.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBAHٟHYHdAD dT,0Q 4 4:9Q 4 4:N8Q 4 4: S 4:8  0S`H`hH`/.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBA 0Uih7 RUD@ 0X@ q`PUUQ HAptbd5Q1QUUQl)`D` P@ @I Hps'6FTQE%In@p`P+5@;7g;#Oh(qF&PRQ oOwww.a$PcWЏ`^&'_ ?dP@*Q?piIp`5SQUEU`ߖ_p`_c~P?@G@FTtU4b_`dHpw6fP0;UhGsPpIwrF@TPAUE@?c@`@wGfaUP ?Ph`tp@ff1UU$b!o{׀(2?ulB_a{%aQbrf>)< ^ 5~C?B{A H7p6 `^Q5UU@IFtrdUQE@??faUR0U?@)A)(wJfZS00%1[1F!wpfU!U UU4AwwGf~_ @DwfaS#P`@A0PU@k_ ! T?2ifa$UEDQ$!?^%^?#I@hwttFbBEqA  wBd@Q@biq_TR0BC?ww??QbTUBU4$??dQC!?ۙA_swwbE3_Ai~$_~`1P0S$I`QiÆqw 6UT'@i `h`GGGf&A%`iݑhHq#FF]E$E~a Iqi!GOETHH#`P1a C@q@81b@r6F0`ffPFR??01?HB*i8btwa79*Q@ _ TPp#```0w%FS ?`0660SS R8 DqF6 Qy@`p?TPU4q? ~@  7 _0\/zz @0H??*kp3$$$$RSSC4FF%RteC4VG%RddC455%BBBBX=RJZ9gs{X=LJZ1gs{gCClC)C] 𵆰KN$kIHRR!B!GOys@-h$U`!!4, W@  7B  ?' xG 7(9"HBa8dI# h@C8!> - @'% x 7 / ' L '` h #@ Hx( GhCXC C2C J'PhR{3:3z;@* 9+ѐpGhC񵂰 )Hh.8PCpR(0 9 B %($EHh( "B"1# .1o0:0z!@4B Hh ))IBIIIBIIAG1hCHIh h`B@@#@Oi#B i1a)ۉ HaaI ` !@CpGhCCC!"R( KR(HQ1B !HpG0  #GK *KK#A#CETS0 \ ,!!1BCR0(۰pG0*A A"I2 "HpG@I" pG@NhH1iCA@@ 0a xA(h (ya` h 7B  ?'! 1@#BHМC` GC "JI# h@#[B EHpEI hO#'<pK $x#Cp"Cp8< $Qx9K!CQph !#B!`4I`4I3IMH`$] h`!!4,*L C8a!Lhi@Hhh (ڠ!I!IXH` 8@H8@$( 2`!4 ,L C I  IMGC2lCC `8` $M/`U/ HC(a/ / ` Ӯh/ѰI/IX` @/(/ H @O8CGC h`` G G Oh 0*2Rh"B"]GCK"hB"%0NGCB828!RGOFFONwith RONOFFSLOWMO5min10min30minOFFIIIIIIIIIIIIIIINormalTurboCrapProtGBAGBPNDS1P2PLink2PLink3PLink4PBlackGreyBlueNoneYellowGreyMulti1Multi2ZeldaMetroidAdvIslandAdvIsland2BaloonKidBatmanBatmanROTJBionicComCV AdvDr.MarioKirbyDK LandDMGMGBSGBCGBAGBAuto Goomba Pogoomba ' I" ;`AHx('@I XhF? @HAIx XiFhFiF" F;O @ 2 2 > GPowered by XGFLASH2.com 2005uChav2.2 on wC`C`B autofire: A autofire: 2`Controller: Display->Other Settings->Link TransferSleepRestartSave State->Load State->Manage SRAM->Exit Q" 6h:H;Ix X:hFiF 8H8Ox8:XhFiF 6L7Ix X6hFiF x4I X4hFiF 4H4h :XhFiF y0:XhFiF /H/x:XhFiF /H/hhFiF G Other Settings(`VSync: _`FPS-Meter: C`Autosleep: `EWRAM speed: 2Swap A-B: Autoload state: (Goomba detection: PaGame Boy:  " HIh XhFIiF 7HIx XhFfOKBa  @&60`.CH p ;pAH[#  >Np00Xp!000pp@;p#C3H&1H1A1HA(1%H&V f>Й(`]0 Z&v  # 06N<,$$ 4D=- Hh. 47?/ JGgCTCC brac#\T3:рpG H!I LhB 8hB <`x`Gg1W!"Cxx;Cx?;Cx?;CY02*ۀpG e") |"* wZ'?рG Write error! Memory full. Delete some games.1K1Oh#[<f'BC#fB7B+) #[B 5 (92>.'C.`h`=- 9*d'C'``` I02 `!Ip02B @I9 GCg^)2:p01ypG "S!H9 !7< 9< !7< }9 79 G00:00:00 - 00/00kKCIh h&1+AL! + + h)89B)) !`  Y'# ` B )"B" 0 1_Bѡh7  &.ѽB  i"2 D/"3 =( ("B" 0." )7 (" H` `GCgPush SELECT to deleteSave state:Load state:Erase SRAM:CKL(#[30 g``Hh`Hh2`HOx(8I Hh1.1"8NGg0CPCuCgCTC LjF ` (ќG  "! h-!h8BH ` 8@jF (H8@C #L!:#k LjF `  @"! h("! h 8@jF H8@GgCd#C% I NBh3B1` *I `GgCIh" J)0% )>hI`GgCH#h@pGlC( Hh/jF!(HhGPCTC(јG ") O#!";HhjF!v( "!6( g Saving.gPC(4! N(-h()!D("#[M0"#K!I H631!"H`!8Gg0!HKJ?"!GgA(< Hx8Hhw! ! -hB "RIH<// "Ah J00""RIH"GdCPCHx"Hh-jF! (hBE"R I HjF!8(zGdCPC  .MiF(`(G @&h%(B(!{%mH5hB#[B I") `%5<- M"!(h)h8BH(` 8@iF ( H8@CpC ROM not found.I(IjF! ("L#[0" IHhqHhHqHIx xCI x CI xICqHxHhO`/"! #[0"Gg0g8\_C(C_dCPC(!jF! (Jy`Ay J`y Jp!@ Jp!@ J#pI@@ pG8\_C(C_&O(C !I%=p70BjF! Z(L#[0"IHJhqHhHqHxqxyCq/`"! #[0"Gg0g8\_CC8O8J9j `%3L.S][D/7>W S BՉ-63CCBiсщ) щIaZ %KB$H!!с!C P CKBH!KBH!KBPh(Е`h(Аh8`HH8bH#CpG!`Q`сQ`gC @0&@  HKhB Hx( H! I CII#CpGC0vC CB0ӄFR) xp@Iу:Ӱɸ:Ұ 2 p Cp p p xpI@R`FpG CCXPpGR\TpG/Y@P@ KRB#BBRB[AB Z@P@Y@pGGGGG G(G0G8G CфF0 LC+@# @pB0`FpG xpI[*pG2x+ x1p2+pG/KRB#BBRB[ABpGFCˀ  xx[IR gFpGFRp@: C C  :ӁTR`FpGxG0`B @ @   !QR B0`BaB/F C ӰL;C+@рҰ xpI@+ R`FpG p@R`FpGxG--N< \/ Divide by zero///4 ,P$PP //38//1e "" \  /\ \$/< }Ϡ0\ }Ϡ@\  @0}ϠP\ // XTS4xVͫ0 FhnzZ~h2 0;.Yk  RT;h;h;h;;;T; T; = = =<<<<<===<<<<<<" =l=H=T; O-<04 +**)HAIB*@/@GPO|xt,`- .{H x@@44P,T(X$\ㄔGO 2 ZB^?O/pD-逡$ b(`4@ 0 PPQ0S$pD/XCP ` w9`9@9,C BB4Cx0@P`x404x40x4L-`ጠ匰Z @O PPQP$T0IE?@  L/xxxx h>P`@: ;;,'t,C2\+phà`àbàcàdàeàhàiàlàmàpàrà`sàtàu` àxàyà|à}ààà`bcdehilmprs`tu` xy|}wxFFFG8GhGGG H(??(@@(AA(B?(M3"o{3"o{3"o{3"o{UUUUUUUUUUUUUUUUUUZJZcUUUތk)ZcZJggU F%)YZJZcޢBk{URZJ!1sJ!!scR)祥{))Bu)ksJ!!scR)祥{))BތZsJ!!kkcB{))BȐPDBRRRRZZk{!BRZ{9RZ{9RZ{9Zk{!Bε!)99JZ9ﭥkZZB猥BRkRRRBZޜkf!BRUURBΌZR>sB3 wx#5 ZM`) UUUѩQH%GGM[jcBs{!%   @h*>` ; 8L 50@  ,$ /P-"P-p???????-???/@-L =@P 1 @@@0S@/0S@/                  @-BJRZbjrz "&.B1.07, T\ 0P@0/P00/$0/  R 0/޼ DP`l  0܀P:O-@PB A  ᠀堐cp@DA`PPP` \ EX P: O 0@-S"I 0  \0 Π0 S( 000 Q@@Ao 0!CexV4-$2X$QP$? @P,,0 R :Q0A 2 --N< \  Divide by zero!"!!"!"!!""!!"!""""!"!!""!!"!""""!!!!!!""""!"!!"!!!!!!!"!!""!!"!!!!!!!"""""!!"!!!!!!!!!!!!!0CFGNINTENDOxG[?xGbxGDxG\?xGZxGxG\xG xGxGxGexGxGqxGxGXTW@XTW@XTWXXTW$ %Ƞ B.瀀XTWX XTW2T12@XTW21TE112@XTWX\ကXTW0@2#D#@XTWČ~ B. B.XTW'1p2#!2XTW%Ƞ +LကXTWXE XTWe\2T12eT@XTWe\21TE112eT@XTWTXကXTW0L2#@#L@XTW$ PI@XTWhXTW$ &Ƞ B.瀀XTWh XTW2d12@XTW21dF112@XTWhlကXTW0E@2#@XTWXTW'1p2#!2XTW&Ƞ +LကXTWhF XTWfl2d12fd@XTWfl21dF112fd@XTWdhကXTW(0d@2E@XTW@HXTWxXTW$ 'Ƞ B.x XTWx XTW2t12@XTW21tG112@XTWx|ကXTWD QDR T"@ 22#1@XTW@T 2231@XTW@HXTW'1p2#!2XTW'Ƞ +xLကXTWxG XTWg|2t12gt@XTWg|21tG112gt@XTWtxကXTWD$ 2@XTW@HXTW|XTW$ 'Ƞ B.xG XTW||倀XTW'Ƞ + 212  B.XTW'Ƞ + 21@112  B.XTW'Ƞ B.XTW12@XTW@HXTW|'1p2#!2XTW'Ƞ +xGLကXTW|@|倀XTW2D12@XTW21DD112@XTWLကXTW22#@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTW'Ƞ +X\ကXTWXP@XTWT%T@XTWT&T\@XTWTP@XTWT'T\@XTWTP@XTW'Ƞ +TXကXTWT$T@XTWh`@XTWhd@XTWhd@XTWh`@XTWhd@XTW'Ƞ +hlကXTWh`@XTWd%dl@XTWd`@XTWd&d@XTWd'dl@XTWd`@XTW'Ƞ +dhကXTWd$d@XTWxp@XTWxt@XTWxp@XTWxt@XTWxt@XTW'Ƞ +x|ကXTWxp@XTWt%t|@XTWtp@XTWt&t|@XTWtp@XTWt't@XTW'Ƞ +txကXTWt$t@XTW% 'Ƞ B.瀀XTW%'Ƞ B.瀀XTW& 'Ƞ B.瀀XTW&'Ƞ B.瀀XTW' 'Ƞ B.瀀XTW'Ƞ  B.瀀XTW PI@XTW@H$ 'Ƞ B.瀀XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTW'Ƞ +LကXTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW'Ƞ +$L02!2XTW$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW'Ƞ + (!$@02!2XTW(!$@02!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW'Ƞ +$LT02 2#!2XTW$@T02 2#!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW'Ƞ + 2##?$@2# 2#D1!2XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW'Ƞ +2L1XTW2@1@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW'Ƞ +0L41XTW@1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW'Ƞ +0L1XTW0@1@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW'Ƞ +$ T02 2#!2XTW$T02 2#!2@XTWg XTW|Ě -,XȌ,Ȍ|ĊTXXTW XTW -XTWa XTW%|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$L02!2XTWI|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWXTW@H|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -XTWXTWXTW I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Qf  -XTW (!$@02!2XTWI XTW|Ě -,hȌ,Ȍ|ĊdhXTWJ XTW XTW&|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$LT02 2#!2XTWIOhXTWXTW}XTW 2##?$@2# 2#D1!2XTWI& $ XTW|Ě -,xȌ,Ȍ|ĊtxXTW%( $ v뀀XTW'|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW2L1XTWI |(!|02 "2XTW' -@XTWČ$  B.XTW0L41XTWI( LXTW|Ě -,Ȍ,HȌ|ĊL0P ;XTW%( oLကXTW@XTW  $|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q8 XTW0L1@XTWI0s|(!x02 "2XTW|t倀XTWČ +LXTW|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -H@H$ T02 2#!2XTWI80O- ģij,F.  !#RO/#>5:5`   h/<<3   4# R $# ,/  /"P" R" B4 4@ FxGQEĊQEĊ x ĊG @ĊQEOĊ$ P P@ $ @: $  vR $ $@ H  P  X ` @ I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWPFPFh>P01// \J" 3--:--. .:::::::.TA`AlAxAA:AAAAAAAAA:B B,B8BDBPB\B:::::::::BBBBBBBBBBBBBBBB@56d6677:477778::::::::::-::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: \(UWQL \UWQLRead from OAM. Wrote to OAM. \J2--:----:::::::-<@H@T@`@l@:x@@@@@@@@@:A AA$A0A  ˌ  ˌLT!L t >  ˌ  +xxxxSNtuuh>Ix^Z!`@@&9_9_9_9_`?DDDD@ D H L P T X T X  PO4OdO::::(;|;;;-<;:: v  (;=L<$<!Q@-U@ nO4rOP$ P$ P$ P$ P$ (;<<: 9: =0=:+ P CSv(;\=;;?(;=<:(;=::C9@-0<<<<8$@DA$HLI -$@DHL$T?99 0Px h8Tx0`|  P 8Lt@`4PhH 4 ` |       8 P l        4 P |        @ X t       $ @ X t       <X p0\(<Pdx @l4p$`(\$THH0Lh ,Hh(Dd0d<l (ldlBDTl$ X h P$     !(!d!!!!!0"X"""""#<#T#### $ $$$$:::::::(::::8 ;;D+bkGG@@>BEoE>B>RG>Uff s nٙgcnܙ3>CLAS LEAR 003 Copyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. >P Q1b͛ >a>&> > ͜:\ BS ( O>ͧ ͮ Ϳ ͮ G ͮ Q|r>>xE>@A>>@ v(́ Vw cog_ 9W -O G  < >O < >Oͳ S  (((# ("(*( */͘^# = >O| < >O|!>w# !6# 6#6# ! 6#6# 6# B͜ w  O> O͜Oͮ < 8>   G3 8  3 8 #@w    (=> O> >O͜Oͮ 0< O  ͟ w  ͮ y  {   G3  3  O w  ͮ y  > > >>!>A!@}|!* a* OG> > >>>!>A!@}|- = 3  -(>(>ʘ 3  u,#> >(og #F+Nx<(,x ͷ ͮ Q>$(>ͯ ͮ Q> (!В@(=3 y !В@y( 3 y >G ͮ Q O> |y (((( ($((!p(! !!!!~"  ! (q! (j!H (c!p (\! (U! (N! (G! (@! (9!: (2!b (+! &! !! ! !a* Przewi Wers Str. Roz. Wsz Liiku: Rivi Sivu Kapp LopBlttern: Zeil Seit Kapt AlleDfiler: Ligne Page Chap ToutScrolla: Rad Sida Kap Hela Lista: Linea Pagina Cap. Tutto Blader: Lijn Blad Hfdst Alles Bla: Linje Side Kap Alle Despl.: Lnea Pgina Cap. Todo Mudar: Linha Pagina Cap. Tudo Despl.: Lnia Plana Cap. Tot G<8-(>> 7 > O O ( u> 7 => G!x(~# * !6# x y!(#!@(!(!(!@y(=]T! P* P* P* P* > >A! y( >"" " N"O">A> >A! y( *GN 6*GO . * >!A 3  > >A!   # A! @6# x !~#(  o&MD)))  0( 8 V#F#' y z_k&)}o ! {(8=xw#wyw#wˇ@@>@>GHI!`>" " !` y(=> W>'('('(y !`Q'('('((,>O!`>" x >" x `>" x >Ow#<  6# !>"< ! "< !@6# ! 6# !>("< !  "< ́> /7G>/Gx>0(>>$ x >$@(D ɇƀhiA * >hiA * >h@iA * ɇƀjkA * >jk@A * ==|================<=MBFONTMonospaced @@@@@@@``@ @ @@@`@@ @@@@@ @ @@@@@ @`@ @@@ࠠ@@@@@ @ `   ࠠ @@ࠠࠠࠠ @@ @ @@ @ @ @@@ࠠࠠࠠ@@@@@ ࠠࠠ@@ࠠࠠ ࠠ @@@@@@@@@@@@ @@@`@@@@@`@@@ ` `@@  ࠠ ࠠ`@@@@@ࠠ @@@@@@ @@@@@@@ ࠠࠠࠠࠠ  @`@@@ @@  @ @@@@ @@@@@@@@@ @@`@`@ࠠ@`@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@  @@ @ ࠠ@ @ @ @ࠠ @@`@@@@ @ @ @ ࠠ@ @ @ @@@@@@@@@@ࠠࠠ0@@@@@@   @@  @ @@@@ @@@`@@@@@@ @ @@@@ @@@ @` @ @@ @@`@@@ @ @ @@@ @@@@@@@@ࠠ @ࠠ@ࠠ@ࠠ@ࠠPࠠࠠ@ࠠࠠ@ @@ @@@@  @ @ P  @  @@ @ @ @@@@@@@@@@@@@@@@@  @ࠠ@ @ࠠ@Pࠠ@@@ @@ @  MBFONTVariable pitch PPPPP x(  @ࠠ@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@ @ `   ࠠ @@ࠠࠠࠠ @@ @@ @ @ @@@ࠠࠠࠠ@@@@@ بȨࠠࠠࠠ ࠠ @@@@@@@P@@@@ @@@@@@ @@@@@@@ ࠠ ࠠ`@@@@@ࠠ @@@@@@ࠠ@@ࠠࠠ` ࠀ @P@  @ @@@@ @@ @@P```ࠠ@`@@@@@@@@@@@@@@@@@ @P@  @@ @ ࠠ@ @ @ @ࠠ@@HHP\T@ @ @ @ ࠠ@ @ @ @@@pPpࠠࠠ xx $HH$ xx@ @@@@ @@@`@@@@PPPPP@ H$H(8 8 ( @ @@ࠠ @ࠠ@Pࠠ@ࠠ@@ @  @@@ @@@@@@@@@pHHHHpȨ@ࠠ@ࠠ@ࠠPࠠPpp@Ȉ@ @@ @@@@@  @ @ P  @  @@ @ @ @@@@@@@@@@@@@@@@@p` @ࠠ@ࠠ @ࠠ@ࠠPࠠࠠ@@@@ @@ @ ࠠ pSo c/ c| c$ c0^ c;  " KRL LEAR " WILLIAM SHAKESPEARE OSOBY Lir krl Brytanii Krl francuski Ksi burgundzki Ksi Kornwalii Ksi Albanii Hrabia Kent Hrabia Gloucester Edgar, syn Gloucestera Edmund naturalny syn tego Kuran dworzanin Doktor Bazen Oswald marszaek dworu Goneryli Herold Starzec dzierawca w hrabstwie Gloucestera Goneryla Regana crki Lira Kordelia Rycerze z orszaku Lira, sudzy Ksicia Kornwalii, dworzanie, rotmistrze, onierze, goce i inne osoby. Rzecz dzieje si w Brytanii w XXXII wieku wiata. AKT PIERWSZY SCENA PIERWSZA Sala gwna w paacu L i r a. K e n t, G l o u c e s t e r i E d m u n d. KENT Mylaem, e krl bardziej sprzyja albaskiemu ni kornwalskiemu ksiciu. GLOUCESTER Tak si nam zawsze zdawao; ale teraz, przy rozdziale krlestwa, nie wida wcale, eby ktry z tych dwch ksit w wikszej by asce u niego; bo rwno wzgldw tak. jest cile odwaon, e najpilniejsze badanie nie moe dociec, ktraz dwch poowic wyej stoi. KENT Czy to wasz syn, milordzie? GLOUCESTER Wychowaem go moim kosztem; tak czsto musiaem si rumieni uznajc go za syna, e teraz ju jestem zahartowany. KENT Panie, nie mog poj, o czym mwisz. GLOUCESTER Ale matka tego modego czowieka poja mnie, mj panie, wskutek czego ono jej si zaokrglio, a syn dosta si do kolebki wczeniej ni m do jej oa. Nie wszyszw tym teraz grzechu? KENT Nie mog pragn naprawienia grzechu, skoro skutek jego tak jest przystojny. GLOUCESTER Mam przecie, panie, i syna prawowitego, o par lat starszego od tego, ktry nie jest mi jednak droszy; cho ten acan do niegrzecznie przyszed na wiat, zanim go o to poproszono, to matka jego bya pikna, a e przy jego poczciu duo mielimy uciechy, trzeba bkarta uzna. Edmundzie, czy znasz tego szanownego pana? . EDMUND Nie, milordzie. GLOUCESTER Jest to milord Kent: pamitaj o nim jako o moim zacnym przyjacielu. EDMUND Moje usugi s na jego rozkazy. KENT Naprzd ci ju kocham, Edmundzie, i pragn ci pozna lepiej. EDMUND. Stara si bd to usprawiedliwi. GLOUCESTER By za granic przez lat dziewi i jeszcze si tam uda krl nadchodzi. Odgos trb. K r l L i r, K s i K o r n w a l i i, K s i A l b a n i i, G o n e r y l a, R e g a n a i K o r de l i a wchodz z orszakiem. KRL LIR Popro tu panw Francji i Burgundii, Gloucesterze. GLOUCESTER piesz, miociwy krlu. Wychodzi z Edmundem. KRL LIR Tymczasem damy wam pozna nasz zamiar. Przyniecie map. Wiedzcie, emy nasze Krlestwo na trzy czci podzielili. I staym naszym jest postanowieniem Wyzwoli nasz staro z trosk i trudw, Na modsze kadc je barki, a sami Spokojnie odtd, wolni od ciaru, mierci wyglda. Synu nasz z Kornwalii I ty, naszemu sercu niemniej drogi, Synu z Albanii, dla zapobieenia Sporom w przyszoci mogcym si zrodziPrzedsiwzilimy niezomnie ju teraz Ogosi posag kadej z naszych crek. Panowie Francji i Burgundii, zacni Wspzawodnicy do mioci naszej Najmodszej crki, od dawna ju czyni Na naszym dworze zalotne zabiegi I na odpowied stanowcz czekaj. Zanim atoli zrzekniemy si rzdw, Krlewskich dzieraw i kopotw wadzy, Pragniemy wiedzie przede wszystkim, ktra Z was, crki moje, najbardziej nas kocha, Abymy w miar tego oznaczyli Najrozciglejszy dzia naszych dobrodziejstw, Tam gdzie natura z zasug si ciga. Ty, Gonerylo, jako pierworodna, Mw najprzd. GONERYLA Ojcze mj, kocham ci bardziej, Nieli sowa mog wypowiedzie; Wicej ni wiato, powietrze i wolno; Nad wszystko, co jest szacowne i rzadkie; Nie mniej jak ycie, zdrowie, pikno, honor; Jak kiedykolwiek dziecko mogo kocha I kiedykolwiek ojciec by kochanym. Dech mj za krtki i mowa za saba Do wyraenia siy mej mioci. KORDELIA do siebie C ja uczyni mam? Kocha i milcze. KRL LIR Cay ten obszar od tej do tej linii, Bogaty w grunta i cieniste lasy, W obfite rzeki i rozlege ki, Oddajem w wieczne posiadanie tobie I twemu z ksiciem albaskim potomstwu. C powie nasza druga crka, nasza Droga Regana, Kornwala maonka? REGANA Jam z tego kruszcu co i moja siostra I w sile uczu jej nie ustpuj. W szczeroci serca znajduj, e ona Ca m mio zawara w swych sowach; Tylko za skpo, bo ja si by mieni Nieprzyjacik wszelkich innych uciech, Najywiej zmysy mogcych pociga, I szczcie moje zakadam jedynie Na twej mioci, ojcze mj i panie. KORDELIA do siebie Biedna Kordelio! jake ty si wydasz? Nie biednam jednak, bo w sercu mam pewno, e moja mio bogatsza ni sowa. KRL LIR Tobie i twoim przypada w dziedzictwo, Na wieczne czasy, ta druga dzielnica, Nie mniejsza ani pod wzgldem przestrzeni,Ani wartoci, ani przyjemnoci Od tej, jakmy dali Goneryli. A tye, nasza pociecho ostatnia, Jako najmodsza, nie jako najnisza W mioci naszej, o ktr si wino Francji dobija i mleko Burgundii, C ty nam powiesz, gwoli otrzymania Dziau wikszego jeszcze ni twe siostry? KORDELIA Nic. KRL LIR Nic? KORDELIA Nie, panie. KRL LIR Jak to? Nic? Z niczego Moe by tylko nic. Odpowiedz jeszcze. KORDELIA Nieszczsna ja! Nie umiem uczu moich Przenosi z serca w usta: ja miuj Wasz krlewsk mo tak, jak mi kae Mj obowizek, ni mniej, ani wicej. KRL LIR Jak to? Kordelio! Daj inn odpowied, Inaczej los swj zniweczysz. KORDELIA O panie! Ty mi da ycie, wychowa mnie, kocha, I ja odpacam ci te dobrodziejstwa, Tak jak powinnam: jestem ci posuszna, Czcz ci i kocham. Na co moim siostrom Mie mw, skoro mwi, e wycznie Kochaj ciebie? Gdy ja pjd za m, Ten, co odbierze z mych rk zakad wiary, Otrzyma take poow mych uczu, Poow stara mych i obowizkw. Nigdy bym w zwizki maeskie nie wesza, To pewna, gdybym tak jak moje siostry Ojca jedynie kochaa. KRL LIR Kordelio, Czy ty to z serca mwisz? KORDELIA Tak jest, panie. KRL LIR Tak moda i tak nieczua! KORDELIA Tak moda I szczera, panie. KRL LIR Dobrze wic, niech szczero, Ktr si chlubisz, stanie ci za wiano: Gdy na ten wity, promienny krg soca, Na misteryje Hekaty i nocy, Na tajemnicze wpywy wszelkich planet, Przez ktre istniem i przestajem istnie, Zrzekam si odtd wszelkiej pieczy ojca, Wszelkiej cznoci i zwizku krwi z tob. Bd od tej chwili mnie i memu sercu Obc na zawsze! Barbarzyski Scyta, Nawet w dziki, co re wasne dzieci, By gd nasyci, rwnie bdzie bliski Mojemu sercu, rwne znajdzie wzgldy I pomoc jak ty, niegdy moje dziecko. KENT Najmiociwszy mj krlu! KRL LIR Milcz, Kencie, Nie wchod pomidzy smoka i gniew jego. Jam j najbardziej kocha, przy jej boku Miaem nadziej znale bogi spokj Na stare lata. do Kordelii Precz z mego oblicza! Obym tak w grobie mia spokojno, jak ciNieodwoalnie w tej chwili odtrcam Od ojcowskiego mego serca. Hola! Wezwa tu panw Francji i Burgundii! Kornwalu, i ty, Albanie, rozdzielcie Pomidzy siebie t cz pozosta I do posagu swych on j przyczcie. Niech j zalubi duch pychy, ktrego Zwie duchem prawdy! Was dwch przyoblekam W najwysz wadz, moc i przywileje Majestatowi suce. Co do nas, Przy zachowaniu sobie stu rycerzy, Na waszym odzie by majcych, u was Przebywa bdziem kolej co miesic, Warujem sobie tylko tytu krla I przynalene nam wzgldy; ster rzdu, Intraty, wszelkie atrybucje wadzy Do was nale, kochani synowie: Tym kocem midzy siebie rozpowcie To zote godo. KENT Wielkomylny Lirze, Ktregom zawsze wielbi jako krla, Kocha jak ojca, sucha jako pana I jak patrona w modach mych wymienia...KRL LIR uk nacignity, chro si przed pociskiem,KENT Niech padnie, choby grot ugrzz mi w sercu! Niechaj Kent bdzie grubianinem, kiedy Lir jest szalecem! Co chcesz czyni starcze? Czy mylisz, e si obowizek zlknie Otworzy usta, kiedy si potga Gnie ku pochlebstwu? Honor nakazuje Otwarto, kiedy majestat drwi gow. Cofnij twe sowo i lepszym rozmysem Sprostuj ten zdrony popiech. Gardo mojeDam na pork mojego, twierdzenia, e ci najmodsza crka mniej nie kocha; Ni braknie uczu tym, ktrych gos saby Nie wtrzy prnym dwikom. KRL LIR Przesta, Kencie, Jeli ci ycie mie. KENT ycie moje Zawszem uwaa tylko jako zakad Do postawienia przeciw twoim wrogom, Nie lkam si go straci, skoro idzie O twoje dobro. KRL LIR Usu si z mych oczu! KENT Patrz lepiej, Lirze, i daj mi pozosta Rzetelnym oczu twoich drogowskazem. KRL LIR Na Apollina! KENT Apollo jest wiadkiem, e bogw swoich wzywasz nadaremnie KRL LIR przykadajc rk do miecza Ha! nikczemniku! renegacie! KSI ALBANII I KORNWALII Przebacz, askawy panie. KENT Uczy, co zamierzy. Zabij lekarza, a pogaszcz sw sabo. Odwoaj swoj darowizn albo, Dopki w piersiach nie zbraknie mi gosu, Dopty krzycze bd, e popeniasz Niesprawiedliwo. KRL LIR Suchaj, buntowniku! W imi lenniczej ulegoci suchaj! Poniewa chciae nas do tego skoni, Abymy dane raz zamali sowo (Co si nam jeszcze nie zdarzyo nigdy), I powaye si, z zuchwa dum, Stan pomidzy naszym wyrzeczeniem A nasz wadz (czego ani nasza Powaga, ani nasze stanowisko cierpie nie mog), przemawiamy teraz Jak pan: odbierz to, na co zasuy. Pi dni ci dajem do odpowiedniego Zaopatrzenia si. w to, co wypada, Aby potrzebom ycia stawi czoo; Szstego precz si wyniesiesz z krlestwa;A jeli twoje wyklte oblicze Dnia dziesitego jeszcze si ukae Na naszej ziemi, mierci to przypacisz. Precz! Na Jowisza! Nie cofn ju tego. KENT Bde zdrw, krlu; przy takiej twej zmianie Wolno gdzie indziej, a tu jest wygnanie. do K o r d e l i i Bogowie z tob, dziewico, co zdrowo Mylisz i w trafne myl oblekasz sowo. do G o n e r y l i i R e g o n y A z waszych dugich przemw niech wypynie Nieponny skutek i sprawdzi je w czynie. Tym was Kent egna, z smutnej koniecznoci Idc w kraj nowy ponie stare koci Wychodzi. Wchodzi G l o u c e s t e r z K r l e m f r a n c u s k i m, K s i c i e m, b u r g u n d z k i m i ich orszakiem. GLOUCESTER Oto panowie Burgundii i Francja ... Dostojny wadco. KRL LIR Szlachetny, Burgundzie, Do ciebie mow nasamprzd zwracamy, Co si z tym krlem wspubiega raczy O nasz crk: jakiego co najmniej dasz z jej rk posagu, by wytrwa W zamiarach wzgldem niej? KSI BURGUNDZKI Potny panie, Dosy mi na tym, co wasza dostojno Ju przeznaczya, wysoko za tego Nie bdzie, tusz, zniona. KRL LIR I owszem. Pki nam ona bya drog, pty Szacowalimy j w tej cenie: teraz Warto jej spada. Pisz j, moci ksi, Tak jak j widzisz. Jeeli si waszej Ksicej moci co w tej szczerej dziewceLub ona caa, bez niczego wicej Krom zorzeczenia naszego, podoba, To j we; moesz j nazywa swoj. KSI BURGUNDZKI Nie wiem, co na to odpowiedzie, panie; KRL LIR Chcesze j z tymi upoledzeniami, Ogoocon z mienia i przyjaci, A wieo przedmiot naszej nienawici Uposaonyli naszym przeklestwem Wzi lub porzuci? KSI BURGUNDZKI Przy takich warunkach Najlepsza, panie, ch si nie ostoi. KRL LIR Odstp wic od niej, bo na t potg, Co mi stworzya, kln si, em wymieni Wszystko, co jej si dostanie w podziale. do Krla francuskiego Co si was tyczy, przedostojny krlu, Nie lekcewa tak mioci waszej, Abym was czy z tym, co nienawidz; Skierujcie, prosz, do lepszego celu Swoje yczenia, a nie do tej dziewki, Ktr natura rumieni si uzna Za swoje dzieo. KRL FRANCUSKI To rzecz nie do wiary, eby osoba, co bya dotychczas Przedmiotem waszych nieustannych pochwa, Waszym klejnotem, balsamem staroci, Najlepsz w waszym uznaniu, najdrosz Waszemu sercu, nagle, w mgnieniu oka, Moga popeni co tak wystpnego, Co j wyzuo z wszelkich ask. Jej wina Musi zaiste by potwornie wielk Albo poprzednia wasza czuo dla niej Bya nagann; do wierzenia wszake W tak jej zmian rozum mj bez cudu Nigdy nie zdoa mi skoni. KORDELIA do Lira O panie, Jeelim winna, przeto e mj jzyk Nie ma gitkoci dosy i biegoci W mwieniu, czego nie myl (co bowiem Serce mi radzi, to nie mwic czyni), Nieche cho wasza krlewska mo powie,e to nie adna zbrodnia, nie morderstwo, Nie adna podo, nie aden bezwstydny Postpek ani krok zniesawiajcy Waszej mi aski i wzgldw pozbawi; Lecz brak, ktry mi tym bogatsz czyni, Brak umiejcych si przymila oczu I tego daru wymowy, ktrego Wol, e nie mam, lubo przez to wanie Popadam w wasz nieask. KRL LIR Bogdajby Nie ya lepiej, nibym si by z ciebie Takiego braku pociechy doczeka! KRL FRANCUSKI Nic wicej nad to? Caym przewinieniem Jest tu wic tylko owa przyrodzona Powolno, ktra czsto nie pozwala Z tym si wywntrzy, do spenienia czego Jestemy w gruncie gotowi? do K s i c i a b u r g u n d z k i e g o C teraz Zamierzasz czyni, moci ksi? Mio Nie jest mioci, jeli idzie w parze Z wzgldami, ktre s poza obrbem Jej celu. Chceszli j poj? Jej posag Jest w niej. KSI BURGUNDZKI Dostojny Lirze, daj mi tylko T czstk, ktr sam wprzd wyznaczye, A wraz powiod Kordeli za rk Jako burgundzk ksin. KRL LIR Nie! Przysigem: To rzecz skoczona. KSI BURGUNDZKI Bolej wic, pani, e razem z ojcem utracia ma. KORDELIA Mj ksi, pokj z tob, on twoj By nie chc, skoro o twojej mioci Wzgld na fortun tylko decyduje. KRL FRANCUSKI Pikna Kordelio, ty w ubstwie swoim Bogata, wzniosa w swoim ponieniu, Najukochasza, bdc pogardzona, Z zapaem bior w posiadanie ciebie I twoje cnoty: niech mi bdzie wolno To, co zostao odrzuconym, podnie. Rzecz dziwna, e ich zimna obojtno Tym bardziej wzmaga cze m i namitno. Krlu, ta, ktr odsdzi od wiana, Jest teraz Francji krlow, jej pana Wszechwadn pani. Na prno by ktry Z ksit bogatej w strumienie Burgundii Zapragn teraz tej brytaskiej cry, Tak nie cenionej, a tak drogocennej. Poegnaj, luba, tych okrutnych; inny, Lepszy kraj znajdziesz tracc swj rodzinny. KRL LIR Wolno j zabra, Francjo, niech ci suy; Bo my jej zna nie chcemy ani duej Cierpie przy sobie, otwarta wam droga Z dala od serca naszego i proga. Pjd, cny Burgundzie. Odgos trb. Krl Lir, K s i b u r g u n d z k i, K s i A l b a n i i i K o r n wa l i i wychodz; za nimi G l o u c e s t e r i orszak. KRL FRANCUSKI Poegnaj swe siostry. KORDELIA Klejnoty ojca naszego, Kordelia Ze zami egna was. do siebie Znam ja was dobrze, Lecz jako siostra nie chc po nazwisku Wymienia waszych przywar. gono Miejcie piecz O ojcu. Resztki jego dni szanownych oddaj pod stra waszych serc wymownych. do siebie Gdybym mu jednak jak wprzd bya drog, Pod bezpieczniejsz zostaby zaog. gono Bywajcie zdrowe! GONERYLA Obowizkw crek Nie ucz nas; my je znamy. REGANA Twoj rzecz Jest przypodoba si twojemu panu. Co przyj z rki losu jak jamun. Q Skpia posuszestwa, susznie tedy Skpej si za to doczekaa schedy. KORDELIA Czas wyda na jaw, co kryje obuda: Kto zy, ten nigdy dugo cnt nie uda; ycz wam szczcia. KRL FRANCUSKI Pjd, moja Kordelio. Wychodzi z K o r d e l i i swoim orszakiem. GONERYLA Nie o maej rzeczy mam z tob do pomwienia, siostro: z bliska si ona tyczy nas obydwch. Ojciec nasz zamierza, jak si zdaje, dzi wieczorem wyjecha. REGANA Nie inaczej, I to do ciebie: , na drugi miesic zjedzie do nas. GONERYLA Widzisz sama, jak si sta kapryny na staro; niemaomy mieli sposobnoci do przekonania si o tym: on zawsze kocha nasz siostr najbardziej, a z jak niedorzeczn surowoci ja odepchn, byymy tego wiadkami. REGANA To uomno wieku; ale on nigdy nie wiedzia dobrze, czego chce. ook20\lear.nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j P c p c ). c W$: c .+ c7JGONERYLA Przy caej sile i czerstwoci wadz by popdliwym trzeba nam wic by przygotowanymi na to, e bdziemy musiayznosi nie tylko zo z dawna zakorzenionych przywyknie, ale i wybryki dziwactw, jakie zgryliwa i choleryczna staro z sob przywodz. REGANA Bdziemy znosi tak nieoczekiwane kaprysy jak wygnanie Konta. GONERYLA Podobnie uprzejmych poegna, jak przy rozstaniu si z krlem francuskim, bdziemy miay wicej: trzymajmy si za rce. Jeeli nasz ojciec zechce si utrzymywa przy powadze z takim jak dotd usposobieniem, to owo ustpienie namwadzy obrci si na nasz niekorzy. REGANA Wemy to pod blisz rozwag. GONERYLA Trzeba nam co przedsiwzi, i to pki elazo gorce. Wychodz. SCENA DRUGA W zamku hrabiego G l o u c e s t e r a. Wchodzi E d m u n d z listem w rku, EDMUND Naturo, ty mi bstwem; twemu tylko Ulegam prawu. Dlaczego mam znosi Plag zwyczaju i da si potulnie Fantazji ludw wydziedzicza, przeto em si o marnych dwanacie miesicy Albo czternacie pniej ni brat jaki Zjawi na wiecie? C z tego, em bkart?! Dlaczego mi to tak ma upoledza, Gdy moje czonki s zarwno krzepkie, Umys i rysy zarwno szlachetne Jak u prawego jejmoci potomstwa? Za c ka na nas pitno nieprawoci, Zaka bkarctwa, na nas, co po czci W rzekiej natury ukradkowym akcie Otrzymalimy wicej treci, wicej Ognia i ycia ni tum niedogw Zrodzony w nudnym, gupim prawym ou Midzy zaniciem a zbudzeniem? Zatem Mienie twe, prawo spodzony Edgarze, Stanie si moim. Rwnie drogim ojcu Jest bkart Edmund jak prawy potomek. Prawy potomek! pikne sowo; czekaj, Prawy potomku, jeeli mj pomys Uda si i ten list wyda swj owoc, Nieprawo pole prawo do stu czartw. Ojciec, bogowie, wspierajcie bkartw! Wchodzi G l o u c e s t e r. GLOUCESTER Kent na wygnanie poszed; krl francuski Z gniewem wyjecha; nasz tej nocy take Wynis si z swego zamku zdawszy rzdy,Ograniczony tylko do dochodw! I wszystko to si stao w mgnieniu oka! C tam, Edmundzie? Jakie masz nowiny? EDMUND adnych, panie. Chowa list. GLOUCESTER Dlaczego z takim popiechem ten list chowasz? EDMUND Nie wiem, panie, nic nowego. GLOUCESTER Co to za list czytae? EDMUND Ej, to nic, GLOUCESTER To nic? C znaczya ta straszna skwapliwo, z jak wsadzie go do kieszeni? Waciwie nic nie potrzebuje tak si ukrywa. Poka no. Jeeli to nic, obejdsi bez okularw. EDMUND Wybacz, milordzie, bagam cis; to list od mego brata: jeszcze caego nie przeczytaem; o ilem go przejrza jednake, nie znajduj tego, co w nim jest,stosownym dla ciebie do odczytania. GLOUCESTER Daj mi ten list zaraz. EDMUND le uczyni, czy go dam, czy zatrzymam. Osnowa tego listu, o ile j zrozumiaem, jest naganna. GLOUCESTER Zobaczymy, zobaczymy. EDMUND Spodziewam si, na usprawiedliwienie mego brata, e on to pisa jedynie dla wyprbowania mojej cnoty. GLOUCESTER czyta Ta ulego, to uszanowanie dla wieku zaprawia gorycz najpikniejsze dni ycia naszego; zagradza nam drog do szczcia,ktrego w staroci kosztowa ju nie bdziemy mogli. Zaczyna mi si coraz niedorzeczniejsze wydawa poddawanie si tej tyranii starszestwa, ktre panuje nie dlatego, e silne, ale dlatego, ze jest cierpiane. Przyjd do mnie, abymy o tym obszerniej pomwili. Gdyby mj ojciec mgzasn i spa, dopki bym go ja nie zbudzi, posiadby poow jego mienia na zawsze i staby si podwjnie drogim twojemu bratu, Edgarowi. Hm! to spisek! spa, dopki bym go ja nie zbudzi , posiadby poow jego mienia . Mj syn, Edgar! Miae on rk zdoln do napisania tego? Serce i gow zdolne do powzicia tej myli? Kiedye odebra to pismo? Kto ci je przynis? EDMUND Nie przyniesiono mi go, panie; w tym wanie mdro: znalazem je wrzucone przez okno w moim pokoju. GLOUCESTER Jeste pewny, e to rka twego brata? EDMUND Gdyby osnowa tego listu bya dobra, mgbym przysic, e to jego rka; ale w obecnym razie rad bym moc myle, e tak nie jest. GLOUCESTER Jego to rka. EDMUND Jego, w istocie; ale jego serce nie miao, spodziewam si, udziau w tym, co pisa. GLOUCESTER Nigdy on jeszcze dotd nie napomyka ci otym? EDMUND Nigdy, panie; alem go nieraz sysza utrzymujcego, e kiedy syn jest w wieku dojrzaym, a ojciec na schyku ycia, ojciec powinien by waciwie w takim razieby na opiece syna, a syn zarzdza majtkiem. GLOUCESTER O ndznik! ndznik! To samo si pokazuje z jego listu... Ndznik ohydny! Wyrodny, przeklty bestialski ndznik! Gorszy, od bestii! Id, mj kochany; ka go przytrzyma, osadz go pod ryglem. Obrzydliwy ndznik! Gdzie on jest? EDMUND Nie wiem. Pozwl sobie jednak powiedzie, milordzie, i gdyby ci si podobao powcign oburzenie, jakim ci mj brat przejmuje, dopki by z niego nie wydoby wicej wskazwek co do jego zamiarw, oparby si na pewniejszej zasadzie: gdy tymczasem, wystpujc gwatownie przeciw niemu, gdyby si zwaszcza co dozamiarw jego pomyli, naraziby na wielki uszczerbek wasn swoj powag i zniweczy jego szacunek i posuszestwo. Gotwem yciem rczy, e on to napisa dla dowiadczenia moich uczu ku tobie, panie, a nie w adnej zej intencji. GLOUCESTER Czy tak mylisz? EDMUND Jeeli wasza cze uzna to za stosowne, postawi ci, panie, w takim miejscu, gdziebdziesz nas sysza rozmawiajcych w tym przedmiocie, i tym sposobem wasnym uchem nabdziesz przewiadczenia o prawdzie; i to za sta si moe niezwocznie, tego wieczora. GLOUCESTER Niepodobna, aby by takim potworem. EDMUND I nie jest nim te, niezawodnie. GLOUCESTER Wzgldem ojca, ktry go tak czule, tak nad miar kocha! Przeklestwo! Edmundzie, pomw z nim; nastrcz mi sposobno przekonania si o prawdzie; poprowad t rzecz wedug wasnego uznania. Gotw bymsi ogooci ze wszystkiego, bylebym stanowczo wiedzia, co mam myle. EDMUND Pomwi z nim natychmiast; uo t rzecz, jak si da najlepiej, i uwiadomi ci o tym, panie. GLOUCESTER Te zamienia soca i ksiyca, ktre niedawnymi czasy przypady, nie zwiastuj nam nic dobrego; niech je nauka przyrody, jak chce, wykada, zawsze to pewna, e one w skutkach s wiata ludzkiego plag: mio chodnieje, przyja zawodzi, braterstwo popada w rozdwojenie; w miastach rozruchy, po wsiach zatargi, w paacach zdrada; wze pomidzy ojcami i dziemi zostaje przerwany. Na tym moim otrze sprawdza si przepowiednia: oto synpowsta przeciw ojcu. Krl postpuje niezgodnie naturalnym instynktem: oto ojciec zwraca si przeciw dziecku. Widzielimy ju pikne rzeczy za dni naszych: intrygi, obud, przewrotno, wszelkie burzce czynniki nieadu cigaj nas i niepokoj a do grobu. Wybadaj tego ndznika, Edmundzie; nie stracisz na tym; uczy to jak najskrupulatniej. I Kent, szlachetny, prawy Kent wygnany! Uczciwoto jego zbrodnia. Dziwy! Dziwy! Wychodzi. EDMUND Taki to mieszny zwyczaj tego wiata, e kiedy chorujemy na niepomylno (czstokro skutkiem wasnych naduy), obwiniamy o to soce, ksiyc i gwiazdy; jak gdybymy byli hultajami z musu; gupcami ze zrzdzenia niebios; otrami, zodziejami i oszustami z nadprzyrodzonegoimpulsu; pijakami, garzami i cudzoonikami z koniecznej zalenoci od planetarnego wpywu: sowem, zymi na wszelkie kopyto z poduszczenia bogw. Co za przedziwny wykrt ze strony rozpustnika Skada swoj kol natur na karb gwiazd. Mj ojciec porozumia si z moj matk pod ogonem smoczym, a urodzeniu mojemu wiecia Ursa Major zatem poszo, e jestem krewki i do spronoci skonny. Ba, i bardzo! bybym ciby jakim jestem, choby najwstydliwsza z gwiazd firmamentu bya mi na: wiat inaugurowaa. Wchodzi E d g a r. Ot i on, jak rozwizanie w starej komedii.Przybior posta melancholika, a wzdycha bd jak bedlamski ebrak. O, te zamienia! one to s zwiastunami tych niezgd! Fa, sol,la, mi! EDGAR C to, bracie Edmundzie? W jakiche gbokich pogrony dumaniach! EDMUND Rozmylam, bracie, nad przepowiedni, ktr wieo w tych dniach czytaem, jakie bd skutki tych zamie. EDGAR Czy ty si takimi rzeczami zajmujesz? EDMUND Uprzedzam ci, ze nastpstwa, o ktrych tam pisze, bd bardzo niefortunne, jako to; przeciwny naturze stosunek pomidzy rodzicami a dziemi; pomr, gd, rozerwanie dawnych przyjani; rozdzia w pastwie; zamachy i groby przeciw krlowi i szlachcie; bezzasadna nieufno, wygnanie przyjaci, rozprzenie w wojsku, starganie maeskich zwizkw i nie wiem jeszcze co. EDGAR Od jak dawna zostae astrologicznym adeptem? EDMUND Dawno si z ojcem widziae? EDGAR Wczoraj wieczorem. EDMUND Czy z nim mwi? EDGAR Nie inaczej: dwie godziny blisko. EDMUND Czycie si dobrze rozstali? Nie dostrzege w nim nieukontentowania bdw sowach, bd w obejciu? EDGAR Najmniejszego. EDMUND Przypomnij sobie, w czym mu si moge narazi, i unikaj jego obecnoci, prosz ci, pki czas nie ostudzi jego gniewu; bo wtej chwili gniew jego tak jest wielki, e zaledwie by go mogo umierzy jakie gwatowne wystpienie przeciw tobie. EDGAR Jaki otr co mu o mnie nagada. EDMUND Boj si, czy tak nie jest; Prosz ci, unikaj go jak najpilniej, dopki gorczka jego uniesienia nie ochodnie, a tymczasem ukryj si w moim pokoju, gdzie ci nastrcz sposobno do wysuchania, co on mwi bdzie. Posuchaj mojej rady: otoklucz A jeeli wyjdziesz, to miej bro przy sobie. EDGAR Bro przy sobie, bracie? EDMUND Tak, bracie; radz ci to dla twojego dobra; nieuczciwym czowiek, jeeli si co dobrego dla ciebie wieci. Powiedziaem ci, co widziaem i syszaem; saby to tylko rys w porwnaniu ze strasznym obrazem rzeczywistoci. Id, id, zaklinam ci. EDGAR Prdko si zobaczymy? EDMUND Spu si ju na mnie. Wychodzi E d g a r. atwowierny ojciec I brat szlachetny, ktrych dobroduszno Tak jest daleka od szkodzenia drugim, Ze nie przypuszcza, aby by ktokolwiek Zdolnym do tego, to dogodna para Do mych widokw. Gupia ich poczciwo Bdzie podwod, ktr si do celu atwo dostan. Widz ju m przyszo. Nie rd, to przemys uczyni mnie panem; Wszystko mi dobre, co zgodne z mym planem; Wychodzi. SCENA TRZECIA Pokj w paacu K s i c i a A l b a n i i. Wchodzi G o n e r y l a i O s w a l d. GONERYLA To wic mj ojciec obi mego sug Za to, e jego ly bazna? OSWALD Tak; pani. GONERYLA Dzie i noc mi dokucza; nie ma chwili, Zby nam jaki nowy jego wybryk Nie da si uczu; nie znios ju tego. Jego rycerze pozwalaj sobie Coraz to wicej, a on sam dom wstrzsa O lada fraszk. Jak powrci z oww, Nie chc go widzie; powiedz mu, Oswaldzie, e jestem saba. Jeli moja suba Bdzie dla niego nadal mniej ulega, To dobrze zrobi, ja bior na siebie Odpowiedzialno. Odgos rogw OSWALD Ju powraca, sysz. GONERYLA Oka mu wapan i inni w czymkolwiek Lekcewac opieszao. Pragn, Aby si o to wytoczya sprawa: Jeli mu nie w smak mj dom, to niech idzieDo mojej siostry, ktra si w tym wzgldzie Zupenie ze mn zgadza i nie myli Ugina karku. Bezrozumny starzec! Chce mu si jeszcze imponowa wadz, Ktrej si pozby. Te stare pgwki, Na honor, staj si maymi dziemi, I krtko trzeba ich trzyma, bo skoro Ich si pogaszcze, zaraz na kie bior. Com powiedziaa, pomnij. OSWALD Dobrze, pani. GONERYLA A jego orszak niech ozibo znajdzie Pomidzy nami, co z tego wypadnie, Mniejsza; podszepnij to caej mej subie, Rada bym z tego wydoby sposobno Do przemwienia. Zaraz list napisz Do mojej siostry, aeby dziaaa W tym samym duchu. Zarzd wapan obiad.Wychodz. SCENA CZWARTA Tame, inny pokj. Wchodzi K e n t przebrany KENT Jeeli tylko zdoam dobrze uda Gos obcy, ktry akcent mj pokryje, To mi si moe najzupeniej powie Ten bogobojny zamiar, dla ktrego Posta zmieniem. No, wygnany Kencie, Moe si zdarzy, e jeeli zdoasz By uytecznym tam, skd ci wygnano, To twj kochany pan nieznuonego, Niepoytego znajdzie w tobie sug. Odgos rogw. L i r wchodzi, za nim rycerze i suba. KRL LIR Nie kacie mi ani sekundy czeka na obiad. Nue! niech daj! Jeden z orszaku wychodzi. Kto ty jeste? h? KENT Czowiek, panie. KRL LIR Jaki twj stan? Czego chcesz? KENT Mj stan, panie, nie jest krtszym, jak si wydaje; chc za wiernie suy temu, kto mi zaufa; kocha tego, kto uczciwy; przestawa z tym, kto ma rozum i mao mwi; bi si, kiedy inaczej by nie moe, niebu cze oddawa i ryb nie je. KRL LIR Kt ty jeste? KENT Prostoduszny czowiek i biedny jak nasz krl. KRL LIR Jeeli tak biedny jako poddany, jak on jestbiedny jako krl, to zaprawd do biedny jeste. Czego dasz? KENT Suby. KRL LIR Komu chcesz suy? KENT Wam KRL LIR Czy mi znasz? KENT Nie znam was, panie, ale macie co w sobie, co mi do suenia wam pociga. KRL LIR C to takiego? KENT Wyszo. KRL LIR A co ty umiesz? KENT Umiem trzyma jzyk za zbami, kusowa,biega, psu ciekawe powieci opowiadaniem ich i jasno otrzymane polecenie po prostu wypenia. Do czego pospolity czowiek moe si kwalifikowa, do tegom ja zdolny, a najlepsz moj zaletjest gorliwo. KRL LIR W jakime jeste wieku? KENT Nie jestem tak mody, eby si zakocha wkobiecie, jak zapiewa; ani tak stary, eby szale, za ni bez przyczyny: mam lat czterdzieci om na karku. KRL LIR Zgoda, przyjmuj ci do usug. Jeeli po obiedzie nie spodobasz mi si gorzej ni teraz, to si nie zaraz rozczymy, obiad! hej! obiad! Gdzie mj bazen? Niech tam ktopjdzie po mojego bazna. Wchodzi Oswald. Hola! suba! Gdzie moja crka? OSWALD Za pozwoleniem. Wychodzi. KRL LIR Co on powiedzia? h? Niech si wrci ten cymba. Gdzie mj bazen? C to, czy si wszyscy pospali? No, i c? Gdzie ten kundel? JEDEN Z RYCERZY On mwi, panie, e wasza crka saba. KRL LIR Dlaczego obwie nie przyszed, kiedy go woaem? RYCERZ Odpowiedzia mi, panie, jak najzwilej: e nie chce. KRL LIR On? Nie chce?? RYCERZ Nie wiem, co si to znaczy, miociwy panie, ale wasza wysoko nie odbiera teraz, jak uwaam, tej uroczystej atencji, jak jej dotd oddawano; pokazuje si wielki ubytek uprzejmoci, tak ze strony domownikw, jak ze strony ksicia i ksiny. KRL LIR Tak wapan mylisz? RYCERZ Bagam ci, miociwy panie, wybacz mi, jeli si myl; obowizek mj nie pozwala mi milcze, kiedy mi si zdaje, e wasz krlewsk mo krzywdz. KRL LIR Potwierdzasz tylko to, co mi ju samemu pogowie chodzio. Dostrzegaem w ostatnich czasach ledwo widoczne zaniedbanie, ale wolaem to przypisywa mojej podejrzliwoci jak ich zej wierze i umylnemu lekcewaeniu. Musz w to wejrze gbiej. Ale gdzie mj bazen? Od dwch dni go nie widziaem. RYCERZ Odkd nasza moda krlewna do Francji wy jechaa, bardzo si zmizerowa. KRL LIR Dajmy temu pokj; uwaaem ja to. Id wapan do mojej crki i powiedz jej, e chc z ni mwi. A wy zawoajcie tu megobazna. Oswald powraca. A! to waszmo. Pjd no tu waszmo. Kto Ja jestem? OSWALD Kt? Ojciec, jej ksicej moci. KRL LIR Ojciec jej ksicej moci, moci hultaju? Ty psie parszywy! Ty fagasie! Ty mucu! OSWALD Nie jestem ani tym, ani owym, milordzie; prosz mi darowa. KRL LIR Bdziesz mi odszczekiwa, gaganie? Uderza go. OSWALD Ja si, milordzie, bi nie dam. KENT podbijajc mu nogi Ani sobie nogi podstawi? Ty nikczemny kopaczu piki. KRL LIR Dzikuj ci, przyjacielu: dobrze mi suysz,bd i ja dobrym dla ciebie. KENT Wsta wasze i wyno si! Naucz ja ci zna rnice. Wyno si, wyno! Jeeli chcesz jeszcze raz zmierzy dugo swego chudego combra, to zosta; a nie, toruszaj mi zaraz. Allons! Marsz! Masz rozum? Tak. Wypycha O s w a l d a za drzwi. KRL LIR Dobrze, mj poczciwcze; dzikuj ci. Masz tu zadatek. chce. ook20\lear.nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{AA` c} } c c s cL+ c_4iD9<Daje K e n t o w i pienidze. Wchodzi B a z e n. BAZEN Nieche go sobie i ja kupi. do K e n t a Oto masz mj kapturek. daje Kentowi swj kapturek. KRL LIR Jake tam, mj otrzyku? Jake si czujesz? BAZEN Ot by wzi, bracie, mj kapturek: nie masz nic lepszego do zrobienia. KENT Dlaczego, moci banie? BAZEN Dlatego e si wieszasz przy kim, co popad w nieask. Jeeli si nie umiesz umiecha wedle tego, jak wiatr wieje, to dostaniesz kataru. Na, we mj kapturek. Ten czowiek odpdzi od siebie dwie crki,a trzeciej mimo woli da bogosawiestwo: jeeli chcesz by przy nim, to trzeba ci gwatem kapturka. (do Lira)No i c, wujaszku? Rad bym mie dwakapturki, gdybym mia dwie crki. KRL LIR Dlaczego, moje serce? BAZEN Gdybym im oddal cae moje mienie, zachowabym kapturki dla siebie, oto mj; ebrz o drugi u crek. KRL LIR Strze si, wa, bo korbacz bdzie w robocie. BAZEN Prawda jest to pies, ktrego korbaczem wyganiaj do budy; gdy tymczasem janie wielmonej bonoskiej suczce wolno przy kominie lee i cuchn. KRL LIR do siebie Gorzka to dla mnie piguka. BAZEN do Kenta Naucz ci, bracie, jednej przypowiastki KRL LIR Suchamy. BAZEN Uwaaj, wujaszku: Miej wicej, ni zapowiadasz, Wicej wiedz, nieli gadasz; Mniej poyczaj, ni posiadasz, Zyskuj wicej, ni zakadasz; Zamiast chodzi dosid klaczy, , W to, co syszysz nie wierz raczej; Porzu kubki i kobietki, Pilnuj domu i kaletki, A rachunek bdzie letki: Gdy w dwustu dwie znajdziesz setki. KRL LIR To wszystko razem wziwszy jest nic. BAZEN Wic to jest tak dobre jak mowa nie zapaconego adwokata: nicecie mi za to niedali. Powiedz, no mi, wujaszku, czy z niczego adnego mie uytku nie moesz? KRL LIR Ma si rozumie, mj chopcze: z niczego bdzie nic. BAZEN do K e n t a Powiedze mu, prosz, e wanie tyle wynosi dochd z jego krajw: baznowi nie zechce uwierzy. KRL LIR Cierpki bazen! BAZEN Czy znasz rnic, mj chopcze, pomidzycierpkim baznom a sodkim? KRL LIR Nie, moja duszo; wska mi j. BAZEN Kto ci doradzi, panie, Z twych pastw uczyni da, Niech tu przede mn stanie Lub ty za niego sta. Cierpki i sodki bazen Wnet si uka nam: Tu jeden w pstrym kaftanie, A drugi oto tam. KRL LIR Baznem mnie nazywasz, rybeko? BAZEN Wszystkie inne tytuy swoje porozdawae,ten jest od ciebie nieodczny. KENT Nie jest on kompletnym baznem, milordzie.BAZEN Nie, zaiste; milordowie i wielcy ludzie nie pozwalaj mi na to. Gdybym mia monopol bazestw, musieliby oni mie w nich udzia. Panie take nie dayby mi swobodniebaznowa, jelibym im czego z mego towaru nie odstpi. Daj mi jajko, wujaszku, a ja ci dam poowic. KRL LIR Poowic? Co przez to rozumiesz? BAZEN Ma si rozumie poowic jaja, skoro je przekraj i wyjem z niego rodek. Kiedy rozci swoje krlestwo i podarowa obie jego poowice, poniose osa na grzbiecie przez boto i gowa twoja rozpada si podobnie na dwie poowice, czynic z ciebie pgwka, Jeeli to mwi jako bazen, to ka cign korbaczem tego, cotak utrzymywa bdzie. piewa Bani dzi dawn wzito stracili, Bo pobanieli mdrcowie, Prno si ktry na koncept sili: aden nic trafnie nie powie. KRL LIR Od jak dawna masz torb tak pen pieni? BAZEN Od tak dawna, wujaszku, jake crkom swoim kaza sobie matkowa: bo kiedy im dae rzg do rki, a sam sobie spuciemajtki: piewa One w pacz z szczcia niespodzianego, Jam si piewaniem pociesza, e krl tak wielki gra w schowanego I midzy baznw si wmiesza. Prosz ci, wujaszku, przyjmij nauczyciela,co by twego bazna nauczy kama: rad bym nauczy si kama. KRL LIR Jak wasze bdziesz kama, to dostaniesz plagi. BAZEN Nie pojmuj, jakie jest pokrewiestwo midzy tob a twymi crkami: one mi gro plagami, jak bd mwi prawd; ty mi grozisz plagami, jak bd kama; a czasem gro mi plagi, jak cicho siedz. Wolabym by nie wiem czym ni baznem: a jednake nie chciabym by tob, wujaszku. Oberwae swj rozum z obu stron i nic nie zostawie w porodku: oto jedna z tych obrywek. Wchodzi G o n e r y l a. KRL LIR Jak si masz, crko? Co znacz te fady Na twoim czole? Od pewnego czasu Jeste, uwaam, bardzo zachmurzona. BAZEN Walnym bye chopcem, kiedy nie potrzebowa zwaa na marsy; teraz jeste zerem bez cyfry. Jam teraz lepszy od ciebie: jestem baznem, ty niczym. do Goneryli W rzeczy samej trzeba mi zahamowa jzyk. Nakazuje mi to oblicze pani, cho usta jej nic nie mwi. Sza! sza! Kto ma okruchy za nic i ochapy, Syty wszystkiego: z czasem lie apy. To wyuszczony strczek. Wskazuje na L i r a. GONERYLA Nie tylko ten wasz wyuzdany trefni, Ale i inni z waszego orszaku, Milordzie, cige szerz zamieszanie I niepokoje, bonujc i brojc W sposb, zaprawd, do zniesienia trudny. Mylaam, panie, e gdy wam to podam Do wiadomoci, ze wkrtce ustanie; Lecz teraz, po tym, cocie wieo rzekli I uczynili, musz si obawia, Czyli ten zdrony tryb postpowania Nie jest powag wasz osonity I czy go sami nie wywoujecie Potakiwaniem swoim. W takim razie Znalazyby si kluby do cienienia Tych niesfornoci i surowa karno Nie zaspaaby sprawy: ostre rodki, Zdolne przywrci podany spokj. Mogyby wprawdzie, panie, w biegu swoim Przykro wam sprawi i nam, w innym razie, By niedogodnymi; w obecnym atoli Byyby krokiem z roztropnoci zgodnym, Ktry potrzeba nakazuje. BAZEN Tak jest: Bo wiesz, wujaszku: Wrbel kukuk poty pielgnuje, Pki mu pd jej oczu nie wykluje. Ot i wypalia si wieca i osiedlimy w ciemnoci. KRL LIR Jeste ty moj crk? GONERYLA Drogi panie, Rada bym, eby chcia si powodowa Zdrowym rozsdkiem, ktrego, wiem dobrze, Masz po dostatku, i zby si tych chimer, Ktre stawiaj od pewnego czasu W sprzecznoci z sob samym. BAZEN Przecie i osio pozna si na tym, kiedy wz cignie konia. Brawo, Joasiu, kocham ci! KRL LIR Poznaje mi tu kto? To nie ja jestem; To nie Lir! Take Lir wyglda, mwi? Gdzie jego oczy? Chyba jego zmysy Stpiay, jego umysowe wadze Snem letargicznym zostay ujte. Czyli ja czuwam? Nie, to by nie moe. Czyme ja jestem? Mw feto! BAZEN Cieniem Lira KRL LIR Chciabym si tego dowiedzie, bo wedle Krlewskich oznak, pamici i wiedzy, Mgbym by w bdzie, mylc, e mam crki. BAZEN Co chc wychowa posusznego ojca. KRL LIR Jak si zwiesz, pikna pani? GONERYLA O milordzie! To zdumiewanie si nosi charakter Innych wybrykw waszych. Chciejcie, prosz, Wej lepiej w moj myl: bdcie rozsdni,Tak jak jestecie starzy i szanowni, Utrzymujecie tu zgraj rycerzy I giermkw, ludzi tak rozprniaczonych, Tak le si prowadzcych i burzliwych, e zaraony ich obyczajami Dwr nasz karczemn ma posta: hulactwo I libertynizm czyni dom nasz raczej Do szynkownianej podobnym gospody I do zamtuza ni do powanego Mieszkania ksit. Przyzwoito sama Kae zaradzi temu. Chciejcie zatem Uczyni zado probie tej, co moe W przeciwnym razie zadouczynienie Mie sama przez si, i zmniejszcie cokolwiek Swj poczet; reszta za teraz i nadal Niech bdzie z ludzi statecznych zoona, Dbaych o wasn saw i o wasz. KRL LIR Do wszystkich piekie i szatanw! Hola! Siodajcie konie! Niech si zbierze zaraz Cay mj orszak! Bkartko wyrodna! Ju ci si wicej naprzykrza nie bd: Jeszcze mam jedn crk. GONERYLA Bijesz, panie, Mych domownikw i haastra wasza Pomiata ludmi lepszymi od siebie. Wchodzi K s i A l b a n i i KRL LIR Biada tym, ktrzy za pno auj! do K s i c i a Ha! to wy, panie. Czyli si to dzieje Z upowanieniem waszym? Odpowiedzcie. Osioda konie! Hej! O niewdzicznoci, Czarna diablico z marmurowym sercem, Ty ohydniejsza od morskiej potwory, Kiedy si jawisz w dziecku. KSI ALBANII Bd cierpliwy KRL LIR Obrzydy spie, kamiesz: w mym orszaku S sami ludzie wybrani i zacni, Znajcy dobrze swoje obowizki I umiejcy cile utrzymywa Godno imienia swego. O ty bahy, Nic nie znaczcy wystpku Kordelii, Jake ty wielkim wyda si w mych oczach! Jake ty moge wstrzsn a do gbi Moje jestestwo i w zmieni mio? bije si w gow O Lirze, Lirze, Lirze, bij w t bram, Przez ktr weszo twoje zalepienie, A wyszed rozum! do swoich Idcie, moi ludzie. KSI ALBANII Jam nic nie winien, milordzie, i nie wiem, Co wasz gniew budzi. KRL LIR By moe, milordzie, Suchaj, naturo, ukochane bstwo, Suchaj wezwania mego! Odmie zamiar, Jeeli chciaa potwr ten obdarzy Imieniem matki! Uczy j niepodn! Zwarz w niej, wyjaw organa rodzajne! Niech jej zepsuta krew nie wyda nigdy Dziecicia, co by chlub jej przynioso! Jeli za tak jest ju postanowione, Ze jej udziaem ma by macierzystwo, Niech jej pd bdzie zlewkiem wszelkiej zoci I dokuczliwym dla niej mk narzdziem! Niechaj wyryje zmarszczki na jej czole Wyciskanymi bez ustanku zami, Niech jej zbruzduje lica! za jej trudy. Za odebrane od niej dobrodziejstwa Niech jej zapaci miechem i pogard! By moga uczu, o ile dotkliwiej Ni ukszenie zjadliwego gadu Boli niewdziczno dziecka! Precz std! Precz std! Wychodzi z K e n t e m i orszakiem swoim. KSI ALBANII Na mio bogw, ktrych czcimy, powiedz, O co to poszo? GONERYLA Nie troszcz si o powd: Zostawmy wolne pole przywidzeniu, Co si wylgo w niedonej gowie. L i r powraca. KRL LIR Jak to? Za jednym machem pidziesiciu Moich rycerzy, i to w dwch tygodniach? KSI ALBANII O panie, co to jest? KRL LIR Dowiesz si zaraz. Do G o n e r y l i Do wszystkich mierci! A si wstydzi musz, e ty do tego stopnia moga zatrz Mym mskim duchem; e te zy gorce, Ktre si gwatem z mych cz dobywaj, Pyn przez ciebie. Niech ci tknie zaraza! Niezdolne nigdy si zablini rany Ojcowskich przeklestw niech przejm i przer Wszystkie organa twoje! A wy, stare, Niemdre oczy, jelibycie jeszcze Raz uroniy zy nad tym, co zaszo, Wyrw was z nimi i w proch rzuc, bycie Botem si stay. Ha! niech i tak bdzie! Mam inn crk, ktra, pewny jestem, Bdzie uprzejma dla mnie i powolna. Skoro jej twoje obejcie si ze mn Bdzie wiadome, paznokciami ona Rozszarpie twoj twarz wilcz. Zobaczysz: Znw ja przybior waciw mi posta, Ktrej, rozumiesz, e zbyem na zawsze. Rcz za to. Wychodzi GONERYLA Syszae, milordzie? KSI ALBANII Przy caej mojej mioci dla ciebie, Nie mog tak by stronnym, Gonerylo GONERYLA Dajmy ju temu pokj! Hej! Oswaldzie? do B a z n a Ty otrze bardziej ni banie, id za nim BAZEN Zaczeka, wujaszku, zaczekaj! we z sob swego bazna Taka crka, gorsza Turka, Nabawiaby mi sznurka, Pomimo mego kapturka, A wic bazen daje nurka Wychodzi. GONERYLA Ten czowiek mia wch dobry. Stu rycerzy! Zapewne, to by byo politycznie I z bezpieczestwem da mu mie przy sobie A stu rycerzy! By za lada szusem, Lada fantazj, lada urojeniem, Za lada jak skarg lub uraz Mg si poprze swoje fanaberie I miecz nam trzyma nad gow Oswaldzie! KSIZ ALBANII Moe te zbyt si obawiasz. GONERYLA Bezpieczniej Zbyt si obawia nieli zbyt ufa. Wol ja zemu, gdy si go obawiam, Wczenie kark ama ni wci si obawia, Aby mnie ono karku nie zamao. Znam ja grunt jego. O tym, co. Objawi Sowem i czynem, pisz do mej siostry; Jeeli ona pomimo mych przestrg Zechce go trzyma i jego stu drabw. Gdzie Oswald?? Oswald! Wchodzi O s w a l d. Czy ju napisany List do mej siostry? OSWALD Napisany, pani. GONERYLA We z sob kilku ludzi i sid na ko; Prze jej, wyuszcz wszystkie me obawyI dodaj z swojej strony, co wypadnie, Aby rzecz wzmocni. Jed, a wracaj prdko; Wychodzi O s w a l d. Nie, nie, milordzie; nie mam ja ci za ze Tej twojej mlekiem i miodem zaprawnej Dobrotliwoci serca, ale, wybacz, Bardziej wiat gani twj brak roztropnoci Ni tw szkodliw agodno pochwala, KSI ALBANII Nie chc rozstrzyga, czy sdzisz zasadnie: Kto lepsze goni, czsto w gorsze wpadnie. GONERYLA A wic? KSI ALBANII Czekajmy koca. Wychodz. SCENA PITA Dziedziniec paacu, tame. Wchodzi K r l L i r, K e n t i B a z e n. KRL LIR Jed wa naprzd z tym listem do miasta Gloucester, powiedz mojej crce o tym, co wiesz; tylko tyle, ile jej pytania, po odczytaniu listu, wyciga bd. Jeeli si nie bdziesz bardzo pieszy, stan tam przed tob. KENT Nie zmru oka, milordzie, dopki nie dorcz waszego listu. Wychodzi. BAZEN Gdyby mzg czowieka by w picie, nie byeby naraony na odzibielizn? KRL LIR Nie inaczej, mj synu. BAZEN Bde wes, wujaszku, twj rozum nie bdzie nigdy potrzebowa chodzi w papuciach. KRL LIR Cha! cha!! cha! BAZEN Zobaczysz, e ta druga twoja crunia grzecznie si z tob obejdzie; bo chocia ona tak jest do tej podobna jak lene jabko do sadowego, to dlatego wiem dobrze to, co wiem. KRL LIR C ty wiesz, mj robaku? BAZEN Bdzie do tej w smaku tak podobna jak lene jabko do lenego jabka. A wiesz ty, wujaszku, dlaczego nos sterczy w rodku twarzy? KRL LIR Nie wiem. BAZEN Dlatego, eby po kadej jego stronie byo jedno oko i eby czowiek mg dojrze to,czego zwcha nie moe. KRL LIR Skrzywdziem j? BAZEN Wiesz, wujaszku, jakim sposobem ostryga urabia sobie skorup? KRL LIR Nie wiem. BAZEN Ani ja; ale wiem, na co limak ma dom. KRL LIR Na c? BAZEN Na to, eby we gow woy; nie na to, eby go odda crkom i rogi swoje zostawi bez puzdra. KRL LIR Wyrzekam si mojej natury. Tak dobrym bdc ojcem! Czy konie w pogotowiu? BAZEN Osy ju po nie poszy. Powd, dla ktrego w grupie siedmiu gwiazd nie ma gwiazd wicej ni siedem, jest powodem ekstraciekawym. KRL LIR Bo ich nie ma ostem. BAZEN W rzeczy samej: doskonay byby z ciebie bazen. KRL LIR Gwatem odebra bd musia. Potworna niewdziczno! BAZEN Gdyby ty by moim baznom, wujaszku, dostaby je za to, e si przed czasem zestarza. KRL LIR Jak to? BAZEN Nie trzeba ci si byo zestarze, dopki nie zmdrza KRL LIR O bogowie, nie dajcie mi oszale! Zachowajcie mi przytomno! Nic chciabymoszale. Wchodzi Rycerz. Czy konie w pogotowiu? RYCERZ W pogotowiu, panie KRL LIR Siadajmy; BAZEN Panna, co z mego mieje si bazestwa, Nie upilnuje swojego paniestwa. wychodz AKT DRUGI SCENA PIERWSZA Dziedziniec w zamku hrabiego G l o u c e s te r a. Wchodz E d m u n d i K u r a n ze stron przeciwnych. EDMUND Dobry wieczr, Kuranie; KURAN I wam, milordzie. Byem u waszego ojca i udzieliem mu wieci, e ksi Korowali! z sw ksin Regan tej nocy tu przybd; EDMUND C ich sprowadza? KURAN Nie wiem. Syszae, milordzie, o krcych nowinach albo raczej o szeptanych? Bo to s dotd rzeczy podawane na ucho EDMUND Nie syszaem o adnych: c to takiego? ,KURAN Nie syszae o prawdopodobnie wiszcej wojnie midzy ksitami Albanii i Kornwali? EDMUND Ani sowa. KURAN Wic kiedy o tym usyszysz. egnam ci, milordzie, Wychodzi EDMUND Ksi tej nocy, tu? Dobrze, wybornie! To si w me plany samo przez si wplata, Mj ojciec wysa strae dla pojmania Mojego brata, ja za mam przed sob liskie zadanie, ktre speni musz. Przedsibiorczoci i fortuno, sprzyjaj! Bracie, znijd, mam ci co powiedzie: bracie! Wchodzi Edgar. Nasz ojciec czujny; uciekaj co ywo! Wyladowano, gdzie jeste ukryty. Uciekaj, pki czas, korzystaj z pory. Czy ty co nie rzek na ksicia Kornwalii? On tu przybywa; teraz, w noc, tak nagle; A z nim Regana. Nie mwie czego, Obstajc za nim, na ksicia Albanii? Pomyl no. EDGAR Ani sowa: jestem pewny. EDMUND Ha! sysz kroki ojca. Wybacz, bracie; Pozornie musz miecz na ciebie doby: Wydobd take; udaj, e si bronisz. nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{` c5 < cq_ c c|+j c5: c ?TPoddaj si! pjd do ojca! Hola! wiata! Uciekaj! wiata! hej! Tak, bd zdrw, bracie Wychodzi E d g ar. Skoro cokolwiek krwi sobie utocz, rani si w rami Utwierdz przez to wiar w tym gortsz Moj arliwo. Widziaem pijakw Robicych na art gorsze rzeczy. Ojcze! Stj! Stj! Nie znajd pomocy? Wchodzi G l o u c e s t e r, za nim sudzy zpochodniami. GLOUCESTER I c, Edmundzie, gdzie ten otr? EDMUND Przed chwil Sta tu w ciemnoci z goym mieczem, mruczc Diabelski pacierz, zaklinajc ksiyc, Swe opiekucze bstwo. GLOUCESTER Gdzie si podzia? EDMUND Patrz, panie, krew mnie broczy. GLOUCESTER Gdzie ten hultaj? EDMUND Uszed t stron, kiedy w aden sposb Nie mg... GLOUCESTER Ruszajcie w pogo za nim, ywo! Co w aden sposb? Wychodz sudzy. EDMUND Nie mg mi nakoni Do odebrania ycia waszej czci. Gdym mu przekada, e bogowie zemsty Wszystkie pioruny swoje obracaj Na ojcobjcw, gdym mu przypomina, Jak wieloliczne i jak silne wzy Jednocz dzieci z ojcem sowem, , panie,Gdy widzia, z jakim wstrtem przyjmowaem Namowy jego przeciwne naturze, W dzikim zapdzie natar ostrym mieczem Na me bezbronne ciao; pchn mi w rami: Skoro atoli spostrzeg, em w poczuciu Mej dobrej sprawy zebra wadz ducha I energicznie stan z nim do walki, Moe te krzykiem, jakiegom narobi, Strwoony bdc uszed szybkim krokiem. GLOUCESTER Niech jak najdalej uchodzi; w tym kraju Nie ma dla niego oparcia: grb tylko. Szlachetny ksi, mj pan i protektor, Dostojny zwierzchnik mj zjeda tej nocy. Jego powag popr ogoszenie, e kto mi tego zbjeckiego tchrza Pod miecz dostawi, zyska dziki moje; Kto go ukryje mier. EDMUND Gdym go odwodzi Od zamierzonej zbrodni i ujrzawszy, e trwa w swej zoci, surowymi sowy Grozi mu, e go wydam, odpowiedzia: O ty bkarcki chystku, czy rozumiesz, e gdy ja fasz ci zadam, twe zeznanie Bdzie mie jak wag, moc i wiar? Nie ud si prno: czemu ja zaprzecz (A przeczy bd, chociaby me pismo Wasne przedstawi), to si wnet obrci Przeciwko tobie, jako wymys, dowd Intrygi twojej i zoliwych knowa: Chybaby musia wiat zamieni w dudka, Gdyby nie uzna, o ile dla ciebie Korzy z mej mierci jest potnym bodcem Do jej zadania. GLOUCESTER O, otr pierwszej prby Mge on zaprze si wasnego listu? Nie, nie, on nie jest moim synem. Odgos trb. Syszysz? To trby ksicia. Co go tu sprowadza, Nie wiem. Dokoa ka zamkn bramy; Nie wymknie mi si ndznik. Ksi musi Rozporzdzenia me zatwierdzi. Przy tym Ka rozesa wszdzie jego obraz, Aby go cay kraj dokadnie pozna; Wreszcie obmyl rodki, aby wszystkie, Jakie mam, ziemie wraz z ca icizn Tobie, lojalny, kochajcy chopcze, Przypady jako dziedzictwo. Wchodz K s i K o r n w a l i i i R e g n a n a ze swoim orszakiem. KSI KORNWALII Witaj, mj zacny przyjacielu! C to? Ledwiem tu przyby (a to nastpio Przed chwil), dziwne doszy nasi nowiny. REGANA Jeeli to jest prawda, nie ma kary, Ktrej by nie by godzien winowajca. Jake si miewasz, milordzie? GLOUCESTER O pani, Cios ten mi zama: stare serce moje Spkane. REGANA Jak to? Co mwisz? Syn chrzestny Mojego ojca godzi na twe ycie? On, co mu ojciec mj da imi Edgar? GLOUCESTER O pani, wstyd by rad to mie ukryte. REGANA Czy on czasami nie mia zwizkw z zgrajTych rozpasanych rycerzy, co tworz Orszak mojego ojca? GLOUCESTER Nie wiem, pani. To zgroza! zgroza! EDMUND Tak jest, pani: mia je. REGANA Nie dziw wic, e by skonny do niecnoty: Oni to zabi mu kazali starca, By mienie jego zaj i roztrwoni; Dzi w wieczr wanie dostaam od siostry Blisz wiadomo o nich, skutkiem ktrej Nie myl nigdy by w domu podtenczas, Gdy oni zjad w gocin. KSI KORNWALII Ja take, Moesz by pewna. Edmundzie, syszaem, e postpie sobie wzgldem ojca Prawdziwie po synowsku. EDMUND Moci ksi, To byo moim obowizkiem. GLOUCESTER Odkry Jego knowania i odebra oto T ran, chcc go przytrzyma. KSI KORNWALII Czy posa W pogo za zdrajc? GLOUCESTER Nie inaczej, panie. KSI KORNWALII Jeeli bdzie schwytany, zo jego Nie bdzie nadal szkodliwa nikomu. Rozrzdzaj moc moj wedug woli. Ty za, Edmundzie, ktrego poczciwo I przywizanie synowskie obecnie Tak jasno wiec, ty do nas naleysz; Potrzebujemy ludzi zaufanych: Bde z nich pierwszym. EDMUND Bd suy, panie, le albo dobrze, ale wiernie. GLOUCESTER Dziki Za niego skadam waszej wysokoci. KSI KORNWALII Nie wiesz, po comy przyby; w twe progi?REGANA O tak niewczesnej porze, w noc tak ciemn Okolicznoci, szlachetny Gloucesterze, Niepospolitej wagi, wzgldem ktrych Potrzebujemy rady twej zasign, Przyniewoliy nas do tych odwiedzin. Ojciec nasz pisa, podobnie i siostra, O pewnych zaszych nieporozumieniach, W przedmiocie ktrych odpowied udzieli Uwaalimy za najstosowniejsze Poza obrbem domu. Tu czekaj Na ni posacy. Daj folg boleci, Nasz dowiadczony, dobry przyjacielu, I zdrowej rady swej nam uycz w sprawie Odwoki nie cierpicej. GLOUCESTER Su, pani. Niech ksistwo ichmo racz si rozgoci. Wychodz. SCENA DRUGA Przed zamkiem G l o u c e s t e r a. Wchodz K e n t i O s w a l d z przeciwnychstron. OSWALD Dobry wit, przyjacielu, czy tutejszy? KENT Tak. OSWALD Nie wiesz, gdzie by tu mona konie umieci? KENT W bocie. OSWALD Powiedz mi, jak mi kochasz! KENT Ja ciebie nie kocham. OSWALD Kiedy tak, to si obejd bez ciebie. KENT Obejcie moje z tob byoby inne w innym. miejscu! OSWALD Dlaczego tak ze mn poczynasz, mj czowieku? Ja ciebie nie znam. KENT Ale ja znam ciebie, mj robaku. OSWALD Kt ja jestem, jeeli mi znasz? KENT Hultaj, otr, pieczeniarz; nikczemny, prny, brudny, pyszny a goy, strojny a godny niecnota w grubych wenianych poczochach, tchrz piszcy pozwy za obraz; zakochany w sobie, mizdrzcy si, nadskakujcy, elegancki hultaj; infamis z jednym kufrem, gotw makarelowa z wielkiej usunoci; co si ma za co, a niejest niczym innym jak mieszanin otra, golca, tchrza, rajfura, synem nieodrodnym burej suki; ktrego zbij na kwane jabko, jeeli zechce uj choby jedn liter z tych zaszczytnych tytuw. OSWALD C za okropny czowiek z waszmoci, : etak jedzisz po mnie, ktry ani ci jestem znany, ani znam ciebie! KENT Co za bezwstydny cham z wasana, eby si zapiera mojej znajomoci? To dopiero dwa dni temu, jakem ci w ty da nog i wygrzmoci ci przed krlem. Dobd elaza, hultaju; chocia to noc, ale miesic wieci: zmaceruj ci przy wietle miesica, (dobywa miesza) Dobd elaza, mwi, ty plugawy, przemierzy golibrodo! OSWALD Id zdrw, nie mam nic z tob do czynienia.KENT Dobd elaza, hultaju, nosisz listy przeciwkrlowi i suysz tej lalce wiatrem wydtejprzeciw powadze jej ojca. Bro. si, warchole, alba ci tak naszpikuj piecze bro si!! OSWALD Ratunku! Morderstwo! Ratunku! KENT Bro si, psubracie, stj! stj! ty wymuskany furiancie! bro si! Bije go plsem miecza. OSWALD Hej! ratunku! morderstwo! morderstwo! Wchodz K s i K o r n w a l i i, R e g a n a, G l o u c e s t e r, E d m u n d i suba. EDMUND Co to jest? Co si to dzieje? KENT Do usug waszych, mj paniczu, jeelimacieochot, pjd; potacujemy z sob. GLOUCESTER Miecze dobyte! Co to znaczy? KSI KORNWALII Stjcie, jeli wam ycie mie, umrze, , Kto jeszcze zacznie. Co si to ma znaczy? REGANA To s posacy siostry mej i krla. KSI KORNWALII Jaki jest powd waszej ktni? Mwcie. OSWALD Ledwie oddycha mog, panie. KENT Nie dziwota, take zhasa twe mstwo. Tchrzliwy niecnoto, natura wypiera si ciebie: szewc ci spodzi. KSI KORNWALII Dowcipni jaki: szewc spodzi czowieka! KENT Tak jest, szewc, panie: aden kamieniarz ani malarz nie byby go tak sfuszerowa, choby by par godzin spdzi przy pracy.KSI KORNWALII Powiedzcie jednak, skd przyszo do ktni? OSWALD Ten stary burda, com mu ycie szczdzi Przez wzgld na jego siw brod... KENT Ty nikczemny iksie, niepotrzebna litero. Moci ksi, pozwl mi, a zdepc na miakie wapno tego niepytlowanego hultaja iposmaruj nim miejsce, gdzie mj pan chodzi piechot. Oszczdzae moj siw brod, ty pliszko? KSI KORNWALII Milcz, gburze, nie znaszli uszanowania? KENT Znam, panie; ale gniew ma swj przywilej. KSI KORNWALII C gniew twj budzi? KENT To, e taki ndznik, Co nie ma w sobie i szczypty honoru, Moe miecz nosi. Takie infamisy, Z wiecznym umiechem na ustach, jak szczury, wite czstokro przegryzaj wzy, Co si rozwiza nie daj; schlebiaj Niegodnym panw swoich namitnociom; Olej na ogie lej, a do chodu Ich usposobie dorzucaj lodu; Przecz lub twierdz i jedneje doby Zwracaj swoje alcyjoskie dzioby W sto stron, skd paski wiatr zachwyci mog, Jak psy umiejc i tylko za nog. Przepadnij z swoim wykrzywianiem pyska! miejesz si z moich sw, jakbym plt brednie? Gsiorze! gdybym by na boniach Sarum! Poggaby mi rzewnie do Kamlotu. KSI KORNWALII Czy ty szalony, starcze! GLOUCESTER Skd pornienie wasze, to nam powiedz. KENT Nie ma przeciwiestw antypatyczniejszych Jak ja i taki otr. KSI KORNWALII Za co go mienisz otrem? Co ci zrobi? KENT Ot, nie podoba mi si jego mina. KSI KORNWALII Moe i moja nie, i jej, i jego. KENT Szczero jest, panie, moim powoaniem. Widziaem lepsze twarze w moim yciu. Ni te, co siedz na ktrym bd karku Z tych, co je widz w tej chwili. KSI KORNWALII To jeden Z tych urwipociw, co, gdy ich pochwalisz Za ich grubiastwo, sil si udawa Szorstko i graj rol wrcz przeciwn Swojej naturze. On schlebia nie umie; Poczciwa dusza: musi prawd mwi, Czy jej kto da, czy nie da. Znam ja Takich hultajw: szczero ich ukrywa Wicej chytroci i zego zamiaru, Ni go ma w sobie tuzin gupowatych, Kornych sualcw, wykonywajcych Swj obowizek co do joty. KENT Panie, W samej istocie, z ca otwartoci, Z czci dla wielkiego waszego aspektu, Ktrego wpyw, podobien do kdziorw Promienistego ognia, co migoce Na czole Feba... KSI KORNWALII Do czego to zmierza? KENT Do zastpienia stylu, ktry zyska tak wielk wasz nieaprobat. Wiem, panie, e nie jestem pochlebc; kto was pod pozoremszczeroci oszukuje, ten jest szczerym hultajem, jakim bym ja by nie chcia, choby wasza mio z nieaski swojej raczya tego da ode mnie. KSI KORNWALII do Oswalda Czyli mu wapan w czym uchybi? OSWALD W niczym. Krlowi, jego panu, tymi dniami, W skutku jakiego nieporozumienia, Podobao si mnie uderzy: wtedy On, pochlebiajc paskiemu gniewowi, Rzuci si na mnie z tyu; powaliwszy Zely mnie, okry szyderstwem i przybraMin czowieka dziwnie wielkiej wagi. Otrzyma za to pochway od krla, Ze upokorzy tak walecznie tego, Co sam z natury swojej by pokorny; I upojony saw tego czynu, Znw si tu do mnie przypi. KENT Te niecnoty, Tchrzem podszyte, tak si ukadaj, Ze Ajaks obok nich wyda si baznem. KSI KORNWALII Przyniecie dyby! Naucz ja ciebie, Ty stary drabie, krnbrny samochwale. KENT Za stary jestem, panie, do nauki; Cofnij swj rozkaz: ja su krlowi, Ktry z zleceniem przysa mi do ciebie. Byby to wielki brak uszanowania; Lekcewaenie za miae osoby Mojego pana, gdyby jego sug. W dybach osadza. KSI KORNWALII Hej! Przyniecie dyby! I Jak honor kocham i ycie, posiedzi W nich do poudnia. REGANA Do nocy, milordzie, Nie do poudnia; nawet przez noc ca. KENT O pani, chobym by psem twego ojca, Nie powinna by tak na mnie nastawa. REGANA Ale e jego ladaco pachokiem, Przeto nastaj. Przynosz dyby. KSI KORNWALII Ten hardy niecnota Jest nawyraniej barwy tych, o ktrych Pisze nam siostra. Pakujcie; go w dyby. GLOUCESTER askawy ksi, nie ka tego czyni. Wielka jest jego wina i niechybnie Zacny krl, jego pan, skarci go za to. Kara przez ciebie, panie, zamierzona Jest tak, jak wymierzaj ludziom Najnikczemniejszym, najbardziej zhabionym, Za kradzie i za inne gminne zbrodnie. Krl za ze wemie takie postpienie Z jego posacem i bdzie w tym widzia Wasn obraz. KSI KORNWALII Odpowiem ja za to, REGANA Gorzej to moe przyj moja siostra, e jej dworzanin by napastowany I zniewaony w spenieniu jej zlece, Zaklamrujcie mu nogi. Zakadaj dyby K e n t o w i. Pjd, milordzie; Wychodz R e g a n a i K s i K o r n wa l i i. GLOUCESTER al mi ci, bracie: tak si podobao Ksiciu, ktrego wola, jak wiadomo, Nie cierpi cienie ani tamy. Bd Prosi za tob. KENT Dajcie pokj, panie. Czuwaem dugo i szybko jechaem: P czasu przepi, drugie pl przegwizdam. Poczciwym ludziom zdarza si ugrzzn; ycz wam dnia dobrego, GLOUCESTER Krok ten ksicia Naganny: za ze bdzie mu to wzite. Wychodzi. KENT Poczciwy krlu, sprawdza si na tobie Przypowie: z deszczu trafie pod rynn.Zbli si, pochodnio ziemskiego padou, Bym mg przy twoich rzewicych promieniach List ten przeczyta. Nikt nie widzi cudw, Tylko niedola: wiem to od Kordelii, Ktra szczliwym trafem posyszaa, Gdzie si obracam. Postara si ona Ten anormalny stan rzeczy sprostowa; Wynajdzie rodki. Trudem i niewczasem. Znuone oczy moje, korzystajcie Ze sposobnoci, by na ten sromotny Nocleg nie patrze. Fortuno! dobranoc! Przybd zdj ze mnie te drewniane kleszcze: Obr twe koo; umiechnij si jeszcze! Zasypia. SCENA TRZECIA Dzika lena okolica. Wchodzi E d g a r. EDGAR Syszaem imi moje wymwione; Alem szczliwie unikn pogoni Wlazszy w sprchniae drzewo. Nie ma portu, Nie ma jednego miejsca, gdzie by na mnie Mnogie a czujne strae nie czyhay. Dopki tylko bd mg, dopty Chroni si bd: umyliem przeto Przybra na siebie posta tak nikczemn, Tak odraliw, jaka kiedykolwiek, Z ujm ludzkoci, do stanu zwierzcia Zbliya ndz: twarz sobie poma Botem, achmanem czonki przyoblek, Wos sobie zbij w kotuniaste kaki, I tak, wpnagi, stawia bd czoo Wiatrom i wszelkim dopuszczeniom niebios Za wzr mi bd do naladowania Znani w tym kraju bedlamscy ebracy, Ktrzy, wydajc jki przeraliwe, Wraaj sobie w wychude ramiona Szpilki, cierniowe kolce, wieki z trzmielu I opakanym tym widokiem, chodzc Po dworkach, chatach, po mynach i hurtach, Bd to pokorni, bd jak optani, Na biednych kmieciach wymuszaj lito. Biedny Edgarze, zosta biednym Tomkiem! Bdziesz przynajmniej czym pod tym przydomkiem. Wychodzi. SCENA CZWARTA Przed zamkiem, G l o u c e s t e r a. Wchodz K r l L i r, B a z e n i R y c e r z. KRL LIR Rzecz dziwna, e tak wyjechali z domu, Nie odprawiwszy mojego posaca. RYCERZ Dniem wprzd, o ile syszaem, nie byo O tym wyjedzie u nich ani mowy, KENT Cze ci, szlachetny wadco. KRL LIR Tam do licha! C to, czy bawisz si w hab? KENT Nie, panie. BAZEN Cha, cha! patrzcie, ten nosi podwizk nie lada. Konie wie si za gow, psy i niedwiedzie za szyj, mapy za biodra, a ludzi za nogi; kiedy nogi nie statkuj, dostaj drewnian obro. KRL LIR Kt to do tego stopnia zapomina Winnych mi wzgldw, e ci tu osadzi? KENT Dwoje ich, panie, on i ona; syn twj I twoja crka. KRL LIR Nie. KENT Tak jest. KRL LIR Nie mwi. KENT Tak jest, ja mwi. KRL LIR Nie, tego by oni Nie uczynili KENT Tak jest, uczynili. KRL LIR Nie, na Jowisza! KENT Tak jest, na Junon. KRL LIR Oni by tego nie mieli uczyni, Oni by tego nie mogli, nie chcieli: Taka zniewaga w miejsce czci nalenej Byaby jeszcze gorsza ni morderstwo. Powiedz mi krtka, ale szczegowo, Jak moge cign na siebie, a on Tak ci krzywd wyrzdzi, gdy przyszedW naszym imieniu? KENT Panie, gdym im w domu Dorczy pismo waszej dostojnoci, onisz. nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{`: c c) c G c!, c"7#:[2Zanim powstaem z miejsca, gdziem na klczkach Uszanowanie me okaza, nadbieg Konny posaniec, usmaony w pocie, Ledwie ziejcy, niosc pozdrowienie Od Goneryli, swojej pryncypaki, I nie wytchnwszy nawet, list im odda, Ktry te oni zaraz przeczytawszy, Kazali subie z najwikszym popiechem Kulbaczy konie; mnie za rzekli zimno, Abym za nimi jecha i zaczeka, Rycho do dania odpowiedzi znajd Sposobn chwil. Gdym wic tu przybywszy,Spotka owego drugiego posaca, Ktrego dobre przyjcie widocznie Byo powodem mniej dobrego dla mnie (A by to wanie ten sam skurczypaka, Co si niedawno takiego zuchwalstwa Dopuci wzgldem waszej dostojnoci), Wicej krwi w sobie majc ni rozwagi, Dobyem miecza; on wzruszy dom cay Tchrzliwym krzykiem, i wystpek taki Crka twa, panie, i syn twj uznali Godnym sromoty, jak tu ponosz. BAZEN Zima jeszcze nie przesza, skoro dzikie gsi tdy cign. Tatu chodzcy w atach Nabawia dzieci lepoty Niech chodzi w zotych szatach, A bdzie zna ich pieszczoty: Fortuna, sprona diablica, Od biednych odwraca lica. Ale co si tyczy crek twoich, te ci policzkw nie szczdz. KRL LIR O, jak ta kolka prze mnie a do serca! Precz, licho! ywio twj zamar ju we mnie, Gdzie jest ta crka? KENT Z hrabi, panie, w zamku, KRL LIR Nie idcie za mn, pozostacie tutaj Wychodzi. RYCERZ Nie uczynie nic wicej jak tylko To, co mwie? KENT Wicej nic. Dlaczego Krl si z tak maym pocztem tu wyprawi?BAZEN Gdyby by wsadzony w dyby za to pytanie,nie dziwibym si bynajmniej. KENT Dlaczego, banie? BAZEN Trzeba by ci pj na nauk do mrwki, aby wiedzia, e si nie pracuje w zimie. Kto idzie za wchem, tego wzrok prowadzi,wyjwszy lepych; a spomidzy dwudziestu nosw nie ma i jednego, ktry by nie poczu kogo, co cuchnie. Nie czepiaj si wielkiego koa, gdy si stacza z gry, bo ci pocignie z sob na zamanie szyi; ale kiedy wielkie koo idzie pod gr, dzier sigo i gramol si za nim. Jeeli jaki mdrzec da ci lepsz rad, to mi zwr moj: Niech za ni id hultaje, Poniewa j bazen daje. Kto lubic na dwch stokach siada, Dla zysku tylko suy, Ten drapnie, gdy deszcz zacznie pada, I rzuci si wrd burzy. Ja wytrwam w szczciu nieprzyjaznem, Niech mdrzec ty podaje: Odstpny kiep si staje baznem, Kpem bazen si nie staje. KENT Gdzie ty si tego, banie, nauczye? BAZEN Nie w dybach, banie. K r l L i r powraca. G l a u c e s t e r za nim. KRL LIR Nie chcie wyj do mnie? Sabi s? znueni? Jechali ca noc? To s wybiegi, Wstpne objawy buntu i zerwania! Przynie mi lepsz odpowied. GLOUCESTER O panie, Znany ci ksicia gwatowny charakter, Jego zacito, jego nieugito W postanowieniach, ktre raz powemie. KRL LIR Do wszystkich mierci, plag i pomst! Gwatowny Jego charakter? Gloucesterze, Gloucesterze, Ja chciaem widzie si z Kornwalskim ksiciem I z jego on. GLOUCESTER Tak, askawy panie; Uwiadomiem, ich. KRL LIR Uwiadomie Czowieku, czy ty rozumiesz, co mwi? GLOUCESTER Jak najzupeniej miociwy panie KRL LIR Krl chcia si widzie z ksiciem; stary ojciec Z sw wasn crk; da od niej usug: Uwiadomieni oni byli o tym? Tchu mi brak, krew mi wre. Gwatowny ksi? Powiedze temu gwatownemu ksiciu... Ale nie, czekaj; moe on, i chory, W niemocy zwykle zaniedbuje czowiek Tych obowizkw, ktrych, zdrowym bdc,cile dopenia; nie jestemy sob, Gdy w przygnbieniu naszego jestestwa Duch nasz skazany na cierpienie z ciaem. Nie chc przesdza: uniosem si moe Niesprawiedliwie, biorc chorobliwe Usposobienie za niech zdrowego. spojrzawszy na K e n t a Przeklestwo! za co ten czowiek tu siedzi?Jawny w tym dowd, e ten wyjazd ksicia I jej jest tylko podstpnym kuglarstwena. Wyzwlcie go z tych pt. Id, powiedz ksiciu I jego onie, e chc mwi z nimi, I to natychmiast; powiedz, zby przyszli I wysuchali mnie: inaczej, ka U drzwi ich izby poty w bben wali, A bben sen zabije... GLOUCESTER Rad bym harmoni widzie jak najlepsz Midzy waszymi czemi. Wychodzi. KRL LIR Biada tobie, O moje serce! moje wrzce serce. Ale sied cicho! BAZEN Gadasz do serca, wujaszku, jak owa kucharka de wgorzy, kiedy je ywcem w pasztet woya; uderzya je po bach kijem i zawoaa: Siedcie cicho, figlarze! Rodzonym jej bratem by ten, co to jedynie przez dobro serca, siano swym koniom masem posmarowa. Wchodzi K s i K o r n w a l i i, R e g an a, G l o u c e s t e r i orszak. KRL LIR Dzie dobry wam obojgu, KSI KORNWALII Cze wam, panie. Zdejmuj dyby z K e n t a. REGANA Mio mi wasz wysoko oglda. KRL LIR Tak sdz; sdzi tak mam niezy powd; Gdyby inaczej byo, wzibym rozwd Z grobem twej matki, ktry by pokrywa Cudzoonic. do Kenta A! jeste ju wolny; O tem na potem. Ladaco masz siostr, Moja Regano: wrazia mi ona Zb niewdzicznoci w serce, jak szpon spa, Nie wydam tego w sowach; nie uwierzysz,Jak jej przewrotny umys... O Regano! REGANA Miarkujcie, panie, sw porywczo. Tusz, ecie wy raczej mniej zdolni oceniJej wntrzn warto ni ona uchybi Swym obowizkom. KRL LIR H? jak to rozumiesz? REGANA Nie mog myle, aby moja siostra W najmniejszej czci miaa wyj ze szrankw Swej powinnoci. Jeeli, przypuszczam, Chciaa ukrci niesforn swawol Twego orszaku, panie, miaa ku temu Tak dobry powd i cel tak zbawienny, Ze to oddala od niej wszelki zarzut. KRL LIR Przeklestwo moje niech j wiecznie ciga! REGANA O panie, jeste stary; wadze twoje Ju dobiegaj mety: powinien by Da si prowadzi i kierowa komu Z wieszym umysem, ktry by by zdolnyDobro twe lepiej ni ty sam rozpozna. Prosz ci przeto, powr do mej siostry, I powiedz, e j skrzywdzi. KRL LIR Ja j prosi O przebaczenie? Czye pomylaa, Jakby to ojca powadze przystao Pj i z pokor do niej si odezwa: klka Kochana crko, przyznaj, em stary; Staro nie rado; na kolanach bagam, Aby mi daa karm, odzie i schron? REGANA Do tego, drogi panie; to s tylko Przesadne treny! Wr si do mej siostry. KRL LIR wstaje Nigdy, Regano. Ona mi zmniejszya Mj wierny orszak do poowy; krzywo Na mnie patrzaa; ona swym jzykiem Jak w mi na wskro rozrania serce. Niech wszelkie pomsty niebios spadn razem Na jej niewdziczn gow! Niech zjadliwe Powietrzne wpywy na jej mode koci Niemoc sprowadz! KSI KORNWALII Wstyd si, wstyd si, panie. KRL LIR Zlejcie lepicy wasz blask, byskawice, W jej wzrok wzgardliwy! Zaracie jej pikno, Wy, miazma, ktre z bot wyciga stonce, Skacie i strawcie jej wdziki! REGANA O nieba! Tak samo bdziesz mnie zorzeczy, panie, W nowym przystpie gniewu. KRL LIR Nie, Regano: Ciebie przeklestwo me nie dotknie nigdy; Twoja natura tkliwa i wraliwa Ma mj gniew nigdy nie narazi ciebie: Jej oczy zion ogie, twoje grzej, Ale nie pal. Ty by nie umiaa Upodobaniom moim si sprzeciwia, Zmniejsza mi sub, miota harde sowa,Okrawa moj pensj, a na domiar Ryglem zastawia si przed mym przybyciem; Ty znasz powinno dziecka, gos natury, Winn uprzejmo, wdziczno przynalen: Nie zapomniaa, em ci da na wiano Poow mego pastwa. REGANA Ale, panie, Przystp do rzeczy. KRL LIR Kto mia w dyby wsadzi Mojego sug? Odgos trb. KSI KORNWALII Co znacz te trby? Wchodzi O s w a l d. REGANA To trby mojej siostry: potwierdzaj, Co mi pisaa, e wkrtce tu bdzie. do O s w a l d a Czy przyjachaa twoja pani? KRL LIR Ten to Hardy, niecnota, zuchway pyszaek, Ktrego buta jak purchawka ronie Na pytkim gruncie ask tej, ktrej suy. Precz z moich oczu! KSI KORNWALII Co wasza wysoko Raczya mwi? KRL LIR Kto mojego sug W dybach osadzi? Spodziewam si przecie,e ty, Regano, o tym nie wiedziaa. Wchodzi G o n e r y l a. Co widz? O, wy litociwe bogi, Jeli sprzyjacie starcom, jeli wasze askawe rzdy ceni posuszestwo, Jeeli sami jestecie starymi, To si ujmijcie za mn i zelijcie Znak wspudziau swego w mojej sprawie.do R e g a n y Czy si nie wstydzisz, patrzc na t brod?I ty j bierzesz za rk, Regano? GONERYLA Dlaczeg by mi za ni bra nie miaa? Cem ja, panie, uczynia zego? Nie wszystko bywa zem, co nierozsdek Za ze uwaa, dziecinno zem mieni; KRL LIR O moja piersi, z jakiegoe kruszcu, e jeszcze caa? Jakim si sposobem Mj czowiek dosta w dyby? KSI KORNWALII Jam go, panie, Kaza w nie wsadzi: lecz postpki Jego Zasugiway na surowsz kar. KRL LIR Wapan si tego dopucie? Wapan? REGANA Prosz ci, miy ojcze, bdc sabym, Nie chciej si innym wydawa na zewntrz.Jeeli wrcisz nazad do mej siostry I bdziesz u niej do koca miesica, Poow wity swojej odprawiwszy, Sprowad si potem do mojego domu. Nie jestem teraz u siebie i brak mi Zaopatrzenia w zapasy potrzebne Na utrzymanie twoje, KRL LIR Wrci do niej? I pidziesiciu ludzi mych odprawi? Nie, wol raczej zrzec si cakiem strzechy, Walczy z wszelkimi zmianami powietrza; y w towarzystwie sw i wilkw, jczc Pod ostrym zbem ndzy. Wrci do niej! Z rwn atwoci przenisbym na sobie, Zby si uda do tego Francuza, Z krwi wrzc, ktry me najmodsze dziecko Wzi bez posagu, upa na kolana Przed jego tronem i na wzr pachoka Baga o jurgielt, bym mg nadal marny Wie ywot. Wrci do niej! Rad mi raczejZosta parobkiem i jucznym bydlciem Tego fagasa. Wskazuje na O s w a l d a . GONERYLA Uczy, jak chcesz, panie. KRL LIR O moja crko, nie chciej, bym oszala. Nie bd tobie ciarem; bd zdrowa! Ju si nie ujrzym, nie spotkamy z sob. Ty jednak moim ciaem, ty krwi moj; Moim dzieciciem nie, raczej chorob W mym ciele, ktr musz mieni moj, Narol raczej, wrzodem, karbunkuem, Z krwi mej zepsutej powstaym. Nie bd Jednak zorzeczy; niech uczucie wstydu Przyjdzie, gdy zechce; ja go nie przyzywam, Nie prosz wadcy gromu, by uderzy, Ni skargi na ci przed tron jego skadam, Wejd w siebie, popraw si, jeeli moesz: Bd cierpliwie czeka tej przemiany; Tymczasem mog mieszka u Regany Z pocztem rycerstwa mego. REGANA Nie tak bardzo. Jam jeszcze na to nie liczya; jeszcze Nie jestem, panie, tak, jakby przystao, Przygotowana na twoje przyjcie. Suchaj, co siostra mwi: bo kto patrzy Rozsdnym okiem na twe uniesienie, Ten musi sobie powiedzie, e stary, A zatem ale ona wie, , co robi. KRL LIR Czy to z namysem powiedziane? REGANA Mog Zapewni, panie. Pidziesiciu ludzi! Czy to nie dosy? Na co ci ich wicej? A nawet tyle, gdy koszt, a co gorsza, Niebezpieczestwo przemawiaj przeciw Tak wielkiej liczbie? Czyby w jednym domuTaka moc ludu pod dwoistym rzdem Moga y w zgodzie? Trudne by to byo, Do osignicia nawet niemoebne. GONERYLA Czyliby nie mia, panie, dostatecznej Obsugi od jej ludzi lub od moich? REGANA Zapewne; gdyby za ktry z nich chybi, Nawczas bymy mogy go ukara. Jeeli zechcesz do mnie przyby, panie, Prosz ci bardzo (teraz bowiem, widz Niebezpieczestwo), przywied z sob tylko; Dwudziestu piciu ludzi: wikszej liczby Nie bd moga zmieci ni opatrzy. KRL LIR Daem wam wszystka. REGANA I w waciw por. KRL LIR Siebie i mienie me wara powierzyem Z warunkiem, abym przy sobie zachowa Tych stu rycerzy. Jak to! Mog tylko Przyby do ciebie z dwudziestu picioma? Take mwia, Regano? REGANA Tak, panie; Powtarzam jeszcze raz i na tym kocz. KRL LIR Tak szpetne monstra mog si jednake Obok szpetniejszych wydawa piknymi! Nie by najgorszym jest to ju zalet W zepsuciu tego wiata. do G o n e r y l i Pjd z tob. Twoje pidziesit jest w dwjnasb wiksze Ni jej dwadziecia pi i twoja mio W dwjnasb wiksza jest od jej mioci. GONERYLA Suchaj mi, panie: na co ci koniecznie Dwudziestu piciu ludzi mie przy sobie, Dziesiciu nawet, a wreszcie i piciu W domu, gdzie dwakro tylu czeka bdzie Na twe rozkazy? REGANA Na co i jednego? KRL LIR O, nie rozumuj o cisej potrzebie. Ostatni ebrak ma jeszcze w swej ndzy Co zbytkownego. Nie dawaj nikomu Wicej, ni tego natura wymaga, ycie czowieka takie jak bydlce, Ty pani; strojnie chodzisz: czy jedynie Dlatego strojnie chodzisz, e strj grzeje? Do utrzymania ycia czy potrzeba Tych strojw, ktre ciepa da nie mog? O, co si tyczy prawdziwej potrzeby, Bogowie, dajcie mi cierpliwo! Tej ja Przed wszystkim innym potrzebuj. Patrzcie, Oto tu stoi biedny starzec, wiekiem I cierpieniami rwnie przygnieciony; Dwakro nieszczsny. Jeli to wy serca Tych crek przeciw ojcu podniecacie, Nie chciejcie, abym go agodnie znosi, Susznym zapalcie mi gniewem; nie dajcie Wodnistym kroplom, tej niewieciej broni, Mskich lic moich kazi. Mi, potwory. Wywr ja na was zemst tak, tak, e si wiat cay zrobi co takiego, , e nie wiem jeszcze co: bdzie to jednak Co okropnego, strasznego. Mylicie, e paka bd? Nie, nie bd paka: Mam wprawdzie nadmiar powodw do paczu, Ale to serce zdruzgoce si prdzej Na milionowe czci, nim zapacz. O banie! bliski jestem oszalenia. Wychodz K r l L i r, G l o u c e s t e r, K e n t i B a z e n. KSI KORNWALII Pjdmy std, burza bdzie. Sycha grzmot w oddali REGANA Dom ten may: Nie zmieci tego starca z jego wit. GONERYLA Sam sobie winien; zatru sobie spokj I znosi musi skutki swej gupoty. REGANA Jego samego chtnie bym przyja, Ale adnego z jego zausznikw. GONERYLA I ja to samo. Gdzie jest milord Gloucester?G l o u c e s t e r wraca. KSI KORNWALII Poszed za starcem. Lecz oto powraca. GLOUCESTER Krl zagniewany jest w najwyszym stopniu. KSI KORNWALII Dokde jedzie? GLOUCESTER Kae na ko siada; Lecz dokd uda si zamierza, nie wiem. KSI KORNWALII Najlepiej woln zostawi mu drog, Skoro, sam chce si prowadzi. GONERYLA Milordzie, Nie pro go przecie, aby tu pozosta. GLOUCESTER Niestety, noc si zblia, ostry wicher Raco ryczy; na kilka mil wkoo Ledwie si krzak gdzie znajdzie. REGANA Trudna rada; Kto jest uparty, panie, temu bieda, Ktr niebacznie sam sobie gotuje, Musi by szko. Ka pan zamkn bramy: Ma on gar ludzi na wszystko gotowych. A co ta gawied mogaby mu podda, Baczc na jego atwo do namowy, Temu roztropno kae nam zapobiec. KSI KORNWALII Tak, tak, ka, hrabio, pozamyka bramy. Burza tu: schromy si, skoro dach mamy.Wychodz. AKT TRZECI SCENA PIERWSZA Dzika okolica. Burza, grzmoty i byskawice. K e n t i J e d e n z r y c e r z y L i r a wchodz z przeciwnych stron. KENT Kto tu jest oprcz burzy? RYCERZ Czowiek, rwnie W najwyszym stopniu wzburzony. KENT Poznaj. Gdzie krl? RYCERZ W zapasach ze wciekym ywioem. Zaklina orkan, by ziemi zwia w morze Lub podnis morze na zalanie ziemi; By wszystko mogo zmieni si lub przepa. Wyrywa sobie biay wos, ktremu Szalony wicher, miecc nim z bezwzgldn Natarczywoci, zdaje si urga. Chce on w swym maym ludzkim wiecie wzgard Przewyszy wzgard wiatrw i ulewy. W t noc, gdy w gbi swego matecznika Chtnie wyssana niedwiedzica ley, Gdy lew i godny wilk od przemoknicia Rad zabezpiecza skr; on harcuje Z odkryt gow i wyzywa wszystko, Co by si mogo zdarzy. KENT Kt jest przy nim? RYCERZ Nikt oprcz bazna, ktry usiuje artami uly ranom jego serca. KENT Znam ci, rycerzu, , i na mocy tego, Co wiem o tobie, nie waham si wan Rzecz ci poruczy. Pomidzy ziciami Krla: Albaskim i Kornwalskim ksiciem, Panuje skryte rozdwojenie; skryte, Bo oba jeszcze kryj mu oblicze Mask chytroci. Maj oni sugi Niby przychylne (i kt nie ma takich, Kogo szczliwa gwiazda w gr wzniosa I posadzia na tron), sugi, mwi, Co s szpiegami francuskiego krla ojnoci, onisz. nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{$P c% A c&> c'! c(, c)9nBI wiedz, co si dzieje: jaka niech Rozdziela ksit i co wzajem knuj; Jak cikie jarzmo wtoczyli na tego Zacnego krla, i o innych rzeczach, Ktre tkwi gbiej, a do ktrych, moe, Wszystko poprzednie byo tylko wstpem. Co wszake pewnym jest, to to, e z Francji Przybywa wojsko w ten kraj skoatany. Ju ono, mdrze korzystajc z naszej Opieszaoci, umiao si dosta Do kilku naszych portw i niebawem Sztandar rozwinie. Suchaje, rycerzu: Jeeli moim sowom tak dalece Zaufa zechcesz, e si spiesznie udasz Do Dowru, znajdziesz tam kogo, co wielce Bdzie ci wdziczny, gdy mu wiernie skrelisz Ten do szalestwa przywodzcy ucisk, Jakiego krl doznaje. Jestem, panie Szlachcicem czystej krwi i na zasadzie Pewnych rkojmi, jakie co do ciebie Posiadam, tobie powierzam t czynno, RYCERZ Pomwim o tym pniej. KENT Nie, nie pniej. By si przekona, e jestem czym wicej, Ni si wydaje, we ten trzos, rycerzu, I przyjm ode mnie to, co si w nim mieci. Skoro zobaczysz Kordeli (a nie wtp, Ze to nastpi), poka jej ten piercie, A ona powie, co to by za jeden, Co mwi z tob. C to za szturm! Id Poszuka krla. RYCERZ Daj mi rk, panie. Nie maszli wicej nic do powiedzenia? KENT Par sw, lecz waniejszych ni poprzednie, Id wapan w tamt stron, ja w t pjd;Komu si uda pierwej znale krla, Ten niech drugiemu krzyknie: hop! Wychodz w przeciwne strony . SCENA DRUGA Ta sama okolica w innej stronie. Burza nieustajca. Wchodz K r l L i r i B a z e n. KRL LIR Dmijcie wichrzyska, a wam miechy pkn! Dmijcie, wciekajcie si! Plujcie powodzi Wy, katarakty, i wy, uragany, A zatopicie wiee po szczyt kopu! Wy, siark tchnce, jak myl chye byski, Zwiastuny dby druzgoccych betw, Osmalcie biay mj wos! a ty, gromie Wszystko niszczcy, spaszcz twardy krg wiata, Zgnie wszelkie ksztaty przyrodzenia, zniwecz Wszelkie zarody niewdzicznej ludzkoci! BAZEN O wujaszku, dworska woda wicona w suchym domu lepsza ni deszczwka na dworze. Kochany wujaszku, wejd do izby i pro crek o bogosawiestwo: jest to jedna z tych nocy, co ani nad mdrcem, aninad gupcem nie maj litoci. KRL LIR Grzmijcie, pioruny! Lej, ddu! Pryskaj, ogniu! Deszcz, wiatr, grom, ogie to nie moje crki. Ja was, ywioy, nie winie o srogo: Nic wam nie daem, nie zwaem was dziemi; Wy obowizkw wzgldem mnie nie macie: Cignijcie dalej swe straszne igrzyska. Oto tu stoj jako wasz niewolnik, Ja, starzec biedny, saby i wzgardzony; A przecie wrcz was mieni sualcami, Bo pomagajc dwom wyrodnym crkom Zastpy swoje, z grnych sfer wiedzione, Zwracacie przeciw takiej jak ta gowie, Starej i siwej. O, o, to niegodnie! BAZEN Dobry ma szturmak, kto ma dom, gdzie by przed szturmem wcibi gow. Gdy serce ma swj dom, Nim gowa ma takowy, Na bud zda si psom Los serca i los gowy. A kto swym pitom da To, co mia sercu da, Nagniotki w zysku ma I czuwa zamiast spa. Taka to prawda jak to, e nie ma piknej kobiety, co by si nie mizdrzya przed zwierciadem. KRL LIR Nie, bd odtd wzorem cierpliwoci; Nic ju nie powiem. Wchodzi K e n t. KENT Kto tu? BAZEN Dostojno i pstrokacizna, to jest mdrzec i bazen, KENT Ach! Wy tu, panie? Twory, co noc lubic Nie lubi przecie takiej: ten gniew niebios Zapdza nawet wdrowcw ciemnoci Do ich kryjwek. Odkd jestem mem, Nie przypominam sobie, abym kiedy By wiadkiem takich ognistych wybuchw, Takiego huku piorunw, takiego Wycia i ryku wichrw i ulewy. Ludzka natura nie moe wytrzyma Podobnej chosty i grozy. KRL LIR Bogowie, Co tak okropnie wrzecie ponad nami, Wynajdcie teraz swych wrogw. Dryj, zbrodniu, Co w sobie nosisz tajone przestpstwa, Ktrych nie dosig bicz sprawiedliwoci, Ukryj si, krwawa rko; wiaroomco, I ty, witoszku, co paszczykiem cnoty Osaniasz czyny kazirodne, truchlej. Krusz si na czci, szalbierzu bez serca, Co pod uprzejmym i gadkim pozorem Godzi na ludzkie ycie. Wy, gboko Zamknite winy, rozsdcie sw uwi I ebrzcie aski tych strasznych mcicieli. Co do mnie, wicej wzgldem mnie zgrzeszono, Ni sam zgrzeszyem. KENT Ach! Wy z go gow! askawy panie, jest tu wpodle kletka, Co jak tak da schron przed burz, Spocznij tam; ja za pjd zakoata Do tego domu twardszego ni gazy, Z ktrych wzniesiony zosta, a ktrego, Gdym si o ciebie dowiadywa, wieo Zamknito bramy przede mn. Sprbuj, Moe mi uda si wymc tym razem Cho skp lito. KRL LIR W gowie mi si miesza. Pjd, chopcze. Jake si czujesz, mj chopcze? Zimno ci? I mnie zimno. Gdzie ta kletka? Dziwna jest wasno braku: on nam moe Najlichszy przedmiot uczyni szacownym. Pjdmy do owej kletki. Biedny banie, Jeszcze mi czstka serca pozostaa, I ta boleje nad tob. BAZEN piewa U kogo rozum gra rol poledni, Ten musi piewa wrd ddu i zawiei, Zgadza si z losem, gdy mu si nie klei; Bo przeciwnoci s rzecz powszedni. KRL LIR Prawda, mj chopcze. do K e n t a Pjd wska nam t kletk. Wychodzi z K e n t e m. BAZEN To mi noc, zdolna ochodzi najgortsz bab. Powiem jedno proroctwo, nim pjd: Gdy ksidza poznasz z dzie, nie sw wywodu; Piwowar wod psu nie bdzie sodu; Szlachta poycza bdzie w dobrej wierze; Gdy lica pon bd, nie kacerze, Gdy sdzia adnych bra nie bdzie danin, Bez dugw bdzie i pan, i dworzanin; Gdy zo porzuci swoje krte cieki, W cib nie bd wchodzi rzezimieszki; Lichwiarze w polu liczy bd wory, A nierzdnice fundowa klasztory: Wtedy przyjdzie do gomonu W wielkim pastwie Albionu; Wtedy czas przyjdzie, e mod dziwaczn Na nogach u nas ludzie chodzi zaczn. Przekazuj to proroctwo Merlinowi, ktry ma przyj po mnie. Wychodzi. SCENA TRZECIA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. G l o u c e s t e r i E d m u n d GLOUCESTER O Edmundzie, nienaturalny ten postpek oburza mnie. Gdym ich prosi, aby mi pozwolili nad nim si zmiowa, odjli mi prawo uytkowania z wasnego mego domu;pod kar wiecznej nieaski zabronili mi mwi o nim, wstawia si za nim i wspiera go w jaki bd sposb. EDMUND Co za srogo naturze przeciwna! GLOUCESTER Cicho, cicho; nie mw nic o tym, co ci powiem. Ksita nasi s z sob na bakier, nawet na gorszej jeszcze stopie. Odebraem tej nocy list; niebezpieczna rzecz o tym mwi: schowaem ten list w moim gabinecie. Cikie krzywdy, jakie krl teraz ponosi, bd spena pomszczone. Cz wojska ju wyldowaa. Trzeba nam sta po stronie krla. Pjd go wyszuka i wesprze potajemnie. Id ty do ksicia i zabaw go rozmow, aby ten mj krok miosierny uszed przed jego okiem. Jeeli si o mnie zapyta, powiedz mu, em zasab i poszed do ka. Chociabym mia mierci to przypaci, jak mi tym i zagroono, musz da pomoc i zwady, sporu, zamieszania memu staremu panu. Wane si rzeczy gotuj. Prosz ci, Edmundzie, bd ostrony. Wychodzi. EDMUND O tym wzbronionym ci wspczuciu ksi Dowie si zaraz i o licie take. Bdzie to, sdz, zasug nie lada I podn w skutki: co ojciec postrada, Tym niezawodnie ksi mnie obdarzy. Wznosz si modzi, gdy padaj starzy. Wychodzi. SCENA CZWARTA Dzika okolica. Lepianka na boku. Burza nieustajca. Wchodz K r l L i r, K e n t i B a z e n. KENT Tu jest ta chata: wnijd, kochany panie; adna yjca istota nie zniesie Takiej tyraskiej nocy. KRL LIR Daj mi pokj. KENT Wnijd do tej chaty, miociwy panie. KRL LIR Czy si ty zawzi na mnie? KENT O, wolabym Na siebie raczej. Wnijd, kochany panie. KRL LIR Tobie to bardzo zdaje si dotkliwym, e nas ta wcieka burza wskro przemacza; Ale gdzie wiksza dokucza choroba, Tam mniejszej prawie si nie czuje. Zadrysz Wobec niedwiedzia i uciekniesz przed nim; Ale jeeli uciekajc trafisz Na zbawanione morze: wtedy chtnie Popatrzysz oko w oko niedwiedziowi. Gdy duch spokojny, wtedy ciao czue: Burza w mej duszy mym zmysom odbiera Uczucie wszelkie, nie czuj nic, tylko To, co nurtuje tu: niewdziczno dzieci. Czyli to nie tak, jak gdyby te usta Gryzy t rk za to, e im hojnie Karm podawaa? O, ale je skar! Nie, ju nie bd paka. W tak por Wypchn mnie! Niechaj leje, nic nie szkodzi; W tak noc! O Regano! Gonerylo! Starego ojca, co w dobroci serca Wszystko wam odda, och! och! na tej drodze Grozi szalestwo: musz jej unika; Do tego. KENT Drogi panie, wejd do chaty. KRL LIR Wejd ty sam, prosz ci, dbaj sam o siebie. Ta burza nie da mi myle o rzeczach Gorzej trapicych. Pjd ja tam potem... do B a z n a Wejd ty wprzd, chopcze, ty bezstrzeszna biedo, Id, schro si. Ja si pomodl i zasn. B a z e n wchodzi do chaty. Nadzy biedacy w ktrej bd wy stronie Znosicie ostre pociski powietrza, Jak mog wasze gowy bez okrycia, Wasze od godu wycieczone czonki Pod rozpadymi achmanami obsta Wrd takiej jak ta burzy? O, jak mao Mylaem o tym dotd! We lekarstwo, Krlewski zbytku, dowiadcz dobrowolnie, Co czuje ndza, by jej strzs swj nadmiar I z winy obmy sprawiedliwo niebios! EDGAR w chacie Ptora snia! ptora snia! Biedny Tomek, B a z e n wybiega z chaty. BAZEN Nie wchod tam, wujaszku; tam duch siedzi. Na pomoc? na pomoc! KENT Daj no mi rk. Kto tam jest? BAZEN Duch, duch; nazywa siebie biednym Tomkiem; KENT Co ty za jeden, co tam mruczysz w somie?Wyjd! Wchodzi E d g a r, przebrany za wariata. EDGAR Biada mi! zy duch przyszed mi drczy! Przez ostre ciernie wieje wiatr zimny. Brr! id do ka. I rozgrzej si. KRL LIR Czy ty swe cae mienie odda crkom I std przyszede do takiego stanu? EDGAR Nie dacie tam czego biednemu Tomkowi, ktrego zy duch prowadzi przez rozarzone wgle i pomienie, przez fale i prdy, przez bagna i trzsawiska; ktremu podoy noe pod poduszk, zastawi elazka pod aw, wrzuci do rosou trucizn na szczury; ktremu wbi w gow, eby na bystrym rumaku jecha przez kadki na cztery cale szerokie i ciga cie wasny jak zdrajc. Pokj waszym piciu klepkom! Tomkowi zimno! brr! Niech was bogowie chroni od zych wiatrw, zych gwiazd i zych wyzi eww! Dajcie wspomoenie biednemu Tomkowi, ktremu zy duch dokucza. Oto go teraz macie tu oto tam i wdzie i tam, , znowu, i tam. KRL LIR Czy go do ndzy tej crki przywiody? Nie ocalie nic? Wszystko im dae? BAZEN Owszem, zachowa sobie pacht; inaczej bymy wstydzi si musieli za niego. KRL LIR Niechaje wszelkie plagi, na skaranie Wystpkw ludzkich w powietrzu wiszce, Spadn na twoje crki! KENT On nie ma crek, miociwy panie. KRL LIR Zdrajca, kto przeczy! nic nie moe wprawiLudzkiej istoty w takie ponienie, Tylko niewdziczne crki. Czy to teraz Jest mod, eby wygnani ojcowie Tak si pastwili nad swym wasnym ciaem? Suszna pokuta! Czyli nie to ciao Tym pelikana crkom ycie dao. EDGAR Cierp ciao, kiedy ci si chciao. Holala! Holala! BAZEN Ta noc wykieruje nas wszystkich na baznw i na wariatw. EDGAR Strzecie si zego ducha, suchajcie rodzicw, dotrzymujcie s owa, nie klnijcie, nie nakaniajcie niewiast do grzechu, nie wbijajcie w pych serc waszych. Tomkowi zimno. KRL LIR Czyme ty by, czowieku? EDGAR Gachem, zalotnikiem; z fumami w gowie i w sercu; co sobie wos trefi, rkawiczki nosi u kapelusza, dogadza chciom damy swego serca i po ciemku z ni baraszkowa; co tyle przysig, ile sw nagada, a wszystkie zama w oczach nieba; co zasypia, ukadajc rozkoszne plany, a budzi si, aby je wykona. Wino wciekle lubiem, gr w koci szalenie, a przy kobietach zakasywaem sutana. Miaem faszywe serce, ucho chtnie suchajce oszczerstw, a rk skrwawionzbrodni. Byem gnuny jak wieprz, podstpny jak lis, aroczny jak wilk, wcieky jak pies, jak lew chciwy zdobyczy. Niech skrzypienie trzewikw lub chrzst jedwabnych sukien, zapowiadajc zblianie si kobiety, nie czyni oskomy biednemu twemu sercu; niech noga twoja nie tyka fryjerskich progw, rka twoja podwiki, piro twoje wekslw: a zy duch nic ci nie zrobi. Cigle przez ciernie wieje wiatr zimny, wiszcz: gwiiii, biada! Delfinie, mj synu, pu ich, niech przejad! Burza trwa cigle. KRL LIR Biedaku, lepiej by ci by w grobie ni z tak obnaonym ciaem znajdowa si w tej nawanicy. Czyli czowiek jest tylko tym? Niczym wicej? Przypatrzcie mu si. on robakowi nie winien jedwabiu, bydlciu skry, owcy weny, pimowcowi pachnida. My trzej jestemy zamalgamowani, on jest czystym metalem. Czowiek waciwy niczym wicej nie jest jak takim biednym, nagim, dwunonym zwierzciem. Precz, poyczone przydatki! Pjdcie mnie rozpi, hej! Zdziera z siebie szaty. BAZEN Prosz ci, wujaszku, uspokj si: niedobrato noc na kpiel. Teraz by may ogie w polu by tym, czym serce starego zalotnika:maa iskierka, a reszta ciaa zimna. Patrzcie, oto si zblia chodzcy ogie. EDGAR To zy wrg, Flibbertygibet: zaczyna on swoje wdrwki rwno z odgosem wieczornego dzwonu, a koczy z pierwszym zapianiem kura; sprowadza na oczy bielmo; spojrzawszy zezem, rozszczepia ludziom wargi w ksztat zajczych; rzuca nie na bia pszenic i mczy biedne ziemskie stworzenia. wity Witalis szed polnym szlakiem; Wtem spotka zmor z jej sistr orszakiem; Wic krzykn jej: Hej! z drogi hej! A kysz! a kysz! a kysz! Wchodzi G l o u c e s t e r z pochodni. KENT Jak si ma wasza dostojno? KRL LIR Kto to jest? KENT Kto ty? I po co tu przyszed? GLOUCESTER Kto wy jestecie? Jakie wasze miana? EDGAR Ja biedny Tomek, co jada aby, ropuchy, kijanki, jaszczurki ziemne i wodne; co przywiedziony do rozpaczy, gdy mu zy duch dopieka, ajna je zamiast saaty; poera stare szczury i zdeche sobaki; spija zielon mietank ze stojcych kau;co bywa przepdzany od gminy do gminy, biczowany, kuty w dyby i wiziony; co miakiedy trzy suknie na skrycie grzbietu, sze koszul na okrycie ciaa, konie do jazdy i miecz do przypasowania; Lecz myszy, szczury i inne robaki, Te, od lat siedmiu, s Tomka przysmaki; Strzecie si mego przeladowcy. Cicho, Smolkin! cicho, wrogu! GLOUCESTER O panie, takie twoje towarzystwo? EDGAR Ksi ciemnoci jest szlachcicem: nazywa si Modo i Mahu. GLOUCESTER Nasza krew, panie, tak si zbezczecia, Ze nienawidzi swoich rodzicieli. EDGAR Tomkowi zimno. GLOUCESTER Pjd, miociwy panie. Moje serce Nie moe ulec woli twoich crek. Cho mi kazay zamkn bramy zamku I pozostawi ci na up tej nocy Nielitociwej, wayem si jednak Pj ci wyszuka, bym ci zaprowadzi Tam, gdzie ci czeka ogie i wieczerza. KRL LIR Niech no pomwi wprzd z tym filozofem. Co jest przyczyn grzmotw? KENT Drogi panie, Przyjm t ofiar; id, gdzie ci wzywaj. KRL LIR Chc wprzd pomwi z tym uczonym Grekiem Powiedz mi, nad czym ty rozmylasz? EDGAR Nad tym, Jak si strzec wroga i gnbi robactwo. KRL LIR Pomwmy par sw na osobnoci. KENT do G l o u c e s t e r a Naglij go jeszcze, aby szed, milordzie; Zaczyna mu si w gowie miesza GLOUCESTER Nie dziw; Wyrodne crki pragn jego mierci. O! Kencie, zacny Kencie, ty wiedziae, e to nastpi; ty to przepowiada, Biedny wygnacze! Mwisz, , przyjacielu,e si krlowi w gowie miesza: wierz mi, Jam take bliski tego. Miaem syna, Ktregom musia odtrci od siebie; Ktry na moje ycie godzi, wieo, Teraz nieledwie. Kochaem go; nigdy Syn nie by droszym ojcu cios ten, , bracie, Zwichn mi umys. C to za noc straszna!Burza nie ustaje. Zaklinam wasz wysoko. KRL LIR O, wybacz! Cny filozofie, chciej nam towarzyszy, EDGAR Tomkowi zimno. GLOUCESTER Id sobie, czowieku, Do owej budy tam; trzymaj si ciepo; KRL LIR Pjdmy tam wszyscy. GLOUCESTER Nasza droga tdy, askawy panie. KRL LIR Chyba e z nim razem: Nie chc si rozsta z moim filozofem. nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{AA*` c+R = c, c-Ac. ( c/1%$05 _KENT Dogod mu, hrabio, niech z sob zabierze Tego biedaka. GLOUCESTER Nieche idzie z nami. KENT Pjd wa. KRL LIR Chod z nami, dobry Ateczyku, GLOUCESTER Nie mwmy teraz nic: milczenie. EDGAR Childe Roland szed do ciemnej wiey; Zwyk on by mwi, marszczc brwi; Brytaskiej wietrz zapach krwi. Wychodz. SCENA PITA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. Wchodzi K s i K o r n w a l i i i E d m u n d. KSI KORNWALII Musz si na nim zemci, nim jego dom opuszcz. EDMUND Kiedy pomyl, jak to ludzie uwaa bd, e uczucie obowizku przewayo we mnie gos natury, jaki strach mnie ogarnia. KSI KORNWALII Teraz widz, e twj brat, Edmundzie , niezupenie ze zego serca godzi na jego ycie byo to raczej skutkiem oburzenia, jakie w nim naganne usposobienie starca obudzao. EDMUND Jak przeladowczy jest mj los, e musz prawoci mojej aowa! Oto list, o ktrymmwi, wiadczcy o jego konszachtach z parti francusk. O, bogdajby ta zdrada nieistniaa lub bogdajby nie mnie przypado o niej donosi! KSI KORNWALII Pjd ze mn, kochany Edmundzie, do ksinej. EDMUND Jeeli osnowa tego listu jest prawdziwa, masz przed sob wane zadanie, moci ksi. KSI KORNWALII Prawdziwa czy bdna, w kadym razie czyni ci hrabi Gloucester. Dowiedz si, gdzie jest twj ojciec, aby go mona niezwocznie przytrzyma. EDMUND do siebie Jeeli go znajd nioscego pomoc krlowi, tym bardziej to wzmocni cice na nim, podejrzenie, (gono)Bd trwa w wiernopoddaczych uczuciach, jakkolwiek bolesna bdzie walka pomidzy nimi a uczuciami syna. KSI KORNWALII Posidziesz przez to moje zaufanie i yczliwo moja lepsze ci ojcostwo zapewni, Wychodz. SCENA SZSTA Izba w dworku folwarcznym w pobliskosci zamku. Wchodz K r l L i r, G l o u c e s t e r, K e n t, E d g a r i B a z e n. GLOUCESTER Tu lepiej ni pod goym niebem; przyjmijcie, co da mog. Postaram si zapewni wam jakie takie wygody; wkrtce ujrzycie mi z powrotem. KENT Wszelka sia ducha ustpia w nim miejsca zniecierpliwieniu. Niech ci bogowie nagrodz t uczynno, milordzie! Wychodzi G l o u c e s t e r. EDGAR Frateretto woa na mnie i mwi, e Nero owi ryby w jeziorze pastwa ciemnoci, (do Bazna)Mdl si, dobra duszo, i strze si zego ducha. BAZEN Powiedz mi, prosz, wujaszku, czy wariat jest szlachcicem, czy chopem KRL LIR Krlem! krlem! BAZEN Chopem, wujaszku, ktry ma syna szlachcica; bo wariatem jest taki chop, copozwoli, aby jego syn by szlachcicem pierwej ni on sam. KRL LIR eby si tysic jdz rzucio na mnie Z rozpalonymi elazami! EDGAR Zy duch gryzie mnie z tyu. BAZEN Wariatem jest, kto liczy na agodno wilka, na zdrowie konia, na mio modegochopca i na przysigi nierzdnicy. KRL LIR Tak, dobrze; zaraz przed sd je zapozw. do E d g a r a Pjd, sid w tym miejscu, wielomiany sdzio. do B a z n a Ty, wiaty panie, sid tu. No, wilczyce! EDGAR Patrz, jak mu lepia si iskrz! Gdziee to podziaa czoo, pikna pani? Pjd, Betsy, za rzeczk Ja stoi; BAZEN piewa W jej odzi szczelina, Lecz tai dziewczyna, Dlaczego przeprawi si boi. EDGAR Zy duch drczy biednego Tomka gosem sowiczym. Hoberdydas woa w brzuchu Tomka o par ledzi. Nie kracz, czarny demonie, nie mam dla ciebie strawy. KENT Wyjd, drogi panie, z tego odrtwienia; Moe by spocz, pooy si? KRL LIR Potem, Wprzd indagacja. Przyprowadcie wiadkw. do E d g a r a Zacny jurysto w dugiej todze, zasid! do B a z n a A wapaa, jego szanowny kolego, Chciej zaj miejsce przy nim. do K e n t a Wasza mio Naleysz do kompletu; side take. EDGAR Sdmy sumiennie. liczna pasterko, powiedz, dlaczego Owieczki wpucia w zboe? Daj pocaowa ustka twe hoe, Nic si twej trzdce nie stanie zego. Prr! kocica bura. KRL LIR Badajcie naprzd t: to Goneryla. Zeznaj, przewietny sdzie, pod przysig, e ona zdeptaa wszelkie wzgldy nalene krlowi,jej ojcu. BAZEN Przystp, milady. Zwiesz si Generyla? KRL LIR Nie moe temu zaprzeczy. BAZEN Wybacz, wziem ci za dziurawy stoek. KRL LIR A to ta druga: krzywe jej spojrzenia Zdradzaj grunt jej serca. apa, apa! Ognia i miecza! Ha, wy przekupieni! Przedajny sdzie, po co jej da uciec? EDGAR Pole bogom swoje pi klepek! KENT O ndzo! Gdzie jest owa tgo ducha. Ktr, rczye, panie, e zachowasz? EDGAR na stronie zy moje bior udzia w jego doli, Tak e mi trudno dotrwa w mojej roli, KRL LIR Nawet malekie pieski, mops, szpic, daksik, Szczekaj na mnie. EDGAR Tomek rzuci na nie gow. A zasi, sobaki! Czy wasz pysk czarny, czy biay Chobycie wciekle ksay, Pudle, muce, wyy, brysie, Plemi gocze i kundysie, Kuse lub z dugimi chosty, Tomka si lkajcie chosty; Bo gdy na was gow cinie, Caa psiarnia si rozprynie, Sasa! fora z dwora! na kiermasze i jarmarki! Biedny Tomku, twj rg wysech. KRL LIR Zanatomizujcie mi Regan, zobaczcie, co tam siedzi w jej sercu. Czy jest jaka przyczyna w naturze zdolna tak zatwardziao sprowadzi? do E d g ar a Waszmo pana uwaam odtd jako jednegoz moich stu towarzyszy; tylko mi si nie podoba krj waszmocinego munduru; powiesz moe, e to na sposb perski; ale ka go odmieni. KENT Po si, drogi panie; spocznij nieco. KRL LIR Mi rbcie haasu, nie rbcie haasu; zacignijcie firank. Tak, tak, tak. Jutro z rana bdziem wieczerzali tak, tak, tak. BAZEN A ja w poudnie bd spa. G l o u c e s t e r powraca. GLOUCESTER Gdzie krl? KENT Tu; zostaw go w pokoju, panie, Biedak, zupenie utraci przytomno. GLOUCESTER We go na rce, poczciwy czowiecze; Zdradziecki spisek grozi jego yciu. Mam tu lektyk z sob; wsad go do niej I piesz do Dowru, gdzie dobre przyjcie I pomoc znajdziesz. ywo! podnie pana, Jeli si spnisz cho o p godziny, On, ty i kady, co go broni gotw, Ulegnie pewnej zgubie. Bierz go! ywo! Dam ci eskort z ludzi zaufanych; Spiesz si. KENT Znkana natura zasna. Ten wypoczynek moe by balsamem Na twe stargane siy; w braku tego Ich odzyskanie byoby zbyt trudne. do B a z n a Pom mi ponie pana. Tu pozosta Nie moesz. GLOUCESTER Idmy, idmy. K e n t, G l o u c e s t e r i B a z e n wychodz, niosc krla. EDGAR Gdy lepszych od nas widzim w poniewierce, Wasnych ndz naszych zapomina serce. Najciej cierpi ci, co sami cierpi, Bo znikd ulgi ni pociech nie czerpi; Lecz kto w cierpieniu znajdzie towarzysza, Tego si bole zmniejsza i ucisza. Mnie znoniej teraz i lej, gdy niedola, Co mnie przygniata, przygniata i krla; On straci dzieci, ja ojca. No, Tomku, Id si znw ukry w twym chrucianym domku I nie wprzd wystp, a zdoasz czynami Zmy ka potwarzy, co twe imi plami. Niech si tej nocy jeszcze, co chce, dzieje,Byle krl uszed. Baczno! Bacznoci Wychodzi. SCENA SIDMA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. K s i K o r n w a l i i, R e g a n a, G on e r y l a, E d m u n d i sudzy. KSI KORNWALII do G o n e r y l i Jed pani bezzwocznie do ksicia, swego maonka, i poka mu ten list. Wojska francuskie wyldoway. (do sug )Przyprowadcie tu tego zdrajc Gloucestera. Kilku sug wychodzi. REGANA Ka go natychmiast powiesi. GONERYLA Wyupi mu oczy. KSI KORNWALII. Zostawcie go memu gniewowi. Edmundzie, jed z nasz siostr. Zemsta, ktr zniewoleni bdziemy wywrze na twym przeniewierczym ojcu, nie skada si z twoj tu bytnoci. Znaglijcie ksicia za przybyciem do jak najpieszniejszego zbrojenia si, my z naszej strony nie zaniedbamy tego. Trzeba, eby gocy nasi kryli bez przerwy i utrzymywali porozumienie midzy nami. Bd zdrowa, kochana siostro; bd zdrw, milordzie Gloucester. Wchodzi O s w a l d. Gdzie jest krl? OSWALD Dziki milordowi Gloucester Uprowadzony zosta. Ze trzydziestu Jego rycerzy, tropicych lad jego, Zdybao go u bramy, po czym cznie Z kilkunastoma podwadnymi lorda Udao si z nim do Dowru, gdzie tusz Znale przyjaci dobrze uzbrojonych. KSI KORNWALII Ka przyprowadzi konie swojej pani. GONERYLA Bywajcie zdrowi, milordzie i siostro. Wychodzi, a z ni E d m u n d i orszak. KSI KORNWALII Bd zdrw, Edmundzie. Wynajdcie mi tegoZdrajc Gloucestera, jak zodzieja zwicieI tu go stawcie. Inni sudzy wychodz. Nie moemy wprawdzie W braku form prawnych odebra mu ycia, Ale moc nasza naszemu gniewowi Musi da jakie zadouczynienie, Ktre nagani ludzie bd mogli, Ale bynajmniej pocign nas za to Do tumaczenia. Ha! czy to ten zdrajca? Wchodz; sudzy prowadzc G l o u c e s t e r a REGANA Ten to niewdziczny lis. KSI KORNWALII Zwicie mu rce. GLOUCESTER Co to za mowa, miociwi pastwo? Co za obejcie? Moi przyjaciele, Zwacie, e u mnie jestecie w gociniec Nie wyrzdzajcie mi takiej zniewagi. Sudzy wi go. KSI KORNWALII Wicie go! REGANA Mocno! O nikczemny zdrajco! GLOUCESTER Nielitociwa niewiasto, ja nigdy Zdrajc niebyem. KSI KORNWALII Przywicie go tutaj Do tego stoka. Zobaczysz, ndzniku. R e g a n a targa go za brod. GLOUCESTER Na mio bogw! czyn to nieszlachetny W najwyszym stopniu targa mi za brod,REGANA Ma talu. biay wos, A taki zdrajca. GLOUCESTER O niegodziwa kobieto, te wosy, Co je nieludzko z brody mej wyrwaa, Powstan kiedy i oskar ciebie. Jam wasz gospodarz: nie powinni bycie Zbjeck doni tyka mojej twarzy Co wy mylicie ze mn czyni? KSI KORNWALII Powiedz, Co to za listy odebrae z Francji? REGANA Powiedz po prostu, wiemy ju o wszystkim.KSI KORNWALII I jakie zwizki masz z tymi zdrajcami, Co wieo naszli nasze ziemie? REGANA W czyje Oddae rce szalonego krla? Mw. GLOUCESTER Mam list wprawdzie na domys pisany Przez kogo, co si do niczyjej partii Nie miesza. KSI KORNWALII Gupia chytro. REGANA I faszywa. KSI KORNWALII Gdziee to krla wyprawi? GLOUCESTER Do Dowru. REGANA Po co do Dowru? Czy nie by zagroona KSI KORNWALII Po co do Dowru? Niech na to odpowie. GLOUCESTER Musz znie szczwanie jak niedwied u supa, REGANA Po co do Dowru? GLOUCESTER Bo nie chciaem patrze, Jakby mu twoje okrutne paznokcie Stare, nieszczsne oczy wyupiay; Lub jakby twoja siostra swymi kami Szarpaa jego namaszczone ciao; Wrd takiej burzy, jak on wytrzyma, Z odkryt gow, w noc czarn jak pieko, Morze byoby si spitrzyo supem I pogasio gwiazdy. A ten biedny, Poczciwy starzec pomaga ddy niebu. Gdyby by w taki czas u twojej bramy Wilk zawy, to by bya zawoaa: Odwierny, otwrz! Wszelkie dzikie twory. Prcz ciebie jednej zagodniay wtedy; Ale ja jeszcze ujrz chy zemst, Dosigajc w locie takie dzieci. KSI KORNWALII Nigdy nie ujrzysz. do sug Przytrzymajcie stoek. Wprzd, nimby ujrza, zdepcz oczy twoje. Wyrywa G l o u c e s t e r o w i jedno oko,ciska je na ziemia i depcze. GLOUCESTER Kto chce pnego wieku si doczeka, Niech si zmiuje nade mn! O bogi! O okruciestwo! REGANA To dopiero jedno; Tamto p twarzy szydzioby z tego: Niech lepiej obie strony bd rwne. KSI KORNWALII Jeeli widzisz zemst... JEDEN SUGA Stj, milordzie, Od lat dziecinnych jestem twoim sug, Nie wywiadczyem ci jednake nigdy. Lepszej usugi jak teraz, woajc: Stj! REGANA Co to znaczy, ty plugawy kundlu? SUGA Gdyby, milady, miaa wos na brodzie, Hojny by odwet znalaz si w tej garci. REGANA Co masz na myli, gburze? KSI KORNWALII A ty, chamie! Dobywa miecza i rzuca si na niego. SUGA Nieche pomidzy nami miecz rozstrzyga! Dobywa take miecza. Walcz. K s i zostaje raniony. REGANA do jednego ze sug Daj mi miecz. Taki chop mie tak by hardym! Przebija go z tyu. SUGA O piekielnica! Ju po mnie! Milordzie, Jeszcze ci jedno oko pozostao, By widzia jego kar. Och! umieram. Umiera. KSI KOBNWALII Aby podobnych nie widziao wicej, Przeszkodz. Wyskocz, marna galareto! Wydziera G l o u c e s t e r o w i drugie oko. Gdzie twj blask teraz? GLOUCESTER Wszdzie ciemno, smutno! Gdzie mj syn Edmund? Edmundzie, Edmundzie, Rozarz w twym onie wszelkie iskry uczuI pomcij ten czyn srogi. REGANA Pody zdrajco, Przyzywasz tego, co ci nienawidzi; On to nam odkry twoje przeniewierstwo. Nigdy ci pewnie taki prawy czowiek Nie poauje. GLOUCESTEB O moja gupoto! Wic Edgar zosta skrzywdzony. Bogowie, Pobogosawcie mu i mnie wybaczcie! REGANA Wyrzucie go za bram; niechaj wietrzy Drog do Dowru. Jake ci, milordzie? KSI KOBNWALII Zada mi hultaj ran. Pjd, milady! Wyniecie tego lepca, tego otra Rzucie w gnojowy d. Krew mi uchodzi, Podaj mi rami. Nie w por to przyszo. K s i K o r n w a l i i, wsparty na R eg o n i e, wychodzi. Sudzy rozwizuj i wyprowadzaj G l o u c e s t e r a. DRUGI SUGA Jeli na dobre wyjdzie czyn ten ksiciu, To kad zbrodni popeni bez skruchy. TRZECI SUGA Jeeli ona dugi czas poyje I umrze zwykym trybem, niezawodnie Ze wszystkich kobiet stan si potwory. DRUGI SUGA Pjdmy w czym pomc staremu hrabiemu; Sprowadmy tego wariata, co kry W pobliu zamku; on go zaprowadzi, Gdzie zechce: jego prostackie szalestwo Da si tu w por uy. TRZECI SUGA Id i zrb tak. Ja pjd przynie troch lnu i biaka, By go opatrzy w tym aosnym stanie. Bogowie, miejcie nad nim zmiowanie! Rozchodzi si w przeciwne strony. AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA Dzika okolica. Wchodzi E d g a r. EDGAR Przecie tak lepiej: lepsza jawna wzgarda Ni ubarwiona pochlebstwem. Najlichsza, Najniej pchnita od losu istota yje w nadziei cigej, nie w obawie, aosna zmiana dotyka jedynie Wyszych, maluczkim miech wraca na usta; wi si wic wolne, otwarte powietrze, Co mnie otaczasz: wichrze twych i wstrznie Nie mam ci za ze. Lecz kt to si zblia? Wchodzi G l o u c e s t e r wsparty na ramieniu S t a r c a. Mj ojciec w takim opakanym stanie? O wiecie, wiecie, wiecie! Gdyby twoje. Dziwne koleje i kapryne przejcia Nie kazay nam nienawidzi ciebie, Kt by cierpliwie znosi brzemi wieku? STARZEC O drogi panie, byem twym dzierawc I twego ojca przez lat osiemdziesit. GLOUCESTER Id sobie, id, mj dobry przyjacielu, Pomoc twa nic mi poradzi nie moe, A tobie moe szkodzi. STARZEC O milordzie, Nie widzisz drogi. GLOUCESTER Dla mnie jej ju nie ma; Wic mi do tego oczy niepotrzebne: Zdarzao mi si potkn, kiedym widzia. Czsto brak bywa zbawienny i strata Jedna nam korzy. O drogi Edgarze, Ofiaro gniewu zwiedzionego ojca! Gdybym ci widzie mg przez namacanie, Rzekbym, e oczy odzyskaem. STARZEC Kto tu? EDGAR na stronie O bogi! komu wolno jest powiedzie, e ju by gorzej nie moe? mnie teraz Gorzej ni kiedy bd. STARZEC To biedny Tomek. EDGAR na stronie I jeszcze moe by gorzej. Zaprawd, Najgorzej jeszcze nie jest, pki czowiek Moe powiedzie: Teraz mi najgorzej. STARZEC Gdzie, przyjacielu, idziesz? GLOUCESTER Czy to ebrak? STARZEC Wariat i ebrak. GLOUCESTER Ma on jeszcze rozum; Bo gdyby nie mia go, nie mgby ebra. Widziaem wanie jednego takiego Ostatniej nocy w czasie burzy; istny Obraz robaka stawi mi w czowiek. Wtedy mi biedny mj syn na myl przyszed, A przecie wtedy myl moja nie bya Usposobiona dla niego przyjanie. Zmienio si to pniej. Czym s muchy Dla psotnych chopcw, tym ludzie dla bogw; Gnbi nas dla zabawki. EDGAR na stronie Czyi by moe? Smutna to sprawa baznowa w cierpieniu I drani przez to i siebie, i drugich gono Bogowie z wami, mj paneczku! GLOUCESTER do s t a r c a Powiedz, Czy to w nagi bedlamczyk? STARZEC Tak, panie, GLOUCESTER To id do domu, bracie. Gdyby dla mnie Chcia jeszcze wrci i zczy si z nami O jak mil albo i dwie dalej, W kierunku Dowru, to ci prosz, w imi m filozofem. nj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{1` c2 c38 c4N@ c5(} c6 2G c7R<0Twej przychylnoci dawnej, przynie z sobJakie okrycie dla tego biedaka, Co mi prowadzi bdzie. STARZEC Ale, panie. On wariat. GLOUCESTER Taki dzi porzdek wiata, Ze lepych wodz wariaci. Id, uczy, O co prosiem, lub zreszt, co zechcesz, Tylko id sobie. STARZEC Przynios mu odzie Najlepsz, niechaj, co chce, std wyniknie,Wychodzi. GLOUCESTER Suchaj no, nagi, biedny mj czowieku. EDGAR Tomkowi zimno. na stronie Nie wytrzymana duej. GLOUCESTER Chod no tu; zbli si. EDGAR na stronie A jednake musz. gono Niechaj bogowie uzdrowi, paneczku, Niebogie oczy twoje: krew z nich ciecze. GLOUCESTER Czy znasz ty drog do Dowru? EDGAR Drogi i droyny, cieki i manowce. Biedny Tomek straci, niestety, jedn z piciu klepek. Poczciwa duszo, niech ci bogowie chroni od zego ducha! Piciu ich na raz siedziao w biednym Tomku: Obidykut, duch. podliwoci; Hoberdydas, ksi niemoty; Mahu, kradziey; Modo, morderstwa, i Flibbertygibet, duch fochw i fomfrw, ktry potem przeszed w pokojwki i suebne. Bogowie z tob, paneczku. GLOUCESTER Masz tu trzos; we go ty, ktrego nieba Zgiy pod brzemi wszelkich upokorze: Bd ty szczliwszym przeto, em ja biedny. Czycie tak zawsze, bogowie; niech czowiek Opywajcy w dostatki, syt uciech, Co szydzi z waszych praw, co nie chce widzie, Nie czujc, nagle moc poczuje wasz: Takim sposobem podzia zniesie zbytek I kady bdzie mia dosy. Czy dobrze Znasz okolice Dowru? EDGAR Znam, paneczku. GLOUCESTER Jest tam gdzie skaa, ktrej grzbiet spadzisty Strasznie poglda w przepacist gbi; Do jej krawdzi tylko mnie doprowad; A zmniejsz ciar twej ndzy czym drogim, Co mam przy sobie. Tam si ju obejd Bez przewodnika. EDGAR Oprzyj si o rami Biednego Tomka; on ci poprowadzi. Wychodz. SCENA DRUGA Przed zamkiem K s i c i a A l b a n i i. Wchodz G o n e r y l a i E d m u n d; O s w a l d wychodzi na ich spotkanie. GONERYLA do E d m u n d a Witaj, milordzie. Dziwi mi to bardzo, e mj agodny maonek nie raczy Wyj na spotkanie nasze. do O s w a l d a Gdzie pan? OSWALD W domu, askawa pani, ale odmieniony Nie do poznania. Gdym go uwiadomi O owych wojskach, co wyldoway, To si umiechn; gdy mu oznajmiem Twj powrt, pani, rzek na to: Tym gorzej ; A gdym mu wspomnia o Gloucestera zdradzie A jego syna lojalnej usudze Nazwa mnie gupcem, powiedzia, e bior Rzeczy na opak. Co by mu powinno Nie by po myli, zda mu si przyjemne, A co po myli przykre. GONERYLA W takim razie Nie potrzebujesz, Edmundzie, i dalej. Jest to waciwa mu tchrzliwo ducha, Odbierajca wszelk przedsibiorczo. Krzywd on nie czuje, gdy si za nie miao Uj potrzeba. Wynurzone w drodze yczenia nasze mog by ziszczone. Wr si, Edmundzie, do mojego szwagra. Przypiesz czynione przeze uzbrojenia I przywied jego wojsko. Musz w domu Zamieni rol i mowi memu Da w rk kdziel. Ten mj wierny suga Bdzie pomidzy nami porednikiem. Jeeli, dbay o swe wasne dobro, Zechcesz na wszystko si way, niebawemUsyszysz sodszy rozkaz twojej pani. No to daje mu upominek Bd skpy w mwieniu; schyl gow, Ten pocaunek, gdyby mwi umia, Wznisby pod niebo wadze twego ducha. Zrozum mi dobrze, bd zdrw. EDMUND Twj niewolnik, A do bram mierci. GONERYLA Drogi mj Gloucesterze! Wychodzi E d m u n d. Co za rnica midzy tymi ludmi! Tamtemu winnam ulego cap taki Ma do mnie prawa. OSWALD Pani, milord idzie. Wychodzi. Wchodzi K s i A l b a n i i. GONERYLA Sdz, em warta cho kiwnicia gow. KSI ALBANII O Gonerylo! ty nie jeste warta I tego pyu, co nim wiatr w twarz wieje. Twoja natura trwoy mi: kto gardzi Szczepem, z ktrego powsta, ten nie moedz swych w granicach utrzyma. GazkaOdczepiajca si od pnia swojego Musi koniecznie schn i sta si zgubn. GONERYLA Dosy ju tego; ten tekst nie ma sensu. KSI ALBANII Mdro i cnota zym zdaje si zdrona, Gnj pachnie gnojkom. Ce uczynia? Hieny, nie crki, cocie wy zrobiy? Ojciec wasz, starzec dostojny, ktrego Niedwied by ze czci liza o sromoto!! O nieprawoci! wpad przez was w szalestwo. Mge mj szwagier co takiego cierpie? M, ksi, ktry mu tyle by winien? Jeeli nieba niebawem widzialnie. Nie zel duchw swoich dla skarcenia Takich bezprawiw, przyjdzie czas, e ludzie re si nawzajem bd jak potwory Piekielnych gbi. GONERYLA O mikki czowieku! Co masz policzki do policzkowania, A gow, eby koki na niej struga; Co nie masz zmysu zdolnego rozpozna, Gdzie honor, a gdzie obelga, co nie wiesz, e tylko gupcy zwykli si litowa Nad niecnotami, ktrych ukarano, Nim ze spenili. Gdzie twj rg wojenny! Francja rozwija sztandar w naszych krajach; Piropuszastym hemem wrg twj grozi; A ty, cnotliwy gb, siedzisz i stkasz: Przecz on to czyni? ach! KSI ALBANII Spjrz na si, diable! Wewntrzna szpetno mniej razi w szatanie Ni w biaogowie. GONERYLA Nikczemny pgwku! KSI ALBANII Z gruntu zepsuta, zbestwiona istota, Nie czy potwornym swojego widoku. Gdyby mi na to przystao pozwoli, eby ta rka suchaa krwi mojej, atwo by ona moga ciao twoje Odprzc od koci. Cho jeste szatanem, Niewiecia twoja posta chroni ciebie. GONERYLA Ho! co za mska dzielno teraz przysza! Wchodzi G o n i e c KSI ALBANII Co mi przynosisz? GONIEC O askawy panie, Ksi Kornwalii zmar, zamordowany Przez swego sug, gdy mia GloucesterowiWyupi drugie oko. KSI ALBANII Gloucesterowi Oko wy upi? GONIEC Suga ten, ktrego On sam wychowa, przejty litoci I chcc go w jego zamiarze powstrzyma, Wydoby miecza przeciw dostojnemu Swojemu panu, ktry, do wciekoci Tym przywiedziony, rzuci si na niego I przy pomocy drugich go powali, Zostawszy jednak wprzd sam ugodzony Tym ciosem, ktry pniej mier sprowadzi, KSI ALBANII Widoczna, e wy tam jestecie w grze Sdziowie, ktrzy ziemskie nasze zbrodnie Szybko umiecie kara. Biedny Gloucester! Oboje oczu straci! GONIEC Tak, milordzie. List ten wymaga spiesznej odpowiedzi; Jest on od siostry milady. GONERYLA do siebie Po czci Kontentam z tego; skoro ona jednak Jest teraz wdow, a przy niej mj Gloucester, Caa budowa mojej wyobrani Mogaby atwo run i przywali Me nienawistne ycie. Z drugiej strony Nie tak trapica jest ta wie. gono Przeczytam I dam odpowied. Wychodzi. KSI ALBANII Gdzie by syn jego, gdy go olepiali? GONIEC Pojecha twoj maonk, milordzie, KSI ALBANII Nie ma go tutaj. GONIEC Tak, askawy panie; Wracajcego std spotkaem wanie. KSI ALBANII Czy wie on o tym barbarzyskim czynie? GONIEC Wie, miociwy panie. On to wiadczy Przeciwko ojcu i unika zamku Umylnie, aby ukaraniu jego Da bieg swobodny. KSI ALBANII Ja yj, Gloucesterze, Bym ci zawdziczy tw wierno krlowi I wzrok twj pomci. Pjd, mj przyjacielu; Powiedz mi, jeli jeszcze wiesz co wicej. Wychodz. SCENA TRZECIA Obz francuski w pobliskoci Dowru. Wchodzi K e n t i J e d e n z r y c e r z y. KENT Nie wiesz, rycerzu, co byo powodem, e krl francuski tak nagle odjecha? RYCERZ Jaki interes, pastwa dotyczcy, Nie zaatwiony, a ktry dopiero Przyszed mu na myl po wyldowaniu. Krlestwu jego grozi ma podobno Niebezpieczestwo tak wielkie, e powrt Jego osoby by wielce potrzebny, Niezbdny nawet. KENT Kog on w swe miejsce Wodzem zostawi? RYCERZ Marszaka Le Fera KENT Czy ten list, ktry pan odda krlowej, Wywoa jaki objaw, jej boleci? RYCERZ Tak, panie; wzia go i odczytaa W mej obecnoci, a gdy go czytaa, Due ez krople od czasu do czasu Spaday po jej delikatnych licach. Widzc j, byby rzek, e jest krlow Swojego alu, ktry buntowniczo Chcia jej krlowa. KENT Bya wic wzruszona! RYCERZ Ale nie gniewna. ao i moc duszy Walczyy w niej o lepsze; wida byo Deszcz i pogod razem; jej umiechy I jej zy byy jako dzie majowy, Peen uroku; bogie te promyki, Ktre igray na jej wieych ustach, Zdaway si nie wiedzie, jacy gocie Byli w jej oczach i z nich wychodzili, Jakoby pery kapice z brylantw. Sowem, al byby podanym skarbem, Gdyby kadego tak upiknia. KENT Nice Nie powiedziaa? RYCERZ Owszem, par razy Z gbi jej piersi wyszo imi ojca, Jakby si serce jej oswobadzao Z ciaru. Siostry! zawoaa siostry!! Haba kobietom! Siostry! Kencie! Ojcze! Jak to? W noc? W czasie burzy? Wic litociNie ma na wiecie! Wtedy si puciy wite strumienie z jej niebiaskich oczu I rzewny gos jej stumiy. Wybiega, By zosta sama z swym cierpieniem. KENT Gwiazdy, Gwiazdy to rzdz treci naszych jestestw, Inaczej, jedno i to samo stado Nie wydaoby dzieci tak odmiennych. Czy si z ni . potem widziae, rycerzu? RYCERZ Nie. KENT Czy to byo przed odjazdem krla? RYCERZ Pniej. KENT To dobrze. Biedny Lir jest w miecie. Chwilami sobie przypomina, po co Tu przybylimy i na aden sposb Nie chce si widzie z crk. RYCERZ Czemu, panie? KENT Tak mu wstyd. Twardo, z jak jej odmwi Bogosawiestwa, puci j na hazard W obczyzn, wyzu j z praw przynalenych, Na korzy tamtych dwch pogaskich crek; Wszystko to gryzie mu serce tak srodze, Tak go zawstydza, e nie mie nieborak Spojrze Kordelii w oczy. RYCERZ Biedny czowiek! KENT Wiesz co, rycerzu, o obrotach ksit? RYCERZ Wie si potwierdza, e s w marszu. KENT Dobrze. Powiod teraz, rycerzu, do krla I pozostawi, aby nad nim czuwa. Wane powody ka mi si jeszcze W skryto obwija; gdy mi wapan poznasz W waciwym wietle, nie bdziesz aowa Dotychczasowej naszej znajomoci; Chciej mi tymczasem towarzyszy. Wychodz. SCENA CZWARTA Tame. Pole. Wchodzi K o r d e l i a, D o k t o r, orszak,rotmistrze i onierze. KORDELIA To on, niestety! spotkano go wanie Szalejcego jak wzburzone morze, piewajcego i uwieczonego Chabrem, kkolem, opianem i innym Bezuytecznym zielskiem, ktre ronie W ywicych zboach. Wecie ze stu ludzi, Przepatrzcie pilnie kady mrg tych anw Bujnie porosych i przywiedcie do nas Nieszczliwego. Wychodzi rotmistrz z czci onierzy. Czyli mdro ludzka Zdoa mu wrci utracone zmysy? Wszystkie me skarby chtnie oddam temu, Kto go uleczy. DOKTOR S sposoby, pani. Odywicielem natury najlepszym Jest wypoczynek, na ktrym mu zbywa; Do zapewnienia mu tego posu Pewne skuteczne, specyficzne leki, Ktrych moc upi jego udrczenia. KORDELIA O wy zaradcze, zbawcze tajemnice, Wy niezbadane potgi natury, Spycie wraz z mymi zami! Przyjdcie w pomoc, Uzdrwcie tego drogiego mi starca! A wy szukajcie go, szukajcie wszdzie; Zanim samemu sobie zostawione Szalestwo jego rozstroi to ycie, Niezdolne sobie radzi. Wchodzi G o n i e c. GONIEC Wieci, pani! Wojska brytaskie zbliaj si. KORDELIA O tym Ju wiedzielimy i jestemy na to Przygotowani. O! drogi mj ojcze, W twojej to sprawie uchwyciam or, W twojej to sprawie wspaniay pan Francji Cierpienia mego i ez si uali. Nie prna pycha wkada na nas zbroj, Lecz mio, a z ni wite prawa twoje. Obym ci moga ujrze jak najprdzej, Sysze, i koniec twej pooy ndzy! Wychodzi ze swoimi. SCENA PITA Pokj w zamku G l o u c e s t e r a. R e g a n a i O s w a l d. REGANA Wic wojska mego szwagra s w pochodzie? OSWALD Tak, pani. REGANA I on sam dowodzi nimi? OSWALD Tak jest, po wielu korowodach. Siostra Waszej mioci lepszym jest onierzem. REGANA Czy si lord Edmund widzia z waszym ksiciem? OSWALD Nie, pani. REGANA C by w sobie mg zawiera List mojej siostry do niego? OSWALD Nic nie wiem. REGANA Wyjecha wprawdzie std w nie lada celu; Byo to wielkim gupstwem Gloucesterowi, Po cz wyjciu, pozostawia ycie: Gdzie si pokae, wszdzie wszystkich serca Od nas odwraca. Edmund, jak rozumiem, Z politowania nad jego niedol, Uda si mroczny jego byt zakoczy, A przy tym zbada siy nieprzyjaci. OSWALD Musz go szuka z tym listem, milady. REGANA Jutro ruszaj nasze wojska; czekaj, Drogi niepewne. OSWALD Nie mog, milady; Mam przez m pani zalecony popiech. REGANA Po co jej byo pisa? Czyli wapan Nie moge ustnie powiedzie, co chciaa? Co si w tym wici czyby czasem?? ... suchaj; Bd ci za to nieskoczenie wdziczna, Pozwl mi pismo to rozpiecztowa. OSWALD Wolabym raczej... REGANA Wiem, e. twoja pani Nie cierpi ma; jestem tego pewna, A za ostatnim swoim tu pobytem, Rzucaa dziwnie znaczce spojrzenia Na szlachetnego Edmunda. Wiem take, I wapan jeste jej wiernkiem. OSWALD Ja, pani? REGANA Mwi zasadnie: e nim jest, wiem o tym; Musz dlatego uprzedzi wapana O rzeczy, ktr, trzeba, eby wiedzia. Mj m nie yje; jam si ju z Edmundem Porozumiaa i moja dla rka Jest stosowniejsza ni rka twej pani. Reszt wywnioskuj sam. Jeli go znajdziesz, Oddaj mu, prosz, i to moje pismo; A gdy twa pani dowie si od ciebie O tych szczegach, staraj si j skoni, Aeby posza za rad rozumu. Bywaj mi teraz zdrw. Gdyby przypadkiem Tego lepego zdrajc gdzie napotka, Pomnij, e tego, co go sprztnie, hojna Czeka nagroda. OSWALD Rad bym go napotka, askawa pani, by si przekonaa, Czyjej si strony trzymam. REGANA Id szczliwie. Wychodz. SCENA SZSTA Okolica w pobliskoci Dowru Wchodzi G l o u c e s t e r i E d g a r w ubraniu, wieniaczym. GLOUCESTER Kiedy dojdziemy na szczyt tego wzgrza? EDGAR Drapiemy si na, panie; nie czujecie, Jak to i ciko? GLOUCESTER Grunt zdaje si rwny, EDGAR Okropnie stromy. Nie syszycie morza ? GLOUCESTER Nic wcale. EDGAR Wida wic, e wasz brak wzroku I innym zmysom odejmuje wadz. GLOUCESTER W istocie, by to moe. Mnie si zdaje, e twj gos inny teraz, e twa mowa Jest rozsdniejsza i gadsza ni pierwej. EDGAR Mylisz si, panie; nie ma we mnie zmiany, Chyba w ubraniu. GLOUCESTER Zdaje mi si jednak, e lepiej mwisz. EDGAR Jestemy na miejscu, Stjcie spokojnie. O, , jakie to straszne, Jak to odurza patrze w tak gbi! Wrony i kawki krce w porodku Ledwie wydaj si wielkoci chrzszczw. W poowie chyu wisi jaki czowiek, Zbierajc morski kopr, okropna czynno Zda mi si, e si wydaje nie wikszym Jak jego gowa. Rybacy, chodzcy Owdzie wzdu brzegw, rzekby, e to myszy; A w ogromny statek na kotwicy Wyglda jak czenko; jego czna Jak morskie boje, ledwie dostrzegalne. Guchy ryk fali bijcej o piaski Tu doj nie moe. Nie bd ju patrza, Bo mi si w mzgu zawraca i mgbym Stoczy si w przepa. GLOUCESTER Postaw mi, gdzie stoisz. EDGAR Dajcie mi rk; jestecie ju tylko O stop od krawdzi, za nic w wiecie Nie podskoczybym tutaj. GLOUCESTER Pu mi rk. Masz tu trzos jeszcze jeden, przyjacielu, A w nim zawarty klejnot, wielkiej ceny Dla ubogiego, niech ci z nim bogowie Szczcie przynios! Id teraz, kochanku; Bywaj zdrw, daj si sysze, e odchodzisz. EDGAR Bde mi, panie, zdrw! GLOUCESTER Bogowie z tob. EDGAR do siebie Pozwalam sobie tych artw z rozpacz, Dlatego tylko, abym j uleczy. GLOUCESTER klka O! wy potni wadcy na niebiosach! W obliczu waszym wyrzekam si wiata I zrzucam z siebie wielk moj bole. Gdybym j duej mg znosi bez szemraNa wasz wit nieodmienn wol, Knot mego ycia sam przez si by wytla. Jeeli Edgar mj yje, o, zlejcie, Zlejcie na niego swe bogosawiestwa! No, przyjacielu, bd zdrw a gdzie jeste?? EDGAR Juem daleko, panie; bdcie zdrowi. G l o u c e s t e r skacze i pada na ziemi. A kto wie, czyli czasem wyobrania Nie jest w monoci wydrze skarbu ycia,Kiedy to ycie samo chce swej zguby? Gdyby by tam, gdzie myli ju by nawet I myli nie mia. ywy czy nieywy? Hej, przyjacielu! Panie! Czy nie syszysz? j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{8` c9@ c:' c; c<)_ c=3 c>t>  Przemw! Czyliby umrze mia w istocie! Przecie! Porusza si. Kto wy jestecie? GLOUCESTER Precz, daj mi umrze! EDGAR Gdyby nie by pirkiem, Nitk pajcz, byby si by rozbi Jak jajko, spadszy tyle sni na d: Ale oddychasz, masz wag, nie ranny; Przemawiasz, jeste cay. Dziesi masztw, Stawionych jeden na drugi, nie czyni Tej wysokoci, z jakiej prostopadle Zleciae tu, gdzie stoim. Cud, e yjesz. Przemw raz. jeszcze. GLOUCESTER Spadem ja istotnie? EDGAR Stamtd, z owego straszliwego wirchu Kredowej skay. Spjrz tylko do gry: Dononogosy skowronek nie mgby Na tak met ani by widzianym, Ani syszanym. Spjrz tylko do gry. GLOUCESTER Niestety, nie mam oczu. Czyli ndzy Jest odmwione i to dobrodziejstwo, By mierci sobie pooya koniec? Byo to pewnym rodzajem pociechy, Gdy uciniony mg si tym sposobem Od okruciestwa ciemizcy uchroni I podej dumn jego samowol. EDGAR Daj rk, panie; wsta, tak; no, i jake? Stoiszli mocno? GLOUCESTER A nadto, a nadto. EDGAR To nie do wiary. Co to byo owdzie Na skale, co si od was oddalio, Nimecie spadli? GLOUCESTER By to biedny ebrak. EDGAR Std mi si jego oczy wydaway Jak dwa ksiyce w peni: mia sto nosw, Rogi zagite na ksztat wzdtej fali. By to niechybnie zy duch. Pomyl przeto, Szczliwy starcze, e winien sw cao Opatrznym bogom, ktrzy zakadaj Sw chwa na tym, eby uskutecznia To, co si ludziom zdaje niepodobnym. GLOUCESTER Tak jest, poznaj teraz. Bd odtd Dwiga m ndz, a zawoa sama: Do ju, umieraj! Ten, , o ktrym mwisz, Mj bracie, mnie si wydawa czowiekiem:Czsto on mwi: Zy duch! Zy duch! Onmi Tam przyprowadzi. EDGAR Bdcie dobrej myli I nie frasujcie si. Kt to tu zmierza? Wchodzi K r l L i r, fantastycznie przybrany w polne kwiaty. Przytomny umys nigdy swego pana Tak nie wystroi. KRL LIR Wolno mi przecie bi monet; za to mi nic nie zrobi: nie jestem krlem? EDGAR Rozdzierajcy widoku! KRL LIR Natura w tym wzgldzie przechodzi sztuk.Oto macie jurgielt. Ten drab trzyma uk jakstracha na ptaki. Nacigaj lepiej krawiecki okie, bawanie. Patrzcie, patrzcie! mysz. Cicho! cicho! ten kawaek sera to potrafi. Oto moja rkawica: pjd, olbrzymie, zmierzmy si. Przyniecie berdysze! O ptaku, jake czmychn! W samo centrum, w samo centrum! hiiu! Stj! jakie haso? EDGAR Pachnie majeranek. KRL LIR Przejdcie. GLOUCESTER Ten gos mi znany. KRL LIR Ha! Gonerylo! z bia brod!! Pochlebiali mi jak. psy; mwili mi, e mam biay wos na brodzie, nim mi jeszcze urs czarny. Tak i nie na wszystko, com powiedzia! Tak i nie na jedno i to samo! to nie bogomylnie. Kiedy mi razu j ednego deszcz pray i wiatr na wskro przejmowa, kiedy grzmot nie chcia si uciszy, cho mu kazaem, wtedym je pozna, wtedym je przewcha. Dajcie im pokj! nie mona liczy na ich sowo. Powiedzieli mi, e mog wszystko, to fasz:nie mog si nie trz we febrze. GLOUCESTER Dwik tego gosu przypominam sobie, Czy to krl? KRL LIR Tak jest, krl z przodu i z tyu. Gdy gronie spojrz, patrz, jak dr poddani. Temum darowa ycie: c on zgrzeszy? Popeni cudzostwo. Nie umrzesz, ponie mier za cudzostwo? Nie, nie, tak samo grzeszy pokrzywniczek, Maleka zota muszka w moich oczach Grzeszy tak samo. Niech si ludek mnoy! Przecie nieprawy syn Gloucestera bardziejMiowa ojca ni Lira dwie crki Spodzone w prawym ou. wi si, rozpusto, bo mi brak onierzy. Patrzcie na ow pikn dam: twarz jej Zdaje si mwi, e ld jest w jej onie; Jawi wzr cnoty i odwraca gow Syszc ten wyraz: rozkosz. A jednak adna klacz, adna asica Nie jest w swej dzy tak nieposkromiona. Od gry s to kobiety, Lecz w d od pasa chutliwe centaury, Tylko cz grn bogowie dziedzicz, Dolna to wasno diaba, tam jest pieko! Tam s ciemnoci, otcha siarki, smoa! ar i war, fetor, stchlizna. Tfy! tfy! tfy! Daj mi pima, aptekarzu, Na zagodzenie mojej wyobrani... Oto pienidze GLOUCESTER Niech ucauj t reke KRL LIR Zaczekaj; Wprzd j obmyj, czu j cielesnoci. GLOUCESTER O ty, ludzkoci zrujnowany szcztku! Tak samo kiedy wniwecz si obrci Ten ogrom wiata. Poznajesz mi, panie? KRL LIR Poznaj twoje oczy. Mrugasz na mnie? Nie, darmo kusisz, lepy Kupidynie: Nie chc ju kocha. Czytaj to wyzwanie, Tylko uwaaj na charakter pisma. GLOUCESTER Choby litera kada bya socem, Nie przeczytabym i jednej. EDGAR do siebie Nie chciaem wierzy, gdy mi to mwiono, Sam widz teraz i serce mi pka. KRL LIR Czytaj. GLOUCESTER Czym? Tymi dziurami bez oczu? KRL LIR Oho, tak ze mn poczynasz? Do licha? Gowa bez oczu, worek bez pienidzy? Brak oczu gorzej ciy twojej gowie Ni brak pienidzy twojemu workowi. Taki to, widzisz, wiat. GLOUCESTER Widz, niestety! KRL LIR Co? Czy oszala? eby lepy czowiek Mg widzie, jaki jest wiat! Patrz uszyma. Patrz no, czy widzisz, jak ten sdzia jedziPo tym zodzieju dobrodusznym? Suchaj, Ale to zostaw przy sobie: zmie miejsce I zgadnij, w ktrej rce zota kula? Kto jest zodziejem, kto sdzi? Czy widzia, eby wieniaczy pies szczeka na dziada? GLOUCESTER Widziaem, panie. KRL LIR I nieboraczysko Umkn przed kurt? Widzisz w tym wielki obraz wpywu wadzy: Sucha si nawet kundlw na urzdzie. Pody pachoku, odejm krwaw rk! Za co ty choszczesz t dziwk? Bije si Po wasnym grzbiecie! Podasz jej, chamie, A karzesz j za podliwo? Lichwiarz Wiesza Cygana. Przez wytarte suknie Wida najmniejsze niedoskonaoci. Togi i szuby pokrywaj wszystko. Powlecz grzech zotem, a hartowna dzida Sprawiedliwoci prynie nie zraniwszy; Uzbrj go w achman, karze dbem go zmoe Nikt nie jest winnym, nikt, nikt, rcz za to: Jeeli zapisz to, mj przyjacielu Jeeli zdoa oskarycielowi Zapiecztowa usta. Wpraw sobie szklane oczy i tak uczy, Jak czyni zrczni politycy: udaj. e widzisz rzeczy, ktrych nic nie widzisz. C teraz bdzie? teraz, teraz, teraz Zdejmcie mi buty mocniej, , mocniej, tak,tak. EDGAR O, ile sensu wrd niedorzecznoci! Wrd obkania, jaki rozum! KRL LIR Chceszli Paka nade mn, to we moje oczy. Znam ja ci dobrze; nazywasz si Gloucester. Cierp; mymy wszyscy paczc na wiat przyszli. Wiesz, e, wcigajc pierwszy raz powietrze, Kwilim i krzyczym. Powiem ci kazanie, Tylko uwaaj. GLOUCESTER Niestety! niestety! KRL LIR Krzyczymy, rodzc si, dlatego, bracie, e wchodzim na t wielk scen bazestw.Nieza myl! Byby to subtelny fortel Cz naszych koni kaza podku pilni. Musz sprbowa, gdy za tym sposobem Cichaczem zejd moich panw ziciw, Wtedy rnij, morduj, morduj, morduj, morduj! Wchodzi J e d e n z r o t m i s t r z w, za nim onierze. ROTMISTRZ Jest tu, jest; miejcie go na oku. Panie, Dostojna wasza crka... KRL LIR Bez odsieczy. Jak to? w niewoli? Istnym bazen losu. Nie obchodcie si ze mn barbarzysko. Dam wykup. Kacie przywoa chirurga: Citym tu. Wskazuje na gow. ROTMISTRZ Wszystko mie bdziecie, panie KRL LIR Znikd pomocy? Zewszd opuszczony? To by czowieka w zdrj ez mogo zmieni, A oczy jego w ogrodowe konwie Do zalewania kurzu. ROTMISTRZ Drogi panie! KRL LIR Umr walecznie, strojnie, jak pan mody. Bd jowialny: cha! cha! jestem krlem. Czy wiecie o tym, pastwo? ROTMISTRZ Wielkim krlem. Wiemy to, panie, i sucha ci bdziem. KRL LIR Jest wic nadzieja ycia: gocie za mn, Jeli mi chcecie schwyta. Hussa! husa! Wybiega, onierze za nim. ROTMISTRZ Ostatni ndzarz w tak aosnym stanie Lito by wzbudzi, a c krl dopiero! Jedna ci jeszcze crka pozostaa, A ta wybawi wiat spod cikiej kltwy, Ktr go tamte dwie przygnioty. EDGAR Cze wam, Szlachetny panie. ROTMISTRZ ycz pomylnoci, Czeg to chcecie? EDGAR Nie syszae, panie, Czy si zanosi na bitw? ROTMISTRZ Z pewnoci; To rzecz wiadoma: kady o tym syszy, Kto moe dwiki rozezna. EDGAR Wybaczcie: A czy daleko nieprzyjaciel? ROTMISTRZ Blisko: Szybkim pochodem posuwa si ku nam I gwne jego siy za godzin Pewnie nadejd. EDGAR Dzikuj wam, panie, To wszystko, czego chciaem si dowiedzie. ROTMISTRZ Lubo krlowa z szczeglnych powodw Tu si znajduje, wojska jej ju dawno Ruszyy naprzd. EDGAR Dzikuj wam, panie, Wychodzi R o t m i s t r z. GLOUCESTER O bogi, ktrych dobro nieprzebrana, Wecie mi ycie, aeby mi znowu Zy duch nie skusi do szukania mierci, Nim ona bdzie zgodna z wol wasz. EDGAR Dobrze si modlisz, ojcze. GLOUCESTER Kt ty jeste, Mj przyjacielu? EDGAR Nader biedny czowiek, Co si otrzaska ju z ciosami losu I w szkole wasnych cierpie sta si czuy Na ndz drugich. Daj mi rk, starcze, Zapewni jaki przytuek. GLOUCESTER Przyjm dziki: Bogosawiestwo niebios niech ci zsya Pomylno jedn po drugiej. Wchodzi O s w a l d. OSWALD Ha! tu mi! Nagroda sama wchodzi mi pod rk. Ta twoja lepa gowa po to siada Na twoim karku, by szczcie me poprze. Policz si z sob, stary, ndzny zdrajco; Ju wydobyty miecz, co ci ma zgadzi. GLOUCESTER Kiedy tak, nieche twa przyjazna rka Silnie uderzy. E d g a r zasania go sob. OSWALD Co si to ma znaczy, Zuchway chopie, miesz stawa w obronie Osawionego zdrajcy? Precz! Inaczej Zaraza jego doli bdzie moga Udzieli si i tobie. Odstp, mwi. EDGAR Jo nie kc, ot, by wej si pon odcepi. OSWALD Odstp, szubrawcze, albo zginiesz. EDGAR Eje, Idta jegomo lepiej w swoj drog I pozostawia biedny lud w pokoju. Kiejby jo jeno kcia si da zje w kasy, To bych by od dwch tyni to potrafi. Nie nastpujta, warujta si, radz, Bo wej sprbuj co mocniejse, eb was Cy moja paka. Mata wz i przewz. OSWALD Precz, ryfo. EDGAR Ej ze, wylec wam zby. Co mi tam tssa bdzieta pikulcem. Walcz. E d g a r powala pak O s w a l d a. OSWALD Ndzny, zabie mi. We mj trzos, otrze, Chceszli, aeby ci si dobrze dziao, To ciao moje pochowaj i oddaj Te listy, ktre niosem, Edmundowi, Hrabiemu Gloucester, pytaj si o niego W angielskim wojsku. O niewczesna mierci!Umiera. EDGAR Znam ja ci dobrze, usuny niecnoto; Z tob twa pani stracia narzdzie Wszelkich wystpkw, do jakich jest zdolna.GLOUCESTER Czy on nie yje? EDGAR Sid tu, panie; spocznij. do siebie W kieszenie jego zajrzyjmy: te listy, O ktrych mwi, mog mi wywiadczy Wan przysug. gono Nie yje on, panie, Tylko mi przykro, e jego oprawc Nie by kto inny. znalazszy list, do siebie Ot i s, wybacz, Szanowny wosku; nie wi mi, dyskrecjo. Aeby odkry myl nieprzyjaciela, Rozdarlibymy mu serce; rozedrze Kopert jego listu prdzej ujdzie. rozpiecztowuje list i czyta Nie zapominaj, milordzie, o z oboplnych naszych przyrzeczeniach. Nie brak ci sposobnoci do usunicia go z drogi; jeeli ci woli nie zabraknie, czas i miejsce nieraz ci si przyjanie nastrcz. Wszystko na nic, jeeli on wrci zwycizc; ja w takim razie zostaabym niewolnic, a jego oe staoby si moim wizieniem. Uwolnij mi odtej ostatecznoci i zajmij w nagrod trudw oprnione miejsce przy mym boku. Twoja (ona, chciaabym powiedzie) powolna suga Goneryla O nieprzejrzana gbio dz niewiecich! Spisek na ycie jej zacnego ma; A substytutem mj brat. Tu, , w tych piaskach, Pogrzebi ciebie, niefortunny pole Krwawych spronikw, a gdy przyjdzie pora, Stawi ten sodki bilecik przed oczy Zagroonemu ksiciu. Szczcie jego, e mu o mierci twojej donie mog I da zbawienn na przyszo przestrog.Wywleka ciao O s w a l d a za scen. GLOUCESTER Krl zmysy straci. Jak silne s moje, e si koacz jeszcze, czujc ogrom Mojej niedoli! Bogdajbym oszala! Wtedy by moja myl si oddzielia Od moich cierpie i bole upiona Urojeniami chorej wyobrani wiadomo siebie by stracia. Odgos trb w dali. E d g a r wraca. EDGAR Idmy. Dajcie mi rk, ojcze. Zdaje mi si, e sysz w dali guche bicie bbna. Pjdcie; umieszcz was u przyjaciela. Wychodz. SCENA SIDMA Obz francuski. Namiot K o r d e l i i na stronie. Melodyjna muzyka za scen. K o r d e l i a, K e n t, D o k t o r i J e d en z d w o r z a n. KORDELIA O najpoczciwszy Kencie! Jake zdoam Zawdziczy twoj dobro? ycie moje Za krtkie na to i mono za szczupa. KENT Takie uznanie, miociwa pani, Jest ju zapat nad zasug. Wszystko, Co powiedziaem, jest rzeteln prawd; Nie przesadziem nic ani ujem. KORDELIA Ubierz si przecie inaczej: te szaty Budz wspomnienie owych chwil aosnych. Prosz ci, zdejm je. KENT Wybacz mi, krlowo; Plan mj chce, abym jeszcze nie by znanym. Prosz ci o to, pani, jak o ask, By mi nie znaa poty, pki pora Nie przyjdzie i ja nie uznam, e przysza. KORDELIA Nieche tak bdzie. do D o k t o r a Co si dzieje z krlem? DOKTOR pi cigle, pani, KORDELIA O bogi, uleczcie T wielk szczerb w tej zranionej duszy! Wrcie harmoni rozstrojonym zmysom Ojca, co si sta dzieckiem. DOKTOR Czy nie kae Wasza krlewska mo obudzi krla? Do ju spa. KORDELIA Rzd si, panie, wasnym zdaniem I czy, co tylko uznasz za stosowne. Czy on ubrany? DWORZANIN Tak, askawa pani. Pogronemu w nie gbokim wie Dalimy odzie. KENT Bd pani obecn, Gdy go przebudzim; jestem prawie pewny, e teraz bdzie spokojniejszy. KORDELIA Dobrze. K r l L i r picy w krzele zostaje wniesiony na scen. DOKTOR Bliej. Powiedzcie, eby goniej grano, KORDELIA Drogi mj ojcze, oby moje usta Byy lekarstwem i ten pocaunek Ukoi bole, ktr moje siostry Czcigodny wiek twj zatruy! KENT Kochana Zacna istoto! KORDELIA A chociaby nawet Nie by ich ojcem, te biae kdziory Powinny byy lito w nich obudzi. Czyli to bya twarz do wystawienia Na pastw wichrw, deszczu i piorunw, Czuwa wrd strasznych i szybkich byskawic Jak owa biedna stracona placwka W wiotkim szyszaku? Pies mojego wroga Choby mi ugryz, byby by przytuek W tak noc znalaz przy moim ognisku. A ty poprzesta musia, biedny ojcze, Na chlewnej strzesze, na skpej i zgniej Garci barogu, wrd wi i wczgw, O bogi, bogi! to cud, e ci ycie Nie opucio z przytomnoci razem. Budzi si, przemw do niego, doktorze. DOKTOR Uczy to, pani; to bdzie waciwiej. KOBDELIA Jake si miewa nasz dostojny chory? Jake si wasza krlewska mo czuje? KRL LIR Niepotrzebniecie mi dobyli z grobu. Ty dobra dusza, alem ja przykuty Do ognistego koa, ktre zami Jak roztopionym oowiem polewam. KORDELIA Czy mi poznajesz, panie? KRL LIR Jeste duchem, Wiem, wiem. Dawnoe opucia ciao? KORDELIA Wci nieprzytomny. DOKTOR Tylko co si ockn, Zostaw go, pani, chwilk w spokojnoci. KRL LIR Gdzie to ja byem? Gdzie ja jestem? Dzie jasny. Zwodz mi srodze. Umarbym z litoci, Gdybym w tym stanie widzia drugich. Nie wiem, Co mam powiedzie. Nie przysigbym na to, Ze to s moje rce, a nie cudze; Zobaczmy: czuj to zakucie szpilk. Gdybym mg pewno mie mojego stanu! KORDELIA O, spojrzyj na mnie, panie, i wznie rce Nad moj gow w znak bogosawiestwa, Nie, panie, tobie klka nie przystoi. KRL LIR Nie szydcie ze mnie! Jestem zdziecinniay,Bezsilny starzec; mam lat osiemdziesit Z gr, o jeden dzie ni mniej, ni wicej. Boj si, mwic otwarcie, czy jestem Przy cakiem zdrowych zmysach. Zdaje misi, e ci znam, pani, i tego tu ma; A jednak wtpi, bom zgoa nie wiadom, Co to za miejsce, i cay mj rozum Nie moe sobie przypomnie tych sukien. Nie mog sobie podobnie zda sprawy, Gdziem t noc spdzi. Nie miejcie si ze mnie, Bo, na poczciwo, jako yw tu stoj, Ta pani zdaje mi si moim dzieckiem, Moj Kordeli. KORDELIA Jestem ni te, jestem! KRL LIR Sli wilgotne twe zy? Tak, zaiste. sz? j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{?`K<@cAx cBO cC # cD-z cEi7NProsz ci, nie pacz. Jeeli masz dla mnie Jak trucizn, chtnie ja wypij. Ty mnie nie kochasz, wiem; bo twoje siostry, Ile pamitam, zymi byy dla mnie. O, ty masz powd, one go nie miay. KORDELIA Nie mam go, nie mam. KRL LIR Jestem ja we Francji? KORDELIA W wasnym Krlestwie swoim. KRL LIR Czy by moe? O nie oszukuj mnie. DOKTOR Pociesz si, pani. Owo szalestwo wielkie jest, jak widzisz, Ju usunite; nie byoby jednak Bezpiecznie teraz objania mu przeszo.Namw go, pani, by wszed do namiotu; Nie przerywajmy mu tak potrzebnego Spoczynku, pki lepiej si nie wzmoe. KORDELIA Moe si wasza krlewska mo przejdzie. KRL LIR Wybacz mi, prosz, bd wyrozumiaa; Zapomnij: jestem niedony starzec. Wychodzi z K o r d e l i ; za nimi D o k t or i suba. DWORZANIN Czy si to sprawdza, ze ksi Kornwalii Tak marnie zgin? KENT Z najwiksz pewnoci. DWORZANIN Kt jego wojska prowadzi? KENT Podobno w syn Gloucestera z nieprawego oa. DWORZANIN Mwi, e jego syn wygnany, Edgar, Jest w Niemczech z hrabi Kentem. KENT Ta wiadomo Moe by bdna. Czas nam si obejrze, Wojska ksice postpuj naprzd. DWORZANIN Bdzie to krwawa bitwa. Bdcie zdrowi. Wychodzi. KENT A w miar tego, jak los j rozstrzygnie, Szala mej doli schyli si lub dwignie. Wychodzi. AKT PITY SCENA PIERWSZA Obz brytanski w pobliskosci Dowru. Przy odgosie kotw, z chorgwiami wchodz E d m u n d, ~R e g a n a, rotmistrze i onierze. EDMUND do jednego z rotmistrzw Id wapan spyta ksicia, czy trwa stale Przy ostatecznie umwionych planach, Czy te, znaglony okolicznociami, Odstpi od nich; bo jest sprzeczny z sob,I wahajcy si. Staraj si wapan Stanowcz o tym przynie nam wiadomo.Wychodzi rotmistrz. REGANA Posaca naszej siostry spotka pewnie Jaki przypadek. EDMUND Ani wtpi, pani REGANA Znasz, hrabio, moje uczucie dla ciebie, Powiedz mi tylko otwarcie, rzetelnie, Czy kochasz moj siostr? EDMUND Jak przystoi Wiernemu sudze. REGANA Lecz czy nigdy do niej Nie znalaz drogi dozwolonej tylko Memu szwagrowi? EDMUND Co za myl! REGANA Wie chodzi, ecie wy z sob w stosunkach tak cisych I poufaych, jak tylko by mona. EDMUND To fasz: honorem ci rcz, milady. REGANA Tego bym nigdy nie zniosa. Pamitaj, Kochany hrabio, nie zblia si doniej. EDMUND Oddal, o pani t myl raz na zawsze. Ot i ona, z ksiciem, swym maonkiem. Wchodz K s i A l b a n i i, G o n e r yl a i onierze. GONERYLA do siebie Nimby ta siostra miaa mi go wydrze, Prdzej bym przegra woaa t bitw. KSI ALBANII Witaj nam, luba siostro. do E d m u n d a Mwi, panie, e krl znajduje si w obozie crki Z innymi, ktrych ostro naszych rzdw Zrazia. Nigdy nie byem waleczny, Gdzie by nie mogem uczciwy. Dobyem Or przeciwko Francuzom dlatego, e naszli nasze ziemie, nie dlatego, Ze do przyjazn podaj krlowi I innym, ktrych bodaj czy nie suszna Uzbraja przeciw nam sprawa. EDMUND Milordzie, Szlachetnie mwisz. REGANA Na co tu ten rozbir? GONERYLA Mylmy, jak stawi czoo najezdnikom; O tych domowych, prywatnych niechciach Nie pora mwi teraz. KSI ALBANII Zasignijmy Nasamprzd rady starych wojownikw, Jaki by obra tryb dziaa. EDMUND Za chwil Bd w namiocie waszych wysokoci. REGANA Siostro, wszak idziesz z nam? GONERYLA Nie. REGANA Pjd, prosz; Wypada, aby bya z nami razem. GONERYLA do siebie Aha, wiem, o co idzie. gono Dobrze, pjd. E d g a r przebrany wchodzi. EDGAR do K s i c i a A l b a n i i Nie pogardzacieli, panie, rozmow Z biednym czowiekiem, to mi wysuchajcie. KSI ALBANII do odchodzcych Zaraz ja przyjd. do E d g a r a Mw E d m u n d, R e g a n a, G o n e r y l a, rotmistrze i onierze wychodz. EDGAR Rozpiecztujcie Ten list przed bitw; jeli zwyciycie, Kacie oddawc jego trb przyzwa. Cho moja posta gminna i nikczemna, Mog jednake stawi zapanika Zdolnego stwierdzi to, co tu podane. Jeli przegracie, panie, rola wasza Na tym wiecie skoczy si tym samym I usn wszelkie knowania. Bogdajby Fortuna chciaa was kocha! KSI ALBANII Zaczekaj, A list przeczytam. EDGAR Nie wolno mi, panie. Gdy przyjdzie. pora, kacie heroldowi Ozwa si tylko, a wnet si uka. KSI ALBANII Dobrze wic; bywaj zdrw, przejrz to pismo. E d g ar wychodzi. E d m u n d powraca. EDMUND Ju nieprzyjaciel przed nami, milordzie, Spraw swoje wojsko. Oto obliczenie Ich si, z dokadnych powzite wywiadw; Ale na waszym popiechu, milordzie, Wiele zaley. KSI ALBANII Bd na czas gotw. Wychodzi. EDMUND Obydwu siostrom zaprzysigem mio; Jedna niecierpi drugiej, jako mii Nie cierpi, kto by ukszony przez ni. Ktr z nich wezm? Obydwie? czy jedn? Czy adnej? adnej posiada bym nie mg, Jeliby obie yy. Wziwszy wdow, W wcieko bym tamt wprawi, a przy tamtej Z trudnoci by mi przyszo doj do celu, Dopki m jej przy yciu zostaje. Uyjmy jego plecw w bitwie, potem Niech ta, ktra by rada go si pozby, Sama pomyli tym. Co si tyczy Uaskawienia Lira i Kordelii, Ktre on sobie uoy, nic z tego. Jeeli bitw wygramy i oni Wpadn w moc nasz, wniwecz ja obrc Ten pikny projekt. W pooeniu moim Biernym by zgubnie, trzeba i przebojem.Wychodzi. SCENA DRUGA Pole pomidzy dwoma obozami. Wrzawa wojenna za scen. Przy odgosie bbnw przechodz z chorgwiami przez scen K r l L i r, K o r d e l i a i onierze. Wchodz E d g ar i G l o u c e s t e r. EDGAR Usid tu, ojcze: to cieniste drzewo Gocinn strzech ci zastpi; mdl si Za triumf dobrej sprawy. Jeli wrc, Przynios ci pociech. GLOUCESTER Niech ci, bracie, Bogosawiestwo niebios towarzyszy! E d g ar wychodzi. Wrzawa wojenna. Sygnay do odwrotu. E d g ar powraca. EDGAR Uchodmy, starcze! daj rk! uchodmy! Lir zwyciony i w niewol wzity Wraz z crk. Idmy, idmy. GLOUCESTER Po co szuka Innego miejsca? wszak i tu zgni mona? EDGAR Znw czarne myli? Nie od nas zaley Nasz koniec, tak jak przyjcie nasze na wiat. Jak do tamtego trzeba by dojrzaym, Tak i do tego. Idmy. GLOUCESTER I to prawda. Wychodz. SCENA TRZECIA Brytanski obz w pobliskosci Dworu. Wchodzi E d m u n d jako zwycizca przy odgosie kotw z chorgwiami. K r l L i r i K o r d e l i a jako jecy. Rotmistrze i onierze. EDMUND Kilku rotmistrzw niech ich odprowadzi, Trzyma ich pod jak najcilejsz stra, Pki nie bdzie oznajmiona wola Tych, co ich sdzi maj. KORDELIA Nie mnie pierwszej Przyszo w ze popa, przy chci najszczerszej Zrobienia dobrze. Twj to los, o krlu, Boli mi; wasny zniosabym bez blu. Nie zobaczymy tych dwch sistr, tych crek? KRL LIR Nie, nie, nie! Precz! precz! Idmy do wizienia. Bdziem tam sobie piewali we dwoje Jak ptaki w klatce. Gdy mi ty poprosisz O udzielenie ci bogosawiestwa, Ja klkn wtedy i prosi ci bd O przebaczenie. Tak sobie y bdziem; Modli si, piewa, ple stare powieci; mia si do zotych motylw i sucha, Jak prostaczkowie opowiada bd, Co si u dworu dzieje; kto wygrywa, Kto traci; kto jest w asce, kto w nieasce.Bdziemy te i my gawdzi z nimi I w pogadance tej przybiera min Tak tajemnicz, jak gdybymy byli Powiernikami bogw. Tym sposobem, Odosobnieni za murem i krat, Przetrwamy dole i niedole wielkich, Ktre si cigle zmieniaj jak przypyw I odpyw morza. EDMUND Precz ich wyprowadzi! KRL LIR Na takie, jak my, ofiary, Kordelio, Bogowie sypi kadzida. Mam ciebie! Kto by rozdzieli nas chcia, ten by musia Wzi chyba z nieba gowni i t gowni Podkurzy nas jak lisy. Otrzyj oczy! Niech im zaraza prdzej skanceruje Skr i ciao, ni zy nasze ujrz! Niech wprzd zmarniej! Pjd! K r l L i r i K o r d e l i a wychodz pod stra. EDMUND Zbli si, rotmistrzu. We ten skrypt; id za nimi do wizienia. Juem, o stopie wyej ci posun; Jeeli zrobisz to, co tu wskazane, Do wyszych sobie przez to utorujesz Zaszczytw drog. Wiedz o tym, e czowiek! Jest niewolnikiem czasu: nie przystoi Mieczowi tkliwo. Nad tym, com ci zleci, Nie ma co dyskutowa, albo powiedz: Zrobi to, albo szukaj sobie szczcia Na innej drodze. ROTMISTRZ Zrobi to, milordzie. EDMUND Dziaaj wic i bd szczsnym, gdy to zdziaasz. Ale pamitaj jak najprdzej; zreszt Wykonaj wszystko tak, jak napisaem. ROTMISTRZ Nie mog wozu cign ni je owsa, Ale co w mocy ludzkiej, to wykonam. Wychodzi. Odgos trb. Wchodz K s i A l b a n i i G o n e r y l a, R e g a n a, rotmi- strze i onierze. KSI ALBANII Dalicie, panie, wietny dowd mstwa I szczcie wam sprzyjao. W naszym rkuS ci, co gwnie byli sprynami Dzisiejszej walki: damy ich od was Dla postpienia z nimi, jak nam kae Postpi wzgld na bezpieczestwo nasze I ich zasug. EDMUND Uwaaem, panie, Za rzecz stosown usun sprzed oczu I pod zamkniciem umieci starego, Biednego krla; wiek jego i tytu Ma w sobie urok, zdolny serca ludu Zwrci ku niemu, a przeciw nam lance, Ktremy zwerbowali. Z nim posaem, Dla tyche samych powodw, krlow. S oni wszake w pogotowiu stan, Jutro lub pniej, tam gdzie posiedzenie Zechcecie odbywa. Krew z nas ciecze teraz I pot; przyjaciel pacze przyjaciela, I najlepszemu wypadkowi bitwy Klnie ten, co ciosw jej dowiadczy. Kwestia Kordelii i jej ojca sposobniejszej Wymaga chwili. KSI ALBANII Wybaczcie mi, panie: Mam was jedynie za sug w tej wojnie, A nie za brata. REGANA To jeszcze zaley Od tego, co my powiemy! Zda mi si, e si nas pierwej godzio zapyta Przed tak stanowczym wyrzeczeniem tego. On wojskiem naszym dowodzi, on dziaa Jako zastpca mj i reprezentant; W tak bezporednim przeto pooeniu Mgby si mieni naszym bratem. GONERYLA Z wolna! Nie tak gorco! Wasna jego warto Wyej go stawia ni twe wyniesienie. REGANA Przeze mnie w moje prawa wprowadzony, Nie ustpuje on najznakomitszym. KSI ALBANII To by by mogo w najszczliwszym razie,Gdyby z nim pani bya zalubion, REGANA Z szydercw czsto bywaj prorocy, GONERYLA Hola! To oko pani zezowate, Co si spodziewa to ujrze! REGANA O pani Czuj si jako saba. Gdyby nie to, Odpowiedziaabym dosadniej. Hrabio, Oddaj wojsko me, jecw i mienie. Rozrzdzaj wszystkim moim i mn sam. Niech wie wiat, e ci uznaj za pana I za maonka. GONERYLA Mylisz go posiada? KSI ALBANII Nie pani dobra ch przeszkodzi temu. EDMUND Ani te twoja, panie. KSI ALBANII Moja wanie. Pody mieszacze. REGANA do E d m u n d a Ka uderzy w trby I poprzyj moje prawa jako swoje. KSI ALBANII Czekajcie! Par sw tylko. Edmundzie, Aresztujemy ci za zdrad stanu, A z tob tego wa w zotej usce. wskazuje na G o n e r y l Co si za tyczy twojego zamiaru, Nadobna siostro, kadziemy na weto W imieniu naszej ony; ona bowiem Wprzd ju z tym lordem bya zarczona, A my, jej mem bdc, musim broni Jej interesu. Pragnieszli zamcia, To we mnie, pani; jam wolny ta dama Ju zamwiona. GONERYLA Co za mieszna farsa! KSI ALBANII Masz wapan or. Niech w trby uderz! Nie stawi-li si nikt, aby ci dowie Ohydnej, jawnej i przernej zdrady: Oto mj zakad; rzuca rkawic Nie wprzd tkn si chleba, A ci wyka z tym mieczem na sercu, e jeste takim, jakim ci ogaszam. REGANA Sabo mi! sabo mi! GONERYLA na stronie Wierz; inaczej Nie ufaabym adnemu lekarstwu. EDMUND Oto nawzajem mj zakad. rzuca rkawic Ktokolwiek Mieni mi zdrajc, ten kamie bezczelnie. Niech zabrzmi trby! Kto bd si omieli Wystpi, przeciw temu gotw bd Broni honoru mojego i sawy A do ostatniej kropli krwi. KSI ALBANII Herolda! EDMUND Herolda przyzwa! KSI ALBANII Licz na wasne siy. onierze twoi, ktrych zwerbowano W moim imieniu, w moim te imieniu Dostali rozkaz wrcenia do domw. REGANA Coraz mi gorzej, och! och! KSI ALBANII Jej niedobrze. Odprowadcie j do mego namiotu. R e g a n a zostaje wyprowadzona. WchodziH e r o l d. Zbli si, heroldzie, przeczytaj to, pismo, A potem zatrb. ROTMISTRZ Dmij w trb! Sycha trb. HEROLD czyta Jeeli jest jaki rycerz szlachetnego rodu lub stopnia, co by Edmundowi, przypuszczalnemu hrabiemu Gloucester, w oczy mia zarzuci, e jest wielolicznym zdrajc, niech si ukae za trzecim odgosem trby. W mowie bdcy Edmund gotw jest przyj walk w swojej obronie. Zatrb! Sycha trb pierwszy raz. Jeszcze! Sycha trb drugi raz. Jeszcze! Sycha trb trzeci raz. Trba odpowiada zza sceny. E d g a r wchodzi uzbrojony, przed nim trbacz. KSI ALBANII Spytaj go, czego chce, po co si stawia Na ten gos trby? HEROLD Kto jeste, rycerzu? Jakie twe miano? Jaki stan i po co Stajesz tu na to haso? EDGAR Miano moje, Od raka zdrady stoczone, przearte Zbem niecnoty, zatarte zostao, Alem szlachetnej krwi jak ten przeciwnik, Z ktrym mam walczy. KSI ALBANII Kt jest ten przeciwnik? EDGAR Kto si tu stawia w obronie Edmunda, Hrabiego Gloucester? EDMUND On sam, c mu powiesz? EDGAR Dobd ora, aby ci do twoja Moga oczyci, jeli moja mowa Skrzywdzi szlachetne serce: tu jest moja. W imi praw moich, mojego honoru, Mojej przysigi, bez wzgldu na twoj Si i modo, stopie i znaczenie, Na twj zwyciski miecz i wiee szczcie, Na twoje mstwo i waleczno, twierdz, e jeste zdrajc, wiaroomnym bogom, Bratu i ojcu, sprzysigym na ycie Tego wysoko dostojnego ksicia; Sowem, od czubka gowy do ostatnich Koczyn podeszwy, najprzeniewierniejszym, Wierutnym zdrajc. Zaprzeczyszli temu, Ten miecz, to rami, wszystkie siy moje Gotowe stwierdzi to kosztem krwi twojej I dowie ci, e kamiesz. EDMUND cile biorc, Wprzd bym powinien wiedzie, jak si zowiesz; Poniewa jednak twoja powierzchowno Tak jest rycerska i niepospolita I mowa twoja zdradza rd szlachetny, Pogardzam przeto form wymagan W tego rodzaju spotkaniach, przy ktrej Roztropno by mi radzia obstawa. W oczy odbijam ci twj zarzut zdrady Jako piekielny fasz, ktry zaledwie Drasn mi, a nie zrani, a ktremu Ten mj miecz zaraz utoruje drog Tam, gdzie na wieki spocznie. Niech zatrbi!! Odgos trb. Walcz. E d m u n d pada. KSI ALBANII Ratujcie go! ratujcie! GONERYLA do E d m u n d a To by podstp Podstp, Gloucesterze. Wedug praw rycerskich Nie bye wcale w obowizku walczy Z nieznanym przeciwnikiem. Oszukany, Nie pokonany zostae. KSI ALBANII Milcz, pani, Albo ci usta zatkam tym papierem. do E d m u n d a, pokazujc mu list G o n e r y l i Patrz, moci panie. do G o n e r y l i Poczwaro, przeczytaj Ten jawny dowd twojej nieprawoci. oddaje jej list Nie drzyj go, znasz to jejmo, jak uwaam. GONERYLA Choby tak byo, ja tu jestem pani, Nie ty; nikt nie ma prawa mi pociga Do tumaczenia. KSI ALBANII Ndzna! a wic znasz to? GONERYLA Nie pytaj mnie, co znam. Wychodzi. KSI ALBANII do R o t m i s t r z a Id wapan za ni, Jest zrozpaczona; daj na ni baczenie. R o t m i s t r z wychodzi. EDMUND Jam to uczyni, o co mnie oskarasz. I wicej, znacznie wicej; czas pokae. Ju on si dla mnie koczy. Ale kto ty, Co mi tak przeci przyszo? Jeli szlachcic, Przebacz ci. EDGAR podnoszc przybic Ualmy si wzajem Jestem tak dobrej krwi jak ty, Edmundzie; Jeli za moja lepsza jest od twojej, Tym gorzej sobie postpie ze mn, Moje nazwisko Edgar; jestem synem Twojego ojca. Nieba sprawiedliwe Z sodkich wystpkw naszych czyni one Narzdzie naszej chosty, owo ciemne, Poktne miejsce, w ktrym on ci spodzi,Doprowadzio go do ociemnienia. EDMUND O, prawd, prawd mwisz! Koo losu Bieg swj odbyo w peni: ja tu le KSI ALBANII Po chodzie juem domyla si twojej Zacnoci rodu. Pozwl si ucisn. te. sz? j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{F@ cG, cH cI""Niech brzemi cierpie przygniecie mi serce, Jeeli kiedy le yczyem tobie I twemu ojcu. EDGAR Wiem o tym, cny ksi. KSI ALBANII Ale gdziee to dotd si ukrywa? Skd wiesz o ojca nieszczciu? EDGAR Std, panie, em go w nieszczciu pielgnowa. Zdam wam W krtkoci spraw z moich przej i jego;Bogdajby potem pko serce moje! Aby uj skutku krwawych listw goczych,Wysanych za mn o, , ile sodyczy Ma dla nas ycie, gdy wolimy w mkach Mrze co godzina ni umrze od razu! Przywdziaem na si achmany wariata; Przybraem posta tak, e psy nawet. Z wzgard patrzyy na. mnie. W takim stanie Spotkaem ojca mojego z owymi Krwi zbroczonymi piercieniami, z ktrychwieo szlachetne wyrwano kamienie. Zostaem odtd, jego przewodnikiem; Byem z nim cigle, ebraem dla niego I wstrzymywaem go od samobjstwa. Nie daem mu si pozna (o, dlaczeg!); Dopiero teraz, kiedym ju by zbrojny, Przed pl godzin. Niepewny zwycistwa, Jakkolwiek peen najlepszej otuchy, Prosiem, aby mi pobogosawi, I od samego pocztku do koca Opowiedziaem mu moje tuactwo. Ale, niestety! znkany duch jego, Za saby, aby mg znie zbieg tak nagy Dwch sprzecznych uczu, blu i radoci, Umiech na jego ustach zostawiajc, Ulecia. EDMUND Mowa twoja mi wzruszya; Skutki jej mog by dobre; mw dalej. Masz, zda si, jeszcze co do powiedzenia. KSIE ALBANII Maszli co wicej jeszcze tak smutnego, To zamilcz, bo ja sam suchajc tego Zaczynam mikn. EDGAR To by si zdawao Dla nie lubicych smutku dostateczne, Lecz by kto, ktry to wiele powikszy O wiele wicej jeszcze i posun T ostateczno do ostatecznoci. Gdy al wydoby gony jk z mej piersi, Wtedy przystpi do mnie pewien czowiek,Ktry mi widzia by, w mej cikiej ndzy I z wstrtem stroni od mego widoku; Ale w tej chwili poznawszy I przypomni, kto jestem, zawszy sobie, com wycierpia, Silnym ramieniem obj mi za szyj I zawy, jakby chcia rozsadzi niebo. Rzuci si potem na mojego ojca, A potem j si opowiada dzieje Lira i jego, z ktrych okropnoci Nic si znanego porwna nie moe; A gdy to opowiada, bole jego Rosa tak, e si struny jego ycia Pka zdaway. Zatrbiono wtedy I pozostawi go musiaem prawie Bez przytomnoci. KSI ALBANII Kt to by? EDGAR Kent, panie; w to wygnany Kent, ktry w przebraniu Nie odstpowa krla, swego wroga, Penic posugi, jakich by si nie chcia Podj niewolnik. D w o r z a n i n wbiega z zakrwawionym, noem. DWORZANIN Na pomoc! na pomoc! EDGAR Komu na pomoc? KSI ALBANII Mw. EDGAR C ten n znaczy? DWORZANIN Gorcy on, dymicy si krwi wie, Tylko co wyszed z serca; ju jej nie ma! KSI ALBANII Kogo? mw. DWORZANIN Waszej maonki, milordzie: Zamordowaa si. Jej siostra przez ni Pada otruta; sama to wyznaa. EDMUND Z obiema byem zalubiony, teraz Wszystkich nas troje czy jedna chwila. EDGAR Oto Kent. KSI ALBANII Niech je przynios ywe czy nieywe. D w o r z a n i n wychodzi. Ta kara niebios dreniem nas przejmuje, Litoci w nas nie budzi. Wchodzi K e n t. A, to on. Czas nie pozwala ci powita, panie, Jakby przystao. KENT Przyszedem powiedzie Mojemu panu dobranoc na zawsze. Czy go tu nie ma? KSI ALBANII Ha! jakemy mogli Zapomnie o czym tak wanym! Edmundzie, powiedz, gdzie, krl, gdzie Kordelia? Suba wnosi ciaa G o n e r y l i i R e g o n y. Patrz, Kencie, na to widowisko. KENT Nieba! Czemu tak? EDMUND Edmund by kochany jednak: Dla mnie otrua jedna drug, po czym Zabia siebie. KSI ALBANII Zakryjcie ich twarze. EDMUND Pragn y pragn zrobi co dobrego Wbrew mej naturze. Polijcie czym prdzej Na zamek tylko zaraz: bo mj rozkaz Zagraa yciu Lira i Kordelii. Nie ocigajcie si. KSI ALBANII Spieszcie, o, pieszcie! EDGAR Do kogo, panie? do E d m u n d a Kt Otrzyma rozkaz? Polij co na znak odwoania. EDMUND Dobrze, e ci to na myl przyszo: oto miecz mj; Id z nim i oddaj go oficerowi, Co ma stra przy nich. EDGAR Spiesz, na mio bogw! R o t m i s t r z wychodzi. EDMUND On ma od twojej ony i ode mnie Rozkaz powiesi Kordeli w wizieniu I zwali potem win na jej rozpacz, Jakoby sama sobie mier zadaa. KSI ALBANII Bogowie, strzecie j! Wynie go na bok. onierze wynosz E d m u n d a za scen. Wchodzi L i r, trzymajc w objciach martw K o r d e l i ; za nim R o t m i s t r z i inni. KRL LIR Jcz, jcz, jcz, wiecie! O, wy wszyscy z gazu! Gdybym mia wasze oczy, wasze usta, Wstrzsbym niebiosa mym jkiem. Ju po niej! Po niej, na zawsze! Umiem ja rozpozna, Kto yje, a kto trup: z niej ju trup tylko. Moe si myl. Podajcie zwierciado: Jeli jej oddech na jego powierzchni Zostawi jaki lad, to jeszcze yje. KENT Jeste to koniec wiata? EDGAR Albo obraz Rwnej mu zgrozy? KSI ALBANII Wszechprzemiany w nico? KRL LIR Poruszyo si pirko: jeszcze yje! Jeeli yje, szczcie to umorzy Wszystkie niedole, jakie wycierpiaem. KENT klkajc Drogi, kochany panie! KRL LIR Odstp! odstp! EDGAR To Kent, szlachetny wasz przyjaciel, panie. KRL LIR Precz! precz! Przeklestwo wam, zdrajcy, mordercy! Wszyscycie tacy. Mogem j ocali; Teraz po wszystkim! Kordelio! Kordelio! Zaczekaj troch. Ha! Co mwisz? Gos jej By zawsze sodki, agodny i cichy: Nieoceniona rzecz w kobiecie! Ndznik, Co ci powiesi, zgin z mojej rki. JEDEN Z ROTMISTRZW W istocie, on go zabi, milordowie. KRL LIR Nieprawd mwi? By czas gdy na widok Tego buata dobytego z pochwy Truchlano: terazem stary, zamany Tylolicznymi ciosy. Kto ty jeste? Wzrok mi si popsu: czekaj, zaraz powiem.KENT Jeli fortuna pyszn jest z dwch ludzi, Ktrych kochaa i nienawidzia, Jednego z nich tu widzim. KRL LIR Jak tu ciemno! Czy ty Kent? KENT Jestem Kent, twj suga, panie; A gdzie twj suga Kajus? KRL LIR By to walny, Poczciwy chopak, moecie mi wierzy; Mia krzepk rk. Zmar on i zgni. KENT yje, Kochany panie, jam jest tym czowiekiem. KRL LIR Zaraz zobacz. KENT Ktry od pocztku Twego upadku nie przestawa dzieli Smutnych kolei twoich. KRL LIR Bd pozdrawion! KENT Nikt inny. Zewszd mier, ciemno i prnia. Starsze twe crki same si zgadziy I zmary mierci gwatown. KRL LIR Tak myl, KSI ALBANII Nie wie, co mwi; prno bymy teraz Dawali mu si pozna. EDGAR Nadaremnie. Wchodzi R o t m i s t r z ROTMISTRZ Milordzie, Edmund, hrabia Gloucester, skona. KSI ALBANII To rzecz podrzdna. Szlachetni lordowie I przyjaciele, suchajcie naszego Postanowienia. Niech wszelka pociecha, Jak da mona, zapewniona bdzie Tej nieszczliwej ruinie wielkoci. Co si nas tyczy, zrzekamy si ninie Najwyej wadzy na rzecz tego starca, Pki y bdzie. do K e n t a i E d g ar a Wy dwaj, milordowie, Kencie, Gloucesterze, wejdcie w wasze prawa, Przewyka ktrych bdzie odpowiednia Waszej zasudze. Niech kady przyjaciel Cnt swych dank znajdzie, kady nieprzyjaciel Kielich goryczy. Ale patrzcie, patrzcie. KRL LIR Powiesili biedactwo! Ju bez ycia! Pies, ko, mysz moe y, a ty i tchnienia Wyda nie moesz! O, ty ju nie wrcisz, Nigdy nie wrcisz, nigdy, nigdy, nigdy! Bdcie tak dobrzy rozpi mi. Dzikuj. O, patrzcie! Patrzcie na ni! Na te usta Patrzcie! o patrzcie! Umiera. EDGAR Mdleje, o mj krlu! KENT Pknie, przez lito, pknij serce moje! EDGAR Spojrzyj, mj krlu! KENT Przesta: niech duch jego Wzici swobodnie! Byby jego wrogiem, Kto by go duej na torturach wiata Chcia zatrzymywa. EDGAR Umar, rzeczywicie. KENT To dziw, e dotrwa do tej chwili: y on Od dawna tylko przywaszczonym yciem. KSI ALBANII Wecie te ciaa. Oglna aoba Tumi w nas wszelk inn myl. Wy oba, do E d g a r a i K e n t a Drogi Edgarze i Kencie kochany, Rzdcie i pastwa zagajajcie rany. KENT Ja si niebawem musz wybra w drog; Mj pan mi woa, odmwi nie mog. EDGAR Nie tramy serca w tej dotkliwej prbie, Czujc, co czujem, czymy, co na dobie. Ten z nas najstarszy znis najwicej ciosw, My nie doyjem rwnych lat i losw. Wychodz przy dwikach marsza pogrzebowego. ------Konwersja: rpg6@go2.pl zukaj sobie szczcia Na innej drodze. ROTMISTRZ Zrobi to, milordzie. EDMUND Dziaaj wic i bd szczsnym, gdy to zdziaasz. Ale pamitaj jak najprdzej; zreszt Wykonaj wszystko tak, jak napisaem. ROTMISTRZ Nie mog wozu cign ni je owsa, Ale co w mocy ludzkiej, to wykonam. Wychodzi. Odgos trb. Wchodz K s i A l b a n i i G o n e r y l a, R e g a n a, rotmi- strze i onierze. KSI ALBANII Dalicie, panie, wietny dowd mstwa I szczcie wam sprzyjao. W naszym rkuS ci, co gwnie byli sprynami Dzisiejszej walki: damy ich od was Dla postpienia z nimi, jak nam kae Postpi wzgld na bezpieczestwo nasze I ich zasug. EDMUND Uwaaem, panie, Za rzecz stosown usun sprzed oczu I pod zamkniciem umieci starego, Biednego krla; wiek jego i tytu Ma w sobie urok, zdolny serca ludu Zwrci ku niemu, a przeciw nam lance, Ktremy zwerbowali. Z nim posaem, Dla tyche samych powodw, krlow. S oni wszake w pogotowiu stan, Jutro lub pniej, tam gdzie posiedzenie Zechcecie odbywa. Krew z nas ciecze teraz I pot; przyjaciel pacze przyjaciela, I najlepszemu wypadkowi bitwy Klnie ten, co ciosw jej dowiadczy. Kwestia Kordelii i jej ojca sposobniejszej Wymaga chwili. KSI ALBANII Wybaczcie mi, panie: Mam was jedynie za sug w tej wojnie, A nie za brata. REGANA To jeszcze zaley Od tego, co my powiemy! Zda mi si, e si nas pierwej godzio zapyta Przed tak stanowczym wyrzeczeniem tego. On wojskiem naszym dowodzi, on dziaa Jako zastpca mj i reprezentant; W tak bezporednim przeto pooeniu Mgby si mieni naszym bratem. GONERYLA Z wolna! Nie tak gorco! Wasna jego warto Wyej go stawia ni twe wyniesienie. REGANA Przeze mnie w moje prawa wprowadzony, Nie ustpuje on najznakomitszym. KSI ALBANII To by by mogo w najszczliwszym razie,Gdyby z nim pani bya zalubion, REGANA Z szydercw czsto bywaj prorocy, GONERYLA Hola! To oko pani zezowate, Co si spodziewa to ujrze! REGANA O pani Czuj si jako saba. Gdyby nie to, Odpowiedziaabym dosadniej. Hrabio, Oddaj wojsko me, jecw i mienie. Rozrzdzaj wszystkim moim i mn sam. Niech wie wiat, e ci uznaj za pana I za maonka. GONERYLA Mylisz go posiada? KSI ALBANII Nie pani dobra ch przeszkodzi temu. EDMUND Ani te twoja, panie. KSI ALBANII Moja wanie. Pody mieszacze. REGANA do E d m u n d a Ka uderzy w trby I poprzyj moje prawa jako swoje. KSI ALBANII Czekajcie! Par sw tylko. Edmundzie, Aresztujemy ci za zdrad stanu, A z tob tego wa w zotej usce. wskazuje na G o n e r y l Co si za tyczy twojego zamiaru, Nadobna siostro, kadziemy na weto W imieniu naszej ony; ona bowiem Wprzd ju z tym lordem bya zarczona, A my, jej mem bdc, musim broni Jej interesu. Pragnieszli zamcia, To we mnie, pani; jam wolny ta dama Ju zamwiona. GONERYLA Co za mieszna farsa! KSI ALBANII Masz wapan or. Niech w trby uderz! Nie stawi-li si nikt, aby ci dowie Ohydnej, jawnej i przernej zdrady: Oto mj zakad; rzuca rkawic Nie wprzd tkn si chleba, A ci wyka z tym mieczem na sercu, e jeste takim, jakim ci ogaszam. REGANA Sabo mi! sabo mi! GONERYLA na stronie Wierz; inaczej Nie ufaabym adnemu lekarstwu. EDMUND Oto nawzajem mj zakad. rzuca rkawic Ktokolwiek Mieni mi zdrajc, ten kamie bezczelnie. Niech zabrzmi trby! Kto bd si omieli Wystpi, przeciw temu gotw bd Broni honoru mojego i sawy A do ostatniej kropli krwi. KSI ALBANII Herolda! EDMUND Herolda przyzwa! KSI ALBANII Licz na wasne siy. onierze twoi, ktrych zwerbowano W moim imieniu, w moim te imieniu Dostali rozkaz wrcenia do domw. REGANA Coraz mi gorzej, och! och! KSI ALBANII Jej niedobrze. Odprowadcie j do mego namiotu. R e g a n a zostaje wyprowadzona. WchodziH e r o l d. Zbli si, heroldzie, przeczytaj to, pismo, A potem zatrb. ROTMISTRZ Dmij w trb! Sycha trb. HEROLD czyta Jeeli jest jaki rycerz szlachetnego rodu lub stopnia, co by Edmundowi, przypuszczalnemu hrabiemu Gloucester, w oczy mia zarzuci, e jest wielolicznym zdrajc, niech si ukae za trzecim odgosem trby. W mowie bdcy Edmund gotw jest przyj walk w swojej obronie. Zatrb! Sycha trb pierwszy raz. Jeszcze! Sycha trb drugi raz. Jeszcze! Sycha trb trzeci raz. Trba odpowiada zza sceny. E d g a r wchodzi uzbrojony, przed nim trbacz. KSI ALBANII Spytaj go, czego chce, po co si stawia Na ten gos trby? HEROLD Kto jeste, rycerzu? Jakie twe miano? Jaki stan i po co Stajesz tu na to haso? EDGAR Miano moje, Od raka zdrady stoczone, przearte Zbem niecnoty, zatarte zostao, Alem szlachetnej krwi jak ten przeciwnik, Z ktrym mam walczy. KSI ALBANII Kt jest ten przeciwnik? EDGAR Kto si tu stawia w obronie Edmunda, Hrabiego Gloucester? EDMUND On sam, c mu powiesz? EDGAR Dobd ora, aby ci do twoja Moga oczyci, jeli moja mowa Skrzywdzi szlachetne serce: tu jest moja. W imi praw moich, mojego honoru, Mojej przysigi, bez wzgldu na twoj Si i modo, stopie i znaczenie, Na twj zwyciski miecz i wiee szczcie, Na twoje mstwo i waleczno, twierdz, e jeste zdrajc, wiaroomnym bogom, Bratu i ojcu, sprzysigym na ycie Tego wysoko dostojnego ksicia; Sowem, od czubka gowy do ostatnich Koczyn podeszwy, najprzeniewierniejszym, Wierutnym zdrajc. Zaprzeczyszli temu, Ten miecz, to rami, wszystkie siy moje Gotowe stwierdzi to kosztem krwi twojej I dowie ci, e kamiesz. EDMUND cile biorc, Wprzd bym powinien wiedzie, jak si zowiesz; Poniewa jednak twoja powierzchowno Tak jest rycerska i niepospolita I mowa twoja zdradza rd szlachetny, Pogardzam przeto form wymagan W tego rodzaju spotkaniach, przy ktrej Roztropno by mi radzia obstawa. W oczy odbijam ci twj zarzut zdrady Jako piekielny fasz, ktry zaledwie Drasn mi, a nie zrani, a ktremu Ten mj miecz zaraz utoruje drog Tam, gdzie na wieki spocznie. Niech zatrbi!! Odgos trb. Walcz. E d m u n d pada. KSI ALBANII Ratujcie go! ratujcie! GONERYLA do E d m u n d a To by podstp Podstp, Gloucesterze. Wedug praw rycerskich Nie bye wcale w obowizku walczy Z nieznanym przeciwnikiem. Oszukany, Nie pokonany zostae. KSI ALBANII Milcz, pani, Albo ci usta zatkam tym papierem. do E d m u n d a, pokazujc mu list G o n e r y l i Patrz, moci panie. do G o n e r y l i Poczwaro, przeczytaj Ten jawny dowd twojej nieprawoci. oddaje jej list Nie drzyj go, znasz to jejmo, jak uwaam. GONERYLA Choby tak byo, ja tu jestem pani, Nie ty; nikt nie ma prawa mi pociga Do tumaczenia. KSI ALBANII Ndzna! a wic znasz to? GONERYLA Nie pytaj mnie, co znam. Wychodzi. KSI ALBANII do R o t m i s t r z a Id wapan za ni, Jest zrozpaczona; daj na ni baczenie. R o t m i s t r z wychodzi. EDMUND Jam to uczyni, o co mnie oskarasz. I wicej, znacznie wicej; czas pokae. Ju on si dla mnie koczy. Ale kto ty, Co mi tak przeci przyszo? Jeli szlachcic, Przebacz ci. EDGAR podnoszc przybic Ualmy si wzajem Jestem tak dobrej krwi jak ty, Edmundzie; Jeli za moja lepsza jest od twojej, Tym gorzej sobie postpie ze mn, Moje nazwisko Edgar; jestem synem Twojego ojca. Nieba sprawiedliwe Z sodkich wystpkw naszych czyni one Narzdzie naszej chosty, owo ciemne, Poktne miejsce, w ktrym on ci spodzi,Doprowadzio go do ociemnienia. EDMUND O, prawd, prawd mwisz! Koo losu Bieg swj odbyo w peni: ja tu le KSI ALBANII Po chodzie juem domyla si twojej Zacnoci rodu. Pozwl si ucisn. te. sz? j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} j@jj{AAN@