.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBAHٟHYHdAD dT,0Q 4 4:9Q 4 4:N8Q 4 4: S 4:8  0S`H`hH`/.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBA 0Uih7 RUD@ 0X@ q`PUUQ HAptbd5Q1QUUQl)`D` P@ @I Hps'6FTQE%In@p`P+5@;7g;#Oh(qF&PRQ oOwww.a$PcWЏ`^&'_ ?dP@*Q?piIp`5SQUEU`ߖ_p`_c~P?@G@FTtU4b_`dHpw6fP0;UhGsPpIwrF@TPAUE@?c@`@wGfaUP ?Ph`tp@ff1UU$b!o{׀(2?ulB_a{%aQbrf>)< ^ 5~C?B{A H7p6 `^Q5UU@IFtrdUQE@??faUR0U?@)A)(wJfZS00%1[1F!wpfU!U UU4AwwGf~_ @DwfaS#P`@A0PU@k_ ! T?2ifa$UEDQ$!?^%^?#I@hwttFbBEqA  wBd@Q@biq_TR0BC?ww??QbTUBU4$??dQC!?ۙA_swwbE3_Ai~$_~`1P0S$I`QiÆqw 6UT'@i `h`GGGf&A%`iݑhHq#FF]E$E~a Iqi!GOETHH#`P1a C@q@81b@r6F0`ffPFR??01?HB*i8btwa79*Q@ _ TPp#```0w%FS ?`0660SS R8 DqF6 Qy@`p?TPU4q? ~@  7 _0\/zz @0H??*kp3$$$$RSSC4FF%RteC4VG%RddC455%BBBBX=RJZ9gs{X=LJZ1gs{gCClC)C] 𵆰KN$kIHRR!B!GOys@-h$U`!!4, W@  7B  ?' xG 7(9"HBa8dI# h@C8!> - @'% x 7 / ' L '` h #@ Hx( GhCXC C2C J'PhR{3:3z;@* 9+ѐpGhC񵂰 )Hh.8PCpR(0 9 B %($EHh( "B"1# .1o0:0z!@4B Hh ))IBIIIBIIAG1hCHIh h`B@@#@Oi#B i1a)ۉ HaaI ` !@CpGhCCC!"R( KR(HQ1B !HpG0  #GK *KK#A#CETS0 \ ,!!1BCR0(۰pG0*A A"I2 "HpG@I" pG@NhH1iCA@@ 0a xA(h (ya` h 7B  ?'! 1@#BHМC` GC "JI# h@#[B EHpEI hO#'<pK $x#Cp"Cp8< $Qx9K!CQph !#B!`4I`4I3IMH`$] h`!!4,*L C8a!Lhi@Hhh (ڠ!I!IXH` 8@H8@$( 2`!4 ,L C I  IMGC2lCC `8` $M/`U/ HC(a/ / ` Ӯh/ѰI/IX` @/(/ H @O8CGC h`` G G Oh 0*2Rh"B"]GCK"hB"%0NGCB828!RGOFFONwith RONOFFSLOWMO5min10min30minOFFIIIIIIIIIIIIIIINormalTurboCrapProtGBAGBPNDS1P2PLink2PLink3PLink4PBlackGreyBlueNoneYellowGreyMulti1Multi2ZeldaMetroidAdvIslandAdvIsland2BaloonKidBatmanBatmanROTJBionicComCV AdvDr.MarioKirbyDK LandDMGMGBSGBCGBAGBAuto Goomba Pogoomba ' I" ;`AHx('@I XhF? @HAIx XiFhFiF" F;O @ 2 2 > GPowered by XGFLASH2.com 2005uChav2.2 on wC`C`B autofire: A autofire: 2`Controller: Display->Other Settings->Link TransferSleepRestartSave State->Load State->Manage SRAM->Exit Q" 6h:H;Ix X:hFiF 8H8Ox8:XhFiF 6L7Ix X6hFiF x4I X4hFiF 4H4h :XhFiF y0:XhFiF /H/x:XhFiF /H/hhFiF G Other Settings(`VSync: _`FPS-Meter: C`Autosleep: `EWRAM speed: 2Swap A-B: Autoload state: (Goomba detection: PaGame Boy:  " HIh XhFIiF 7HIx XhFfOKBa  @&60`.CH p ;pAH[#  >Np00Xp!000pp@;p#C3H&1H1A1HA(1%H&V f>Й(`]0 Z&v  # 06N<,$$ 4D=- Hh. 47?/ JGgCTCC brac#\T3:рpG H!I LhB 8hB <`x`Gg1W!"Cxx;Cx?;Cx?;CY02*ۀpG e") |"* wZ'?рG Write error! Memory full. Delete some games.1K1Oh#[<f'BC#fB7B+) #[B 5 (92>.'C.`h`=- 9*d'C'``` I02 `!Ip02B @I9 GCg^)2:p01ypG "S!H9 !7< 9< !7< }9 79 G00:00:00 - 00/00kKCIh h&1+AL! + + h)89B)) !`  Y'# ` B )"B" 0 1_Bѡh7  &.ѽB  i"2 D/"3 =( ("B" 0." )7 (" H` `GCgPush SELECT to deleteSave state:Load state:Erase SRAM:CKL(#[30 g``Hh`Hh2`HOx(8I Hh1.1"8NGg0CPCuCgCTC LjF ` (ќG  "! h-!h8BH ` 8@jF (H8@C #L!:#k LjF `  @"! h("! h 8@jF H8@GgCd#C% I NBh3B1` *I `GgCIh" J)0% )>hI`GgCH#h@pGlC( Hh/jF!(HhGPCTC(јG ") O#!";HhjF!v( "!6( g Saving.gPC(4! N(-h()!D("#[M0"#K!I H631!"H`!8Gg0!HKJ?"!GgA(< Hx8Hhw! ! -hB "RIH<// "Ah J00""RIH"GdCPCHx"Hh-jF! (hBE"R I HjF!8(zGdCPC  .MiF(`(G @&h%(B(!{%mH5hB#[B I") `%5<- M"!(h)h8BH(` 8@iF ( H8@CpC ROM not found.I(IjF! ("L#[0" IHhqHhHqHIx xCI x CI xICqHxHhO`/"! #[0"Gg0g8\_C(C_dCPC(!jF! (Jy`Ay J`y Jp!@ Jp!@ J#pI@@ pG8\_C(C_&O(C !I%=p70BjF! Z(L#[0"IHJhqHhHqHxqxyCq/`"! #[0"Gg0g8\_CC8O8J9j `%3L.S][D/7>W S BՉ-63CCBiсщ) щIaZ %KB$H!!с!C P CKBH!KBH!KBPh(Е`h(Аh8`HH8bH#CpG!`Q`сQ`gC @0&@  HKhB Hx( H! I CII#CpGC0vC CB0ӄFR) xp@Iу:Ӱɸ:Ұ 2 p Cp p p xpI@R`FpG CCXPpGR\TpG/Y@P@ KRB#BBRB[AB Z@P@Y@pGGGGG G(G0G8G CфF0 LC+@# @pB0`FpG xpI[*pG2x+ x1p2+pG/KRB#BBRB[ABpGFCˀ  xx[IR gFpGFRp@: C C  :ӁTR`FpGxG0`B @ @   !QR B0`BaB/F C ӰL;C+@рҰ xpI@+ R`FpG p@R`FpGxG--N< \/ Divide by zero///4 ,P$PP //38//1e "" \  /\ \$/< }Ϡ0\ }Ϡ@\  @0}ϠP\ // XTS4xVͫ0 FhnzZ~h2 0;.Yk  RT;h;h;h;;;T; T; = = =<<<<<===<<<<<<" =l=H=T; O-<04 +**)HAIB*@/@GPO|xt,`- .{H x@@44P,T(X$\ㄔGO 2 ZB^?O/pD-逡$ b(`4@ 0 PPQ0S$pD/XCP ` w9`9@9,C BB4Cx0@P`x404x40x4L-`ጠ匰Z @O PPQP$T0IE?@  L/xxxx h>P`@: ;;,'t,C2\+phà`àbàcàdàeàhàiàlàmàpàrà`sàtàu` àxàyà|à}ààà`bcdehilmprs`tu` xy|}wxFFFG8GhGGG H(??(@@(AA(B?(M3"o{3"o{3"o{3"o{UUUUUUUUUUUUUUUUUUZJZcUUUތk)ZcZJggU F%)YZJZcޢBk{URZJ!1sJ!!scR)祥{))Bu)ksJ!!scR)祥{))BތZsJ!!kkcB{))BȐPDBRRRRZZk{!BRZ{9RZ{9RZ{9Zk{!Bε!)99JZ9ﭥkZZB猥BRkRRRBZޜkf!BRUURBΌZR>sB3 wx#5 ZM`) UUUѩQH%GGM[jcBs{!%   @h*>` ; 8L 50@  ,$ /P-"P-p???????-???/@-L =@P 1 @@@0S@/0S@/                  @-BJRZbjrz "&.B1.07, T\ 0P@0/P00/$0/  R 0/޼ DP`l  0܀P:O-@PB A  ᠀堐cp@DA`PPP` \ EX P: O 0@-S"I 0  \0 Π0 S( 000 Q@@Ao 0!CexV4-$2X$QP$? @P,,0 R :Q0A 2 --N< \  Divide by zero!"!!"!"!!""!!"!""""!"!!""!!"!""""!!!!!!""""!"!!"!!!!!!!"!!""!!"!!!!!!!"""""!!"!!!!!!!!!!!!!0CFGNINTENDOxG[?xGbxGDxG\?xGZxGxG\xG xGxGxGexGxGqxGxGXTW@XTW@XTWXXTW$ %Ƞ B.瀀XTWX XTW2T12@XTW21TE112@XTWX\ကXTW0@2#D#@XTWČ~ B. B.XTW'1p2#!2XTW%Ƞ +LကXTWXE XTWe\2T12eT@XTWe\21TE112eT@XTWTXကXTW0L2#@#L@XTW$ PI@XTWhXTW$ &Ƞ B.瀀XTWh XTW2d12@XTW21dF112@XTWhlကXTW0E@2#@XTWXTW'1p2#!2XTW&Ƞ +LကXTWhF XTWfl2d12fd@XTWfl21dF112fd@XTWdhကXTW(0d@2E@XTW@HXTWxXTW$ 'Ƞ B.x XTWx XTW2t12@XTW21tG112@XTWx|ကXTWD QDR T"@ 22#1@XTW@T 2231@XTW@HXTW'1p2#!2XTW'Ƞ +xLကXTWxG XTWg|2t12gt@XTWg|21tG112gt@XTWtxကXTWD$ 2@XTW@HXTW|XTW$ 'Ƞ B.xG XTW||倀XTW'Ƞ + 212  B.XTW'Ƞ + 21@112  B.XTW'Ƞ B.XTW12@XTW@HXTW|'1p2#!2XTW'Ƞ +xGLကXTW|@|倀XTW2D12@XTW21DD112@XTWLကXTW22#@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTW'Ƞ +X\ကXTWXP@XTWT%T@XTWT&T\@XTWTP@XTWT'T\@XTWTP@XTW'Ƞ +TXကXTWT$T@XTWh`@XTWhd@XTWhd@XTWh`@XTWhd@XTW'Ƞ +hlကXTWh`@XTWd%dl@XTWd`@XTWd&d@XTWd'dl@XTWd`@XTW'Ƞ +dhကXTWd$d@XTWxp@XTWxt@XTWxp@XTWxt@XTWxt@XTW'Ƞ +x|ကXTWxp@XTWt%t|@XTWtp@XTWt&t|@XTWtp@XTWt't@XTW'Ƞ +txကXTWt$t@XTW% 'Ƞ B.瀀XTW%'Ƞ B.瀀XTW& 'Ƞ B.瀀XTW&'Ƞ B.瀀XTW' 'Ƞ B.瀀XTW'Ƞ  B.瀀XTW PI@XTW@H$ 'Ƞ B.瀀XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTW'Ƞ +LကXTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW'Ƞ +$L02!2XTW$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW'Ƞ + (!$@02!2XTW(!$@02!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW'Ƞ +$LT02 2#!2XTW$@T02 2#!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW'Ƞ + 2##?$@2# 2#D1!2XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW'Ƞ +2L1XTW2@1@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW'Ƞ +0L41XTW@1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW'Ƞ +0L1XTW0@1@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW'Ƞ +$ T02 2#!2XTW$T02 2#!2@XTWg XTW|Ě -,XȌ,Ȍ|ĊTXXTW XTW -XTWa XTW%|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$L02!2XTWI|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWXTW@H|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -XTWXTWXTW I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Qf  -XTW (!$@02!2XTWI XTW|Ě -,hȌ,Ȍ|ĊdhXTWJ XTW XTW&|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$LT02 2#!2XTWIOhXTWXTW}XTW 2##?$@2# 2#D1!2XTWI& $ XTW|Ě -,xȌ,Ȍ|ĊtxXTW%( $ v뀀XTW'|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW2L1XTWI |(!|02 "2XTW' -@XTWČ$  B.XTW0L41XTWI( LXTW|Ě -,Ȍ,HȌ|ĊL0P ;XTW%( oLကXTW@XTW  $|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q8 XTW0L1@XTWI0s|(!x02 "2XTW|t倀XTWČ +LXTW|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -H@H$ T02 2#!2XTWI80O- ģij,F.  !#RO/#>5:5`   h/<<3   4# R $# ,/  /"P" R" B4 4@ FxGQEĊQEĊ x ĊG @ĊQEOĊ$ P P@ $ @: $  vR $ $@ H  P  X ` @ I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWPFPFh>P01// \J" 3--:--. .:::::::.TA`AlAxAA:AAAAAAAAA:B B,B8BDBPB\B:::::::::BBBBBBBBBBBBBBBB@56d6677:477778::::::::::-::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: \(UWQL \UWQLRead from OAM. Wrote to OAM. \J2--:----:::::::-<@H@T@`@l@:x@@@@@@@@@:A AA$A0A  ˌ  ˌLT!L t >  ˌ  +xxxxSNtuuh>Ix^Z!`@@&9_9_9_9_`?DDDD@ D H L P T X T X  PO4OdO::::(;|;;;-<;:: v  (;=L<$<!Q@-U@ nO4rOP$ P$ P$ P$ P$ (;<<: 9: =0=:+ P CSv(;\=;;?(;=<:(;=::C9@-0<<<<8$@DA$HLI -$@DHL$T?99 0Px h8Tx0`|  P 8Lt@`4PhH 4 ` |       8 P l        4 P |        @ X t       $ @ X t       <X p0\(<Pdx @l4p$`(\$THH0Lh ,Hh(Dd0d<l (ldlBDTl$ X h P$     !(!d!!!!!0"X"""""#<#T#### $ $$$$:::::::(::::8 ;;D+bkGG@@>BEoE>B>RG>Uff s nٙgcnܙ3>CLAS NIEBOSKA 003ʸ ~Copyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. 1͑>$Pp>a>&>>#ͪ1>Vu͔!̓> (Om '  /  Ͷ   ̀>>xE>@A>>@B! 6# x G88888>> >>> #v(L Vw cog _ 9W -O G M< >Om B< >ON B B> B#(((%#(&(0($0͏B B7B@7BͪBjB@B@jB#= >O B#< >O B!>w# !6# 6#6# ! e" !0" !@ " ~B~B~B<$<$~BfZB~!>P"">">w!>""̓ !>LT]RO >G@( A(A **** L=L !>LT]RO}o|g>G@( A(A :::: L=L  L =O  G| 8 `8xG   L  { G=G|   G|  G L  !>>}|!@}|e !%*Gx(*v*Gx(*OG> > >>!'w}|!@}|ͤ e =G|  ͤ(e >( e > G|  e >>( ogog#F+Nx<(+x og#} #}|!@}|<ogog@ B} =T]og} |(6+} +}|!@#F+Nx<(x(}|<ogog~#~############~+~+~+~+~+~++~ +F+N+~+ng@* x $(͍ (͍ ($(%!@6>$$(!@6>$#(!(= y#!y(  yͶ  #O># y(*(/(4(8(<(@(D(H(L !P !` !p@!8!0!(! !!!!@( A(A ~/" !J !%!v*Gx(* G<8ͤ(e >>7 >˜ ˜ ( e >7 =>G!x(^#*Oy(* y!(!( !ʼ R df!R \!W!R_y(=RG@( A(A """"  T]  RG@( A(A """"  T]   @( A(A """"  T]  > >A! y( >""" N"O">og> >A! y( *GN 0*GO (* >oge G|  > >A!   # ogWoXgo&T]))))))))@@* x !6# x !V#z(9~ #~#_ #F~8#GN#~#O͏V#z 8)F#4zW{_F#4 Q z__F##4 Q z__V#z 8)F#4zW{_F#4 Q z__F##4 Q z__x(7`i`UOVG0 y T])))))@i`UoVgy Oi`))))) @ k&))}o ! {(8=xw#wyw#wˇ@@>@>GHI!`>" " !@6# ! 6# !><>(!< <(w#   w#  (,>O!`>" x >" x `>" x >OL> /7G>/Gx>0(>>$ x >$@( A(A @(D ɇƀhiA * >hiA * >h@iA * ɇƀjkA * >jk@A * ==|================<=======<===<===<=<==<=|=<!(>""## ͊K! ͱ6# _!ͱ6!`zͱ" G> ͱhj!ͯͯͯͯͯͯͯ\8x>!'w!SoTg((}!A|1}!M[GYoZg}Q|R!O6qQoRg# M>O!~w>0>MwD ̓@>O@o@gd>Od>O!@O@GoO!@O@Go>h@i >@D8LO_( !O~=_wM>O!@*fo>!hw!D .AN .isrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrsrD !M*fo@* x > "  = @D0D8@@L  &###bkG#G#G#Gx<=w#w#w#wbk###w#w#w#w6#6#6#6~w#~w#~w#~w++~w8G#~wG#~wG#~w++~###RRR@@D@EEEEuT\P\࠮⎊.興*Ϊ ꬪ]QwwUw :(**2**Ht@EutTTTT *ʪ ..*.@2**2**2 )*:"0*(* NJN .( wuUw@[RSRK ʪMI @@]U]Q]@gUWTW࠮⎊.興*gUGDG슈 ꪪ 8(+83*+t@Euu@@D\T((+0+*+ 0((3**3 (@nBNJ.wQwEwwuWq@YTUUU@@8 # #"; ݕ]pPPPp %%% " """":@XTTTTwuWq@YTUUU@@HPSRRSꪪꪪRRR@@D@EEEEuT\P\࠮⎊.興*Ϊ ꬪ2**2**2  .*.(.@t@Euu@@T\P((+0+*+ :**:***wTwAwtTTTu@@@; wuWq@YTUUU@@8 # #";@jJJJ.@NJJJN @UUUU]@@E]U@@@wQWUWwuWq@YTUUU@@U]@jJJJ.@JJJJN wTwAwtTTTu@@@QWUWPWgQWUW*@  PPP/ HHHJH bS"@@?;?bS"@@}%@ ee!??~@|A@@> PpPP?h  A`B$`@@FF@FF 4 (`? 80   @@@@ D((|DD|аpPVuDDDw'DwUUUU) `PTPT .@lJHH(쪪`wQRTwwQRTw@, @3RSR%-%JNHHꪬ **:(+*+:*;":!  DDDUR pPTPT EŀUUUUwD pPPPPdjjLH@@@"媪@ PPT&B$ $TTRࠠtDEuEEERptPtBDAEEEuD\T\rD@tt@wg®jHJJJJPXT  A]@@@@@@@@@@? ?((((((((08 (D))O}FF@Vf 4 (`$C@@ H`  /B@ @VWXYyQDUP" QpP PpU)*TsRzUk@UaJI U U 0tU@)AEJ*UR UUSUrUb`_U0 F H0/Po`?@ @0 HY AE}!:UV%@ (70@?**W@``0耢|EUU  UU @@>8'X B'BE%B) *UT(Q"UUU@?@|<$8R@?~*3-@?r P ǎ 8<9x?`|>`@@@?0xp <"  <p AHqH9qqqq |@? ? ,|JJUU U@U` @P̴*`"  `UT ? ? %Bw H08@ <C *@??8U pra t"Àc,B@? H   @((  p``Hp?$<8x<000p<!p``pp``pgcgc~dX  H ? d`(@P? )@ Y?L;B3P!P1@1D;%:?8D8lšd|>nv1f<M6c`aI>7&=)111))cUTTTS|b\Y?p&p P0 8D8>|>1Ο|       !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~G,bG,G,bG,G,bG,G,bbbbbG,bG,bG,bG,bbbbbG,bG,bG,bG,bbbbbG,bG,bG,bG,bbbbbG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,bG,b _ _ _ _G,bG,bG,bG,bG,bG,bG,b::>            ;>      ;  ; ; ^>  ] ~ ] ~ ] ~ ^ ^ ^9 ] ~ ~;  ;  ;       > > > > > > > 8  ~           \ z z z z   >  >   ^7  ^7  ^7  >  >  zz5 $5$ ~ ~  ~ z z >> ~ >  >  >  > > ^ ^ >   5   5   5   5   5  5 ;  5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ V V W8~$u 4$5$$4$5 5$ 4$5$$4$5$5$$5$xx4$5 5$ 5 5$4$=5$4$=5$4$x4$x4$= = =5$=5$4$~3$4$4$= 3$4$4$^ ^ 4$4$3$W3$W3$^ 3$^ 3$::< S$ ~3$ ~3$ ~3$:3$T  = =  ~ ~ 2$3$2$3$2$3$= 2$W W W 3$ ]2$S$2$S$2$W 2$   S$S$2$< 2$< 2$ 2$91$2$1$2$1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$1$2$2$1$2$2$1$2$2$1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$1$2$2$1$2$2$1$2$2$0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0(UQ$40$0(40(0(40(/(0(/(0(/(/(0(0( 0(/(0(/(0(/(T/(T/(t/(t/(P(/( /(8< t/(!O(/(/( O(< t$y/(o$o$X$yS.(/(S.(O(.(O(.(O( .(N(o(.(.(N(.($.(N($.(}.(o(N(W$.(SM( !N(s$N(< N(7 -(6M(M(7M(!M(n( M(RM(RM( n(sM(!Rs< M(M(M(R!M(< M(xRM(6%M(w$L(6$L(!M(L(!M(L(!M(L(w$L(w$L(w$L(w$L(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,$L(L,$L(L,$L(L,$K,L(L,M(K(L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K(L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,\ K,5\ J,K,%K,5J,K,J,K,K,50!J,K,0!K,5J,5K,J,K,J,5J,5J,5J,J,/!$J,5P!J,5$J,5k,Vk,5J,5J,k,5J,55I,%j,p!I,4qI,%J,I,(I,%j,5I,UI,|I,4$I,4I,i,4I,4I,v%I,Ui,;I,4$I,N!I,i,!I,pI,4I,O!U[ I,4: I,I,4i,:p!i,4I,4N!H,4(H,!$H,4!H,4H,4N!H,4N!H,4N!H,4N!H,H,(H,H,(H,4o!H,4(H,4N!H,4N!H,4N!H,4N!H,4(H,4(H,4(H,4(H,4N!H,4N!H,4N!H,4N!G,H,(G,H,(G,H,(G,H,(G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,(G,H,(G,H,(G,H,(G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,H,N!G,H,N!G,H,N!G,bMG,bMG,bMG,bMG,H,N!G,4N!G,8h0G,88h0fVG,u^8h0u^oIG,u^oIG,88G,3V{fh,^{nEG,3VM{h0u^jG,u^{NE43VMG,3VMG,3VM{G,TZ{84bNE4{Q =h0boIG,3Vbh0b{QG,b{QG,{Q =h03V{f0bNE0u^{oEh0b{Mh0TZIG,bMG,bMG,u^{oEG,3V{fh,b{-Ah0UZQ{h,fMG,3V8h0oNEG,oNEG,UZQ{G,u^4G,80h0G,48h0G,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,48h0G,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNEG,3VbG,3VbG,3VbG,3VbG,oNEG,oNEG,oNEG,oNE-@VWXYz~!=* T*ժ*UX@@@p@P @PU ! UT(@P@YUUUUU TtDveU PPUrAB  @C@ Ž~Յu__UUUU UUUPPPPPPUUT\D??? ????@?U?hߟ U@B_Z*T+]_G80X??` ጀll6@@???@@gX_`kT@?@?@| PW X @@?= @* A;j ? ڼzf@W |????d?@?@?@?@?@?E?JTT`?/? /.>~_ /UT*W?? @@?@?@?@?@?@?@0?P< !$?<~? ;0v0@ |????????@?@?@?@?@?@?@?@W ` 0?? /"17@~~@UUUD???00?????@?@?@?@?@?@@?p~N`}@^@?@U@ -@??`_GUP U*UP@TPT@PPPUUT@ $@/^>_.@@?T Uw*U-ذIPPZ%000$8 (PP0OpOp!}UDDJ -._/`@@@ AA8#N400DĀpi610Y2GxpxpO! L?h?h? lv0@ ^P@~lAl8Ԍt C pp8xppxxx<<00q11|?8xx8x0(T,>>:~f3;;;;)`00@a0 09~j%<c <8Z??>0p>|<<<8p8Mx8`Q ?Aq? _???  \ < 8 ?8|{tx08A1?AÁ??S#S{_; xt`   1/???g,pp~p?< ?,9%8@ y@?.q0qpqp H  ?????x8p8p8?|/ yɶҭ=X"K 7wp{_/l|2@3??Uo_!8O9F_ЯȴР?{Vj `0G8  , 癯(8KABCԛY8v@&>V<<w'3LFvld}=0==V;0 & ML aia``@`B`@"`@`        !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~(! & d!$C .)  * *! *!!) * *! *! & &X n! * &%   &z !+. . *dJ2DB2DB)6  &Y !+2 . *!EB &.)D:)X  &!+2 & .)!=!^!!) &7 !+6L6 *)*=*^)I*) &,.,&+"!-. &L6)*'.=*'.^*j+J*,*+"-*!,.& &!)'2='2^*iKJ+"-*L",&&&-*/&!&)E>F6=E>F6^IKiJ,&-*L"M& &0&.&&)E>=E>^ JKjL".*M&N*.&O&0&Q& ")eF=eF^  jKkL"N&M"P&/*0*P*O&"/*)'.='.^ km"P&N"Q&N&P.q6O*"/*)=^ lN"P"m"p&O&Q2r6P* P.)=^  ln"O"o"p*r2F>P. r:)=^ p&&n"q*B6JQ2"B)=^ o""p&JN. >P*J) '" ='" ^   n*BN: q2."B)'" = ^ "BJ2 P.->)&" = ^=  ""&2>B O*-q6)F*=F*^= "2*6 o*-6)E*e.=E*e.^= "p**.*o"M.)F")=F")^= o""&)n"Lo&)F")=F")^= o&")m"n"K)F"(F"(^= +m)m"Kn")'('=('^= +m)l"Ko")'G(=(=^(2, Lll)l"JI)'G(''( 'aaL  l(k"JI'((''( & '  ' L mmk)kJI'(( '(' &  '  'm,(jJI'((''((' & '' ''m (jJI(H!/2'H(/2(''& M m#iIif(Ib $ E&A  ,M#iiM#IiiM#)I--$ 2'  -#N#IiN#HIIN#(() -F$P6H! -#N#HiI(HIH(%(E (%.2I-   -#N#Hhi(HI)g'%(!G& f h -#N#HhIi(HI)( b !I%f e  .#Hhi)hHI!('%)) -I% j)g-#FH!iH% k"%!%i%(%-i)/.c)2j%'% *C -#M#Gi&M.):-h!N2)%))P6c )/6).f-#j!i .)2)H%N6))) 2cI-%C ,d ,!n2--%h!)& .)61H%N6 b )C d!E h-.2)%!M6H!'&'I)b Ab ! d  !6 .2;h!'- 'h% '!c '!%!6d)P6 e $ :J-6)%)& .)'.2)!*b -%!..d )!k- )%  -:i-Y-(%P6 !j-%5B I%1C k- )1j1 .51I)P6!B t "  !d-!9*1!)sc Jd * !ck-$5 -s  R kBs !(C-)06$"5  R " )O2" (-)%0>s%%s krcj!C-O2! (dJ- 5*1 s 2c1'!-d (d1%q:c ( %J%0j!c() - "dC( -$C)% -B$B (%-- O6( Cc (C*-1c J)1c()--()A%d (k-$5B H%-(%J-c!()Ab add( -C )5c-p:%J)!)'2c "dCC ( -C%k-c)>)) J)H% )%/21Bd!tZd( 1dk$1d . r: )H)P"%P2AHb !!(L1C $K!d)-$- 1 (%%cjd1 d&7dS 2s)( C s  l &dS s  cs [R   *%t K2  kBs " $S+%$-!$s % ldt  K(!$ts RZ   $ t2 l  d1Bd!dC -%.>c(  $d! k-$% C !!C B O>R --5Sd)%5$ $ )d $c )!!c cPJ$0>)Wek5 /B"  1!(e" $!d$" ()C ) 5qFj1Z$D(! f+1!$ -B  db % 2! )"$dI)/J -N!)-@VWXYNNJ@UUUUO,,@H0`P (T)GE E88.𑓒gv_ $8<|IMM.6&`` #c"c@@UPPBu{;"$<``ys8U  &8 A4qcPKK7g%Ā6``@) DV A·s^#ed x<`3z7bO@k8 >ai P`IZHPHSG   $l8  <JJqcIRIRKȎx<i ͥ6660@`Pl(0 0ppSrb@jN" `p(pH` H80 8<f6iY“f"L8((8 00 00$@FDDD0084ܚg`xR3b+x]!y+?A?D|pP  p`O` |0  YcBm@JQ==U-@D@D ^``])af<4,0`<6 `@ xx  <JѨG@lmTD@@>4((@0h $&x` ;V=DE*;U@PPPPZ.*~*****CeGb0y_EI`mMq q ̋Ivo;ğ 9hh\hT}" qҖؒ@`@`0M1L00҂ <666y o09i5\WK$4Ecjs,})AOA-8Um4<(0(UbUvCcA@`ayell}`  @B~H\Pp!@i!R+ 0 8\8@ `@ R *UU͉D(@U*@U U7I?T 0JtU0"q B*6U* @HP U UJJ URRHUSS@ޞ;;V;EEE(8907ݲ[bikll\l$ hޟ`p 9PAqy} ,m"1"6bP؈؀   TlX`dl@8   "6p@PpEDu 9VoY`}tf[ ( 66r@q 0p 0 &&:UgE([`QaiX)`iJ@adN@QH1i h)I cbI@A8 c@bd?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~G,G,G,G,G,G,G,bIbIbIbIG,G,G,G,N4Nw4N]=fN]=f^V}A{>R}Ak>R]=sN]=k|$^V}As\ >R?k< ~Vs}AEbf< ^V]={< ^Vw9< ~Vw5bw=9; ^{]=|$>REw]V9kbI; ^V{A; ^<9w; ?k]={;^{4^{\=^w{}A(N(^{4\={4N{bN{bN(N(N(({b{b?o<9Ef\=w((((E[$: N4}Z|A: ]VEw: =V\=wZ$^|Aw}Z<9sM\=>k: }ZwEZ$]V|A{: ]Vw|A: =R\=wb5wR>k4bw4^5s: }Z|Ew b;9{: >o5{: >k;={9 =V[=w9 }^[Aw wI0 }ZwI9 ]VEs bs9$^{E9 }^^o }ZwI }ZwI }ZwI R,^s [=R( RR( M;=>o f[=w  ,^s  ,^s  ,^s  ,^s  [=w  [=w  [=w  [=w If9 f8$~s f8$~s Mw4 RZ=s8$R{A>o {A0R R>o4 \VE^oX$|ZI~s8$R:=s8 ^M8$\ZM{8$^I{ |Z>o:= Rk4 ;R5k7$|Z{4 |ZwE >o4{7$bE{7$bE{7$^wZ=7$bE{ \ZZ= f{I ^~s99 ^o~s bE{ bE{ bE{  E{  $5$  $5$  $5$  $5$  E{  E{  E{  E{  $5$  $5$  $5$  $5$ ^4 ^4 b~s Mf9 E,M [VEw E4Q ;VyAw6 ;VE{5$[ZI{V$[Z~wyE6${^I~s [Z{yAU$;Vwf ^]oyA5 {Zw95$b95$=k4{U$fX={5$^9^s5${ZwxAv(^{4v({ZM5$b8=w5$fIU$^M{T$k{xAT${ZM{4$b8=w4$b8=w4$b8=w4$b8=w4${ZM{4$Ru({4$Ru({4$ER04$b8=w4$b8=w4$b8=w3$4$8=w4$ER04$ER03$4$R03$94$E3$f,~s3$f,~s3$f,~s3$f,~s3$zZI3$WAM=S(WAR3$=oIS(fIt(:VwA~s0ZVEw3$ZVIwS$^{MS(fIS$^{I3$b{83$^k9t,zZIw3$Rk^2$:V6=j3$]oV=s(bRS(^{M2$bvA{2$z^R2$wE92$b]s2$ZZM2$bvA{2$bvA{2$bvA{2$bvA{2$ZZM2$ZZM2$ZZM2$ZZM2$bvA{2$bvA{1$2$vA{1$2$vA{1$2$I{1$2$I{1$2$I{1$5=E{1$fE1$R91$R91$E09Q$yZM1$vARE1$vEM41$9VE]sQ$fI,8VM~w,zZIwQ(8VwI1$^wMQ(8V8]s1(b}wUA1$YZuE}w1$R=f1$R8k0bwM1$k=0P(^IQ(=oUAq,^wvEQ(bQ{0(EVP,^MQ,b{I0(?@ABCDEFGHIJKLMNOGwiazdy wokoPo twojej gPowy - pod twoimi nogi fale morza -na falach morza tQcza przed !tobR pQdzi i rozdziela mgPy - co ujrzysz, jest twoim - brzegi, miasta i ludzie tobie siQ przynaleSR - niebo jest twoim. - Chwale twojej niby nic nie zrTwna. Ty grasz cudzym uszom niepojQte rozkosze. - Splatasz serca i rozwiRzujesz gdyby wianek, igraszkQ palcTw twoich Pzy wyciskasz - suszysz je uUmiechem i na nowo uUmiech strRcasz z ust na chwilQ - na chwil kilka - czasem na wieki. - Ale sam co czujesz? - ale sam co tworzysz? - co myUlisz? - Przez ciebie pPynie strumieV piQknoUci, ale ty nie jesteU #piQknoUciR. - Biada ci - biada! !- DzieciQ, co pPacze na Ponie mamki - kwiat polny, co nie wie o woniach swoich, wiQcej ma zasPugi przed Panem od ciebie. SkRdSeU powstaP, marny !cieniu, ktTry znaW T Uwietle dajesz, a UwiatPa nie znasz, nie widziaPeU, nie obaczysz! Kto ciQ stworzyP w gniewie lubw ironii? - Kto ci daP Sycie nikczemne, tak zwodnicze, Se!potrafisz udaW AnioPa, chwilR nim zagrzRXniesz w bPoto, nim!jak pPaz pTjdziesz czoPgaW i zadusiW siQ muPem? - Tobie i niewieUcie jeden jest poczRtek. Ale i ty cierpisz, choW twoja !boleUW nic nie utworzy, na nic siQ nie zda. - Ostatniego nQdzarza jQk policzon miQdzy tony harf niebieskich. - Twoje rozpacze i westchnieniaopadajR na dTP i Szatan je zbiera, dodaje w radoUci do swoich kPamstw i zPudzeV - a Pan je kiedyU zaprzeczy, jako one zaprzeczyPy Pana. Nie przeto wyrzekam na ciebie, Poezjo, matko PiQknoUci i Zbawienia. !- Ten tylko nieszczQUliwy, kto na Uwiatach poczQtych, na Uwiatach majRcych zginRW, musi wspominaW lub przeczuwaWciebie - bo jedno tych gubisz, ktTrzy siQ !poUwiQcili tobie, ktTrzy siQ stali Sywymi gPosami twej chwaPy. BPogosPawiony ten, w ktTrym zamieszkaPaU, jako BTg zamieszkaP w Uwiecie, nie widziany, nie sPyszany, w kaSdej czQUci jego okazaPy, wielki, Pan, przed ktTrym siQ uniSajR stworzenia i mTwiR: YOn jest tutaj.Z - Taki ciQ bQdzie nosiP gdyby gwiazdQ na!czole swoim, a nie oddzieli siQ od twej miPoUci przepaUciR sPowa. - On bQdzie kochaP "ludzi i wystRpi mQSem poUrTd braci swoich. - A kto ciQ nie dochowa, kto zdradzi za wczeUnie i wyda na marnR rozkosz ludziom, temu sypniesz kilka kwiatTw na gPowQ i odwrTcisz siQ, a on zwiQdPymi siQ bawi i grobowy wieniec splata sobie przez "caPe Sycie. - Temu i niewieUciejeden jest poczRtek ANIO[ STR\] PokTj ludziom dobrej woli - bPogosPawiony poUrTd stworzeV kto ma serce - on jeszcze zbawion byW moSe. - ]ono dobra i skromna, zjaw siQdla niego - i dzieciQ niechaj siQ urodzi w domu waszym. Przelatuje. CH\R Z[YCH DUCH\W W drogQ, w drogQ, widma, idXcie ku niemu - Ty naprzTd, ty na czele, cieniu naPoSnicy umarPej wczoraj, odUwieSony w mgle i ubrany w kwiaty, dziewico, kochanko poety, naprzTd. !W drogQ i ty, sPawo, stary orlewypchany w piekle, zdjQty z palu, kQdy ciQ strzelec zawiesiP w jesieni - leW i !roztocz skrzydPa, wielkie biaPe od sPoVca, nad gPowR poety. Z naszych sklepTw wynidX, sprTchniaPy obrazie Edenu, dziePo Belzebuba - dziury zalepiem i rozwiedziemy pokostem - a potem, pPTtno czarodziejskie, zwiV siQ w chmurQ i leW do poety - wnet siQ rozwiaS naokoPo niego, opasz go skaPami i wodami, naprzemian nocR i dniem. - Matko naturo, otocz poetQ ! WieU - koUciTP - nad koUcioPem AnioP StrTS siQ koPysze !JeUli dotrzymasz przysiQgi, na wieki bQdziesz bratem moim w obliczu Ojca niebieskiego. Znika. WnRtrz koUcioPa - Uwiadki - gromnica na oPtarzu. KsiRdz Ulub daje. PamiQtajcie na to. "Wstaje para. MRS Uciska rQkQ Sony i oddaje jR krewnemu- wszyscy wychodzR - on sam zostaje w koUciele. ZstRpiPem do ziemskich UlubTw, bom znalazP tQ, o ktTrej marzyPem - przeklQstwo mojej gPowie, jeUli jR kiedy kochaW przestanQ. Komnata pePna osTb - bal - muzyka - Uwiece - kwiaty. Panna MPoda walcuje: po kilku okrQgach staje, przypadkiem napotyka mQSa w tPumie i gPowQ opiera na jego ramieniu PAN M[ODY "JakSeU mi piQkna w osPabieniu swoim - w niePadzie kwiaty i perPy na wPosach twoich - pPoniesz ze wstydu i znuSenia - o wiecznie, wiecznie bQdziesz pieUniR mojR. PANNA M[ODA "BQdQ wiernR SonR tobie, jako matka mTwiPa, jako serce mTwi. - Ale tyle ludzi jest tutaj - tak gorRco i huczno. PAN M[ODY IdX z raz jeszcze w taniec, a !ja tu staW bQdQ i patrzeW na ciQ, jakem nieraz w myUli !patrzaP na sunRcych anioPTw. PANNA M[ODA &PTjdQ, jeUli chcesz, ale juS siP prawie nie mam PAN M[ODY ProszQ ciQ, moje kochanie. Taniec i muzyka Noc pochmurna. - Duch ZPy pod postaciR dziewicy leSRc. Niedawnom jeszcze biegaPa po ziemi w takR samR porQ teraz gnajR mnie czarty i kaSR UwiQtR udawaW. Leci nad ogrodem. !Kwiaty, odrywajcie siQ i leWciedo moich wPosTw. Leci nad cmentarzem. "^wieSoUW i wdziQki umarPych dziewic, rozlane w powietrzu, pPynRce !nad mogiPami, leWcie do jagTd moich. Tu czarnowPosa siQ rozsypuje - cienie jej puklTw, zawiUnijcie mi nad czoPem. - Pod tym kamieniem zgasPych dwoje Tcz bPQkitnych - do !mnie, do mnie ogieV, co tlaP w nich!- Za tymi kraty sto %gromnic siQ pali - ksiQSnQ dziU pochowano - suknio atPasowa,!biaPa jak mleko, oderwij siQ od niej !- Przez kraty leci suknia do mnie, trzepoczRc siQ jak ptak- a dalej, a dalej. PokTj sypialny - lampa nocna stoi na stole i blado oUwieca MQSa UpiRcego obok ]ony. M_] przez sen SkRdSe przybywasz, nie widziana, nie sPyszana od dawna- jak woda pPynie, tak pPynR twoje stopy, dwie fale biaPe- pokTj UwiRtobliwy na skroniach twoich - wszystko, com marzyP i kochaP, zeszPo siQ w tobie Przebudza siQ GdzieS jestem! - ha, przy Sonie - to moja Sona. Wpatruje siQ w ]onQ. SRdziPem, Se to ty jesteU marzeniem moim, a otTS po "dPugiej przerwie wrTciPo ono i rTSnym jest od ciebie. - Ty dobra i miPa, ale tamta... BoSe - co widzQ - na jawie! DZIEWICA ZdradziPeU mnie. Znika. M_] !PrzeklQta niech bQdzie chwila, w ktTrej pojRPem kobietQ, w "ktTrej opuUciPem kochankQ lat mPodych, myUl myUli moich, duszQ duszy mojej... ]ONA Przebudza siQ #Co siQ staPo - czy juS dzieV - czy powTz zaszedP?- Wszak mamy jechaW dzisiaj po rTSne sprawunki. M_] Noc gPucha - Upij - Upij gPQboko ]ONA MoSeU zasPabP nagle, mTj drogi? WstanQ i dam ci eteru. M_] ZaUnij. ]ONA Powiedz mi, drogi, co masz, bogPos twTj niezwyczajny i gorRczkR nabiegPy ci jagody. M_] zrywajRc siQ ^wieSego powietrza mi trzeba. - ZostaV siQ - przez Boga, niechodX za mnR - nie wstawaj, powiadam ci raz jeszcze. Wychodzi. "OgrTd przy Uwietle ksiQSyca - za parkanem koUciTP M_] Od dnia Ulubu mojego spaPem snem odrQtwiaPych, snem SarPokTw, snem fabrykanta Niemca przy Sonie Niemce Uwiat caPy jakoU zasnRP wokoPo mnie na podobieVstwo moje- jeXdziPem po krewnych,po doktorach, po sklepach, a #Se dzieciQ ma siQ mi narodziW. myUlaPem o mamce Bije druga na wieSy koUcioPa Do mnie, paVstwa moje dawne,zaludnione, SyjRce, garnRce #siQ pod myUl mojR- sPuchajRc`natchnieV moich - niegdyU odgPos nocnego dzwonu byP hasPem waszym. Chodzi i zaPamuje rQce. BoSe, czyU Ty sam uUwiQciP zwiRzek dwTch ciaP? czyU Ty sam wyrzekP, Se nic ich rozerwaW nie zdoPa, choW dusze siQ odepchnR od siebie, "pTjdR kaSda w swojR stronQ i ciaPa gdyby dwa trupy zostawiR przy sobie? Znowu jesteU przy mnie - o moja - o moja, zabierz mnie z sobR. - JeUliU zPudzeniem, %jeUlim ciQ wymyUliP, a tyU siQ utworzyPa ze mnie i teraz !objawisz siQ mnie, niechSe i ja#bQdQ marR, stanQ siQ mgPR i dymem, by zjednoczyW siQ z tobR. DZIEWICA PTjdzieszli za mnR, w !ktTrykolwiek dzieV przylecQ pociebie? M_] O kaSdej chwili twoim jestem. DZIEWICA PamiQtaj. M_] "ZostaV siQ - nie rozpraszaj siQ$jako sen. - JeUliU piQknoUcaR nad piQknoUciami, pomysPem nad wszystkimi myUli, czegTS nie trwasz dPuSej od jednego Syczenia, od jednej myUli? Okno otwiera siQ w przylegPymdomu. G[OS KOBIECY !MTj drogi, chPTd nocy spadnie ci na piersi; wracaj, mTj najlepszy, bo mi tQskno samej w tym czarnym, duSym pokoju.M_] Dobrze - zaraz. ZnikP duch, ale obiecaP, Se powrTci, a wtedy Segnaj mi, ogrTdku i domku, i ty, stworzona dla ogrTdka i domku, ale nie dla mnie. G[OS ZmiPuj siQ - coraz chPodniej nad rankiem. M_] A dzieciQ moje - o BoSe! Wychodzi. Salon - dwie Uwiece na fortepianie - kolebka z uUpionym dzieckiem w kRcie - #MRS rozciRgniQty na krzeUle z twarzR ukrytR w dPoniach - ] o n a przy fortepianie, ]ONA ByPam u Ojca Beniamina, obiecaP mi siQ na pojutrze. M_] DziQkujQ ci. ]ONA PosPaPam do cukiernika, Seby kilka tort przysposobiP, boU !podobno duSo goUci sprosiP na chrzciny - wiesz - takie czokoladowe, z cyfrR Jerzego StanisPawa. M_] DziQkujQ ci. ]ONA Bogu dziQki, Se juS raz siQ odbQdzie ten obrzRdek - Se Orcio nasz zupePnie chrzeUcijaninem siQ stanie - bo choW juS chrzczony z wody, zdawaPo mi siQ zawsze, Se mu nie dostaje czegoU. Idzie do kolebki. ^pij, moje dzieciQ - czy juS &siQ tobie coU Uni, Se zrzuciPeU "koPderkQ - ot, tak - teraz leS tak. - Orcio mi dzisiaj niespokojny - mTj maleVki - mTj Uliczny, Upij. M_] na stronie Parno - duszno - burza siQ gotuje - rychPoS tam ozwie siQ piorun, a tu pQknie serce moje? ]ONA Wraca, siada do fortepianb, gra i przerywa, znowu graW zaczyna i przestaje znowu. Dzisiaj, wczoraj - ach! mTj ty !BoSe, i przez caPy tydzieV, i juS od trzech tygodni, od "miesiRca sPowa nie rzekPeU do mnie - i wszyscy, ktTrych widzQ. mTwiR mi, Se Xle wyglRdam M_] na stronie NadeszPa godzina - nic jej nie odwlecze. gPoUno Zdaje mi siQ, owszem, Se dobrze wyglRdasz. ]ONA Tobie wszystko jedno, bo juS nie patrzysz na mnie, odwracasz siQ, kiedy wchodzQ,i zakrywasz oczy, kiedy siedzQ blisko. - Wczoraj byPamu spowiedzi i przypominaPam sobie wszystkie grzechy - a nie mogPam nic znaleXW takiego, co by ciQ obraziW mogPo. M_] Nie obraziPaU mnie. ]ONA MTj BoSe - mTj BoSe! M_] CzujQ, Se powinienem ciQ kocha`. ]ONA DobiPeU mnie tym jednym: YpowinienemZ - ach! Lepiej wstaV i powiedz: Ynie kochamZ- przynajmniej juS bQdQ wiedziaPa wszystko - wszystko. Zrywa siQ i bierze dziecko z kolebki. Jego nie opuszczaj, a ja siQ na gniew twTj poUwiQcQ- dziecko moje kochaj - dzieckomoje, Henryku. PrzyklQka. M_] podnoszRc Nic zwaSaj na to, com powiedziaP - napadajR mnie czQsto zPe chwile - nudy ]ONA O jedno sPowo ciQ proszQ - o jednR obietnicQ tylko - powiedz, Se go zawsze kochaW bQdziesz. M_] I ciebie, i jego - wierzaj mi. CaPuje jR w czoPo - a ona go obejmuje ramionami - wtem grzmot- sPychaW - zaraz potem muzykQ - akord po akordzie i coraz dziksze. ]ONA Co to znaczy? DzieciQ ciUnie do piersi. Muzyka siQ urywa. Wchodzi D z i e w i c a. O mTj luby, przynoszQ ci bPogosPawieVstwo i rozkosz - chodX za mnR. O mTj luby, odrzuW ziemskie $PaVcuchy, ktTre ciQ pQtajR. - Ja ze Uwiata UwieSego, bez koVca, bez nocy.- Jam twoja. ]ONA NajUwiQtsza Panno, ratuj mnie!- to widmo blade jak umarPy - oczy zgasPe i gPos jak skrzypienie woza, na ktTrym trup leSy. M_] Twe czoPo jasne, twTj wPos kwieciem przetykany, o luba. ]ONA CaPun w szmatach opada jej zramion. M_] #^wiatPo leje siQ naokoPo ciebie- gPos twTj raz jeszcze - niechaj zaginQ potem. DZIEWICA Ta, ktTra ciQ wstrzymuje, jestzPudzeniem. - Jej Sycie $znikome - jej miPoUW jako liUW,co ginie wUrTd tysiRca zeschPych - ale ja nie przeminQ. ]ONA Henryku, Henryku, zasPoV mnie, nie daj mnie - czujQ siarkQ i zaduch grobowy. M_] Kobieto z gliny i z bPota, nie zazdroUW, nie potwarzaj- nie bluXV - patrz - to myUl pierwsza Boga o tobie, ale tyU #poszPa za radR wQSa i staPaU siQ, czym jesteU. ]ONA Nie puszczQ ciQ. M_] O luba! rzucam dom i idQ za tobR. Wychodzi. ]ONA Henryku - Henryku! Mdleje i pada z dzieckiem - drugi grzmot. Chrzest - GoUcie - Ojciec Beniamin - Ojciec Chrzestny -Matka Chrzestna - mamka z dzieckiem - na sofie na boku siedzi ] o n a - w gPQbi sPuSRcy PIERWSZY GO^c po cichu Dziwna rzecz, gdzie Hrabia siQ podziaP. DRUGI GO^c ZabaPamuciP siQ gdzieU lub pisze. PIERWSZY GO^c A Pani blada, niewyspana, sPowa do nikogo nie przemTwiPa. TRZECI GO^c Chrzest dzisiejszy przypomina mi bale, na ktTre zaprosiwszy,gospodarz zgra siQ w wiliR w karty, a potem goUci przyjmuje z grzecznoUciR rozpaczy. CZWARTY GO^c %OpuUciPem UlicznR ksiQSniczkQ !- przyszedPem - sRdziPem, Se bQdzie sute Uniadanie, a zamiast tego, jako Pismo mTwi, pPacz i zgrzytanie zQbTw. OJCIEC BENIAMIN Jerzy StanisPawie, przyjmujeszolej UwiQty? OJCIEC I MATKA CHRZESTNA PrzyjmujQ. JEDEN Z GO^CI Patrzcie, wstaPa i stRpa jak gdyby we Unie. DRUGI GO^c RoztoczyPa rQce przed siQ i chwiejRc siQ idzie ku synowi. TRZECI GO^c Co mTwicie? - Podajmy jej ramiQ, bo zemdleje. OJCIEC BENIAMIN, Jerzy StanisPawie, wyrzekasz siQ Szatana i pychy jego? OJCIEC I MATKA CHRZESTNA Wyrzekam siQ. JEDEN Z GO^CI Cyt - sPuchajcie. ]ONA kPadRc dPonie na gPowie dzieciQcia Gdzie ojciec twTj, Orcio? OJCIEC BENIAMIN ProszQ nie przerywaW. ]ONA BPogosPawiQ ciQ, Orciu, !bPogosPawiQ, dzieciQ moje. - BRdX poetR, aby ciQ ojciec kochaP, nie odrzuciP kiedyU. MATKA CHRZESTNA Ale pozwTlSe, moja Marysiu. ]ONA Ty ojcu zasPuSysz siQ i przypodobasz - a wtedy on twojej matce przebaczd. OJCIEC BENIAMIN BTj siQ, Pani Hrabina, Boga. ]ONA Przeklinam ciQ, jeUli nie bQdziesz poetR. Mdleje - wynoszR jR sPugi.- GO^CIE razem CoU nadzwyczajnego zaszPo wtym domu - wychodXmy, wychodXmy ! Tymczasem obrzRd siQ koVczy - dzieciQ pPaczRce odnoszR do kolebki OJCIEC CHRZESTNY przed kolebkR !Jerzy StanisPawie, dopiero coU zostaP chrzeUcijaninem i wszedP do towarzystwa ludzkiego, a pTXniej zostaniesz obywatelem, a za staraniem rodzicTw i PaskR BoSR znakomitym urzQdnikiem - pamiQtaj, Se OjczyznQ kochaW trzeba i Se nawet za OjczyznQ zginRW jest piQknie... WychodzR wszyscy. !PiQkna okolica - wzgTrza i lasy- gTry w oddali. M_] Tegom SRdaP, o to przez dPugie modliPem siQ lata i nareszciem juS bliski mojego celu - Uwiat ludzi zostawiPem z tyPu - niechaj sobie tam !kaSda mrTwka bieSy i bawi siQdXbPem swoim, a kiedy go !opuUci, niech skacze ze zPoUcilub umiera z Salu. G[OS DZIEWICY TQdy - tQdy. Przechodzi. GTry i przepaUcie ponad morzem - GQste chmury - burza. M_] Gdzie mi siQ podziaPa - nagle "rozpPynQPy siQ wonie poranku. "pogoda siQ zaWmiPa - stojQ na tym szczycie, otchPaV pode mnR i wiatry huczR przeraXliwie G[OS DZIEWICY w oddaleniu Do mnie, mTj luby. M_] JakSe juS daleko, a ja przesadziW nie zdoPam przepaUci. G[OS w pobliSu Gdzie skrzydPa twoje? M_] ZPy duchu, co siQ natrzRsasz ze mnie, gardzQ tobR. G[OS DRUGI U wiszaru gTry twoja wielka dusza, nieUmiertelna, co jednym rzutem niebo przelecieW miaPa ot kona! - i !nieboga twoich stTp siQ prosi, BBOOK42\book.gb.tmp0 5rrkPᄁpyk&k xc cP c c cy&C cW0'c?~7aby nie szPy dalej - wielka dusza- serce wielkie M_] PokaScie mi siQ, weXcie $postaW, ktTrR bym mTgP zgiRW 'i obaliW. - JeUli siQ was ulQknQ, bodajbym Jej nie otrzymaP nigdy. DZIEWICA na drugiej stronie przepaUci $UwiRS siQ dPoni mojej i wzleW! M_] CTS siQ dzieje z tobR? - Kwiaty odrywajR siQ od skroni twoich i padajR na ziemiQ a jak tylko siQ jej dotknR, UlizgajR jak jaszczurki, czoPgajR jak Smije. DZIEWICA MTj luby ! M_] Przez Boga, sukniQ wiatr zdarP ci z ramion i rozdarP w szmaty. DZIEWICA Czemu siQ ociRgasz? M_] Deszcz kapie z wPosTw - koUcinagie wyzierajR z Pona. DZIEWICA ObiecaPeU - przysiRgPeU. M_] BPyskawica Xrzenice jej wySarPa . CH\R DUCH\W Z[YCH Stara, wracaj do piekPa - uwiodPaU serce wielkie i dumne, podziw ludzi i siebie samego. - Serce wielkie, idX zalubR twojR. M_] BoSe, czy Ty mnie za to potQpisz, Sem uwierzyP, iS Twoja piQknoUW przenosi o "caPe niebo piQknoUW tej ziemi !- za to, Sem UcigaP za niR i $mQczyP siQ dla niej, aSem staP siQ igrzyskiem szatanTw ? DUCH Z[Y SPuchajcie, bracia - sPuchajcie! M_] Dobija ostatnia godzina. - Burza krQci siQ czarnymi wiry-morze dobywa siQ na skaPy i ciRgnie ku mnie - niewidoma siPa pcha mnie coraz dalej - #coraz bliSej - z tyPu tPum ludziwsiadP mi na barka i prze ku otchPani. DUCH Z[Y !Radujcie siQ, bracia - radujcie!M_] Na prTSno walczyW - rozkosz otchPani mnie porywa - zawrTtw duszy mojej - BoSe - wrTg TwTj zwyciQSa! ANIO[ STR\] ponad morzem PokTj wam, baPwany, uciszcie siQ! W tej chwili na gPowQ dzieciQcia twego zlewa siQ woda UwiQta. Wracaj do domu inie grzesz wiQcej. Wracaj do domu i kochaj dzieciQ twoje. Salon z fortepianem - wchodzi$M R S - sPuSRcy ze UwiecR za nim M_] Gdzie Pani? S[UGA JW. Pani sPaba. M_] ByPem w jej pokoju - pusty. S[UGA Jasny Panie, bo JW. Pani tu nie ma. M_] A gdzie? S[UGA OdwieXli jR wczoraj... M_] Gdzie ? S[UGA Do domu wariatTw. Ucieka z pokoju M_] SPuchaj, Mario, moSe ty udajesz, skryPaU siQ gdzie. Seby mnie ukaraW? "Ozwij siQ, proszQ ciQ, Mario - Marysiu! Nie - nikt nie odpowiada. - Janie - Katarzyno! - Ten dom caPy ogPuchP - oniemiaP. TQ, ktTrej przysiRgPem na wiernoUW i szczQUcie, sam strRciPem do rzQdu potQpionych juS na tym Uwiecie. - Wszystko, czegom siQ dotknRP, zniszczyPem i siebie samego zniszczQ w koVcu. - CzyS na to piekPo mnie wypuUciPo, bym trochQ dPuSej byP jego Sywym obrazem na ziemi? Na jakiejSe poduszce ona dziUgPowQ poPoSy? - JakieS dXwiQki otoczR jR w nocy? - Skowyczenia i Upiewy "obPRkanych. WidzQ jR - czoPo,na ktTrym zawsze myUl spokojna, witajRca - uprzejma- przezieraPa - pochylone trzyma- a myUl dobrR swojR posPaPa w nieznane obszary, moSe za mnR, i bPRka siQ biedna, i pPacze. GLOS SK_DSI^ Dramat ukPadasz. M_] Ha! - mTj Szatan siQ odzywa. BieSy ku drzwiom, rozpycha podwoje. Tatara mi osiodPaW - pPaszcz mTj i pistolety! Dom obPRkanych w gTrzystej okolicy - ogrTd wokoPo ]ONA DOKTORA z pQkiem kluczTw u drzwi MoSe Pan krewny Hrabiny? M_] Jestem przyjacielem jej mQSa, on mnie tu przysPaP ]ONA DOKTORA ProszQ Pana - wiele sobie z niej obiecywaW nie sposTb- mTj mRS wyjechaP, byPby to "lepiej wyPuszczyP - przywieXli jR zawczoraj - byPa w konwulsjach. - Jakie gorRco. Obciera twarz. Mamy duSo chorych - Sadnegojednak tak niebezpiecznie jak ona. - Imainuj sobie Pan, ten instytutkosztuje nas ze dwakroW sto tysiQcy, - Patrz Pan, jaki widok na gTry- ale Pan, widzQ, niecierpliwy - wiQc to nieprawda, Se jakTbiny jej mQSa porwali w nocy? ProszQ Pana. PokTj - kratowane okno - kilka krzeseP - PTSko- ]ona na kanapie. M_] Wchodzi. ChcQ byW z niR sam na sam. G[OS ZZA DRZWI MTj mRS by siQ gniewaP, gdyby... M_] DajSe mi W. Pani pokTj! Drzwi za sobR zamyka i idzie ku ]onie. G[OS ZNAD SUFITU "W PaVcuchy spQtaliUcie Boga. - Jeden juS umarP na krzySu. - !Ja drugi BTg, i rTwnie wUrTd katTw. G[OS SPOD POD[OGI Na rusztowanie gPowy krTlTw ipanTw - ode mnie poczyna siQwolnoUW ludu. G[OS ZZA PRAWEJ ^CIANY KlQkajcie przed krTlem, panem waszym. G[OS ZZA LEWEJ ^CIANY Kometa na niebie juS bPyska - dzieV strasznego sRdu siQ zbliSa. M_] Czy mnie poznajesz, Mario? ]ONA "PrzysiQgPam ci na wiernoUW do grobu. M_] ChodX - daj mi ramiQ, wyjdziemy. ]ONA !Nie mogQ siQ podnieUW - dusza#opuUciPa ciaPo moje, wstRpiPa do gPowy. M_] PozwTl, wyniosQ ciebie. ]ONA DozwTl chwil kilka jeszcze, a stanQ siQ godnR ciebie M_] Jak to? ]ONA ModliPam siQ trzy nocy i BTg mnie wysPuchaP. M_] Nie rozumiem ciQ. ]ONA !Od kiedym ciQ straciPa, zaszPaodmiana we mnie -ZPanie #BoSeZ, mTwiPam i biPam siQ w piersi, i gromnicQ przystawiaPam do piersi i pokutowaPam, YspuUW na mnie ducha poezjiZ, i trzeciego !dnia z rana staPam siQ poetR. M_] Mario ! ]ONA Henryku, mnR teraz juS nie pogardzisz - jestem pePna natchnienia - wieczorami juS mnie nie bQdziesz porzucaP. M_] Nigdy, nigdy. ]ONA Patrz na mnie. - Czy nie zrTwnaPam siQ z tobR? - Wszystko pojmQ, zrozumiem, wydam, wygram, wyUpiewam. -Morze, gwiazdy, burza, bitwa. - Tak, gwiazdy, burza, morze- ach! wymknQPo mi siQ jeszcze coU - bitwa. - Musisz mnie !zaprowadziW na bitwQ - ujrzQ iopisze - trup, caPun, krew, fala, rosa, trumna. NieskoVczonoUW mnie obleje I jak ptak w nieskoVczonoUci BPQkit skrzydPami rozwieje I lecRc siQ rozemdlejQ W czarnej nicoUci M_] PrzeklQstwo - przeklQstwo! ]ONA Obejmuje go ramionami i caPuje w usta. Henryku mTj, Henryku, jakSem szczQUliwa G[OS SPOD POSADZKI Trzech krTlTw wPasnR rQkR zabiPem - dziesiQciu jest jeszcze - i ksiQSy stu UpiewajRcych mszQ. G[OS Z LEWEJ STRONY "SPoVce trzeciR czQUW blasku straciPo - gwiazdy zaczynajR potykaW siQ po drogach swoich- niestety - niestety M_] Dla mnie juS nadszedP dzieV sRdu. ]ONA RozjaUnij czoPo, bo smucisz mnie na nowo. - CzegoS ci, niedostaje? - Wiesz, powiem ci coU jeszcze. M_] MTw, a wszystkiego dopePniQ. ]ONA TwTj syn bQdzie poetR. M_] Co? ]ONA Na chrzcie ksiRdz mu daP pierwsze imiQ - poeta - a nastQpne znasz, Jerzy !StanisPaw. - Jam to sprawiPa - bPogosPawiPam, dodaPam przeklQstwo - on bQdzie poetR. - Ach, jakSe ciQ kocham, Henryku! G[OS Z SUFITU Daruj im, Ojcze, bo nie wiedzR, co czyniR. ]ONA Tamten dziwne cierpi obPRkanie - nieprawdaS? M_] Najdziwniejsze. ]ONA On nie wie, co gada, ale ja ci ogPoszQ, co by byPo, gdyby BTg oszalaP. Bierze go za rQkQ. Wszystkie Uwiaty lecR to na dTP, to w gTrQ - czPowiek kaSdy, robak kaSdy krzyczy: YJa BogiemZ - i co chwila jeden po drugim konajR - gasnR komety i sPoVca. - Chrystus nas juS nie zbawi - #krzyS swTj wziRP w rQce obie i"rzuciP w otchPaV czy sPyszysz,jak ten krzyS, nadzieja milionTw, rozbija siQ o gwiazdy, Pamie siQ, pQka, rozlatuje w kawaPki, a coraz #niSej i niSej - aS tuman wielki powstaP z jego odPamkTw - NajUwiQtsza Bogarodzica jednasiQ jeszcze modli i gwiazdy, Jej sPuSebnice, nie odbiegPy !Jej dotRd - ale i Ona pTjdzie, kQdy idzie Uwiat caPy. M_] Mario, moSe chcesz widzieW syna? ]ONA Jam mu skrzyPa przypiQPa, #posPaPa miQdzy Uwiaty, by siQ napoiP wszystkim, co piQkne i straszne, i wyniosPe. - On "wrTci kiedyU i uraduje ciebie. -Ach ! M_] fle tobie? ]ONA W gPowie mi ktoU lampQ !zawiesiP i lampa siQ koPysze- nieznoUnie. M_] Mario moja najdroSsza, bRdXSe mi spokojna, jako dawniej byPaU ! ]ONA Kto jest poetR, ten nie Syje dPugo. M_] Hej ! ratunku - pomocy ! WpadajR kobiety ! ] o n a D o k t o r a. ]ONA DOKTORA PiguPek - proszkTw - nie - niczsiadPego - owszem, pPynne jakie lekarstwo. - MaPgosiu, bieS do apteczki!- Pan sam temu przyczynR - mTj mRS mnie wyPaje. ]ONA ]egnam ciQ, Henryku. ]ONA DOKTORA To JW. Hrabia sam w osobie swojej! M_] Mario, Mario ! ^ciska jR. ]ONA Dobrze mi, bo umieram przy tobie. Spuszcza gPowQ. ]ONA DOKTORA Jaka czerwona. - Krew rzuciPa siQ do mTzgu M_] Ale jej nic nie bQdzie! "Wchodzi D o k t o r i zbliSa siQ do kanapy. DOKTOR JuS jej nic nie ma - umarPa. Czemu, o dzieciQ, nie hasasz "na kijku , nic bawisz siQ lalkR,much nie mordujesz, nie wbijasz na pal motyli, nie tarzasz siQ po trawnikach, niekradniesz Pakoci, nie oblewasz Pzami wszystkich liter od A do Z? - !KrTlu much i motyli, przyjacielupoliszynela, czarcie maleVki, czemuU tak podobny do anioPka? - Co znaczR twoje bPQkitne oczy, pochylone, choW Sywe, pePne wspomnieV, choW ledwo kilka wiosen !przeszPo ci nad gPowR? - SkRdczoPo opierasz na rRczkach !biaPych i zdajesz siQ marzyW, a jako kwiat obarczone rosR, tak skronia twoje obarczone myUlami? A kiedy siQ zarumienisz, !pPoniesz jak stulistna rTSa i pukle odwijajRc w tyP wzroczkiem siQgasz do nieba -powiedz, co sPyszysz, co widzisz, z kim rozmawiasz wtedy? - Bo na twe czoPo wystQpujR zmarszczki, gdyby cieniutkie nici pPynRce z niewidzialnego kPQbka - bo w oczach twoich jaUnieje iskra, ktTrej nikt nic rozumie - a mamka twoja pPacze i woPa naciebie, i myUli, Se jej nie kochasz - a znajomi i krewni "woPajR na ciebie i myUlR, Se ich nie poznajesz - twTj ojciec jeden milczy i spoglRda #ponuro, aS Pza mu siQ zakrQci iznowu gdzieU przepadnie. $Lekarz wziRP ciQ za puls, liczyPbicia i ogPosiP, Se Ymasz nerwyZ. - Ojciec Chrzestny #ciast ci przyniTsP, poklepaP po #ramieniu i wrTSyP, Se bQdzieszobywatelem poUrTd wielkiego !narodu. - Profesor przystRpiP i"macaP gPowQ twojR, i wyrzekP,Se masz zdatnoUW do nauk UcisPych. - Ubogi, ktTremuU daP grosz, przechodzRc, do czapki, obiecaP ci piQknR SonQ na ziemi i koronQ w niebie. - Wojskowy przyskoczyP, porwaPi podrzuciP, i krzyknRP: YBQdziesz puPkownikiem.Z - Cyganka dPugo CzytaPa dPoV twojR prawR i lewR, nic wyczytaW nie mogPa,!jQczRc odeszPa, dukata wziRWnie chciaPa. - Magnetyzer palcami ci wionRP w oczy, dPugimi palcami twarz ci !okrRSyP i przelRkP siQ, bo !czuP, Se sam zasypia. - KsiRdzgotowaP siQ do pierwszej !spowiedzi i chciaP uklRc przed tobR jak przed obrazkiem. - Malarz nadszedP, kiedyU siQ gniewaP i tupaP nTSkami, nakreUliP z ciebie szatanka i posadziP ciQ na obrazie dnia sRdnego miQdzy wyklQtymi duchami Tymczasem wzrastasz i piQkniejesz - nie owR UwieSoUciR dzieciVstwa mlecznR i poziomkowR, ale piQknoUciR dziwnych, !niepojQtych myUli, ktTre chybaz innego Uwiata pPynR ku tobie - bo choW czQsto oczy masz gasnRce, Uniade lica. !zgiQte piersi kaSdy, co spojrzyna ciebie, zatrzyma siQ i $powie: Y.Takie Uliczne dzieciQ.Z- Gdyby kwiat, co wiQdnie, miaP duszQ z ognia i natchnienie z nieba. gdyby na !kaSdym listku, chylRcym siQ kuziemi. anielska myUl leSaPa miasto kropli rosy, ten kwiat byPby do ciebie podobnym, o dzieciQ moje- moSe takie bywaPy przed upadkiem Adama.Cmentarz - MRS i Orcio przy grobie w gotyckie filary i wieSyczki M_] Zdejm kapelusik i mTdl siQ za duszQ matki. ORCIO ZdrowaU Panno Maryjo, PaskiU !BoSej pePna, KrTlowa niebios, Pani wszystkiego, co kwitnie na ziemi, po polach, nad strumieniami... M_] Czego odmieniasz sPowa modlitwy? - MTdl siQ jak ciQ nauczono, za matkQ, ktTra dziesiQW lat o tej wPaUnie godzinie skonaPa. ORCIO ZdrowaU Panno Maryjo, PaskiU BoSej pePna, Pan z TobR, bPogosPawionaU miQdzy !AnioPami i kaSdy z nich, kiedy przechodzisz, tQczQ jednR z skrzydeP swych wyziera i rzuca pod stopy Twoje. - Ty na nich, jak gdyby na falach... M_] Orcio! ORCIO !Kiedy mi te sPowa siQ nawijajR"i bolR w gPowie tak, Se proszQPapy, muszQ je powiedzieW. M_] WstaV, taka modlitwa nie idziedo Boga. - Matki nie pamiQtasz- nie moSesz jej kochaW. ORCIO WidujQ bardzo czQsto MamQ. M_] Gdzie, mTj maleVki? ORCIO We Unie, to jest, niezupePnie we Unie, ale tak, kiedy zasypiam, na przykPad zawczoraj. M_] Dziecko moje, co ty gadasz? ORCIO !ByPa bardzo biaPa i wychudPa. M_] A mTwiPa co do ciebie? ORCIO ZdawaPo mi siQ, Se siQ przechadza po wielkiej i szerokiej ciemnoUci, sama bardzo biaPa, i mTwiPa: Ja bPRkam siQ wszQdzie, Ja wszQdzie siQ wdzieram, Gdzie UwiatTw krawQdzie, Gdzie anioPTw pienie, I dla ciebie zbieram KsztaPtTw roje, O dzieciQ moje! MyUli i natchnienie. I od duchTw wySszych, I od duchTw niSszych Farby i odcienie, DXwiQki i promienie Zbieram dla ciebie, ByU ty, o synku mTj, ByP, jako sR w niebie, I ojciec twTj KochaP ciebie. Widzi Ojciec, Se pamiQtam sPowo w sPowo - proszQ kochanego Papy, ja nie kPamiQ.M_] opierajRc siQ o filar grobu Mario, czyS dzieciQ wPasne chcesz zgubiW, mnie dwoma zgonami obarczyW?.. Co ja mTwiQ? - Ona gdzieU w niebie, cicha i spokojna, jak za Sycia na ziemi - marzy siQ tylko temu biednemu chPopiQciu. ORCIO !I teraz sPyszQ gPos jej, lecz nic nie widzQ. M_] SkRd - w ktTrej stronie? ORCIO Jak gdyby od tych dwTch modrzewi, na ktTre pada "UwiatPo zachodzRcego sPoVca. Ja napojQ Usta twoje DXwiQkiem i potQgR, CzoPo przyozdobiQ JasnoUci wstQgR I matki miPoUciR ObudzQ w tobie Wszystko, co ludzie na ziemi, anieli w niebie Nazwali piQknoUciR- By ojciec twTj, O synku mTj, KochaP ciebie. M_] CzyS myUli ostatnie przy zgonie towarzyszR duszy, choW dostanie siQ do nieba - !moSeS byW duch szczQUliwym, UwiQtym i obPRkanym zarazem?ORCIO !GPos Mamy sPabieje, ginie juS prawie za murem koUWtnicy, ottam - tam - jeszcze powtarzaO synku mTj, By ojciec twTj KochaP ciebie. M_] !BoSe, zmiPuj siQ nad dzieckiem naszym, ktTrego, zda siQ, Se w gniewie Twoim przeznaczyPeU szaleVstwu i zawczesnej Umierci - Panie, nie wydzieraj rozumu wPasnym stworzeniom, nie "opuszczaj UwiRtyV ktTreU Sam wybudowaP Sobie - spojrzyj namQki moje i anioPka tego nie wydawaj piekPu. - MnieU !przynajmniej obdarzyP siPR na wytrzymanie natPoku myUli, !namiQtnoUci i uczuW, a jemu? -daPeU ciaPo do pajQczyny podobne, ktTre lada myUl wielka rozerwie - o Panie BoSe- o BoSe ! Od lat dziesiQciu dnia spokojnego nie miaPem - !nasPaPeU wielu ludzi na mnie, ktTrzy mi szczQUcia "winszowali, zazdroUcili, Syczyli- spuUciPeU na mnie grad boleUci i znikomych obrazTw, i przeczuciTw, i marzeV - PaskaTwoja na rozum spadPa, nie na serce moje - dozwTl mi dzieciQ ukochaW w !pokoju i niechaj stanie mir' juSmiQdzy StwTrcR i stworzonym !- Synu, przeSegnaj siQ i chodXze mnR. Wieczny odpoczynek. WychodzR. Spacer - damy i kawalerowie -F i l o z o f - M R S. FILOZOF Powtarzam, iS to jest nieodbitR, samowolnR wiarR we mnie, Se czas nadchodzi wyzwolenia kobiet i MurzynTw.M_] Pan masz racjQ. FILOZOF I wielkiej do tego odmiany w towarzystwie ludzkim w #szczegTlnoUci i w ogTlnoUci - zczego wywodzQ odrodzenie siQrodu ludzkiego przez krew i zniszczenie form starych. M_] Tak siQ Panu wydaje. FILOZOF Podobnie jako glob nasz siQ prostuje lub pochyla na osi swojej przez nagPe rewolucje. M_] Czy widzisz to drzewo sprTchniaPe? FILOZOF Z mPodymi listkami na dolnych gaPRzkach. M_] Dobrze. - Jak sRdzisz - wiele lat jeszcze staW moSe? FILOZOF Czy ja wiem? Rok - dwa lata. M_] A jednak dzisiaj wypuUciPo z K42\book.gb.tmp0 5rrkPᄁpyk&kxc8cf@cRc,c$ c. cUw8(Y"siebie kilka listkTw UwieSych, choW korzenie gnijR coraz bardziej. FILOZOF CTS z tego? M_] Nic - tylko Se gruchnie i pTjdzie precz na wQgle i popiTP, bo nawet stolarzowi nie zda siQ na nic. FILOZOF Przecie nie o tym mowa. M_] Jednak to obraz twTj i wszystkich twoich, i wieku twego, i teorii twojej. PrzechodzR. WRwTz pomiQdzy gTrami M_] PracowaPem lat wiele na odkrycie ostatniego koVca wszelkich wiadomoUci, !rozkoszy i myUli, i odkryPem - !prTSniQ grobowR w sercu moim.- Znam wszystkie uczucia po imieniu, a Sadnej SRdzy, Sadnej wiary, miPoUci nie ma we mnie- jedno kilka przeczuciTw krRSy w tej pustyni - o synu moim, Se oUlepnie - o towarzystwie, w ktTrym wzrosPem, Se #rozprzQgnie siQ - i cierpiQ tak,!jak BTg jest szczQUliwy, sam wsobie, sam dla siebie. G[OS ANIO[A STR\]A SchorzaPych, zgPodniaPych, rozpaczajRcych pokochaj bliXnich twoich, biednych bliXnich twoich, a zbawion bQdziesz. M_] Kto siQ odzywa? MEFISTO przechodzRc KPaniam uniSenie - lubiQ czasem zastanawiaW podrTSnych darem, ktTry natura osadziPa we mnie. - Jestem brzuchomTwca. M_] podnoszRc rQkQ do kapelusza Na kopersztychu podobna twarz gdzieU widziaPem. MEFISTO na stronie Hrabia ma dobrR pamiQW gPoUno Niech bQdzie pochwalen. M_] Na wieki wiekTw - amen. MEFISTO wchodzRc pomiQdzy skaty Ty i gPupstwo twoje. M_] Biedne dzieciQ, dla win ojca, dla szaPu matki przeznaczone wiecznej Ulepocie - nie dopePnione, bez namiQtnoUci, !SyjRce tylko milczeniem, cieV przelatujRcego anioPa rzuconyna ziemiQ i bPRdzRcy w znikomoUci swojej. - JakiS ogromny orzeP wzbiP siQ nad miejscem, w ktTrym ten czPowiek zniknRP! ORZE[ Witam ciQ - witam. M_] Leci ku mnie, caPy czarny - !Uwist jego skrzydeP jako UwisttysiRca kul w boju. ORZE[ !SzablR ojcTw twoich bij siQ o ich czeUW i potQgQ. M_] RoztoczyP siQ nade mnR - wzrokiem wQSa grzechotnika ssie mi Xrzenice - ha! rozumiem ciebie. ORZE[ Nie ustQpuj, nie ustRp nigdy -a wrogi twe, podPe wrogi twe pTjdR w pyP. M_] ]egnam ciQ wUrTd skaP, pomiQdzy ktTrymi znikasz - bRdX co bRdX, faPsz czy prawda, zwyciQstwo czy zaguba, uwierzQ tobie, posPanniku chwaPy. - PrzeszPoUci, bRdX mi ku pomocy - a jeUli duch twTj wrTciP do Pona Boga, niechaj siQ znTw oderwie, wstRpi we $mnie, stanie siQ myUlR, siPR i czynem. Zrzuca SmijQ. IdX, podPy gadzie - jako "strRciPem ciebie i nie ma Salu po tobie w naturze, tak oni "wszyscy stoczR siQ w dTP i po nich Salu nie bQdzie - sPawy nie zostanie - Sadna chmura !siQ nie odwrTci w Segludze, byspojrzeW za sobR na tylu synTw ziemi, ginRcych pospoPu. Oni naprzTd - ja potem. BPQkicie niezmierzony, ty ziemiQ obwijasz - ziemia niemowlQciem, co zgrzyta i !pPacze - ale ty nie drSysz, niesPuchasz jej, ty pPyniesz w nieskoVczonoUW swojR. Matko naturo, bRdX mi zdrowa- idQ siQ na czPowieka przetworzyW, walczyW idQ z braciR mojR. PokTj - MRS - Lekarz - Orcio M_] Nic mu nie pomogli - w Panu ostatnia nadzieja. LEKARZ Bardzo mi zaszczytnie... M_] MTw panu, co czujesz. ORCIO JuS nie mogQ ciebie, Ojcze, i tego pana rozpoznaW- iskry i nicie czarne latajR przed moimi oczyma, czasem z nich wydobQdzie siQ na ksztaPt "cieniutkiego wQSa - i nuS robi !siQ chmura STPta - ta chmura w gTrQ podleci, spadnie na $dTP, pryUnie z niej tQcza - i tonic mnie nie boli. LEKARZ StaV, Panie Jerzy, w cieniu - wiele Pan lat masz? patrzy mu w oczy. M_] SkoVczyP czternaUcie LEKARZ Teraz odwrTW siQ do okna. M_] A cTS? LEKARZ Powieki przeUliczne, biaPka przeczyste, SyPy wszystkie w porzRdku, muszkuPy w sile. do Orcia ^miej siQ Pan z tego - Pan bQdziesz zdrTw jak ja. do MQSa Nie ma nadziei. - Sam Pan Hrabia przypatrz siQ Xrzenicy-nieczuPa na UwiatPo - osPabienie zupePne nerwu optycznego ORCIO MgPR zachodzi mi wszystko - wszystko. M_] Prawda - rozwarta - szara - bez Sycia. ORCIO Kiedy spuszczQ powieki, wiQcej widzQ niS z otwartymi oczyma. LEKARZ MyUl w nim ciaPo przepsuPa - naleSy siQ baW katalepsji. M_] odprowadzajRc Lekarza na stronQ Wszystko, co zaSRdasz - pTP mojego majRtku LEKARZ Dezorganizacja nie moSe siQ zreorganizowaW. Bierze kij i kapelusz. NajniSszy sPuga Pana !Hrabiego, muszQ jechaW zdjRW jednej pani kataraktQ. M_] ZmiPuj siQ, nie opuszczaj nas jeszcze LEKARZ MoSe Pan ciekawy nazwiska tej choroby? M_] I Sadnej, Sadnej nie ma nadziei? LEKARZ Zowie siQ po grecku: amaurosis. Wychodzi. M_] przyciskajRc syna do piersi Ale ty widzisz jeszcze cokolwiek? ORCIO SPyszQ gPos twTj, Ojcze M_] Spojrzyj w okno, tam sPoVce, pogoda. ORCIO PePno postaci mi siQ wije miQdzy XrzenicR a powiekR - widzQ twarze widziane, znajome miejsca - karty ksiRSek czytanych. M_] To widzisz jeszcze? ORCIO Tak, oczyma duszy, lecz tamte pogasPy. M_] padajRc na kolana - chwila milczenia Przed kim uklRkPem - gdzie mam siQ upomnieW o krzywdQ mojego dziecka ? Milczmy raczej - BTg siQ z modlitw, Szatan z przeklQstw Umieje. G[OS SK_DSI^ TwTj syn poetR - czegTS SRdasz wiQcej? Lekarz, Ojciec Chrzestny OJCIEC CHRZESTNY Zapewnie, to wielkie nieszczQUcie byW Ulepym. LEKARZ I bardzo nadzwyczajne w tak mPodym wieku OJCIEC CHRZESTNY ByP zawsze sPabej kompleksji, i matka jego umarPa nieco... tak... LEKARZ Jak to ? OJCIEC CHRZESTNY PoniekRd tak - WaW Pan rozumiesz - bez piRtej klepki. M_] Przepraszam Pana, Sem go !prosiP o tak pTXnej godzinie. Ale od kilku dni mTj biedny synbudzi siQ zawsze okoPo dwunastej, wstaje i przez sen mTwi - proszQ za mnR. LEKARZ ChodXmy. - Jestem bardzo ciekawy owego fenomenu. PokTj sypialny - SPuSRca - Krewni - Ojciec Chrzestny - Lekarz - MaS KREWNY Cicho. DRUGI "ObudziP siQ, a nas nie sPyszy. LEKARZ ProszQ PanTw nic nie mTwiW. OJCIEC CHRZESTNY To rzecz arcydziwna. ORCIO wstajRc O BoSe - BoSe! KREWNY Jak powoli stRpa. DRUGI Jak trzyma rQce zaPoSone na piersiach. TRZECI Nie mrugnie powiekR - ledwo Se usta roztwiera, a przeciQ !gPos ostry, przeciRgPy z nich siQ dobywa. S[U]_CY Jezusie NazareVski ! ORCIO Precz ode mnie, ciemnoUci - #jam siQ urodziP synem UwiatPa ipieUni - co chcecie ode mnie? - czego SRdacie ode mnie? Nie poddam siQ wam, choW !wzrok mTj uleciaP z wiatrami i goni gdzieU po przestrzeniach - ale on wrTci kiedyU, bogaty w promienie gwiazd, i oczy moje rozogni pPomieniem. OJCIEC CHRZESTNY Tak jak nieboszczka, plecie, sam nie wie co - to widok bardzo zastanawiajRcy. LEKARZ Zgadzam siQ S Panem Dobrodziejem. MAMKA NajUwiQtsza Panno CzQstochowska, weX mi oczy i daj jemu. ORCIO Matko moja, proszQ ciQ - matko moja, naUlij mi teraz obrazTw i myUli, bym SyP wewnRtrz, bym stworzyg drugi Uwiat w sobie, rTwny temu, jaki postradaPem. KREWNY Co myUlisz, bracie, to wymaga rady familijnej? DRUGI Czekaj - cicho. ORCIO Nie odpowiadasz mi - o matko ! nie opuszczaj mnie ! LEKARZ do MQSa ObowiRzkiem moim jest prawdQ mTwiW. OJCIEC CHRZESTNY Tak jest - to jest obowiRzkiem - i zaletR lekarzy, Panie Konsyliarzu. LEKARZ PaVski syn ma pomieszanie zmysPTw, poPRczone z nadzwyczajnR draXliwoUciR nerwTw, co niekiedy sprawia, Se tak powiem, stan snu i jawu zarazem, stan podobny do tego, ktTry oczywiUcie tu napotykamy. M_] na stronie BoSe, patrz, on Twoje sRdy mi tPumaczy. LEKARZ !ChciaPbym piTra i kaPamarza - Cerasi laurei dwa grana etc., etc. ... M_] W tamtym pokoju Pan znajdziesz - proszQ wszystkich, by wyszli. G[OSY POMIESZANE Dobranoc - dobranoc - do jutra. ORCIO budzRc siQ Dobrej nocy mi SyczR - mTwcie o dPugiej nocy - o wiecznej moSe - ale nie o dobrej, nie o szczQUliwej. M_] Wesprzyj siQ na mnie, odprowadzQ ciQ do PTSka ORCIO Ojcze, co to siQ ma znaczyW? M_] Okryj siQ dobrze i zaUnij spokojnie, bo doktor mTwi, Se wzrok odzyskasz. ORCIO Tak mi niedobrze - sen mi przerwaPy gPosy czyjeU. Zasypia. M_] Niech moje bPogosPawieVstwo spoczywa na tobie - nic ci wiQcej daW nie mogQ, ni %szczQUcih, ni UwiatPa, ni sPawy- a dobija godzina, w ktTrej #bQdQ musiaP walczyW, dziaPaW z kilkoma ludXmi przeciwko wielu ludziom. - Gdzie siQ ty podziejesz, sam jeden i wUrTd "stu przepaUci, Ulepy, bezsilny, dzieciQ i poeto zarazem, biedny Upiewaku bez sPuchaczy, SyjRcy duszR za obrQbami ziemi, a ciaPem przykuty do ziemi - o ty nieszczQUliwy, "najnieszczQUliwszy z anioPTw, o ty mTj synu ! MAMKA u drzwi Pan Konsyliarz kaSe JW. Pana prosiW. M_] Dobra moja Katarzyno, zostaV siQ przy maPym. Wychodzi. Do pieUni - do pieUni ! Kto jR zacznie, kto jej dokoVczy? - Dajcie mi przeszPoUW zbrojnR w stal, powiewnR rycerskimi piTry. - Gotyckie wieSe wywoPam przed oczy wasze - rzucQ cieVkatedr UwiQtych na gPowy wam. - Ale to nie to - tego juSnigdy nie bQdzie. Ktokolwiek jesteU, powiedz mi,w co wierzysz - Patwiej byU !Sycia siQ pozbyP, niS wiarQ !jakR wynalazP, wzbudziP wiarQw sobie. WstydXcie siQ, wstydXcie wszyscy mali i wielcy- a mimo was mimo SeUcie mierni i nQdzni, bez !serca i mTzgu, Uwiat dRSy ku swoim celom, rwie za sobR, pQdzi przed siQ, bawi siQ z wami, przerzuca, odrzuca - walcem Uwiat siQ toczy, pary znikajR i powstajR, wnet zapadajR, bo Ulisko - bo krwi duSo - krew wszQdzie - krwi duSo, powiadam wam. Czy widzisz owe tPumy, stojRce u bram miasta wUrTd wzgTrzTw i sadzonych topoli -namioty rozbite - zastawione deski, dPugie, okryte miQsiwemi napojami, podparte pniami, drRgami? - Kubek lata z rRk do rRk - a gdzie ust siQ dotknie, tam gPos siQ wydobQdzie, groXba, przysiQgalub przeklQstwo - On lata, zawraca, krRSy, taVcuje, zawsze pePny, brzQczRc, #bPyszczRc, wUrTd tysiRcTw. - !Niechaj Syje kielich pijaVstwa i pociechy! Czy widzicie, jak oni czekajR niecierpliwie - szemrzR miQdzy!sobR, do wrzaskTw siQ gotujR - wszyscy nQdzni, ze znojem na czole, z rozczuchranymi wPosy, w Pachmanach, z spiekPymi twarzami, z dPoniamipomarszczonymi od trudu - ci trzymajR kosy, owi potrzRsajRmPotami, heblami - patrz- ten wysoki trzyma topTr spuszczony - a tamten stemplem Selaznym nad gPowR powija; dalej w bok pod "wierzbR chPopiQ maPe wiszniQ do ust kPadzie, a dPugie !szydPo w prawej rQce Uciska. -Kobiety przybyPy takSe, ich matki, ich Sony, gPodne i biedne jak oni, zwiQdPe przed !czasem, bez UladTw piQknaUei - na ich wPosach kurzawa bitej drogi - na ich Ponach poszarpane odzieSe - w ich oczach coU gasnRcego, ponurego, gdyby przedrzeXnianie wzroku - ale wnet siQ oSywiR - kubek tata wszQdzie, obiega wszQdzie. - !Niech Syje kielich pijaVstwa i pociechy ! Teraz szum wielki powstaP w zgromadzeniu - czy to radoUW czy rozpacz? - Kto rozpozna, jakie uczucie w gPosach tysiRcTw? - Ten, ktTry nadszedP, wstRpiP na stTP, wskoczyP na krzesPo i panuje !nad nimi, mTwi do nich. - GPos jego przeciRgPy, ostry, wyraXny - kaSde sPowo rozeznasz, zrozumiesz- ruchy jego powolne, Patwe, wtTrujR sPowom, jak muzyka pieUni - czoPo wysokie, przestronne, wPosa jednego na czaszce nie masz, wszystkie wypadPy, strRcone myUlami - skTra przyschPa do czaszki, do licTw, STPtawo siQ wcina pomiQdzy koUcie i muszkuPy - a od skroni broda czarna wieVcem twarz opasuje - nigdy krwi, nigdy zmiennej barwy na licach - oczy niewzruszone, wlepione w sPuchaczy - chwili jednej zwRtpienia, pomieszania nie dojrzeW; a kiedy ramiQ wzniesie, wyciRgnie. wytQSy ponad nimi, schylajR gPowy, zda siQ, Se wnet uklQknR przed tym bPogosPawieVstwem wielkiego rozumu - nie serca -precz z sercem, z przesRdami, a niech Syje sPowo pociechy i mordu! To ich wUciekPoUW, ich kochanie, to wPadzca ich duszi zapaPu - on obiecuje im chleb i zarobek: - Krzyki siQ $wzbiPy, rozciRgnQPy, pQkPy po wszystkich stronach - YNiech Syje Pankracy ! - chleba nam, chleba, chleba !Z - A u stTp mTwcy opiera siQ na stole przyjaciel czy towarzysz, czy sPuga. Oko wschodnie, czarne, cieniowane dPugimi rzQsy - ramiona obwisPe, nogi uginajRce siQ, ciaPo niedoPQSnie w bok schylone - !na ustach coU lubieSnego, coU zPoUliwego, na palcach zPote pierUcienie - i on takSe gPosem chrapliwym woPa - YNiech Syje Pankracy!Z MTwcaku niemu na chwilQ wzrok obrTciP. - YObywatelu Przechrzto, podaj mi chustkQZTymczasem trwajR poklaski i wrzaski. - YChleba nam, chleba, chleba! - ^mierW panom, UmierW kupcom - chleba; chleba !Z SzaPas - lamp kilka - ksiQga rozwarta na stole - Przechrzty. PRZECHRZTA Bracia moi podli, bracia moi mUciwi, bracia kochani, ssajmykarty Talmudu jako pierU mlecznR, pierU SywotnR, z "ktTrej siPa i miTd pPynie dla nas, dla nich gorycz i trucizna.CH\R PRZECHRZT\W Jehowa pan nasz, a nikt inny. - On nas porozrzucaP wszQdzie, On nami, gdyby splotami niezmiernej gadziny, $oplTtP Uwiat czcicielTw KrzySa,panTw naszych, dumnych, !gPupich, niepiUmiennych . - Po trzykroW pluVmy na zgubQ im -po trzykroW przeklQstwo im. PRZECHRZTA Cieszmy siQ, bracia moi. - KrzyS, wrTg nasz, podciQty, ZbutwiaPy, stoi dziU nad kaPuSR krwi, a jak raz siQ powali, nie powstanie wiQcej. -DotRd pany go broniR. CH\R DopePnia siQ praca wiekTw, praca nasza markotna, bolesna; zawziQta. - ^mierW panom - po trzykroW pluVmy na zgubQ im - po trzykroW przeklQstwo im! PRZECHRZTA Na wolnoUci bez Padu, na rzezibez koVca, na zatargach i !zPoUciach, na ich gPupstwie i dumie osadzim potQgQ Izraela- tylko tych panTw kilku - tych !kilku jeszcze zepchnRW w dTP-trupy ich przysypaW rozwalinami KrzySa. CH\R KrzyS znamiQ UwiQte nasze - woda chrztu poPRczyPa nas z ludXmi - uwierzyli pogardzajRcy miPoUci pogardzonych WolnoUW ludzi prawo nasze - dobro ludu cel nasz - uwierzyli synowie chrzeUcijan w synTw Kaifasza .- Przed wiekami wroga umQczyli ojcowie nasi - my go na nowo dziU umQczym i nie zmartwychwstanie wiQcej. PRZECHRZTA Chwil kilka jeszcze, jadu Smii kropel kilka jeszcze - a Uwiat nasz, nasz, o bracia moi! CH\R Jehowa Pan Izraela, a nikt inny. - Po trzykroW pluVmy na zgubQ ludom - po trzykroW przeklQstwo im! SPychaW stukanie. PRZECHRZTA Do roboty waszej - a ty, "UwiQta ksiQgo, precz stRd, by wzrok przeklQtego nie zbrudziP kart twoich. Talmud chowa. Kto tam? G[OS ZZA DRZWI SwTj ! - W imieniu WolnoUci, otwieraj ! PRZECHRZTA Bracia do mPotTw i powrozTw! Otwiera. LEONARD wchodzRc Dobrze, Obywatele, Se czuwacie i ostrzycie puginaPy na jutro. Do jednego z nich przystQpuje.A ty co robisz w tym kRcie? JEDEN Z PRZECHRZT\W Stryczki, Obywatelu. LEONARD Masz rozum, bracie - kto od Selaza nie padnie w boju, ten na gaPQzi skona. PRZECHRZTA MiPy obywatelu Leonardzie, czy sprawa pewna na jutro? LEONARD Ten, ktTry myUli i czuje najpotQSniej z nas wszystkich, wzywa ciQ na rozmowQ przeze mnie. - On ci sam na to pytanie odpowie. PRZECHRZTA IdQ - a wy nie ustawajcie w pracy - Jankielu, pilnuj ich dobrze. Wychodzi z Leonardem. CH\R PRZECHRZT\W Powrozy i sztylety, kije i paPasze, rRk naszych dziePo, wyjdziecie na zatratQ am - onipanTw zabijR po bPoniach - rozwieszR po ogrodach i borach - a my ich potem zabijem, powiesim. - Pogardzeni wstanR w gniewie swoim, w chwaPQ Jehowy siQ ustrojR; sPowo Jego zbawienie,miPoUW Jego dla nas zniszczeniem dla wszystkich. -book.gb.tmp0 5rrkPᄁpyk&kc A?ct Ac c: zc  &6c A-cc R5<c !=.) PluVmy po trzykroW na zgubQ im, po trzykroW przeklQstwo im! Namiot - porozrzucane butelki, kielichy. PANKRACY #PiQWdziesiQciu hulaPo tu przed chwilR i za kaSdym sPowem moim krzyczaPo: -ZVivatZ - czy choW jeden zrozumiaP myUli moje? - pojRP koniec drogi, u poczRtku ktTrej haPasuje? Ach! - fervidum imitatorum pecus . wchodzi Leonard i Przechrzta Czy znasz hrabiego Henryka? PRZECHRZTA Wielki Obywatelu. z widzenia raczej niS z rozmowy - raz tylko, pamiQtam, przechodzRc na BoSe CiaPo, krzyknRP mi- !YustRp siQZ - i spojrzaP na mnie wzrokiem pana - za co mu UlubowaPem stryczek w duszy mojej. PANKRACY Jutro jak najraniej wybierzesz!siQ do niego i oUwiadczysz, SechcQ siQ z nim widzieW osobiUcie, potajemnie, pojutrze w nocy. PRZECHRZTA Wiele mi dasz ludzi? Bo nieostroSnie byPoby siQ puszczaW samemu. PANKRACY PuUcisz siQ sam, moje imiQ !straSR twojR - szubienica, na ktTrej powiesiliUcie Barona zawczoraj, plecami twymi. PRZECHRZTA Aj wai ! PANKRACY Powiesz, Se przyjdQ do niego o dwunastej w nocy pojutrze. PRZECHRZTA A jak mnie kaSe zamknRW lub obije? PANKRACY To bQdziesz mQczennikiem za WolnoUW Ludu. PRZECHRZTA Wszystko, wszystko za WolnoUW Ludu! na stronie Aj waj ! PANKRACY Dobranoc, Obywatelu. Przechrzta wychodzi. LEONARD Na co ta odwPoka, te !pTPUrodki, ukPady - rozmowy?- Kiedym przysiRgP uwielbiaW i sPuchaW ciebie, to Se ciQ miaPem za bohatera ostatecznoUci, za orPa lecRcego wprost do celu, za czPowieka stawiajRcego siebiea swoich wszystkich na jednR kartQ. PANKRACY Milcz, dziecko. LEONARD Wszyscy gotowi - przechrzty !broV ukuli i powrozTw nasnuli -tPumy krzyczR, woPajR o rozkaz; daj rozkaz, a on pTjdzie jak iskra, jak bPyskawica i w pPomieV siQ zamieni, i przejdzie w grom. PANKRACY Krew ci bije do gPowy - to koniecznoUW lat twoich, a z niR walczyW nie umiesz i to nazywasz zapaPem. LEONARD RozwaS, co czynisz. Arystokraty w bezsilnoUci swojej zawarli siQ w ^wiQtej TrTjcy i czekajR naszego przybycia jak noSa gilotyny - NaprzTd, Mistrzu. bez zwPoki naprzTd, i po nich. PANKRACY Wszystko jedno - oni stracili !siPy ciaPa w rozkoszach, siPy rozumu w prTSniactwie - jutroczy pojutrze legnRW muszR. LEONARD !KogTS siQ boisz - ktTS ciQ wstrzymuje? PANKRACY Nikt - jedno wola moja. LEONARD I na Ulepo jej mam wierzyW? PANKRACY ZaprawdQ ci powiadam - na Ulepo. LEONARD Ty nas zdradzasz. PANKRACY Jak zwrotka u pieUni, tak zdrada u koVca kaSdej mowy twojej - nie krzycz, bo gdyby nas kto podsPuchaP... LEONARD Tu szpiegTw nie ma, a potem cTS?... PANKRACY Nic - tylko piQW kul w twoich $piersiach za to, SeU UmiaP gPos podnieUW o ton jeden wySej w mojej przytomnoUci. PrzystQpuje do niego Wierz mi - daj sobie pokTj. LEONARD !UniosPem siQ, przyznajQ - ale &nie bojQ siQ kary. - JeUli UmierWmoja za przykPad sPuSyW moSe, sprawie naszej hartu i powagi dodaW, rozkaS. PANKRACY JesteU Sywy, pePen nadziei i wierzysz gPQboko - najszczQUliwszy z ludzi, nie chcQ pozbawiaW ciQ Sycia. LEONARD Co mTwisz? PANKRACY MyUl wiQcej, gadaj mniej, a kiedyU mnie zrozumiesz. - Czy posPaPeU do magazynu po dwa tysiRce PadunkTw? LEONARD PosPaPem Dejca z oddziaPem. PANKRACY A skPadka szewcTw oddana do kasy naszej? LEONARD Z najszczerszym zapaPem siQ zPoSyli co do jednego i przynieUli sto tysiQcy. PANKRACY Jutro zaproszQ ich na !wieczerzQ - Czy sPyszaPeU co nowego o hrabim Henryku? LEONARD Pogardzam zanadto panami, bym wierzyP temu, co o nim mTwiR - upadajRce rasy energii nie majR - mieW nie powinny, nie mogR. PANKRACY On jednak zbiera swoich wPoUcian i, zaufany w ich !przywiRzaniu, gotuje siQ iUW na odsiecz zamkowi ^wiQtej TrTjcy. LEONARD Kto nam zdoPa siQ oprzeW - #przeciQ w nas wcieliPa siQ Idea wieku naszego. PANKRACY !Ja chcQ go widzieW - spojrzeW mu w oczy - przeniknRW do "gPQbi serca - przeciRgnRW na naszR stronQ: LEONARD Zabity arystokrata. PANKRACY Ale poeta zarazem. - Teraz zostaw mnie samym. LEONARD Przebaczasz mi, Obywatelu? PANKRACY ZaUnij spokojnie - gdybym ci #nie przebaczyP, juS byU zasnRP na wieki. LEONARD Jutro nic nie bQdzie? PANKRACY Dobrej nocy i miPego marzenia.L e o n a r d wychodzi. Hej, Leonardzie ! LEONARD wracajRc Obywatelu wodzu. PANKRACY Pojutrze w nocy pTjdziesz ze mnR do hrabiego Henryka LEONARD SPyszaPem. Wychodzi. PANKRACY DlaczegTS mnie, wodzowi tysiRcTw, ten jeden czPowiek na zawadzie stoi? - SiPy jego maPe w porTwnaniu z moimi- kilkaset chPopTw, Ulepo wierzRcych jego sPowu, przywiRzanych miPoUciR swojskich zwierzRt... To nQdza, to zero. - CzemuS tak pragnQ go widzieW. omamiW? - CzyS duch mTj napotkaP rTwnego sobie i na chwilQ siQ zatrzymaP? - Ostatnia to zapora dla mnie natych rTwninach - trza jR !obaliW, a potem... MyUli moja, #czyS nie zdoPasz PudziW siebie jako drugich Pudzisz- wstydX "siQ, przeciQ ty znasz swTj cel;#ty jesteU myUlR - paniR ludu - w tobie zeszPa siQ wola i potQga wszystkich - i co zbrodniR dla innych, to chwaPR dla ciebie. - Ludziom podPym, nieznanym nadaPaU imiona - ludziom bez czucia wiarQ nadaPaU - Uwiat na podobieVstwo swoje - Uwiat nowy utworzyPaU naokoPo !siebie - a sama bPRkasz siQ i nie wiesz, czym jesteU. - Nie, nie, nie - ty jesteU wielkR! Pada na krzesPo i duma. BTr, porozwieszane pPTtna na drzewach - w Urodku PRka, na ktTrej stoi szubienica - szaPasy - namioty - ognisku - beczki- tPumy ludzi. M_] przebrany, w czarnym pPaszczu, z czapkR czerwonR wolnoUci na gPowie, wchodzi trzymajRc P r z e c h r z t Q za ramiQ. PamiQtaj ! PRZECHRZTA po cichu JW. Panie, oprowadzQ ciQ - niewydam ciQ na honor M_] Mrugnij okiem, palec podnieU, #a w Peb ci strzelQ - moSesz siQ"domyUliW, Se nie dbam o Sycie twoje... kiedym wPasne na to odwaSyP. PRZECHRZTA Aj Waj! - Selaznymi kleszczami dPoV mi Uciskasz - cTS mam robiW? M_] MTw ze mnR jak ze znajomym,z przyjacielem nowo przybyPym. - CTS to za taniec? PRZECHRZTA Taniec wolnych ludzi. !TaVcujR mQSczyXni i kobiety wokoPo szubienicy UpiewajR CH\R Chleba, zarobku, drzewa na opaP w zimie, odpoczynku w lecie ! - Hura - hura ! "BTg nad nami nie miaP litoUci - hura - hura! KrTlowie nad nami nie mieli litoUci - hura - hura! Panowie nad nami nie mieli litoUci - hura! My dziU Bogu, krTlom i panom !za sPuSbQ podziQkujem- hura -hura! M_] do Dziewczyny Cieszy mnie; SeU tak rumiana i wesoPa. DZIEWCZYNA A dyW toUmy dPugo na taki dzieV czekaPy. - JuUci, ja myPam talerze widelce szurowaPa UcierkR, dobrego sPowa nie sPyszaPa nigdy - a dyW czas, czas, bym jadPa sama - taVcowaPa sama - hura! M_] TaVcuj, Obywatelko PRZECHRZTA cicho ZmiPuj siQ, JW. Panie - ktoU moSe ciQ poznaW - wychodXmy. M_] JeUli kto mnie pozna, toU zginRP - idXmy dalej. PRZECHRZTA Pod tym dQbem siedzi klub lokajTw. M_] PrzybliSmy siQ. PIERWSZY LOKAJ JuSem ubiP mojego dawnego pana. DRUGI LOKAJ Ja szukam dotRd mojego barona - zdrowie twoje! KAMERDYNER Obywatele, schyleni nad prawidPem w pocie i poniSeniu,glancujRc buty, strzySRc wPosy, poczuliUmy prawa nasze- zdrowie klubu caPego! CH\R LOKAI Zdrowie Prezesa - on nas powiedzie drogR honoru. KAMERDYNER DziQkujQ, Obywatele. CH\R LOKAI Z przedpokojTw, wiQzieV naszych, razem, zgodnie, jednym wypadliUmy rzutem - vivat! - SalonTw znany UmiesznoUci i wszeteczeVstwa - vivat! - vivat! M_] CTS to za gPosy, twardsze i dziksze, wychodzRce z tej gQstwiny na lewo? PRZECHRZTA !To chTr rzeXnikTw, JW. Panie. CH\R RZEfNIK\W Obuch i nTS to broV nasza - szlachtuz to Sycie nasze.- Nam jedno czy bydPo, czy panTw rznRW. Dzieci siPy i krwi, obojQtnie patrzym na drugich, sPabszych i bielszych - kto nas powoPa, ten nas ma - dla panTw woPy, dla ludu panTw biW bQdziem. Obuch i nTS broV nasza - szlachtuz Sycie nasze - szlachtuz - szlachtuz - szlachtuz. M_] Tych lubiQ - przynajmniej nie wspominajR ani o honorze, anio filozofii. - Dobry wieczTr pani. PRZECHRZTA cicho JW. Panie, mTw YobywatelkoZ - lub Ywolna kobietoZ. KOBIETA CTS znaczy ten tytuP, skRd siQ wyrwaP? - Fe - fe - cuchniesz starzyznR. M_] JQzyk mi siQ zaplRtaP. KOBIETA Jestem swobodnR jako ty, niewiastR wolnR, a towarzystwu za to, Se mi prawa przyznaPo, rozdajQ miPoUW mojR. M_] Towarzystwo znTw za to ci daPo te pierUcienie i ten PaVcuch ametystowy. - Och! podwTjnie dobroczynne towarzystwo. KOBIETA Nie, te drobnostki zdarPam przed wyzwoleniem moim- z mQSa mego, wroga mego, wroga wolnoUci, ktTry mnie trzymaP na uwiQzi. M_] ]yczQ Obywatelce miPej przechadzki. PRZECHODZI. "KtTS jest ten dziwny SoPnierz - oparty na szabli !obosiecznej, z gPTwkR trupiR na czapce, z drugR na felcechu , S trzeciR na piersiach? - Czy to nie sPawny Bianchetti taki dziU kondotier ludTw, jako dawniej bywali "kondotiery ksiRSRt i rzRdTw. PRZECHRZTA On sam, JW. Panie - dopiero od tygodnia do nas przybyPy M_] Nad czym tak zamyUliP siQ GeneraP? BIANCHETTI Widzicie, Obywatele, owR lukQmiQdzy jaworami? - Patrzcie dobrze - dojrzycie tam na gTrze zamek - doskonale widzQ przez mojR lunetQ mury,okopy i cztery bastiony M_] Trudno go opanowaW. BIANCHETTI #TysiRc tysiQcy krTlTw! - moSna$obejUW jarem, podkopaW siQ i... PRZECHRZTA mrugajRc Obywatelu Generale. M_] po cichu Czujesz ten kurek odwiedziony pod moim pPaszczem? PRZECHRZTA na stronie Aj waj ! gPoUno JakSeU wiQc to uPoSyP, obywatelu Generale? BIANCHETTI zadumany ChociaSeUcie moi bracia w wolnoUci, nie jesteUcie moimi braWmi w geniuszu - po zwyciQstwie dowie siQ kaSdy omoich planach. Odchodzi. M_] do Przechrzty RadzQ wam, go zabijcie, bo tak siQ poczyna kaSda arystokracja RZEMIE^LNIK PrzeklQstwo - przeklQstwo. M_] CTS robisz pod tym drzewem, biedny czPowiecze - czemu patrzysz tak dziko i mgPawo? RZEMIE^LNIK PrzeklQstwo kupcom, dyrektorom fabryki - najlepszelata, w ktTrych inni ludzie kochajR dziewczyny, bijR siQ na otwartym polu, SeglujR po otwartych morzach, ja przeUlQczaPem w ciasnej komorze nad warsztatem jedwabiu. M_] WychylSe czarQ, ktTrR trzymasz w dPoni. RZEMIE^LNIK !SiP nie mam - podnieUW do ust nie mogQ - ledwo siQ tutaj przyczoPgaPem, ale dla mnie juS nie zaUwita dzieV wolnoUci.- PrzeklQstwo kupcom, co jedwab sprzedajR, i panom, conoszR jedwabie - przeklQstwo - przeklQstwo! Umiera. PRZECHRZTA Jaki brzydki trup. M_] TchTrzu wolnoUci, obywatelu Przechrzto, patrz na tQ gPowQbez Sycia, pPywajRcR w pokrwawie zachodzRcego sPoVca. Gdzie siQ podziejR teraz wasze wyrazy, wasze obietnice- rTwnoUW - "doskonaPoUW i szczQUcie rodu ludzkiego? PRZECHRZTA na stronie BodajbyU takSe za wczeUnie zdechP i ciaPo twoje psy rozerwaPy na sztuki! gPoUno Puszczaj mnie - muszQ zdaW sprawQ z mojego poselstwa. M_] Powiesz, Sem ciQ miaP za szpiega i dlatego zatrzymaP. Obziera siQ naokoPo. OdgPosy biesiady gPuchnR z tyPu - przed nami juS same tylko sosny i Uwierki, oblane promieVmi wieczoru PRZECHRZTA Nad drzewami skupiajR siQ !chmury - lepiej byU wrTciP do !swoich ludzi, ktTrzy i tak juS od dawna czekajR na ciebie wjarze ^w. Ignacego. M_] #DziQki ci za troskliwoUW, MoUci]ydzie - nazad! - ChcQ obywateli raz jeszcze w zmierzchu obejrzyW. G[OS POMIiDZY DRZEWAMI Syn chamTw dobranoc zasyPa staremu sPonku. G[OS Z PRAWEJ Zdrowie twoje, dawny wrogu !nasz, coU nas pQdziP do pracy i znoju - jutro, wschodzRc, zastaniesz twoich niewolnikTwprzy miQsiwie i konwiach - a teraz, szklanko, idX do czarta! PRZECHRZTA Orszak chPopTw tu ciRgnie. M_] Nie wyrwiesz siQ - stTj za tympniem i milcz. CH\R CH[OP\W NaprzTd, naprzTd, pod namioty, do braci naszych - naprzTd, naprzTd, pod cieV jaworTw, na sen, na miPR wieczornR gawQdkQ - tam dziewki nas czekajR - tam woPy pobite, dawne pPugTw zaprzQgi, czekajR nas. G[OS JEDEN #CiRgnQ go i wlokQ, zSyma siQ i opiera - idX w rekruty - idX! G[OS PANA !Dzieci moje, litoUci, litoUci! G[OS DRUGI WrTW mi wszystkie dni paVszczyzny. G[OS TRZECI Wskrzesz mi syna, Panie, spodbatogTw kozackich. G[OS CZWARTY Chamy pijR zdrowie twoje, Panie - przepraszajR ciQ, Panie. CH\R CH[OP\W przechodzRc UpiTr ssaP krew i poty nasze -mamy upiora - nie puUcim upiora - przez biesa. przez biesa, ty zginiesz wysoko, jako pan, jako wielki pan, wzniesion nad nami wszystkimi. - Panom tyranom UmierW - nam biednym, nam gPodnym. Nam strudzonym #jeUW, spaW i piW. - Jako snopy na polu, tak ich trupy bQdR - jako plewy w mPockarniach, tak perzyny ich zamkTw - przez kosy nasze, siekiery i cepy, bracia, naprzTd ! M_] Nie mogPem twarzy dojrzeW wUrTd zastQpTw. PRZECHRZTA MoSe jaki przyjaciel lub krewny JW-go. M_] Nim pogardzam, a was nienawidzQ - poezja to wszystko ozPoci kiedyU. - Dalej, ]ydzie - dalej! Zapuszcza siQ w krzaki. Inna czQUW boru - wzgTrze z rozpalonymi ogniami - zgromadzenie ludzi przy pochodniach. M_] na dole, wysuwajRc siQ zza drzew z P r z e c h r z t R GaPQzie podarPy na Pachmany mojR czapkQ wolnoUci. - A to co za piekPo z rudawych "pPomieni, wznoszRce siQ wUrTdtych dwTch Ucian lasu, tych dwTch nawaPTw ciemnoUci? PRZECHRZTA ZabPRdziliUmy szukajRc wRwozu ^w. Ignacego - nazad w krzaki, bo tu Leonard odprawia obrzQdy nowej wiary.M_] wstQpujRc Przez Boga, naprzTd ! - tegom%SRdaP wPaUnie, nie lQkaj siQ, nikt nas nie pozna. PRZECHRZTA OstroSnie - powoli. M_] WszQdzie rozwaliny jakiegoU ogromu, ktTry musiaP wieki "przetrwaW, nim runRP - filary, podnTSa, kapitele - Wwiertowane posRgi, rozrzucone floresy . ktTrymi oplatano starodawne sklepienia- teraz mi pod stopR zamignQPa stPuczona szyba - zda siQ, Se twarz Bogarodzicy na chwilQ wyjrzaPa z cieniu i znTw tam ciemno - tu, patrz, caPa arkada leSy - tu krata Selazna zasypana gruzem - z gTry lunRP bPysk pochodni - "widzQ pTP rycerza UpiRcego napoPowie grobu- gdzieS jestem, przewodniku? PRZECHRZTA Nasi ludzie krwawo pracowali przez czterdzieUci dni i nocy, aS wreUcie zburzyli ostatni !koUciTP na tych rTwninach. - Teraz wPaUnie cmentarz mijamy. M_] Wasze pieUni, ludzie nowi, gorzko brzmiR w moich uszach- czarne postacie z tyPu, z przodu, po bokach siQ cisnR, a pQdzone wiatrem blaski i cienie przechadzajR siQ po tPumie jak SyjRce duchy. PRZECHODZ_CY W imieniu WolnoUci pozdrawiam was obu. DRUGI Przez UmierW panTw witam wasobu. TRZECI Czego siQ nie Upieszycie? Tam UpiewajR kapPani WolnoUci. PRZECHRZTA Niepodobna siQ oprzeW - zewszRd nas pchajR. M_] !KtTS jest ten mPody czPowiek na gruzach przybytku stojRcy? - Trzy ogniska palR "siQ pod nim, wUrTd dymu i Punytwarz jego pPonie, gPos jego brzmi szaleVstwem. PRZECHRZTA To Leonard, prorok natchniQty WolnoUci - naokoPo stojR nasze kapPany, filozofy, poeci, artyUci, cTrki ich i kochanki. M_] Ha! wasza arystokracja - pokaS mi tego, ktTry ciQ przysPaP. PRZECHRZTA Nie widzQ go tutaj. LEONARD !Dajcie mi jR do ust, do piersi, w objQcia, dajcie piQknR !mojR, niepodlegPR, wyzwolonR,obnaSonR z zasPon i przesRdTw, wybranR spoUrTd cTrek WolnoUci, oblubienicQ mojR. G[OS DZIEWICY Wyrywam siQ do ciebie, mTj 0 5rrkPᄁpyk&"cF #Mc $c % co &c '&cc5(/c)7P kochanku. DRUGI G[OS Patrz, ramiona wyciRgam do ciebie - upadPam z niemocy- tarzam siQ po zgliszczach, kochanku mTj. TRZECI G[OS WyprzedziPam je - przez popiTP i Sar, ogieV i dym stRpam ku tobie, kochanku mTj. M_] Z rozpuszczonym wPosem, z "dyszRcR piersiR wdziera siQ nagruzy namiQtnymi podrzuty. PRZECHRZTA Tak co noc bywa. LEONARD Do mnie, do mnie, o rozkoszo moja - cTro WolnoUci! - Ty drSysz w boskim szale - natchnienie, ogarnij mR duszQ- sPuchajcie wszyscy - Teraz wam prorokowaW bQdQ. M_] GPowQ pochyliPa, mdleje. LEONARD My oboje obrazem rodu ludzkiego, wyzwolonego, zmartwychwstajRcego - patrzcie - stoim na rozwalinach starych ksztaPtTw, starego Boga. - ChwaPa nam, boUmy czPonki Jego rozerwali, teraz proch i pyP z nich, a duch Jego zwyciQSyli naszymi duchami - !duch Jego zstRpiP do nicoUci. CH\R NIEWIAST SzczQUliwa, szczQUliwa oblubienica Proroka - my tu nadole stoimy i zazdroUcim jej chwaPy. LEONARD ^wiat nowy ogPaszam - Bogu nowemu oddajQ niebiosa. Panieswobody i rozkoszy, BoSe ludu, kaSda ofiara zemsty, trup kaSdego ciemiQzcy twoimniech bQdzie oPtarzem - w oceanie krwi utonR stare Pzy icierpienia rodu ludzkiego - !Syciem jego odtRd szczQUcie -prawem jego rTwnoUW - a kto inne tworzy, temu stryczek i przeklQstwo. CH\R Mi]\W RozpadPa siQ budowa ucisku i dumy - kto z niej choW kamyczek podniesie, temu UmierW i przeklQstwo. PRZECHRZTA na stronie BluXnierce Jehowy, po trzykroW plujQ na zgubQ wam. MA] Orle, dotrzymaj obietnicy, a jatu na ich karkach nowy !KoUciTP Chrystusowi postawiQ POMIESZANE GLOSY "WolnoUW - szczQUcie - hura ! -!hejSe ! - rykacha ! - hurracha ! - hurracha ! CH\R KAP[AN\W Gdzie pany, gdzie krTle, co niedawno przechadzali siQ po ziemi w berPach i koronach, w dumie i gniewie? ZAB\JCA Ja zabiPem krTla Aleksandra. DRUGI Ja krTla Henryka. TRZECI Ja krTla Emanuela . LEONARD IdXcie bez trwogi i mordujcie bez wyrzutTw - boUcie wybrani z wybranych, UwiQci "wUrTd najUwiQtszych - boUcie mQczennikami - bohaterami WolnoUci. CH\R ZAB\JC\W PTjdziemy nocR ciemnR, !sztylety UciskajRc w dPoniach,pTjdziemy, pTjdziemy. LEONARD ObudX siQ, urodziwa moja! Grzmot sPychaW. NuS, odpowiedzcie SyjRcemu Bogu - wznieUcie pieUni wasze- chodXcie za mnR wszyscy, wszyscy, jeszcze raz obejdziem i zdepcem "UwiRtyniQ umarPego Boga. A ty podnieU gPowQ - powstaV i obudX siQ! DZIEWICA "PaPam miPoUciR ku tobie i Bogu!twemu, Uwiatu caPemu miPoUW "rozdam mojR - pPonQ - pPonQ. M_] KtoU mu zabiegP - padP na kolana - mocuje siQ sam z #sobR, coU bePkoce, coU jQczy. PRZECHRZTA WidzQ, widzQ, to syn sPawnego filozofa. LEONARD Czego SRdasz, Hermanie? HERMAN !ArcykapPanie, daj mi UwiQcenie zbojeckie LEONARD do kapPanTw Podajcie mi olej, sztylet i truciznQ. do Hermana Olejem, ktTrym dawniej namaszczano krTlTw, na zgubokrTlom namaszczam ciQ dzisiaj- broV dawnych rycerzy i !panTw na zatratQ panTw kPadQw rQce twoje - na twoich piersiach zawieszam medalion pePny trucizny - tam, gdzie twoje Selazo nie dojdzie, niech ona Sre i pali wnQtrznoUci tyranTw. - Idz i niszcz stare pokolenia po wszech stronach Uwiata. M_] RuszyP z miejsca i na czele orszaku ciRgnie po wzgTrzu. PRZECHRZTA UsuVmy siQ z drogi. M_] Nie - chcQ tego snu dokoVczyW. PRZECHRZTA Po trzykroW plujQ na ciebie. do MQSa Leonard moSe mnie poznaW, JW. Panie - patrz, jaki nTS wisi na jego piersiach. M_] Zakryj siQ pPaszczem moim. - Co to za niewiasty przed nim taVcujR? PRZECHRZTA !Hrabiny i ksiQSniczki, ktTre, porzuciwszy mQSTw, przeszPy na wiarQ naszR. M_] NiegdyU anioPy moje. - PospTlstwo go zewszRd oblaPo !- zginRP mi w natPoku - jedno po muzyce poznajQ, Se siQ od nas oddala. - ChodX za mnR - stamtRd lepiej nam patrzeW bQdzie. Wdziera siQ na odPamek muru. PRZECHRZTA Aj waj, aj waj! KaSdy nas tu spostrzeSe. M_] WidzQ go znowu - drugie niewiasty cisnR siQ za nim, blade, obPRkane, w konwulsjach. - Syn filozofa "pieni siQ i potrzRsa sztyletem. - DochodzR teraz do ruin wieSy pTPnocnej. "StanQli - plRsajR na gruzach - rozrywajR nie obalone arkady - sypiR iskrami na leSRce $oPtarze i krzySe - pPomieV siQ zajmuje i gna sPupy dymu przed sobR - biada wam- biada ! LEONARD Biada ludziom, ktTrzy dotRd siQ kPaniajR umarPemu Bogu. M_] Czarne baPwany nawracajR siQi ku nam pQdzR. PRZECHRZTA O Abrahamie ! M_] Orle, wszak moja godzina nie tak bliska jeszcze? PRZECHRZTA JuS po nas LEONARD przechodzRc zatrzymuje siQ CoU ty za jeden, bracie, z takR dumnR twarzR - czemu nie PRczysz siQ z nami? M_] ^pieszQ z daleka na odgPos waszego powstania. - Jestem morderca klubu hiszpaVskiego idopiero dziU przybyPem. LEONARD A ten drugi po co siQ w zwojach pPaszcza twego kryje? M_] To mTj brat mPodszy - UlubowaP, Se twarzy ludziom nie ukaSe, nim zabije przynajmniej barona. LEONARD Ty sam czyjR UmierciR siQ chlubisz? M_] Na dwa dni tylko przed wybraniem siQ w drogQ starsi bracia dali mi UwiQcenie. LEONARD KogTS masz na myUli? M_] Ciebie pierwszego, jeUli siQ nam sprzeniewierzysz. LEONARD Bracie, na ten uSytek weX sztylet mTj. WyciRga sztylet z pasa. M_] Dobywa swojego sztyletu. Bracie, na ten uSytek i mojego wystarczy. G[OSY LUDZI Niech Syje Leonard! -- Niech Syje morderca hiszpaVski! LEONARD Jutro staw siQ u namiotu obywatela wodza. CH\R KAP[AN\W Pozdrawiamy ciQ, goUciu, imieniem ducha WolnoUci - w rQku twoim czQUW naszego zbawienia. - Kto walczy bez ustanku, morduje bez sPaboUci, kto dniem i nocR wierzy zwyciQstwu, ten zwyciQSy wreszcie. PrzechodzR CH\R FILOZOF\W My rTd ludzki dXwignQli z dzieciVstwa . My prawdQ z Pona ciemnoUci wyrwali na jaUniR. - Ty za niR walcz, morduj i giV. PrzechodzR. SYN FILOZOFA Towarzyszu bracie, czaszkR !starego UwiQtego pijQ zdrowie twoje- do widzenia. Rzuca czaszkQ. DZIEWCZYNA taVcujRc Zabij dla mnie ksiQcia Jana. DRUGA Dla mnie hrabiego Henryka. DZIECI !Prosimy ciQ Ulicznie o gPowQ arystokraty. INNI SzczQUW siQ twojemu sztyletowi! CH\R ARTYST\W Na ruinach gotyckich UwiRtyniQ zbudujem tu nowR - obrazTw w niej ni posRgTw niema - sklepienie w dPugie !puginaPy, filary w osiem gPTw ludzkich, a szczyt kaSdego filara jako wPosy, z ktTrych !siQ krew sRczy - oPtarz jeden biaPy - znak jeden na nim - czapka wolnoUci - hurracha! INNI "Dalej, dalej, juS brzask Uwita. PRZECHRZTA RychPo nas powieszR - gdzie szubienica? M_] Cicho, ]ydzie - lecR za Leonardem, nie patrzR juS na nas. - Ogarniam wzrokiem, raz ostatni podchwytujQ myUlR tenchaos, dobywajRcy siQ z toni czasu, z Pona ciemnoUci, na zgubQ mojR i wszystkich bracimoich - gnane szaPem, porwane rozpaczR, myUli moje #w caPej sile swej koPujR. BoSe,daj mi potQgQ, ktTrej nie odmawiaPeU mi niegdyU- a w jedno sPowo zamknQ Uwiat tennowy, ogromny - on siebie samnie pojmuje. - Lecz to sPowo moje bQdzie poezjR caPej przyszPoUci. G[OS W POWIETRZU Dramat ukPadasz. M_] DziQki za radQ. - Zemsta za zhaVbione popioPy ojcTw moich - przeklQstwo nowym, pokoleniom - ich wir mnie otacza - ale nie porwie za sobR. - Orle, orle, dotrzymaj !obietnicy! - A teraz na dTP ze mnR i do jaru ^w. Ignacego. PRZECHRZTA !JuS dzieV bliski - nie pTjdQ dalej. M_] !DrogQ mi znajdX, puszczQ ciQ potem. PRZECHRZTA "WUrTd mgPy i zwalisk, cierni i popioPTw, gdzie mnie wleczesz? - Daruj mi, daruj. M_] !NaprzTd, naprzTd i na dTP ze mnR! - Ostatnie pieUni ludu konajR za nami - ledwo gdzie jeszcze tli siQ pochodnia- poUrTd tych wyziewTw bladych, tych zroszonych drzew czy widzisz cienie !przeszPoUci - czy sPyszysz te SaPobne gPosy? PRZECHRZTA MgPa wszystko zalewa - corazbardziej zlatujemy w dTP. CH\R DUCH\W Z LASU PPaczmy za Chrystusem, za Chrystusem wygnanym, umQczonym - gdzie BTg nasz, gdzie KoUciTP Jego? M_] PrQdzej, prQdzej do miecza, do boju! - Ja Go wam oddam - na tysiRcach krzySTw rozkrzySujQ nieprzyjaciTP Jego. CH\R DUCH\W !StrzegliUmy oPtarzy i pomnikTw UwiQtych - odgPos dzwonTw na skrzydPach nosiliUmy wiernym -w dXwiQkach organTw byPy gPosy nasze - w poPyskach szyb katedry, w cieniach jej filarTw, w blaskach pucharu "UwiQtego, w bPogosPawieVstwieCiaPa PaVskiego byPo Sycie nasze. Teraz gdzie siQ podziejemy? M_] Rozwidnia siQ coraz bardziej -ich postacie mdlejR w promieniach zorzy. PRZECHRZTA TQdy droga twoja, tam jaru poczRtek. M_] Hej! - Jezus i szabla moja! zrzucajRc czapkQ i zawijajRc w niej pieniRdze WeX na pamiRtkQ rzecz i godPo zarazem. PRZECHRZTA Wszak zarQczyPeU mi sPowem, JW. Panie, bezpieczeVstwo "tego, ktTry dziU o pTPnocy... M_] Stary szlachcic dwa razy nie powtarza sPowa - Jezus i szabla moja ! G[OSY W KRZAKACH Maryja i szabla nasza - niech pan nasz Syje M_] Wiara, do mnie ! - BRdX zdrTw, obywatelu ! Wiara, do mnie! - Jezus i Maryja! Noc - krzaki - drzewa PANKRACY do swoich ludzi !PoPoSyW siQ twarzR do murawy!- leSeW w milczeniu - ognia mi nie krzesaW, nawet do fajki - a za pierwszym strzaPem skoczyW mi na pomoc. - JeUli "strzaPu nie bQdzie, nie ruszaW siQ do dnia biaPego. LEONARD Obywatelu, raz ciQ jeszcze zaklinam. PANKRACY Ty przylep siQ do tej sosny i dumaj. LEONARD Mnie jednego przynajmniej weX z sobR - to pan, to arystokrata, to kPamca. PANKRACY Wskazuje mu rQkR, by zostaP. Stara szlachta sPowa dotrzymuje czasem. Komnata podPuSna - obrazy dam a rycerzy porozwieszane !po Ucianach - w gPQbi filar z tarczR herbowR - MRS siedzi przy stoliku marmurowym, na ktTrym lampa, para pistoletTw,. PaPasz i zegar - naprzeciwko druga stolik, srebrne konwie i puchary. M_] NiegdyU o tej samej porze, wUrTd groSRcych niebezpieczeVstw i podobnychmyUli, Brutusowi ukazaP siQ Geniusz Cezara. I ja dziU czekam na podobne widzenie. - Za chwilQ stanie przede mnR czPowiek bez imienia, bez przodkTw, bez #anioPa strTSa.- co wydobyP siQ z nicoUci i zacznie moSe nowRepokQ, jeUli go w tyP nie odrzucQ nazad, nie strRcQ do nicoUci. Ojcowie moi, natchnijcie mnie tym, co was panami Uwiata uczyniPo - wszystkie lwie serca wasze dajcie mi do piersi- powaga skroni waszychniechaj siQ zleje na czoPo moje.- Wiara w Chrystusa i KoUciTP Jego, Ulepa, nieubPagana, wrzRca, natchnienie dzieP waszych na ziemi, nadzieja chwaPy nieUmiertelnej w niebie, niechaj zstRpi na mnie, a #wrogTw bQdQ mordowaP i paliP, ja, syn stu pokoleV, ostatni dziedzic waszych myUli i dzielnoUci, waszych cnTt i bPQdTw. Bije dwunasta. Teraz gotTw jestem. Wstaje. S[UGA ZBROJNY uchodzRc JW. Panie, czPowiek, ktTry miaP siQ stawiW, przybyP i czeka. M_] Niech wejdzie. SPuga wychodzi. PANKRACY wchodzRc Witam hrabiego Henryka. - To sPowo YhrabiaZ dziwnie brzmi w gardle moim. Siada, zrzuca pPaszcz i czapkQwolnoUci i wlepia oczy w kolumnQ, na ktTrej herb wisi. M_] !DziQki ci, SeU zaufaP domowi mojemu - starym zwyczajem pijQ zdrowie twoje. Bierze puchar, pije i podaje P a n k r a c e m u. GoUciu, w rQce twoje! PANKRACY !JeUli siQ nie mylQ, te godPa "czerwone i bPQkitne zowiR siQ herbem w jQzyku umarPych. - Coraz mniej takich znaczkTw na powierzchni ziemi. Pije. M_] Za pomocR BoSR wkrTtce tysiRce ich ujrzysz. PANKRACY puchar od ust odejmujRc OtTS mi stara szlachta - zawsze pewna swego - dumna,uporczywa, kwitnRca nadziejR, a bez grosza, bez orQSa, bez SoPnierzy. - !OdgraSajRca siQ, jak umarPy wbajce powoXnikowi u furtki cmentarza - wierzRca lub udajRca, Se wierzy w Boga - bo w siebie trudno wierzyW. - Ale pokaScie mi pioruny na !waszR obronQ zesPane i puPki anioPTw spuszczone z niebios. M_] "^miej siQ z wPasnych sPTw. - Ateizm to stara formuPa-a spodziewaPem siQ czegoU nowego po tobie. PANKRACY "^miej siQ z wPasnych sPTw. - Ja mam wiarQ silniejszR, ogromniejszR od twojej. - JQk przez rozpacz i boleUW wydarty tysiRcom tysiRcTw - gPTd rzemieUlnikTw - nQdza wPoUcian - haVba ich Son i cTrek - poniSenie ludzkoUci ujarzmionej przesRdem i wahaniem siQ, i bydlQcym przyzwyczajeniem - oto wiara moja - a BTg mTj na dzisiaj - to myUl moja - to potQga moja"- ktTra chleb i czeUW im rozda na wieki. Pije i rzuca kubek. M_] Ja poPoSyPem siPQ mojR w Bogu, ktTry ojcom moim panowanie nadaP. PANKRACY A caPe Sycie byPeU diabPa igrzyskiem. ZresztR zostawiam tQ rozprawQ teologom, jeUli jaki pedant tego rzemiosPa Syje dotRd w caPej okolicy - do rzeczy - do rzeczy! M_] !CzegTS wiQc SRdasz ode mnie,zbawco narodTw, obywatelu - boSe? PANKRACY PrzyszedPem tu, bo chciaPem "ciQ poznaW - po wtTre ocaliW. M_] WdziQcznym za pierwsze - drugie zdaj na szablQ mojR. PANKRACY !Szabla twoja - szkPo, BTg twTj- mara. - PotQpionyU gPosem tysiRcTw - opasanyU ramionami tysiRcTw - kilka morgTw ziemi wam zostaPo, coledwo na wasze groby wystarczy - dwudziestu dni "broniW siQ nie moSecie. - Gdziewasze dziaPa, rynsztunki, SywnoUW - a wreszcie, gdzie mQstwo?... Gdybym byP tobR, wiem, co bym uczyniP. M_] SPucham - patrz, jakem cierpliwy. PANKRACY Ja wiQc, hr. Henryk, rzekPbym do Pankracego: YZgoda- rozpuszczam mTj hufiec, mTj hufiec jedyny - nie idQ na !odsiecz ^wiQtej TrTjcy - a za to zostajQ przy, moim imieniu idobrach, ktTrych caPoUW warujesz mi sPowem.Z Wiele masz lat, Hrabio? M_] !TrzydzieUci szeUW, Obywatelu. PANKRACY Jeszcze piQtnaUcie lat najwiQcej - bo tacy ludzie niedPugo SyjR - twTj syn !bliSszy grobu niS mPodoUci - jeden wyjRtek ogromowi nie szkodzi. - BRdX wiQc sobie ostatnim hrabiR na tych rTwninach - panuj do Umierci w domu naddziadTw - kaS malowaW ichobrazy i rSnRW herby - a o tych nQdzarzach nie myUl juS !wiQcej. - Niech siQ wyrok ludu spePni nad nikczemnikami. Nalewa sobie drugi puchar. Zdrowie twoje, ostatni hrabio!.M_] ObraSasz mnie kaSdym sPowem, zda siQ, prTbujesz, czy zdoPasz w niewolnika obrTciW na dzieV tryumfu !swego. - PrzestaV, bo ja ci siQodwdziQczyW nie mogQ. - OpatrznoUW mojego sPowa ciQ strzeSe. PANKRACY Honor UwiQty, honor rycerski !wystRpiP na scenQ - zwiQdPy to Pachman w sztandarze ludzkoUci. - O! znam ciebie, przenikam ciebie - pePnyU Sycia, a PRczysz siQ z umierajRcymi, bo chcesz siQ oszukaW, bo chcesz wierzyW jeszcze w kasty, w koUci prababek, w sPowo YojczyznaZ!i tam dalej - ale w gPQbi duchasam wiesz, Se braci twojej naleSy siQ kara, a po karze niepamiQW. M_] !Tobie zaU i twoim cTS inszego? PANKRACY ZwyciQstwo i Sycie. - Jedno tylko prawo uznajQ i przed nimkark schylam - tym prawem Uwiat bieSy w coraz wySsze krQgi - ono jest zgubR waszR i woPa teraz przez moje usta: YZgrzybiali, robaczywi, pePni napoju i jadPa, ustRpcie "mPodym, zgPodniaPym i silnym.Z!Ale - ja pragnQ ciQ wyratowaW - ciebie jednego. M_] !BodajbyU zginRP marnie za tQ "litoUW twojR. - Ja takSe znam Uwiat twTj i ciebie - !patrzaPem wUrTd cieniTw nocy na plRsy motPochu, po karkach!ktTrego wspinasz siQ do gTry -widziaPem wszystkie stare zbrodnie Uwiata ubrane w szaty UwieSe, nowym koPujRcetaVcem - ale ich koniec ten sam, co przed tysiRcami lat - rozpusta, zPoto i krew. - A ciebie tam nie byPo - nie raczyPeU zstRpiW pomiQdzy ciebie, mTj 0 5rrkPᄁpyk&k* cK+ c,c c- ct.&c/-Yc:04 c1#=odzieci twoje- bo w gPQbi ducha ty pogardzasz nimi - kilka chwil jeszcze, a jeUli rozum ciQ nie odbieSy, ty bQdziesz pogardzaP sam sobR. Nie drQcz mnie wiQcej. Siada pod herbem swoim PANKRACY !^wiat mTj jeszcze nie rozparP siQ w polu - zgoda - nie wyrTsP na olbrzyma - Paknie dotRd chleba i wygTd - ale przyjdR czasy... !Wstaje, idzie ku M Q S o w i i opiera siQ na herbowym filarze.Ale przyjdR czasy, w ktTrych on zrozumie siebie i powie o sobie: YJestemZ - a nie bQdzie drugiego gPosu na Uwiecie, co by mTgP takSe odpowiedzieW: YJestem.Z M_] CTS dalej ? PANKRACY Z pokolenia, ktTre piastujQ w sile woli mojej. narodzi siQ plemiQ ostatnie, najwySsze, najdzielniejsze. - Ziemia jeszcze takich nie widziaPa mQSTw - Oni sR ludXmi wolnymi, panami jej od bieguna do bieguna. - Ona caPa jednym miastem kwitnRcym, jednym domem szczQUliwym, jednym warsztatem bogactw i przemysPu. M_] SPowa twoje kPamiR - ale twarz twoja niewzruszona, blada, udaW nie umie natchnienia. PANKRACY Nie przerywaj, bo sR ludzie, ktTrzy na klQczkach mnie o takie sPowa prosili, a ja im tych sPTw skRpiPem. Tam spoczywa BTg, ktTremu !juS Umierci nie bQdzie.- BTg pracR i mQkR czasTw odarty zzasPon - zdobyty na niebie przez wPasne dzieci, ktTre niegdyU porozrzucaP na ziemi, a one teraz przejrzaPy i dostaPy prawdy - BTg ludzkoUci objawiP siQ im. M_] A nam przed wiekami - ludzkoUW przezeV juS zbawiona. PANKRACY NiechSe siQ cieszy takim zbawieniem - nQdzR dwTch tysiQcy lat, upPywajRcych od Jego Umierci na krzySu. M_] WidziaPem ten krzyS, bluXnierco, w starym, starym Rzymie - u stTp Jego leSaPy !gruzy potQSniejszych siP niS twoje - sto bogTw, twemu podobnych, walaPo siQ w pyle, gPowy skaleczonej podnieUW nie UmiaPo ku Niemu - a On !staP na wysokoUciach, UwiQte ramiona wyciRgaP na wschTd i na zachTd, czoPo UwiQte maczaP w promieniach sPoVca - znaW byPo, Se jest Panem Uwiata. PANKRACY Stara powiastka - pusta jak chrzQst twego herbu. Uderza o tarczQ. Ale ja dawniej czytaPem twe myUli. - JeUli wiQc umiesz $siQgaW w nieskoVczonoUW, jeUli!kochasz prawdQ i szukaPeU jej szczerze, jeUliU czPowiekiem na wzTr ludzkoUci, nie na podobieVstwo mamczynych piosneczek, sPuchaj, nie odrzucaj tej chwili zbawienia. Krwi, ktTrR oba wylejem "dzisiaj, jutro Uladu nie bQdzie $- ostatni raz ci mTwiQ - jeUliU tym, czym wydawaPeU siQ niegdyU, wstaV, porzuW dom i chodX za mnR. M_] TyU mPodszym bratem szatana.Wstaje i przechadza siQ wzdPuS Daremne marzenia - kto ich dopePni? - Adam skonaP na pustyni - my nie wrTcim do raju. PANKRACY na stronie ZagiRPem palec popod serce jego - trafiPem do nerwu poezji. M_] PostQp, szczQUcie rodu ludzkiego - i ja kiedyU wierzyPem - ot! macie, weXcie gPowQ mojR, byleby... StaPo siQ.- Przed stoma laty, przed dwoma wiekami polubowna ugoda mogPa jeszcze... Ale teraz, wiem - teraz trza mordowaW siQ nawzajem - bo teraz im tylko chodzi o zmianQ plemienia. PANKRACY Biada zwyciQSonym - nie wahaj siQ - powtTrz raz tylko "YbiadaZ - i zwyciQSaj z nami. M_] CzyU zbadaP wszystkie manowce Przeznaczenia - czypod ksztaPtem widomym stanQPo ono u wejUcia namiotutwojego w nocy i olbrzymiR $dPoniR bPogosPawiPo tobie - lub#w dzieV czyU sPyszaP gPos jego o poPudniu. kiedy wszyscy spaliw skwarze, a tyU jeden rozmyUlaP - Se mi tak pewno grozisz zwyciQstwem, czPowiecze z gliny, jako ja, niewolniku pierwszej lepszej kuli, pierwszego lepszego ciQcia? PANKRACY #Nie PudX siQ marnR nadziejR - !bo nie draUnie mnie oPTw, nie "tknie siQ Selazo, dopTki jeden z was opiera siQ mojemu "dziePu, a co pTXniej nastRpi, to juS wam nic z tego. Zegar bije. !Czas szydzi z nas obu. - JeUliUznudzony Syciem, przynajmniej ocal syna swego. M_] Dusza jego czysta, juS ocalona w niebie - a na ziemi los ojca go czeka. !Spuszcza gPowQ miQdzy dPonie i staje. PANKRACY OdrzuciPeU wiQc? Chwila milczenia. Milczysz - dumasz - dobrze - niechaj ten duma, co stoi nad grobem. M_] Z dala od tajemnic, ktTre za kraVcami twoich myUli odbywajR siQ teraz w gPQbi ducha mojego! - ^wiat cielska do ciebie naleSy - tucz go jadPem, oblewaj posokR i winem - ale dalej nie zachodX i precz, precz ode mnie! PANKRACY #SPugo jednej myUli i ksztaPtTw jej, pedancie rycerzu , poeto, haVba tobie - patrz na mnie! -MyUli i ksztaPty sR woskiem palcTw moich. M_] Darmo, ty mnie nie zrozumiesznigdy - bo kaSden z ojcTw twoich pogrzeban z motPochem pospoPu, jako rzecz martwa, nie jako czPowiek z siPR i duchem. WyciRga rQkQ ku obrazom. Spojrzyj na te postacie - myUl ojczyzny, domu, rodziny, myUl, nieprzyjaciTPka twoja, na ich czoPach wypisana zmarszczkami - a co w nich byPo i przeszPo, dzisiaj we mnie Syje- Ale ty, czPowiecze,powiedz mi, gdzie jest ziemia twoja?- Wieczorem namiot twTj rozbijasz na gruzach cudzego donu, o wschodzie go zwijasz i koczujesz dalej - dotRd nie znalazPeU ogniska swego i nie znajdziesz, dopTki stu ludzi zechce powtTrzyW za mnR: YChwaPa ojcom naszym!Z PANKRACY Tak, chwaPa dziadom twoim naziemi i niebie - w rzeczy samej jest na co patrzyW. \w, starosta, baby strzelaP podrzewach i ]ydTw piekP Sywcem. - Ten z pieczQciR w !dPoni i podpisem - YkanclerzZ-sfaPszowaP akta, spaliP archiwa, przekupiP sQdziTw, !truciznR przyUpieszyP spadki -stRd wsie twoje, dochody, potQga.- Tamten, czarniawy, z ognistym okiem, cudzoPoSyP podomach przyjaciTP - Tw z Runem ZPotym , w kolczudze wPoskiej, znaW sPuSyP u cudzoziemcTw - a ta pani blada, z ciemnymi puklami, kaziPa siQ z giermkiem swoim -tamta czyta list kochanka i Umieje siQ, bo noc bliska - tamta, z pieskiem na robronie !, krTlTw byPa naPoSnicR. - StRd wasze genealogie bez przerwy, bez plamy. - LubiQ tego w zielonym kaftanie- piP "i polowaP z braciR szlachtR, a chPopTw wysyPaP, by z psami gonili jelenie. - GPupstwo i niedola kraju caPego - oto rozum i moc wasza. - Ale dzieVsRdu bliski i w tym dniu obiecujQ wam, Se nie zapomnQo Sadnym z was, o Sadnym z ojcTw waszych, o Sadnej chwale waszej. M_] !Mylisz siQ, mieszczaVski synu. - Ani ty, ani Saden z twoich by nie SyP, gdyby ich nie !wykarmiPa Paska, nie obroniPa potQga ojcTw moich. - Oni wam wUrTd gPodu rozdawali zboSe, wUrTd zarazy!stawiali szpitale - a kiedyUcie z trzody zwierzRt wyroUli na niemowlQta, oni wam postawili UwiRtynie i szkoPy - podczas wojny tylko zostawiali doma, "bo wiedzieli, SeUcie nie do polabitwy. !SPowa twoje PamiR siQ na ich chwale, jak dawniej strzaPy pohaVcTw na ich UwiQtych pancerzach - one ich popioPTwnie wzruszR nawet - one zaginR jak skowyczenia psa wUciekPego, co bieSy i pieni !siQ, aS skona gdzie na drodze. - A teraz czas juS tobie wyniUW z domu mego. - GoUciu, wolno puszczam ciebie. PANKRACY Do widzenia na okopach ^wiQtej TrTjcy. A kiedy wam kul zabraknie i prochu... M_] To siQ zbliSym na dPugoUW szabel naszych. - Do widzenia. PANKRACY Dwa orPy z nas - ale gniazdo twoje strzaskane piorunem. Bierze pPaszcz i czapkQ wolnoUci. PrzechodzRc prTg ten, rzucamnaV przeklQstwo naleSne staroUci. - I ciebie, i syna twego poUwiQcam zniszczeniu. M_] Hej, Jakubie ! J a k u b wchodzi. OdprowadziW tego czPowieka aS do ostatnich czat moich na wzgTrzu. JAKUB Tak mi, Panie BoSe, dopomTS! Wychodzi. Od baszt ^wiQtej TrTjcy do wszystkich szczytTw skaP, po prawej, po lewej, z tyPu i na "przodzie leSy mgPa UnieSysta, blada, niewzruszona, milczRca,mara oceanu , ktTry niegdyU miaP brzegi swoje, gdzie te wierzchoPki czarne, ostre, !szarpane, i gPQbokoUci swoje, !gdzie dolina, ktTrej nie widaW,#i sPoVce, ktTre jeszcze siQ nie wydobyPo. Na wyspie granitowej, nagiej, stojR wieSe zamku, wbite w skaPQ pracR dawnych ludzi i zrosPe ze skaPR jak pierU ludzka z grzbietem u centaura. - Ponad nimi sztandar siQ wznosi, najwySszy i sam jedenwUrTd szarych bPQkitTw. Powoli UpiRce obszary budziW !siQ zacznR - w gTrze sPychae szumy wiatrTw - z doPu promienie siQ cisnR - i kra z chmur pQdzi po tym morzu z wyziewTw. Wtedy inne gPosy, gPosy ludzkie, przyrnieszajR siQ do.tej znikomej burzy i niesione na mglistych baPwanach roztrRcR siQ o stopy zamku. Widna przepaUW wUrTd obszarTw, co pQkPy nad niR. Czarno tam w jej gPQbi, od !gPTw ludzlcich czarno - dolina caPa zarzucona gPowami ludzkimi, jako dno morza gPazami. !SPoVce ze wzgTrzTw na skaPy wstQpuje - w zPocie unoszR !siQ, w zPocie roztapiajR siQ chmury, a im bardziej naknR, tym lepiej sPychaW wrzaski, tym lepiej dojrzeW moSna tPumy pPynRce u doPu. !Z gTr podniosPy siQ mgPy - i konajR teraz po nicoUciach %bPQkitu. - Dolina ^wiQtej TrTjcyobsypana UwiatPem migajRcej broni i lud ciRgnic zewszRd doniej, jak do rTwniny Ostatlniego SRdu. Katedra w zamku ^wiQtej TrTjcy. Panowie, Senatorzy, Dygnitarze siedzR po obu stronach, kaSdy pod posRgiem jakiego krTla lub rycerza - za posRgami tPumy szlachty - !przed wielkim oPtarzem w gPQbi A r c y b i s k u p. w krzeUle zPoconym, z mieczem na kolanach - za oPtarzem #C h T r k a p P a n T w - MRS stoi w progu przez chwilQ, potem zaczyna iUW powoli ku A r c y b i s k u p o w i ze sztandarem w rQku. CH\R KAP[AN\W Ostatnie sPugi Twoje, w ostatnim koUciele Syna Twego,bPagamy CiQ za czciR ojcTw naszych. - Od nieprzyjaciTP wyratuj nas, Panie! PIERWSZY HRABIA Patrz, z jakR dumR spoglRda na wszystkich. DRUGI HRABIA MyUli, Se Uwiat podbiP. TRZECI HRABIA A on siQ tylko nocR przedarP przez obTz chPopTw. PIERWSZY HRABIA #Sto trupTw poPoSyP, a dwieUcieswTich straciP. DRUGI HRABIA Nie dajmy, by go wodzem obrali. M_] KlQka przed Arcybiskupem. U stTp twoich skPadam zdobycz mojR. ARCYBISKUP Przypasz miecz ten, bPogosPawiony niegdyU rQkR Uw. Floriana. G[OSY Niech Syje hr. Henryk - niech Syje! ARCYBISKUP I przyjm ze znakiem KrzySa ^w.dowTdztwo w tym zamku, ostatnim paVstwie naszym - wolR wszystkich mianujQ ciQ wodzem. G[OSY Niech Syje - niech Syje! G[OS JEDEN Nie pozwalam ! INNE G[OSY Precz - precz - za drzwi ! - Niech Syje Henryk ! M_] JeUli kto ma co do zarzucenia mnie, niechaj wystRpi, wUrTd tPumu siQ nie kryje. Chwila milczenia. "Ojcze, szablQ tQ biorQ i niech mi BTg zrzRdzi zgon prQdki, zawczesny, jeUli niR ocaliW was nie zdoPam. CH\R KAP[AN\W Daj mu siPQ - daj mu Ducha ^wiQtego, Panie! - Od nieprzyjaciTP wyratuj nas, Panie! M_] Teraz przysiQgnijcie wszyscy, !Se chcecie broniW wiary i czci !przodkTw waszych - Se gPTd i pragnienie umorzy was do !Umierci, ale nie do haVby - niedo poddania sig - nie do ustRpienia choWby jednego z praw Boga waszego lub waszych. G[OSY PrzysiQgamy. A r c y b i s k u p klQka i krzyS wznosi. Wszyscy klQkajR. CH\R KrzywoprzysiQSca gniewem Twoim niech obarczon bQdzie !- BojaXliwy gniewem Twoim niech obarczon bQdzie !- Zdrajca gniewem Twoim niech obarczon bQdzie! G[OSY PrzysiQgamy. M_] Dobywa miecza. Teraz obiecujQ wam sPawQ - u Boga wyproUcie zwyciQstwo. Otoczony tPumem wychodzi. Jeden z dziedziVcTw ^wiQtej "TrTjcy - MRS - h r a b i o w i #e- barony - ksiRSQta - ksiQSa - szlachta. HRABIA Na stronQ odprowadza M Q S a.JakSe - wszystko stracone? M_] Nie wszystko - chyba Se wam serca zabraknie przed czasem.HRABIA Przed jakim czasem? M_] Przed UmierciR. BARON Odprowadza go w inszR stronQ. !Hrabio, podobno widziaPeU siQ z tym okropnym czPowiekiem? - "BQdzieS on miaP litoUci choW trochQ nad nami, kiedy siQ dostaniem w rQce jego? M_] ZaprawdQ ci mTwiQ, Se o takiej litoUci Saden z ojcTw "twoich nie sPyszaP - zowie siQ szubienica. BARON Trza siQ broniW jak moSna. M_] Co KsiRSQ mTwi? KSI_]i ParQ sPTw na boku. Odchodzi z nim. To wszystko dobre dla gminu, ale miQdzy nami oczywistym jest, Se siQ oprzeW nie zdoPamy. M_] CTS wiQc pozostaje? KSI_]i Obrano ciQ wodzem, a zatem do ciebie naleSy rozpoczRW ukPady. M_] Ciszej - ciszej! KSI_]i Dlaczego? M_] BoU, MoUci KsiRSQ. juS na UmierW zasPuSyP. Odwraca siQ do tPumu Kto wspomni o poddaniu siQ, ten UmierciR karanym bQdzie. BARON, HRABIA, KSI_]i razem Kto wspomni o poddaniu siQ, ten UmierciR karanym bQdzie. WSZYSCY !^mierciR - UmierciR - vivat! WychodzR. KruSganek na szczycie wieSy. - M q S - J a k u b. M_] Gdzie syn mTj? JAKUB W wieSy pTPnocnej usiadP na progu starego wiQzienia i Upiewa proroctwa. M_] Najmocniej osadX basztQ Eleonory - sam nie ruszaj siQ stamtRd i co kilka minut patrzaj lunetR na obTz buntownikTw. JAKUB Warto by, tak mi Panie BoSe dopomTS, dla zachQty rozdaW naszym po szklance wTdki. M_] JeUli potrzeba, kaS otworzyW nawet piwniee naszych hrabiTw i ksiRSRt. J a k u b wychodzi. MRS wchodzi kilkoma schodami wySej, pod sam sztandar, na pPaski taras. CaPym wzrokiem oczu moich, caPR nienawiUciR serca obejmujQ was, wrogi. - Teraz juS nie marnym gPosem, nie mdPym natchnieniem bQdQ walczyP z wami, ale Selazem i #ludXmi, ktTrzy mnie siQ poddali.JakSe tu dobrze byW panem, !byW wPadzR - choWby z PoSa Umierci spoglRdaW na cudze wole, skupione naokoPo siebie,i na was, przeciwnikTw moich,zanurzonych w przepaUci, krzyczRcych z jej gPQbi ku !mnie, jak potQpieni woPajR ku niebu. Dni kilka jeszcze, a moSe mniei tych wszystkich nQdzarzy, co zapomnieli o wielkich ojcach swoich, nie bQdzie - !ale bRdX co bRdX - dni kilka !jeszcze pozostaPo - uSyjQ ich rozkoszy mej kwoli - panowaW !bQdQ - walczyW bQdQ - SyW #bQdQ.- To moja pieUV ostatnia! Nad skaPami zachodzi sPoVce w dPugiej, czarnej trumnie z wyziewTw. - Krew promienista zewszRd leje siQ na dolinQ.- Znaki wieszcze zgonu mojego, pozdrawiam was szczerszym, otwartszym sercem, niS kiedykolwiek wprzTdy witaPem obietnice wesela, uPudy, miPoUci. Bo nie podPR pracR, nie podstQpem, nie przemysPem doszedPem koVca SyczeV moich - ale nagle,. znienacka, tak, jakom marzyP zawSdy. I teraz tu stojQ na pograniczach snu wiecznego wodzem tych wszystkich, co mi wczoraj jeszcze rTwnymi byli. Komnata w zamku oUwiecona pochodniami - O r c i o siedzi na PoSu - MRS wchodzi i skPada broV na stole. M_] Sto ludzi zostawiW na szaVcach - reszta niech odpocznie po tak dPugiej bitwie. G[OS ZA DRZWIAMI !Tak mi, Panie BoSe, dopomTS!. M_] !Zapewne sPyszaPeU wystrzaPy, odgPosy naszej wycieczki - alebRdX dobrej myUli, dzieciQ moje, nie przepadniemy jeszcze ni dzisiaj, ni jutro. ORCIO #SPyszaPem, ale to nie tknQPo mi serca - huk przeleciaP i nie mago wiQcej - co innego w dreszcz mnie wprawia, Ojcze. M_] LQkaPeU siQ o mnie? ORCIO Nie - bo wiem, Se twoja godzina nie nadeszPa jeszcze. M_] !Sami jesteUmy - ciQSar spadP mi z duszy na dzisiaj - bo tam!w dolinie leSR ciaPa pobitych wrogTw. - Opowiedz mi wszystkie myUli twoje - bQdQ ich sPuchaP jak dawniej w domu naszym. ORCIO Za mnR, za mnR, Ojcze - tam straszny sRd co noc siQ powtarza. Idzie ku drzwiom skrytym w murze i otwiera je. M_] Gdzie idziesz? - Kto ci pokazaP to przejUcie? - Tam lochy wiecznie ciemne, tam gnijR dawnych ofiar koUci. ORCIO Gdzie oko twoje, zwyczajne sPoVcu, niedowidzi - tam duch"mTj stRpaW umie. - CiemnoUci, W pomiQdzy ciebie, mTj 0 5rrkPᄁpyk&k2ec3Fc4;c5kcG6RYc7'{c 8&0cp9%8\idXcie do ciemnoUci! ZstQpuje. Lochy podziemne - kraty Selazne, kajdany, narzQdzia do tortur, poPamane, leSRce na ziemi - MRS z pochodniR u !stTp gPazu, na ktTrym O r c i o stoi. M_] ZejdX, bPagam ciQ, zejdX do mnie. ORCIO Czy nie sPyszysz ich gPosTw, czy nie widzisz ich ksztaPtTw?M_] Milczenie grobTw - a UwiatPo pochodni na kilka stTp tylko rozUwieca przed nami. ORCIO Coraz juS bliSej - coraz juS widniej - idR spod ciasnych sklepieV jeden po drugim i tamzasiadajR w gPQbi. M_] W szaleVstwie twoim potQpienie moje - szalejesz, dzieciQ - i siPy moje niszczysz, kiedy mi ich tyle potrzeba. ORCIO WidzQ duchem blade ich postacie, powaSne, kupiRce siQ na sRd straszny. - OskarSony juS nadchodzi i jako mgPa pPynie. CH\R G[OS\W SiPR nam danR - za mQki nasze, my, niegdyU przykuci, smagani, drQczeni, Selazem rwani, truciznR pojeni, przywaleni cegPami i Xwirem, drQczmy i sRdXmy, sRdXmy i potQpiajmy- a kary Szatan siQ podejmie. M_] Co widzisz ? ORCIO OskarSony - oskarSony - ot, zaPamaP dPonie. M_] Kto on jest? ORCIO Ojcze - Ojcze! G[OS JEDEN Na tobie siQ koVczy rTd przeklQty - w tobie ostatnim zebraP wszystkie siPy swoje i wszystkie namiQtnoUci swe, i !caPR dumQ swojR, by skonaW. CH\R G[OS\W "Za to, SeU nic nie kochaP, nic !nie czciP prTcz siebie, prTcz !siebie i myUli twych, potQpion jesteU - potQpion na wieki. M_] "Nic dojrzeW nie mogQ, a sPyszQspod ziemi, nad ziemiR, po bokach westchnienia i Sale, wyroki i groXby ORCIO !On teraz podniTsP gPowQ, jakoty, Ojcze, kiedy siQ gniewasz - i odparP dumnym sPowem, jako ty, Ojcze, kiedy pogardzasz. CH\R G[OS\W Daremno - daremno - ratunku nie ma dla niego ni na ziemi, ni w niebie. G[OS JEDEN Dni kilka jeszcze chwaPy ziemskiej, znikomej, ktTrej mnie i braci moich pozbawili naddziady twoje - a potem zaginiesz ty i bracia twoi - i pogrzeb wasz jest bez dzwonTw SaPoby - bez Pkania przyjaciTP i krewnych - jako nasz byP kiedyU na tej samej skale boleUci . M_] Znam ja was, podPe duchy, marne ogniki, latajRce wUrTd ogromTw anielskich. Idzie kilka krokTw naprzTd. ORCIO Ojcze, nie zapuszczaj siQ w gPRb - na Chrystusa imiQ UwiQte zaklinam ciQ, Ojcze! M_] Wraca. Powiedz, powiedz, kogo widzisz? ORCIO To postaW... M_] Czyja? ORCIO !To drugi ty jesteU - caPy blady- spQtany - oni teraz mQczR ciebie - sPyszQ jQki twoje. Pada na kolana. Przebacz mi, Ojcze - matka poUrTd nocy przyszPa i kazaPa... Mdleje. M_] Chwyta go w objQcia. Tego nie dostawaPo. - Ha! dzieciQ wPasne przywiodPo mnie do progu piekPa ! - Mario "! nieubPagany duchu ! - BoSe ! iTy, druga Maryjo, do ktTrej modliPem siQ tyle! Tam poczyna siQ nieskoVczonoUW mRk i ciemnoUci. - Nazad! - MuszQ jeszcze walczyW z ludXmi - potem wieczna walka. Ucieka z synem. CH\R G[OS\W w oddali "Za to, SeU nic nie kochaP, nic !nie czciP prTcz siebie, prTcz !siebie i myUli twych, potQpion jesteU - potQpion na wieki. !Sala w zamku ^wiQtej TrTjcy - MRS - kobiety, dzieci, kilku !starcTw i hrabiTw klQczRcych !u stTp jego - O j c i e c C h r z e s t n y stoi w Urodku sala - tPum w gPQbi - zbroje zawieszone, gotyckie filary, ozdoby, okna. M_] Nie - przez syna mego - przez!SonQ nieboszczkQ mojR, nie - jeszcze raz mTwiQ - nie! G[OSY KOBIECE Zlituj siQ - gPTd pali wnQtrznoUci nasze i dzieci naszych- dniem i nocR strach nas poSera. G[OSY Mi]CZYZN Jeszcze pora - sPuchaj posPa -nie odsyPaj posPa. OJCIEC CHRZESTNY CaPe Sycie moje obywatelskim byPo i nie zwaSam na twoje !wyrzuty, Henryku. - JeUlim siQ podjRP urzQdu poselskiego, !ktTry w tej chwili sprawujQ, toSe znam wiek mTj i ceniW umiem caPR wartoUW jego. - Pankracy jest reprezentantem obywatelem, Se tak rzekQ... M_] Precz z oczu moich, stary! Na stronie do J a k u b a. PrzyprowadX tu oddziaP naszych. J a k u b wychodzi - kobiety powstajR i pPaczR - #mQSczyXni siQ oddalajR o kilkakrokTw BARON ZgubiPeU nas, Hrabio. DRUGI Wypowiadamy ci posPuszeVstwo. KSI_]i Sami uPoSymy z tym zacnym obywatelem warunki poddania zamku. OJCIEC CHRZESTNY Wielki mRS, ktTry mnie !przysPaP, obiecuje wam Sycie, "bylebyUcie przyPRczyli siQ do niego i uznali dRSenie wieku KILKA G[OS\W Uznajemy - uznajemy. M_] KiedyUcie mnie wezwali, przysiRgPem zginRW na tych murach - dotrzymam - i wy wszyscy zginiecie wraz ze mnR Ha ! chce siQ wam SyW jeszcze! Ha ! zapytajcie ojcTw waszych, po co gnQbili i panowali ! do Hrabiego A ty, czemu uciskaPeU poddanych? do drugiego A ty, czemu przepQdziPeU wiek mPody na kartach i podrTSach daleko od Ojczyzny? do innego Ty siQ podliPeU wySszym, gardziPeU niSszymi. do jednej z kobiet DlaczegoSeU dzieci nie wychowaPa sobie na obroVcTw- na rycerzy? - "Teraz by ci siQ zdaPy na coU. -AleU kochaPa ]ydTw, adwokatTw - proU ich o Sycie teraz. Staje i wyciRga ramiona. Czego siQ tak Upieszycie do haVby - co was tak nQci, by upodliW wasze ostatnie chwile?- NaprzTd raczej ze mnR, naprzTd, MoUci Panowie, tam, gdzie kule i bagnety - nie tam, gdzie szubienica i kat milczRcy, z powrozem w dPoni na szyje wasze. KILKA G[OS\W Dobrze mTwi - na bagnety ! INNE G[OSY KawaPka chleba juS nie ma. KOBIECE G[OSY Dzieci nasze, dzieci wasze! WIELE G[OS\W PoddaW siQ trzeba - ukPady - ukPady! OJCIEC CHRZESTNY !ObiecujQ wam caPoUW, Se tak $rzekQ, nietykalnoUW osTb i ciaP waszych. M_] "PrzybliSa siQ do O j c a C h r ze s t n e g o i chwyta go za piersi. #^wiQta osobo posPa, idX skryW siwR gPowQ pod namioty przechrztTw i szewcTw, bym jR krwiR twojR wPasnR nie zmazaP. Wchodzi oddziaP zbrojnych z J a k u b e m. Na cel mi wziRW to czoPo zorane zmarszczkami marnej nauki - na cel tQ czapkQ "wolnoUci, drSRcR od tchnienia !sPTw moich, na tej gPowie bez mTzgu. Ojciec Chrzestny siQ wymyka. WSZYSCY razem ZwiRzaW go - wydaW Pankracemu! M_] Chwila jeszcze, MoUci Panowie!Chodzi od jednego SoPnierza do drugiego. !Z tobR, zda mi siQ, wdzieraPemsiQ na gTry za dzikim zwierzem - pamiQtasz, wyrwaPem ciQ z przepaUci. do innych Z wami rozbiPem siQ na skaPach Dunaju - Hieronimie, Krzysztofie, byliUcie ze mnR na Czarnym Morzu. do innych Wam odbudowaPem chaty zgorzaPe. do innych WyUcie uciekli do mnie od zPego pana. - A teraz mTwcie - pTjdziecie za mnR czy zostawicie mnie samego, ze Umiechem na ustach, Sem wpoUrTd tylu ludzi jednego czPowieka nie znalazP? WSZYSCY Niech Syje hr. Henryk - niech Syje! M_] !RozdaW im, co zostaPo wQdliny i wTdki - a potem na mury WSZYSCY ]O[NIERZE WTdki - miQsa - a potem na mury! M_] "IdX z nimi, a za godzinQ bRdX gotTw do walki JAKUB Tak mi, Panie BoSe, dopomTS! G[OSY KOBIECE Przeklinamy ciQ za niewiniRtkanasze! INNE G[OSY Za ojcTw naszych INNE G[OSY Za Sony nasze! M_] A ja was za podPoUW waszR. Wychodzi. Okopy ^wiQtej TrTjcy - trupy naokoPo - dziaPa potrzaskane-broV leSRca na ziemi - tu i Twdzie biegnR SoPnierze - MRS oparty o szaniec, J a k u b przy nim. M_] szablQ chowajRc do pochwy Nie ma rozkoszy, jak graW w niebezpieczeVstwo i wygrywaWzawSdy, a kiedy nadejdzie przegraW - to raz jeden tylko. JAKUB Ostatnimi naszymi nabojami skropieni odstRpili, ale tam w dole siQ gromadzR i niedPugo wrTcR do szturmu - darmo, nikt losu przeznaczonego nie uszedP, od kiedy Uwiat Uwiatem. M_] Nie ma juS wiQcej kartaczy? JAKUB "Ani kul, ani lotek , ani Urutu - wszystko siQ przebiera nareszcie. M_] A wiQc syna mi przyprowadX, bym go raz jeszcze uUciskaP. J a k u b odchodzi. Dym bitwy zamgliP oczy moje -zda mi siQ, jakby dolina wzdymaPa siQ i opadaPa nazad #- skaPy w sto kRtTw PamiR siQi krzySujR - dziwnym szykiem takSe ciRgnR myUli moje. Siada na murze. CzPowiekiem byW nie warto - anioPem nie warto. - Pierwszy z archanioPTw po kilku wiekach, talk jak my po kilku latach bytu, uczuP nudQ w sercu swoim i zapragnRP #potQSniejszych siP. - Trza byW Bogiem lub nicoUciR. J a k u b przychodzi z O r c i e m. WeX kilku naszych, obejdX sale zamkowe i pQdX do murTwwszystkich, co spotkasz. JAKUB $BankierTw i hrabiTw, i ksiRSRt. Odchodzi M_] "ChodX, synu - poPTS tu rQkQ swojR na dPoni mojej - czoPem ust moich siQ dotknij - czoPo matki twojej niegdyU byPo "takiej samej bieli i miQkkoUci. ORCIO "SPyszaPem gPos jej dzisiaj, nim"zerwali siQ mQSe twoi do broni "- sPowa jej pPynQPy tak lekko jak wonie, i mTwiPa- YDziU wieczorem zasiRdziesz przy mnie.Z M_] Czy wspomniaPa choWby imiQ moje? ORCIO MTwiPa - YDziU wieczorem czekam na syna mego.Z M_] na stronie U koVca drogi czyS opadnie mnie siPa? - Nie daj tego, BoSe! - Za jednR chwilQ odwagi masz mnie wiQXniem twoim przez wiecznoUW caPR. gPoUno O synu, przebacz, Sem ci daP Sycie - rozstajemy siQ - czy wiesz, na jak dPugo? ORCIO WeX mnie i nie puszczaj - nie !puszczaj - ja ciQ pociRgnQ za sobR. M_] RTSne drogi nasze - ty zapomnisz o mnie wUrTd chTrTw anielskich, ty kropli rosy nie rzucisz mi z gTry. - OJerzy- Jerzy ! - O synu mTj ! ORCIO Co za krzyki - drSQ caPy - !coraz groXniej - coraz bliSej -"huk dziaP i strzelb siQ rozlega - godzina ostatnia, przepowiedziana, ciRgnie ku nam. M_] Spieszaj, spieszaj, Jakubie! Orszak hrabiTw i ksiRSRt przechodzi przez dolny dziedziniec- J a k u b z SoPnierzami idzie za nim. G[OS JEDEN %DaliUcie odPamki broni i biW siQ kaSecie. G[OS DRUGI Henryku, ulituj siQ ! TRZECI Nie gnaj nas sPabych, zgPodniaPych, ku murom! INNE G[OSY Gdzie nas pQdzR - gdzie? M_] do nich Na UmierW. do syna Tym uUciskiem chciaPbym siQ z tobR poPRczyW na wieki- ale trza mi w inszR stronQ. O r c i o pada trafiony kulR. G[OS W G\RZE Do mnie, do mnie, duchu czysty - do mnie, synu mTj! M_] Hej ! do mnie, ludzie moi ! Dobywa szabli i przykPada do ust leSRcego. Klinga szklanna jak wprzTdy - !oddech i Sycie uleciaPy razem. Hej ! tu - naprzTd - juS siQ "wdarli na dPugoUW szabli mojej - nazad, w przepaUW, syny wolnoUci! Zamieszanie i bitwa. Insza strona okopTw - sPychaWodgPosy walki - J a k u b rozciRgniQty na murze - MRS nadbiega, krwiR oblany. M_] !CTS ci jest, mTj wierny, mTj stary? JAKUB Niech ci czart odpPaci w piekleupTr twTj i mQki moje.- Tak mi, Panie BoSe, dopomTS! Umiera M_] rzucajRc paPasz NiepotrzebnyU ma dPuSej - !wyginQli moi, a tamci klQczRc wyciRgajR ramiona ku zwyciQzcom i bePkocR o miPosierdzie Spoziera naokoPo Nie nadchodzR jeszcze w tQ stronQ - jeszcze czas - odpocznijmy chwilQ. - Ha! juS $siQ wdarli na wieSQ pTPnocnR- "ludzie nowi siQ wdarli na wieSQpTPnocnR - i patrzR, czy gdzie nie odkryjR hrabiego Henryka. - Jestem tu - jestem - ale wy "mnie sRdziW nie bQdziecie. - Ja"siQ juS wybraPem w drogQ - ja stRpam ku sRdowi Boga. Staje na odPamku baszty, wiszRcym nad samR przepaUciR. WidzQ jR caPR czarnR, obszarami ciemnoUci pPynRcR do mnie, wiecznoUW mojR bez brzegTw, bez wysep, bez !koVca, a poUrodku jej BTg. jak"sPoVce, co siQ wiecznie pali - wiecznie jaUnieje - a nic nie oUwieca. Krokiem dalej siQ posuwa. BiegnR, zobaczyli mnie - JezusMaryja! - Poezjo, bRdX mi !przeklQta, jako ja sam bQdQ nawieki! - Ramiona, idXcie i przerzynajcie te waPy! Skacze w przepaUW. Dziedziniec zamkowy - P a n k!r a c y - L e o n a r d - B i a n c h e t t i na czele tPumTw - przed nimi przechodzR h r a b !i o w i e, k s i R S Q t a, z Sonami i dzieWmi, w PaVcuchach. PANKRACY Twoje imiQ ? HRABIA Krzysztof na Volsagunie. PANKRACY Ostatni raz go wymTwiPeU - a twoje? KSI_]i WPadysPaw, pan Czarnolasu. PANKRACY Ostatni raz go wymTwiPeU - a twoje? BARON Aleksander z Godalberg. PANKRACY Wymazane spoUrTd SyjRcych -idX! BIANCHETTI do Leonarda Dwa miesiRce nas trzymali, a nQdzny rzRd armat i lada jakie parapety. LEONARD Czy duSo ich tam jeszcze? PANKRACY OddajQ ci wszystkich - niech ich krew pPynie dla przykPadu Uwiata - a kto z was mi powie, gdzie Henryk, temu darujQ Sycie. R\]NE G[OSY ZniknRP przy samym koVcu. OJCIEC CHRZESTNY StajQ teraz jako poUrednik miQdzy tobR a niewolnikami twoimi - tymi przezacnego rodu obywatelami, ktTrzy, wielki czPowiecze, klucze #zamku ^wiQtej TrTjcy zPoSyli w rQce twoje. PANKRACY PoUrednikTw nie znam tam, gdzie zwyciQSyPem siPR wPasnR. - Sam dopilnujesz ich Umierci. OJCIEC CHRZESTNY CaPe Sycie moje obywatelskim byPo, czego sR dowody %niemaPe, a jeUlim siQ poPRczyP z wami, to nie na to, bym wPasnych braci szlachtQ... PANKRACY WziRW starego doktrynera - precz, w jednR drogQ z nimi! !]oPnierze otaczajR O j c a C h!r z e s t n e g o i niewolnikTw.Gdzie Henryk? - Czy kto z was nie widziaP go Sywym lub umarPym? - WTr pePny zPota za Henryka - choWby za trupa jego ! OddziaP zbrojnych schodzi z murTw, A wy nie widzieliUcie Henryka? NACZELNIK ODDZIA[U Obywatelu wodzu, udaPem siQ za rozkazem generaPa Bianchetti ku stronie zachodniej szaVcTw zaraz na poczRtku wejUcia naszego do fortecy i na trzecim zakrQcie bastionu ujrzaPem czPowieka rannego i stojRcego bez broni przy ciele drugie, go - kazaPem podwoiW kroku, by schwytaW - ale nim zdRSyliUmy, Tw czPowiek "zeszedP trochQ niSej, stanRP na gPazie chwiejRcym siQ i patrzaP chwilQ obPRkanym wzrokiem - potem wyciRgnRP rQce jak pPywacz, ktTry ma $daW nurka. i pchnRP siQ z caPejsiPy naprzTd - sPyszeliUmy wszyscy odgPos ciaPa spadajRcego po urwiskach - a oto szabla znaleziona kilka krokTw dalej. PANKRACY biorRc szablQ ^lady krwi na rQkojeUci - poniSej herb jego domu. To paPasz hrabiego Henryka - on jeden spoUrTd was dotrzymaP sPowa. - Za to chwaPa jemu, gilotyna wam. Geilerale Bianchetti, zatrudnij siQ zburzeniem wartowni i do pePnieniem wyroku. Leonardzie ! WstQpuje na basztQ z L e o n a r d e m. LEONARD Po tylu nocach bezsennych powinien byU odpoczRW, Mistrzu - znaW strudzenie nh rysach twoich. PANKRACY Nie czas mi jeszcze zasnRW, dzieciQ, bo dopiero poPowa pracy dojdzie koVca swojego zich ostatnim westchnieniem .- Patrz na te obszary - na te ogromy, ktTre stojR w poprzekmiQdzy mnR a myUlR mojR - trza zaludniW te puszcze - przedrRSyW te skaPy - poPRczyW te jeziora - wydzieliW grunt kaSdemu, by we dwTjnasTb tyle Sycia siQ !urodziPo na tych rTwninach, ile Umierci teraz na nich leSy. - Inaczej dziePo zniszczenia odkupionym nie jest. LEONARD BTg WolnoUci siP nam podda PANKRACY Co mTwisz o-Bogu - Ulisko tu od krwi ludzkiej. - CzyjaS to krew? - Za nami dziedziVce zamkowe - sami jesteUmy, a "zda mi siQ, jakoby tu byP ktoU trzeci. LEONARD Chyba to ciaPo przebite. PANKRACY CiaPo jego powiernika - ciaPo martwe - ale tu duch czyjU, panuje - a ta czapka - ten sam herb na niej - dalej, patrz, kamieV wystajRcy nad przepaUciR - na tym miejscu jerce jego pQkPo. LEONARD Bledniesz, Mistrzu. PANKRACY Czy widzisz tam - wysoko - wysoko? LEONARD Nad ostrym szczytem widzQ chmurQ pochyPR, na ktTrej dogasajR promienie sPoVca. PANKRACY !Znak straszny pali siQ na niej. LEONARD Chyba ciQ myli wzrok. PANKRACY !Milion ludu sPuchaPo mnie przed chwalR - gdzie jest lud mTj ? LEONARD !SPyszysz ich okrzyki - woPajR ciebie - czekajR na ciebie. , mTj 0 5rrkPᄁpyk&k:0DO/ PANKRACY #PlotPy kobiety i dzieci, Se siQ tak zjawie ma, lecz dopiero w ostatni dzieV. LEONARD Kto? PANKRACY #Jak sPup UnieSnej jasnoUci stoiponad przepaUciami - oburRcz wsparty na krzySu, jak na szabli mUciciel. - Ze splecionych piorunTw korona cierniowa. LEONARD Co siQ z tobR dzieje? co tobiejest? PANKRACY Od bPyskawicy tego wzroku chyba mrze, kto Syw. LEONARD Coraz to bardziej rumieniec zbiega ci z twarzy - chodXmy stRd - chodXmy - czy sPyszysz mnie? PANKRACY !PoPTS mi dPonie na oczach -- !zadPaw mi piQUciami Xrenice- oddziel mnie od tego spojrzenia, co mnie rozkPada w proch. LEONARD Czy dobrze tak? PANKRACY NQdzne rQce twe - jak u ducha, bez koUci i miQsa - przejrzyste jak woda - przejrzyste jak szkPo - przejrzyste jak powietrze. WidzQ wciRS! LEONARD Oprzyj siQ na mnie. PANKRACY Daj mi choW odrobinQ ciemnoUci! LEONARD O Mistrzu mTj! PANKRACY CiemnoUci - ciemnoUci! LEONARD Hej ! obywatele - hej ! bracia - demokraty, na pomoc !- Hej! ratunku - pomocy - ratunku! PANKRACY Galilaee vicisti! !Stacza siQ w objQcia L e o n a r d a i kona. klmnopqrstuvwxyz{|}~W. CH\R G[OS\W "Za to, SeU nic nie kochaP, nic !nie czciP prTcz siebie, prTcz !siebie i myUli twych, potQpion jesteU - potQpion na wieki. M_] "Nic dojrzeW nie mogQ, a sPyszQspod ziemi, nad ziemiR, po bokach westchnienia i Sale, wyroki i groXby ORCIO !On teraz podniTsP gPowQ, jakoty, Ojcze, kiedy siQ gniewasz - i odparP dumnym sPowem, jako ty, Ojcze, kiedy pogardzasz. CH\R G[OS\W Daremno - daremno - ratunku nie ma dla niego ni na ziemi, ni w niebie. G[OS JEDEN Dni kilka jeszcze chwaPy ziemskiej, znikomej, ktTrej mnie i braci moich pozbawili naddziady twoje - a potem zaginiesz ty i bracia twoi - i pogrzeb wasz jest bez dzwonTw SaPoby - bez Pkania przyjaciTP i krewnych - jako nasz byP kiedyU na tej samej skale boleUci . M_] Znam ja was, podPe duchy, marne ogniki, latajRce wUrTd ogromTw anielskich. Idzie kilka krokTw naprzTd. ORCIO Ojcze, nie zapuszczaj siQ w gPRb - na Chrystusa imiQ UwiQte zaklinam ciQ, Ojcze! M_] Wraca. Powiedz, powiedz, kogo widzisz? ORCIO To postaW... M_] Czyja? ORCIO !To drugi ty jesteU - caPy blady- spQtany - oni teraz mQczR ciebie - sPyszQ jQki twoje. Pada na kolana. Przebacz mi, Ojcze - matka poUrTd nocy przyszPa i kazaPa... Mdleje. M_] Chwyta go w objQcia. Tego nie dostawaPo. - Ha! dzieciQ wPasne przywiodPo mnie do progu piekPa ! - Mario "! nieubPagany duchu ! - BoSe ! iTy, druga Maryjo, do ktTrej modliPem siQ tyle! Tam poczyna siQ nieskoVczonoUW mRk i ciemnoUci. - Nazad! - MuszQ jeszcze walczyW z ludXmi - potem wieczna walka. Ucieka z synem. CH\R G[OS\W w oddali "Za to, SeU nic nie kochaP, nic !nie czciP prTcz siebie, prTcz !siebie i myUli twych, potQpion jesteU - potQpion na wieki. !Sala w zamku ^wiQtej TrTjcy - MRS - kobiety, dzieci, kilku !starcTw i hrabiTw klQczRcych !u stTp jego - O j c i e c C h r z e s t n y stoi w Urodku sala - tPum w gPQbi - zbroje zawieszone, gotyckie filary, ozdoby, okna. M_] Nie - przez syna mego - przez!SonQ nieboszczkQ mojR, nie - jeszcze raz mTwiQ - nie! G[OSY KOBIECE Zlituj siQ - gPTd pali wnQtrznoUci nasze i dzieci naszych- dniem i nocR strach nas poSera. G[OSY Mi]CZYZN Jeszcze pora - sPuchaj posPa -nie odsyPaj posPa. OJCIEC CHRZESTNY CaPe Sycie moje obywatelskim byPo i nie zwaSam na twoje !wyrzuty, Henryku. - JeUlim siQ podjRP urzQdu poselskiego, !ktTry w tej chwili sprawujQ, toSe znam wiek mTj i ceniW umiem caPR wartoUW jego. - Pankracy jest reprezentantem obywatelem, Se tak rzekQ... M_] Precz z oczu moich, stary! Na stronie do J a k u b a. PrzyprowadX tu oddziaP naszych. J a k u b wychodzi - kobiety powstajR i pPaczR - #mQSczyXni siQ oddalajR o kilkakrokTw BARON ZgubiPeU nas, Hrabio. DRUGI Wypowiadamy ci posPuszeVstwo. KSI_]i Sami uPoSymy z tym zacnym obywatelem warunki poddania zamku. OJCIEC CHRZESTNY Wielki mRS, ktTry mnie !przysPaP, obiecuje wam Sycie, "bylebyUcie przyPRczyli siQ do niego i uznali dRSenie wieku KILKA G[OS\W Uznajemy - uznajemy. M_] KiedyUcie mnie wezwali, przysiRgPem zginRW na tych murach - dotrzymam - i wy wszyscy zginiecie wraz ze mnR Ha ! chce siQ wam SyW jeszcze! Ha ! zapytajcie ojcTw waszych, po co gnQbili i panowali ! do Hrabiego A ty, czemu uciskaPeU poddanych? do drugiego A ty, czemu przepQdziPeU wiek mPody na kartach i podrTSach daleko od Ojczyzny? do innego Ty siQ podliPeU wySszym, gardziPeU niSszymi. do jednej z kobiet DlaczegoSeU dzieci nie wychowaPa sobie na obroVcTw- na rycerzy? - "Teraz by ci siQ zdaPy na coU. -AleU kochaPa ]ydTw, adwokatTw - proU ich o Sycie teraz. Staje i wyciRga ramiona. Czego siQ tak Upieszycie do haVby - co was tak nQci, by upodliW wasze ostatnie chwile?- NaprzTd raczej ze mnR, naprzTd, MoUci Panowie, tam, gdzie kule i bagnety - nie tam, gdzie szubienica i kat milczRcy, z powrozem w dPoni na szyje wasze. KILKA G[OS\W Dobrze mTwi - na bagnety ! INNE G[OSY KawaPka chleba juS nie ma. KOBIECE G[OSY Dzieci nasze, dzieci wasze! WIELE G[OS\W PoddaW siQ trzeba - ukPady - ukPady! OJCIEC CHRZESTNY !ObiecujQ wam caPoUW, Se tak $rzekQ, nietykalnoUW osTb i ciaP waszych. M_] "PrzybliSa siQ do O j c a C h r ze s t n e g o i chwyta go za piersi. #^wiQta osobo posPa, idX skryW siwR gPowQ pod namioty przechrztTw i szewcTw, bym jR krwiR twojR wPasnR nie zmazaP. Wchodzi oddziaP zbrojnych z J a k u b e m. Na cel mi wziRW to czoPo zorane zmarszczkami marnej nauki - na cel tQ czapkQ "wolnoUci, drSRcR od tchnienia !sPTw moich, na tej gPowie bez mTzgu. Ojciec Chrzestny siQ wymyka. WSZYSCY razem ZwiRzaW go - wydaW Pankracemu! M_] Chwila jeszcze, MoUci Panowie!Chodzi od jednego SoPnierza do drugiego. !Z tobR, zda mi siQ, wdzieraPemsiQ na gTry za dzikim zwierzem - pamiQtasz, wyrwaPem ciQ z przepaUci. do innych Z wami rozbiPem siQ na skaPach Dunaju - Hieronimie, Krzysztofie, byliUcie ze mnR na Czarnym Morzu. do innych Wam odbudowaPem chaty zgorzaPe. do innych WyUcie uciekli do mnie od zPego pana. - A teraz mTwcie - pTjdziecie za mnR czy zostawicie mnie samego, ze Umiechem na ustach, Sem wpoUrTd tylu ludzi jednego czPowieka nie znalazP? WSZYSCY Niech Syje hr. Henryk - niech Syje! M_] !RozdaW im, co zostaPo wQdliny i wTdki - a potem na mury WSZYSCY ]O[NIERZE WTdki - miQsa - a potem na mury! M_] "IdX z nimi, a za godzinQ bRdX gotTw do walki JAKUB Tak mi, Panie BoSe, dopomTS! G[OSY KOBIECE Przeklinamy ciQ za niewiniRtkanasze! INNE G[OSY Za ojcTw naszych INNE G[OSY Za Sony nasze! M_] A ja was za podPoUW waszR. Wychodzi. Okopy ^wiQtej TrTjcy - trupy naokoPo - dziaPa potrzaskane-broV leSRca na ziemi - tu i Twdzie biegnR SoPnierze - MRS oparty o szaniec, J a k u b przy nim. M_] szablQ chowajRc do pochwy Nie ma rozkoszy, jak graW w niebezpieczeVstwo i wygrywaWzawSdy, a kiedy nadejdzie przegraW - to raz jeden tylko. JAKUB Ostatnimi naszymi nabojami skropieni odstRpili, ale tam w dole siQ gromadzR i niedPugo wrTcR do szturmu - darmo, nikt losu przeznaczonego nie uszedP, od kiedy Uwiat Uwiatem. M_] Nie ma juS wiQcej kartaczy? JAKUB "Ani kul, ani lotek , ani Urutu - wszystko siQ przebiera nareszcie. M_] A wiQc syna mi przyprowadX, bym go raz jeszcze uUciskaP. J a k u b odchodzi. Dym bitwy zamgliP oczy moje -zda mi siQ, jakby dolina wzdymaPa siQ i opadaPa nazad #- skaPy w sto kRtTw PamiR siQi krzySujR - dziwnym szykiem takSe ciRgnR myUli moje. Siada na murze. CzPowiekiem byW nie warto - anioPem nie warto. - Pierwszy z archanioPTw po kilku wiekach, talk jak my po kilku latach bytu, uczuP nudQ w sercu swoim i zapragnRP #potQSniejszych siP. - Trza byW Bogiem lub nicoUciR. J a k u b przychodzi z O r c i e m. WeX kilku naszych, obejdX sale zamkowe i pQdX do murTwwszystkich, co spotkasz. JAKUB $BankierTw i hrabiTw, i ksiRSRt. Odchodzi M_] "ChodX, synu - poPTS tu rQkQ swojR na dPoni mojej - czoPem ust moich siQ dotknij - czoPo matki twojej niegdyU byPo "takiej samej bieli i miQkkoUci. ORCIO "SPyszaPem gPos jej dzisiaj, nim"zerwali siQ mQSe twoi do broni "- sPowa jej pPynQPy tak lekko jak wonie, i mTwiPa- YDziU wieczorem zasiRdziesz przy mnie.Z M_] Czy wspomniaPa choWby imiQ moje? ORCIO MTwiPa - YDziU wieczorem czekam na syna mego.Z M_] na stronie U koVca drogi czyS opadnie mnie siPa? - Nie daj tego, BoSe! - Za jednR chwilQ odwagi masz mnie wiQXniem twoim przez wiecznoUW caPR. gPoUno O synu, przebacz, Sem ci daP Sycie - rozstajemy siQ - czy wiesz, na jak dPugo? ORCIO WeX mnie i nie puszczaj - nie !puszczaj - ja ciQ pociRgnQ za sobR. M_] RTSne drogi nasze - ty zapomnisz o mnie wUrTd chTrTw anielskich, ty kropli rosy nie rzucisz mi z gTry. - OJerzy- Jerzy ! - O synu mTj ! ORCIO Co za krzyki - drSQ caPy - !coraz groXniej - coraz bliSej -"huk dziaP i strzelb siQ rozlega - godzina ostatnia, przepowiedziana, ciRgnie ku nam. M_] Spieszaj, spieszaj, Jakubie! Orszak hrabiTw i ksiRSRt przechodzi przez dolny dziedziniec- J a k u b z SoPnierzami idzie za nim. G[OS JEDEN %DaliUcie odPamki broni i biW siQ kaSecie. G[OS DRUGI Henryku, ulituj siQ ! TRZECI Nie gnaj nas sPabych, zgPodniaPych, ku murom! INNE G[OSY Gdzie nas pQdzR - gdzie? M_] do nich Na UmierW. do syna Tym uUciskiem chciaPbym siQ z tobR poPRczyW na wieki- ale trza mi w inszR stronQ. O r c i o pada trafiony kulR. G[OS W G\RZE Do mnie, do mnie, duchu czysty - do mnie, synu mTj! M_] Hej ! do mnie, ludzie moi ! Dobywa szabli i przykPada do ust leSRcego. Klinga szklanna jak wprzTdy - !oddech i Sycie uleciaPy razem. Hej ! tu - naprzTd - juS siQ "wdarli na dPugoUW szabli mojej - nazad, w przepaUW, syny wolnoUci! Zamieszanie i bitwa. Insza strona okopTw - sPychaWodgPosy walki - J a k u b rozciRgniQty na murze - MRS nadbiega, krwiR oblany. M_] !CTS ci jest, mTj wierny, mTj stary? JAKUB Niech ci czart odpPaci w piekleupTr twTj i mQki moje.- Tak mi, Panie BoSe, dopomTS! Umiera M_] rzucajRc paPasz NiepotrzebnyU ma dPuSej - !wyginQli moi, a tamci klQczRc wyciRgajR ramiona ku zwyciQzcom i bePkocR o miPosierdzie Spoziera naokoPo Nie nadchodzR jeszcze w tQ stronQ - jeszcze czas - odpocznijmy chwilQ. - Ha! juS $siQ wdarli na wieSQ pTPnocnR- "ludzie nowi siQ wdarli na wieSQpTPnocnR - i patrzR, czy gdzie nie odkryjR hrabiego Henryka. - Jestem tu - jestem - ale wy "mnie sRdziW nie bQdziecie. - Ja"siQ juS wybraPem w drogQ - ja stRpam ku sRdowi Boga. Staje na odPamku baszty, wiszRcym nad samR przepaUciR. WidzQ jR caPR czarnR, obszarami ciemnoUci pPynRcR do mnie, wiecznoUW mojR bez brzegTw, bez wysep, bez !koVca, a poUrodku jej BTg. jak"sPoVce, co siQ wiecznie pali - wiecznie jaUnieje - a nic nie oUwieca. Krokiem dalej siQ posuwa. BiegnR, zobaczyli mnie - JezusMaryja! - Poezjo, bRdX mi !przeklQta, jako ja sam bQdQ nawieki! - Ramiona, idXcie i przerzynajcie te waPy! Skacze w przepaUW. Dziedziniec zamkowy - P a n k!r a c y - L e o n a r d - B i a n c h e t t i na czele tPumTw - przed nimi przechodzR h r a b !i o w i e, k s i R S Q t a, z Sonami i dzieWmi, w PaVcuchach. PANKRACY Twoje imiQ ? HRABIA Krzysztof na Volsagunie. PANKRACY Ostatni raz go wymTwiPeU - a twoje? KSI_]i WPadysPaw, pan Czarnolasu. PANKRACY Ostatni raz go wymTwiPeU - a twoje? BARON Aleksander z Godalberg. PANKRACY Wymazane spoUrTd SyjRcych -idX! BIANCHETTI do Leonarda Dwa miesiRce nas trzymali, a nQdzny rzRd armat i lada jakie parapety. LEONARD Czy duSo ich tam jeszcze? PANKRACY OddajQ ci wszystkich - niech ich krew pPynie dla przykPadu Uwiata - a kto z was mi powie, gdzie Henryk, temu darujQ Sycie. R\]NE G[OSY ZniknRP przy samym koVcu. OJCIEC CHRZESTNY StajQ teraz jako poUrednik miQdzy tobR a niewolnikami twoimi - tymi przezacnego rodu obywatelami, ktTrzy, wielki czPowiecze, klucze #zamku ^wiQtej TrTjcy zPoSyli w rQce twoje. PANKRACY PoUrednikTw nie znam tam, gdzie zwyciQSyPem siPR wPasnR. - Sam dopilnujesz ich Umierci. OJCIEC CHRZESTNY CaPe Sycie moje obywatelskim byPo, czego sR dowody %niemaPe, a jeUlim siQ poPRczyP z wami, to nie na to, bym wPasnych braci szlachtQ... PANKRACY WziRW starego doktrynera - precz, w jednR drogQ z nimi! !]oPnierze otaczajR O j c a C h!r z e s t n e g o i niewolnikTw.Gdzie Henryk? - Czy kto z was nie widziaP go Sywym lub umarPym? - WTr pePny zPota za Henryka - choWby za trupa jego ! OddziaP zbrojnych schodzi z murTw, A wy nie widzieliUcie Henryka? NACZELNIK ODDZIA[U Obywatelu wodzu, udaPem siQ za rozkazem generaPa Bianchetti ku stronie zachodniej szaVcTw zaraz na poczRtku wejUcia naszego do fortecy i na trzecim zakrQcie bastionu ujrzaPem czPowieka rannego i stojRcego bez broni przy ciele drugie, go - kazaPem podwoiW kroku, by schwytaW - ale nim zdRSyliUmy, Tw czPowiek "zeszedP trochQ niSej, stanRP na gPazie chwiejRcym siQ i patrzaP chwilQ obPRkanym wzrokiem - potem wyciRgnRP rQce jak pPywacz, ktTry ma $daW nurka. i pchnRP siQ z caPejsiPy naprzTd - sPyszeliUmy wszyscy odgPos ciaPa spadajRcego po urwiskach - a oto szabla znaleziona kilka krokTw dalej. PANKRACY biorRc szablQ ^lady krwi na rQkojeUci - poniSej herb jego domu. To paPasz hrabiego Henryka - on jeden spoUrTd was dotrzymaP sPowa. - Za to chwaPa jemu, gilotyna wam. Geilerale Bianchetti, zatrudnij siQ zburzeniem wartowni i do pePnieniem wyroku. Leonardzie ! WstQpuje na basztQ z L e o n a r d e m. LEONARD Po tylu nocach bezsennych powinien byU odpoczRW, Mistrzu - znaW strudzenie nh rysach twoich. PANKRACY Nie czas mi jeszcze zasnRW, dzieciQ, bo dopiero poPowa pracy dojdzie koVca swojego zich ostatnim westchnieniem .- Patrz na te obszary - na te ogromy, ktTre stojR w poprzekmiQdzy mnR a myUlR mojR - trza zaludniW te puszcze - przedrRSyW te skaPy - poPRczyW te jeziora - wydzieliW grunt kaSdemu, by we dwTjnasTb tyle Sycia siQ !urodziPo na tych rTwninach, ile Umierci teraz na nich leSy. - Inaczej dziePo zniszczenia odkupionym nie jest. LEONARD BTg WolnoUci siP nam podda PANKRACY Co mTwisz o-Bogu - Ulisko tu od krwi ludzkiej. - CzyjaS to krew? - Za nami dziedziVce zamkowe - sami jesteUmy, a "zda mi siQ, jakoby tu byP ktoU trzeci. LEONARD Chyba to ciaPo przebite. PANKRACY CiaPo jego powiernika - ciaPo martwe - ale tu duch czyjU, panuje - a ta czapka - ten sam herb na niej - dalej, patrz, kamieV wystajRcy nad przepaUciR - na tym miejscu jerce jego pQkPo. LEONARD Bledniesz, Mistrzu. PANKRACY Czy widzisz tam - wysoko - wysoko? LEONARD Nad ostrym szczytem widzQ chmurQ pochyPR, na ktTrej dogasajR promienie sPoVca. PANKRACY !Znak straszny pali siQ na niej. LEONARD Chyba ciQ myli wzrok. PANKRACY !Milion ludu sPuchaPo mnie przed chwalR - gdzie jest lud mTj ? LEONARD !SPyszysz ich okrzyki - woPajR ciebie - czekajR na ciebie. , mTj 0 5rrkPᄁpyk&k{AgB@k0k{AAN@`kI_@((PP p@  BP*Jp|v@@@@@@@@@@ P @@@@@ pp ` p @pp(H @p @@ppppx @@@@```` @@@@ <B@< PPP8DD88DD<`DDDl8DD8 8DD8 p@  xDDD((( UUUU""HH00HHD( @@@@@ @@@@@@@@@@pxxppxxpp0@@@@@@p`pp@@@@@@ ` ppxxp@ @@@@@@0xPPP DP PPPP  @ @@@@@@@  @@@@@@@ P?? 8pqc9999ssss88~~8888?99;g?9999g9q98sq>?999H@&@@ 4 DCL$$ll$$$$  "@@@@G$ 4""F$   BB~@Aa 0AABFYlDB`4,HHHH@H $?,2&BBؐHp?   " ` `       4&bQB0, >0!?@@@@`@@@pppxt  @ pp p@   pp  @HH@@P`@@x8DD8  @@ p@  PPP  pp@@@@@@ x8DD8 PPP pp `  @@@ pxx P p@ 0@  π|~88|=><<<<<<<<<<<<<<<<<<<xx||<|<|xaCCG>p{3>|> 8<< |<<<<|<<<<~~?xp0`p88p?>x8pp`0`@<<xppp  8p<8p00=>0888xxx|<?0@p