. OTELLO Rozszarpi j. JAGO Z wolna, askawy panie, jeszcze nic nie widzim; Jeszcze by ona moe woln zmazy. Powiedz mi prosz, tylko czy czasami Nie widzia kiedy w rku swojej ony Chustki w poziomki haftowanej? OTELLO Wanie "Daem jej niegdy tak: by to pierwszy Mj podarunek. JAGO Nie wiedziaem o tym: Tak jednake chustk (jestem pewny, !e to jej bya)widziaem, jak sobie Pan Micha Kasjo brod dzi obciera. OTELLO Gdyby to bya ta... JAGO Czy ta, czy inna, Byle jej, zawsze to przeciw niej mwi, cznie z tym, co si wyej powiedziao. OTELLO eby ten ndznik mia nie jedno ycie, Lecz sto ich, tysic! jednego za mao Dla mojej zemsty. Ha! teraz juwidz, e to jest prawda. Patrz, Jagonie, oto Oddaj niebu z tym westchnieniem cay "Skarb mej mioci: stao si! ju po niej! Wsta, czarna zemsto, z gbokoci piekie! Mioci, ustp twego tronu w sercu Nieubaganej nienawici! Pknij, Piersi nabrzka od padalczych de, Co ci pokuy! JAGO Uspokj si, panie. OTELLO Krwi! krwi! krwi! JAGO Uzbrj si, panie, w cierpliwo: Moesz odmieni jeszcze zdanie. OTELLO Nigdy, Nigdy, Jagonie! Jak PontyskieMorze, !Ktrego wzdta, lodem cita fala Nie zna odpywu wstecz, ale wci dy Do Propontydu i do Hellespontu, Tak krwawa moja myl w niepowstrzymanym Naprzd pochodzie nigdy w ty nie spojrzy Ani si cofnie ku brzegom mioci I nie wprzd spocznie, a j przestwr zemsty Spena pochonie. klkajc Na ten bkit niebios! Z ca nalen czci dla witych lubw Przysigam, e tak bdzie. JAGO klkajc take Czekaj, panie, Zawiadczcie, o wy wiecznie tam u gry, "Tlejce wiata! wy ywioy, ktre Nas otaczacie! zawiadczcie, e Jago Ca dziaalno swojego umysu, Swych rk i serca wici na usugi Pokrzywdzonego Otella! Jakkolwiek Moe by krwawym to, co on mi kae, Mym obowizkiem bdzie posuszestwo OTELLO Nie odpowiadam na twoj przychylno Marn podzik, ale jej przyjciem I wystawieniem niezwocznym na prb: Spraw, bym za trzy dni z ust twych si dowiedzia, e Kasjo przesta y. JAGO Zmar mj przyjaciel: "dae tego, panie, tak si stao; Niech aby ona yje! OTELLO Niech przepadnie, Kuka wszeteczna! Pjd ze mn, pomylim O jakim szybkim poredniku mierci Dla tej uroczej diablicy. Ty teraz Mym namiestnikiem. JAGO Twym sug na zawsze. Wychodz. SCENA CZWARTA Tame. Wchodz D e s d e m o n a, E m i l i a i B a z e n. DESDEMONA Nie wiesz, kochanku, gdzie stoi namiestnik Kasjo? BAZEN Na polu bitwy. DESDEMONA Jak to? BAZEN On onierz, a kto by o !onierzu powiedzia, e nie stoi na polu bitwy, ten by swoj skr narazi. DESDEMONA Pytam si, gdzie on stoi kwater. BAZEN Powiedzie wam, gdzie on stoikwater, na jedno by wyszo co skama. DESDEMONA Moe kto z tego by mdrym? BAZEN Nie wiem, gdzie on stoi kwater; gdybym przeto "powiedzia, e stoi ni tu lub owdzie, powiedziabym wierutne kamstwo. DESDEMONA "Nie mgeby powzi o nim jzyka, wywiedzie si o niego? BAZEN Uczyni to katechetycznym sposobem, to jest przez pytania i odpowiedzi. DESDEMONA Wyszukaj go, prosz, i pro go, aby tu przyszed. Powiedz mu, em o nim mwia z moim mem i mam nadziej, e wszystko bdzie dobrze. BAZEN Taka rzecz nie przechodzi granic ludzkiego rozumu, gotw przeto jestem przedsiwzi jej wykonanie. Wychodzi. DESDEMONA Gdzieem ja moga zapodzia t chustk? Nie wiesz? EMILIA Nie, pani. DESDEMONA Wolaabym bya Zgubi sakiewk pen kruzadosw. Gdyby szlachetny mj m mniej mia prawy Sposb mylenia i mniej by daleki Od nikczemnoci, waciwej zazdrosnym, Co podobnego mogoby w nimjak Z myl obudzi. EMILIA To on nie zazdrosny? DESDEMONA On? Soce jego ojczyzny wyssao,Zdaj si, z niego wszelkie takie miazma. EMILIA Oto nadchodzi. DESDEMONA Nie dam mu tym razem Pokoju, pki Kasja nie odwoa.Wchodzi O t e l l o. Jak si masz, mj Otello? OTELLO Dobrze, pani. do siebie O, co za mka udawa! gono A tye Jak, Desdemono? DESDEMONA O, dobrze. OTELLO Daj rk. Wilgotna rka u pani. DESDEMONA Bo jeszcze Wiek jej nie zmrozi ni adne cierpienie. OTELLO To znaczy podno, szczodrobliwo serca... I ciepa! Ciepa i wilgotna, takiej Rce przystoi zaparcie si wiata, Post i modlitwa, chosta, umartwienie; Bo wewntrz siedzi mody, krewki szatan, "Co lubi broi. askawa to rka I hojna. DESDEMONA Susznie mianujesz j tak, Ona ci bowiem serce me oddaa. OTELLO Hojna to rka: w dawnych czasach serce Dawao rk, nowsza herladyka Umieszcza w herbach rk, a nie serce. DESDEMONA Nie znam si na tym. Pamitasz, co przyrzek? OTELLO Cem to przyrzek, kochanie? DESDEMONA Posaam Po Kasja, aby przyszed mwi z tob. OTELLO Nieznony katar mam; tak mi dokucza! Pozwl mi chustki. DESDEMONA Oto jest, mj mu. OTELLO Tej, co ci daem. DESDEMONA Nie mam jej przy sobie. OTELLO Nie masz jej? DESDEMONA Nie mam, w istocie. OTELLO To szkoda; Chustk t daa bya mojej matce Jedna Cyganka, wrka, co umiaa Najskrytsze myli ludzkie odgadywa, I powiedziaa jej, e moc tej chustki, Pki j bdzie miaa w posiadaniu, Nada jej urok i przywie do niej Mojego ojca; gdyby za, bro Boe! Miaa j zgubi lub darowa komu, !Wraz by si od niej odwrcio serce Mojego ojca i wzrok by si jego Zacz obraca ku innym piknociom; Przy zgonie dala mi j z tym zleceniem, Abym j wzajem da tej, z ktr kiedy Los mnie poczy zechce. Tak zrobiem; !Strzee jej, pilnuj jako oka w gowie; Zguba jej bowiem lub podarowanie Komu innemu mogoby sprowadzi Najfatalniejsze skutki. DESDEMONA Czy podobna? OTELLO Z ca pewnoci magiczny towyrb. !Pewna Sybilla, ktra policzya Dwiecie obiegw soca na tym wiecie, W wieszczym natchnieniu utkaa t chustk; Jedwab do snuy czarowne robaki, A farbowana bya w soku, ktry Wtajemniczone rce z serc dziewiczych Przysposobiy. DESDEMONA Prawda to istotna? OTELLO Najistotniejsza, chowaje j dobrze. DESDEMONA Obym wic nigdy jej nie bya znaa! OTELLO Ha! czemu? DESDEMONA Skd ta zmiana w twoim gosie? OTELLO Zgina? "Posza do ludzi? Przepada? Mw, pani. DESDEMONA Boe zmiuj si nade mn! OTELLO H! DESDEMONA Nie zgina, lecz gdyby zgina? OTELLO Co? DESDEMONA Nie zgina, mwi. OTELLO To j przynie; Poka j zaraz. DESDEMONA Mogabym, lecz nie chc. To tylko wybieg, aby mnie zbiz toru W mej probie, prosz ci, przebacz Kasjowi. OTELLO Id po t chustk, przeczuwam co zego. DESDEMONA Daj pokj, nigdy nie znajdziesz czowieka Rwnych mu zalet. OTELLO Id, przynie t chustk. DESDEMONA Prosz ci, mw o Kasju. OTELLO Chustk, chustk! DESDEMONA Czowieka, ktry cae swoje szczcie Przez tyle czasw pokada jedynie W twej yczliwoci; ktry dzieli z tob Niebezpieczestwa. OTELLO Id, mwi, po chustk. DESDEMONA Eje, niedobry jeste. OTELLO Precz ode mnie! Wychodzi. EMILIA Nie jeste zazdrosny ten czowiek? DESDEMONA Jeszczem w nim tego nigdy nie dostrzega. Niechybnie jakie czary s w tej chustce. "O, nieszczliwa ja, em j zgubia! EMILIA W rok ni w dwa lata nie poznasz mczyzny, Oni odki, a mymy ich straw; Chciwie nas chon, a gdy s ju syci, Kadzi by nas si pozby. Oto Kasjo I m mj. Wchodz J a g o i K a s j o. JAGO Nie ma, bracie, innej drogi, Trzeba, aeby ona to sprawia.Patrz, co za szczcie! Przypue szturm do niej. DESDEMONA Witaj, kochany Kasjo! co tam sycha? KASJO Pani, przychodz powtrzy m prob. Spraw, bym za wpywem twegoprzyczynienia Ody na nowo i odzyska wzgldy Tego, ktrego z caej mocy duszy Czcz i miuj. Zwoka mi nieznona, Jeeli moja wina tak jest cika, !e ani suba upyniona, ani al teraniejszy, ani zamierzona Nadal poprawa nie mog mi wrci Jego yczliwych chci, niech przynajmniej Wolno mi bdzie prdzej o tym wiedzie, Wtedy, przybrawszy przymuszony spokj, Na innej drodze pjd sobie szuka Jamuny losu. DESDEMONA O szlachetny Kasjo! Bezsilny teraz jest mj gas; Otello Ju nie Otello, aniby go pozna, Gdyby si jego twarz tak odmienia Jak jego humor. Oby mi tak zawsze Bogosawione pomagay duchy, !Jakem usilnie mwia za tob; Gniew jego nawet nie zdoa mnie wstrzyma Od nalegania. Bd jeszcze cierpliwy: #Zrobi, co bd moga, wicej nawet, Nibym uczyni miaa w wasnej sprawie. Poprzesta na tym, zacny przyjacielu. JAGO To on by w gniewie? EMILIA Tylko co std wyszed; W istocie, dziwnie wzburzony. JAGO On w gniewie? Byem obecny, gdy kule armatnie Szeregi wkoo niego rozrywayI gdy z nich jedna tu przy jego boku Sprztna jego rodzonego brata... I on jest w gniewie? To nie bezkozery. Id natychmiast do niego, niechybnie Jest w tym co, kiedy on jest rozgniewany. Wychodzi. DESDEMONA Id, prosz. Pewnie co dotyczcego Spraw pastwa; bd to jaka wie z Wenecji, Bd potajemna jaka zo, uknuta !Tu w Cyprze, ktrej lad tylko co odkry, Pogodny jego zachmurzya umys. W podobnych razach zwykli si mczyni O mae rzeczy obrusza, cho w gruncie #Wielkie ich drani. I nie dziw: jeeli $Palec nas boli, czyli si bl z niego Do innych zdrowych nie rozchodzi czonkw? Nie powinnymy mw mie za bstwa Ni da od nich takiej uprzejmoci, Jaka przystoi kochankom przed lubem. Zgrom mi, Emilio; ju serce me chciao Przed sd wojenny stawi jego szorstko, $Lecz widz, e si dao uwie wiadkom "I oskaryo go niesprawiedliwie.EMILIA Oby to tylko by interes pastwa, A nie zazdrosne jakie widzimisi, Wprost dotyczce ci, pani! DESDEMONA Niestety! Daaem kiedy mu do tego powd? EMILIA !C std? Zazdroni o to nie pytaj; Nie zawsze oni zazdroszcz dlatego, Ze maj powd taki lub owaki,Ale zazdroszcz, bo zazdroszcz, zazdro Jest to poczwara, co si sama podzi, Sama wylga. DESDEMONA Nieche nieba chroni Od tej poczwary mego ma! EMILIA Amen! DESDEMONA Pjd do niego. Pozosta tu, Kasjo: Jeli go znajd lepiej nastrojonym, "Popr tw prob i wyczerpn reszt Mojej wymowy, by osign skutek, KASJO !Dziki, o, dziki ci, askawa pani! Wychodz E m i l i a i D e s d e m o n a. Wchodzi B i a n k a. BIANKA Jak si masz, Kasjo? KASJO Skde si tu wzia? Jak mi si miewasz, liczna moja Bianko? !Waniem si, luba, wybiera do ciebie. BIANKA A jam sza wanie do twojej kwatery. !Jak to? nie widzie si ze mnprzez tydzie? Spdzi beze mnie siedem dni inocy? A osiemdziesit godzin w dubelt wzitych, I jeszcze osiem? Godzin, ktrez dala Od przyjaciela osiemdziesit razy Duej si wlok ni na cyferblacie? O, co za nudny obrachunek! KASJO Przebacz, Przebacz mi, Bianko, cikie mi kopoty Gnioty w tych czasach; ale jaumorz Ten twj rachunek w sposobniejszej porze. Kochana Bianko, podajc jej chustk D e s d e m o n y wyhaftuj mi chustk Na wzr tej. BIANKA Skde przyszed do tej chustki? Dar to od jakiej nowej przyjaciki. Dotkliwie czuam twoj nieobecno, Ale dotkliwiej czuj jej przyczyn. Taki to? dobrze, dobrze. KASJO Daje pokj! Rzu te domysy w oczy szatanowi, !Co ci je podda. Mylisze na serio, !e mam t chustk od jakiej kochanki? Nie, wierz mi, Bianko. BIANKA Czyja wic jest, powiedz? KASJO Nie wiem, znalazem j w moim pokoju. Podoba mi si haft na niej i zanim Zgosz si po ni, co si pewno stanie, Chciabym mie dese ten przekopiowany. Wee j, zrb to i odejd std teraz. BIANKA Odej? dlaczego? KASJO Czekam tu na wodza, #Z by to miao min i nie rad bym, eby mi zdyba w towarzystwie z tob. BIANKA A to dlaczego, prosz? KASJO Nie dlatego, ebym ci nie mia kocha. BIANKA Lecz dlatego, e mi nie kochasz. Odprowad mi troch "I powiedz, czy si prdko dzi zobaczym? KASJO Nie mog dalej odprowadzi, serce, Jak kilka krokw, bo musz tu czeka; Ale zobaczym si wkrtce. BIANKA No, zgoda, Nie mog podej, to musz przeskoczy. Wychodz. AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA Tame. Wchodz O t e l l o i J a g o. JAGO "Sdziszli, panie, e to mona? OTELLO Mona? Co mona? JAGO #Mona ciska si poktnie? za nauk! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqufcvwcJw} ycxcyicszO"cփ{)c9|."c}3c~:,\bOTELLO !Zakazane s takie ucinienia.JAGO Albo by nago w onicy u gacha Przez par godzin i wicej i myle, e to nic zego? OTELLO By w objciach gacha I myle, e to nic zego? Jagonie, To by prawdziw byo hipokryzj Dla zamydlenia oczu szatanowi.Kto by uczciwym by chcia i tak czyni, Ten by ulega pokusom szatana !I sam by kusi sprawiedliwo niebios. JAGO Jeliby jednak nie czyni nic wicej, Taki by usterk by do przebaczenia. Z tym wszystkim, gdybym mej onie da chustk... OTELLO To c? JAGO To chustka ta byaby, panie, "Prawn wasnoci mej ony i ona Miaaby jako wacicielka prawo Podarowania jej, komu by chciaa. OTELLO Ona jest pani i swego honoru; Mogaby i ten podarowa? JAGO Honor !Jest to istota, ktrej si nie widzi. I bardzo czsto bywa tych udziaem, Co go nie maj, ale chustka, chustka... OTELLO Na Boga! rad bym by o tym zapomnie. #Mwie - o, ta myl kry w mej duszy, Jak kruk nad domem dotknitym zaraz, W zowieszczy sposb dla wszystkich - mwie, e on t chustk posiada. JAGO C z tego? OTELLO Zaprawd, nie jest to wcale pomylne. JAGO A gdybym te by mwi, e widziaem, Jak on ci krzywdzi, panie? e syszaem, S bowiem takie niecnoty na wiecie, Co zniewoliwszy sobie lub posiadszy Jak kobiet, skutkiem swych zabiegw Lub jej atwoci do zbaamucenia, y by nie mogli, gdyby tego zaraz Nie wypaplali. OTELLO To wic on co mwi? JAGO Mwi ci, panie; nic takiego jednak, Czego by nie mg si wyprze. OTELLO C mwi? JAGO e z ni - ej, nie wiem co... OTELLO Co? Co? Mw zaraz. JAGO By jak m z on. OTELLO On? z ni! jak m z on! Kto mwi, e z ni lea - to ohydne! Ta chustka -te wyznania -ta chustka. Kto czyni wyznania, z tym na szubienic! Nie, wprzd z nim na szubienic, a potem niech wyznaje! Dreszcz mi przechodzi. Takie wrzenie w mzgu byoby przeciw naturze, gdyby nie byo wskazwk; Nie sowa to tak mi wstrzsaj. Nosy, uszy, !wargi! Fuj! fuj! Czy by moe? Przyzna si! Gdzie chustka? O szatanie! Wpada w odrtwienie. JAGO "Dziaaj, trucizno moja, dziaaj!Tak to owi si w matni atwowiernych gupcw; Niejedna zacna, uczciwa kobieta Takim sposobem osawion bya !Jak najniewinniej. Eje, eje, panie! Otello! wodzu mj! Wchodzi K a s j o. Czego chcesz, Kasjo? KASJO Co si tu stao? JAGO Wpad w wielk chorob; Ju to od wczoraj drugi taki atak, KASJO Trzeba mu potrze skronie. JAGO Nie, daj pokj. Niemoc ta musi przej swj bieg spokojnie, Inaczej, pian usta by mu zaszy, !Szale by zacz. Patrz, ju si porusza, Oddal si, oddal na chwil; niebawem Odzyska zmysy. Jak go tu nie bdzie, Chciabym pomwi z tob o czym wanym. K a s j o wychodzi. #Jake ci, panie? Nie zranie gowy? OTELLO Drwisz ze mnie? JAGO Ja bym mia z ciebie drwi, panie? Nie, Bg mi wiadkiem! Rad bym, aby przyj To dopuszczenie jak m. OTELLO M z rogami! To istny potwr, bydl; nic innego. JAGO Jest wic niemao bydlt w ludnych miastach. I znakomitych potworw niemao. OTELLO Wic on to wyzna? JAGO Bd mem, mj wodzu, !Pomyl, e kady, co ma wos na brodzie, W maeskim jarzmie moe los twj dzieli, !Miliony takich si znajd, co, lec W zbrukanym ou, gotowi s przysic, !e ono czyste, z tob tak le nie jest. O, nie ma wikszej dla pieka uciechy, Jak gdy kto pieci chytr rozkosznic I dobrodusznie ma j za cnotliw. Nie, tu potrzeba mego przewiadczenia, Wiedzc, czym jestem, wiem, czym ona bdzie, Czym dla by wzajem. OTELLO O, susznie; to pewna. JAGO !Zejd, panie, troch na stron i uwi Swoje uczucia w szrankach cierpliwoci. Gdy ci przed chwil przygnioto cierpienie (W sposb niegodny takiego czowieka), Nadszed tu Kasjo; zbyem go, jak mogem, I ubarwiwszy przed nim w paroksyzm, !Prosiem, aby si pniej tu stawi Dla pomwienia ze mn, co i przyrzek. Skryje si, panie, gdziekolwiek opodal I zapisz sobie kady pogardliwy, Przedrwiwajcy i szyderczy wyraz, Jaki na jego twarzy si ukae;Bo on mi musi jeszcze raz wygada, Gdzie, jak, jak czsto, jak dugo i kiedy "Mia z twoj on schadzk i mie bdzie; Uwaaj, panie, na gr jego twarzy, Powtarzam. Tylko uzbrj si w cierpliwo, Bo powiem, e masz jedynie w sobie, A mstwa ani krzty. OTELLO Suchaj, Jagonie, Bd cierpliwy, ale ta cierpliwo Krwawo si skoczy; syszysz?JAGO Tak te trzeba, Byleby w por. Usue si, panie. !O t e l l o odchodzi na stron. O Biank go si wypytywa bd, O t wytart nimf, co frymarczc Swymi pieszczoty, kupuje chleb sobie I odzie; ona szaleje za Kasjem, Lecz kosa trafia tym razem na kamie, Jak si to zwykle zdarza takim dziewkom: Ilekro Kasjo syszy o niej wzmiank, Tylekro parska miechem. - Ot idzie. Wchodzi K a s j o. Im bardziej on si mia bdzie, tym bardziej "Wcieka si bdzie Otello; a gupia Zazdro Murzyna wytumaczysobie Umiechy, gesta i jowialne arty Biednego Kasja zupenie na opak. Jak si masz, namiestniku? KASJO Tym ci gorzej, Gdy mi nadajesz ten tytu, ktrego Brak mi zabija! JAGO Zakoataj jeno Do Desdemony, a nie doznasz braku. ciszej Gdyby to tylko byo w mocy Bianki, Jakeby prdko cel ycze otrzyma! KASJO Biedna istotka! OTELLO do siebie O, jak si ju mieje! JAGO Dalipan, jeszczem nie widzia kobiety Tak zakochanej jak ona. KASJO Biedactwo! W istocie, zdaje si do mnie mie sabo. OTELLO do siebie Jak sabo przeczy, jak drwico si mieje! JAGO Suchaj no, Kasjo. OTELLO do siebie Teraz go wyciga Na dobitniejsze sowo. Nue! dalej! JAGO Ona si daje z tym sysze, e mylisz Wzi j za on, szczerze masz ten zamiar? KASJO Cha! cha! cha! OTELLO do siebie Triumfujesz, Rzymianinie? KASJO Ja wzi za on fryjerk? #Prosz ci, mieje lito nad moim rozsdkiem; nie sd go tak niezdrowym. Cha! cha! cha!OTELLO do siebie !Tak, tak, tak: mieje si, kto wygrywa. JAGO Doprawdy, wieci chodz, e si z ni oenisz. KASJO Powiedz prawd. JAGO Szelma jestem, jeeli nie. OTELLO do siebie Wicecie si mnie ju pozbyli? Dobrze. KASJO To wasny wymys tej #banicy; wbia sobie w gow,%e si z ni oeni, przeto e !sobie tego yczy, nie e ja jejto przyrzekem. OTELLO do siebie Jago daje mi znak, teraz si zacznie wywntrza. KASJO Tylko co tu bya, ciga mnie, gdzie si rusz. Niedawno staem na wybrzeu rozmawiajc z kilku Wenecjanami, a oto nadbiegata lala i bez ceremonii rzuca mi si na szyj, ot tak. OTELLO do siebie I woa: O mj Kasjo! lub co podobnego, z jego gestw mona si tego domyli. KASJO I wiesza si na mnie, i cmokta mnie, i kwili, i skubie mnie, i cignie. Cha! cha! cha! OTELLO do siebie Teraz powie, jak go wcignado mego pokoju. O ndznik! widz nos jego, ale nie widz psa, ktremu go rzuc. KASJO Na poczciwo! musz z ni zerwa stosunki; JAGO Tam do licha! patrz, kto to idzie. Wchodzi B i a n k a. KASJO Biada mi z tym koczkodanem!Perfumowany koczkodan! Co si to znaczy, e si tak wczysz za mn? BIANKA Niech si czort i jego ciotka wczy za tob! Co znaczy ta !chustka, co mi j dae przed !chwil? Byam tak gupia, emj wzia. Mam z niej haft zdejmowa? Tak misterny wyrb znalaze w swojej kwaterze i niby nie wiesz, ktogo tam zostawi? ! To prezent od jakiej marmuzeli i ja mam z niej haft zdejmowa! Daj j jakiej hetce ptelce, a nie mnie: od kogokolwiek j masz, nie myl zdejmowa z niej haftu. KASJO No, no, kochana Bianko! Zgoda, zgoda! OTELLO do siebie Nieba, byaby to owa chustka ode mnie? BIANKA "Jeeli chcesz dzi przyj na kolacj, to dobrze: a nie, to przyjd, kiedy ci przyjdzie ochota. Wychodzi. JAGO Nue za ni! Nue za ni! KASJO "Na honor! musz pj: inaczejzbesztaaby mnie na ulicy. JAGO Bdziesze u niej na kolacji? KASJO Zapewne. JAGO No, to moe si tam zobaczym, bo. w istocie potrzebuj z tob pomwi. KASJO Przyjd, przyjd; przyjdziesze pewno? JAGO Przyjd, przyjd. Nie mw wicej. Wychodzi K a s j o. OTELLO zbliajc si Jak go mam zamordowa, Jagonie? JAGO !Czy uwaae, panie, jak si namiewa z wasnego grzechu? OTELLO O Jagonie! JAGO I widziae ow chustk? OTELLO Moja to bya? JAGO Twoja, panie, jak yw tu stoj. Miae dowd, jak on ceni t szalon kobiet, mwi o twojej onie, ona mu j daa, a on j daje swojej utrzymance. OTELLO O, gdybym go mg przez !dziesi lat mordowa Pikna kobieta! liczna kobieta! Luba kobieta! JAGO Trzeba o tym teraz zapomnie.OTELLO Niech zgnije, niech zmarnieje i!do pieka pjdzie tej nocy! Bo e musi umrze, to pewna. Serce moje obrcio si w kamie, kaleczy mi rk, gdy w nie uderz. O, wiat nie ma liczniejszej istoty! mogaby #lee w onicy cesarza i miego niewolnikiem swych skinie.JAGO Nie w por te rozpamitywania. OTELLO Niech przepadnie! powiadam tylko, jak jest. Tak zgrabna z!ig w rku! Tak czarodziejskomuzykalna! Ach! Ona by swoim piewem zakla dziko niedwiedzia. Tak pena wielkiego rozumu i pomysowoci. JAGO Tym ci godniejsza potpienia. OTELLO !O, po tysic, po tysic razy! Aprzy tym tak sodka, tak uprzejma w obcowaniu! JAGO W istocie, za uprzejma. OTELLO To pewna. Co za szkoda jednak! O Jagonie! Co za szkoda! JAGO Jeeli si, panie, nad jej niecnot rozczulasz, to daj jej patent do grzeszenia, bo jeeli to ciebie nie obchodzi, nikt pewnie inny nie wemie tego do serca. OTELLO Rozsiekam j na drobne kawaki. Mnie zdradza tak haniebnie! JAGO To szkaradnie z jej strony. OTELLO Z moim podkomendnym! JAGO To jeszcze szkaradniej. OTELLO Postaraj mi si, Jagonie, o !trucizn na t noc. Nie bd si z ni wdawa w rozprawy, "aby mnie jej posta i piknonie rozbroia. Na t noc, Jagonie. JAGO Daj, panie, pokj trucinie; !udu j w ku, w tym samym!ku, ktre zbezczecia. OTELLO Dobrze, sprawiedliwo tego kroku podoba mi si, tak uczyni. JAGO A co do Kasja, tego ja bior na siebie, o pnocy dowiesz si, panie, czego wicej. Sycha trbienie. OTELLO Wybornie. Co ma znaczy to trbienie? JAGO Pewnie nadesza jaka wie z Wenecji. To Lodowiko, w poselstwie od doy, "Zblia si, a z nim twoja ona,panie. Wchodz z orszakiem L o d o w i k o i D e s d e m o n a. LODOWIKO Witaj, cny generale! OTELLO Witaj, panie. LODOWIKO Doa i senat pozdrawiaj ciebie. Oddaje mu list. OTELLO !Cauj tego tumacza ich woli.Otwiera list i czyta. DESDEMONA C nam nowego przynosisz, kuzynie? JAGO Siniore, pozwl mi wyrazi rado Z ujrzenia ciebie. LODOWIKO Dzikuj wapanu. Jake si miewa Kasjo? JAGO yje, panie. DESDEMONA Smutne pomidzy nim a moim mem Zaszo w tych czasach rozdwojenie, ale Ty ich pojednasz. OTELLO Czy tak? DESDEMONA Co, mj mu? OTELLO czytajc Nie zwlekaj tego uczyni, jak tylko... " LODOWIKO On nie do pani mwi, on jest cay Listem zajty. To wic twj maonek Jest porniony z Kasjem? DESDEMONA Na nieszczcie, Daabym, nie wiem co, eby znw byli Na dawnej stopie, bo sprzyjam Kasjowi. OTELLO Ognia i siarki! DESDEMONA Mu! OTELLO Maszli rozum? DESDEMONA Gniewa si? LODOWIKO Pewnie go ten list tak wzburzy, Bo go podobno senat odwoujeI zarzd wyspy powierza Kasjowi. DESDEMONA Doprawdy, ciesz si z tego. OTELLO W istocie? DESDEMONA Co, panie? OTELLO Ciesz si, e oszalaa, DESDEMONA Jak to? Kochany mu? OTELLO Precz, diablico! Uderza j. DESDEMONA Nie zasuyam na to. LODOWIKO Generale, Temu w Wenecji wiary by nie dano, Chociabym przysig, e na to patrzaem. Taki postpek jest twardy nadmiar, Przepro j, pacze. OTELLO O diablico! gdyby Ziemi zapodni mogy zy niewiecie, Z kadej ich kropli powstaby krokodyl. Precz z moich oczu! DESDEMONA Nie chc ci ju drani. Odchodzi. LODOWIKO !Co za ulego i pokora! Ka jej Powrci nazad, panie generale. OTELLO Wr si! DESDEMONA Co kaesz? OTELLO Czego pan chcesz od niej? LODOWIKO Ja? OTELLO !Chciae przecie, aby przyszanazad, O, ona umie si, jak chcesz, obraca; !I wstecz, a przecie naprzd,i znw wstecznie; I paka umie, panie, umie paka; I jest ulega, jak mwisz - ulega, Bardzo ulega nawet. Pacze jeszcze. O, co do tego, jest to, panie, tylko Bl malowany. Mam wic Cypr opuci. #Odejd std, przyl niedugo po ciebie. Panie, posuszny jestem rozkazowi I do Wenecji wracam. Precz mi zaraz! Wychodzi D e s d e m o n a. !Kasjo obejmie mj urzd. Bdaskaw Przyj dzi u mnie wieczerz, siniore, Szanowny z pana go. Kozy imapy! Wychodzi. LODOWIKO To to szlachetny w Murzyn, ktrego Cay nasz senat ma za doskonao? To to w umys szlachetny, ktrego Nigdy namitno zachwia nie zdoaa? Ktrego cnoty staej i hartownej !aden traf, adna przeciwno nie moga Zgi ni wykrzywi? JAGO Bardzo si odmieni. LODOWIKO Powiedz mi, jestli on zdrw na umyle? JAGO Jest, panie -tym, czym jest, "sd mj tu milczy. Daby Bg, aby by tym, czym by mg !by, Jeli tym, czym by mg by, nie jest teraz. LODOWIKO eby a on uderzy! JAGO Zaprawd Nie by to wcale uprzejmy postpek; Rad bym jednake, aby si skoczyo Li na tym. LODOWIKO Czy to taki Jego zwyczaj? Czyli te moe ten list na krew jego Wywar wpyw taki i do tej zdronoci Dzi po raz pierwszy go przywid? JAGO Niestety! Ladaco bybym, gdybym mwi o tym, Com widzia albo czegom si dowiedzia. Miej go na oku, siniore, a wasne Jego czynnoci zastpi wiadectwo Mego jzyka. Miej tylko na oko Zwrcone, panie, gdy bdziecie razem. LODOWIKO Przykro mi, e si na nim tak zawiodem. Wychodz. SCENA DRUGA Pokj w zamku. !Wchodz O t e l l o i E m i l i a. OTELLO Wic nie dostrzega niczego?EMILIA Nie, panie, "Anim syszaa, anim pomylaa Co podobnego. OTELLO Widywaa jednak Kasja z ni razem. EMILIA Ale nie widziaam Nic nagannego wtedy i syszaam Kad sylab przez nich wymwion. OTELLO Nigdy do siebie nie szeptali? EMILIA Nigdy. OTELLO I nigdy ci nie wysyali? EMILIA Nigdy. OTELLO Po wachlarz albo rkawiczki, po nic? EMILIA Po nic, a po nic, panie. OTELLO To rzecz dziwna. EMILIA Gotowam stawi dusz moj wzakad Za jej niewinno; jeeli inaczej #Mylisz, o panie, oddal t myl;ona "Prno zakca twj spokj. Jeeli Jaki niecnota ci to podda, niechaj Niebo go za to zetrze jako wa! Jeeli bowiem ta kobieta nie jest !Cnotliw, czyst i wiern, to nie ma, Nie ma na wiecie szczliwego ma I najzacniejsza ona tak jest niecn Jak potwarz. OTELLO Powiedz jej, eby tu przysza.Id. Wychodzi E m i l i a. Do ju chyba powiedziaa, przecie Kada rajfurka tyle samo powie, Chyba e bardzo gupia. To za nauk! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&bcc!cQc`8cJ!c)c1csa7.cֈ>$9 rufianka Arcyprzebiega, istny klucz i rygiel Do zamykania wszetecznych tajemnic. A przecie klka, modli si, bywaem Sam nieraz wiadkiem tych pobonych praktyk. D e s d e m o n a i E m i l i a wchodz. DESDEMONA Co mi rozkaesz, panie? OTELLO Pjd tu, rybko, DESDEMONA Czego ode mnie dasz? OTELLO Poka oczy; Patrz mi w twarz. DESDEMONA C to za kaprys okropny? OTELLO do E m i l i i A aka dalej do swych obowizkw! Zamknij drzwi, zostaw czu par sam; !Kaszlaj, chrzkaj, jak si kto przybliy. Nue, pe swoje rzemioso, no, spiesz si. Wychodzi E m i l i a. DESDEMONA Bagam ci, panie, na kolanach, powiedz, Co znaczy twoja mowa, nie pojmuj Twych sw, pojmuj tylko jak wcieko W tych sowach. OTELLO Powiedz mi, co ty za jedna? DESDEMONA Twa ona, panie; wierna twojaona. OTELLO Poprzysi na to, potp sama siebie; Inaczej, widzc tw anielsk posta, Pochwyci ciebie baliby si diabli, Bd wic po dwakro potpiona, przysi, e jest uczciwa. DESDEMONA Niebu to wiadomo. OTELLO Niebo wie, e jest zdradziecka jak szatan. DESDEMONA Kog ja zdradzam, panie? w czym? dla kogo? OTELLO O Desdemono! precz! precz! DESDEMONA O mj Boe! Ty paczesz? Jestem ja tych ez przyczyn? !Jeli przypadkiem sdzisz, e mj ojciec Jest sprawc twego odwoania, nie kad Tej winy na mnie, jeeli ty straci W nim przyjaciela, ja straciam take. OTELLO Niechby mnie niebo jak bd dowiadczao Utrapieniami, niechby na m gow Zlao nawaem krzywdy i cierpienia, Niechby mnie cakiem pogryo w ndzy, W loch mnie rzucio i pogrzebo wszelkie Moje nadzieje, jeszcze bym gdzie w duszy Znalaz cierpliwo do zniesienia tego; Lecz czyni ze mnie cel naigrawania, Wieczysty przedmiot wzgardy czasw, ktry Sztywnym by swoim palcem wskazyway... #I to bym jednak znis, znie miabym si; Ale tam, kdy serce me przyroso, "Kdy y musz albo nie y wcale, Tam by wygnacom; od zdroju, z ktrego Wypywa strumie mojego istnienia, A bez ktrego wysechby koniecznie, Od tego zdroju zosta odepchnitym Albo go widzie obrconym w bagno, W ktrym osiada skrzek - o! ! cierpliwoci, !Mody, ranousty cherubinie, Zmie tw natur wobec takiej doli, !I przybierz posta tak gron jak pieko! DESDEMONA Tusz przynajmniej, e mnie mj maonek Ma za uczciw. OTELLO O, za tak uczciw Jak owe muchy w jatkach w czasie lata, "Co si g wraz po lgu. O ty chwacie, Tak wdzicznie pikny, tak sodko pachncy, !e a odurzasz; bogdajby bynigdy Na wiat nie przyszed! DESDEMONA Nieszczsna ja! Jaki Grzech popeniam, o ktrym nic nie wiem? OTELLO Na to ta pikna ksika dzie ujrzaa, Aby jej czyste karty bezwstydkala? Com popenia? ! " O gminna spronico! ! W hutnicze piece zmienibym me lica, !I srom mj w popi obrci bym musia, Gdybym o twoich czynach wspomnia tylko. Com popenia? " Niebu ckliwo, ksiyc Na widok tego chmur si zasania, A wiatr lubieny, co zwyk w swym przelocie Wszystko caowa, chowa si w gb ziemi Na wzmiank o tym. Cem popenia? ! " O ty bezczelna wszetecznico! DESDEMONA Przebg! Krzywdzisz mnie, panie. OTELLO Nie jeste wszeteczna? DESDEMONA Nie jestem, panie, jakem chrzecijanka! Jeli zachowa t ziemsk powok, Ktr wycznie tobie polubiam, Woln od zmazy obcego dotknicia I by wszeteczn nie jest tyme samym, Tom nie jest tak. OTELLO Ty wolna od zmazy? DESDEMONA Jak by zbawiona pragn! OTELLO Czy podobna? DESDEMONA O Boe, zmiuj si! OTELLO Przebacz mi zatem: Wziem ci za weneck nierzdnic, Co zalubia Otella. Wchodzi E m i l i a. Ty, nimfo, Co wrcz przeciwny witemu Piotrowi Urzd sprawujesz, bo strzeesz bram pieka. Ty, ty - juemy interes skoczyli. Masz tu za swoje trudy; zasurygiel I trzymaj szczelnie jzyk za zbami. Wychodzi. EMILIA Dlaboga! Co mu przychodzi do gowy? O pani, co ci to? Taka zmieniona? DESDEMONA Jestem jak we nie. EMILIA O kochana pani! Co si naszemu panu stao? DESDEMONA Komu? EMILIA Mojemu panu. DESDEMONA Kto jest twoim panem? EMILIA Ten, kto i twoim. DESDEMONA Ja ju nie mam pana. Nie mw nic do mnie, Emilio, nie pytaj, Nie mog paka, odpowiedzimoj Byyby tylko zy. Okryj mi ko "Na t noc lubn kodr, nie zapomnij: I ma swego tu przywoaj. EMILIA Dobrze; Natychmiast, pani. Jak si tu zmienio! Wychodzi. DESDEMONA Susznie mnie los ten spotyka, o, susznie! C jednak byo w mym postpowaniu, "eby upatrzy mg najlejszypozr Podobnej winy? !Wchodzi E m i l i a, a z ni J ag o. JAGO Staj na twj rozkaz, askawa pani; o c idzie? DESDEMONA Nie wiem, Jak to powiedzie. Ci, co uczdzieci, Czyni to w sposb agodny, podaj atwe zadania, naleao jemu W taki sam sposb zgromi mnie, bo jestem Godnym zgromienia dzieckiem,w rzeczy samej. JAGO Co ci si stao, pani? EMILIA Ach, Jagonie! Genera nazwa j wszeteczn, zely Tak habicymi, ohydnymi sowy, Jakich nie mog znie uczciwe serca. DESDEMONA Jestem ja tak? powiedz. JAGO Jak, pani? DESDEMONA Tak, jak ona mwi, e mnie nazwa. EMILIA Jagonie, nazwa j dziewk, wstyd mwi; Pijany prostak nawet by nie uy Takich terminw na ostatni dziewk. JAGO Jaki on powd mia do tego? DESDEMONA Nie wiem, Ale to pewna, em nie zasuya Na nic takiego. JAGO Nie pacz, droga pani, "O, nie pacz, nie pacz! Biedasi uwzia! EMILIA Na to si ona wyrzeka ojczyzny, Ojca, przyjaci; na to odrzucia Tyle pontnych, tyle wietnych zwizkw, Aby otrzyma miano wszetecznicy? Jak tu nie paka? DESDEMONA Taki mj los. JAGO Niech go Pomsta ogarnie! Skd mu to przyj mogo? DESDEMONA Bg raczy wiedzie. EMILIA Gardo w zakad daj, e jaki szczwany ndznik, jaki chytry, !Przymilajcy si otr, jaki lizus Bez czci i wiary wymyli t potwarz, By si dochrapa jakiego urzdu. Gardo dam za to. JAGO Fuj! To by nie moe, Nie ma na wiecie takiego czowieka. DESDEMONA A jeli taki jest, niech mu zo jego Pan Bg przebaczy. EMILIA Niech mu kat przebaczy I pieko wszystek szpik wysuszy w kociach! J zwa wszeteczn? Kt z ni ma stosunki? Gdzie, jak i kiedy? Skd cie podobiestwa? Jaki wierutny otr Murzyna zdurzy, Jaki nikczemny oszust, podyhultaj. Oby go nieba odkry pozwoliy I bicz poday w kad do uczciw Do przepdzenia tego szelmy nago Przez obszar wiata, od wschodu na zachd! JAGO Czego tak wrzeszczysz? EMILIA O, wieczna ka jemu! Taki to ptaszek pomiesza by niegdy $Klepki i tobie i nabi ci gow, e ja mam jakie konszachty z Murzynem. JAGO Cicho bd, gupia. DESDEMONA Kochany Jagonie, C mam uczyni, aby go przejedna? Id za nim, pomw z nim, bo na to soce, Ani wiem, w jaki sposb go straciam. Oto na klczkach kln si, em niewinna, Jeeli chci moje kiedykolwiekPrzeciw mioci jego spiskoway, Czy to uczynkiem, czy to podaniem; Jeeli wzrok mj, such lub jakikolwiek Zmys mj lubowa kiedy w kimbd innym; Jeli go teraz nie kocham wycznie I nie kochaam zawsze, i nie bd Zawsze kochaa chociaby mnie nawet Skaza na rozwd z sob jak ebraczk, To niech nie zaznam pociechy w tym yciu! Wiele dokaza moe ze obejcie, On mnie nim moe zabi, ale nigdy Zmniejszy mioci mojej. Ja wszeteczna! Sam ju ten wyraz zgroz mnie przejmuje; Do zasuenia czynem na to miano adna potga prnoci wiatowych Nie potrafiaby mnie doprowadzi. JAGO O pani, nie bierz tego tak do serca; W zym by humorze tylko, list z Wenecji W niesmak mu poszed i niech si jego Krupi na tobie. DESDEMONA Bogdajby tak byo! JAGO Rcz, e tak jest. Sycha trbienie. Syszysz, pani? Trba Wzywa na uczt; posowie weneccy $Radzi by zasi do stou. Id,pani, I przesta paka; wszystko bdzie dobrze. Wychodz D e s d e m o n a i E m i l i a. Wchodzi R o d r y g o. C tam, Rodrygo? RODRYGO Nie zdajesz mi si rzetelnie zemn wychodzi. JAGO Z powodu? RODRYGO Co dzie mnie zbywasz jakim wykrtem i zamiast mnie posuwa naprzd w mych nadziejach, usuwasz raczej, jak uwaam, ode mnie wszelkpodan sposobno. Na !honor! nie myl tego duej cierpie ani schowa do kieszeni tego, com znis dotychczas. JAGO Posuchaj mnie, Rodrygo. RODRYGO Juem si dosy "nasucha i przekona si a nadto, e twoje sowa i czyny nie chodz z sob pod rk. JAGO Obwiniasz mnie najniesuszniej. RODRYGO Wysuwam tylko prawdziwe zarzuty. Wyszastaem si co do grosza. Klejnoty, com ci je da dla Desdemony (poowa ich!byaby nawet mniszk uja), powiedziae mi, e zostay przez ni przyjte; i otworzye mi pocieszajce widoki rychego pozyskania jej!wzgldw i przystpu do niej; tymczasem nic z tego nie widz. JAGO Dobrze, dobrze, dalej! RODRYGO #Dobrze, dalej! Dalej tak i nie moe, i wcale to niedobrze. Nat do! powiadam, e to niegodziwie, i zaczynam si domyla, e ze mnie zakpiono. JAGO Dobrze. RODRYGO Powtarzam, e to niedobrze. Odkryj wszystko przed Desdemon: jeeli mi zechce zwrci klejnoty, to zaniecham dalszych zabiegw iaowa bd mych nieprawych uroszcze; jeeli za mi ich nie zwrci, bd pewien, e zadana zadouczynienia od ciebie. JAGO Czy ju wszystko wypowiedzia? RODRYGO Nie inaczej, i niewzruszone mam postanowienie postpi nie inaczej, jak powiedziaem. JAGO Teraz widz, e masz w sobie animusz, I od tej pory zaczynam mie lepsze wyobraenie o tobie ni kiedykolwiek. Daj mi rk, Rodrygo, obarczye mnie nader uzasadnionymi "zarzutami, a przecie, kln si na wszystko, em dziaa jak najgorliwiej w twej sprawie. RODRYGO To si nie pokazao. JAGO Przyznaj, e si nie pokazao, i podejrzenie twoje nie jest bez trafnoci i "rozsdku. Ale, Rodrygo, jeeli istotnie jest w twoim onie to,o czym teraz wi cej ni kiedykolwiek mam powodw nie wtpi, to jest: wola, odwaga i mstwo, daj tego dowd tej nocy, a jeeli nastpnej nie ujrzysz Desdemony w swoich objciach, to zastaw sida na me ycie i sprztnij mnie zdradziecko ze wiata. RODRYGO !No, no, o c to idzie? Jestli to w granicach moliwoci i rozsdku? JAGO Trzeba ci wiedzie, e nadszed wyrany rozkaz z Wenecji, aeby Kasjo zaj miejsce Otella. RODRYGO Czy by moe? Takim sposobem Otello i Desdemona powrc nazad do Wenecji. JAGO O nie: on si uda do Maurytanii i zabierze tam z sob pikn Desdemon: chybaby tu by zatrzymany jakim wypadkiem, aden za inny wypadek nie mgby by bardziej stanowczy w tej mierze jak usunicie Kasja. RODRYGO Co rozumiesz przez usunicie go? JAGO Ba, nic innego jak uczynienie go niezdatnym do zajcia miejsca Otella: ewakuowanie mu czaszki. RODRYGO I chcesz, abym ja to uczyni? JAGO Tak wanie, jeeli chcesz #sign po korzy, susznie ci przynalen. On dzi przepdza wieczr u pewnej !marmuzeli; tam si z nim zejd.Nic jeszcze nie wie o swoim wyniesieniu. Jeeli zechcesz czatowa na niego, jak stamtd bdzie powraca (a moj rzecz bdzie tak urzdzi ten powrt, aby wypad midzy dwunast a pierwsz), to bdziesz mg gn go jak najwygodniej. Ja#bd tu, aby ci wesprze, i padnie pomidzy nami. Pjd, $nie stj taki osupiay; wykaci przez drog tak dowodnie potrzeb jego mierci, e poczytasz sobie za powinno o ni go przyprawi. Ju najwyszy czas na kolacj, wieczr ucieka. Idmy! RODRYGO Musisz mi udzieli jeszcze wicej objanie. JAGO Bdziesz ich mia, ile zechcesz. Wychodz. SCENA TRZECIA Inny pokj w zamku. Wchodz O t e l l o, L o d o w!i k o, D e s d e m o n a, E m i li a i suba. LODOWIKO !Nie trud si, panie generale; prosz. OTELLO Wybacz, przechadzka dobrze mi posuy. LODOWIKO Dobranoc, pani, przyjm dziki. DESDEMONA My raczej Dzikujem tobie, siniore. OTELLO Idziemy? O! - Desdemono... DESDEMONA Co kaesz, mj mu? OTELLO $Id si pooy zaraz, wkrtce wrc; Oddal Emili, bacz, aby tak byo. DESDEMONA Bdzie tak, panie. Wychodz O t e l l o i L o d o w i k o, za nimi suba. EMILIA No c? Jak tam teraz? Zagodnia jako. DESDEMONA Wkrtce wrci, mwi. %Kaza mi pj si pooy i ciebie Oddali, moja droga. EMILIA Mnie oddali? DESDEMONA Tak kaza; zatem, kochana Emilio, "Daj mi mj nocny ubir i bd zdrowa. Nie trzeba nam si mu sprzeciwia teraz. EMILIA Oby go nigdy nie bya ujrzaa, Kochana pani! DESDEMONA Tego ja nie powiem. Serce me tak jest ku niemu zwrcone, e nawet jego gniew, jego zniewagi I jego groby -rozepnij mnie, prosz - Maj w mych oczach urok. EMILIA Pooyam #Na ku pani t kod, co chciaa. DESDEMONA Wszystko mi jedno. Biedne nasze gowy! Jeeli umr wprzd ni ty, Emilio, Pamitaj przykry mnie t kodr. EMILIA Eje, Co pani prawisz! DESDEMONA U mej matki bya Suga, Barbara byo jej na imi, Miaa kochanka, a ten by okrutny, Bo j porzuci. piewywaa sobie Piosnk o wierzbie; bya to pie stara, Ale stosowna do jej pooenia,$Umara nucc j. Pie ta dzi w wieczr Wci mi brzmi w uszach i gwat sobie czyni, Abym tak samo nie zwiesia gowy I nie piewaa jak biedna Barbara. Prosz ci, piesz si. EMILIA Mame pani przynie Nocne ubranie? DESDEMONA Nie, rozbierz mnie tylko. Ten Lodowiko jest wcale przystojny. EMILIA Pikny mczyzna. DESDEMONA I miy w rozmowie. EMILIA Znam pewn dam w Wenecji, co chtnie Boso by posza do Jerozolimy Za jedno tknienie jego wargi dolnej. DESDEMONA piewa Pod wierzb paczc dziewczyna zy roni I piewa: wierzbo! wierzbo! %W d gwk spucia, skro wspara na doni I piewa: wierzbo! wierzbo! Zdrj, mruczc opodal, przywtarza jej jkom: O wierzbo! wierzbo! wierzbo! Od ez jej gorcych kamienie a mikn; Z to na boku. O wierzbo! wierzbo! wierzbo! Prosz ci, piesz si, on wkrtce powrci. Z gazek ja wierzby splot sobie wianek. Nie gacie mu tego, przyjmuj mj los. Nie, to przypada w innej strofce. Syszysz, Kto zakoata do drzwi. EMILIA To wiatr, pani. DESDEMONA Nazwaam go zmiennym, a on mi rzek; ach! Pacz wierzbo! wierzbo! wierzbo! Niejeden ci przecie zastpi mnie gach. Id ju, dobranoc. Co mnie oczy swdz, Nie zapowiada to ez? EMILIA Skde znowu? DESDEMONA !Tak mwi. O, ci mczyni, mczyni. Powiedz mi szczerze, Emilio, czy mylisz, e s kobiety zdolne tak okropnie Zdradza swych mw? EMILIA S takie, bez kwestii. DESDEMONA Czyby za cay wiat to uczynia? EMILIA A ty, o pani? DESDEMONA Na wiato dnia - nigdy! ! EMILIA W wietle dnia pewnie bym nie uczynia, Lecz ciemno nocy zmienia posta rzeczy. DESDEMONA A za wiat cay - odpowiedz, Emilio? EMILIA !Hm! wiat nie fraszka; z maej bagatelki Zysk byby wielki. uk! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&^cM$B ~c}c$=c%ccM%c,c2cvu8 cٌ>C< DESDEMONA O nie, pewna jestem, e nigdy tego by nie uczynia. EMILIA Z ca pewnoci bym to uczynia, I odczyniabym po uczynieniu. Ma si rozumie, ebym takiejrzeczy Nie uczynia za marny piercionek Ani za par batystowych szmatek, Ani za kornet, ani za mantolet, Ani za aden rupie tym podobny; Ale za cay wiat! Ktra kobieta Nie zapragnaby swemu mowi Przyprawi rogw i zrobi go przez to Monarch wiata? Za tak wielk korzy Gotowa bym si narazi na czyciec. DESDEMONA Niebo mi wiadkiem, ebym za wiat cay Nie popenia takiego bezprawia. EMILIA Bezprawie takie jest bezprawiem tylko "W opinii wiata; skoroby za, pani, W nagrod trudu cay wiat posiada, !Wasny by wiat twj sdzi to bezprawie, atwo by przeto moga je uprawni. DESDEMONA !Nie sdz, aby istniaa cho jedna Taka kobieta. EMILIA Tuzin ich si znajdzie, Nie tylko jedna, i w dodatku tyle, Ile by trzeba, eby w krg zapeni Ten wiat, o ktry by si ubiegay. Rozumiem jednak, e to wina mw, %Ilekro ona si potknie. Jeeli,Zapominajc o swych obowizkach, Na onie innych skarby nasze trwoni; Jeli kapryn zwiedzeni zazdroci !cieniaj nasz swobod, a nawet, !Co gorsza, bij nas; jeli nam czyni Ujm w tym, comy wprzdy posiaday, To nic dziwnego, e w nas  zakipi; Jestemy korne w duchu, ale przy tym !I mciwe troch. Niech wiedz mowie, e ony maj zmysy tak jak oni, Ze maj oczy, wch i podniebienie Zdolne odrni sodycz od goryczy, Tak jak i oni. Czeg oni pragn, Gdy nad nas inne przenosz. Rozkoszy? Tak myl. Wiedzie ich k 'temu namitno? Zapewne. Saboli temu jest winn? !Juci tak. A czy my jestemy wolne Od namitnoci, od dzy rozkoszy I od saboci bardziej ni mczyni? Niech nas szanuj, a potem nie mrucz, !emy ze, gdy nas sami zegoucz. DESDEMONA Dobranoc, niebo krzy ten na mnie zsya, Bym trwaa w dobrym, nie zym ze pacia. Wychodz. AKT PITY SCENA PIERWSZA Ulica. Wchodz J a g o i R o d r y g o. JAGO Sta tu za supem; wnet przechodzi bdzie: Wyjm rapier, dzier go krzepko i wtocz gracko. "Nie bj si, bd tu opodal ciebie. Ten krok nas zbawi lub zgubi; pamitaj I wol w sobie skup. RODRYGO Bd jednak blisko. Jagonie, boj si, e plan zawiedzie. JAGO Bd tu. miao! marsz na stanowisko! Oddala si i staje w pewnej odlegoci. RODRYGO Niewielki pochop mam do tego czynu; Ale powody poda tak zasadne... Mniej, wicej jeden czowiek, c to znaczy? Nue, mj mieczu, pjd, zapad na wyrok. Idzie na stanowisko. JAGO Potarem ten wierzb mody do ywego; Ot si i jtrzy. Czy on sprztnie Kasja, Czy Kasjo jego, czy oba si sprztn, Zawsze co wygram. Jeeli Rodrygo Uniknie mierci, zada ode mnie Zwrotu pienidzy i owych klejnotw, Ktre od niego wyudziem niby Dla Desdemony, nie bdzie nic z tego, Jeeli Kasjo zostanie przy yciu, Co dzie si jaki przymiot w nim okae, Aby mnie zami; moe te i Murzyn Wyda mnie przed nim, ten punkt zbyt jest grony; Musi wic umrze. Cicho! to onidzie. Wchodzi K a s j o. RODRYGO !Poznaj jego chd, to on. Gi,wrogu! Rzuca si na K a s j a i rani go. KASJO To pchnicie byo niele wymierzone, !Ale mj kaftan lepszy jest, ni sdzisz, Dowiadcz zaraz twego. Dobywa szpady i rani R o d r yg a. RODRYGO O, zabitym! Pada. J a g o nadbiega, zadaje K a s j o w i pchnicie w udo i wychodzi. KASJO Okaleczonym na zawsze. Ratunku! Hola! ratunku! Mordercy, mordercy! !Pada. O t e l l o ukazuje si w gbi. OTELLO Gos Kasja, Jago dotrzymuje sowa. RODRYGO Biada mi! o, ja ndzny! OTELLO W rzeczy samej. KASJO Na pomoc! Hej! kto yw! wiata! felczera! OTELLO To on. O, walny, poczciwy Jagonie, Co tak wzi ywo krzywd przyjaciela, Ty mnie pouczasz. - Pupko ubstwiana! ! Twj ulubieniec leg trupem i twoja Bije godzina. Id, wszetecznico! Ju mnie nie zudzisz swymi pontami; Splamione oe sprona krew twa splami. Wychodzi. L o d o w i k o i G ra c j a n o ukazuj si w pewnej odlegoci. KASJO !C to? Czy nie ma ani stray,ani ywego ducha? Mordercy! Mordercy! GRACJANO $Jakie nieszczcie si stao; te krzyki Tragiczny jaki wskazuj wypadek. KASJO Na pomoc! LODOWIKO Syszysz? RODRYGO O ndznik przeklty! LODOWIKO Dwch czy trzech jczy. Noc ta jest zowroga. Moe to jaka zasadzka, czekajmy, Pki kto wicej nie przyjdzie na pomoc. RODRYGO Nikt nie nadchodzi, na mier mnie krew ujdzie. LODOWIKO Suchaj! J a g o na wp rozebrany wchodzi ze wiatem i go szpad. GRACJANO Kto tu w koszuli zda, z wiatem w rku I broni. JAGO Kto tu? Skd ten zgiek? Kto krzycza? LODOWIKO Nie wiemy. JAGO Czycie krzyku nie syszeli? KASJO Tu, tu! dlaboga, ratuj! JAGO Co si stao? GRACJANO Zda mi si, e to chory Otella. LODOWIKO !Tak, to on, peen to dzielnoci czowiek. JAGO Ktocie wy, co tak aonie krzyczycie? KASJO Jagonie! otry przebiy mnie, ratuj! Sprowad mi pomoc! JAGO To ty, namiestniku? Dlaboga! Jakie otry to zrobiy? KASJO !Jeden z nich, zda mi si, ley tu wpodle I uj nie moe. JAGO O nikczemne otry! !do L o d o w i k a i G r a c j a n a Co wy za jedni? Pjdcie tu na pomoc. RODRYGO Ratujcie mnie! KASJO To jeden z nich. JAGO Ha, otrze! Zbju poktny! Przebija R o d r y g a. RODRYGO Przeklty Jagonie! Nieludzki psie! och! och! JAGO Zabija w mroku! Gdzie si podziaa reszta tych hultajw? Jak te w tym miecie pusto! -Hej! ! na pomoc! - Kto wy? jestecie li czy dobrzy? LODOWIKO Pisz nas Tak, jak nas widzisz. JAGO Sinior Lodowiko? LODOWIKO Ten sam. JAGO Przepraszam was, Kasjo tu ley, !Ciko raniony przez hultajw. GRACJANO Kasjo? JAGO Jake si czujesz, kolego? Gdzie rana? KASJO Na wp przecite mam udo. JAGO Bro Chryste! "wiecie, panowie, zwi je koszul. Wchodzi B i a n k a. BIANKA Co to jest? Kto tak krzycza? JAGO Kto tak krzycza? BIANKA O drogi Kasjo! mj najmilszy Kasjo! O Kasjo! Kasjo! Kasjo! JAGO O ajdaczko! Powiedz mi, Kasjo, czy si nie domylasz, Kto s ci, co ci tak si przysuyli? KASJO Nie. GRACJANO al mi, panie, e ci w tak aosnym Stanie zastaj; szukaem ci wszdzie. JAGO Daj no podwizk. Tak. eby kto kaza !Przynie lektyk, abymy go mogli Spokojnie przenie. BIANKA Mdleje. Kasjo! Kasjo! JAGO Panowie, mam t nimf w podejrzeniu O uczestnictwo w tej zbjeckiej sprawce. Kochany Kasjo, bd chwilk cierpliwy. Pozwlcie wiata, panowie; ciekawym, Czy znamy tego ptaszka, czy nie znamy. Co widz! mje to ziomek, przyjaciel, Rodrygo? nie! o tak! nieba! Rodrygo. GRACJANO Rodrygo? Ten z Wenecji? JAGO Ten sam wanie. Czy go zna wapan? GRACJANO Czym go zna? O, znaem! JAGO Sinior Gracjano? Wybaczcie mi, prosz, Krwawe to zajcie niech usprawiedliwi Moj niegrzeczno. GRACJANO Mio mi ci widzie, Panie chory. JAGO Jake ci jest, Kasjo? Lektyki! prdzej! Czy poszed kto po ni? GRACJANO Rodrygo! JAGO On to, on. Wnosz lektyk. Lektyka, przecie! Niecie go, dobrzy ludzie, jak najwolniej, Ja po felczera skocz. do B i a n k i Oszczd sobie Pracy wapanna. do K a s j a Kasjo, ten nieszczsny, Co tutaj ley, by mym przyjacielem, Jakie z nim miae nieporozumienie? KASJO adnego w wiecie; nie znaem go nawet. JAGO do B i a n k i O, jake zblada! do lektykarzy Niecie go do domu! Wynosz K a s j a i R o d r y ga. J a g o do L o d o w i k a i G r a c j a n a. Zostacie chwil, szanowni panowie. C to wapannie, e tak zblada? Patrzcie: Czy uwaacie, jak jej wzrok zobdnia? W tym wzroku mona wiele si doczyta. Tylko si dobrze przyjrzyjcie, panowie. Nieprawda? Wina musi si odezwa, Chociaby jzyk odmawia posugi. Wchodzi E m i l i a. EMILIA #Co si tu stao, mu? co si stao? JAGO Kasjo w ciemnoci napadnity zosta Przez Roderyga i jego wsplnikw, Ktrzy uciekli. Rodrygo nie yje, A Kasjo bliski mierci. EMILIA Wielki Boe! Biedny modzieniec! poczciwy nasz Kasjo! JAGO !Takie to skutki rozwizoci. Spytaj, !Prosz ci, Kasjo gdzie dzisiaj wieczerza? do B i a n k i C to? drysz aka? BIANKA Wieczerza dzi u mnie, Ale dlatego dre nie mam przyczyny. JAGO U ciebie? Pjdziesz ze mn, mocia panno. EMILIA Fuj, bezwstydnico! BIANKA Ja nie bezwstydnica; Jam rwnie pena sromu jak wapani, Co mnie zniewaasz. EMILIA Jak ja? O bezczelna! JAGO Idmy, askawi panowie, zobaczy, Jak bd rany Kasja opatrzone. Pjd aka, wnet nam zapiewasz inaczej. A ty, Emilio, spiesz do cytadeliDonie naszemu pastwu, co si stao. Idziem, panowie? do siebie Ta noc ma rozstrzygn Mj los: ze szcztem zwali mnie lub dwign. Wychodzi. SCENA DRUGA Sypialnia. D e s d e m o n a w ku pica. wieca si pali. O t e l l o wchodzi. OTELLO Oto przyczyna, to przyczyna - duszo!! Nie chciejcie, prosz, abym j wyjawi, O czyste gwiazdy! Oto jest przyczyna. Ale ja krwi jej nie przelej; szkoda, Szkoda byoby zrysowa elazem "T skr bielsz od niegu i gadk Jak pomnikowy alabaster. Musi jednake umrze, bo tak samo Zwiodaby innych jeszcze. Zgasz wiato, A potem - zgasz wiato; ; skoro zgasz "Ciebie, mj suko wieccy w pomroku, atwo ci bd mg znw rozpomieni, Gdy mi al bdzie; ale raz zgasiwszy Twoje ywotne wiato, o! ty cudnie Misterny wzorze wytwornej natury, Gdzie znajd iskr prometeuszow, Co by to wiato roztlia na nowo? "Gdy raz tw r zerw, ju jej ycia !Wrci nie zdoam; musi, musi zwidn, !Nieche si jeszcze jej woni naciesz, Pki jest na pniu. cauje j O sodki oddechu! Ty by nieledwie z rk sprawiedliwoci !Mg miecz wytrci. Jeszcze,jeszcze jeden "Bdzieszli tak, jak jeste, po mierci, !Ktr ci zadam, to ci kochabd Nawet po mierci. Jeszcze tylko jeden, Ostatni, nigdy sodszy pocaunek Nie by zgubniejszy. Nie mog si wstrzyma Od ez; okrutne to zy jednak; al mj Jest alem nieba, co choszcze kochajc. Budzi si. DESDEMONA Kto tu? Czy to ty, Otello? OTELLO Tak, Desdemono. DESDEMONA Czy chcesz si pooy? OTELLO Czy odmwia pacierz, Desdemono? DESDEMONA Tak, panie. OTELLO Jeli sobie przypominasz Jaki grzech, skruch dotd nie obmyty, To go natychmiast niebu wyspowiadaj. DESDEMONA Dlaboga! mu! co znaczy ta mowa? OTELLO #Mdl si, a prdko; usun si na bok; Nie chc ci zabi nie przygotowanej; Boe bro! nie chc zabi duszy twojej, Mdl si wic. DESDEMONA Mwisz o zabiciu? OTELLO Tak jest. DESDEMONA !Nieche si niebo zmiuje nademn! OTELLO Amen! z caego serca tego pragn. DESDEMONA Skoro tak, to mnie przecie nie zabijesz. OTELLO Hm! DESDEMONA Jednak boj si ciebie, bo straszny, Kiedy tak dziko przewracasz oczyma. Dlaczego boj si, nie wiem, bo nie wiem, Com winna; ale czuj, e si boj. OTELLO Pomyl o swoich grzechach. DESDEMONA Moje grzechy Naprzeciw ciebie s z zbytku mioci. OTELLO Za to te umrzesz. DESDEMONA Za to, em kochaa? Przebg! dlaczego tak przygryzasz wargi? Jaka myl krwawa wstrzsa tob caym. Grone to znaki, ale mam nadziej, e nie mnie gro. OTELLO Cicho bd! milcz! DESDEMONA Milcz. C masz przeciwko mnie? Mw. OTELLO Ow chustk, "Ktr ci daem, a ktrm tak ceni, Daa Kasjowi. DESDEMONA Nie daam, jak pragn Zbawienia duszy i duszego ycia! Polij po niego i spytaj go. OTELLO Strze si Krzywoprzysistwa, duszyczko kochana; Pomnij, e leysz na miertelnym ou. DESDEMONA Ale nie zaraz mam umrze. OTELLO Niezwocznie. %auj wic z ca szczeroci za grzechy, Choby si bowiem jednego po drugim Najuroczystsz zapara przysig, #Nie osabiaby i nie zachwiaaNiewzruszonego przekonania tego, "Pod ktrym jcz. mier twa nieuchronna. DESDEMONA !O Boe, zmiuj si nade mn! OTELLO Amen. DESDEMONA #I ty si zmiuj! Jam ci nigdy wyciu Nie obrazia; nigdym nie kochaa Inn mioci Kasja, tylko tak, Na jak niebo oglnie pozwala;Nigdym mu nic nie daa. OTELLO Niebo wiadkiem, em ow chustk widzia w jego rku. Kobieto bez czci i wiary, ty zmieniasz Serce me w kamie i nazwa mi kaesz To, co uczyni zamierzam, morderstwem, Nie za ofiar, za ktr to miaem. Widziaem ow chustk. DESDEMONA Wic j znalaz; Jam mu jej nigdy nie daa. O panie, !Polij po niego, ka mu prawd wyzna. OTELLO Ju on j wyzna, DESDEMONA Co? OTELLO e ci posiada. DESDEMONA Jak to? W nieprawy sposb? OTELLO Nie inaczej. DESDEMONA Nie moe tego powiedzie. OTELLO W istocie, Nie moe teraz, bo ma zwarte usta, Poczciwy Jago o to si postara. DESDEMONA Ach! objaniaj si moje obawy. Wic on nie yje? OTELLO Choby by mia tyle Organw ycia co wosw na gowie, Zemsta ma byaby schona wszystkie. DESDEMONA O wielki Boe! on jest oszukany, A ja zgubiona. OTELLO Ha! niecna fryjerko! miesz za nim paka wobec mnie? DESDEMONA O panie, Odtr mnie, wygnaj, ale nie zabijaj! OTELLO !Gi, nierzdnico! nic ci nie ocali. DESDEMONA Zabij mnie jutro, oszczd mnie dzi tylko. OTELLO Chcesz si opiera? DESDEMONA Tylko p godziny. OTELLO do siebie Po dokonaniu skoczy si wahanie. DESDEMONA Niech si pomodl tylko. OTELLO Ju za pno. Dawi j. EMILIA za drzwiami Panie, askawy panie! otwrz, otwrz! OTELLO "C to za haas! Jeszcze yje,dyszy. Okrutnym wprawdzie, lecz i miosierny; Nie chc przeciga duej twoich cierpie Tak, tak! Dusi j EMILIA za drzwiami Otwrz, pan! otwrz, prosz. OTELLO Kto tam? EMILIA Otwrz, pan, to ja, mam pilny interes. OTELLO Tak! To Emilia; zaraz. Ju nie yje. Pewnie przynosi wie o mierci Kasja, "Zgiek tam by wielki. Ha! ju si nie rusza: Jak grb milczca. Mame jej otworzy? !Zda mi si, e si poruszya znowu: !Nie. C mam czyni? Wpucij? Jak wpuszcz, Zechce zagada pewnie do mej ony. Do mojej ony! ony! Jakiej ony? Ja nie mam ony. O fatalna chwilo! Nie do zniesienia! Zda mi si, e teraz Bdzie zamienie soca i ksiyca I e krg cay ziemi przeraony Rozpadnie si ze zgrozy. EMILIA za drzwiami Wpu mnie, panie. Musz si widzie z panem. Otwrz, otwrz, askawy panie! OTELLO Zapomniaem o niej. !Zaraz, Emilio. Spumy wprzd firank. otwiera drzwi Gdzie jeste? Po co przychodzisz w tej porze? !E m i l i a wchodzi ze wiec. EMILIA Ach, panie, niecne morderstwo speniono! OTELLO Jak to? W tej chwili? EMILIA Tak, wanie w tej chwili. OTELLO To ksiyc temu winien: on w tych czasach $Bardziej ni zwykle zbliy si do ziemi, Std sza napada ludzi. EMILIA Kasjo, panie, Zabi Rodryga, owego modego Wenecjanina. OTELLO Co? Rodrygo zgin? I Kasjo zgin? EMILIA Nie, Kasjo nie zgin. byby wielki. uk! rola 0n5r7R(rtcQDc cczc=cݎc@&-c,*c3?3i57 @70;TՐ$>OTELLO Nie zgin Kasjo? Morderstwo wic traci "Swj dwik i chrypnie sodko brzmica zemsta. DESDEMONA Bez winy ycie straciam! EMILIA O Boe! Czyj to gos? OTELLO Czyj? Co? EMILIA To gos mojej pani. Nieba! Na pomoc! Na pomoc! O pani! O Desdemono! przemw jeszcze! przemw, Kochana pani! DESDEMONA Umieram niewinna. EMILIA Ha! kt jest sprawc tego? DESDEMONA Nikt, ja sama. Bd zdrowa. Pozdrw ode mnie mojego Ukochanego maonka. Bd zdrowa! Umiera. OTELLO Jak ona moga by zamordowana? EMILIA Niestety! kt to wie? OTELLO Syszaa przecie Z jej ust, e sprawc tego ja nie jestem. EMILIA Tak powiedziaa, musz to zawiadczy. OTELLO Z kamstwem na ustach poszawprost do pieka - Jam to j zabi. EMILIA Tym czystszy z niej anio, A tym czarniejszy szatan z ciebie, zbjco. OTELLO Ona pucia wodze spronym chuciom. EMILIA To istna potwarz, a ty istny szatan. OTELLO Niestaa bya jak wiatr. EMILIA A ty wcieky Jak ogie, kiedy j mienisz niesta, Jej wierno bya godn niebian. OTELLO Kasjo Mia z ni stosunki; spytaj swego ma. Obym si zapad w najgbszedno piekie, Jelim si chwyci tej ostatecznoci Bez pewnych danych. Twj m wie o wszystkim. EMILIA Mj m? OTELLO Tak, m twj. EMILIA e miaa nieprawe Z kim bd stosunki? OTELLO Nie inaczej, z Kasjem. O, gdybym by mia pewno jej wiernoci !I niebo byo mi za ni dawao Drugi wiat taki, utworzony z jednej, Caej, rodzimej sztuki chryzolitu, Nie bybym jej by odda. EMILIA Mj m? OTELLO Tak jest, On pierwszy ostrzeg mnie o jej miostkach; Prawy to czowiek, brzydzcy si szlamem Powlekajcym sromotne postpki. EMILIA Mj m? OTELLO Dopki tych pyta, kobieto? Twj m, powiadam. EMILIA O kochana pani! Mio wywioda nikczemna zo w pole. Mj m obwinia j o wiaroomstwo? OTELLO On, twj m; c to? Czy mnie nie rozumiesz? Przyjaciel mj, twj m, poczciwy Jago. EMILIA Nieche mu zgnije jadowita dusza Co dzie o jeden gra! e najbezczelniej, Zbyt drogo ona, owszem, swj potworny Cenia zwizek. OTELLO Ha! EMILIA Wywrzyj tw, wcieko! Ten twj postpek rwnie jest wart nieba, Jak ty jej bye wart. OTELLO Radz ci milcze. EMILIA "Nie lkam si twych grb, niemasz ty w sobie Do zaszkodzenia mi przez p tej siy, Co ja mam do zniesienia tych zamachw. O dudku! gbie ty z zakutym mzgiem! Ten twj czyn - co mnie tam twj miecz obchodzi! ! Wydam ci, chobym dwadzieciakro razy mier miaa ponie. Na pomoc! na pomoc! Morderstwo! Murzyn zabi mojpani! Wchodz M o n t a n o, G r a c j a n o i J a g o. MONTANO Co to jest? Co si stao, generale? EMILIA do J a g o n a $Pjd tu, pjd, dobrze dba o swoj saw, Gdy ludzie mordy na twj karb skadaj. GRACJANO Co si tu stao? EMILIA jak wprzdy Jeeli nie podlec, Zadaj fasz temu niecnocie; on twierdzi, "e ty oskary przed nim jegoon O wiaroomstwo. Wiem, e tak nie byo; Nie jeste zdolny do takiej szkarady. Mw, mw, bo serce moje przepenione. JAGO Nie powiedziaem mu nic wicej nad to, Com w duchu myla i co on sam uzna Za wiarogodne i prawdopodobne. EMILIA Ale czy kiedykolwiek mu powiedzia, e ona wiaroomna? JAGO Powiedziaem. EMILIA $Skamae, podle skamae; to kamstwo, Piekielne kamstwo, kamstwo,jak Bg w niebie! Ona wystpne mie stosunki zKasjem! Z Kasjem, mwie? JAGO Z Kasjem, mocia pani. Powcignij jzyk. EMILIA, Ja, powcign jzyk? Ja musz, musz mwi, oto w ku Zamordowana ley moja pani. WSZYSCY Boe uchowaj! EMILIA Twoje to poszepty Spowodoway t okropn zbrodni. OTELLO Wyjdcie z zdumienia, panowie, to prawda. GRACJANO Nieszczsna prawda! MONTANO O potworny czynie! EMILIA Co za nikczemno! Ha! Co za nikczemno! Wiem, wiem, domylam si, zgaduj wszystko. Juem si pierwej tego domylaa. "Co za nikczemno! Zabij si z alu. JAGO Czy zwariowaa? Id do domu zaraz. EMILIA Na Boga! niech mi wolno bdzie mwi! Winnam mu w kadym razie posuszestwo, Tylko nie teraz; o, tylko nie teraz. do J a g o n a Moe ju nigdy nie wrc do domu. OTELLO Och! och! och! Rzuca si na ko. EMILIA Tak, tak, rycz, wij si z boleci, Bo zamordowa najczystsz niewinno, Jak wiat widzia. OTELLO zrywajc si Nie! Wystpna bya. do G r a c j a n a I ty tu, stryju? Dopierom ci spostrzeg. Patrz, oto ley twoja synowica. Zgadzona tymi rkami. Zaprawd, Czyn ten wydaje si dziki i straszny. GRACJANO Biedna istoto! W por zmar twj ojciec, Zwizek twj by dla zabjczy, cierpienie $Przecio star ni, gdyby yteraz, Widok ten w rozpacz by go wtrci tak, Iby anioa stra swego zrazi I duszy swojej zbawienie narazi. OTELLO Serce si na to ciska, ale Jago Wie, e si ona jakie tysic razy Z Kasjem spronego dopuszczaa czynu - Kasjo to wyzna - i zapay jego Wynagrodzia tym samym podarkiem, Ktry ode mnie dawniej otrzymaa. Widziaem przedmiot ten u niego w rku: Bya to chustka, pamitka rodzinna, #Ktr mj ojciec da by mojejmatce. EMILIA O nieba! nieba! JAGO Bdziesze ty milcze? EMILIA To musi na wierzch wyj, musi wyj na wierzch. Ja milcze, panie? Nie, ja mwi bd, "Tak gono jak wiatr pnocny. Niech niebo, Ludzie, szatany, wszystkie moce wiata Woaj na mnie: Milcz ", ja mwi bd. JAGO Mieje rozwag i ruszaj do domu. EMILIA Nie pjd. "J a g o usiuje przebi on. GRACJANO Wstyd si! dobywa ora Przeciw kobiecie? EMILIA O gupi Murzynie! T chustk, chustk t, o ktrej mwisz, Ja przypadkowo znalazam i daam Memu mowi; bo niejednokrotnie W nalegajcy, uroczysty sposb (Jakby mu wiele na tym zaleao) da ode mnie, abym j wykrada. JAGO Klpo przeklta! EMILIA Ona da t chustk Kasjowi? Nigdy! Ja to j znalazam I Jagonowi daam. JAGO Kamiesz, draniu. EMILIA Nie, jak Bg w niebie! Nie kami, panowie. do O t e l l a O krwawy capie! Jak mg takibawan y z tak cnotliw kobiet? OTELLO Czy gromy Na to s tylko w niebie, aby grzmiay? Superfinowy otrze! Rzuca si na J a g o n a. J a g o przebija E m i l i i ucieka. GRACJANO Patrzcie, pada, Niechybnie zada jej miertelne pchnicie. EMILIA !Tak, tak. O zcie mi przy mojej pani! GRACJANO #I uciek, ale on zamordowa. MONTANO To otr, ten Jago - sinior Gracyjano, We ten miecz, com go zabra Murzynowi; Obsad drzwi zewntrz, niechgo nie puszczaj, Zabij raczej. Ja musz pody Za tym hultajem, bo to pies skazany Na potpienie. Wychodzi z G r a c j a n e m. OTELLO Juem ja niemny I byle fagas moe miecz mi zabra. !Na c by sawa miaa cnot przey? Niech wszystko w nico przepada! EMILIA Co znaczy w piew twj, pani? Syszysze mi jeszcze? Poegnam wiat ten jak abd i umr Z pieni na ustach: Wierzbo! wierzbo! wierzbo! Murzynie, ona bya czysta, ona Kochaa ciebie, okrutny Murzynie. Ostatni to ju raz usta otwieram, Wic mi wierz: mwic, co myl, umieram. Umiera. OTELLO Mam jeszcze inny or w tym pokoju. Miecz to hiszpaski, w lodzie hartowany. "Oto jest. Stryju, musz wyj. GRACJANO zewntrz Jeeli Krok zrobisz za prg, przypacisz to drogo. Jeste bezbronny, musisz przeto ulec. OTELLO To przyjd tu do mnie na chwil rozmowy $Lub z go pici rzuc si na ciebie. GRACJANO wchodzc Czego chcesz? OTELLO Mam miecz, widzisz, nigdy jeszcze Lepszy nie zdobi boku wojownika. By czas, gdym mieczem tym i tym ramieniem Torowa sobie drog przez zawady Dwadziecia razy wiksze ni zapora, Ktr mi stawiasz. O czcze to przechwaki! #Kt zdoa los swj przejrze?Dzi tak nie jest. Nie bj si, cho mi uzbrojonym widzisz: Tu kres eglugi mojej, moja przysta, Ostatni morski znak dla mego statku. Czego si cofasz? Ponne twe obawy: Tr tylko trzcin o piersi Otella, A wnet ustpi. Gdziebym ja si uda? Jake wygldasz teraz? O wybrane !Dzieci niedoli! blada jak to giezo! Gdy si zejdziemy tam do porachunku, Widok twj wygna m dusz sprzed niebios !I czartom na up odda. Jake zimna, Moja pieszczoto! zimna jak, o! wstyd twj. !Przeklty zdrajco! - Odtrcie mi, furie, Sprzed tego niebian godnego oblicza! Rozwiejcie mi wichrami! Stopcie w siarce! "Wtrcie w gbok czelu pynnych arw! O Desdemono! Martwa Desdemono! Martwa! och! och! och! Wchodz L o d o w i k o, M o !n t a n o. K a s j o w lektyce i stra prowadzca ujtego J a g o n a. LODOWIKO Gdzie ten szalony, nieszczliwy czowiek? OTELLO Oto jest: oto ten, co by Otellem. LODOWIKO Gdzie w gad? stawcie tu przed nas t mij. OTELLO Na nogi patrz mu; ale to bajka. %Jeeli diabe, nie bd mg zabi. !Rzuca si na J a g o n a i rani go. LODOWIKO Odbierzcie mu miecz. JAGO Rannym, lecz nie na mier. OTELLO Tym lepiej, wol, e jeszcze poyjesz; Bo umrze, czuj to, jest szczliwoci. LODOWIKO O ty, niedawno jeszcze tak cnotliwy, Nime wpad w sida zdrajcy, o Otello! C wiat o tobie powie? OTELLO Wszystko jedno, Moe mi nazwa uczciwym morderc, Jeeli zechce; bom nic nie uczyni Przez podo; wszystko przezmio honoru. LODOWIKO Ten ndznik wyzna ju przez p swe sprawki; Bye z nim w zmowie przeciw yciu Kasja? OTELLO Tak jest. KASJO Kochany wodzu, czy by moe? Nigdym do tego nie da ci przyczyny. OTELLO Wierz i prosz ci o przebaczenie. Spytaj si tego szatana, dlaczego $Tak mi opta i dusz, i ciao! JAGO !Prno by pyta, co wiecie, towiecie; Od tej ju chwili nieme moje usta. LODOWIKO Nawet do modw? GRACJANO Mki je otworz. OTELLO Niech pozostan nieme, to i lepiej. LODOWIKO Dowiesz si, panie, szczegw, o ktrych Nic jeszcze nie wiesz, jak si zdaje. Oto List znaleziony w kieszeni Rodryga, Tu drugi. W pierwszym wzmianka, e Rodrygo By poduszczony do zabicia Kasja. Oddaje list O t e l l o w i. OTELLO po przeczytaniu O ndznik! KASJO Co za pogaskie oszustwo! LODOWIKO A oto drugi list peen wyrzutw, Rwnie w kieszeni jego znaleziony, Rodrygo mia go, jak si zdaje, przesa Temu otrowi, ale on tymczasem Nadszed i niech jego uagodzi. OTELLO po przeczytaniu O, ajdak szkodny! Jakime sposobem Chustka mej ony przesza w twoje rce, Kasjo? KASJO Znalazem j w moim pokoju I on sam wyzna, gdy go tu wiedziono. "e j upuci tam umylnie w celu, Ktrego dopi. OTELLO O moja lepoto! KASJO Jest te w tym licie Rodryga lad, jak go Namwi Jago do szukania ze mn Owej na warcie ktni, skutkiem ktrej Straciem miejsce; i tene Rodrygo, Z pozornej mierci ocknwszy si, zezna Przed chwil wanie, e go Jago podeg Do napadnicia mnie i przebi potem. LODOWIKO Otello, musisz wyj std i pj z nami, Penomocnictwo twe ustao. Kasjo Zarzdza teraz Cyprem. Pozostaniesz $Pod cis stra, pki rzd wenecki Uwiadomiony nie bdzie o winie, Jaka na tobie ciy. Co si tyczy Tego wyrodka, czekaj go mki Najwyszukasze, jakim kiedykolwiek Zbrodniarz ulega. Prowadcie ich! OTELLO Zaraz, Par sw tylko. Oddaem Wenecji Pewne przysugi, s one wiadome; Nie mwmy o tym. W doniesieniu, ktre O tych nieszczsnych sprawach przelesz, panie, Wystaw mi, prosz, takim, jakim jestem; Nie ujmij ani nie dodaj niczego. Przyjdzie ci przeto mwi o czowieku, Co nieroztropnie, ale bardzo kocha; Co nie by skory do podejrze,ale Raz je powziwszy, nie by siebie panem; Ktrego rka na wzr indyjskiego "Prostego parii odrzucia per Wicej ni cae jego plemi wart; Ktrego oczy dotd zawsze suche, Roni zy teraz, jak arabskie drzewa Swj balsamiczny sok. Napisz to wszystko, A w kocu dodaj, e gdy raz wAleppo Zuchway Turczyn bi Wenecjanina I bluni pastwu waszemu, jam tego Psa rzezanego uchwyci za gardo I pier mu przeszy - tak. Przebija si. LODOWIKO O krwawy kocu! GRACJANO Za nic ju teraz wszystko, co si rzeko. OTELLO padajc na D e s d e m o n Jak przed zabiciem caowaemciebie, Tak niech umieram, sam zabiwszy siebie. Umiera. KASJO Baem si tego, ale rozumiaem, e jest bezbronny, dusza jegobya Wzniosa i wielka. LODOWIKO do J a g o n a Spartaski psie! sroszy Od moru, godu i dzikich fal morza, Patrz na tragiczne niwo tegooa: Twoje to dzieo. Takiego widoku Wzrok nie wytrzyma; zakryjciego oku. do G r a c j a n a Gracjano, zosta tu jeszcze i zajmij Mienie Murzyna, ono bowiem zprawa Spada na ciebie. do K a s j a Od was, panie rzdco, Zaley kara tego piekielnika, Czas, miejsce, rodzaj mk: obostrz je, obostrz! Co do mnie, siadam natychmiast na okrt I wracam nazad, abym senatowi Z zbolaym sercem skreli, jako wiadek, Ten zbyt bolesny dla wszystkich wypadek. Wychodzi. ÁŁƁǁȁɁʁˁ́́ρЁсҁӁԁՁցׁفځہ܁݁ށ߁OSOBY !Eskalus ksi panujcy w Weronie Parys mody Weroneczyk, szlachetnego rodu, krewny ksicia Montekio i Kapulet naczelnicy dwch domw nieprzyjaznych sobie Starzec stryjeczny brat Kapuleta Romeo syn Montekiego Merkucjo krewny ksicia, przyjaciel Romea Benwolio synowiec Montekiego, przyjaciel Romea Tybalt krewny Pani Kapulet Laurenty ojciec franciszkanin Jan brat z tego zgromadzenia Baltazar sucy Romea Samson i Grzegorz sudzy Kapuleta Abraham sucy Montekiego Aptekarz Trzech muzykantw Pa Parysa Piotr Dowdca warty Pani Montekio maonka Montekiego Pani Kapulet maonka Kapuleta Julia crka Kapuletw Marta mamka Julii Obywatele weronescy, rne "osoby pci obojej, liczce si do przyjaci obu domw, maski, stra wojskowa i inne osoby. Rzecz odbywa si przez wiksz cz sztuki w !Weronie, przez cz pitego aktu w Mantui. PROLOG Dwa wielkie domy w uroczej Weronie, Rwnie synce z bogactwa i chway, Co dzie odwieczn zawi odnawiay, Obywatelsk krwi broczyy donie. Lecz gdy nienawi pier ojcw poera, Fatalna mio dzieci ich jednoczy I krwawa wojna, co z wiekw si toczy, W cichym ich grobie na wieki umiera. !Mio, kochankw mierci naznaczona, !Wcieko rodzicw i wojna szalona, Zerwana pno nad mogi dzieci, Przed waszym okiem na scenie przeleci. Jeli nas sucha bdziecie askawi, Bdy obrazu ch nasza naprawi. AKT PIERWSZY SCENA PIERWSZA Plac publiczny. Wchodz S a m s o n i G r z e g o r z uzbrojeni w tarcze i miecze. SAMSON Dalipan, Grzegorzu, nie bdziem darli pierza. GRZEGORZ !Ma si rozumie, bobymy byli zdziercami. SAMSON Ale bdziemy darli koty, jak z nami zadr. GRZEGORZ Kto zechce zadrze z nami, bdzie musia zadre. SAMSON Mam zwyczaj drapa zaraz, jak mi kto rozrucha. GRZEGORZ byby wielki. uk! rola 0n5coctcב(ec:c)#c)cc0cƓM8c)>"Tak, ale nie zaraz zwyke si da rozrucha. SAMSON Te psy z domu Montekich rozrucha mi mog bardzo atwo. GRZEGORZ Rozrucha si tyle znaczy, co ruszy si z miejsca; by walecznym, jest to sta nieporuszenie: pojmuj wic, e skutkiem rozruchania si twego bdzie drapnicie. SAMSON Te psy z domu Montekich rozrucha mi mog tylkodo stania na miejscu. Bd jak mur dla kadego mczyzny i dla kadej kobiety z tego domu. GRZEGORZ To wanie pokazuje twoj sab stron; mur dla nikogo "niestraszny i tylko sabi go si trzymaj. SAMSON Prawda, dlatego to kobiety, jako najsabsze, tul si zawsze do muru. Ja te odtrc od muru ludzi Montekich, a kobiety Montekich przypr do muru. GRZEGORZ Spr jest tylko midzy naszymipanami i midzy nami, ich ludmi. SAMSON Mniejsza mi o to; bd nieubagany. Pobiwszy ludzi, wywr wcieko na kobietach: rze midzy nimi sprawi. GRZEGORZ Rze kobiet chcesz przedsibra? SAMSON Nie inaczej: wtocz miecz w kad po kolei. Wiadomo, e si do lww licz. GRZEGORZ Tym lepiej, e si liczysz do #zwierzt; bo gdyby si liczy do ryb, to byby pewnie sztokfiszem. We no si za instrument, bo oto nadchodzi dwch domownikw Montekiego. Wchodz A b r a h a m i B a l t a z a r SAMSON Mj giwer ju dobyty: zaczep ich, ja stan z tyu. GRZEGORZ Gwoli drapania? SAMSON Nie bj si. GRZEGORZ Ja bym si mia ba z twojej przyczyny! SAMSON Miejmy prawo za sob, niech oni zaczn. GRZEGORZ Marsa im nastawi przechodzc; niech go sobie, jak chc, tumacz. SAMSON "Nie jak chc, ale jak mi. Ja !im gb wykrzywi; haba im, jeli to cierpi. ABRAHAM !Skrzywie si na nas, moci panie? SAMSON Nie inaczej, skrzywiem si. ABRAHAM Czy na nas si skrzywie, moci panie? SAMSON do G r z e g o r z a Bdziemy mieli prawo za sob, jak powiem: tak jest? GRZEGORZ Nie. SAMSON do A b r a h a m a Nie, moci panie; nie skrzywiem si na was, tyko skrzywiem si tak sobie. GRZEGORZ do A b r a h a m a Zaczepki wa szukasz? ABRAHAM Zaczepki? nie. SAMSON Jeeli jej szukasz, to jestem !na wacine usugi. Mj pan takdobry jak i wasz. ABRAHAM Nie lepszy. SAMSON Niech i tak bdzie. B e n w o l i o ukazuje si w gbi. GRZEGORZ na stronie do Samsona Powiedz: lepszy. Oto nadchodzijeden z krewnych mego pana. SAMSON Nie inaczej; lepszy. ABRAHAM Kamiesz. SAMSON Dobdcie mieczw, jeli macie serca. Grzegorzu, pamitaj o swoim pchniciu. BENWOLIO Odstpcie, gupcy; schowajciemiecze do pochew. Sami nie wiecie, co robicie. Rozdziela ich swoim mieczem. Wchodzi T y b a l t. TYBALT C to? krzyujesz or z parobkami? Do mnie, Benwolio! pilnuj swegoycia. BENWOLIO !Przywracam tylko pokj. W miecz nazad Albo wraz ze mn rozdziel nim tych ludzi. TYBALT Z goym orem pokj? Nienawidz Tego wyrazu, tak jak nienawidz Szatana, wszystkich Montekich i ciebie. Bro si, nikczemny tchrzu. Walcz. Nadchodzi kilku przyjaci obu!partii i mieszaj si do zwady;wkrtce potem wchodz mieszczanie z pakami. PIERWSZY OBYWATEL Hola! berdyszw! paek! Dalej po nich! Precz z Montekimi, precz z Kapuletami! Wchodz K a p u l e t i P a n iK a p u l e t. KAPULET Co to za haas? Podajcie mi dugi Mj miecz! hej! PANI KAPULET Raczej kul; co ci z miecza? KAPULET Miecz, mwi! Stary Monteki nadchodzi. I szydnie swoj kling mi urga. Wchodz M o n t e k i i P a n i M o n t e k i. MONTEKI Ha! ndzny Kapulecie! do ony Pu mi, pani. PANI MONTEKI Nie puszcz ci na krok, gdy wrg przed tob. Wchodzi K s i z orszakiem. KSI Zapamitali, niesforni poddani, Bezczeciciele bratniej stali! C to, Czy nie syszycie? Ludzie czy zwierzta, Co wciekych swoich gnieww ar gasicie "W wasnych y swoich rdle purpurowym: Pod kar tortur wypucie natychmiast Z doni skrwawionych t bro buntownicz I posuchajcie tego, co niniejszym Wasz rozjtrzony ksi postanawia. Domowe starcia, z marnych sw zrodzone Przez was, Monteki oraz Kapulecie, Trzykro ju spokj miasta zakciy, Tak e powani wiekiem i zasug Obywatele weroscy musieli Porzuci swoje wygodne przybory I w stare donie stare uj miecze, By zardzewiaym ostrzem zardzewiae Niechci wasze przecina. Jeeli Wzniecicie jeszcze kiedy wa podobn, Zamt pokoju opacicie yciem. A teraz wszyscy ustpcie niezwocznie. Ty, Kapulecie, pjdziesz ze mn razem; Ty za, Monteki, przyjdziesz po poudniu Na ratusz, gdzie ci dokadnie w tym wzgldzie Dalsza ma wola oznajmiona bdzie. Jeszcze raz wzywam wszystkich tu obecnych Pod kar mierci, aby si rozeszli. K s i z orszakiem wychodzi. Podobnie K a p u l !e t, P a n i K a p u l e t, T y ba l t, obywatele i sudzy. MONTEKI Kto wszcz t now zwad? Mw, synowcze, Bye tu wtedy, gdy si to zaczo? BENWOLIO Nieprzyjaciela naszego pachocy I wasi ju si bili, kiedym nadszed; Dobyem broni, aby ich rozdzieli: Wtem wpad szalony Tybalt, z goym mieczem, I harde zionc mi w uszy wyzwanie, J si wywija nim i siec powietrze, Ktre wiszczao tylko, szydzc z marnych Jego zamachw. Gdymy tak ze sob !Cicia i pchnicia zamieniali, zbieg si Wikszy tum ludzi; z obu stron walczono, %A ksi nadszed i rozdzieli wszystkich. PANI MONTEKI Lecz gdzie Romeo? Widziae go dzisiaj? $Jake si ciesz, e nie by w tym starciu. BENWOLIO Godzin pierwej, nim wspaniae soce W zotych si oknach wschodu ukazao, Troski wygnay mi z dala od domu W sykomorowy w gaj, co si cignie Ku poudniowi od naszego miasta. Tam, ju tak rano, syn wasz si przechadza. Ledwiem go ujrza, pobiegem ku niemu; Lecz on, spostrzegszy mi, skrci natychmiast I w najciemniejszej ukry si gstwinie. Pocig ten jego do odosobnienia Mierzc mym wasnym (serce nasze bowiem Jest najczynniejsze, kiedymy samotni), Nie przeszkadzaem mu w jego dumaniach I w inn stron si udaem, chtnie Stronic od tego, co rad mnie unika. MONTEKI Nieraz o wicie ju go tam widziano zami porann mnocego ros, A chmury swego oblicza chmurami. Alici ledwo na najdalszym wschodzie Wesoe soce sprzed oa Aurory Zaczo ciga cienist kotar, On, uciekajc od widoku wiata, Co tchu zamyka si w swoim pokoju; Zasania okna przed jasnym dnia blaskiem I sztuczn sobie ciemnic utwarza. W czarne bezdroe dusza jego zajdzie, Jeli si na to lekarstwo nie znajdzie. BENWOLIO Szanowny stryju, znasze powd tego? MONTEKI Nie znam i z niego wydoby nie mog. BENWOLIO Wybadywae go jakim sposobem? MONTEKI Wybadywaem i sam, i przez drugich; Lecz on jedyny powiernik swych smutkw. Tak im jest wierny, tak zamknity w sobie, Od otwartoci wszelkiej tak daleki Jak pczek kwiatu, co go robak gryzie, Nim wiatu wonny swj kielich roztoczy I peno swoj rozwin przed socem. Gdybymy mogli doj tych trosk zarodka, Nie zbrakoby nam zaradczego rodka. "R o m e o ukazuje si w gbi. BENWOLIO Oto nadchodzi. Odstpcie na stron; Wyrw mu z piersi cierpienia tajone. MONTEKI Oby w tej sprawie, co nam serce rani, Mg by szczliwszym od nas! Pjdmy, pani. Wychodz M o n t e k i i P a ni M o n t e k i. BENWOLIO Dzie dobry, bracie. ROMEO. Jeszcze nie poudnie? BENWOLIO Dziewita bia dopiero. ROMEO Jak nudnie Wlok si chwile. Moi to rodzice Tak spiesznie w tamt zboczyli ulic? BENWOLIO Tak jest. Lecz c tak chwile twoje duy? ROMEO Nieposiadanie tego, co je skraca. BENWOLIO Mio wic? ROMEO Brak jej. BENWOLIO Jak to? brak mioci? ROMEO Brak jej tam, skd bym pragn wzajemnoci. BENWOLIO Niestety! !Czemu, zdajc si niebiank,Mio jest w gruncie tak srog tyrank? ROMEO Niestety! Czemu, z zason na skroni, Mio na olep zawsze cel swj goni! #Gdzie dzi je bdziem? Ach!By tu podobno !Jaki spr? Nie mw mi o nim, wiem wszystko. W grze tu nienawi wielka, lecz i mio. O! wy sprzecznoci niepojte dziwa: Szorstka mioci! nienawici tkliwa! Co narodzone z niczego! Pieszczoto Odpychajca! Powana pustoto! Szpetny chaosie wdzikw! Ciki puchu! Jasna mgo! Zimny arze! Martwy ruchu! nie bez snu! Tak to w sobie zawio, #Tak nieczno czy moja mio, Czy si nie miejesz? BENWOLIO Nie, pakabym raczej. ROMEO Nad czym, poczciwa duszo? BENWOLIO Nad uciskiem Poczciwej duszy twojej. ROMEO A wic strzaa Mioci nawet przez odbitk dziaa? Do mi ju ciy mj smutek, ty jego Brzemi powikszasz przewyk twojego; Wspczucie twoje nad moim cierpieniem Nie ulg, ale nowym jest. kamieniem Dla mego serca. Mio, przyjacielu, To dym, co z par westchnie si unosi; To ar, co w oku szczliwego ponie; Morze ez, w ktrym nieszczliwy tonie. Czyme jest wicej? Istnym amalgamem, !ci trawic i zbawczym balsamem. Bd zdrw. Chce odej. BENWOLIO Zaczekaj! krzywd by mi sprawi, Gdyby m przyja z kwitkiem tak zostawi. ROMEO Ach! ja nie jestem tu, nie jestem sob; To nie Romeo, co rozmawia z tob. BENWOLIO Kog to kochasz? mw! ROMEO Przesta mi drczy. Mame wraz jczy i mwi? BENWOLIO Nie jczy, Tylko mi klucz da do tego problemu, Kog to kochasz? powiedz? ROMEO Ka choremu Pisa testament: bdzie to wezwanie Dobre dla tego, co jest w tak zym stanie? A wic, kobiet kocham. BENWOLIO Celniem mierzy, Gdym to pomyla, nime mi powierzy. ROMEO Biegle celujesz. I ta, ktr kocham, Jest pikna. BENWOLIO "W pikny cel trafi najatwiej.ROMEO !A wanie chybi. Niczym tu koczany Kupida; ona ma natur Diany: Pod tward zbroj wstydliwoci swojej !Grotw mioci wcale si nie boi; Szydzi z nawau zakl oblniczych; Odpiera szturmy spojrze napastniczych; Nawet jej zota wszechwadztwo nie zjedna. Bogata w wdziki, w tym jedynie biedna, Ze kiedy umrze, do grobu z ni zstpi Cae bogactwo, ktrego tak skpi. BENWOLIO Wiecznie chce sama zosta zswym bogactwem? ROMEO Tak jest; i skpstwo to jest marnotrawstwem, Bo pikno, ktr wasna srogo strawia, Ca potomno piknoci pozbawia. Zbyt ona pikna, zbyt mdra zarazem; Zbyt mdrze pikna: std istnym jest gazem. !Przysiga nigdy nie kocha i dziki Temu skazanym wiecznie cierpie mki. BENWOLIO Jest na to rada: przesta myle o niej. ROMEO Dorade take, jakim bym sposobem Mg przesta myle. BENWOLIO Dajc oczom wolno Rozpatrywania si w innych piknociach. ROMEO To byby tylko sposb przywoania Jej cudnych wdzikw tym ywiej na pami. Maska kryjca lica piknej damy, Cho czarna, nci nas, bo przeczuwamy Pod ni zbir pont; ten, co wzrok postrada, Zapomni kiedy, jaki skarb posiada? Poka mi jaki idea dziewczcy, Bdzie on dla mnie w istocie czym wicej Jak przypomnieniem, e jest pikno inna, Przed ktr ta by uklkn powinna? Bd zdrw, niewczesn podajesz mi rad. BENWOLIO Najpraktyczniejsz ycie w zastaw kad. Wychodz. SCENA DRUGA Ulica. Wchodz K a p u l e t i P a r ys, za nimi S u c y. KAPULET Podobn jak mnie kar zagroono I Montekiemu; ale w wieku naszym Spokojnie siedzie rzecz nietrudna. PARYS Oba Szanownych szczepw jestecie odrole; "Tym ci aoniej, e od tya czasu yjecie w takim rozdwojeniu zsob. Co mwisz, panie, na moje zabiegi? KAPULET To samo, co ju dawniej powiedziaem: Mojemu dziecku wiat jest jeszcze obcy, Ledwie czternastu lat wysnua przdz; Par jej wiosen jeszcze przey trzeba, Nim maeskiego zakosztuje chleba. PARYS Z modszych byway nieraz szczsne matki. KAPULET Lecz prdko widn przedwczesne matki. Ziemia schona wszystkie me nadzieje: Oprcz tej jednej; ona jest, Parysie, Przysz, jedyn moich ziem dziedziczk. Staraj si jednak, skarb sobie jej serce, Ch ma z jej chci nie bdzie w rozterce; #Jeli ci przyjmie, gos ojca w tym wzgldzie Jej pozwolenia echem tylko bdzie. Daj dzi wieczr, na ktry niemao !Goci sprosiem; gdyby ci si dao By jednym wicej, w nader miy sposb Zwikszyby przez to zbir miych mi osb. W biednym mym domu, jednoczenie z noc, Takie dzi gwiazdy ziemskie zamigoc, Ze od ich blasku blask niebieskich zblednie. Uciechy, modym ludziom odpowiednie, Podobne do tych, jakie kwiecie sprawia, Gdy w starym progu zimy si pojawia; Takie uciechy, w caej swojej mocy, Wrd hoych dziewic stan si tej nocy Udziaem twoim w domu Kapuletw. Przyjd, przejrz i wybierz sobie z tych bukietw Kwiat najpikniejszy. I mj kwiat tam luby Wejdzie do liczby, cho nie do rachuby. Idmy. do S u g i A wasze obejd w krg Weron, Wynajd osoby tu wyszczeglnione, oddaje mu papier I powiedz kadej: e mj dom otworem Na ich usugi stanie dzi wieczorem. Wychodz K a p u l e t i P a r y s. SUCY Mam wynale osoby tu wyszczeglnione: to si znaczy, wedug tego, co tu !napisano... A c tu napisano? Oto: e szewc ma pilnowa okcia, a krawiec kopyta; rybak pdzla, a malarz wicierza. Jake wynajd osoby tu wyszczeglnione, kiedy nie mog wynale rodka na wyczytanie tego, coosoba piszca tu wyszczeglnia? Kazano mi jednak; musz si uda do uczonych. Oto jacy ichmocie; w sam por nadchodz. Wchodzi R o m e o i B e n w o l i o. BENWOLIO Tak, bracie, pomie spdza si pomieniem, Bl dawny nowym leczy si cierpieniem; !Kr si na odwrt, gdy masz zawrt gowy; Klin wyrugujesz, klin wbijajc nowy; Zaczerpnij nowej zarazy do ona, A jad dawniejszej niewtpliwieskona. ROMEO Li pokrzywiany wyborny jestna to. BENWOLIO Na c to, prosz? ROMEO Na oparzelizn; Sprbuj no tylko. BENWOLIO Powiedz mi, Romeo. Czy ty oszala? ROMEO Nie, nie oszalaem; Lecz wpadem w gorszy stan ni szalonego. W loch si dostaem, jestem pastw godu, "Chost i mk... Dobry wieczr, przyjacielu. SUCY Nawzajem, panie. Czy umiesz pan czyta? ROMEO Niestety! umiem w moim przeznaczeniu Czyta niedol. SUCY Tego si bez ksiki Mona nauczy; ale ja si pytam, Czy pan pisane rzeczy umie czyta? ROMEO Maej mi rzeczy do tego potrzeba, To jest zna tylko jzyk i litery. SUCY !Susznie pan mwisz, bde zdrw i wes. Chce odej. ROMEO Czekaj no, wasze, umiem czyta. czyta !Sinior Martino, jego maonka i crki. Hrabia Anzelm ze swymipiknymi siostrami. Siniora wdowa po Witruwiuszu. Sinior Placentio i jego mie siostrzenice. Merkucjusz i jegobrat Walenty. Mj brat Kapuletz maonk i crkami. Moja !liczna siostrzenica, Rozalina, Liwia, sinior Valentio i nasz kuzyn Tybalt. Lucjusz i nadobna Helena. " Wspaniae grono!! oddaje kart Gdzie oni przyj maj? SUCY Owdzie. ROMEO Gdzie? SUCY Do naszego paacu, na wieczerz. ROMEO Do czyjego paacu? SUCY Mojego pana. ROMEO W istocie, powinienem si by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&cDc cccƕc)#!c*gc?2}cR9Sprzede wszystkim spyta, kto nim jest. SUCY Oznajmi to panu bez pytania:moim panem jest mony, bogaty Kapulet; jeeli panowienie jestecie z domu Montekich, to was zapraszam do niego na kubek wina. Bdcie weseli. Wychodzi. BENWOLIO Na tym wieczorze Kapuleta bdzie Boyszcze twoje, pikna Rozalina, Obok najpierwszych piknoci weroskich. Pjd tam i okiem bezstronnym porwnaj Jej twarz z obliczem tych, ktre ci wska: Wnet nowe bstwo lad dawnego zmae. ROMEO Gdyby rzetelny mj wzrok tak faszywe Mia da wiadectwo, zy, stacie si arem! Wy, zalewane wci, a jeszcze ywe Przezrocza, spocie pod kamstwa nadmiareml Zatrze jej wdziki! Nigdy wszechwidzce "Rwnej piknoci nie widziao soce. BENWOLIO !Wielbisz j, bo j jedn na oboich Way dotychczas szalach oczu swoich, Lecz umie na tej wadze krysztaowej Obok niej inn, ktr ci gotowy "Bd dzi wskaza; a rcz, e owa Nieporwnana w kt si przed t schowa. ROMEO Pjd tam, ale z obojtnym okiem, Jednej wycznie poi si widokiem. Wychodz. SCENA TRZECIA Pokj w domu Kapuletw. Wchodzi P a n i K a p u l e t i M a r t a. PANI KAPULET Gdzie moja crka? Id j tu przywoa. MARTA Na moj cnot do dwunastu wiosen !Ju j woaam. Pieszczotko, biedronko! Julciu! pieszczotko moja! moje zotko! !Boe, zmiuj si! Gdzie ona jest? Julciu! Wchodzi J u l i a. JULIA Czy mnie kto woa? MARTA Mama. JULIA Jestem, pani; Co mi rozkaesz? PANI KAPULET Suchaj. Odejd, Marto; Mam z ni sam na sam co do pomwienia. Marto, pozosta; przychodzi mi na myl, e twa obecno moe by potrzebna. Julka ma pikny ju, wiek, wszake prawda? MARTA Ba, mog wiek jej policzy na palcach. PANI KAPULET !Czternacie ma ju lat, jak mi si zdaje. MARTA Czternacie moich zbw w zakad stawi (Chocia waciwie mam ich tylko cztery), e jeszcze nie ma. Rycho bdzie wito Piotra i Pawa? PANI KAPULET Za par tygodni Mniej wicej. MARTA Mniej czy wicej, czy okrgo, Ale dopiero w wieczr na witego Piotra i Pawa skoczy lat czternacie. Ona z Zuzank, Boe zbaw nas grzesznych! Byy rwiene. Zuzanka u Boga Bye to anio! ale, jak mwiam, Julcia dopiero na witego Piotra I Pawa skoczy spena lat czternacie. Tak, tak; pamitam dobrze. Mija teraz Rok jedenasty od trzsienia ziemi; Wanie od piersi bya odsadzona. Spomidzy wszystkich dni boego roku Tego jednego nigdy nie zapomn. Piounem sobie wtedy pier potaram, Siedzc na socu tu pod gobnikiem. Pastwo bylicie tego dnia w Mantui. A co? mam pami? Ale jak mwiam, Skoro pieszczotka moja na brodawce Poczua gorycz, trzeba byo widzie, !Jak si skrzywia, szarpna od piersi; !Gobnik za mn: skrzyp! a ja co ywo !Na rwne nogi: hyc! nie mylc czeka, A mi kto kae. Upyno odtd Lat jedenacie. Umiaa ju wtedy "O wasnej sile sta, co mwi, biega, Dyrda. Dniem pierwej zbia sobie czoo. Mj m, wie Panie jego duszy! podnis !Z ziemi niebog; by to wielki figlarz. Plackiem rzek padasz teraz, a jak przyjdzie Wikszy rozumek, to na wznak upadniesz, Nieprawda, Julciu? " A ten may otrzyk, Jak mi Bg miy! przesta zaraz krzycze I odpowiedzia: tak ". Chociabym ya Tysic lat, nigdy tego nie zapomn. #Nieprawda, Julciu rzek e padniesz wznak? ? " A may urwis odpowiedzia tak ". PANI KAPULET !Do tego, Marto, skocz ju t histori, Prosz ci. MARTA Dobrze, miociwa pani. Ale nie mog wstrzyma si od miechu, Kiedy przypomn sobie, jak to ona Przestaa krzycze i odpowiedziaa: Tak ". Miaa jednak guz jak kurze jaje, Siniec porzdny i pakaa gorzko; Ale gdy m mj rzek: Plackiem dzi padasz, A jak doroniesz, to na wznak upadniesz, Nieprawda, Julciu? ", tak i niebotko "Zaraz ucicho i odrzeko: tak ". JULIA "Ucichnij te i ty, prosz ci, nianiu. MARTA Juem ucicha przecie. Pan Bg z tob! !Ty jeste per ze wszystkich niemowlt, Jakie karmiam. Gdybym jeszcze moga "Patrze na twoje zamcie! ... PANI KAPULET Zamcie! To jest punkt wanie, o ktrym chc mwi. !Powiedz mi, Julio, co mylisz i jakie S chci twoje we wzgldzie maestwa? JULIA O tym zaszczycie jeszcze nie mylaam. MARTA O tym zaszczycie! Gdybym nie ja bya Tw karmicielk, rzekabym, e mdro Wyssaa z mlekiem. PANI KAPULET Myle o tym teraz. Modsze od ciebie dziewczta z szlachetnych Domw w Weronie wczenie stan zmieniaj; Ja sama byam ju matk w tym wieku, W ktrym ty jeszcze pann. Krtko mwic, Waleczny Parys stara si o ciebie. MARTA To mi kawaler! panniuniu, to brylant Taki kawaler: chopiec gdyby zwosku! PANI KAPULET Nie ma w Weronie rwnego mukwiatu. MARTA Co to, to prawda: kwiat to, kwiat prawdziwy. PANI KAPULET "C, Julio? Bdziesze moga go kocha? Dzi w wieczr ujrzysz go wrd naszych goci. "Wczytaj si w ksig jego lic, na ktrych Piro piknoci wypisao mio; Przypatrz si jego rysom, jak uroczo, Zgodnie si schodz z sob i jednocz; A co w tej ksidze wyda ci si mrocznym, To w jego oczach stanie si widocznym. Do upiknienia tej zaprawd rzadkiej Edycji ma brak tylko okadki. Rolina w ziemi, ryba w wodzieyje; $Mio, gdy pikn tre pikny wierzch kryje; I tym wspanialsza, tym wicej jest warta Zota myl w zotej oprawie zawarta. Tak wic z nim wszystk jego wa posidziesz I w niczym sama ujmy mie nie bdziesz. MARTA Ujmy? Ba, owszem przyrost, bo to przecie Zawdy z mczyzn przybywa kobiecie. PANI KAPULET Chcesze go? powiedz krtko, wzowato. JULIA "Zobacz, jeli patrzenia do na to; #Nie gbiej jednak myl w t rzecz wglda, Jak tobie, pani, podoba si da. Wchodzi S u c y. SUCY Pani, gocie ju przybyli; wieczerza zastawiona, czekaj na panie, pytaj o pann Juli, przeklinaj w kuchni pani "Mart; sowem, niecierpliwo powszechna. !Niech panie racz popieszy. Wychodzi. PANI KAPULET !Pjd, Julio; w hrabi serce tamdygoce. MARTA "Id i po bogich dniach bogie znajd noce. Wychodz. SCENA CZWARTA Ulica. Wchodz R o m e o, M e r k u c j o i B e n w o l i o w towarzystwie piciu czy szeciu masek. Ludzie z pochodniami i inne osoby. ROMEO Mamy przy wejciu z przemow wystpi Czy te po prostu wej? BENWOLIO Wyszy ju z mody Te ceremonie; nie bdziemy z sob Wiedli Kupida z bind wkoo skroni, uk malowany z gontu nioscego I straszcego dziewczta jak ptaki, Ani te owych prawili oracji, Mdo za suflerem cedzonych na wstpie. Niech sobie o nas pomyl, co zechc; Wejdziem, pokrcim si i znikniem potem. ROMEO Krcie si, kiedy chcecie, jam do tego Dzi niesposobny. MERKUCJO Kochany Romeo, Musisz potaczy take. ROMEO Nie, doprawdy, Wy macie lekkie trzewiki, to taczcie; !Mnie ow serce toczy, ledwiemog Ruszy si z miejsca. MERKUCJO Zakochany jeste; Poycz strzelistych od Kupida skrzyde !I wznie si nimi nad poziom sfer. ROMEO Nie mnie, tknitemu srodze jego strza, #Strzelicie wzbija si na jego skrzydach; Nie mnie si wznosi nad poziom, co noszc Brzemi miloci, na poziom upadam. MERKUCJO "A gdyby upad z ni, j by obrzemi. Tak delikatn rzecz przygnitby srodze. ROMEO Nazywasz, mio rzecz delikatn? Zbyt, owszem, twarda, szorstka i kolca. MERKUCJO Twardali dla ci, bd i dla niej twardy; !Kol j, gdy kole, a zwalisz j atwo. Hola! podajcie mi na twarz pokrowiec! Mask na mask! wkada mask Niechaj sobie teraz Ciekawe oko nicuje m szpetno! Ta larwa za mnie bdzie si rumieni. BENWOLIO Idmy, panowie; zadzwomy, apotem Ostro ju tylko polemy si nogom. ROMEO Niech trzpioty echc nieczu posadzk! Pochodni dla mnie! bom ja dzi skazany, Jak w pachoek, co wieci swej pani, Sta nieruchomie i martwym by widzem. MERKUCJO !Stj, jak chcesz, bye tylko nie sta o to, Co ci tak martwi, a w czym (z caym winnym Uszanowaniem dla twojej mioci) Jak w bocie, widz, po uszy zagrzze. !Nue, nie palmy wiec w dzie.ROMEO Palmy teraz, Bo noc jest. MERKUCJO Mniemam, panie, e czas tracc Zarwno psujem wiece bez potrzeby, !Jak w dzie je palc. Przyjmij t uwag; Bo w niej pi razy wicej jest logiki Ni w naszych piciu zmysach. ROMEO Uwaamy Za rzecz stosown pj tam na ten festyn, Chocia logiki w tym nie ma. MERKUCJO Dlaczego? ROMEO Miaem tej nocy marzenie. MERKUCJO Ja take. ROMEO C ci si nio? MERKUCJO To, e marzyciele Najczciej zwykli kama. ROMEO Przez sen, w ku, Gdy w gruncie marz o rzeczach prawdziwych. MERKUCJO Snad si krlowa Mab widziaa z tob; Ta, co to babi wieszczkom i wpostaci !Kobietki, mao co wikszej niagat Na wskazujcym palcu aldermana, Cigniona cugiem drobniuchnym atomw, !Tu, tu picemu przeciga pod nosem. Szprychy jej wozu z dugich ng pajczych; !Osona z lnicych skrzydeek szaraczy; Sprzaj z plecionych nitek pajczyny; Lejce z wilgotnych ksiyca promykw; Bicz z cienkiej yki na wierszcza szkielecie; A jej forszpanem maa, szara muszka Przez p tak wielka jak w krgy owad, Co siedzi w palcu leniwej dziewczyny; Wozem za prny laskowy orzeszek; Dzieo wiewirki lub majstra robaka, Tych z dawien dawna akredytowanych Stelmachw wieszczek. W takich to przyborach Co noc harcuje po gowach kochankw, Ktrzy natenczas marz o mioci; Albo po gitkich kolanach dworakw, Ktrzy natenczas o ukonach marz; Albo po chudych palcach adwokatw, Ktrym si wtedy roj honoraria; Albo po ustach romansowych damul, Ktrym si wtedy marz pocaunki; Czsto atoli Mab na te ostatnie Zsya przedwczesne zmarszczki, gdy ich oddech Za bardzo znajdzie cukrem przesycony. Czasem te wjeda na nos dworakowi: !Wtedy ni mu si nowe aski paskie; Czasem i ksidza plebana odwiedzi, Gdy ten spokojnie drzemie, i ogonem Dziesicinnego wieprza w nos go echce: Wtedy mu nowe ni si beneficja. Czasem wkusuje na kark onierzowi: Ten wtedy marzy o ciciach i pchniciach, O szturmach, breszach, o hiszpaskich klingach Czy o pucharach, co maj pi sni; Wtem mu zatrbi w ucho: naszbohater Truchleje, zrywa si, klnc zmawia pacierz I znw zasypia. Taka jest Mab: ona, Ona to w nocy zlepia grzywy koniom I wos ich gadki w szpetne kudy zbija, Ktre rozczesa niebezpiecznie; ona Jest ow zmor, co na wznak lece Dziewczta dusi i wczenie je uczy Dwiga ciary, by si z czasem mogy Zawoanymi sta gospodyniami.Ona to, ona... ROMEO Skocz ju, skocz, Merkucjo;Prawisz o niczym. MERKUCJO Prawi o marzeniach, Ktre w istocie niczym innym nie s Jak wylgymi w chorobliwym mzgu Dziemi fantazji; ta za jest pierwiastku Tak subtelnego wanie jak powietrze; Bardziej niestaa ni wiatr, ktry ju to #Mron cauje pnoc, ju to z wstrtem Rzuca j, dc w objcia poudnia. BENWOLIO Co ten wiatr zawia, zdaje si, i na nas. Wieczerza stoi, spnimy si na ni. ROMEO !Boj si, czyli nie przyjdziem za wczenie; Bo moja dusza przeczuwa, e jakie !Nieszczcie, jeszcze wpordgwiazd wiszce, Zowrogi bieg swj rozpocznie od daty Uciech tej nocy i kres zamknitego W mej piersi, zbyt ju nieznonego ycia Przypieszy jakim strasznym mierci ciosem. Lecz niech Ten, ktry ma ster mj w swym rku, Kieruje moim aglem! Dalej! Idmy! BENWOLIO Uderzcie w bbny! Wychodz. SCENA PITA Sala w domu Kapuletw. Wchodz muzykanci i sudzy. PIERWSZY SUGA Gdzie Potpan? Czemu nie pomaga sprzta? Gsi mu pa, nie suy. DRUGI SUGA Tak to, kiedy wane obowizki lokaja powierzaj !ludziom zej maniery; na diabasi to zdao. PIERWSZY SUGA !Powynocie stoki! usucie na bok bufet! Pozbierajcie srebra!Schowaj no tam dla mnie, braciszku, kawaek marcepanai szepnij na ucho odwiernemu, eby wpuci Zuzann Grindston i Nelly; jak mi kochasz! Antoni! Potpan! DRUGI SUGA Dobrze, chopcze, gotowe. PIERWSZY SUGA Woaj was, pytaj o was, czekaj na was, niecierpliwi si na was w wielkiej sali. TRZECI SUGA Nie moemy by tu i tam razem. Dalej, chopcy,pohulajmy dzisiaj! Kto umie czeka, wszystkiego si doczeka. Oddalaj si. K a p u l e t i inni wchodz z gomi i maskami. KAPULET Witaj, cna modzi! Wolne od nagniotkw Damy rachuj na wasz ruchawo. "liczne panienki, ktra z was odmwi Stan do taca? O takiej wrcz powiem, Ze ma nagniotki. A co? Tom was zay! Dalej, panowie! I ja kiedy take Mask nosiem i umiaem szepta W ucho piknociom jedwabne powieci, Co szy do serca; przeszo to ju, przeszo. Nue, panowie! Grajki, zaczynajcie! !Miejsca! rozstpmy si! dalej, dziewczta! Muzyka gra. Modzie taczy. #Hej! wicej wiata! Wyniecie te stoy! I zgacie ogie, bo zbyt ju gorco. Siadaje, siadaj, bracie Kapulecie! Dla nas dwch czasy plsw ju miny. Jake to dawno bylimy obydwaj Po raz ostatni w maskach? DRUGI KAPULET Bdzie temu Lat ze trzydzieci. KAPULET Co? Co! Nie tak dawno. Byo to, pomn, na godach Lucencja; !Na te Zielone witki, da Bg doy, !Bdzie dwadziecia pi lat. DRUGI KAPULET Dawniej, dawniej, Wszak ju syn jego jest trzydziestoletni. KAPULET Co mi wa prawisz? Przede dwoma laty Syn jego nie by jeszcze penoletni. ROMEO do jednego ze sug Co to za dama, co w tej chwilitaczy Z tym kawalerem? SUGA Nie wiem, janie panie, ROMEO Ona zawstydza wiec jarzcych blaski; Pikno jej wisi u nocnej opaski Jak drogi klejnot u uszu Etiopa. Nie tkna ziemi wytworniejsza stopa. Jak nieny gob wrd kawek, tak ona wieci wrd swoich towarzyszek grona. !Zaraz po tacu przybli si do niej "I do m uczcz dotkniciem jej doni. Kochaem dotd? O! zaprzecz, mj wzrokul Bo jeszcze nie zna rwnego uroku. TYBALT Sdzc po gosie, z Montekich to ktry. Daj no mi rapir, chopcze. Jak si way Ten otr tu wchodzi i kaman larw Szyderczo naszej urga zabawie? Na krew szlachetn, co mi wzdyma serce, Nie bdzie grzechu, jeli go umierc. KAPULET Tybalcie, co ci to? Czego si zymasz? TYBALT Ujmy tej, stryju, pewno nie wytrzymasz: Jeden z Montekich, twych miertelnych wrogw, #mie tu zniewaa gocinno twych progw. KAPULET Czy to Romeo? TYBALT Tak, ten to nikczemnik. KAPULET Daj mu wa pokj; nie wychodzi przecie Z granic wytknitych dobrym wychowaniem; I, prawd mwic, caa go Werona Ma za modzieca penego przymiotw; Nie chciabym za nic w wiecie w moim domu Czyni mu krzywdy. Uspokj si zatem, Miy synowcze, nie zwaaj na niego; Taka ma wola; jeli j szanujesz, Oka uprzejmo i spd precz z oblicza Ten mars niezgodny z weselem tej doby. TYBALT Taki go w domu nabawia choroby; Nie cierpi go tu. KAPULET Chc go mie cierpianym. em si by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&cck; IΘc{cI c$$c@+cr82c՚85c8> C to, zuchwalcze? Mwi, e chc! C to? Czy ja tu jestem, czy wa jeste panem? Wa go tu nie chcesz cierpie! Boe odpu! Wa mi chcesz goci porozpdza? koki Na bie mi struga? przewodzi w mym domu? TYBALT Stryju, to zaka. KAPULET Cicho! burd jeste. Z t porywczoci doigrasz si waszmo. Zawsze mi musisz si sprzeciwia! Brawo, !Kochana modzi! Urwipoe z waci! ! #Sied cicho albo... Hola! Wicej wiata! Ja ci ucisz. Patrz go! wawo, chopcy! TYBALT Gniew dobrowolny z flegm przymuszon Na krzy si schodzc wstrzsaj mi ono, Musz ustpi; wkrtce si atoli W gorzk zmieni ta sodycz wbrew woli. Oddala si. ROMEO do J u l i i 'Jeli do moja, co t witotrzyma, Bluni dotkniciem: zuchwalstwo takowe Odpokutowa usta me gotowe Pocaowaniem pobonym pielgrzyma. JULIA do R o m e a Moci pielgrzymie, blunisz swojej doni, Ktra nie grzeszy zdronym dotykaniem; Jestli ujcie rk pocaowaniem, Nikt go ze witych pielgrzymom nie broni. ROMEO jak pierwej !Nie maj wici ust tak jak pielgrzymi? JULIA jak pierwej Maj ku modom lub kornej podzice. ROMEO Nieche ich usta czyni to co rce; Moje si modl, przyjm mody ich, przyjmij. JULIA Niewzruszonymi pozostaj wici, Cho gwoli modw niewzbronne ich chci. ROMEO Zi wic cel moich, stojc niewzruszenie, I z ust swych moim daj wzi rozgrzeszenie, Cauje j. JULIA Moje wic teraz obcia grzech zdjty. ROMEO Z mych ust? O! grzechu, zbyt peen ponty! Nieche go nazad rozgrzeszony zdejmie! Pozwl. Cauje j znowu. JULIA Jak z ksiki caujesz, pielgrzymie. MARTA Panienko, jejmo pani matka prosi. ROMEO Kt jest jej matk? MARTA Jej matk? Bajbardzo! Nikt inny, jedno pani tego domu; I dobra pani, mdra a cnotliwa.!Ja byam mamk tej, co z ni pan mwi. Smaczny by ksek mia, kto by j zowi. ROMEO Julia Kapulet! O dolo zbyt sroga! ycie me jest wic w rku mego wroga. BENWOLIO Wychodmy, wieczr dobiega ju koca. ROMEO Niestety! z wschodem dla mnie zachd soca. KAPULET do rozchodzcych sigoci Eje, panowie, pozostacie jeszcze: Maj nam wkrtce da ma przeksk. Chcecie koniecznie? Musz wic ustpi. Dziki wam, mili panowie i panie. Dobranoc. wiata! Idmy spa. !do D r u g i e g o K a p u l e t a Braciszku, Zapnilimy si; id wypocz. Wychodz wszyscy prcz J u li i i M a r t y. JULIA Czy nie wiesz, nianiu, kto jest ten pan? MARTA Ten, tu? To syn starego Tyberia. JULIA A tamten, Co wanie ku drzwiom zmierza? MARTA To podobno Mody Petrycy. JULIA A w, tam na prawo, Co nie chcia taczy? MARTA Nie wiem. JULIA Spytaj, prosz, "Jak si nazywa. Jeeli onaty, Caun mi czeka zamiast lubnej szaty. MARTA Zwie si Romeo, jest z rodu Montekich. Synem waszego najwikszego wroga. JULIA Jako obcego za wczenie ujrzaam! Jako lubego za pno poznaam! Dziwny mioci traf si na mnie ici, e musz kocha przedmiot nienawici. MARTA Co to jest? co to takiego? JULIA To wiersze, Ktrych mi jeden tancerz dzi nauczy. MARTA Pjd spa, wapanna. Glos za scen: Julio! " MARTA Dalej! dalej! Woaj panny i pusto ju w sali. Wychodz. AKT DRUGI PROLOG CHR Namitno dawna blednieje i kona, Na jej mogile kwiat wyrasta nowy. !Pikno, dla ktrej umrze by gotowy, !Zblada ju, Julii spojrzeniem zgaszona. Kocha kochany; pier mu rozpomienia Czar jej renicy; crce przeciwnika Jak mio wyzna? a ona poyka Pont mio na wdce cierpienia. Lecz dzieci wroga jak zbliy si do niej? Jake jej serce namitno odsoni? W kochanki piersiach jeszcze mniej nadzieje Ujrze lubego cz ogie, lic re; !Czas i namitno da sposb, zaleje Morzem rozkoszy niebezpieczestw morze. SCENA PIERWSZA Pusty plac przytykajcy do ogrodu Kapuletw. Wchodzi R o m e o. ROMEO Mame i dalej, gdy tu moje serce? Cofnij si, ziemio, wynajd sobie centrum! Wchodzi na mur i spuszcza si do ogrodu. Wchodz M e r k u c j o i B e n w o l i o. BENWOLIO Romeo! bracie! Romeo! MERKUCJO Ma rozum; Powietrze chodne, wic dyrn do ka. BENWOLIO Pobieg t drog i przeazi przez parkan. Woaj, Merkucjo! MERKUCJO Uyj na zakl: Romeo! gachu! cietrzewiu! wariacie! Uka si w lotnej postaci westchnienia, Powiedz cho jeden wiersz, a do mi bdzie; Jknij: ach! pocz w rym: kocha i szlocha; Szepnij Wenerze jakie pikne swko; Daj jaki nowy epitet lepemu Jej synalkowi, co tak celnie strzela Za owych czasw, gdy krl Kofetua W zaloty chodzi do crki ebraczej. Nie sucha; ani pinie, ani trunie; Zdech robak; musze zakl go inaczej. Kln ci na ywe oczy Rozaliny, Na jej wysokie czoo, krasne usta, Wysmuke nki i toczone biodra Z przyleglociami, aby si przed nami W waciwej sobie postaci ukaza. BENWOLIO #Gniewa si bdzie, jeli ci usyszy. MERKUCJO "Co si ma gniewa? Mgby si rozgniewa, Gdyby za spraw mojego zaklcia W zaczarowane koo jego pani Inny duch wkroczy i sta tam dopty, Dopki by go nie zmoga: to byby Powd do uraz; moja inwokacja Jest przyjacielska i godziwa razem, Bo wywouje w imi jego pani Jego jedynie naturaln posta. BENWOLIO Pjd! skry si owdzie pomidzy drzewami, By si tam zbrata tajemnicz noc #lepym w mioci ciemno jest najmilsza. MERKUCJO Moe w cel trafi mio bdc lep? Teraz usidzie sobie pod jabonk I bdzie wzdycha, by jego kochanka Bya owocem, ktry mode panny, Kiedy s same nazywaj fig. Oby, Romeo, bya, oby bya Tak otwart fiig, a ty, chopcze, Oby by gruszk. Dobranoc, Romeo! Id lec w moim ku za kotar, Bo to polowe tu dla mnie za chodne. Czy idziesz take? BENWOLIO Id; prno szuka Takiego, co by nie chce znaleziony. Wychodz. SCENA DRUGA Ogrd Kapuletw. Wchodzi R o m e o. ROMEO Drwi z blizn, kto nigdy nie dowiadczy rany. J u l i a ukazuje si w oknie. !Lecz cicho! Co za blask strzeli tam z okna! Ono jest wschodem, a Julia jest socem! "Wnijd, cudne soce, zgad zazdrosn lun, "Ktra a zblada z gniewu, e ty jeste Od niej pikniejsza; o, jeli zazdrosna, Nie bd jej suk! Jej szatk zielon I blad nosz jeno gupcy. Zrzu j! To moja pani, to moja kochanka! O! gdyby moga wiedzie, czym jest dla mnie! Przemawia, chocia nic nie mwi; c std? Jej oczy mwi, oczom wic odpowiem. "Za miay jestem; mwi, lecz nie do mnie. Dwie najjaniejsze, najpikniejsze gwiazdy Z caego nieba, gdzie indziej zajte, Prosiy oczu jej, aby zastpczo Stay w ich sferach, dopki nie wrc. Lecz choby oczy jej byy na niebie, A owe gwiazdy w oprawie jej oczu: Blask jej oblicza zawstydziby gwiazdy Jak zorza lamp; gdyby za jejoczy Wrd eterycznej zabysy przezroczy, Ptaki ocknyby si i pieway, #Mylc, e to ju nie noc, leczdzie biay. Patrz, jak na doni smutnie wspara liczko! O! gdybym mg by tylko rkawiczk, Co t do kryje! JULIA Ach! ROMEO Cicho! co mwi. O! mw, mw dalej, uroczy aniele; Bo ty mi w noc t tak wspaniale wiecisz Jak lotny goniec niebios rozwartemu Od podziwienia oku miertelnikw, Ktre si wlepia w niego, aby patrze, Jak on po cikich chmurach si przesuwa I po powietrznej egluje przestrzeni. JULIA Romeo! Czemu ty jeste Romeo! Wyrzecz si swego rodu, rzu t nazw! Lub jeli tego nie moesz uczyni, To przysi wiernym by mojej mioci, A ja przestan by z krwi Kapuletw. ROMEO Mame przemwi czy te sucha dalej? JULIA Nazwa twa tylko jest mi nieprzyjazna, Bo ty w istocie nie Montekim dla mnie. Jeste Montekio choby tylko rk, Ramieniem, twarz, zgoa jakkolwiek Czci czowieka? O! we inn nazw! Czyme jest nazwa? To, co zowiem r, Pod inn nazw rwnie by pachniao; Tak i Romeo bez nazwy Romea"Przecieby ca sw warto zatrzyma. Romeo! porzu t nazw, a w zamian Za to, co nawet czstk ciebie nie jest, We mi, ach! ca! ROMEO Bior ci za sowo: Zwij mi kochankiem, a krzymo chrztu tego Sprawi, e odtd nie bd Romeem. JULIA Kto ty jest, co si noc osaniajc, Podchodzisz moj samotno? ROMEO Z nazwiska Nie mgbym tobie powiedzie, kto jestem; Nazwisko moje jest mi nienawistne, Bo jest, o! wita, nieprzyjazne tobie; Zdarbym je, gdybym mia je napisane. JULIA Jeszcze me ucho stu sw nie wypio !Z tych ust, a przecie dwik ju ich mi znany. !Jeste Romeo, mw? jeste Montekio? ROMEO Nie jestem ani jednym, ani drugim, Jednoli z dwojga jest niemie tobie. JULIA Jake tu przyszed, powiedz, i dlaczego? Mur jest wysoki i trudny do przejcia, A miejsce zgubne; gdyby ci kto z moich Krewnych tu zasta... ROMEO Na skrzydach mioci Lekko, bezpiecznie mur ten przesadziem, !Bo mio nie zna adnych tam i granic; "A co potrafi, na to si i way; Krewni wic twoi nie trwo mi wcale. JULIA #Zabiliby ci, gdyby ci ujrzeli. ROMEO Ach! wicej groby ley w oczach twoich Ni w ich dwudziestu mieczach; patrz askawie, A bd silny przeciw ich gniewowi. JULIA Na Boga! niech ci oni tu nie ujrz! ROMEO Ciemny paszcz nocy skryje mi przed nimi. "Lecz niech mi znajd, jeli tymi kochasz. Lepszy kres ycia skutkiem ich niechci Ni przeduony zgon w braku twych uczu. JULIA Kto ci dopomg znale to ustronie? ROMEO Mio, co mi go doradzia szuka; Ona mi instynkt, ja jej oczy daem. Nie jestem sternik, gdyby jednak bya Rwnie daleko jak w brzeg, ktrego Morze najdalsze podmywa krawdzie, miao po taki klejnot bym popyn. JULIA Gdyby nie ciemno, co mi twarz maskuje, Widziaby na niej rozlany rumieniec Po tym, co z ust mych syszae tej nocy. Rada bym form si trzyma, rada cofn To, co wyrzekam; ale precz udanie! Czy ty mi kochasz? Wiem, epowiesz: tak jest, I ja uwierz; mimo przysig jednak Moesz mi zawie. Z wiaroomstwa mczyzn "mieje si, mwi, Jowisz. O! Romeo! Jeli mi kochasz, wyrzecz to rzetelnie; !Lecz jeli masz mi za podbj zbyt atwy, To zmarszcz czoo i przewrotn bd, I na miosne twoje owiadczenia Powiem: nie, w innym razie za nic w wiecie. Za czua moe jestem, o! Monteki, Std moesz sdzi me obejcie pochym; Ufaj mi jednak, bd ja wierniejsza !Od tych, co bieglej umiej si droy. "Byabym ja , si bya, prawd mwic, Take droya, gdyby by tajnego Gosu mioci mojej nie podchwyci. Nie wi mi przeto ani te przypisuj Pochoci tego wylania mych uczu, Ktre zdradzia noc ciemna. ROMEO O! Julio, Przysigam na ten ksiyc, co wspaniale Powleka srebrem tamtych drzew wierzchoki... JULIA !O! nie przysigaj na ksiyc, bo ksiyc Co tydzie zmienia ksztat swej piknej tarczy; I mio twoja po takiej przysidze !Mogaby rwnie zmienn si okaza. ROMEO Na c mam przysic? JULIA Nie przysigaj wcale; Lub wreszcie przysi na samego siebie: Na ten uroczy przedmiot mych uwielbie, To ci uwierz. ROMEO Jeli szczera mio Mojego serca... JULIA Daj pokj przysigom; Lubo si ciesz z twojej obecnoci, Te nocne luby nie ciesz mniejako; Za nage one s, za nierozwane, Podobne niby do blasku, co znika, Nim czowiek zdy powiedzie: Bysno. " Dobranoc, luby! Oby nam. ten wonny #Mioci pczek przynis kwiat nieponny! Bd zdrw! i zanij z tak bogim spokojem, Jaki, z twej aski, czuj w sercu mojem. ROMEO Take mam odej nie zaspokojony? JULIA Jakiego wicej chcesz zaspokojenia? ROMEO Zamiany twoich zapewnie za moje. JULIA Juem ci daa je, nime zada; Rada bym jednak one mie na powrt. ROMEO Chciaaby cofn je? Dlaczego? luba! JULIA Aebym moga odda ci je znowu. A przecie jest to danie zbyteczne; Bo moja mio rwnie jest gboka Jak morze, rwnie jak ono bezkoca; Im wicej ci jej udzielam, tym wicej Czuj jej w sercu. Sycha w pokojach gos M a rt y. Woaj mi. Zaraz. Bd zdrw, kochanku drogi! Zaraz, zaraz.  Najmilszy, pomnij by staym! Zaczekaj, Zaczekaj troch, powrc za chwil. Wychodzi. ROMEO Bogosawiona, o! bogosawiona Po dwakro nocy! Ale czy to wszystko, Dziejc si w nocy, nie jest mar tylko? Co tak lubego moe by istotnym? JULIA ukazujc si znowu Jeszcze sw par, a potem dobranoc, Drogi Romeo! jeli twoja skonno Jest praw, twoim zamiarem maestwo: To mi uwiadom jutro przez osob, #Ktr do ciebie przyl, gdzie i kiedy Zechcesz dopeni obrzdu; a wtedy Ca m przyszo u ng twoich zo #I w wiat za tob pjd w imiBoe. MARTA za scen Panienko! JULIA #Id. Lecz jeli mi zwodzisz, To ci zaklinam... MARTA za scen Julciu! JULIA Zaraz id. $ Jeli mi zwodzisz, o! to ci zaklinam, Skocz te zabiegi i zostaw mi alom.  Jutro wic przyl. ROMEO Jak pragn zbawienia... JULIA Po tysic razy dobranoc. Odchodzi. ROMEO Po tysic Razy niedobra tam, gdzie ty nie wiecisz. Jak ak, gdy rzuca ksik, tak kochanek Do celu swego pospiesza wesoy; A gdy nadejdzie z kochank rozstanek, Wlecze si smutnie, jak w ak do szkoy. Odchodzi. JULIA ukazuje si znowu Pst! Pst! Romeo! O, gdybym mie moga Gos sokolnika, by tego ma Nazad przywoa! Przymus jest ochrypy, !Nie moe gono mwi; gdybynie to, !Wstrzsabym gry, gdzie si echo kryje, I gos bym jego zrobia chrapliwszy !Ni mj od rozbrzmie imienia Romeo! ROMEO Moja to dusza dzwoni imi moje, Jak srebrny dwik ma noc gos kochanki! I jeste sodsza muzyka na wiecie? JULIA Romeo! ROMEO Luba! JULIA O ktrej godzinie Jutro mam przysa? ROMEO O dziewitej. JULIA Dobrze. Dwudziestoletni to termin. Nie pomn, Po com tu ciebie znowu przywoaa. ROMEO Pozwl mi czeka, a sobie przypomnisz. JULIA Zapomn znowu, po co czekasz, pomnc O twojej tylko lubej obecnoci.ROMEO #A ja wci czeka bd, aby cigle Zapominaa, sam zapominajc,e mam gdzie inny dom jak tutaj. JULIA Wkrtce "Dnie bdzie: rada bym, eby ju odszed; Nie dalej jednak jak w biedny ptaszek, Co go swawolne dziecko z rk wypuszcza I wnet, zazdroszczc mu krtkiej wolnoci, Jak niewolnika trzymanego w wizach Jedwabnym sznurkiem przyciga na powrt. ROMEO Chciabym by biednym ptaszkiem w twoich rku. JULIA O! ja bym zbytkiem pieszczot ci zabia. Dobranoc, luby! jeszcze raz dobranoc! Smutek rozstania tak bardzo jest miy, e by dobranoc wci usta mwiy. Odchodzi. ROMEO Sen na twe oczy, pokj w pier niech spynie; Obym by nimi w tej bogiej godzinie! Spiesz do ojca Laurentego celi, On mi pomocy i rady udzieli. Wychodzi. SCENA TRZECIA Cela O j c a L a u r e n t e g o. Wchodzi O j c i e c L a u r e nt y z koszykiem w rku. OJCIEC LAURENTY Szary poranek spdza mrok by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqc\c 8cn; cќGc4%EcX+Dc3^c]:Bponury Pasami wiata znaczc wschodnie mury I noc si na bok chyli jak pijana Z drg dnia ubitych koami Tytana. Nim oko soca penym blaskiem strzeli, !Ros wypije i wiat rozweseli, Musz uzbiera w ten koszyk z sitowia Rolin tak zbawczych, jak zgubnych dla zdrowia. Ziemia jest matk natury i grobem, Grzebie i ycia obdziela zasobem. I mnstwo dzieci jej ona widzimy Cigncych pokarm z jej piersi rodzimej; Niejedno w skutkach swoich wymienite, Kade do czego, wszystko rozmaite. O! moc to pena cudw, co simieci W sokach zi, krzeww, w martwej kruszcw treci! Bo nie ma rzeczy tak podych na ziemi, Aby nie mogy sta si przydatnemi; Ni tak przydatnych, aby zamiast suy Nie zaszkodziy pod wpywem naduy. Wszake i cnota moe zaj w bezdroe. A bd si czynem uszlachetni moe. W mdym kwiatku, w ziku jednym i tym samem Ma nieraz miejsce jad wesp z balsamem, Co zmysy razi i to, co im sprzyja, Bo jego zapach rzewi, smak zabija. Podobnie sprzeczna i w czowieku goci Dwjca pierwiastkw: dobroci i zoci; A kdy gr gorsza wemie strona, "Tam mier przychodzi i rolinakona. Wchodzi R o m e o. ROMEO Dzie dobry, ojcze mj. OJCIEC LAURENTY Benedicite! [1] C to za ranny gos tak mnie pozdrawia! Mody mj synu, zy to znak, kto oe Prne zostawia o tak wczesnej porze. Troska odbywa stra w oczach starego, A sen tych mija, ktrych troski strzeg; Ale gdzie czerstwa, wolna od kopotw Md gow zoy, sen zawdy przyj gotw. To wic tak ranne twe przybycie zdradza Jaki niepokj, ktremu snu wadza Ulec musiaa. Czy tylko si kade? $Moe do ka i nie zajrza? ------ ![1] Niech ci Bg bogosawi (ac.) ROMEO Zgade; %Boej ni w ku przeszy mi godziny. OJCIEC LAURENTY Grzeszniku, pewnie by u Rozaliny. ROMEO U Rozaliny? Nie, ojcze; to imiW pamici mojej wiecznym snem ju drzemie. OJCIEC LAURENTY Brawo, mj synu! Lecz gdziee to bywa? ROMEO Zaraz ci powiem: prno by zgadywa; Byem na balu w domu mego wroga, Gdziem zosta ranny, lecz zbj czy ni sroga Czuje cios wzajem przeze mnie zadany, Tak e na nasze oboplne ranywity wpyw tylko twej, ojcze, opieki Poradzi zdoa i da zbawcze leki. Po chrzecijasku, jak widzisz, przemawiam, Skoro si nawet za mym wrogiem wstawiam. OJCIEC LAURENTY Mw janiej, synu; zagadkowa spowied Dwuznaczn take znajduje odpowied. ROMEO Dowiedz si zatem, e anio kobieta, Ktrm ukocha, jest z krwi Kapuleta. Jego to dziecko i nadzieja caa; Jak ja j, tak mnie ona ukochaa. I do jednoci, ktra nas ju splata, Brakuje tylko, by nas ty dla wiata Stu zjednoczy. Gdzie, o jakiej dobie #Dozgonn mio przysiglimysobie, Powiem ci idc, czcigodny kapanie; "Bagam ci tylko, niech si to dzi stanie. OJCIEC LAURENTY !wity Franciszku! C to za przemiana! To Rozalina, owa ukochana, Niczym ju dla ci? Mio wic modziey W oczach jedynie, a nie w sercu ley? Jezus! Maryja! Ile to solanki cieko z twych oczu dla owej kochanki! I nadaremnie, bowiem twe zapay Wci zalewane, wci si powikszay. Jeszcze twych westchnie nierozwia Fawoni; Jeszcze twj dawny jk w uszach mi dzwoni, I na twych licach, bladoci pokrytych, Widoczny jeszcze lad ez nie obmytych, Wszystko, co cierpia z miosnej przyczyny, "Cierpiae tylko gwoli Rozaliny.A teraz! nie dziw, gdy mda pe upadnie, Kiedy miczyni szwankuj tak snadnie. ROMEO Gdym kocha tamt, take nie pochwala. OJCIEC LAURENTY #Nie, e j kocha, lecz e za ni szala. ROMEO $Pogrze t mio kazae. OJCIEC LAURENTY Nie w grobie !By t pochowa, a inn wzisobie. ROMEO "Nie aj mi, prosz; ta, co mi dzi luba, !Mio m paci mioci cheruba; Z tamt inaczej byo. OJCIEC LAURENTY Bo odgada, e w rzeczach serca nie znasz abecada, Tylko z rutyny czytasz. Pjd, wietrzniku; Do sankcji tego nowego wybryku Jeden i jeden tylko wzgld mi skania: To jest, e moe z tego zawizania Wyniknie wze, ktry wasze rody Zawistne zczy w pikny acuch zgody. ROMEO O! prdzej! pilno mi! OJCIEC LAURENTY Festina lente! [2] Zdradne s kroki za spiesznie podjte. Wychodz. ------- ![2] Spiesz si powoli! (ac. ) SCENA CZWARTA Ulica. Wchodz M e r k u c j o i B e n w o l i o. MERKUCJO Gdzie, u diaba, ugrzz Romeo! Czy by tej nocy w domu? BENWOLIO Nie w domu swego ojca przynajmniej; mwiem z jego sucym. MERKUCJO Ta blada sekutnica Rozalina Na wariata go wnet wykieruje. BENWOLIO Tybalt, starego Kapuleta krewny, Pisa do niego list. MERKUCJO Z wyzwaniem, rcz. BENWOLIO Romeo mu odpowie. MERKUCJO Kady czowiek Pimienny moe na list odpowiedzie. BENWOLIO On mu odpowie odpowiednio, jak czowiek wyzwany. MERKUCJO Biedny Romeo! Ju trup z niego! Zakuty czarnymi oczyma biaogowy; przestrzelony na wskro uszu romansow piosnk; ugodzony w sam rdze serca postrzaem lepego malca ucznika; potrafi on Tybaltowi stawi czoo? BENWOLIO A c to takiego Tybalt? MERKUCJO $Co wicej ni ksi kotw; moesz mi wierzy! !Nieustraszony rbacz, bije si !jak z nut, zna czas, odlegoi miar; pauzuje w sam raz jakpotrzeba: raz, dwa, a trzy to ju w pier. aden jedwabny guzik nie wykrci mu si od mierci. Duelista to, duelista pierwszej klasy. Owe niemiertelne passado! Owe punto reverso! Owe ha! BENWOLIO Co takiego? MERKUCJO Niech kaci porw to plemi miesznych, seplenicych, przesadnych fantastykw, z ich nowo kutymi termina mi! Na Boga, doskonaa klinga! Dzielny m! Wspaniaa dziewka! Nie jeste to rzecz !opakana, e nas i obsiady tezagraniczne muchy, te modne sroki, te pardonez moi [3] , ktrym tak bardzo idzie o now form, e nawet na starej awce wygodnie !siedzie nie mog; te bki, cobkaj: bon! bon! [4] ------- [3] wybacz (fr. ) [4] dobrze, dobrze (fr. ) Wchodzi R o m e o. BENWOLIO Oto Romeo, nasz Romeo idzie. MERKUCJO Bez mlecza, jak led suszony.O! czowieku! Jake si w !ryb przedzierzgn! Teraz go rymy Petrarki rozczulaj. Lauranaprzeciw jego bstwa jest prost pomywaczk, lubo tamta miaa kochanka, co j opiewa; Dydona fldr; Kleopatra Cygank; Helena i Hero szurgotami i otukami; Tyzbe kopciuchem lub czym podobnym, ale zawsze nie dystyngowanym. Bon jour [5] , sinior Romeo! Oto masz francuskie pozdrowie nie na cze twoich francuskich pantalonw. Piknie nas zaye tej nocy. ------ [5] dzie dobry (fr. ) ROMEO Dzie dobry wam, moi drodzy. Jake to was zayem? MERKUCJO Pokazae nam odwrotn stron medalu, odwrotn stron swego medalu. ROMEO To si znaczy, em wam zdezerterowa. Wybacz, kochany Merkucjo; miaem pilny interes, a w takim przypadku czowiek moe zgrzeszy na polu uprzejmoci. MERKUCJO To si znaczy, e w takim przypadku czowiek mzg by zniewolony zgi kolana. ROMEO Ma si rozumie z uprzejmoci, MERKUCJO Bardzo zgrabnie trafi w sedno. ROMEO A ty bardzo zgrabnie to wyoy, MERKUCJO Ja bo jestem kwiatem uprzejmoci. ROMEO Kwiatem kwiatw. MERKUCJO Racja. ROMEO Jeeli ty kwiatem, to moje trzewiki s w kwitncym stanie. MERKUCJO Brawo! pielgnuj mi ten dowcip; aeby skoro ci si do reszty zedrze podeszwa u trzewikw, twj dowcip mg tam po prostu figurowa. ROMEO O! godny zdartej podeszwy dowcipie! O! figuro pena prostoty, z powodu swego prostactwa! MERKUCJO Na pomoc. Benwolio! moje koncepta dech trac. ROMEO "Pejcz je i ostrog! pejcz je i ostrog, inaczej nazw je hetkami. MERKUCJO Jeeli twj dowcip poluje na !dzikie gsi, to kapituluj; bo on ma wicej kwalifikacji ku temu ni wszystkie moje umysowe wadze. Czy ja ci "si zdaj na to, ebym mia z gsiami do czynienia? ROMEO Ty mi si nigdy na nic nie zda wyjwszy, kiedy miaem do czynienia z gsiami. MERKUCJO Za ten koncept ugryz ci w ucho. ROMEO Chyba udziobiesz! MERKUCJO Twj dowcip jest gorzk konfitur, diabelnie ostrym sosem. ROMEO Stosownym do gsi. MERKUCJO To koncept z kolej skrki, "ktrej cal. da si rozcigna tak, e nim opaszesz ca gow. ROMEO Rozcign go do wyrazu "gow ", ktry poczywszy #z gsi, bdziesz mia gsi gow. MERKUCJO #Nie jeste to lepiej ni jcze!z mioci? Teraz to co innego; teraz mi jeste towarzyski, jeste Romeem, jeste tym, "czym jeste; mio za jest podobna do owego gapia, co si szwenda wywiesiwszy jzyk, szukajc dziury, gdzie by mg palec wcibi. ROMEO Stj! Stj! MERKUCJO Chcesz, aby si mj dowcip zastanowi w samym rodku weny? ROMEO Z obawy, aby tej weny zbyt nie rozszerzy. MERKUCJO $Mylisz si, wanie byem bliski j cieni, bo juem by doszed do jej dna i nie miaem zamiaru duej wyczerpywa materii. ROMEO Patrzcie, co za dziwada! Wchodzi M a r t a z P i o t r em. MERKUCJO agiel! agiel! agiel! BENWOLIO Dwa, dwa: spodnie i spdnica. MARTA Piotrze. PIOTR Sucham, MARTA Piotrze, gdzie mj wachlarz? MERKUCJO "Prosz ci, mj Piotrze, zakryjwachlarzem twarz jejmoci; boz dwojga tego, jej wachlarz jest pikniejszy. MARTA ycz panom dnia dobrego. MERKUCJO yczymy ci dobrego poudnia, pikna sinioro. MARTA Czy to ju poudnie? MERKUCJO Nie inaczej; bo nieczysta rkawskazwki na kompasie trzyma ju poudnie za ogon. MARTA Chryste Panie! C to za czowiek z wapana? ROMEO Czowiek, ktrego Pan Bg skaza na zepsucie. MARTA Dobrze pan powiedzia, na poczciwo! Nie wie te czasem ktry z panw, gdzie bym moga znale modego Romea? ROMEO Ja wiem czasem, ale modego Romea znajdziesz wapani starszym, ni by, kiedy go szuka zacza. Jestem najmodszy z tych, co nosz to imi w braku gorszego MARTA Ach, to dobrze! MERKUCJO Moe by dobrym to, co jest gorszym? MARTA Jeeli wapan nim jeste, to rada bym z nim pomwi sam na sam. BENWOLIO Zaprosi go na jak wieczorynk. MERKUCJO Poredniczka to Wenery. Hu ha! ROMEO C to, czy kota upatrzy? MERKUCJO !Kotlin, panie, nie kota; i to wstarym piecu, nie w polu. Bodaj to kotlina, Gdzie siedzi kocina, Ta nie osmali... Lecz zmykaj, chudzino, Przed tak kotlin, Gdzie diabe pali! Romeo, czy bdziesz u ojca naobiedzie? My tam idziemy. ROMEO Popiesz za wami. MERKUCJO Do widzenia, staroytna damo;damo, damo, damo! Wychodz M e r k u c j o i B e n w o l i o. MARTA Tak, tak, do widzenia! Co to za infamis, prosz pana, co si tak poway rozpuci cugle swemu grubiastwu? ROMEO Jest to panicz zakochany w swym jzyku, zdolny wypowiedzie wicej w cigu jednej minuty ni milcze przez cay miesic. MARTA Jeeli on na mnie co powiedzia, dam ja mu, chociaby by zuchwalszy, nijest, i mia ze sob dwudziestu sobie podobnych !drabw; a jeeli mi ujdzie, to !znajd takich, co to potrafi. A hultaj! czy to ja jestem jegokochanic, jego poniewieradem! do P i o t r a #I ty tu stae take i moge "cierpie, eby mnie lada gbur uywa wedle upodobania za przedmiot swych bezwstydnych artw? PIOTR Nie widziaem jeszcze, eby kto uywa jejmoci wedle upodobania; gdybym by to widzia, bybym by pewnie zaraz giwer wydoby, rcz zato. Umiem si najey tak dobrze jak kto inny, kiedy mam sposobno po temu i prawo za sob. MARTA Dla Boga! tak jestem !rozdraniona, e si wszystko we mnie trzsie. A hultaj! Ot, prosz pana, tak jak powiedziaam, moda moja !pani kazaa mi si wywiedzie o panu; co mi kazaa powiedzie, to sobie zachowuj; ale przede wszystkim owiadczam panu, e jeeliby j osadzi na koszu, jak to mwi, bo !panienka, o ktrej mwi, jest mod, i dlatego, gdyby j pan wywid w pole, byoby totak cikim psikusem, jaki tylko modej panience mona wyrzdzi. ROMEO Pozdrw j, wapani, ode mnie i powiedz, e jej daj rendez-vous... MARTA !Poczciwoci! owiadcz jej to,owiadcz. Niebo, nie posidzie si z radoci. ROMEO Co jej wapani chcesz owiadczy? Nie wiesz, co mwi miaem. MARTA Owiadcz jej, e pan dajesz "randewu; co jest, jeeli si niemyl, ofiar godn prawdziwego szlachcica. ROMEO Powiedz jej, aby pod pozorem spowiedzi przysza za par godzin do celi ojca Laurentego tam lub wemiemy. Oto masz wapani za swoje trudy. MARTA Nie, panie; ani fenika. ROMEO No, no, bez ceremonii. MARTA Za par godzin wic; dobrze, nie zaniedba si stawi. ROMEO Wapani staniesz za murem klasztornym, Tam ci mj czowiek przyniesie drabink !Z sznurkw skrcon, ktra miw noc pna Do szczytu mego szczcia wstp uatwi. Bd zdrowa! Wierno twa znajdzie nagrod. !Pole mi swojej modej pani. MARTA !Niech wam Bg bogosawi! Ale,ale... ROMEO C mi wapani jeszcze powiesz? MARTA Czy czowiek paski dobry do sekretu? Bo gdzie si skrycie prowadz ukady, Tam dwch ju, mwi, za wiele do rady. ROMEO Rcz za niego: jest to wierno sama. MARTA A wic wszystko dobrze. Co te to za mie stworzenie ta moja panienka! Co to nie wyprawiao, jak byo maym! Chryste Panie! Ale, ale, jest tuna miecie jeden pan, niejaki Parys, ten ma na ni diabli apetyt; ale ona, poczciwina, wolaaby patrze na bazyliszka ni na niego. Przekomarzam si z ni nierazi mwi, e ten Parys, to wcale przystojny mczyzna; wtedy ona, powiadam panu, zakadym razem a blednie, zupenie tak jak psowa !chusta na socu. Prosz te pana, czy rozmaryn i Romeo nie zaczyna si od takiej samej litery? ROMEO Nie inaczej: jedno i drugie od R. MARTA Kpiarz z waszmoci. To psie #imi. To litera dla... Nie, tamto !zaczyna si od innej litery. Co te ona o tym prawi, to jest orozmarynie i o panu: rada bym,eby pan to sysza. ROMEO Pole jej suby moje. Wychodzi. MARTA !Uczyni to, uczyni po tysic razy. Piotrze! ! PIOTR Jestem. MARTA Piotrze, naci mj wachlarz i id przodem. Wychodz. SCENA PITA Ogrd Kapuletw. Wchodzi J u l i a. JULIA Dziewita bia, kiedym j posaa; #Przyrzeka wrci si za p godziny. Nie znalaza go moe? nie, to nie to; Sabe ma nogi. Heroldem mioci Powinna by by myl, ktra o dziesi Razy mknie prdzej ni promienie soca, Kiedy z pochyych wzgrkw cie spdzaj. Nie darmo lotne gobie s w cugach Bstwa mioci i nie darmo Kupid Ma skrzyda z wiatrem idce w zawody. !Ju teraz soce jest w samej poowie Dzisiejszej drogi swojej; od dziewitej A do dwunastej trzy ju upyny Dugie godziny, a jeszcze jej nie ma. Gdyby krew miaa mod i uczucia, Jak pika byaby chy i lekk, I sowa moje do mego kochanka, A jego do mnie, w lot by j popchny; Lecz starzy wczenie s jakby nieywi; "Jak ow cicy, zimni, wic leniwi. Wchodz M a r t a i P i o t r "Ha! ot idzie. I c, zota nianiu? !Czy si widziaa z nim? Ka odej sudze. MARTA !Id, sta za progiem. Piotrze. Wychodzi P i o t r. JULIA Mw, droga, luba nianiu! Ale przebg! Czemu tak smutno wygldasz?a mrok by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&cZce3<ȟ;c6Ncg!cʠ(c-.\c5c=-V Chociaby Ze wieci miaa, powiedz je wesoo; !Jeli za dobre przynosisz, ta mina Faszywy miesza ton do ich muzyki. MARTA Tchu nie mam, pozwl mi troch odpocz; Ach! moje koci! To by harc nie lada! JULIA We moje koci, a daj mi wie swoj. Mwe, mw prdzej, mw, nianiuniu droga. MARTA Co za gwat! Folguj, dlaboga, cho chwilk, Czyli nie widzisz, e ledwie oddycham? JULIA Ledwie oddychasz; kiedy masz do tchnienia Do powiedzenia, e ledwie oddychasz? To tumaczenie si twoje jest dusze !Od wieci, ktrej zwok nim tumaczysz; !Maszli wie dobr czy z? niech przynajmniej Tego si dowiem, poczekam, na reszt; Tylko mi powiedz: czy jest z, czy dobr? MARTA Tak, tak, pikny panna wybr"zrobia! pannie wanie ma #wybi era. Romeo! al si Boe!Co mi toza gagatek! Ma wprawdzie twarz gadsz ni niejeden, ale oczy, niech si wszystkie inne schowaj; co si za tyczy rk i ng, i caej budowy, chocia o tym nie ma co wspomina, przyzna trzeba, e nieporwnane. Nie jest to wprawdzie galant ca gb, ale sodziuchny jak baranek. No, no, dziewczyno! Bg pomagaj! A czy jedlicie ju obiad? JULIA Nie. Ale o tym wszystkim ju wiedziaam. C o maestwie naszym mwi? powiedz. MARTA Ach! jak mnie gowa boli! tak w niej lupie, Jakby si miaa w kawaki rozlecie. !A krzy! krzy! biedny krzy! niechaj wapannie Bg nie pamita, e mi posyaa, Aby mi przez ten kurs mierci przypieszy. JULIA Doprawdy, przykro mi, e jeste sab. Nianiu, nianiuniu, nianiunieczku droga, Powiedz mi, co ci mwi mj kochanek? MARTA Mwi, jak dobrze wychowany modzian, Grzeczny, stateczny, a przy tym, upewniam, Peen zacnoci. Gdzie wapanny matka? JULIA Gdzie moja matka? Gdzie ma by? jest w domu. Co te nie pleciesz, nianiu, mj kochanek Mwi, jak dobrze wychowany modzian, Gdzie moja matka? MARTA O mj miy Jezu! Take mi aka w ukropie kpana! !I tak to jest ma na moje koci? Bde na przyszo sama sobie posem. JULIA O mki! Co ci powiedzia Romeo? MARTA !Masz pozwolestwo i dzi do spowiedzi? JULIA Mam je. MARTA Spiesz wic do celi ojca Laurentego; Tam znajdziesz kogo, co pojmie za on. Jak ci jagdki pokraniay! Czekaj! Zaraz je w szkarat zmieni inn wieci: !Id do kocioa, ja tymczasem pjd "Przynie drabink, po ktrej twj ptaszek !Ma si do gniazdka wlizn, jak si ciemni. Jak tragarz, musz by ci ku pomocy; Ty za to ciar dwiga bdziesz w nocy; "Id: trza mi zje co po takim zmachaniu. JULIA #Id raj posi. Adieu, zota nianiu. Wychodz. SCENA SZSTA Cela O j c a L a u r e n t e g o. !O j c i e c L a u r e n t y i R om e o. OJCIEC LAURENTY Oby ten wity akt by miy niebu !I przyszo smutkiem nas nie ukaraa. ROMEO Amen! lecz choby przyszed nawa smutku, Nie sprzeciwwayby on tej radoci, Jak mi darzy jedna przy niejchwila. Zcz tylko nasze donie witym wzem; Niech go mier potem przetnie, kiedy zechce, &Do, e wprzd bd mg j nazwa moj. OJCIEC LAURENTY Gwatownych uciech i koniec gwatowny; S one na ksztat prochu zatlonego, Co wystrzeliwszy ganie. Mid jest sodki, !Lecz sodko jego graniczy z ckliwoci I zbytkiem smaku zabija apetyt. Miarkuj wic mio twoj; zbyt skwapliwy !Tak samo spnia si jak zbyt leniwy. Wchodzi J u l i a. Ot i panna moda. Mech najcieszy "Nie ugiby si pod tak lekk stop. Kochankom mogyby do jazdy suy Owe soneczne pyki, co igraj Latem w powietrzu; tak lekk jest marno. JULIA Czcigodny spowiedniku, bd pozdrowion. OJCIEC LAURENTY Romeo, crko, podzikuje tobie Za nas obydwu. JULIA Pozdrawiam go rwnie, By dziki jego zbytnimi nie byy. ROMEO O! Julio, jeli miara twej radoci Rwna si mojej, a dar jej skrelenia Wikszy od mego: to osd twym tchnieniem Powietrze i niech muzyka ust twoich Objawi obraz szczcia, jakie spywa Na nas oboje w tym bogim spotkaniu. JULIA Czucie bogatsze w osnow ni w sowa Pyszni si z swojej wartoci, nie z ozdb; ebracy tylko rachuj swe mienie. Mojej mioci skarb jest tak niezmierny, !e i p sumy tej nie zdoam zliczy... OJCIEC LAURENTY Pjdcie, zaatwim rzecz w krtkich wyrazach, Nie wprzd bdziecie sobie zostawieni, A was sakrament z dwojga w jedno zmieni, Wychodz. AKT TRZECI SCENA PIERWSZA Plac publiczny. Wchodz B e n w o l i o, M e rk u c j o, P a i sudzy. BENWOLIO "Oddalmy si std, prosz ci, Merkucjo, Dzie dzi gorcy, Kapuleci kr; Jak ich zdybiemy, nie unikniem zajcia, Bo w tak gorce dni krew nie jest lodem. MERKUCJO Podobny do owego burdy, co wchodzc do winiarni rzuca szpad i mwi: Daj Boe, abym ci nie potrzebowa! ", apo wyprnieniu drugiego kubka dobywa jej na dobywacza korkw bez najmniejszej w wiecie potrzeby. BENWOLIO Masz mi za takiego burd? MERKUCJO Mam ci za tak wielkiego zawadiak, jakiemu chyba rwny jest we Woszech; bardziej zaiste skonnego do breweryj ni do brewiarza. BENWOLIO C dalej? MERKUCJO Gdybymy mieli dwch takich, to bymy wkrtce nie mieli adnego, bo jeden by drugiego!zagryz. Ty gotw czowieka napastowa za to, e ma w brodzie jeden wos mniej lub wicej od ciebie. Ty gotw napastowa czowieka za to, e piwo pije, bo w tym upatrzysz przytyk do swoich piwnych oczu; chocia adne inne oko, jak piwne, nie upatrzyoby w tym. przytyku. "W twojej gowie tak si lgn swary jak bekasy w ugu, to te nieraz za to bekn i gow ci zmyto bez ugu. Pobie raz czowieka za to, e kaszln na ulicy i przebudzi przez to twego !psa, ktry si wysypia przed domem. Nie napastowae razkrawca za to, e wdzia na siebie nowy kaftan w dzie powszedni? Kogo innego za to, e mia stare wstki u nowych trzewikw? I ty mi chcesz moralizowa za ktliwo? BENWOLIO Gdybym by tak skory do "ktni, jak ty jeste, nikt by mi ycia na pi kwadransw nie zarczy. MERKUCJO ycie twoje przeszoby zatem bez zarczyn. Wchodzi T y b a l t z poplecznikami swymi. BENWOLIO Patrz, oto id Kapuleci. MERKUCJO Zamknij oczy! Co mi do tego! TYBALT do swoich #Pjdcie tu, bo chc si z nimi rozmwi. do tamtych Moci panowie, sowo. MERKUCJO Sowo tylko? I samo sowo? Pocz je z czym drugim; Z pchniciem na przykad. TYBALT Znajdziesz mi ku temu Gotowym, panie, jeli dasz okazj. MERKUCJO Sam j wzi moesz bez mego dawania. TYBALT Pan jeste w dobrej harmonii zRomeem? MERKUCJO W harmonii? Maszli nas za muzykusw! "Jeli tak, to si nie spodziewaj sysze Czego innego, jedno dysonanse. Oto mj smyczek; zaraz ci on gotw Zagra do taca. Patrzaj go! w harmonii! BENWOLIO Jestemy w miejscu publicznym panowie; Albo usucie si gdzie na ustronie, $Albo te zimn krwi pocie tam Tej ktni. Wszystkich oczy w nas wlepione. MERKUCJO Oczy s na to, aeby patrzay; Niech robi swoje, a my rbmyswoje. Wchodzi R o m e o. TYBALT Z panem nic nie mam do mwienia. Oto Nadchodzi wanie ten, ktrego szukam. MERKUCJO Jeeli szukasz guza, mog rczy, e si z nim spotkasz. TYBALT Romeo, nienawi Moja do ciebie nie moe si zdoby Na lepszy wyraz jak ten: jeste pody. ROMEO Tybalcie, powd do kochania ciebie, Jaki mam, tumi gniew susznie wzbudzony Tak przemow. Nie jestem ja pody; !Bd wic zdrw, widz, e mi nie znasz. TYBALT Smyku, Nie zatrzesz takim tumaczeniem obelg Mi uczynionych: sta wic i wyjm szpad. ROMEO Kln si, em nigdy obelg ci nie czyni; Sprzyjam ci, owszem, bardziej,nie zdolny Pomyle o tym, nie znajc powodu. Uspokj si wic, zacny Kapulecie, Ktrego imi milsze mi ni moje. MERKUCJO Spokojna, ndzna, niegodna submisjo! Alla stoccata [6] wnet jej kres pooy. dobywa szpady "Pjd tu, Tybalcie, pjd tu, dusiszczurze! ------- [6] Pchnicie, termin w szermierce. TYBALT Czego ten czowiek chce ode mnie? MERKUCJO Niczego, mj ty kocikrlu, chc ci wzi tylko jedno ycie spomidzy dziewiciu, jakie masz, abym si nim troch popieci; a za nowym spotkaniem uskubn ci i tamte om jedno po drugim. Dalej! wycignij za uszy szpad z powijaka, inaczej moja gwinie ci koo uszu, nimwycigniesz swoj. TYBALT Su wapanu. Dobywa szpady. ROMEO Merkucjo, schowaj szpad, jakmi kochasz. MERKUCJO Poka no swoje passado. Bij si. ROMEO Benwolio, Rozdziel ich! Wstydcie si, moci panowiel Wybaczcie sobie. Tybalcie! Merkucjo! Ksi wyranie zabroni podobnych Star na ulicach. Merkucjo! Tybalcie! T y b a l t odchodzi ze swoimi. MERKUCJO Zrani mi. Kaduk zabierz wasze domy! Nie wybrn z tego. Czy odszed ten hultaj I nie oberwa nic? BENWOLIO Jeste raniony? MERKUCJO Tak, tak, dranitym troch, ale rdzennie. Gdzie mj pa? Chopcze, biegnij po chirurga, Wychodzi P a . ROMEO Zbierz mstwo, rana nie musi by wielka. MERKUCJO Zapewne, nie tak gboka jak studnia Ani szeroka tak jak drzwi kocielne, Ale wystarcza w sam raz, rcz za to. Znajdziesz mi jutro spokojnym jak trusia. "Ju si dla tego wiata na nic nie zdam. Bierz licho wasze domy! eby taki Pies, szczur, kot na mier zadrapa czowieka! Taki cap, taki warcho, taki ciura, Co si bi umie jak z arytmetyki! Po kiego czorta ci si byo miesza Midzy nas! Zrani mi pod bokiem twoim. ROMEO Chciaem, Bg widzi, jak najlepiej. MERKUCJO Benwolio, pom mi wej gdzie do domu. Sabn. Bierz licho oba wasze domy! One mi day na straw robakom; !Bd ni, i to wnet. Kaduk was zabierz! Wychodz M e r k u c j o i B e n w o l i o. ROMEO Ten dzielny czowiek, bliski krewny ksicia I mj najlepszy przyjaciel, miertelny Ponis cios za mnie; moj dobr saw Tybalt znieway; Tybalt, ktry nie ma Godziny jeszcze, jak zosta mym krewnym. O Julio! wdziki twe mi zniewieciy I z hartu zwykej wyzuy mi siy. B e n w o l i o powraca. BENWOLIO Romeo, Romeo, Merkucjo skona! Mny duch jego ulecia wysoko Gardzc przedwczenie sw ziemsk powok. ROMEO Dzie ten fatalny wicej takich wry; Gdy si raz zacznie ze, zwykle trwa duej. T y b a l t powraca. BENWOLIO Oto szalony Tybalt wraca znowu. ROMEO On yw! Zwycizca! A Merkucjo trupem! Precz, pobaliwa teraz agodnoci! Pomiennooka furio, ty mn kieruj! Tybalcie, odbierz nazad swoje pody "; Zwracam ci, co mi dae! Duch Merkucja Wznosi si ponad naszymi gowami Dopominajc si za swoj twojej. Ty lub ja albo oba musim legn. TYBALT Nikczemny chystku, ty mu tu by druhem, Bde i owdzie. ROMEO To si tym rozstrzygnie. Walcz. T y b a l t pada. BENWOLIO Romeo, uchod, oddal si, uciekaj! Rozruch si wszczyna i Tybalt nie yje. !Nie stj jak wryty; jeli ci schwytaj, #Ksi ci na mier skae; chro si zatem! ROMEO Jestem igraszk losu! BENWOLIO Prdzej! prdzej! R o m e o wychodzi. Wchodz obywatele itd. PIERWSZY OBYWATEL Gdzie on? Gdzie uszed zabjca Merkucja? !Zabjca Tybalt w ktr uszed stron? BENWOLIO Tybalt tu ley. PIERWSZY OBYWATEL Za mn, moci panie; !W imieniu ksicia ka by posusznym. Wchodz K s i z orszakiem, M o n t e k i o i K a p u l e t z maonkami swymii inne osoby. KSI Gdzie s nikczemni sprawcy tej rozterki? BENWOLIO Dostojny ksi, ja mog objani Cay bieg tego nieszczsnego starcia. Oto tu ley, przez Romea zgadzon, Zabjca twego krewnego Merkucja. PANI KAPULET Tybalt! Mj krewny! Syn mojegobrata! Boe! Tak marnie zgadzony ze wiata! !O moci ksi, bagam twej opieki, Niech za krew nasz odda krew Monteki. KSI Benwolio, powiedz, kto ten spr zapali? BENWOLIO Tybalt, ktrego Romeo powali.Romeo darmo przekada, jak prn !Bya ta ktnia, przypomina zakaz Waszej ksicej moci, ale wszystkie Te przedstawienia, uczynione grzecznie, Spokojnym gosem, nawet w korny sposb, Nie mogy wpyn na zawzity umys "Tybalta. Zamiast skoni si dozgody Zwraca mordercz stal w Merkucja piersi, Ktry, podobnie uniesiony, ostrze Odpiera ostrzem i uszedszy mierci, !le j nawzajem Tybaltowi: ale !Bez skutku, dziki zrcznoci tamtego. !Romeo woa: Hola! przyjaciele!Stjcie! odstpcie! ", i ramieniem szybszym Od sw rozdziela skrzyowane klingi, Wpadajc midzy nich; lecz w teje chwili Cios wymierzony z boku przez Tybalta Przeci Merkucja ycie. Tybalt znikn; Wkrtce atoli ukaza si znowu, Kiedy Romeo ju by zemst zawrza. Starli si w okamgnieniu i nim szpad Wyj zdoaem, by wstrzyma t zwad, Ju mny Tybalt wskro poleg przeszyty Z rki Romea, a Romeo uszed. $Tak si rzecz miaa: jeelim simin Z prawd bodajem cik mierci zgin. PANI KAPULET On jest Montekich krewnym, przywizanie Czyni go kamc, nie wierz mu, o panie! Ich tu przynajmniej ze dwudziestu byo; Dwudziestu przeciw jednemu walczyo. Sprawiedliwoci, panie! Kto mier zada, Suszna, by mierci za to odpowiada. KSI Tybalt j zada wprzd Merkucjuszowi, Romeo jemu; kt susznie odpowie? MONTEKIO Nie mj syn, panie; o, nie wyrzecz tego! On by Merkucja najlepszym koleg I przyjacielem; w tym jedynie zgrzeszy, e Tybaltowi nieprawnie przyspieszy Rygoru prawa. KSI I za ten to bd Banitujemy go na zawsze std.Z bliska mi wasze dotkny niesnaski, Skoro mj wasny dom cierpi z ich aski; Ale ja takie znajd rodki na nie, e wam spr kady obmierzym si stanie, Wszelkie wykrty na nic si nie zdadz: Ni zy, ni proby winnym nie poradz, Uprzedzam! Niechaj Romeo ucieka, Bo gdy schwytany bdzie, mier go czeka. "Kacie std zabra te zwoki. askawo Zbrodni jest, kiedy oszczdza nieprawo. Wychodz. SCENA DRUGA Pokj w domu Kapuletw. J u l i a sama. JULIA Pdcie, ognistokopyte rumaki, Ku pastwom Feba; oby nowy jaki Faeton doda wam bodca i rczej Pogna was owdzie, gdzie si szlak dnia koczy? Wierna kochankom nocy, spu zason, By si wznie mogy oczy w dzie spuszczone I w te objcia niedostrzeonego Sprowad, ach! sprowad mi Romea mego! "Mioci wieci pod tw czarnkrep "Jej wasna pikno, a jeli jest lep, Tym stosowniejszy mrok dla niej. O nocy! Cicha matrono, w ciemnej twej karocy Przybd i naucz mi niemym wyrazem, Jak si to traci i wygrywa razem Wrd gry niewinnej dwojga serc dziewiczych; Skryj w paszcza twego zwojach tajemniczych #Krew, co roi do lic bije z gbi ona; A niewiadoma mio omielona Za skromno wemie czyn swej wiadomoci. Przyjd, ciemna nocy! Przyjd,mj dniu w ciemnoci! To twj blask, o mj luby, janie bdzie Na skrzydach nocy, jak piro abdzie Na grzbiecie kruka. Wstp, o, wstp w te progi! Daj mi Romea, a po jego zgonie Rozsyp go w gwiazdki! A niebo zaponie "Tak, e si cay wiat w tobiezakocha !I czci odmwi socu. Ach, jam by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&cne;cѢc4cyc$c]+Tc3 c#:>sobie Kupia pikny przybytek mioci, A w posiadanie jego wej nie mog; Nabyt jestem take, a nabywca Jeszcze mi nie ma! Dzie ten ml nieznony Jak noc, co wito jakowe poprzedza, Niecierpliwemu dziecku, ktre nowe Dostao szaty, a nie moe zaraz "W nie si przystroi. A! niania kochana. Wchodzi M a r t a z drabink sznurow w rku. Niesie mi wieci o nim, a kto tylko Wymawia imi Romea, ten boski Ma dar wymowy. C tam, moja nianiu? Co to masz? Czy to ta drabinka, ktr Romeo przynie kaza? MARTA Tak, drabinka! Rzuca j. JULIA Dlaboga! czego zaamujesz rce? MARTA "Ach! on nie yje, nie yje! nie yje! Biada nam! biada nam! wszystko stracone! On zgin! on nie yje! on zabity! JULIA Moe by niebo tak okrutne? MARTA Niebo Nie jest okrutne, lecz Romeo; on to, On jest okrutny. O Romeo! kt by Si by spodziewa! Romeo! Romeo! JULIA !Ce za szatan, e tak mi udrczasz? Taki gos w piekle by tylko brzmie winien. Czyli Romeo odj sobie ycie? Powiedz: tak! a te trzy litery gorszy Jad bd miay ni wzrok bazyliszka. Jeeli takie tak " istnieje, Julia "Istnie nie bdzie; zawr si na zawsze Te usta, ktre to tak " wywoay. "Zginli, powiedz: tak, jeeli nie nie; ; W krtkich wyrazach zbaw albo mnie zabij. MARTA Widziaam ran na me wasne oczy. !Boe, zmiuj si nad nim, tu, tu oto, Tu w samym rodku mnej jego piersi. Straszny trup! straszny trup! blady jak popi; Cay zbroczony, cay krwi zbryzgany, Zgst krwi: aem wzdrygna si patrzc. JULIA O pknij, serce! pknij w tym przeskoku Z bogactw do ndzy! Do wizienia, wzroku! Ju ty nie zaznasz swobody uroku. Jak nas na ziemi zczy jeden lub, Tak niech nas w ziemi zczy jeden grb. MARTA Tybalcie! mj najlepszy przyjacielu! Luby Tybalcie! dziarski, walny chopcze! Czemu mi, czemu przyszo przey ciebie? JULIA C to za wicher dmie z dwch stron przeciwnych? Romeo zgin? i Tybalt zabity? Ogo wic, straszna trbo, koniec wiata! Bo gdzie s ywi, gdy ci dwaj nie yj? MARTA Tybalt nie yje, Romeo wygnany, Romeo zabi go, jest wic wygnany. JULIA Boe! Romeo przela krew Tybalta? MARTA On to, niestety, on, on to uczyni. JULIA O serce mii pod kwiecist mask! Krye si kiedy smok w tak piknym lochu? Luby tyranie, anielski szatanie!Kruku w gobich pierzach! Wilku w runie! Nikczemny wtku w niebiaskiej postaci! We wszystkim sprzeczny z tym, czym si wydajesz: Szlachetny zbrodniu! Potpiecze wity! !O, ce miaa do czynienia wpiekle, Naturo, kiedy taki duch szataski W raj tak piknego ciaa wprowadzia? Bya gdzie ksika tak ohydnej treci W oprawie tak ozdobnej? Trzeba, aby Fasz zamieszkiwa tak przepyszny paac? ! MARTA Nie ma czci, nie ma wiary, nie ma prawdy, Nie ma sumienia w ludziach; sama zmienno, !Sama przewrotno, chytro i obuda. Pietrze! daj no mi troch akwawity. Te smutki, te zgryzoty, te cierpienia Robi mi star. Przeklty Romeo! Haba mu! JULIA Bodaj ci jzyk oniemia Za to przeklestwo! Romeo nie zrodzon Do haby; haba by wstydem spona Na jego czole! bo ono jest tronem, Na ktrym honor miao by mg zosta Koronowany na monarch wiata. O, jake mogam mu zorzeczy! MARTA Chcesze Zbjc krewnego twego uniewinnia? JULIA Mame potpia mojego maonka? O biedny! kt by popieci twe imi, Gdybym ja, od trzech godzin twoja ona, Miaa je szarpa? Ale, niegodziwy, Za co ty mego zabie krewnego! Za to, e krewny niegodziwy zabi Chcia mego ma. Precz, precz, zy niewczesne! $Spycie do rda, ktre was wydao; Da waszych kropel przypada alowi, A nie radoci, ktrej j pacicie. !Mj m, co Tybalt go chcia zabi, yje, A Tybalt, co chcia zabi megoma, mier ponis; w tym pociecha. Czeg pacz? Ha! doszo do mych uszu co gorszego Ni mier Tybalta, co mi wskro przeszyo. Chtnie bym o tym zapomniaa, ale To co wcisno si tak w moj pami Jak karygodny czyn w umys grzesznika. Tybalt nie yje Romeo wygnany! ! To jedno sowo: wygnany, zabio Tysic Tybaltw. mier Tybalta bya Sama ju przez si dostatecznym ciosem; Jeli za ciosy lubi towarzystwo I gwatem musz mie za sob wit, !Dlaczeg w lad tych sw: Tybalt nie yje! "Nie nastpio: twj ojciec nie yje Lub matka, albo i ojciec, i matka? al byby wtenczas cakiem pospolity, Lecz gdy Tybalta mier ma za nastpstwo To przeraliwe: Romeo wygnany! O, jednoczenie z tym wykrzykiem Tybalt, Matka i ojciec, Romeo i Julia, Wszyscy nie yj. Romeo wygnany! Z zbjczego tego wyrazu pynca !mier nie ma granic ni miary, ni koca "I aden jzyk nie odda boleci,Jak to straszne sowo w sobie mieci. Gdzie moja matka i ojciec? MARTA Przy zwokach "Tybalta jcz i zy wylewaj. Chcesz tam panienka i, to zaprowadz. JULIA Nie mnie oblewa zami jego rany: Moich przedmiotem Romeo wygnany. We t drabink. Biedna ty plecionko! Ty zawd dzielisz z Romea maonk; Obie nas chybi los oczekiwany, Bo on wygnany, Romeo wygnany! Ty pozostajesz spucizn jaow, A ja w panieskim stanie jestem wdow. !Pjd, nianiu, prowad mi w maeskie oe, !Nie m, ju tylko mier w nie wstpi moe. MARTA Czekaj no, pjd sprowadzi Romea, By ci pocieszy. Wiem, gdzie on jest teraz. Nie pacz; uyjem jeszcze tych plecionek I twj Romeo wnet przed tob stanie. JULIA O, znajd go! daj mu w zakadten piercionek I na ostatnie pro go poegnanie. Wychodz. SCENA TRZECIA Cela O j c a L a u r e n t e g o. Wchodzi O j c i e c L a u r e nt y i R o m e o. OJCIEC LAURENTY wchodzc Romeo! Pjd tu, pognbiony czeku! Smutek zakocha si w umyle twoim I polubiony jeste niefortunnie. ROMEO C tam, cny ojcze? Jaki wyrok ksicia? I jaka dola nieznana ma zosta M towarzyszk? OJCIEC LAURENTY Zbyt ju oswojony Jest mj syn drogi z takim towarzystwem. Przynosz wieci o wyroku ksicia. ROMEO !Jaki by mg by askawszy prcz mierci? OJCIEC LAURENTY Z ust jego pado agodniejsze sowo: Wygnanie ciaa, nie mier ciaa, wyrzek. ROMEO Wygnanie? Zmiuj si, jeszcze mier dodaj! Wygnanie bowiem wyglda okropniej "Ni mier. Zaklinam ci, nie mw: wygnanie. OJCIEC LAURENTY Wygnany jeste z obrbu Werony. Zbierz mstwo, wiat jest dugi i szeroki. ROMEO Zewntrz Werony nie ma, nie ma wiata, !Tylko tortury, czyciec, piekosamo! Std by wygnanym, jest to by wygnanym Ze wiata; by za wygnanym ze wiata, Jest to mier ponie; wygnanie jest zatem mierci barwion. Mienic mier wygnaniem, Zotym toporem ucinasz mi gow, Z umiechem patrzc na ten cios miertelny. OJCIEC LAURENTY O ciki grzechu! O niewdziczne serce! Bd twj pociga z prawa mier za sob: #Ksi, ujmujc si jednak za tob, Prawo yczliwie usuwa na stron, I grony wyraz: mier w wygnanie zmienia. aska to, i ty tego nie uznajesz? ROMEO Katusza to, nie aska. Tu jest niebo, Gdzie Julia yje; lada pies, kot, lada Mysz marna, lada nikczemne stworzenie !yje tu w niebie, moe na ni patrze, Tylko Romeo nie moe. Mda mucha Wicej ma mocy, wicej czci i szczcia Nili Romeo; jej wolno dotyka#Biaego cudu, drogiej rki Julii,#I niemiertelne z ust jej kra zbawienie; Z tych ust, co pene westalczej skromnoci Bez przerwy pon i pocaowanie Grzechem by sdz; mucha ma t wolno, Ale Romeo nie ma: on wygnany. I mwisz, e wygnanie nie jest mierci? Nie maszli adnej trucizny, adnego Ostrza, adnego rodka nagej mierci, Aby mi zabi, tylko ten fatalny Wyraz wygnanie? ? O ksie, ze duchy Wyj, gdy w piekle usysz ten wyraz: I ty masz serce, ty, wity spowiednik, Rozgrzeca grzechw i szczery przyjaciel, Pasy drze ze mnie tym sowem: wygnanie? OJCIEC LAURENTY Sentymentalny szalecze, posuchaj! ROMEO Znowu mi bdziesz prawi o wygnaniu. OJCIEC LAURENTY Dam ci bro przeciw temu wyrazowi; Balsamem w przeciwnociach filozofia; ; W tej wic otuch czerp bdc wygnanym. ROMEO Wygnanym jednak! O, precz z filozofi! !Czy filozofia zdoa stworzy Juli? Przestawi miasto? Zmieni wyrok ksicia? Nic z niej; bezsilna ona, nie mw o niej. OJCIEC LAURENTY !Szaleni s wic guchymi, jak widz. ROMEO Jak maj nie by, gdy mdrzy nie widz. OJCIEC LAURENTY !Daje mi mwi; przyjm sowa rozsdku. ROMEO Nie moesz mwi tam, gdzie nic nie czujesz. !Bd jak ja modym, posid mio Julii, Zalub j tylko co, zabij Tybalta, Bd zakochanym jak ja i wygnanym !A wtedy bdziesz mg mwi; o, wtedy Bdziesz mg sobie z rozpaczy rwa wosy "I rzuca si na ziemi, jak ja teraz, Na grb zawczasu biorc sobiemiar. !Rzuca si na ziemi. Sycha koatanie. OJCIEC LAURENTY Cicho, kto puka; ukryj si, Romeo. ROMEO Nie; chyba para powstaa z mych jkw, Jak mga, ukryje mi przed ludzkim wzrokiem. Koatanie. OJCIEC LAURENTY Syszysz? pukaj znowu. Kto tam? Powsta, Powsta, Romeo! Chcesz by wzitym? Powsta; Koatanie. Wnijd do pracowni mojej. Zaraz, zaraz. C to za upr! Koatanie. Id, id, kt to Tak na gwat puka? Skd wy? Czego chcecie? MARTA zewntrz Wpucie mi, wnet si o wszystkim dowiecie, Julia przysya mi. OJCIEC LAURENTY Witaje, witaj. Wchodzi M a r t a. MARTA O! witobliwy ojcze, powiedz prosz, Gdzie jest m mojej pani, gdzie Romeo? OJCIEC LAURENTY Tu, na pododze, zami upojony. MARTA Ach, on jest wanie w stanie mojej pani, Wanie w jej stanie. Nieszczsna sympatio! Smutne zblienie! I ona tak ley $Paczc i kajc, szlochajc i paczc. Powsta pan, powsta, jeli jeste mem! !O, powsta, podnie si, przezwzgld na Juli! !Dlaczego da si przygnbia tak srodze? ROMEO Marto! MARTA Ach panie! Wszystko na tym wiecie Koczy si mierci. ROMEO Mwia o Julii? C si z ni dzieje? O, pewnie mi ona Ma za morderc zakamieniaego, Kiedym mg naszych rozkoszy dziecistwo Splami krwi, jeszcze tak blisk jej wasnej, Gdzie ona? Jak si miewa i co mwi Na zawd w wieo bysym nam zawodzie? MARTA Nic, tylko szlocha i szlocha, i szlocha; To si na ko rzuca, to powstaje, "To woa: Tybalt! ", to krzyczy:Romeo! " I znowu pada. ROMEO Jak gdyby to imi Z miertelnej paszczy dziaa wystrzelone Miao j zabi, tak jak jej krewnego Zabia rka tego, co je nosi. O! powiedz, powiedz mi, ojcze, przez lito, W ktrym zaktku tej ndznejbudowy Mieszka me imi; powiedz, abym zburzy To nienawistne siedlisko. Dobywa miecza. OJCIEC LAURENTY Stj! Wstrzymaj !Do rozpaczliw! Czy jeste ty mem? Posta wskazuje twoja, e nim jeste; zy twe niewiecie; dzikie twoje czyny Cechuj wcieko bezrozumn zwierza. W pozornym mu ukryta niewiasto! Zwierzu, przybrany w pozr tego dwojga! Ty mnie w zdumienie wprawiasz. Jakem kapan! Mylaem, e masz wicej hartu w sobie. Tybalta zabi, chcesz zabi sam siebie I przez haniebny ten na siebie zamach Zabi chcesz take t, co yje tob? Przecz tak uwaczasz swemu urodzeniu, Niebu i ziemi, skoro urodzenie,!Niebo i ziemia ci si miej? Wstyd si! Krzywdzisz sw posta, sw mio, swj rozum, Bo ty jak lichwiarz bogaty w to wszystko, Ale niczego tego nie uywasz W sposb mogcy te dary ozdobi. Ksztatna twa posta jest figur z wosku, !Skoro nie z msk cnot idzie w parze; Mio twa w gruncie czczym krzywoprzysistwem, "Skoro chcesz zabi t, ktrejj lubi. Twj rozum, chluba ksztatw i mioci, Niezrczny w korzystaniu z tego dwojga, Jest jak proch w flaszce pochego onierza, Co si zapala z wasnej jego winy I razi tego, ktrego mia broni. #Otrz si, czeku! Julia twojayje; #Julia, dla ktrej umrze bye gotw; W tyme szczliwy. Tybalt chcia ci zabi, Ty jego zabi; w tym szczliwy take. Prawo, groce ci mierci, zamienia mier na wygnanie, i w tymeszczliwy. Stosy na gowie bogosawiestw dwigasz, Szczcie najwabniej wdziczy si do ciebie, A ty, jak dziewka zepsuta, kapryna, Fochasz si [7] na t szczodrot fortuny. Strze si, bo tacy marnie umieraj. Teraze id do ony, jak to byo Wprzd umwione, i pociesz niebog. Pomnij wyj jednak przed wart rozstawieniem, Bo pniej przej by nie mg do Mantui, Gdzie masz przebywa tak dugo, a znajdziem Czas do odkrycia waszego maestwa, Do pojednania waszych nieprzyjaci, Do przebagania ksicia, na ostatek Do sprowadzenia ci nazad, z radoci "Dziesikro sto tysicy razy wiksz !Ni teraniejszy twj smutek. Wapani Id naprzd; pozdrw ode mnie sw pani !I ka jej nagli wszystkich do spoczynku, Ku czemu al ich uatwi namow, Romeo przyjdzie niebawem. -------- [7] tj. dsasz si. MARTA O panie! Mogabym ca noc sta tu i sucha, Co te to moe nauczono! Biegn !Uprzedzi moj pani, e pan przyjdziesz. ROMEO #Id, pro j, niech si gotuje mi zgromi. MARTA Oto piercionek, ktry mi kazaa !Dorczy panu. Spiesz si pan,ju pno. Wychodzi M a r t a. ROMEO O, jake mi ten dar doda otuchy! OJCIEC LAURENTY !Id ju, dobranoc! a pamitaj Wyj jeszcze dzisiaj, nim zacign warty, Albo w przebraniu wyj jutro o wicie. Osid w Mantui. Jeden z naszych braci Nosi ci bdzie od czasu do czasu Zawiadomienie o kadym wypadku, !Jaki na twoj korzy tu si zdarzy. !Daj rk; pno ju, bd zdrw, dobranoc. ROMEO Gdyby nie rado, co mi czeka, wczesny Ten rozdzia z tob byby zbyt bolesny. Zegnam ci, ojcze. Wychodz. SCENA CZWARTA Pokj w domu Kapuletw. Wchodz K a p u l e t, P a n i K a p u l e t i P a r y s. KAPULET Tak smutny dotkn nas, panie, wypadek, "emy nie mieli czasu mwi z Juli. Krewny nasz, Tybalt, by jej nader drogim, Nam take, ale rodzim si, by umrze. Dzi ona ju nie zejdzie, bo ju pno. Gdyby nie twoje, hrabio, odwiedziny, "Ja sam bym w ku by ju od godziny. PARYS Pora aoby nie sprzyja zalotom; Dobranoc; pani, pole mnie swej crce. PANI KAPULET Najchtniej, zaraz jutro j wybadam; "Na dzi zamkna si, by al swj spaka. KAPULET Hrabio, za mio naszego dziecicia Mog ci rczy; mniemam, e si skoni !Do mych przeoe, co wicej,nie wtpi. !Pjd do niej, ono, nim si spa pooysz; Oznajm jej cnego Parysa zamiary !I powiedze jej, uwaasz, i w rod... Zaczekaj, c to dzisiaj? PARYS Poniedziaek. KAPULET A! poniedziaek! Za wczenie we rod; Odmy to na czwartek; w ten wic czwartek Zostanie on szlachetnego hrabi. Bdzieszli gotw? Czy ci to dogadza? Cicho si sprawim; jeden, dwch przyjaci... Gdybymy bowiem po tak wieej stracie Bardzo hulali, ludzie, widzisz, hrabio, Mogliby myle, e za lekko bierzem Zgon tak bliskiego krewnego; dlatego h, jam by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&Lcĥdc'PncccPy#@c*c1y3c9YWezwiem przyjaci z jakie p tuzina, I na tym koniec. C mwisz na czwartek? PARYS Rad bym, o panie, eby ju by jutro. KAPULET To dobrze. Bd nam zdrw. A wic we czwartek. Wstpe do Julii, ono, nim spa pjdziesz, Przygotuj j do lubu. Bd zdrw, hrabio. "wiata! hej! wiata do mego pokoju! !Tak ju jest pno, ebymy nieledwie Mogli powiedzie: tak rano. Dobranoc, Wychodz. SCENA PITA Pokj J u l i i. Wchodz R o m e o i J u l i a. JULIA Chcesz ju i? Jeszcze raneknie tak bliski, Sowik to, a nie skowronek sizrywa I piewem przeszy trwone ucho twoje. Co noc on piewa owdzie na gazce Granatu, wierzaj mi, e to by sowik. ROMEO Skowronek to, w czujny herold ranku, Nie sowik; widzisz te zazdrosne smugi, Co tam na wschodzie zoc chmur krawdzie? Pochodnie nocy ju si wypaliy I dzie si wspina ranie na gr szczyty. Chcc y, i musz lub zostajc umrze. JULIA Owo wiateko nie jest witem; jest to Jaki meteor od soca wysany, Aby ci suy w noc za przewodnika I do Mantui rozjania ci drog, Zosta wic, nie masz potrzeby si spieszy. ROMEO Niech mi schwytaj, na mier zaprowadz, Rad temu bd, bo Julia chce tego. Nie, ten brzask nie jest zapowiedzi ranku, To tylko blady odblask lica luny; To nie skowronek, co owdzie piosenk Bijc w niebiosa wznosi si nad nami. !Wicej mi wzgldw skania tu pozosta !Ni nagle odej. O mierci, przybywaj! !Chtnie ci przyjm, bo Julia chce tego. C, luba? prawda, e jeszcze nie dnieje? JULIA O, dnieje, dnieje! Id, spiesz si, uciekaj? Gos to skowronka brzmi tak przeraliwie I niestrojnymi, ostrymi dwikami Razi me ucho. Mwi, e skowronek Mio wywodzi; z tym si ma przeciwnie, Bo on wywodzi nas z obj wzajemnych. Skowronek, mwi, z obrzyd ropuch Zamieni oczy, o, rada bym teraz, !eby by take i gos z ni zamieni, Bo ten gos, w smutnej rozstania potrzebie, Dzie przywoujc, odwouje ciebie. $Id ju, id: ciemno coraz tosi zmniejsza. ROMEO A dola nasza coraz to ciemniejsza! Wchodzi M a r t a. MARTA Pst! pst! JULIA Co? MARTA Starsza pani tu nadchodzi, #Dzie wita: baczno, bo si narazicie. Wychodzi. JULIA O okno, wpue dzie, a wypu ycie! ROMEO wychodzc przez oknoBd zdrowa! Jeszcze jeden ucisk krtki. JULIA !Ju idziesz; o mj drogi! mj milutki! Musz mie co dzie wiadomo o tobie; A kada chwila rwn bdzie dobie, Zgrzybiej liczc podug tej rachuby, Nim ci zobacz znowu, o mjluby. ROMEO "Ilekro bd mg, tylekro twoj Drog troskliwo pewnie zaspokoj. Znika za oknem . JULIA Jak mylisz, czy si znw ujrzymy kiedy? ROMEO Nie wtpi o tym, najmilsza, awtedy Wszystkie cierpienia nasze kwiatem tkan Kanw do sodkich rozmw nam si stan. JULIA Boe! przeczuwam jak cik dol; Wydajesz mi si teraz tam na dole Jak trup, z ktrego zniky ycia lady. !Czy mi wzrok myli! Jakie tyblady! ROMEO I twoja take twarz jak pogrobowa. Smutek nas trawi. Bd zdrowa! bd zdrowa! JULIA odstpujc od okna O losie! ludzie mieni ci niestaym; To wic przez zawi tylko przeladujesz Tych, co kochaj stale? Bd niestay, Bo wtedy bd moga mie nadziej, Ze go niedugo bdziesz zatrzymywa I wrcisz nazad. PANI KAPULET za scen Julio! czy ju wstaa? JULIA "Kt to mi woa! Gose to mej matki? Nie spaa ona, czy wstaa tak rano? Jaki niezwyky powd j sprowadza? Wchodzi P a n i K a p u l e t. PANI KAPULET Jak si masz, Julciu? JULIA Niedobrze mi, matko! PANI KAPULET Wci jeszcze paczesz nad strat Tybalta? Chcesze go zami doby z grobu? Choby !Dopia tego, wskrzesi go nie zdoasz. Przesta wic; pewien al moe dowodzi #Wielkiej mioci, ale wielko alu Dowodzi pewnej pytkoci pojcia. JULIA !Trudno na tak strat nie by czu. PANI KAPULET Tak, ale paczc czujesz tylko strat, Nie tego, po kim paczesz, moje dziecko. JULIA Tak czujc strat, mog tylko paka. PANI KAPULET Przyznaj si jednak, e nie tyle paczesz Nad jego mierci, jako raczej nad tym, e jeszcze yje ten otr, co go zabi. JULIA Jaki otr, pani? PANI KAPULET Ten ci otr Romeo. JULIA na stronie #On i otr yj daleko od siebie. gono Przebacz mu Boe, tak jak ja przebaczam. A przecie nie ma na wiecie czowieka, #Ktry by bardziej ciy mi na sercu. PANI KAPULET e mimo swoich niecnot jeszcze yje. JULIA e go nie mog dosic tym ramieniem, Rada bym sama mc si na nim zemci. PANI KAPULET Dozna on zemsty; nie troszcz si i nie pacz, Zlec ja pewnej osobie w Mantui, Gdzie ten wygnany renegat si schroni, Da mu traktament tak zniewalajcy, e wnet pospieszy za Tybaltem. Wtedy Bdziesz, spodziewam si, zaspokojona. JULIA Nie zaspokoi mi Romeo nigdy,!Dopki tylko y bdzie; tak silnie Bole po krewnym rozjtrza mi serce. O pani, jeli tylko znajdziesz kogo, Co si podejmie poda mu trucizn, Ja j przyrzdz, by po jej wypiciu Romeo zasn mg jak najspokojniej. !Jake mi korci sysze jego imi !I nie mc zaraz dosta si do niego, By przywizaniu memu do Tybalta Da odwet na tym, co go zamordowa. PANI KAPULET Znajd ty sposoby, ja znajd czowieka, Teraze mam ci udzieli, dziewczyno, Wesoych nowin. JULIA Wesoe nowiny Podanymi s w tak smutnych czasach. Jaka tych nowin tre, kochana matko? PANI KAPULET Masz troskliwego ojca, moje dzieci; On to, aeby smutek twj rozproszy, !Umyli i wyznaczy dzie na rado Tak dla ci, jak i dla mnie niespodzian. JULIA C to za rado, matko? mog wiedzie? PANI KAPULET Ta, a nie inna, e w ten czwartek z rana Pikny, szlachetny, mody hrabia Parys Ma ci uczyni szczliw maonk W witego Piotra kociele. JULIA Na koci witego Piotra i Piotra samego! Nigdy on, nigdy tego nie uczyni! Zdumiewa mi ten popiech. Mam i za m, Nim ten, co moim ma by mem, zacz !Stara si o mnie, nim mi si da pozna? Prosz ci, matko, powiedz memu ojcu e jeszcze nie chc i za m, a gdybym Koniecznie miaa i, to bym wolaa Pj za Romea, ktry, jak wiesz dobrze, Jest mi z caego serca nienawistny, Ni za Parysa. Ha! to mi nowina! Wchodzi K a p u l e t i M a r t a. PANI KAPULET Oto twj ojciec, powiedz mu to sama; Zobaczym, jak on przyjmie tw odpowied. KAPULET Kiedy dzie kona, niebo spuszcza ros; Ale po skonie naszego krewnego Pada ulewny deszcz. C to, dziewczyno? Czy jeste cebrem? Cigle jeszcze we zach? Cige wezbranie? W maej swej istotce Przedstawiasz obraz odzi, morza, wiatru: Bo twoje oczy, jakby morze, cigle Faluj zami; biedne twoje ciao Jak d egluje po tych sonych falach. Wiatrem na koniec s westchnienia twoje, "Ktre ze zami walczc, a zy z nimi, "Jeeli naga nie nastpi cisza,&Strzaskaj twoj dk. I c, ono? Czy jej zamiary nasze objawia? PANI KAPULET Tak; ale nie chce i dzikuje zanie, Bodajby bya z grobem zalubiona! KAPULET Co? Jak to? Nie chce? Nie chce? Nie chce, mwisz? Nie jest nam wdziczn? Nie pyszni si z tego? Nie poczytuje sobie za szczyt szczcia, Niegodna, emy jej najgodniejszego Z weroskich chopcw wybrali za ma? JULIA Niepysznam z tego, alem wdziczna za to. Pyszn zaiste, nie mog by ztego, Co nienawidz; lecz wdziczna by winnam I za nienawi w postaci mioci. KAPULET !C to znw? c to? Logika w spdnicy! Pysznam i wdzicznam, i zasiniewdzicznam, Jednak niepysznam! Suchaj, widrzygwko! !Nie dzikuj wdzicznie ni si pysz z niepyszna, Lecz zbierz swe sprytne klepkina ten czwartek, By pj z Parysem do witego Piotra, Albo ci ka zawlec tam na smyczy. Rozumiesz? Ty biaaczko! ty szuswale! Lalko ojowa! PANI KAPULET Wstyd si! czy oszala? JULIA Bagam ci, ojcze, na klczkach ci bagam, Pozwl powiedzie sobie tylko sowo. KAPULET Precz, wszetecznico! dziewko nieposuszna! Ja ci powiadam: gotuj si w ten czwartek I do kocioa lub nigdy, przenigdy Na oczy mi si wicej nie pokazuj. Nic nie mw ani pinij, ani trunij: Palce mi wierzbi. Mylelimy, ono, e nas za skpo Bg pobogosawi Dajc nam jedno dziecko; teraz widz, e i to jedno jest jednym za wiele I e w niej mamy bicz boy. Precz, plucho! Cyganko jaka! MARTA Bogosaw jej Boe! Jegomo grzeszy, tak fukajc na ni. KAPULET Doprawdy! Czy tak sdzi wasza mdro? Id wa pytlowa gb z kumoszkami. MARTA Nie mwi blunierstw. KAPULET Terefere kuku! MARTA Czy mwi zbrodnia? KAPULET Milcz, stara trajkotko! Schowaj swj rozum na babskie sejmiki. Tu niepotrzebny. PANI KAPULET Za gorcy jeste. KAPULET Na mio bosk, to trzeba oszale! W dzie, w noc, wieczorem, rano, w domu, w miecie, Sam, w towarzystwie, we nie i na jawie Cigle i cigle rozmylaem tylko O jej zamciu; i teraz, gdym znalaz Dla oblubieca ksicego rodu, Pana rozlegych majtkw, modego, Uksztaconego, uposaonego Dokolusieka, jak mwi, w przymioty, Jakich si mona od mczyzny da; Trzeba, aeby mi jedna smarkata, Mazgajowata g odpowiadaa:#Nie chc i za m, nie mog pokocha, Jestem za moda, wybaczcie mi, prosz. Nie chcesz i za m? a to nie id, zgoda, !Ale mi nie wa w oczy; eruj sobie, Gdzie tylko zechcesz, byle nie w mym domu. Zwa to, pamitaj, nie zwykem artowa. Czwartek za pasem; przy do do serca; !Namyl si dobrze; bdzieszli powolna, Znajdziesz dobrego we mnie przyjaciela; !A nie, to marniej, ebrz, jcz,mrzej pod potem; !Bo jak Bg w niebie, nigdy ci nie uznam Za moje dziecko i z mojego mienia "Nawet dbo nigdy ci si nie oberwie. Moesz si na to spuci, jestem sowny. Wychodzi. JULIA Nie masz litoci w niebie, ktre widzi Ca gboko mojego cierpienia? Ty mi przynajmniej nie odpychaj, matko! Zwlecz to maestwo na miesic, na tydzie Albo mi pociel oblubiecze oe W tyme grobowcu, w ktrym Tybalt ley. PANI KAPULET Nie mw nic do mnie, nic ci nie odpowiem; Rb, co chcesz, wszystko mi to obojtne. Wychodzi. JULIA O Boe! O ty, moja karmicielko! Porad mi, powiedz, jak temu zaradzi? Mj m na ziemi, moja wiara w niebie; Jake ta wiara ma na ziemi wrci, Nim mj m sam mi j powrci z nieba Po opuszczeniu ziemi? Daj mi rad. Niestety! e te nieba mog nka "Tak md istot jak ja! Nic nie mwisz? Nie masze adnej pociechy, adnego Na to lekarstwa? MARTA Mam ci, a to takie: Romeo na wygnaniu i o wszystko !Mona i w zakad, e ci ju nie przyjdzie Nagaba wicej, chybaby ukradkiem. Poniewa tedy rzecz tak stoi, sdz, Ze nic lepszego nie masz do zrobienia "Jak pj za hrabi. Dalipan, to wcale, Co si nazywa, przystojny mczyzna. Romeo koek przy nim; orze, pani, Nie ma tak piknych, ywych, bystrych oczu Jak Parys. Nazwij mi hetk-ptelk, Jeli nie bdziesz z kretesem szczliwa W tym nowym stadle, bo ono jest stokro Lepsze ni pierwsze; a choby nie byo, To i tak tamten pierwszy ju nie yje; Tak jakby nie y; przynajmniej dla ciebie, Skoro, cho yje, nie masz ze poytku. JULIA Czy z serca mwisz? MARTA Ba, i z duszy caej! "Jeli nie z serca i nie z duszy, to je Przeklnij oboje. JULIA Amen! MARTA Na co amen? JULIA Bardzo mi przez to dodaa otuchy, Ide i powiedz teraz mojej matce, Ze naraziwszy si na gniew rodzica, Poszam do celi ojca Laurentego Odprawi spowied i wzi rozgrzeszenie. MARTA O, id! to mi piknie i roztropnie. Wychodzi. JULIA Stara niecnoto! Zdradziecki szatanie! "C jest niegodniej, c jest wikszym grzechem: Czy tak mi kusi do krzywoprzysistwa? !Czy ly maonka mego tymiusty, Ktrymi tyle razy go pod nieboWznosia chwalc? Precz, uwodzicielko! Serce me odtd zamknite dla ciebie. Pjd poprosi ojca Laurentego, #By mi da rad, a jeli adnego!Na t przeciwno nie bdzie sposobu, Znajd moc w sobie wstpienia do grobu. Wychodzi. AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA Cela O j c a L a u r e n t e g o. !O j c i e c L a u r en t y i P a r y s. OJCIEC LAURENTY W ten czwartek zatem? to bardzo popiesznie. PARYS "Mj te, Kapulet, yczy sobietego: A ja powodu nie mam rzecz odwleka. OJCIEC LAURENTY Nie znasz pan, mwisz, uczu swojej przyszej; Krzywa to droga, ja takich nielubi. PARYS Bez miary pacze nad mierci Tybalta, Maom jej przeto mwi o mioci, Bo Wenus w domu ez si nie umiecha, Ojciec jej, majc to za niebezpieczne, e si tak bardzo poddaje alowi, W mdroci swojej przypiesza nasz zwizek, By zatamowa rdo tych ez, ktre W odosobnieniu ciek za obficie, A w towarzystwie prdzej mog usta. Znasz teraz, ojcze, powd tej nagoci. OJCIEC LAURENTY na stronie Obym mg nie zna powodw do zwoki! gono Patrz, hrabio, oto twa przysza nadchodzi. Wchodzi J u l i a PARYS Szczsny traf dla mnie, piknaprzysza ono! JULIA By moe, przyszo jest nieodgadnion. PARYS To moe " ma by ju w ten czwartek z rana. JULIA Co ma by, bdzie. OJCIEC LAURENTY Prawda to zbyt znana. PARYS "Przysza si, pani, spowiada przed ojcem? JULIA Mwic to, panu bym si spowiadaa. PARYS Nie zaprzecz przed nim, pani, e mi kochasz. JULIA e jego kocham, to wyznam i panu. PARYS Wyznasz mi take, tusz, e mnie kochasz. JULIA Gdyby tak byo, wiksz by tomiao Warto wyznane z daleka niw oczy. PARYS Biedna! zy bardzo twarz tw oszpeciy. JULIA Niewielkie przez to odniosy zwycistwo; Dosy ju bya uboga przed nimi. PARYS Tym sowem bardziej j krzywdzisz ni zami. JULIA Nie jest to krzywda, panie, aleprawda, I w oczy sobie j mwi. PARYS Twarz twoja Do mnie naley, a ty jej uwaczasz. JULIA Nie przecz; moja bowiem byainna. Maszli czas teraz, mj ojcze duchowny, !Czyli te mam przyj wieczrpo nieszporach? OJCIEC LAURENTY Nie brak mi teraz czasu, smtne dzieci. Racz, panie hrabio, zostawi nas samych. PARYS Niech mi Bg broni witym obowizkom Sta na przeszkodzie! Julio, w czwartek z rana Przyjd ci zbudzi. Bd zdrowa tymczasem I przyjm pobone to pocaowanie. Wychodzi. JULIA O! Zamknij, ojcze, drzwi; a jakje zamkniesz, !Przyjd paka ze mn. Nie maju nadziei! Nie ma ratunku! Nie ma ocalenia! OJCIEC LAURENTY Ach, Julio! Znam tw bole; mnie samego Nabawia ona prawie odurzenia,Syszaem, i nic tego nie odwlecze, Ze w przyszy czwartek wzimasz lub z tym hrabi. JULIA Nie mw mi, ojcze, e o tym syszae; Chyba e powiesz, jak tego unikn, Jeeli w swojej mdroci nie znajdziesz adnego na to rodka, to przynajmniej Postanowienie moje nazwij mdrym, A w tym sztylecie zaraz znajd rodek. Bg zczy moje i Romea serce, "Ty nasze donie; i nim ta do, wit Pieczci twoj z Romeem spojona, ego h, jam by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&cRQcWcAPc{_cު$cA+oc02c9XjInny akt stwierdzi, nim to wierne serce W zdradzieckim buncie odda si innemu, To ostrze zada mier sercu i doni. Daj mi wic jak rad zaczerpnit Z dugoletniego dowiadczeniatwego Albo bd wiadkiem, jak ten n rozstrzygnie Spraw pomidzy mn a moim losem, Wnet zaradzajc temu, czegoani Wiek, ani rozum nie mg doprowadzi Do rozwizania zgodnego z honorem. !Mw prdko; pilno mi wstpi do grobu, Jeli mi powiesz, e nie ma sposobu. OJCIEC LAURENTY Stj, crko! Mam ja w myli pewien rodek, Wymagajcy rwnie rozpaczliwej Determinacji, jak jest rozpaczliwe To, czemu chcemy zapobiec. Jeeli, Dla uniknienia maestwa z Parysem, Masz si woli odj sobie ycie, !To si odwaysz snad na co takiego, Co bdc tylko podobnym do mierci Uwolni ci od haby, jakiej chciaa Uj przez zadanie jej sobie naprawd. Maszli odwag, to wskae ten rodek. JULIA O! ka mi, zamiast by on Parysa, Skoczy ze szczytu wiey; w rozbjniczych Goci jaskiniach, w legowiskach ww; Zamknij mi w jedn klatk z niedwiedziami Albo mi wepchnij noc do kostnicy, Zewszd pokrytej szcztkami szkieletw, Poczerniaymi komi i czaszkami, Ka mi wej ywcem w grb wieo kopany I w jeden caun z trupem si obwin; Wszystko to dawniej dreszcz budzio we mnie, Ale bez trwogi uczyni to zaraz, Bylebym tylko pozostaa czyst Maonk mego lubego kochanka. OJCIEC LAURENTY Suchaj wic: id do domu, bd wesoa, !Przysta na zwizek z hrabi. Jutro roda; !Staraj si jutro na noc zosta sama, Niech Marta nie pi ten raz w twym pokoju. Masz tu flaszeczk: wemiesz j do ka I filtrowany likwor ten wypijesz; A wnet po wszystkich yach ci przebiegnie Usypiajcy dreszcz, ktry owadnie Wszelk ywotn funkcj; wszystkie pulsa Wstrzymaj w tobie swe zwyczajne bicie; !Ni dech, ni ciepo nie wskae, e yjesz. Re ust twoich i policzkw zbledn Jak popi; oczu zasony zapadn, Jak gdy do mierci zakrywa dzie ycia; Kady twj czonek, pozbawiony wadzy, !Zdrtwieje, stgnie, zzibnie jak u trupa. I w tym pozornym stanie nagej mierci Zostawa bdziesz czterdzieci dwie godzin, Wtedy si ockniesz jak ze snu bogiego. Gdy wic nazajutrz z rana narzeczony Przyjdzie ci zbudzi, znajdzie ci umar; Po czym, jak kae zwyczaj, przystrojona W godowe szaty, w odsonitej trumnie, Zoon bdziesz pod owym sklepieniem, Gdzie le wszyscy ze krwi Kapuletw. Uwiadomiony tymczasem przeze mnie O naszym planie, Romeo przybdzie; Wraz ze mn czeka bdzie w owym lochu Na twe ocknienie i tej samej nocy Uprowadzi ci skrycie do Mantui. To ci uchroni od haby grocej; !Jeli brak woli lub niewiecia boja Od wykonania tego ci nie wstrzyma. JULIA O, daj mi, daj mi! nie mw o bojani! OJCIEC LAURENTY Masz, id, bd niewzruszona i szczliwa W tym przedsiwziciu! Wyprawi natychmiast Jednego z naszych braci do Mantui Z listem do twego ma. JULIA O nadziejo! Ty mi bd bodcem, a hasemRomeo! Bd zdrw, mj ojcze! Odchodzi. SCENA DRUGA Pokj w domu Kapuletw. Wchodz K a p u l e t, P a n i K a p u l e t, M a r t a i sudzy. KAPULET do S u c e g o Pro te osoby co tu s spisaneS u c y wychodzi. A wa dwudziestu biegych zbierz kucharzy. DRUGI SUCY Nie bdzie zy ani jeden, janie panie, bo si przekonamwprzd o kadym, czy umie sobie oblizywa palce. KAPULET A to na co? DRUGI SUCY Zy to kucharz, janie panie, co nie oblizuje sobie palcw; o!ktrym si wic przekonam, etego nie umie, tego nie sprowadz. KAPULET Ruszaj! Wychodzi S u c y. Wtpi, czy wszystko na czas wygotujem. "Bodaj ci! Prawda to, e Juliaposza Do ojca Laurentego? MARTA Posza, panie. KAPULET To dobrze; moe on co na niej wskra. Cita, uparta to skra na buty. Wchodzi J u l i a. MARTA Patrz pan, jak ranie wraca od spowiedzi. KAPULET No, sekutnico, gdziee to bywaa? JULIA Gdzie mi aowa nauczono, panie, Za grzech uporu i nieposuszestwa Naprzeciw woli twojej. witobliwy Kapan Laurenty kaza mi si rzuci Do twych ng i o przebaczenie prosi. Przebacz mi, ojcze! bd ju ulega. KAPULET Niech tam kto pjdzie prosi pana hrabi: Jutro mie musz spleciony ten wze. JULIA Spotkaam hrabi w celi Laurentego I okazaam mu mio, jak mogam, Nie przekraczajc granicy skromnoci. KAPULET To co innego; tak, to dobrze, powsta; Tak by powinno, tak crce przystoi. Prosi tu hrabi, eby przyszed zaraz. Dalipan, wity to czek z tego mnicha; !Susznie mu cae miasto czeoddaje. JULIA Marto, pjd ze mn do mego pokoju. Wszak mi pomoesz przymierza przyborw, Jakie na jutro uznasz za stosowne? PANI KAPULET !Po co dzi? jutro bdzie dosyczasu. KAPULET Id z ni, wa, Jutro pjdziem do kocioa. !J u l i a z M a r t wychodzi. PANI KAPULET Nie wiem, czy zdym z przygotowaniami; Ju wieczr. KAPULET Nie troszcz si; dojrz wszystkiego I wszystko bdzie dobrze, za to rcz. #Id do Juleczki, pom jej si przybra. Ja si tej nocy nie poo; bd Na ten raz peni urzd gospodyni. !Hej, suba! C to? wszyscy si rozeszli? Mniejsza z tym, pjd sam hrabi uprzedzi O zaszej zmianie. Lekko mi nasercu, Ze si ten kozio przecie opamita. Wychodz. SCENA TRZECIA Pokj J u l i i. Wchodzi J u l i a i M a r t a. JULIA Tak, ten strj wezm. Ale, zota nianiu, !Prosz ci, zostaw mi na t noc sam, Bo duo musz pacierzy odmwi Dla uproszenia sobie wzgldw niebios Nad moim stanem, jak wiesz, penym grzechu. Wchodzi P a n i K a p u l e t. PANI KAPULET Taka zajta? Mame ci dopomc? JULIA Nie, pani; juemy we dwie wybray. Co mi na jutro moe by potrzebne. Pozwl, bym teraz sama pozostaa, I niechaj Marta spdzi t noc z tob. Pewnam, e wszyscy macie do roboty Przy tym tak nagym obchodzie. PANI KAPULET Dobranoc! Po si, spocznij; potrzebujesz tego. Wychodz P a n i K a p u l e t i M a r t a. JULIA Dobranoc! Bg wie, kiedy si zobaczym. Zimny dreszcz trwogi na wskro mi przejmuje I jakby mrozi we mnie ciepo ycia. Zawoam na nie, by mnie pokrzepiy; Nianiu! I po c tu ona? Straszliwy Ten czyn wymaga wanie samotnoci. Ha! pjd, flakonie! Gdyby jednake ten pyn nie skutkowa? Miaabym gwatem z hrabi by zczona? Nie, nie; ucieczka w tym: le tu w odwodzie. kadzie na stole sztylet A gdyby te to miaa by trucizna, !Ktr mi ksidz ten zrcznie mier chce zada, "By uj zarzutu, e da lub kobiecie, "Ktr ju pierwej zalubi z kim innym? To by by mogo; ale nie, tak nie jest, Bo jego wito jest wyprbowana, I nawet myli tej nie chc przypuszcza. Lecz gdybym w grobie si ockna pierwej, Nim mi Romeo przyjdzie oswobodzi? To byoby okropnie! Nie udusiabym si wrd tych sklepie, Gdzie nigdy zdrowe nie wnika powietrze, I nie umarabym wprzd, nim Romeo Przyjdzie na pomoc? A chobym i ya. Czyliby straszny wpyw nocy i mierci, !Ktr dokoa bd otoczona, Obok wraenia, jakie sprawiamusi Sama miejscowo tego sklepionego Staroytnego lochu, w ktrym koci Zmarych mych przodkw od lat niepamitnych Nagromadzone le, kdy wieo Zoony Tybalt gnije pod caunem; I kdy noc o pewnych godzinach Duchy, jak mwi, odbywaj schadzki; Niestety! czyliby prawdopodobnie To wszystko, gdybym wczeniej si ockna, A potem zapach trupi, krzyk podobny Do tego, jaki wydaje w korze Ziela pokrzyku, gdy si go wyrywa, Krzyk wprawiajcy ludzi w obkanie, Czyliby wszystko to, w razie ocknienia Nie pomieszao mi zmysw? Czylibym Po szalonemu nie igraa wtedy Z komi mych przodkw? nie posza si pieci Z trupem Tybalta? i w tym rozstrojeniu Nie rozbtabym sobie rozpaczliwie Gowy piszczel ktrego z pradziadw !Jak pak? Patrzcie! patrzcie! zdaje mi si, e duch Tybalta widz cigajcy Romea za to, e go wygna z ciaa. Stj! stj, Tybalcie! przytyka flakon do ust Do ciebie, mj luby, Speniam ten toast zbawienia lub zguby. Wypija napj i rzuca si na ko. SCENA CZWARTA Sala w domu Kapuletw. Wchodzi P a n i K a p u l e t i M a r t a. PANI KAPULET We te pmiski i wydaj korzenie. MARTA Piekarz o pigwy woa i daktyle.Wchodzi K a p u l e t. KAPULET "pieszcie si, pieszcie! Ju drugi kur zapia; Poranny dzwonek ozwa si: to trzecia; Dojrzyj ciast, moja Marto; nie szczd przypraw. MARTA "Co to za wcibstwo! Ide si pan przespa. Dalipan, jutro si nam rozchorujesz Z tego niewczasu. KAPULET Ani krzty! Do licha! Nie wysypiaem si dla spraw mniej wanych, A przecie nigdy nie zachorowaem. PANI KAPULET Wiem ci ja dobrze, wiem; umia jegomo Swojego czasu myszkowa; lecz teraz Ja czuwam nad tym, aby pan nie czuwa. Wychodz P a n i K a p u l e t i M a r t a. KAPULET Zazdrosna sztuka! Wchodz sudzy z rnymi koszami i drzewem. Hej! co tam niesiecie? PIERWSZY SUGA Rzeczy do kuchni, ale nie wiem jakie. KAPULET piesz si. Wychodzi S u c y. Id, wasze, suchszych szczap narba; Piotr ci kloc wskae po temu. DRUGI SUGA Jeeli O kloca idzie, to do mnie samego; Nie potrzebuj si zwraca doPiotra. Wychodzi. KAPULET "Masz suszno; ywo! Wesoe ladaco! Sam bdziesz klocem. Dalipan, ju dnieje I hrabia bdzie tu zaraz z muzyk. Tak przyrzek. Sycha muzyk. !Ot idzie; ju go sycha. !Hej! ono! Marto! Chodcie tu! Hej! Marto! Wchodzi M a r t a. #Id, obud Julk, ubierz j co ywo, Ja pogawdz tymczasem z Parysem. Spiesz si, nie marud; pan mody ju przyszed. Co tchu si zwijaj. Wychodzi. SCENA PITA 'Pokj J u l i i. J u l i a w ku.Wchodzi M a r t a. MARTA Panienko! Julciu! Jak si to zaspao! Wstawaj, gobku! Wstawaj! Wstyd si, piochu! Panienko! duszko! rybko! Ani mrumru! Chcesz, widz, wyspa si za cay tydzie, "Jakby wiedziaa, e ci hrabia Parys Nastpnej nocy nie da oka zmruy. !Odpu mi Panie, amen! Jak pi smacznie! Musz j jednak zbudzi. Julciu! Julciu! Niech no ci hrabia Parys tak zastanie, To si dopiero zerwiesz. C to? w sukni? Jue ubrana i znw si pokada? Dosy ju tego! Julciu! Panno Julio! Ha! przez Bg ywy! Na pomoc! na pomoc! Ona nie yje! O, ja nieszczliwa! Po co mi byo si rodzi? Na pomoc! Cho troch akwawitu! Panie! Panie! Wchodzi P a n i K a p u l e t. PANI KAPULET Co to za haas? MARTA O dniu niefortunny! PANI KAPULET Mw, co si stao? MARTA Patrz, pani. PANI KAPULET O nieba! O moje dzieci! o moja pociecho! Wsta! odyj albo umr razem z tob! Na pomoc! woaj pomocy! Wchodzi K a p u l e t. KAPULET Co za guzdralstwo! Pan mody ju czeka. MARTA Ona nie yje; rozstaa si z yciem! O dniu aosny! PANI KAPULET O dniu opakany! Ona nie yje, nie yje, nie yje! KAPULET "Pucie minie, niech zobacz...Jak ld zimna; Krew w niej zastyga; czonki jej zdrtwiay... Dawno ju ycie z tych ust uleciao. "mier j zwarzya, jak mrz najpikniejszy Pierwiosnek w maju. Nieszczsny ja starzec! MARTA O niefortunny dniu! PANI KAPULET O dniu boleci! KAPULET mier ta, niszczca wszystkie me nadzieje, Glos mi tamuje i zamyka usta. Wchodzi O j c i e c L a u r e nt y i P a r y s z muzykantami. OJCIEC LAURENTY Czy panna moda ju jest w pogotowiu I do kocioa? KAPULET I, ale nie wrci: O synu, w wili dnia twojego lubu mier zalubia tw oblubienic. Patrz, oto ley ten kwiat w jej ucisku. mier jest mym ziciem, mier jest mym dziedzicem. Umr i wszystko jej oddam, bo wszystko Oddaje mierci, kto oddaje ducha. PARYS Tak dawnom wzdycha do tegoporanku I taki widok czeka mi u mety! PANI KAPULET Dniu nienawistny, przeklty! ohydny, Stokro obmierzy, jakiemu rwnego W obiegu swoim czas jeszcze nie widzia! Jedno mie tylko, jedno biedne dziecko, Jedn uciech i jedn pociech, I t zabiera mier nielitociwa! MARTA O smutny, smutny dniu! o dniu aosny! Najopakaszy, najniefortunniejszy, Jaki widziaam w yciu kiedykolwiek! O dniu! o smutny dniu! O dniu aosny! Nie byo nigdy jeszcze dnia takiego. O! stokro smutny dniu, stokro aosny! PARYS Okrutna, sroga witokradzka mierci! Ty mi podesza, obdara, zgnbia, Przez ciebiem niebo straci, okrutnico! O Julio! luba! ycie! ju nie ycie, Niemniej jednake luba i po mierci! KAPULET Zawistny, twardy, niecny, zbjczy losie! Po c ci, po co byo tak tyrasko Wniwecz obraca nasz uroczysto! O moje dziecko! raczej duszo moja, Nie moje dziecko; bo dziecko jest trupem; I wraz z nim caa pociech mych ostoja, Cay wdzik ycia sta si mierci upem! OJCIEC LAURENTY Przestacie! rozpacz nie leczy rozpaczy. Nadobne dzieci to byo wasnoci Zarwno nieba, jak i wasz; niebo Zabrao swoj cz; tym lepiej dla niej. Wycie nie mogli waszej czci ziemskiej "Ustrzec od mierci, ale cz jej lepsz Niebo zachowa w wiekuistym yciu. Jej wywyszenie byo szczytem waszych ycze i de. W nim zakadalicie "Swj raj na ziemi i paczecie teraz, I rozpaczacie widzc j wzniesion Ponad oboki do istnego raju? %O, za to mio jcze z aluwtedy, Kiedy tym, ktrych kochamy, jest dobrze. Nie ta dziewica dobrze posza za m, Co dugie lata przeya w zamciu, Lecz ta, co modo zamn umiera. Pocie tam zom i umaiwszy To pikne ciao limi rozmarynu, Kacie je; wedle zwyczaju, niebawem W witecznych szatach zanie do kocioa. !witymi wprawdzie s boleciprawa, Przecie rozsdek z ez si naigrawa. KAPULET Comy na gody poprzysposabiali, To musi teraz posuy na pogrzeb; Weselna uczta zamieni si w styp, Dwik strun w jk dzwonw, pieni w smtne treny, Mirtowy wieniec martw skrootoczy, Sowem, wszystko si w opak przeistoczy. OJCIEC LAURENTY !Wyjdcie std, pastwo, i ty, hrabio, take, Niech si gotuje kady odprowadzi Te pikne zwoki na wieczny spoczynek. Snad niebo na was o co zagniewane; Nie jtrzcie jego gniewu jeszcze gorzej Oporem przeciw witej woli boej. Wychodz K a p u l e t, P a n "i K a p u l e t, P a r y s i O j ci e c L a u r e n t y. PIERWSZY MUZYKANT Trzeba nam podobno schowa !dudy w miech i wynie si za drzwi. MARTA Tak, tak, schowajcie swoje instrumenta, Poczciwi ludzie, nie ma tu co robi. Wychodzi. DRUGI MUZYKANT !Moe si jeszcze co znajdzie.Wchodzi P i o t r. PIOTR Zagrajcie mi na basetli, panowie muzykanci, zagrajcie !mi na basetli, jeeli mi dobrze yczycie. PIERWSZY MUZYKANT Dlaczego na basietli? PIOTR Bo moja dusza gra teraz na drumli. Zagrajcie mi co smtnieskocznego dla rozweselenia. PIERWSZY MUZYKANT Daj nam wa pokj; nie pora teraz do gdby. PIOTR Nie chcecie zatem? PIERWSZY MUZYKANT Nie. PIOTR Czekajcie, zapac wam za to.PIERWSZY MUZYKANT Czym takim? PIOTR Nie brzczc monet, jak miam by k! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&M¬"c crcխc8"nc6*Mc1ca/8cį>'Bg miy! ale bit monet; monet godn rzpow. PIERWSZY MUZYKANT To my si wapanu rwn monet odpacimy; monet godn lokajw. PIOTR Wprzd ja wam lokajsk klingzagram po brzuchu. DRUGI MUZYKANT Schowaj wapan swj roen, a wydobd lepiej swj dowcip. PIOTR Strzecie si ostrza mego dowcipu, bo was przeszyje na wylot. Baczno! piewa Gdy z piersi pynie jk, A serce al rozkrwawia, Muzyki srebrny dwik... Dlaczego srebrny dwik? Dlaczego muzyki srebrny dwik? C wa na to, moci prymusie gaj do? PIERWSZY MUZYKANT Juci dlatego, e srebro ma dwik miy. PIOTR !Brawo! a wa co na to, moci Klawicymbale? DRUGI MUZYKANT Dlatego, sdz, e muzykanci graj za srebro. PIOTR Brawo take! A wa co o tym sdzisz, moci Kaleczyuchu? TRZECI MUZYKANT Nie wiem doprawdy, co o tym sdzi. PIOTR O, przepraszam, zapomniaem, e jeste piewakiem. No, to ja powiem za ciebie: Muzyki srebrny dwik " mwi si dlatego, e muzykanci rzadko kiedy zoto za muzyk dostaj. wychodzi piewajc Muzyki srebrny dwik Natychmiast ulg sprawia. PIERWSZY MUZYKANT C to za bezczelny otr z tego hultaja! DRUGI MUZYKANT Pal go kaci! Zejdmy tam na d wmiesza si midzy orszak aobny i czeka, !rycho co spadnie z pmiska. Wychodz. AKT PITY SCENA PIERWSZA Mantua. Ulica. Wchodzi R o m e o. ROMEO Jeeli mona ufa sennym wrbom, Wkrtce mi czeka jaka wie radosna. Krl mego ona oddycha swobodnie I duch mj przez dzie cay niezwyczajnie Lekkim nad ziemi wznosi si polotem: niem, e moja ukochana przysza I e znalaza mi nieywym (dziwny Sen, co pozwala myle umaremu!), Lecz ona swymi pocaowaniamiTyle tchu wlaa w martwe mojeusta, em nagle ody i zosta cesarzem. $Ach, jake sodk jest mio naprawd, Kiedy jej mara tak rozkosz sprawia! Wchodzi B a l t a z a r. Wieci z Werony! C tam, Baltazarze? Czy mi przynosisz list od Laurentego? Co robi Julia? Czy zdrw jest mj ojciec? Jak si ma Julia? Po raz drugi pytam. "Bo nie ma zego, jeli jej jest dobrze. BALTAZAR Wszystko wic dobrze, bo jej ju le nie jest; Ciao jej ley w lochach Kapuletw, A duch jej goci midzy anioami. !Widziaem, jak j zoono do sklepie, I wziem poczt, aby o tym panu Donie czym prdzej. Przebacz pan, e tak #Z wie przynosz; wszake uwiadamia Pana o wszystkim byem w obowizku. ROMEO Ma to by prawd? Drwi sobie z was, gwiazdy! Wszak wiesz, gdzie mieszkam?Przynie mi papieru I atramentu, id potem na poczt Zamwi konie. Wyjedam tejnocy. BALTAZAR Bagam ci, panie, zachowaj cierpliwo; Wygldasz blado, ponuro i wzrok twj Co niedobrego zapowiada. ROMEO Cicho. "Mylisz si; zostaw mi i zrb, com kaza. Czy nie masz listu od ksidza? BALTAZAR Nie, panie. ROMEO !Mniejsza mi o to. Id zamwi konie; Wkrtce pospiesz za tob. Wychodzi B a l t a z a r. Tak, Julio! Tej jeszcze nocy spoczn przy twym boku: O rodek tylko idzie. O, jak prdko Zy zamiar wnika w myl zrozpaczonego! Gdzie niedaleko std mieszka aptekarz: Przed paru dniami widziaem go, pomn, Jak zaspiony, w podartym odzieniu, #Przebiera zioa; zapade mia oczy, Ciao od wielkiej ndzy jak wir wysche. W nikczemnym jego sklepiku w wisia, Wypchany aligator obok szcztkw Dziwnego ksztatu ryb; na jego pkach !Leaa tu i wdzie zbieranina Prnych flasz, sojw, zielonych czerepw, !Pcherzw, stchych nasion; resztki sznurkw #I zapleniae kawaki lukrecji. Na widok tego pomylaem sobie: Komu by bya potrzebna trucizna, Ktrej w Mantui sprzeda gardem karz, Niechajby przyszed do tego hoysza, On by dostarczy mu jej. Myl ta bya, Niestety! wrb mej potrzeby wasnej; Sam w niej dzi jestem i tenesam czowiek Z potrzeby bdzie musia jej zaradzi. Jeeli si nie myl, tu on mieszka; Z powodu wita kram jego zamknity Hej! aptekarzu! Wchodzi A p t e k a r z. APTEKARZ Kt to woa takim Dononym gosem? ROMEO Zbli si tu, czowieku, Widz, e jeste w niezamonym stanie; We te czterdzieci dukatw, a daj mi Drachm trucizny takiej, co bymoga !Po wszystkich yach rozej si od razu I nienawistne ycie odj temu, Co jej zayje; co by tak gwatownie Wygnaa oddech z piersi, jak gwatownie Lontem dotknity proch wypdza pocisk Z czeluci dziaa. APTEKARZ Mam ja taki rodek; Ale w Mantui prawo mierci karze Kadego, co si way go udzieli. ROMEO Tak bardzo jeste biedny, tak ci srodze Los upoledza i boisz si umrze? Gd z twych lic, z oczu patrzy niedostatek; atana ndza wisi na twym grzbiecie; wiat ci nie sprzyja ani prawo wiata, Bo wiat nie daje prawa by bogatym; Drwij wic z praw, przyjm to i przesta by biednym. APTEKARZ Ubstwo, a nie ch skania mnie ulec. ROMEO Ubstwo twoje te, nie ch opacam. APTEKARZ We pan to, rozczy w jakimkolwiek pynie I pyn ten wypij, a choby mia si Dwudziestu ludzi, wnet wyzioniesz ducha! ROMEO Oto masz zoto, t trucizn zgubn Dla duszy ludzkiej, ktra wicej zabjstw Na tym obmierzym wiecie dokonywa Ni owe marne preparata, ktrych Pod kar mierci sprzeda ci nie wolno. Nie ty mnie, ja ci sprzedaem trucizn. Bd zdrw: kup strawy i odziej si w miso, Kordiale, nie trucizno, pjd mi suy U grobu Julii, bo tam ci mam uy. Rozchodz si. SCENA DRUGA Cela O j c a L a u r e n t e g o. !O j c i e c L a u r e n t y sam. BRAT JAN za scen Otwrz, wielebny ojcze franciszkanie. OJCIEC LAURENTY To nie czyj inny glos jak brata Jana. otwiera drzwi Witaj z Mantui! C Romeo? maszli Ustn odpowiedz jego czy na pimie? Wchodzi B r a t J a n. BRAT JAN Kiedy za jednym bosym zakonnikiem #Naszej reguy, ktry mia i ze mn I by przy chorym, poszedem na miasto I juem znalaz go, miejscy pachocy Podejrzewajc, emy byli w domu Tknitym zaraz, opiecztowali !Drzwi i nie chcieli nas puci na zewntrz. Nie mogem si wic uda do Mantui. OJCIEC LAURENTY #Kt tedy zanis mj list do Romea? BRAT JAN #Nikt go nie zanis oto jest; ; nie mogem Ani go posa do Mantui, ani Wam go odesa, tak nas pilnowano. OJCIEC LAURENTY "Nieszczsny trafie! ten list by tak wany! Niedorczenie go moe fatalneSkutki sprowadzi. Biegnij, Bracie Janie; Postaraj no si gdzie o drg elazny I tu go przynie. BRAT JAN Natychmiast przynios. OJCIEC LAURENTY Musz czym prdzej spieszy do grobowca. W cigu trzech godzin Julia si przebudzi. Gniewa si na mnie bdzie, em Romea Nie uwiadomi o tym, co si stao; Ale napisz do niego raz jeszcze I tu j skryj do jego przybycia. Biedny ty prochu: w grobie ju za ycia! Wychodzi. SCENA TRZECIA Cmentarz, na nim grobowiec rodziny Kapuletw. Wchodzi P a r y s z P a z i e m, nioscym kwiaty i pochodnie. PARYS Daj mi pochodni, chopcze, i id z Bogiem, Lub zga j, nie chc, eby mi widziano. Id si pooy owdzie pod cisami I ucho przy do ziemi, a skoro Usyszysz czyje kroki na cmentarzu, Ktrego ryty grunt atwo je zdradzi, Wtedy zagwizdnij na znak, e kto idzie. Daj mi te kwiaty. Id, zrb, jakem kaza. PA Straszno mi bdzie pozosta samemu Wpord cmentarza; jednake sprbuj. Oddala si. PARYS Drogi mj kwiecie, kwieciem posypuj Twe oblubiecze oe. Baldachimem Twym s, niestety, gazy i proch marny, Ktre oywcz wod co noc zrosz Lub, gdy jej braknie, zami mej rozpaczy. !I tak co nocy na twoj mogi "Kwiat bd sypa i gorzkie zyroni. P a gwide. "Chopiec mj daje haso; kto si zblia. Czyja to stopa mie noc tu zmierza I ten aobny mj przerywa obrzd? Z pochodni nawet! Odstpmy na chwil. Oddala si. Wchodzi R o m e o i B a l t a za r z pochodni, oskardem itp.ROMEO Podaj mi oskard i drg. We topismo; Oddasz je memu ojcu jak najraniej. Daj no pochodni. Co bd tu usyszysz Albo zobaczysz, pamitaj, jeeli Mie ci ycie, pozosta z daleka I nie przerywa biegu mej czynnoci. #W to oe mierci wej chc czci po to, Aby zobaczy t, co w nim spoczywa, !Lecz gwnie po to, aby zdj z jej palca Szacowny piercie, ktry mi do czego Wanego nieodbicie jest potrzebny. Id wic, zastosuj si do moich ycze. Gdyby za poch zdjty ciekawoci, !Wrci podglda dalsze moje kroki, Na Boga, wszystkie koci bym ci roztrzs I posia nimi ten niesyty cmentarz. Umys mj dziko jest usposobiony, Niepowstrzymaniej i nieubaganiej Ni godny tygrys lub wzburzone morze. BALTAZAR Odejd, panie, i bd posuszny. ROMEO Okaesz mi tym przyja. We ten worek, Poczciwy chopcze, bd zdrw i szczliwy. BALTAZAR na stronie "Bd jak bd, stan tu gdzie na uboczu, Bo mu zy jaki zamiar patrzy z oczu. Oddala si. ROMEO Czarna pieczaro, o! ty wntrze mierci, Tuczne najdroszym na tej ziemi szcztkiem, Otwrz mi swoj zardzewia paszcz, !A ja ci now ertw rzuc za to. Odbija drzwi grobowca. PARYS To ten wygnany, zuchway Monteki, Co zamordowa Tybalta, po ktrym !al, jak mniemaj, sprowadzi mier Julii; I on tu przyszed knu jeszczezamachy Przeciw umarym; musz go przytrzyma. postpuje naprzd !Spu witokradzk do, niecny Monteki! !Moe si zemsta a za grb rozciga? Skazany zbrodniu, aresztuj ciebie; Bd mi posuszny i pjd; musisz umrze. ROMEO Musz, zaprawd, i po tom tu przyszed. Modziecze, nie dra czowieka w rozpaczy; Zostaw mi, odejd; pomyl o tych zmarych I zadryj. Bagam ci na wszystkie wzgldy, Nie wal nowego grzechu na m gow, Przyprowadzajc mi do pasji; odejd! Na Boga, ycz ci lepiej ni sobie; Bom ja tu przyszed przeciw sobie zbrojny. O! odejd, odejd! yj i powiedz potem: "Z aski szaleca ciesz si ywotem. " PARYS Za nic mam wszelkie twoje przeoenia $I aresztuj ci jako zoczyc.ROMEO Wyzywasz moj wcieko, bro si zatem. Walcz. PA O nieba! bij si, biegn po wart. Wychodzi. PARYS padajc Zabity jestem. O, jeli masz lito, !Otwrz grobowiec i z mi przy Julii. Umiera. ROMEO $Stanie si zado. Lecz kt to jest taki? To hrabia Parys, Merkucja plemiennik! !C to mi w drodze prawi mj sucy? Lecz wtedy moja nieprzytomnadusza Uwagi na to nie zwrcia; Parys, "Mwi, podobno mia zalubi Juli. !Czy on to mwi? czy mi si to nio? Czyli te jestem w obkaniu mylc, e jego wzmianka o Julii tak brzmiaa? "Daj mi ucisn tw do, o ty, w jedn Ksig niedoli ze mn zapisany! Zo twe zwoki w tryumfalnym grobie. W grobie? nie, moda ofiaro, nie w grobie, W latarni raczej, bo tu Julia ley; A blask jej wdzikw zmienia to sklepienie W przybytek wiata. Spoczywaj w pokoju, Trupie, rkami trupa pogrzebiony! skada ciao P a r y s a w grobowcu "Mwi, e nieraz ludzie bliscy mierci Miewali chwile wesoe; ich stre Zw to ostatnim przedmiertnym wybyskiem; Co podobnego i u mnie si zdarza? Julio! kochanko moja! moja ono! mier, co wyssaa mid twojego tchnienia, Wdzikw twych zatrze nie zdoaa jeszcze. Nie jeste jeszcze zwycion: karmin, Ten sztandar wdzikw, nie przesta powiewa Na twoich licach i bladej swej flagi Zniszczenie na nich jeszcze nie zatkno. Tybalcie, ty to pisz pod tym caunem? Mog czym lepszym zado ci uczyni, Jak e t rk, co zabia ciebie, Przetn dni tego, co by twoim wrogiem? Przebacz mi, przebacz, Tybalcie! Ach, Julio! Jake ty jeszcze pikna! Mame myle, e bezcielesna nawet mier ulega Wpywom mioci? e chudy ten potwr W ciemnicy tej ci trzyma jak kochank? Bojc si tego, zostan przy tobie !I nigdy, nigdy ju nie wyjd z tego Paacu nocy; tu, tu mieszka bd Pord twojego orszaku robactwa. Tu sobie sta zao siedzib, Gdy z tego ciaa znuonego wiatem Otrzsn jarzmo gwiazd zawistnych. Oczy, Spojrzyjcie po raz ostatni! ramiona, Po raz ostatni zegnijcie si w ucisk! A wy, podwoje tchu, zapiecztujcie Pocaowaniem akt sojuszu z mierci Na wieczne czasy majcy si zawrze! Pjd, ty niesmaczny, cierpki przewodniku! "Blady sterniku, pjd rzuci o skay $Falami ycia skoatan dk! Do ciebie, Julio! pije Walny aptekarzu! #Pyn twj skutkuje: caujc umieram. Umiera. Wchodzi O j c i e c L a u r e nt y z przeciwnej strony cmentarza, z latarni, drgiemelaznym i rydlem. OJCIEC LAURENTY wity Franciszku, wspieraj mi! Jak czsto O takiej porze stare moje stopy !O gazy grobw potrcay! Ktotu? BALTAZAR Przyjaciel, ktry was dobrze zna, ojcze. OJCIEC LAURENTY Bg z tob! Powiedz mi, mj przyjacielu, Co znaczy owa pochodnia wiecca Chyba robakom i bezocznym czaszkom? Nie tleje ona w grobach Kapuletw? BALTAZAR Tam wanie; jest tam i mj pan, ktremu Sprzyjacie, ojcze. OJCIEC LAURENTY Kto taki? BALTAZAR Romeo. OJCIEC LAURENTY Jak dawno on tam jest?! BALTAZAR Od p godziny. OJCIEC LAURENTY Pjd ze mn, bracie, do tych sklepie. BALTAZAR Nie miem; Bo mi pan kaza odej i straszliwie Zagrozi mierci, jeli tu zostan I kroki jego wa si podglda. OJCIEC LAURENTY Zosta wic, ja sam pjd. Dr z obawy, Czy si nie stao co nieszczliwego. BALTAZAR Gdym drzyma, lec owdzie pod cisami, Marzyo mi si, ze mj pan z kim walczy I e pokona tamtego. OJCIEC LAURENTY postpujc naprzd Romeo! Na mio bosk, czyja to krew broczy Kamienne wnijcie do tego grobowca? Czyje to miecze samopas rzucone Le u tego siedliska pokoju? wchodzi do grobowca Romeo! blady! Parys! i on take! I krwi zalany? Ach! c za fatalno Tak opakany zrzdzia wypadek! Julia si budzi. JULIA budzc si i podnoszc O pocieszycielu! Gdzie mj kochanek? Wiem, gdzie by powinnam I tam te jestem; lecz gdzie mj Romeo? Haas za scen. OJCIEC LAURENTY C to za haas? Julio, wyjdmy z tego Mieszkania mierci, zgrozy i zniszczenia. !Potga, ktrej nikt z nas si nie oprze, Wniwecz zamiary nasze obrcia. "Pjd; twj m ley martwy obok ciebie "I Parys take. Pjd; pjd, zaprowadz Do monasteru witych sistr zakonnych. Nie zwcz, nie pytaj, bo warta nadchodzi. Pjd, biedna Julio! Znowu haas. Nie mog ju czeka. Wychodzi. JULIA !Id z Bogiem, starcze; id, ja tu zostan. C to jest? Czara w zacinitej doni Mego kochanka? Trucizn wic zay! O skpiec! Wypi wszystko; ani kropli Nie pozostawi dla mnie! Przytkn usta Do twych kochanych ust, moe tam jeszcze Znajdzie si jaka odrobina jadu, Co mi zabije w upojeniu bogim. cauje go Twe usta ciepe. DOWDCA WARTY za scen Gdzie to? poka, chopcze, JULIA Id, czas koczy. chwytajc sztylet R o m e a Zbawczy puginale! Tu twoja pochwa. przebija si Tkwij w tym futerale. Pada na ciao R o m e a i umiera. Wchodzi warta z P a z i e m P! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&`c50c c ;c^Fv a r y s a. PA Tu, tu, w tym miejscu, gdzie ponie pochodnia. DOWDCA WARTY Ziemia zbroczona: obejdcie wkrg cmentarz I przytrzymajcie, kogo napotkacie. Wychodzi kilku ludzi z warty. Smutny widoku! tu hrabia zabity, Tu Julia we krwi pywa, jeszcze ciepa, Tylko co zmara; ona, co przeddwoma Dniami w tym grobie bya pochowana. Idcie powiedzie o tym ksiciu; pieszcie, Wy do Montekich, wy do Kapuletw, A wy odbdcie przegld w innej stronie. Wychodzi kilku innych wartownikw. Widzimy miejsce, gdzie zasza tu zgroza, Lecz w jaki ona sposb miaa miejsce, Tego nie moem poj bez objanie. Wchodzi kilku innych wartownikw z B a l t a z a r e m. PIERWSZY WARTOWNIK Oto Romea suga, znalelimy Go na cmentarzu. DOWDCA Niech bdzie pod stra, !Dopki ksi nie nadejdzie. Wchodzi kilku innych wartownikw, prowadzc O j c a L a u r e n t e g o. DRUGI WARTOWNIK Oto mnich jaki drcy i paczcy; Odebralimy mu ten drg i rydel, Kiedy si bokiem cmentarza wykrada. DOWDCA To jaki ptaszek; trzymajcie go take. Wchodzi K s i ze swym orszakiem. KSI Co za nieszczcie o tak rannej porze Sen nasz przerwao i a tu naswzywa? Wchodzi K a p u l e t, P a n i K a p u l e t i inne osoby. KAPULET Jaki by moe powd tego zgieku? PANI KAPULET Lud po ulicach wykrzykuje: Julia! Parys! Romeo! ", i jedni przez drugich Tumnie tu d do naszego grobu. KSI C to za postrach rozruch ten sprowadza? ! Odpowiadajcie! DOWDCA Miociwy panie! Oto zabity ley hrabia Parys! Romeo martwy i Julia, wprzd zmara, A teraz ciepa z puginaem w piersi. KSI Szukajcie, ledcie sprawcw tego mordu. DOWDCA Oto mnich jaki i Romea suga,Ktrych tu moi ludzie przytrzymali I ktrzy mieli przy sobie narzdzia Do odbijania grobw. KAPULET O nieba! ono, patrz, jak j krew broczy! "Pugina zbdzi z drogi; oto bowiem Pochwa od niego wisi przy Montekim; "Zamiast w ni trafi, trafi w pier mej crki. PANI KAPULET Niestety! widok ten, jak odgos dzwonu, Ostrzega staro m o chwili zgonu. Wchodzi M o n t e k i i inne osoby. KSI Monteki, wczenie wstae, aby ujrze Nadziei swoich wczeniejszy upadek! MONTEKI "Ach! miociwy ksi, ona moja Zmara tej nocy z tsknoty zasynem; Jaki cios jeszcze niebo mi przeznacza KSI Patrz, a zobaczysz! MONTEKI O niedobry synu! Jak si waye w grb uprzedzi ojca? KSI Zamknijcie usta alowi na chwil, Pki zagadki tej nie rozwiemy I nie zbadamy jej rda i wtku; Wtedy sam stan na skarg waszych czele !I bd waszej boleci heroldem Do samej mierci. Prosz was ospokj I niech ulegnie zy los cierpliwoci. Stawcie, na kogo pada podejrzenie. OJCIEC LAURENTY Ja to, o panie! lubo najmniej zdolny Do popenienia czego podobnego, Jestem, ze wzgldu na okolicznoci, Poszlakowany najprawdopodobniej O dzieo tego okropnego mordu. Staj wic jako wasny oskaryciel I jako wasny obroca w tej sprawie, $By si potpi i usprawiedliwi. KSI Mw, czego wiadom. OJCIEC LAURENTY Zwile rzecz opowiem, Bo tchnie mych pasmo krtsze jest zaiste Ni duga powie. Romeo, ktrego Zwoki tu le, by maonkiem Julii, "A Julia bya praw jego on; Jam ich zalubi, a dniem tajemnego !Ich poczenia by w dzie nieszczsnej Tybalta mierci, ktra nowoeca Wygnaa z miasta; i ten to bypowd Cierpienia Julii, nie al po Tybalcie. do K a p u l e t w Wy, chcc oddali od niej chmury smutku, Zarczylicie j i do maestwa "Z hrabi Parysem chcielicie j zmusi. W tej alternacie przysza ona do mnie I nalegaa usilnymi proby O doradzenie jej jakiego rodka, Co by od tego powtrnego zwizku !Mg j uwolni; w przeciwnym za razie !Chciaa w mej celi ycie sobie odj. Daem jej tedy, ufny w mojej sztuce, Usypiajce krople, ktrych skutek !Bynajmniej mi nie zawid, bo jej nada !Pozr umarej. Napisaem przy tym List do Romea, wzywajc go, aby Dzisiejszej nocy, o tej porze, w ktrej Dziaanie owych kropel miao usta, Zszed si tu ze mn dla wyswobodzenia Tej, co mu daa taki dowd wiary, Z tymczasowego jej grobu. Traf zrzdzi, "e brat Jan, ktry z listem by wysany, Nie mg si z miasta wydosta i wczoraj !List ten mi zwrci. O godziniezatem Na jej ocknienie cile naznaczonej Sam pospieszyem wyrwa j ztych sklepie, !Chcc j nastpnie umieci w mej celi, Pki Romeo nie przybdzie; aleKiedym tu przyszed (na niewiele minut Przed jej zbudzeniem), ju szlachetny Parys Lea bez duszy i Romeo take. Ona si budzi, jam si j przekada, By posza ze mn i to dopuszczenie Nieba przyja z korn ulegoci, Gdy wtem zgiek nagy sposzy mi od grobu, A ona, gucha na moje namowy, Rozpacz zdjta, pozostaa wmiejscu I, jak si zdaje, cios zadaa sobie. Oto jest wszystko, co wiem; omaestwie Marta zawiadczy. Jeli to nieszczcie Cho najmniej z mojej nastpio winy, Niech mj sdziwy wiek odpowie za to Na kilka godzin przed bliskim ju kresem Wedle rygoru praw jak najsurowszych. KSI Jako m wity zawsze nam by znany. Gdzie jest Romea suga? C on powie? BALTAZAR Zaniosem panu wie o mierci Julii; Wraz on wzi poczt i z Mantui przyby Prosto w to miejsce, do tego grobowca. Ten list mi kaza rano odda ojcu; "I w grb wstpujc zagrozi mi mierci, "Jeli nie pjd precz lub nazad wrc. KSI !Daj mi to pismo, przejrz je a teraz, Gdzie pa hrabiego, co wart sprowadzi? Co twj pan, chopcze, porabia w tym miejscu? PA Przyszed kwiatami ubra grbswej przyszej; Kaza mi stan z dala, com te zrobi; Wtem kto ze wiatem przyszed grb otwiera I mj pan doby szpady przeciw niemu; Co zobaczywszy, pobiegem po wart. KSI List ten potwierdza sowa zakonnika, Bieg ich mioci i Romea rozpacz. Biedny modzieniec pisze oprcz tego, e sobie kupi gdzie u aptekarza Trucizny, ktr postanowi zay W tym tu grobowcu, by umrze przy Julii. Rzecz jasna! Gdzie s ci nieprzyjaciele? Patrzcie, Monteki! Kapulecie! jaka Chosta spotyka wasze nienawici, Niebo obrao mio za narzdzie Zabicia pociech waszego ywota; I ja za moje zbytnie pobaanie Waszym niesnaskom straciem dwch krewnych. Wszyscy jestemy ukarani. KAPULET Monteki, bracie mj, podaj mi rk: Niech to opraw [8] bdzie dla mej crki; Wicej nie mog da. ----- [8] tj. posagiem MONTEKI Lecz ja mog "Wicej da tobie nad to: ka bowiem Posg jej ula ze szczerego zota, By si nie znalaz szacowniejszy pomnik Po wszystkie czasy istnienia Werony Jak ten, pamici Julii powicony. KAPULET Tak i Romeo stanie przy swej onie; "Dzielc za ycia, zczmy ich po zgonie. KSI Chodmy std, by pomwi O tych smutkach, Jednym wybacz, a drugich ukarz, Ponur zgod ranek ten skojarzy; Soce si z alu w chmur zason tuli; Smutniejszej bowiem los jeszcze nie zdarzy, Jak ta historia Romea i Julii. Wychodz.    !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFkaza. PA Straszno mi bdzie pozosta samemu Wpord cmentarza; jednake sprbuj. Oddala si. PARYS Drogi mj kwiecie, kwieciem posypuj Twe oblubiecze oe. Baldachimem Twym s, niestety, gazy i proch marny, Ktre oywcz wod co noc zrosz Lub, gdy jej braknie, zami mej rozpaczy. !I tak co nocy na twoj mogi "Kwiat bd sypa i gorzkie zyroni. P a gwide. "Chopiec mj daje haso; kto si zblia. Czyja to stopa mie noc tu zmierza I ten aobny mj przerywa obrzd? Z pochodni nawet! Odstpmy na chwil. Oddala si. Wchodzi R o m e o i B a l t a za r z pochodni, oskardem itp.ROMEO Podaj mi oskard i drg. We topismo; Oddasz je memu ojcu jak najraniej. Daj no pochodni. Co bd tu usyszysz Albo zobaczysz, pamitaj, jeeli Mie ci ycie, pozosta z daleka I nie przerywa biegu mej czynnoci. #W to oe mierci wej chc czci po to, Aby zobaczy t, co w nim spoczywa, !Lecz gwnie po to, aby zdj z jej palca Szacowny piercie, ktry mi do czego Wanego nieodbicie jest potrzebny. Id wic, zastosuj si do moich ycze. Gdyby za poch zdjty ciekawoci, !Wrci podglda dalsze moje kroki, Na Boga, wszystkie koci bym ci roztrzs I posia nimi ten niesyty cmentarz. Umys mj dziko jest usposobiony, Niepowstrzymaniej i nieubaganiej Ni godny tygrys lub wzburzone morze. BALTAZAR Odejd, panie, i bd posuszny. ROMEO Okaesz mi tym przyja. We ten worek, Poczciwy chopcze, bd zdrw i szczliwy. BALTAZAR na stronie "Bd jak bd, stan tu gdzie na uboczu, Bo mu zy jaki zamiar patrzy z oczu. Oddala si. ROMEO Czarna pieczaro, o! ty wntrze mierci, Tuczne najdroszym na tej ziemi szcztkiem, Otwrz mi swoj zardzewia paszcz, !A ja ci now ertw rzuc za to. Odbija drzwi grobowca. PARYS To ten wygnany, zuchway Monteki, Co zamordowa Tybalta, po ktrym !al, jak mniemaj, sprowadzi mier Julii; I on tu przyszed knu jeszczezamachy Przeciw umarym; musz go przytrzyma. postpuje naprzd !Spu witokradzk do, niecny Monteki! !Moe si zemsta a za grb rozciga? Skazany zbrodniu, aresztuj ciebie; Bd mi posuszny i pjd; musisz umrze. ROMEO Musz, zaprawd, i po tom tu przyszed. Modziecze, nie dra czowieka w rozpaczy; Zostaw mi, odejd; pomyl o tych zmarych I zadryj. Bagam ci na wszystkie wzgldy, Nie wal nowego grzechu na m gow, Przyprowadzajc mi do pasji; odejd! Na Boga, ycz ci lepiej ni sobie; Bom ja tu przyszed przeciw sobie zbrojny. O! odejd, odejd! yj i powiedz potem: "Z aski szaleca ciesz si ywotem. " PARYS Za nic mam wszelkie twoje przeoenia $I aresztuj ci jako zoczyc.ROMEO Wyzywasz moj wcieko, bro si zatem. Walcz. PA O nieba! bij si, biegn po wart. Wychodzi. PARYS padajc Zabity jestem. O, jeli masz lito, !Otwrz grobowiec i z mi przy Julii. Umiera. ROMEO $Stanie si zado. Lecz kt to jest taki? To hrabia Parys, Merkucja plemiennik! !C to mi w drodze prawi mj sucy? Lecz wtedy moja nieprzytomnadusza Uwagi na to nie zwrcia; Parys, "Mwi, podobno mia zalubi Juli. !Czy on to mwi? czy mi si to nio? Czyli te jestem w obkaniu mylc, e jego wzmianka o Julii tak brzmiaa? "Daj mi ucisn tw do, o ty, w jedn Ksig niedoli ze mn zapisany! Zo twe zwoki w tryumfalnym grobie. W grobie? nie, moda ofiaro, nie w grobie, W latarni raczej, bo tu Julia ley; A blask jej wdzikw zmienia to sklepienie W przybytek wiata. Spoczywaj w pokoju, Trupie, rkami trupa pogrzebiony! skada ciao P a r y s a w grobowcu "Mwi, e nieraz ludzie bliscy mierci Miewali chwile wesoe; ich stre Zw to ostatnim przedmiertnym wybyskiem; Co podobnego i u mnie si zdarza? Julio! kochanko moja! moja ono! mier, co wyssaa mid twojego tchnienia, Wdzikw twych zatrze nie zdoaa jeszcze. Nie jeste jeszcze zwycion: karmin, Ten sztandar wdzikw, nie przesta powiewa Na twoich licach i bladej swej flagi Zniszczenie na nich jeszcze nie zatkno. Tybalcie, ty to pisz pod tym caunem? Mog czym lepszym zado ci uczyni, Jak e t rk, co zabia ciebie, Przetn dni tego, co by twoim wrogiem? Przebacz mi, przebacz, Tybalcie! Ach, Julio! Jake ty jeszcze pikna! Mame myle, e bezcielesna nawet mier ulega Wpywom mioci? e chudy ten potwr W ciemnicy tej ci trzyma jak kochank? Bojc si tego, zostan przy tobie !I nigdy, nigdy ju nie wyjd z tego Paacu nocy; tu, tu mieszka bd Pord twojego orszaku robactwa. Tu sobie sta zao siedzib, Gdy z tego ciaa znuonego wiatem Otrzsn jarzmo gwiazd zawistnych. Oczy, Spojrzyjcie po raz ostatni! ramiona, Po raz ostatni zegnijcie si w ucisk! A wy, podwoje tchu, zapiecztujcie Pocaowaniem akt sojuszu z mierci Na wieczne czasy majcy si zawrze! Pjd, ty niesmaczny, cierpki przewodniku! "Blady sterniku, pjd rzuci o skay $Falami ycia skoatan dk! Do ciebie, Julio! pije Walny aptekarzu! #Pyn twj skutkuje: caujc umieram. Umiera. Wchodzi O j c i e c L a u r e nt y z przeciwnej strony cmentarza, z latarni, drgiemelaznym i rydlem. OJCIEC LAURENTY wity Franciszku, wspieraj mi! Jak czsto O takiej porze stare moje stopy !O gazy grobw potrcay! Ktotu? BALTAZAR Przyjaciel, ktry was dobrze zna, ojcze. OJCIEC LAURENTY Bg z tob! Powiedz mi, mj przyjacielu, Co znaczy owa pochodnia wiecca Chyba robakom i bezocznym czaszkom? Nie tleje ona w grobach Kapuletw? BALTAZAR Tam wanie; jest tam i mj pan, ktremu Sprzyjacie, ojcze. OJCIEC LAURENTY Kto taki? BALTAZAR Romeo. OJCIEC LAURENTY Jak dawno on tam jest?! BALTAZAR Od p godziny. OJCIEC LAURENTY Pjd ze mn, bracie, do tych sklepie. BALTAZAR Nie miem; Bo mi pan kaza odej i straszliwie Zagrozi mierci, jeli tu zostan I kroki jego wa si podglda. OJCIEC LAURENTY Zosta wic, ja sam pjd. Dr z obawy, Czy si nie stao co nieszczliwego. BALTAZAR Gdym drzyma, lec owdzie pod cisami, Marzyo mi si, ze mj pan z kim walczy I e pokona tamtego. OJCIEC LAURENTY postpujc naprzd Romeo! Na mio bosk, czyja to krew broczy Kamienne wnijcie do tego grobowca? Czyje to miecze samopas rzucone Le u tego siedliska pokoju? wchodzi do grobowca Romeo! blady! Parys! i on take! I krwi zalany? Ach! c za fatalno Tak opakany zrzdzia wypadek! Julia si budzi. JULIA budzc si i podnoszc O pocieszycielu! Gdzie mj kochanek? Wiem, gdzie by powinnam I tam te jestem; lecz gdzie mj Romeo? Haas za scen. OJCIEC LAURENTY C to za haas? Julio, wyjdmy z tego Mieszkania mierci, zgrozy i zniszczenia. !Potga, ktrej nikt z nas si nie oprze, Wniwecz zamiary nasze obrcia. "Pjd; twj m ley martwy obok ciebie "I Parys take. Pjd; pjd, zaprowadz Do monasteru witych sistr zakonnych. Nie zwcz, nie pytaj, bo warta nadchodzi. Pjd, biedna Julio! Znowu haas. Nie mog ju czeka. Wychodzi. JULIA !Id z Bogiem, starcze; id, ja tu zostan. C to jest? Czara w zacinitej doni Mego kochanka? Trucizn wic zay! O skpiec! Wypi wszystko; ani kropli Nie pozostawi dla mnie! Przytkn usta Do twych kochanych ust, moe tam jeszcze Znajdzie si jaka odrobina jadu, Co mi zabije w upojeniu bogim. cauje go Twe usta ciepe. DOWDCA WARTY za scen Gdzie to? poka, chopcze, JULIA Id, czas koczy. chwytajc sztylet R o m e a Zbawczy puginale! Tu twoja pochwa. przebija si Tkwij w tym futerale. Pada na ciao R o m e a i umiera. Wchodzi warta z P a z i e m P! rola 0n5r7R(rkP(ۃuqk&k{AgB@k0k{((PP p@  BP*Jp|v@@@@@@@@@@ P @@@@@ pp ` p @pp(H @p @@ppppx @@@@```` @@@@ <B@< PPP8DD88DD<`DDDl8DD8 8DD8 p@  xDDD((( UUUU""HH00HHD( @@@@@ @@@@@@@@@@pxxppxxpp0@@@@@@p`pp@@@@@@ ` ppxxp@ @@@@@@0xPPP DP PPPP  @ @@@@@@@  @@@@@@@ P pp?y! AG,(HX88 1 1p`a000aa8 11a0cF 4L֘0N0 00`1 0c0qÞ~```? 000000 `@`Ɓ0800p`c̈́ 0,x$~LØ000p`0a0``a<ь20@8?@ݰ̰00̰?~ ``900gccccckwg  χ#f6gfُ;=܁ÀÀÀÀÀ0q333331x~b bt:FFBp <0B0ba\<ff6fff? `pfgSYI " """""(DEF!@@0NFGLDBqB!A!A  0Ѓ#"""""B @@@ 8 08?0|x   @pxt  @@@@`@@@pp(Ppp p@ HH pp p@   @@8DD8@@P`@@x PPP   @@ @Y Fl ,3s00w333333333voaaaaax ?``c8a    s ``````````` ?aaacmffcpcxa 00}3111115ffccdgy333  ǝ ̞ ``gcccccko   'Fnl&  .&<ff6fff;w?w;;=>67311ǁv|ƼƘ99lfpx8070<080`037?x;<1ffffffgfff31191ppُ  0ppc00g0cppfff39188 ``@$HH$H$$H =X<f@f??@1?00008xl~233aB ``c0c0`pac0c0k0q~>L dCCHFCA 4 ?`L`B"L &""   @@@@@@@@@@!">!  4  `  1!!!!!"`F`L0?x<???xx 00|z000l00̰x~2cf`|`q>3aaaaa3 8  g333333333c3ǟ11080115F"@H   "dH$$>$$$$$  ҂Zl$8HHHHHHH ?00 @@@@ $$$$$$$$$o/?       P`P@P@P@P@P @  II|  @P@P0А? 0@  π|~88|=><<<<<<<<<<<<<<<<<<<xx||<|<|xaCCG>p{3>|> 8<< |<<<<|<<<<~~?xp0`p88p?>x8pp`0`@<<xppp  8p<8p00=>0888xxx|<?0@p