.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBAHٟHYHdAD dT,0Q 4 4:9Q 4 4:N8Q 4 4: S 4:8  0S`H`hH`/.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBA 0Uih7 RUD@ 0X@ q`PUUQ HAptbd5Q1QUUQl)`D` P@ @I Hps'6FTQE%In@p`P+5@;7g;#Oh(qF&PRQ oOwww.a$PcWЏ`^&'_ ?dP@*Q?piIp`5SQUEU`ߖ_p`_c~P?@G@FTtU4b_`dHpw6fP0;UhGsPpIwrF@TPAUE@?c@`@wGfaUP ?Ph`tp@ff1UU$b!o{׀(2?ulB_a{%aQbrf>)< ^ 5~C?B{A H7p6 `^Q5UU@IFtrdUQE@??faUR0U?@)A)(wJfZS00%1[1F!wpfU!U UU4AwwGf~_ @DwfaS#P`@A0PU@k_ ! T?2ifa$UEDQ$!?^%^?#I@hwttFbBEqA  wBd@Q@biq_TR0BC?ww??QbTUBU4$??dQC!?ۙA_swwbE3_Ai~$_~`1P0S$I`QiÆqw 6UT'@i `h`GGGf&A%`iݑhHq#FF]E$E~a Iqi!GOETHH#`P1a C@q@81b@r6F0`ffPFR??01?HB*i8btwa79*Q@ _ TPp#```0w%FS ?`0660SS R8 DqF6 Qy@`p?TPU4q? ~@  7 _0\/zz @0H??*kp3$$$$RSSC4FF%RteC4VG%RddC455%BBBBX=RJZ9gs{X=LJZ1gs{gCClC)C] 𵆰KN$kIHRR!B!GOys@-h$U`!!4, W@  7B  ?' xG 7(9"HBa8dI# h@C8!> - @'% x 7 / ' L '` h #@ Hx( GhCXC C2C J'PhR{3:3z;@* 9+ѐpGhC񵂰 )Hh.8PCpR(0 9 B %($EHh( "B"1# .1o0:0z!@4B Hh ))IBIIIBIIAG1hCHIh h`B@@#@Oi#B i1a)ۉ HaaI ` !@CpGhCCC!"R( KR(HQ1B !HpG0  #GK *KK#A#CETS0 \ ,!!1BCR0(۰pG0*A A"I2 "HpG@I" pG@NhH1iCA@@ 0a xA(h (ya` h 7B  ?'! 1@#BHМC` GC "JI# h@#[B EHpEI hO#'<pK $x#Cp"Cp8< $Qx9K!CQph !#B!`4I`4I3IMH`$] h`!!4,*L C8a!Lhi@Hhh (ڠ!I!IXH` 8@H8@$( 2`!4 ,L C I  IMGC2lCC `8` $M/`U/ HC(a/ / ` Ӯh/ѰI/IX` @/(/ H @O8CGC h`` G G Oh 0*2Rh"B"]GCK"hB"%0NGCB828!RGOFFONwith RONOFFSLOWMO5min10min30minOFFIIIIIIIIIIIIIIINormalTurboCrapProtGBAGBPNDS1P2PLink2PLink3PLink4PBlackGreyBlueNoneYellowGreyMulti1Multi2ZeldaMetroidAdvIslandAdvIsland2BaloonKidBatmanBatmanROTJBionicComCV AdvDr.MarioKirbyDK LandDMGMGBSGBCGBAGBAuto Goomba Pogoomba ' I" ;`AHx('@I XhF? @HAIx XiFhFiF" F;O @ 2 2 > GPowered by XGFLASH2.com 2005uChav2.2 on wC`C`B autofire: A autofire: 2`Controller: Display->Other Settings->Link TransferSleepRestartSave State->Load State->Manage SRAM->Exit Q" 6h:H;Ix X:hFiF 8H8Ox8:XhFiF 6L7Ix X6hFiF x4I X4hFiF 4H4h :XhFiF y0:XhFiF /H/x:XhFiF /H/hhFiF G Other Settings(`VSync: _`FPS-Meter: C`Autosleep: `EWRAM speed: 2Swap A-B: Autoload state: (Goomba detection: PaGame Boy:  " HIh XhFIiF 7HIx XhFfOKBa  @&60`.CH p ;pAH[#  >Np00Xp!000pp@;p#C3H&1H1A1HA(1%H&V f>Й(`]0 Z&v  # 06N<,$$ 4D=- Hh. 47?/ JGgCTCC brac#\T3:рpG H!I LhB 8hB <`x`Gg1W!"Cxx;Cx?;Cx?;CY02*ۀpG e") |"* wZ'?рG Write error! Memory full. Delete some games.1K1Oh#[<f'BC#fB7B+) #[B 5 (92>.'C.`h`=- 9*d'C'``` I02 `!Ip02B @I9 GCg^)2:p01ypG "S!H9 !7< 9< !7< }9 79 G00:00:00 - 00/00kKCIh h&1+AL! + + h)89B)) !`  Y'# ` B )"B" 0 1_Bѡh7  &.ѽB  i"2 D/"3 =( ("B" 0." )7 (" H` `GCgPush SELECT to deleteSave state:Load state:Erase SRAM:CKL(#[30 g``Hh`Hh2`HOx(8I Hh1.1"8NGg0CPCuCgCTC LjF ` (ќG  "! h-!h8BH ` 8@jF (H8@C #L!:#k LjF `  @"! h("! h 8@jF H8@GgCd#C% I NBh3B1` *I `GgCIh" J)0% )>hI`GgCH#h@pGlC( Hh/jF!(HhGPCTC(јG ") O#!";HhjF!v( "!6( g Saving.gPC(4! N(-h()!D("#[M0"#K!I H631!"H`!8Gg0!HKJ?"!GgA(< Hx8Hhw! ! -hB "RIH<// "Ah J00""RIH"GdCPCHx"Hh-jF! (hBE"R I HjF!8(zGdCPC  .MiF(`(G @&h%(B(!{%mH5hB#[B I") `%5<- M"!(h)h8BH(` 8@iF ( H8@CpC ROM not found.I(IjF! ("L#[0" IHhqHhHqHIx xCI x CI xICqHxHhO`/"! #[0"Gg0g8\_C(C_dCPC(!jF! (Jy`Ay J`y Jp!@ Jp!@ J#pI@@ pG8\_C(C_&O(C !I%=p70BjF! Z(L#[0"IHJhqHhHqHxqxyCq/`"! #[0"Gg0g8\_CC8O8J9j `%3L.S][D/7>W S BՉ-63CCBiсщ) щIaZ %KB$H!!с!C P CKBH!KBH!KBPh(Е`h(Аh8`HH8bH#CpG!`Q`сQ`gC @0&@  HKhB Hx( H! I CII#CpGC0vC CB0ӄFR) xp@Iу:Ӱɸ:Ұ 2 p Cp p p xpI@R`FpG CCXPpGR\TpG/Y@P@ KRB#BBRB[AB Z@P@Y@pGGGGG G(G0G8G CфF0 LC+@# @pB0`FpG xpI[*pG2x+ x1p2+pG/KRB#BBRB[ABpGFCˀ  xx[IR gFpGFRp@: C C  :ӁTR`FpGxG0`B @ @   !QR B0`BaB/F C ӰL;C+@рҰ xpI@+ R`FpG p@R`FpGxG--N< \/ Divide by zero///4 ,P$PP //38//1e "" \  /\ \$/< }Ϡ0\ }Ϡ@\  @0}ϠP\ // XTS4xVͫ0 FhnzZ~h2 0;.Yk  RT;h;h;h;;;T; T; = = =<<<<<===<<<<<<" =l=H=T; O-<04 +**)HAIB*@/@GPO|xt,`- .{H x@@44P,T(X$\ㄔGO 2 ZB^?O/pD-逡$ b(`4@ 0 PPQ0S$pD/XCP ` w9`9@9,C BB4Cx0@P`x404x40x4L-`ጠ匰Z @O PPQP$T0IE?@  L/xxxx h>P`@: ;;,'t,C2\+phà`àbàcàdàeàhàiàlàmàpàrà`sàtàu` àxàyà|à}ààà`bcdehilmprs`tu` xy|}wxFFFG8GhGGG H(??(@@(AA(B?(M3"o{3"o{3"o{3"o{UUUUUUUUUUUUUUUUUUZJZcUUUތk)ZcZJggU F%)YZJZcޢBk{URZJ!1sJ!!scR)祥{))Bu)ksJ!!scR)祥{))BތZsJ!!kkcB{))BȐPDBRRRRZZk{!BRZ{9RZ{9RZ{9Zk{!Bε!)99JZ9ﭥkZZB猥BRkRRRBZޜkf!BRUURBΌZR>sB3 wx#5 ZM`) UUUѩQH%GGM[jcBs{!%   @h*>` ; 8L 50@  ,$ /P-"P-p???????-???/@-L =@P 1 @@@0S@/0S@/                  @-BJRZbjrz "&.B1.07, T\ 0P@0/P00/$0/  R 0/޼ DP`l  0܀P:O-@PB A  ᠀堐cp@DA`PPP` \ EX P: O 0@-S"I 0  \0 Π0 S( 000 Q@@Ao 0!CexV4-$2X$QP$? @P,,0 R :Q0A 2 --N< \  Divide by zero!"!!"!"!!""!!"!""""!"!!""!!"!""""!!!!!!""""!"!!"!!!!!!!"!!""!!"!!!!!!!"""""!!"!!!!!!!!!!!!!0CFGNINTENDOxG[?xGbxGDxG\?xGZxGxG\xG xGxGxGexGxGqxGxGXTW@XTW@XTWXXTW$ %Ƞ B.瀀XTWX XTW2T12@XTW21TE112@XTWX\ကXTW0@2#D#@XTWČ~ B. B.XTW'1p2#!2XTW%Ƞ +LကXTWXE XTWe\2T12eT@XTWe\21TE112eT@XTWTXကXTW0L2#@#L@XTW$ PI@XTWhXTW$ &Ƞ B.瀀XTWh XTW2d12@XTW21dF112@XTWhlကXTW0E@2#@XTWXTW'1p2#!2XTW&Ƞ +LကXTWhF XTWfl2d12fd@XTWfl21dF112fd@XTWdhကXTW(0d@2E@XTW@HXTWxXTW$ 'Ƞ B.x XTWx XTW2t12@XTW21tG112@XTWx|ကXTWD QDR T"@ 22#1@XTW@T 2231@XTW@HXTW'1p2#!2XTW'Ƞ +xLကXTWxG XTWg|2t12gt@XTWg|21tG112gt@XTWtxကXTWD$ 2@XTW@HXTW|XTW$ 'Ƞ B.xG XTW||倀XTW'Ƞ + 212  B.XTW'Ƞ + 21@112  B.XTW'Ƞ B.XTW12@XTW@HXTW|'1p2#!2XTW'Ƞ +xGLကXTW|@|倀XTW2D12@XTW21DD112@XTWLကXTW22#@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTW'Ƞ +X\ကXTWXP@XTWT%T@XTWT&T\@XTWTP@XTWT'T\@XTWTP@XTW'Ƞ +TXကXTWT$T@XTWh`@XTWhd@XTWhd@XTWh`@XTWhd@XTW'Ƞ +hlကXTWh`@XTWd%dl@XTWd`@XTWd&d@XTWd'dl@XTWd`@XTW'Ƞ +dhကXTWd$d@XTWxp@XTWxt@XTWxp@XTWxt@XTWxt@XTW'Ƞ +x|ကXTWxp@XTWt%t|@XTWtp@XTWt&t|@XTWtp@XTWt't@XTW'Ƞ +txကXTWt$t@XTW% 'Ƞ B.瀀XTW%'Ƞ B.瀀XTW& 'Ƞ B.瀀XTW&'Ƞ B.瀀XTW' 'Ƞ B.瀀XTW'Ƞ  B.瀀XTW PI@XTW@H$ 'Ƞ B.瀀XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTW'Ƞ +LကXTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW'Ƞ +$L02!2XTW$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW'Ƞ + (!$@02!2XTW(!$@02!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW'Ƞ +$LT02 2#!2XTW$@T02 2#!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW'Ƞ + 2##?$@2# 2#D1!2XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW'Ƞ +2L1XTW2@1@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW'Ƞ +0L41XTW@1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW'Ƞ +0L1XTW0@1@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW'Ƞ +$ T02 2#!2XTW$T02 2#!2@XTWg XTW|Ě -,XȌ,Ȍ|ĊTXXTW XTW -XTWa XTW%|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$L02!2XTWI|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWXTW@H|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -XTWXTWXTW I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Qf  -XTW (!$@02!2XTWI XTW|Ě -,hȌ,Ȍ|ĊdhXTWJ XTW XTW&|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$LT02 2#!2XTWIOhXTWXTW}XTW 2##?$@2# 2#D1!2XTWI& $ XTW|Ě -,xȌ,Ȍ|ĊtxXTW%( $ v뀀XTW'|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW2L1XTWI |(!|02 "2XTW' -@XTWČ$  B.XTW0L41XTWI( LXTW|Ě -,Ȍ,HȌ|ĊL0P ;XTW%( oLကXTW@XTW  $|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q8 XTW0L1@XTWI0s|(!x02 "2XTW|t倀XTWČ +LXTW|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -H@H$ T02 2#!2XTWI80O- ģij,F.  !#RO/#>5:5`   h/<<3   4# R $# ,/  /"P" R" B4 4@ FxGQEĊQEĊ x ĊG @ĊQEOĊ$ P P@ $ @: $  vR $ $@ H  P  X ` @ I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWPFPFh>P01// \J" 3--:--. .:::::::.TA`AlAxAA:AAAAAAAAA:B B,B8BDBPB\B:::::::::BBBBBBBBBBBBBBBB@56d6677:477778::::::::::-::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: \(UWQL \UWQLRead from OAM. Wrote to OAM. \J2--:----:::::::-<@H@T@`@l@:x@@@@@@@@@:A AA$A0A  ˌ  ˌLT!L t >  ˌ  +xxxxSNtuuh>Ix^Z!`@@&9_9_9_9_`?DDDD@ D H L P T X T X  PO4OdO::::(;|;;;-<;:: v  (;=L<$<!Q@-U@ nO4rOP$ P$ P$ P$ P$ (;<<: 9: =0=:+ P CSv(;\=;;?(;=<:(;=::C9@-0<<<<8$@DA$HLI -$@DHL$T?99 0Px h8Tx0`|  P 8Lt@`4PhH 4 ` |       8 P l        4 P |        @ X t       $ @ X t       <X p0\(<Pdx @l4p$`(\$THH0Lh ,Hh(Dd0d<l (ldlBDTl$ X h P$     !(!d!!!!!0"X"""""#<#T#### $ $$$$:::::::(::::8 ;;D+bkGG@@>BEoE>B>RG>Uff s nٙgcnܙ3>CLAS GULIWER 003rSCopyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. >P Q1b͛ >a>&> > ͜:\ BS ( O>ͧ ͮ Ϳ ͮ G ͮ Q|r>>xE>@A>>@ v(́ Vw cog_ 9W -O G  < >O < >Oͳ S  (((# ("(*( */͘^# = >O| < >O|!>w# !6# 6#6# ! 6#6# 6# B͜ w  O> O͜Oͮ < 8>   G3 8  3 8 #@w    (=> O> >O͜Oͮ 0< O  ͟ w  ͮ y  {   G3  3  O w  ͮ y  > > >>!>A!@}|!* a* OG> > >>>!>A!@}|- = 3  -(>(>ʘ 3  u,#> >(og #F+Nx<(,x ͷ ͮ Q>$(>ͯ ͮ Q> (!В@(=3 y !В@y( 3 y >G ͮ Q O> |y (((( ($((!p(! !!!!~"  ! (q! (j!H (c!p (\! (U! (N! (G! (@! (9!: (2!b (+! &! !! ! !a* Przewi Wers Str. Roz. Wsz Liiku: Rivi Sivu Kapp LopBlttern: Zeil Seit Kapt AlleDfiler: Ligne Page Chap ToutScrolla: Rad Sida Kap Hela Lista: Linea Pagina Cap. Tutto Blader: Lijn Blad Hfdst Alles Bla: Linje Side Kap Alle Despl.: Lnea Pgina Cap. Todo Mudar: Linha Pagina Cap. Tudo Despl.: Lnia Plana Cap. Tot G<8-(>> 7 > O O ( u> 7 => G!x(~# * !6# x y!(#!@(!(!(!@y(=]T! P* P* P* P* > >A! y( >"" " N"O">A> >A! y( *GN 6*GO . * >!A 3  > >A!   # A! @6# x !~#(  o&MD)))  0( 8 V#F#' y z_k&)}o ! {(8=xw#wyw#wˇ@@>@>GHI!`>" " !` y(=> W>'('('(y !`Q'('('((,>O!`>" x >" x `>" x >Ow#<  6# !>"< ! "< !@6# ! 6# !>("< !  "< ́> /7G>/Gx>0(>>$ x >$@(D ɇƀhiA * >hiA * >h@iA * ɇƀjkA * >jk@A * ==|================<=MBFONTMonospaced @@@@@@@``@ @ @@@`@@ @@@@@ @ @@@@@ @`@ @@@ࠠ@@@@@ @ `   ࠠ @@ࠠࠠࠠ @@ @ @@ @ @ @@@ࠠࠠࠠ@@@@@ ࠠࠠ@@ࠠࠠ ࠠ @@@@@@@@@@@@ @@@`@@@@@`@@@ ` `@@  ࠠ ࠠ`@@@@@ࠠ @@@@@@ @@@@@@@ ࠠࠠࠠࠠ  @`@@@ @@  @ @@@@ @@@@@@@@@ @@`@`@ࠠ@`@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@  @@ @ ࠠ@ @ @ @ࠠ @@`@@@@ @ @ @ ࠠ@ @ @ @@@@@@@@@@ࠠࠠ0@@@@@@   @@  @ @@@@ @@@`@@@@@@ @ @@@@ @@@ @` @ @@ @@`@@@ @ @ @@@ @@@@@@@@ࠠ @ࠠ@ࠠ@ࠠ@ࠠPࠠࠠ@ࠠࠠ@ @@ @@@@  @ @ P  @  @@ @ @ @@@@@@@@@@@@@@@@@  @ࠠ@ @ࠠ@Pࠠ@@@ @@ @  MBFONTVariable pitch PPPPP x(  @ࠠ@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@ @ `   ࠠ @@ࠠࠠࠠ @@ @@ @ @ @@@ࠠࠠࠠ@@@@@ بȨࠠࠠࠠ ࠠ @@@@@@@P@@@@ @@@@@@ @@@@@@@ ࠠ ࠠ`@@@@@ࠠ @@@@@@ࠠ@@ࠠࠠ` ࠀ @P@  @ @@@@ @@ @@P```ࠠ@`@@@@@@@@@@@@@@@@@ @P@  @@ @ ࠠ@ @ @ @ࠠ@@HHP\T@ @ @ @ ࠠ@ @ @ @@@pPpࠠࠠ xx $HH$ xx@ @@@@ @@@`@@@@PPPPP@ H$H(8 8 ( @ @@ࠠ @ࠠ@Pࠠ@ࠠ@@ @  @@@ @@@@@@@@@pHHHHpȨ@ࠠ@ࠠ@ࠠPࠠPpp@Ȉ@ @@ @@@@@  @ @ P  @  @@ @ @ @@@@@@@@@@@@@@@@@p` @ࠠ@ࠠ @ࠠ@ࠠPࠠࠠ@@@@ @@ @ ࠠ ` E6 accY' d*S*c69J) "PODRӯ GULLIWERA" JONATHAN SWIFT WYDAWCA DO CZYTELNIKA Autor tych podry,Lemuel Gulliwer,jest moim dawnym i poufaym przyjacielem,a nawet po matce jestemy ze sob w pokrewiestwie.Bdzie temu okoo lat trzech,jak pan Gulliwer,znudzony cigym gromadzeniem si ciekawych w jego domu w Redriff,kupi sobie ma majtno z gruntem i wygodnym domem pod Newark,w hrabstwie Nottingham,swej ojczystej prowincji,i teraz yje tam,wprawdzie na ustroniu,ale szanowany przez ssiadw. Chocia pan Gulliwer urodzi si w hrabstwie Nottingham,gdzie ojciec jego mieszka,syszaem jednake,e familia jego pochodzi z hrabstwa Oxford,i sam znalazem na cmentarzu w Banbury,do tej prowincji nalecym,wiele nagrobkw Gulliwerw. Jeszcze przed oddaleniem si z Redriff panGulliwer wrczy mi pisma tu drukowane i upowani do rozporzdzenia nimi wedug upodobania.Przeczytaem je z najwiksz starannoci trzykrotnie.Styl w nich jest jasny,prosty i jedn tylko maj wad,a mianowicie,e autor zwyczajem podrnychza obszernie opisuje pomniejsze szczegy;przez cae jednak dzieo powiewa duch prawdy i autor tak si istotnie odznacza prawdomwnoci,e w okolicach Redriff,jeeli kto chce kogo o czym zapewni,zwykle mwi:Jest to tak prawdziwe, jakby sam pan Gulliwer powiedzia. Po zasigniciu rady wielu godziwych osb,ktrym za pozwoleniem autora papieryte pokazaem,odwaam si dzisiaj ukaza je wiatu w nadziei,e przynajmniej na niejaki czas bd przyjemniejsz rozrywk dla naszej szlachetnej modziey ni pospolite ramoty o polityce i stronnictwach.Ten tom byby zapewne jeszcze raz tak obszerny,gdybym sobie nie by pozwoli na opuszczenie wielu miejsc opisujcych wiatr,przypyw i upyw morza,meteorologiczne postrzeenia i ruchyokrtowe w czasie burzy,a wszystko to w stylu eglarskim.Opuciem take wszystkiepodania dugoci i szerokoci geograficzneji obawiam si,e moe pan Gulliwer niekontent bdzie z tych wypuszcze,lecz ja postanowiem,ile tylko by moe,dzieo to uczyni dla ogu przystpnym.Jeeli z niewiadomoci mej w eglarstwie bdy jakie popeniem,sam tylko za to jestem odpowiedzialny;zreszt gdyby kto z podrnych yczy sobie zobaczy tekst oryginalny w caej obszernoci,tak jak z rk autora wyszed,do zadouczynienia zawsze znajdzie mnie gotowym. Co si tyczy bliszych wiadomoci o yciu autora,znajdzie je czytelnik na pierwszych kartach tej ksiki. Richard Sympson LIST KAPITANA GULLIWERA DO SWEGO KUZYNA RICHARDA SYMPSONA Jeeli si kiedy sposobno nadarzy,to mamnadziej,ze nie omieszkasz publicznie owiadczy,i tylko na Twoje usilne i ponawiane proby zgodziem si bdnie i niepoprawnie napisan historia moich podry drukiem ogosi,przy czym zobowizaem Ci wezwa na pomoc kilku modych akademikw z ktrego z naszych uniwersytetw do uporzdkowania materiaw i poprawy stylu,tak jak za mojrad uczyni mj kuzyn Dampier ze swoj ksik pod tytuem "Podr na okoo wiata".Lecz jeeli sobie dobrze przypominam,nie pozwoliem Ci nic opuszcza,a jeszcze mniej dodawa.Zmuszony wiec jestem nie przyzna si do tego wszystkiego,co nie jest moje,a szczeglniej do ustpu o Najjaniejszej Krlowej Annie,najpoboniejszej i najchwalebniejszej pani.Lubo j wicej szanowaem i uwielbiaem ni kogokolwiek z rodzaju ludzkiego,powinnicie byli jednak rozway.Ty lub ktry z Twych wsppracownikw,co sobie pozwoli usun ten ustp,naprzd:e nie jest moim zwyczajem pochlebia,a potem,e nieprzyzwoicie byo stworzenie tego co ja gatunku chwali przed moim nauczycielem Houyhnhnmem.Co wicej,jest to zupenym faszem,bo ja przez pewn cze panowania Jej Krlewskiej Moci ytem w Anglii i -o ile wiem -rzdzia ta pani cigle przez pierwszego ministra,z pocztku lordaGodolphina,a pniej lorda Oxfordu;tak umiecilicie na mj karb fasz oczywisty.Anawet w przedstawieniu Akademii Systematykw i w niektrych miejscach mojej mowy do mego pana Houyhnhnma powypuszczalicie gwne zdarzenia albocie je tak poobcinali i poodmieniali,e mi z trudnoci przychodzio pozna wasne moje dzieo.Kiedy Ci czyniem wyrzuty w ktrym z moich listw, odpowiedziae mi,e lkasz si obrazi wadze publiczn,ktra,wolnoci druku cigle baczna,wszystko,cokolwiek pozr maprzymwki (sdz,e tego wyraenia uye),gotowa nie tylko zgani,ale i kara.Ale prosz Ci,jak mona to,co napisaem przed tylu laty i w oddaleniu piciu tysicy mil w inym krlestwie,stosowa do ktrego z Jahusw,ktrzy dzi, jak powiadaj,rzdz nasz trzod ?Zwaszcza e to wszystko pisaem w czasie,kiedym si nie mg obawia powrotu pod ich panowanie.Czyli nie mam przyczyny drczy si widokiem tych samych Jahusw cignionych w powozach przez Houyhnhnmw,jak gdyby byy to ostatnie bydlta,a tamci rozumnymi stworzeniami?Prawdziwie dlatego tylko si usunem w moje zacisze,aeby unikn tego szkaradnego widowiska. Oto,co uwaaem za swj obowizek,aby Ci powiedzie,tak ze wzgldu na Ciebie,jak i naufno,jak Ci darzyem. Nadto wyrzucam sobie sabo moj,i na proby i faszywe powody,przez Ciebie i niektrych innych uyte, zezwoliem na ogoszenie moich podry wbrew wasnemuzdaniu. Przypomnij sobie,jak czsto Ci prosiem,kiedy chcc niech moj przezwyciy powoywae si na dobro powszechne;jak czsto,mowie,prosiem Ci,by rozway,e Jahusy s zwierztamizupenie niezdolnymi do poprawy ani przez nauk,ani przez przykad.Wypadki potwierdziy t opini,gdy zamiast aby ksika moja przynajmniej na tej maej wyspie pomoga usun naduycia i zepsucie,jak miaem niejak nadziej,widzisz,e po szeciu miesicach od jej ogoszenia adnego nie przyniosa z tych skutkw.Prosiem Ci,aby uwiadomi mnie listownie,kiedy stronniczo i kliki znikn,sdziowie bd owieceni i nieprzedajni;pieniacze poczciwi,umiarkowanii niezupenie z rozumu obrani;kiedy rwninaSmithfietd [1] zajanieje piramidami ksig prawniczych;wychowanie modziey szlacheckiej - gruntownie odmienione;lekarze -wygnani;ony Jahusw -bogate w cnoty,honor,wierno,zdrowy rozsdek;dwory i poczekalnie ministrw -oczyszczone z plugastwa;mdro, zasuga i nauki -wynagrodzone,a ci,co wierszem lub proz druk habi -skazani,aby za jedyne poywienie mie swj papier,a za napj -atrament.Po Twoichzachceniach rachowaem na te zmiany i natysic innych,ktre jasno byy wytknite w moim dziele.I trzeba przyzna,e siedem miesicy wystarczyoby na popraw tych wszystkich przywar i saboci, ktrym Jahusy s poddani,gdyby cho troch mdroci i cnoty posiadali.Wbrew jednak moim oczekiwaniom kady Twj posaniec przynosi mi z listem paki pism,rozwaa,gosw i uwag nad drug czci ,w ktrych mnie oskarano,em spotwarzy urzdnikw stanu,poniy rodzaj ludzki (maj bowiem bezczelno przywaszczania sobie tego nazwiska) i pe niewieci zniesawi.Poznaem zaraz,e pisarze tych ramot nie s z sob w zgodzie, jedni bowiem nie chc przyzna,aebym ja by autorem moich podry,drudzy za wmawiaj we mnie pisma zupenie mi obce. Musze take napomkn,e Twj drukarz pokad faszywe daty niektrych moich podry i czasu mego powrotu i ani roku,ani miesica,ani dnia nie poda dokadnie.Dowiedziaem si przy tym,e rkopis mj po ogoszeniu dziea zniszczony zosta;a e nie mam adnej kopii onego,przesyam Ci przeto niektre sprostowania,ktre umieci moesz,gdyby kiedykolwiek drugie wydanie ukaza si miao;nie zarczam jednak za nie i zostawiam rozsdnym i zacnym czytelnikom,aby poprawi,co trzeba. Powiedziano mi,ze nasi jahuscy eglarze mow moj eglarska uznali w wielu miejscach za niewaciw i przestarza.Nic na to nie poradz.W pierwszej mojej podry,bdc jeszcze bardzo modym,uczony byem przez starych eglarzy i tak si nauczyem mwi,jak oni mwili.Pniej widziaem,ze Jahusy na morzu tak s skonni do przyjmowania nowych sw jak Jahusy na ladzie,ktrzy co rok prawie tak mow sw odmieniaj,ze ile razy do mej ojczyzny wrciem,zawsze znalazem star mow tak zmienion,i j zaledwie mogem zrozumie.Podobnie,gdy mnie kto ciekawy z Londynu odwiedzi,nigdy si nie moemy zrozumie,bo do wyraenia swych myli zupenie innych sw uywamy. Gdyby mnie krytycy Jahusw cho troch interesowali,miabym zupen suszno nawielu z nich si uala,ktrzy na tyle byli bezczelni,eby naprzd utrzymywa,e podre moje s czyst bajk w mzgu moim wyleg,a potem nawet tak dalece zuchwao sw posunli,i omielili si powiedzie,e rwnie nie ma Houyhnhnmw iJahusw,jak i mieszkacw Utopii. Wyznaj jednak,e co si tyczy narodw Lilliputw,Brobdingragu (tak powinno by napisane,a nie Brobdingnagu,jak to bdnie czytaj)i Laputy,aden z naszych Jahusw nie by na tyle miay,by je choby w najmniejsz poda wtpliwo,jako te i wypadki,ktre o tych narodach przytoczyem,tu bowiem prawda tak jest jasna,e przekonanie gwatem za sob pociga. Ale czy powie moja o Houyhnhnmach i Jahusach mniej jest prawdziwa?Czyli i w tym kraju nie ujrzysz tysicy tych ostatnich,ktrzy tylko szwargotaniem i tym,e nie chodz nago,rni si od swychzwierzcych braci w kraju Houyhnhnmw?Pisaem dla ich poprawy, nie dla ich pochwa.Jednogone pochway caego ich rodu mniej by znaczyy u mnie ni renie dwch wyrodkw Houyhnhnmw w mej stajni trzymanych,poniewa mimo caego ich zwyrodnienia ucz si cigle od nich jakiej cnoty wolnej od domieszki za. Czy miej mniema te ndzne stworzenia,e si poni i broni bd mej prawdomwnoci?Lubo i ja Jahu jestem,wiadomo jednak,e przez nauk i przykad mego znakomitego pana i nauczyciela w przecigu dwch lat (jak wyzna musz,nie bez trudnoci)do tego doprowadziem,e si pozbyem tych piekielnych naogw,ktre szczeglnie w Europie w mym rodzaju s tok zakorzenione,to jest kamania,chepienia si,oszukiwania i dwuznacznego przemawiania. Mgbym jeszcze wicej czyni alw z tego powodu,lecz i Ciebie,i mnie nie chc duej mczy.Przyznaj,e od ostatniego mego powrotu,przez obcowanie z ma liczb jednostek Twojego gatunku,a szczeglnie z tymi z mej familii,z ktrymi zwizkw unika nie mog, reszta tych zych zarodw mojej jahusowej natury znowu we mnie odya.Gdyby nie to, pewno bym tak niedorzecznego planu,jak ch zreformowania rodzaju Jahusw w tym krlestwie,nigdy nie by uczyni,lecz teraz odstpuj ju na zawsze od tego urojenia. 2 kwietnia 1727 ----------------- [1] Autor robi zoliw uwag do targowiska Smithfield pod Londynem,znanego z oszukaczych transakcji bydem (przyp.red.). ------------------------------------------ CZʌ PIERWSZA Podr do Lilliputu ROZDZIA PIERWSZY Gulliwer nadmienia w krtkoci o swoim urodzeniu,familii i pierwszych przyczynach podry.Statek jego ulega rozbiciu i Gulliwerwpaw dostaje si do Lilliputu,gdzie go zwizuj i w gb kraju prowadz. Ojciec mj mia szczupy majtek,pooonyw hrabstwie Nottingham.Z piciu jego synw ja byem trzeci.W czternastym roku posa mnie do Kolegium Emanuela w Cambridge, gdzie zostawaem przez lat trzy,czas mj poytecznie trawic;ale e na utrzymywanie mnie w szkoach wydatek by nazbyt wielki,gdy sam miaem bardzo skp rent,oddano mnie do pana Jakuba Batesa,sawnego w Londynie chirurga,u ktrego bawiem lat cztery.Niewielkie kwoty,ktre mi czasem posya mj ojciec,obracaem na uczenie si eglugi i umiejtnoci matematycznych,potrzebnych tym,ktrzy myl eglowa,co jak przewidywaem,miao by moim przeznaczeniem.Porzuciwszy pana Batesa powrciem do ojca,i tak od niego jako te od mego stryja Jana i od niektrych moich krewnych zebraem czterdzieci funtw szterlingw,zapewniwszy sobie drugie trzydzieci funtw szterlingw co rok na utrzymanie moje w Lejdzie.Tam si dostawszy uczyem si doktorstwa przez lat dwa i siedem miesicy,bdc przekonany,e ta umiejtno bardzo mi sikiedy przyda w moich podrach. Wkrtce po moim z Lejdy powrocie,za pork mego zacnego nauczyciela,pana Batesa, otrzymaem urzd chirurga na statku Jaskka ,na ktrym,przez pczwarta roku zostajc pod komend kapitana Abrahama Panella,odprawiem podre na Wschd i do innych krajw,z ktrych powrciwszy postanowiem osi w Londynie. Pan Bates zachca mnie do chwycenia si tego przedsiwzicia i zda mi niektrych swoich chorych.Najem mieszkanie w jednym maym domu,pooonym w dzielnicymiasta zwanej Old-Jury,i niedugo potem oeniem si z pann Mari Burtonwn,drug crk pana Edwarda Burtona,poczosznika z ulicy Newgate,ktra mi w posagu wniosa czterysta funtw szterlingw.Lecz gdy w dwa lata potem umar mj nauczyciel,kochany pan Bates,zostaem prawie bez znajomych i dochody moje poczy si znacznie zmniejsza,poniewa sumienie moje nie pozwalao mi w leczeniu ucieka si do rodkw,ktrych wielu moichkolegw uywao.Naradziwszy si przeto z on i z niektrymi poufaymi przyjacimi,przedsiwziem jeszcze jedn morsk podr.Byem chirurgiem na dwch statkach,a odprawiwszy przez sze lat niemao podry do Indii Wschodnich i Zachodnich,mj szczupy majtek nieco powikszyem.Czas mj wolny obracaem na czytanie najlepszych,tak dawnych,jako i teraniejszych autorw,bdc zawsze pewn liczb ksiek zaopatrzony,a gdy si znajdowaem na ldzie,nie zaniedbywaem dowiadywa si o obyczajach narodu oraz uczy si krajowego jzyka,co mi z atwoci przychodzio,bo miaem pami arcydobr. Gdy mi ostatnia podr nie udaa si szczliwie,zbrzydziem sobie morze i umyliem z on i z dziatkami mieszka w domu.Odmieniem gospod i przeniosem siz Old -Jury na ulic Fetter -Lane,a stamtd na Wapping,w nadziei,e mieszkajc midzy flisami znajd std dla siebie jakow korzy,ale mi si to nie udao. Po trzech latach oczekiwania i prnej nadziei polepszenia mych interesw otrzymaem od kapitana Wilhelma Prichardakorzystne miejsce na jego statku Antylopa ,odpywajcym na morza poudniowe.Ruszylimy z Bristolu dnia czwartego maja 1699 roku.W pocztku egluga nasza bya arcyszczliwa. Prna rzecz nudzi czytelnika szczegamiprzypadkw,ktre si nam na tych morzachprzytrafiy,dosy jest powiedzie,e pync do Indii Wschodnich wytrzymalimy wielk burz,ktra nas zapdzia na pnocny zachd od Ziemi Van Diemena.Postrzegem,emy si znajdowali pod trzydziestym stopniem i dwiema minutami szerokoci poudniowej.Dwunastu naszych eglarzy umaro z nadmiernego wysiku i lichego poywienia,reszta znajdowaa si w stanie zupenego wyczerpania.Pitego listopada,kiedy lato zaczyna si w tamtym kraju,czas by pochmurny i eglarze ujrzeli ska wtedy dopiero,gdy ju nie wicej jak na poow dugoci liny bya oddalona od statku.Wiatr by tak gwatowny,e nas prosto na ni napdzi i w jednej chwili statek nasz si rozbi.Szeciu z nas popieszyo do szalupy,usiujc oddali si od skay i statku.Przez trzy prawie mile pynlimy robic wiosami,a na koniec,gdymy zupenie z si opadli,zdalimy si na ask fal i w przecigu moe p godziny jeden szturm pnocnego wiatru nas wywrci. Nie wiem,co si stao z towarzyszami moimi,ktrzy byli na szalupie,ani z tymi,co prbowali dosta si na ska albo na statku zostali;mniemam,e wszyscy zginli.Pynem na los szczcia,bdc przez wiatr i morze pdzony naprzd.Nieraz opuszczaem nogi w d, ale nie mogem zgruntowa.Na koniec,gdymju ustawa na siach,dostaem dna,a jednoczenie nawanica znacznie osaba.Dno podnosio si powoli,t ote szedem morzem okoo pl mili,nim si do ldu dostaem;byo to okoo godziny smej wieczr,wedug mojej rachuby.Uszedszy jakby p mili,nie postrzegem ani domw,ani ladu mieszkacw,lub moe byem zbyt wyczerpany,aby je dostrzec.Zmczenie,upa i p kwarty wdki,ktr wypiem opuszczajc statek,pobudziy mnie do snu.Pooywszy si na trawie,ktra bya bardzo niska i mikka,usnem smaczniej ni kiedykolwiek j Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  iC Pc c c ,_ :!w yciu i spaem przez dziewi godzin podug mego rachunku.Dzie ju by jasny,gdy si obudziem;chciaem wsta,alenie mogem.Lec na wznak,spostrzegem,e moje rce i nogi byy do ziemi przymocowane,tak samo i wosy,ktre miaem dugie i gste,czuem te cieniutkie sznurki,ktre mnie od piersi a do ng opasyway.Mogem patrze tylko w gr,a soce zaczo dopieka i wielka jego jasno razia moje oczy. Usyszaem okoo siebie niewyrany szmer,ale w pooeniu,w jakim byem,mogem widzie tylko soce.Wtem poczuem,e si co porusza po mojej lewej nodze i,lekko postpujc po piersiach,zblia a ku brodzie.Jakie byo moje zdziwienie,gdym ujrza osbk malutk,ludzk,nie wicej jak sze cali wysok,z ukiem i strza w rku i z koczanem na ramieniu!Postrzegem w tym samym czasie przynajmniej ze czterdziestuinnych tego rodzaju. Natychmiast zaczem gosem przeraliwym wrzeszcze,tak e wszystkiete drobne stworzenia,przejte bojani,umkny i niektre z nich,jak dowiedziaem si potem,uciekajc porywczoi skaczc ze mnie na ziemi,poniosy szwank na zdrowiu.Wkrtce jednak wrcili iten,co mia odwag tak si do mnie zbliy,e mg ca moj twarz zobaczy,podnisszy z podziwienia rce i oczy,piskliwym,ale wyranym gosem zawoa:Hekinah degul!Inni te te same sowa kilkakrotnie powtrzyli,ale ja wwczas nie rozumiaem ich znaczenia. Pooenie moje nie byo najwygodniejsze,jak atwo to czytelnik zrozumie.Na koniec dobywszy caych si nauwolnienie si od wizw,potargaem szczliwie sznurki,czyli nici,i powyrywaem koki,ktrymi moja prawa rka bya przymocowana do ziemi,poniewanieco j podnisszy,zobaczyem,co mnie wizio i trzymao.Gwatownie skrciwszy gow,chocia z niemaym blem,nadcignem nieco sznurkw,ktrymi wosy moje z lewej strony byy przywizane,tak e mogem cokolwiek ruszy gow.Wtedy to ludzkie robactwo,przeraliwie krzyczc,ucieka zaczo,nim zdoaem ktrego z nich schwyta.Gdy krzyk usta, usyszaem,e jeden z nich zawoa:Tolgo Phonac,i wnet uczuem,e wicej ni sto strza, kujcych jak szpilki,przeszyo mi lew rk.Potem wystrzelili drugi raz w powietrze,tak jak my w Europie puszczamy bomby;wiele strza,krzywo si spuciwszy,musiao spa na mnie,chociaem ich nie czul,inne za padaymi na twarz,ktr natychmiast zasoniem moj lew rk.Gdy ten grad strza przemin,zaczem stka z blu i alu,potem sprbowaem raz jeszcze uwolni si z mych wizw,ale zaczto jeszcze rzsiciej strzela ni pierwej i niektrzy chcieli mnie swymi kopiami przeszy:na szczcie miaem na sobie kaftan bawoli, ktrego nie mogli przebi.Zdao mi si przeto,e najlepiej bdzie zostawa spokojnie w tym stanie a do nocy,e wwczas,wywikawszy na dobrerk lew,potrafi zupenie si uwolni.Co do tych ludzi,susznie sdziem,e moje siy najpotniejszemu ich wyrwnaj wojsku,ktre by na atakowanie mnie wystawi mogli,jeliby tylko wszyscy byli tego wzrostu co ci,ktrych do tego czasu widziaem.Ale los by mi przeznaczony inny.Kiedy postrzegli,em si uspokoi,przestali do mnie strzela,ale z wzmacniajcego si gwaru poznaem,e liczba ich znacznie urosa.Syszaem take w odlegoci moe dwch sni ode mnie,na wprost mego prawego ucha,wicej ni przez godzin,szelest ludzi,jakby nad czym pracujcych.Na koniec obrciwszy nieco w t stron gow,na ile mi sznurki i koki pozwoliy,ujrzaem moe na ptorej stopywysokie rusztowanie,gdzie si mogo,wlazszy po drabinie,pomieci czterech tych malutkich ludzi.Jeden z nich,co mi si zdawa by jak znaczn osob,mia stamtd do mnie dug mow,z ktrej i sowa nie zrozumiaem. Nim zacz mwi,po trzykro zawoa:Langro dehul san.(Te sowa wraz zpierwszymi zostay mi pniej powtrzone iobjanione).Natychmiast zbliyo si z pidziesiciu tych ludzi i pourzynali sznurki,ktrymi gowa moja bya przywizana z lewej strony,tak e mogem,obrciwszy j na stron praw,obserwowa posta i gesty mwicego.By to m w rednim wieku,postawniejszy od trzech innych,ktrzy mu towarzyszyli.Jeden z nich,pa, nie wikszy od mego palca,podtrzymywa ogon jego sukni,dwaj inni stali obok tego znacznego ma i trzymali go pod boki.Zda mi si by dobrymmwc i domylaem si,e po- dug prawide krasomwstwa wiele w mowie swojej miesza wyrazw penych grb i obietnic,litoci i grzecznoci.Daem odpowied w krtkich sowach tonem jak najbardziej unionym,podnoszc lew rk ioczy ku socu,jakby je na wiadectwo biorc,em umiera z godu,nic nie jadszyod dawnego czasu. Jako tak mi si je chciao,i nie mogemsi wstrzyma (moe to byo przeciw ustawom obyczajnoci)od okazania niecierpliwoci,wkadajc czsto palec w usta,aeby da do zrozumienia,e posiku potrzebowaem.Hurgo (tak oni zwali,jak si potem dowiedziaem, wielkiego pana)dobrzemnie zrozumia,zstpi z wzniesienia i rozkaza do bokw moich poprzystawia drabiny,po ktrych zaraz wlazo wicej nistu ludzi z koszami penymi potraw,ktre zrozkazu cesarskiego na pierwsz wiadomo o moim przybyciu zgromadzili. Wiele byo tam misiwa rnych zwierzt,ktrych po smaku nie mogem pozna,byy tam opatki i udce niby skopowe,dobrze przyrzdzone,ale mniejsze od skrzydeka skowronkowego.Poykaem na raz po dwie i po trzy,z trzema chlebami wielkoci kuli muszkietowej. Wszystkiego mi dostarczali tak szybko,jak nady mogli,wielkie z przyczyny mojej ogromnoci i niesychanego aroctwa pokazujc podziwienie.Gdy im daem znak,emi si chce pi,wnieli ze sposobu mojego jedzenia,e mao napoju nie wystarczyobydla mnie,a e to nard dowcipny,podnieli zrcznie jedn z najwikszych beczek wina i przytoczywszy j do rki mojej,odszpuntowali.Wypiem j duszkiem,co nie byo trudne,bo ledwie p kwarty zawieraa,a wino miao smak lekkiego burgunda,cho byo smaczniejsze.Przyniesiono mi drug beczk,ktr take wypiem,dajc znaki,eby mi jeszcze par beczek dostawili,ale wicej nie byo na pogotowiu. Przypatrzywszy si tym wszystkim dziwom wydali okrzyki radoci i zaczli taczy na mojej piersi,powtarzajc czsto:Hekinah degul.Potem dali mi przez znaki do zrozumienia, abym wyprnione beczki rzuci na ziemi,pierwej jednak ostrzegli stojcych naokoo,wykrzykujc gono:Borach mivola,a gdy ujrzeli beczki wgr wyrzucone,znowu wydali wszyscy okrzyk:Hekinah degul! Musz si przyzna,i miaem ch trzydziestu lub czterdziestu z tych ichmociw,co si po moich piersiach przechadzali,na ziemi zrzuci,wspomnieniejednak na udrczenia,ktre ju zniosem,i na to,e jestem cakiem w ich mocy,tak podziaao,e gestami uczyniem im obietnic,i si spokojnie zachowam i siy mej przeciw nim nie uyj.Oprcz tego uwaaem,e obowizuj mnie prawa gocinnoci wobec ludu,ktry mnie traktowa z tak okazaoci.Nie mogem si jednak dosy wydziwi odwadze tych czowieczkw,ktrzy si wayli po mnie chodzi,chocia moja lewa rka zupenie bya wolna,i nie dreli ze strachu na widok tak ogromnego stworzenia,za jakie mnie poczytywa musieli. Kiedy si przekonali,e ju wicej je nie dam,przyprowadzili do mnie osob wyszej rangi,przysan od Jego Cesarskiej Moci.Jego Ekscelencja wstpi na moj praw nog niej kolana i postpowa z tuzinem moe swojej wity ku mej twarzy.Okaza mi list wierzytelny z pieczci cesarsk i trzymajc go tu przed moimi oczami,mwi moe z dziesi minut spokojnie,lecz z wyrazem i determinacj,czsto pokazujc w stron,w ktrej,jak wkrtce zmiarkowaem,leaa stolica pastwa,moe o p mili oddalona,tam bowiem Jego Cesarska Mo postanowi mnie przetransportowa.Odpowiedziaem w kilku sowach,ktrych nie zrozumiano,musiaem przeto znowu uda si do znaku,kadc woln rk na praw, lecz ponad gow Jego Ekscelencji z obawy uszkodzenia jego lub kogo z jego wity,a potem na gow i piersi.To miao znaczy,e sobie ycz by wolny.Jego Ekscelencja zrozumia mnie zupenie,lecz trzs gow z nieukontentowaniem i da mi do zrozumienia,e tak jak jestem,mam by transportowany,dajc jednak pozna innymiznakami,e mi bd dostarcza,czego tylko bd potrzebowa.Poczem wic znowu prbowa potarga moje wizy, lecz natychmiast poczuem kucie ich strza po twarzy i rkach,ktre ju i tak bblami byy okryte;czuem rwnie,e niektre z tych strza utkwiy w moim ciele,a liczba nieprzyjaci coraz si zwikszaa.Zmuszony byem da im znak,emog ze mn robi,co im si podoba. Wtenczas Hurgo ze swoj wit oddali si z wielk grzecznoci i oznakami wielkiego ukontentowania. Wkrtce potem usyszaem powszechny odgos z czstym powtarzaniem tych sw:Peplom selan,i postrzegem wiele ludupopuszczajcego sznurki z lewej strony do tego stopnia, em si mg na praw stron obrci i wypuci uryn,w czym sprawiem si z wielkim podziwieniem ludu,ktry domylajc si,co miaem czyni,czym prdzej w praw i w lew stron uskoczy dla uniknicia potopu. Nieco wprzdy namaszczono mi twarz i rce jakim przyjemnego zapachu balsamem,ktry w krtkim czasie pokucia zadane od strza uleczy.Tak podjadszy i nie czujc wicej blu,zaczem si mie do snu i prawie przez osiem godzin,jak mnie potem zapewniano,nie przebudzajc si spaem,poniewa doktorowie z rozkazu cesarskiego sfaszowali wino i domieszali do niego rodek nasenny. Pokazuje si,e jak tylko mnie picego na brzegu znaleziono,natychmiast Cesarz zosta o tym zawiadomiony przez kurierw i na Radzie Stanu postanowiono,aeby (w sposb przeze mnie opisany)zwiza mnie i aresztowa,co si w czasie snu mojego stao;take jada i napoju miano mi dostatecznie dostarczy i machina na przewiezienie mnie do stolicy miaa by natychmiast sporzdzona.Takowy zamys moe si zdawa zbyt miay i niebezpieczny,i pewny jestem,e w podobnym wypadku nie naladowaby go aden monarcha europejski. Wedug mego zdania jednak byo to przedsiwzicie rwnie rozsdne,jak i wspaniae,w przypadku bowiem,gdyby ten nard kusi si zabi mnie we nie swymi wczniami i strzaami,zapewne obudzibym si za pierwszym uczuciem boleci,a wpadszy w zo i ostatnich si dobywszy,mgbym potarga reszt wizw.Potem,jako ten nard cay oprze mi si nie by zdolny,wszystkich bym wydepta i wydusi. Lud ten odznacza si szczeglniej w matematyce i mechanice,umiejtnociach wielce szacowanych i protegowanych przez Cesarza,znakomitego patrona nauk.Monarcha ten posiada liczne machiny na kkach do przewoenia drzewa i innychciarw.Czsto najwiksze okrty wojenne,z ktrych niektre maj dziewi stp dugoci,budowane s w lasach, gdzie ronie drzewo do ich budowy,i stamtd przewoone do morza,ktre znajduje si w odlegoci trzystu lub czterystu okci. Piciuset cieli i stelmachw zaczo pracowa nad zrobieniem machiny najwikszej,jak do tej pory zbudowali.By to wz wysoki na trzy cale,dugi na siedemstp,a na cztery szeroki,o dwudziestu dwch koach.Rado bya powszechna,gdy wz,ktry,zdaje si,ruszy w cztery godziny po moim ldowaniu,przyprowadzonona miejsce,gdzie byem,i rwnolegle do mnie ustawiono,ale najwiksza trudno bya,jak mnie podnie i na nim pooy.W tym celu wkopano okoo mnie osiemdziesit supw na stop wysokich,z bardzo wielu hakami,i obwizawszy mi wokoo szyj,rce,nogi i cae moje ciao mocnymi sznurkami (nie grubszymi co prawda od naszego szpagatu),przewleczono je przez kka na supach.Dziewiciuset najsilniejszych ludzi uyto do cignienia tych sznurkw po kkach do hakw poprzywizywanych,i tym sposobem moe wtrzy godziny byem podniesiony,na machiniezoony i przywizany.Wszystko mi to potem powiedziano,poniewa podczas tej roboty twardo spaem,wypiwszy duo zaprawionego wina.Piset koni ze stajni cesarskiej,najwikszych,bo kady mia wzrostu okoo ppita cala,zaoono do wozu i zawieziono mnie do stoecznego miasta,odlegego o p mili. Ju moe cztery godziny upyno w tej podry,gdy nagle bardzo miesznym przypadkiem obudziem si.Furmani dla naprawienia czego zatrzymali si,a wtem dwch czy trzech tego kraju mieszkacw,ciekawoci zdjtych i chcc mi si we nie przypatrzy,weszo na wz,potem na mnie i na palcach zbliyo sia do mojej twarzy.Jeden z nich,kapitan gwardii,woy mi ostr pik w lewe nozdrze,co mnie tak w nosie zaechtao,em si obudzi i trzy razy kichnem.Po czym panowie ci uciekli spiesznie i dopiero we trzy tygodnie pniejdowiedziaem si o przyczynie mego obudzenia.Ujechalimy dosy dnia tego i stanlimy na noc pod stra piciuset gwardii z kadej strony wozu,poowa z pochodniami, a poowa z ukami i strzaamizaoonymi na ciciwie na wypadek,gdybym si zacz zbytnio porusza.Nazajutrz o wschodzie soca dalej koczylimy nasz podr,a okoo poudnia stanlimy o sto prtw od bram miasta.Na widzenie mnie wyszed Cesarz z caym dworem swoim,alewielcy urzdnicy nie chcieli zezwoli,aeby Jego Cesarska Mo,wstpujc na mnie,mia osob swoj na niebezpieczestwo narazi. Niedaleko miejsca,gdzie si wz zatrzyma,sta staroytny koci,uznany w caym pastwie za najwikszy budynek.Poniewa przed kilku laty popeniono w nim ohydne zabjstwo,przeto podug wiary tego narodu miano go za sprofanowany i po usuniciu wszelkich religijnych sprztw obracano na rne cele.Uchwalono,eby mnie w nim osadzi.Wielka jego brama od strony pnocnej bya wysoka prawie na cztery stopy,a na dwie szeroka,tak e mogem do niej z atwoci wpezn.Po jednej i po drugiej stronie bramy byy okna wzniesionena sze cali od ziemi.Do okna ze strony lewej lusarze cesarscy przykuli dziewidziesit jeden acuszkw tej samej wielkoci i podobnych do tych,jakie europejskie damy przy zegarkach nosz,i drugi koniec tyche acuszkw przymocowali mi do lewej nogi na trzydzieci sze kdek.Naprzeciw kocioa,po drugiej stronie gocica,w odlegoci moe dwudziestu stp,staa wiea przynajmniej na pi stp wysoka;na ni to,jak mi opowiadano, wstpi Cesarz ze znaczniejszymi dworu swego panami,abymi si wygodniej przypatrzy. Obliczano,e wicej ni sto tysicy mieszkacw wyszo z miasta,aby mnie obejrze.I mimo mej warty nie mniej ni dziesi tysicy ludu wlazo na mnie rnymi czasy po drabinach. Lecz rycho zostaa wydana proklamacja zabraniajca tego pod kar mierci.Kiedy robotnicy uznali,e niemoebne jest,abym si uwolni,przecili wszystkie sznurki,ktre mnie przytrzymyway;wtedy podniosem si w usposobieniu tak ponurym,jak nie byem nigdy w yciu.Trudno sobie wyobrazi wrzaw i zdumienie ludu,gdym powsta i pocz si przechadza.acuszki przywizane do mojej lewej nogi byy na sze stp dugie,a e byy przymocowane blisko bramy,przeto mogem nie tylko chodzi w pkolu,ale nawet wpezn do kocioa i wycign nogi. ROZDZIA DRUGI Cesarz Lilliputu,licznym otoczony dworem,odwiedza Gulliwera w wiezieniu.Opisanie osoby i odzienia Jego Cesarskiej Moci.Ludzie uczeni przydani s autorowi dla uczenia go jzyka.Zyskuje wzgldy przez swoj agodno.Rewizja jego kieszeni i odebranie szpady i pistoletu. Stanwszy na nogi obejrzaem si naokoo iwyzna musz,em jeszcze nigdy nie mia tak piknego widoku.Caa okolica miaa wygld ogrodu,a pola,ktre zajmoway przewanie po czterdzieci stp kwadratowych,wyglday jak grzdki kwiatw.Niektre z tych pl przeplatane byy lasami;najwiksze z drzew zdaway si mie okoo siedmiu stp wysokoci.Z lewej strony spostrzegem stolic pastwa,wielkie majc podobiestwo do miasta malowanego na dekoracjach teatralnych. Ju od kilku godzin naglia mnie bardzo natura,a nie byo to dziwne,bo od dwch dni nie mogem jej zadouczyni.Std w nie najprzyjemniejszym znajdowaem si pooeniu,midzy konieczn potrzeb a wstydem.Osdziem wic za najlepszy rodek pozby si tej koniecznoci w moim mieszkaniu i tak te uczyniem.Zamknem bram i postpiwszy tak daleko,jak mi dugo acuchw pozwalaa,uwolniem ni kiedykolwiek j Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA Pccco,c=;si z tej naturalnej potrzeby.Lecz eby czytelnik nie mia zego wyobraenia o mojej czystoci,nadmieni musz,e ten raztylko w taki sposb si obszedem,a kto raczy zway okolicznoci pooenia mego,ten mnie i uniewinni.Od tego czasu odbywaem podobne czynnoci zawsze rano,na wolnym powietrzu,i co rano take,nim jeszcze kto z publicznoci nadszed,dwch ludzi,specjalnie do tego przeznaczonych,wywozio te nieczystoci na taczkach. Nie rozwodzibym si tak nad t okolicznoci,ktra na pierwsze wejrzenie moe si nie wydawa tak waka,gdybym nie uwaa za konieczne obroni przed wiatem mej osoby od zarzutu nieczystoci,ktry niektrzy oszczercy czynili mi przy tej sposobnoci i kiedy indziej.Kiedy zaatwiem t czynno,wyszedem z mego domu dla nabrania wieego powietrza. Cesarz ju by zstpi z wiey i zblia sikonno do mnie,co mao go o nieszczcie nie przyprawio.Ko bowiem na mnie spojrzawszy,lubo bardzo dobrze ujedony,na widok tak nadzwyczajny,jakimja byem dla niego,bo mu si pewno wydawa musiao,e to gra jaka si porusza,sposzy si.Ale ten pan,bdc dobrym jedcem,trzyma si mocno w strzemionach,a pki nie przyskoczyli dworscy i konia za cugle nie schwycili.Jego Cesarska Mo zsiad z konia i przypatrywa mi si ze wszystkich stron z wielkim podziwieniem,mia jednak ostrono zawsze sta dalej,nieli acuchy moje dosign mogy.Potem rozkaza swoim kucharzom i piwnicznym,ktrzy ju stali w pogotowiu,aby mi je i pi podano.Poywienie podsuwali mi na pewnegorodzaju wzkach tak blisko,e ich rkami dosign mogem.Zaraz te je podniosem i wkrtce wszystkie wyprniem.Dwadziecia z nich naadowanych byo misem,dziesi trunkami.Kady starczy na dwa lub trzy dobre ksy,a trunki, ktre mieciy si w glinianych dzbanach,wlaem z dziesiciu naczy do jednego z wozw i duszkiem go wyprniem.Tak te uczyniem z dalszym poywieniem. Cesarzowa,ksita i ksiniczki,w towarzystwie wielu dam,usiady w krzesach w pewnej odlegoci,lecz po wypadku Cesarza z koniem powstay i zbliyy si do monarchy,ktrego chc teraz bliej opisa.Cesarz by wyszy o jak szeroko mego paznokcia od wszystkich dworzan,co ju samo wystarczao,by go strasznym uczyni w oczach poddanych. Twarz mia pen i msk,habsbursk warg,orli nos,kolor niady,wynios postaw, czonki proporcjonalne,ruchy przyjemne i wspaniae.Ju nie by pierwszej modoci,mia bowiem lat dwadziecia osiem i trzy kwartay,z czego siedem lat szczliwie i zwycisko panowa.Aby mu si wygodniej przypatrzy,pooyem si na boku,tak eby twarz moja bya rwno z twarz jego,a on sta o ptora prta ode mnie.Potem czsto go miewaem na rce mojej,przeto w tym opisaniu osoby jego niemog si myli.Odzienie jego byo jednostajne i proste,czciowo zrobione po azjatycku,czciowo na wzr europejski,alena gowie mia lekki hem zoty,ozdobiony klejnotami i wspaniaym pirem.W rku trzyma szpad dobyt dla obrony,jelibym acuchy pokruszy.Ta szpada bya blisko na trzy cale duga, rkoje i pochwa zote,diamentami wysadzane.Gos jego by piskliwy,ale jasny i wyrany; mogem go,nawet stojc,atwo sysze.Damy i dworzanie byli pysznie postrojeni,tak e miejsce,w ktrym stali,przypominao piknspdnic rozpostart na ziemi,na ktrej haftowane s figury srebrem i zotem.JegoCesarska Mo czyni mi honor czsto mwic do mnie;jam mu odpowiada,alemy jeden drugiego nic nie rozumieli.Obecni byli przy tym ksia i prawnicy (jak z ich ubioru atwo mogem pozna),ktrzy mieli za zadanie do mnie przemawia,lecz pomimoem we wszystkich znanych mi jzykach prbowa z nimi rozmawia,jak to grno -i dolno -holenderskim,aciskim,francuskim,hiszp- askim,woskim i lingua franco ,usiowaniamoje byy jednak daremne. Po dwch godzinach dwr odjecha,a przy mnie zostawiono stra mocn dla przeszkodzenia grubiastwu,a moe zoci posplstwa,ktre dla widzenia mnie z bliskatumem si cisno.Niektrzy,w gorcej wodzie kpani,zaczli strzela do mnie z ukw,kiedym siedzia na ziemi w drzwiachmego mieszkania,i o mao jedna strzaa lewego oka mi nie wykua,ale pukownik kaza szeciu najczelniejszych z tego hultajstwa schwyta i za najsuszniejsz kar ich wystpku osdzi,aby zwizanych iskrpowanych w rce moje odda.Rozkaz jego wykonao natychmiast paru onierzy,zagnawszy ich halabardami ku mnie.Wziem wic ich w rk praw i piciu woyem do kieszeni,a co do szstego udawaem,jakobym go chcia zje ywcem.Biedny czowieczek okropne wydawa wrzaski,a pukownik i inni oficerowie, osobliwie kiedy dobywaem scyzoryka,mocno si lka zaczli;ale wkrtce uspokoiem ich boja,poniewa z agodnoci poprzerzynawszy powrzki,ktrymi by zwizany,postawiemgo delikatnie na ziemi.Naturalnie,spiesznie uciek.Tyme sposobem i z drugimi postpiem,wycigajc po jednemu z kieszeni.Postrzegem z ukontentowaniem,elud i onierzy uj ten mj postpek,o ktrym zaraz doniesiono dworowi w sposbdla mnie bardzo poyteczny. Ku wieczorowi wcisnem si znowu do mego domu i pooyem na ziemi;tak sypiaem prawie przez dwa tygodnie,a pki mi na rozkaz cesarski nie sporzdzonoproporcjonalnego ka.Szeset zwykych pocieli zniesiono i w domu moim przerobiono.Sto pidziesit pozszywanych razem tworzyo rodzaj materaca o dugoci i szerokoci dla mnie stosownej,a cztery takie warstwy nie byy jeszcze dostateczne do wygodnego leenia na twardej,z ciosanego kamienia,posadzce.W podobnej proporcji zaopatrzono mnie w poduszki,przecierada, kodry,ktre mi wielk sprawiy przyjemno po tylu doznanych niewygodach. Wie o przybyciu czowieka dziwnie wielkiego,rozgoszona po caym pastwie,sprowadzaa mnstwo ciekawych prniakw tak dalece,e wsie stay prawieopuszczone i uprawa ziemi niema by szkod poniosa,gdyby by temu Cesarz rnymi edyktami nie zapobiega. Przykaza wic,aeby ci wszyscy,ktrzy mnie ju widzieli,niezwocznie powracali dosiebie i nigdy nie wayli si do mieszkania mojego zblia bez wyranego na to pozwolenia.Przez taki uniwersa urzdnicy sekretarzw stanu znaczne dla siebie zyskali sumy. Tymczasem Cesarz czsto zwoywa spotkania dla naradzenia si,co ze mn czyni miano.Od jednego z moich przyjaci na dworze,ktry zna wszystkie tajemnice stanu,dowiedziaem si potem,e dwr z mojej przyczyny w wielkich znajdowa si trudnociach.Obawiano si,ebym nie potarga wizw i wolnym nie zosta.Mwiono,e na karmienie mnie tak wiele wychodzio ywnoci,i mgby std igd nastpi.Zdawao si niektrym,e najlepiej byoby umorzy mnie godem albo zaprawionymi trucizn przeszy strzaami,ale czyniono uwagi,e zaraza z trupa tak wielkiego mogaby w miecie stoecznym i w caym pastwie wywoa morowe powietrze.Gdy si tak naradzano,kilku oficerw przyszo do drzwi Wysokiej Izby,gdzie Rada Cesarska bya zgromadzona,i dwaj z nich,ktrych wprowadzono,donieli o moim postpku wzgldem szeciu zoczycw,o ktrych wyej opowiedziaem,co tak przychylnie na umyle Cesarza i caej jego Rady uczynio wraenie,e natychmiast cesarsk wyznaczono komisj do wszystkich wsi o czterysta pidziesit prtw okoo miasta lecych,aeby co dzie dostarczay sze wow,czterdzieci baranw i innej na mj wikt ywnoci,wraz z odpowiedni iloci chleba,wina i innych napojw.Co do zapaty za t ywno,Cesarz Jegomo wyda asygnacj do skarbu swego.Monarcha ten czerpie wikszo dochodw ze swoich dbr krlewskich i tylko w wanych okolicznociach nakada podatki na swych poddanych,lecz ci za to swoim wasnym kosztem na wojn,prowadzon przez monarch,i musz.Wyznaczono szeset osb na usugi moje,dano im stosowny od,aeby mieli za co kupowa sobie ywno,i z obu stron drzwi wygodne dla nich rozbito namioty.Kazano take,aeby trzystu krawcw robio dla mnie suknie podug mody krajowej,eby szeciu najuczeszych ludzi w kraju usiowao nauczy mnie jzyka,na koniec,eby konie cesarskie i szlacheckie tudzie kompanie gwardii czsto przede mn odprawiay musztry dla przyzwyczajenia ich do osoby mojej.Wszystkie te rozkazy naleycie byy wykonane i w przecigu trzech tygodni wielkie uczyniem postpy w pojmowaniu jzyka lillipuckiego.Przez ten czas Cesarz zaszczyca mnie czstymi wizytami,a co wiksza,sam do uczenia mnie jzyka nauczycielom moim pomaga. W najpierwszych sowach,ktrych nauczyem si,wyraziem ch pozyskania wolnoci. Co dzie,klczc,bagaem Cesarza,eby mnie raczy z wizienia wypuci.Odpowiada mi, e trzeba jeszcze niejaki czas czeka,e nic bez zdania Rady nie moe ustanowi i e pierwej musz lumos kelmin pesso desmar lon emposo -to jest:zaprzysic pokj z nim i z jego podwadnymi;tymczasem za ze wszelk uczciwoci miano si ze mn obchodzi.Radzi mi, ebym przez cierpliwo i dobre postpowanie u niego i uludu jego szacunek dla siebie jedna.Przestrzeg,ebym mu nie poczyta za ze,jeli niektrym oficerom kae mnie zrewidowa,poniewa podug wszelkiego podobiestwa mogem mie przy sobie wiele broni,zagraajcej bezpieczestwu pastwa.Odpowiedziaem,i gotw jestem zdj z siebie przyodziewek i wyprni kieszenie moje w przytomnoci jego.Owiadczenie to wyraziem czciowo sowami,czciowo gestami.Rzek mi na to,i podug prawa krajowego musz zezwoli,aby dwch komisarzy mnie zrewidowao,e dobrze wie,i to si nie moe sta bez zezwolenia mego,ale ma tak dobre wyobraenie o mojej wspaniaomylnoci i poczciwoci,i bez bojani w rce moje osoby tych komisarzy powierzy,a wszystko,cokolwiek by mi zabrano, zostanie mi powrcono wiernie,jelibym si z kraju oddala,albo te zapacone podug taksy, ktr bym ja sam pooy. Gdy ci dwaj komisarze przyszli mnie rewidowa,wziem ich na rce,wsadziem do kieszeni sukni,potem do wszystkich innych moich kieszeni,ominwszy jednak kieszonki w spodniach i inn ukryt kiesze,w ktrych miaem niektre drobiazgi mnie potrzebne,a dla nich nic nie znaczce.W jednej miaem srebrny zegarek,w drugiej sakiewk z niewielk iloci zota.Urzdnicy cesarscy mieli przy sobie pira,atrament i papier,spisali przeto dokadny inwentarz tego wszystkiego,co tylko widzieli,a gdy spis ten ukoczyli,prosili mnie,bym ich spuci na ziemi,aby si Jego Cesarskiej Moci z urzdu swego sprawili. Pniej przetumaczyem na jzyk angielskiten inwentarz sowo w sowo;brzmia on,jak nastpuje: Naprzd w kieszeni prawej sukni wielkiego Czowieka Gry (tak ja tumacz sowa Quinbus Flestrin ),po zrewidowaniu pilnym,znalelimy tylko jeden kawa ptnagrubego,tak wielki,i mgby zakry posadzk w najpierwszym,paradnym pokojuWaszej Cesarskiej Moci.W kieszeni lewej znalelimy jeden kufer srebrny z wiekiem z tego metalu,ktrego my,komisarze,nie moglimy podnie.Prosilimy wspomnianegoCzowieka Gr,eby go nam otworzy,i jeden z nas,wchodzc w ten kufer,wpad wjaki proch po kolana,od ktrego kichalimyobaj przez czas duszy.W kieszeni prawej,w kamizelce,znalelimy pak niezmiernej wielkoci,pen rzeczy biaych,cikich,mocnym powrozem owizanych,jedne na drugie poskadanych,gruboci jakby trzech ludzi gdzie znajduj si wielkie znaki czarne; zdaje si nam,e to musz by pisma,kadalitera jest wielkoci poowy naszych doni.W kieszeni lewej bya jaka wielka machina paska,uzbrojona w dwadziecia bardzo dugich zbw,podobnych do palisady przed paacem Jego Cesarskiej Moci.Wnosimy,e Czowiek Gra uywa tej machiny do czesania si,widzc jednake,jak nam trudno porozumie si, nie chcielimy nadaremnie trudzi go naszymi pytaniami.W wielkiej kieszeni,po prawej stronie,w pokryciu rodka (takja tumacz sowo ransulo,przez ktre chciano wyrazi moje pludry)widzielimy kod elazn,we rodku okrgo wydron,dug na wysoko czowiecz iosadzon w wielkiej sztuce drzewa,grubszej ni ta koda elazna.Przy jednym boku teje kody znajdoway si inne sztuki elazne dziwnego ksztatu;nie moglimy dociec, co by to byo;W lewej kieszeni bya druga podobna machina.W mniejszej kieszeni z prawej strony znajdoway si rne sztuki okrge,paskie,z metalu czerwonego i biaego,rnej wielkoci;niektre z tych sztuk biae,a jak nam si zdaje -srebrne,tak szerokie byy i cikie,emy ledwo obydwaj,i to z wielk trudnoci,mogli je podnie.W lewej kieszonce znalelimy dwa czarne supy nieregularnego ksztatu.Z wielk trudnocizdoalimy,stojc na dnie kieszeni,dosign grnej czci tych supw.Jeden z nich by przykryty i wydawa si by zrobiony z jednego kawaka,grna cz drugiego bya zrobiona z jakiej biaej substancji i dwa razy przewyszaa wielko naszych gw.Oba zawieray w sobie wielkie elaza,ktre rozkazalimy nam pokaza,obawiajc si,e mog to by niebezpieczne machiny; wyj je z pochew ipowiedzia,e w jego kraju jest zwyczaj uywania jednego z nich do golenia a drugiego do krajania misa.Zostaway dwie kieszenie do zrewidowania,te on nazwa kieszonkami skrytymi.Byy to dwa otwory wgrze jego pokrycia rodka ,tak cienione przez brzuch,ktry je przyciska,e nie moglimy si do nich dosta.Z prawej kieszonki zwisa wielki acuch srebrny,a przy kocu tego acucha,w kieszonce,bya bardzo dziwna machina.Rozkazalimy mu,aeby wycign zkieszeni,co byo przy acuchu.Zdaje si toby kul pask,ktrej poowa bya srebrna,a druga poowa z jakiego przezroczystego metalu.Ze strony przezroczystej widzielimy jakie osobliwsze figury wyrysowane naokoo, rozumielimy,e si ich dotkn moemy,alepalce nasze zatrzymay si na tym przezroczystym metalu.Gdy nam machin t przytkn do uszw,taki wielki huk nieustannie czynia jak myn wodny.Wnielimy,e to jest albo jakie nieznajome zwierz,albo te bstwo,ktre on czci,i bardziej si skaniamy do tego drugiego mniemania,poniewa on nas zapewnia (jelimy go dobrze zrozumieli,gdy bardzo niedoskonale si tumaczy),e rzadko czyni co bez poradytej machiny.Nazywa j swoj wyroczni i mwi,e ona mu przepisuje czas na wszystkie sprawy ycia.Ze skrytej kieszonki lewej wycign sie,prawie tak szerok,e mogaby zda si dla rybakw,ale otwieraa si i zamykaa jak sakiewka,i w istocie suya mu za sakiewk.Znalelimy w niej wiele sztuk cikich z tego metalu;jeli to jest prawdziwe zoto,zapewne warto ich jest nieoszacowana. Tak rozkazom Waszej Cesarskiej Moci czynic zado,zrewidowawszy pilnie wszystkie jego kieszenie,postrzeglimy na nim pas ze skry jakiego zwierza niewypowiedzianie wielkiego,przy ktrym z lewej strony wisiaa szpada dugoci piciuludzi,a z prawej strony torba na dwie przedzielona przegrdki,mogce w sobie pomieci po trzech poddanych Waszej Cesarskiej Moci.W jednej z tych przegrdek byy kule z dziwnego metalu,osobliwszej cikoci,tak wielkie jakgowy nasze,do ktrych udwignicia potrzeba silnej rki.W drugiej przegrdce byo wiele jakiego czarnego piasku,ale tenby lekki i niezbyt wielki,gdy moglimy wicej jak pidziesit ziaren na doni utrzyma. Taki jest dokadny inwentarz tego wszystkiego,cokolwiek znalelimy przy Czowieku Grze,ktry nas z ludzkoci i wzgldami na komisj Waszej Cesarskiej Moci przyj.Podpisano i pieczci stwierdzono czwartego dnia,osiemdziesitego dziewitego ksiyca najszczliwszego panowania Waszej Cesarskiej Moci.-Clefren Frelock.Marsi Frelock. Gdy ten inwentarz w przytomnoci Cesarza przeczytano,rozkaza mi w grzecznych wyrazach,abym mu te wszystkie rzeczy odda.Najprzd chcia mie szpad moj,ktr mu wraz z pochw zoyem.Tymczasem kaza,eby trzy tysice doborowego onierza otoczyo mnie w koo,trzymajc tuki i strzay w pogotowiu,czego nie spostrzegem,majc wlepione oczy w Cesarza.Prosi mnie,aebym doby szpady,ktra chocia odwody morskiej zardzewiaa, dosy jednak byszczaa.Dobyem jej i natychmiast wojska przeraone krzykny,soce bowiem wiecio jasno,a bysk olepi ich ni kiedykolwiek j Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAP >] |cc&c15E Ooczy,kiedy machaem szpad w rne strony.Cesarz,spokojniejszy ni mogem przypuci,kaza mi j schowa do pochwy i najlej,jak tylko mogem,rzuci o sze stp od acucha mego na ziemi.Druga rzecz,o ktr mnie zapyta,byy to kody elazne wywiercone,przez ktre oni rozumieli moje krucice.Wycignem je i na prob monarchy tumaczyem ich uycie,anabiwszy prochem tylko,ktry dziki dobremu zamkniciu mojej torby unikn szczliwie zamoknicia w morzu (czemu wszyscy przezorni marynarze staraj si zapobiec),przestrzegem Jego Cesarsk Mo,aby si nie zlk,potem wystrzeliem w powietrze.Zadziwienie,jakie nastpio,byo wiksze nieli na widok mej szpady.Wszyscy na ziemi popadali jakby piorunem uderzeni i sam Cesarz,cho by najodwaniejszy,dugo nie mg przyj dosiebie.Oddaem mu obydwie krucice tyme sposobem jak i szpad,take prochownic zkulami i prochem,ostrzegajc,aeby worka z prochem nie przybliano do ognia,bo zajby si od najmniejszej iskry i cay paac cesarski mgby by w powietrze wysadzony.Oddaem mu take mj zegarek,ktry z wielk ciekawoci ogldaikaza,aeby dwch najwikszych i najsilniejszych gwardzistw nioso go na ramionach,zawiesiwszy na wielkim drgu,jak piwowarscy parobcy nosz w Londynie beczki z piwem.Dziwi si nieustannemu trzaskowi zegarka i ruszania si wskazwki minutowej, ktrej ruch atwo mg dojrze,bo wzrok tego narodu nierwnie jest od naszego bystrzejszy i ywszy.Pyta mdrcw swoich,co by o tej machinie rozumieli,ale,jak atwo czytelnik wnosi moe,bardzo si w swych zdaniach rnili,cho niezupenie dobrze mogem ich zrozumie. Potem oddaem moje pienidze miedziane i srebrne,oddaem worek z dziewiciu wielkimi sztukami zota i kilku mniejszymi,scyzoryk,brzytw,grzebie,ta-b- akierk srebrn,chustk i dziennik.Szpada moja,krucice i woreczek z prochem i oowiem byy przewiezione do arsenau cesarskiego,a reszt rzeczy przy mnie zostawiono. Miaem,jak ju wspomniaem,jedn osobn kiesze,ktrej nie rewidowano.Byy w niej okulary (ktrych czasem uywaem,majc wzrok saby),teleskop kieszonkowy i inne drobiazgi,ktre Cesarzowi na nic nie mogy si przyda,i dla tej przyczyny nie wspomniaem o nich komisarzom,obawiajc si,aby mi ich nie popsuto albo nie zatracono. ROZDZIA TRZECI Gulliwer bawi Cesarza i pastwo obojej pciosobliwszym sposobem.Opisanie zabaw dworu lillipuckiego.Gulliwer pod pewnymi warunkami z wiezienia wypuszczony. Moje dobre zachowanie i powolno zjednay mi przychylno Cesarza i dworu jako te wojska i posplstwa;poczem wic mie nadziej,e wkrtce wolno otrzymam,i czyniem wszystko,co mogem,aby utrzyma ich w yczliwym dla mnie usposobieniu.Powoli boja krajowcwzmniejszaa si:czasem kadem si na ziemi i pozwalaem piciu lub szeciu z nichtaczy na mojej doni;wreszcie chopcy i dziewczta odwayli si bawi w chowanegow mych wosach.Uczyniem te znaczne postpy w rozumieniu ich jzyka. Jednego dnia Cesarz chcia dla rozrywki mojej da widowisko,w czym nard ten wszystkie,ktre mi si widzie zdarzyo,tak zrcznoci jak i wspaniaoci przechodzi.Nic jednak tak mnie nie ubawio jak taniec na linie,ktry odbywa si na cienkiej nici biaej,rozcignitej na dwie stopy i dwanacie cali ponad ziemi.Czytelnik wybaczy mi,e zabaw t cokolwiek obszerniej opisz.wicz si w tej sztuce osoby ubiegajce si o najwysze urzdy i o ask monarchy,dlatego te od dziecistwa wprawiaj si w ni,cho nie zawsze mog si poszczyci szlachetnym urodzeniem lub wielk edukacj.Gdy jaki wielki urzd bd przez mier,bd przez popadniecie w nieask (co si czsto zdarza)wakuje,piciu lub szeciu kandydatw podaje Cesarzowi memoriay,aeby mieli pozwolenie bawienia Jego Cesarskiej Moci i dworu skakaniem po linie.Kto skacze najwyej bez upadnicia,ten otrzymuje urzd. Zdarza si czsto,e wielkim dostojnikom i ministrom ka na sznurze taczy dla pokazania swej zdatnoci i przekonania Cesarza,e nie stracili swego tal entu.Flimnap,wielki podskarbi,ma zaszczyt,e moe na sznurze wyskoczy przynajmniej na cal wyej nieli ktrykolwiek z panw w caym cesarstwie.Widziaem go nieraz,jak wyczynia kozioki na deszczuce drewnianej,przywizanej na sznurze nie grubszym od sznurka do pakowania w Anglii.Przyjaciel mj,Reldresal,pierwszy sekretarz Rady Przybocznej,jeeli mnie wzrok jemu przychylny nie myli,jest pierwszy w tych sztukach po podskarbim.Inni znaczniejsi urzdnicy s sobie prawie rwni co do talentu. Bywaj te rozrywki czstokro przyczyn smutnych przypadkw,ktrych znaczna liczba zapisana jest w archiwach cesarskich.Sam widziaem,jak dwch albo trzech kandydatw poamao sobie nogi.Ale daleko wiksze jest niebezpieczestwo,kiedy sami ministrowie otrzymuj rozkaz popisania si swoj zrcznoci,poniewa niez wyczajnie si mocujc dla przezwycienia siebie samych i przewyszenia innych,kady prawie cho raz upada,wyrzdzajc sobie szkod,a niektrzy po dwa i trzy razy.Powiadano mi,e rok przed moim przybyciem Flimnap byby bez wtpienia kark skrci,gdyby jedna z poduszek cesarskich,przypadkiem na ziemi leca,nie osabia siy upadku. Drugi rodzaj rozrywki odbywa si tylko wobec Cesarza,Cesarzowej i pierwszego ministra, i to w specjalnych wypadkach.Cesarz kadzie na stole trzy tasiemki jedwabne,rozcignione, na sze cali dugie,jedna niebieska,druga czerwona,a trzecia zielona.Te tasiemki s nagrod dla tych,ktrym Cesarz chce okaza szczeglniejszy znak aski swojej.Obrzdek odprawia si w wielkiej audiencyjnej izbie cesarskiej,gdzie konkurenci obowizani s takie da dowody swej sprawnoci,jakim podobnych nie widziaem w adnym kraju dawnego i nowego wiata.Cesarz trzyma kij tak,e obydwa koce w rwnej s od ziemi odlegoci,a tymczasem konkurenci jeden za drugim przez ten kij skacz lub pod nim pezaj,w ty i w przd, zalenie od tego,czy kij jest podniesiony,czy ugity ku doowi.Bywa,e Cesarz trzyma kij za jeden koniec,a pierwszy jego minister za drugi;czasem te podtrzymuje go tylko minister. Ten,co si popisze najlepiej i najduej wytrzyma w skakaniu i pezaniu,odbiera w nagrod tasiemk niebiesk,czerwon daj drugiemu w wytrzymaoci,a zielon trzeciemu.Nosz te tasiemki przepasane wok swych bioder i mao ujrzysz na tym dworze osb z wyszego stanu,ktre by pasem takim nie byy ozdobione. Konie wojskowe i ze stajni cesarskiej codziennie ujedano przede mn i wkrtce tak do mnie przywyky,e bez obawy a do ng moich przychodziy.Jedcy skakali czsto przez moj rk,gdy j na ziemi pooyem,a jeden ze strzelcw cesarskichprzeskoczy mi przez nog obut w trzewik.By to skok istotnie nadzwyczajny.Pewnego dnia miaem szczcie bawi Cesarza w sposb icie niezwyky.Prosiem,aeby rozkaza dostawi mi kilka kijw, dugich na dwie stopy,a grubych jak trzcina zwyczajna.JegoCesarska Mo wyda natychmiast rozkazy dozorcom lasw i nazajutrz przybyo szeciu leniczych i tyle omiokonnych wozw.Wziem dziewi kijw i powtykaem je w ziemi,w kwadrat obszerny na dwie i p stopy,cztery inne kije przywizaem na tych poziomo,potem rozoyem chustk od nosa na tych dziewiciu kijach i wypryem j mocno,tak e jak skra na bbnie wygldaa.Cztery kije,ktre poziomo leay i nad chustk moe na cztery cale wystpoway,formoway barierk.Kiedy skoczyem moje dzieo,prosiem Cesarza,aby kaza dwudziestu czterem najlepszym ze swoich kawalerzystw manewrowa po tej paszczynie.Myl ta podobaa si Cesarzowi,wyda stosowne rozkazy i wkrtce wasn rk powsadzaem uzbrojonych jedcw z komi i z dowodzcymi oficerami.Jak tylko uformowali si w szeregi,rozdzielili si na dwie partie i rozpoczli strzela tpymi strzaami,naciera i ustpowa,sowem -udan prowadzili wojn,okazujc we wszystkim nadzwyczajn karno wojskow.Poziome kije chroniy ich od upadku.Ta zabawa nadzwyczaj spodobaa si Cesarzowi i potem kilka razy musiaem j powtarza;raz nawet na tyle by askaw,e kaza mi si podnie i sam ewolucjami komenderowa.Z wielk trudnoci namwi potem Cesarzow,e pozwolia,bym j w lektyce o par okci odtego terenu trzyma,aby moga widzie dokadnie wszystkie te manewry.Szczciem aden przypadek nie przerwa zabawy Jego Cesarskiej Moci,raz tylko wierzgn ko pod jednym kapitanem,rozdar chustk i utknwszy w rozdarciu nog pad razem z jedcem;zaraz ich podniosem,zasoniem rk dziur,i cae wojsko,jakem wstawi,tak i na powrt zsadziem.Ko,ktry pad,wywichn sobie lew tyln nog,jedziec jednak nie dozna adnego szwanku.Naprawiem chustk,jak mogem,lecz trwaoci jej nie miaem juwicej na prb wystawia. Na dwa lub trzy dni przed odzyskaniem wolnoci,kiedy zabawiaem dwr tego rodzaju rozrywk,przyby goniec,aby powiadomi Jego Cesarsk Mo,e paru z jego poddanych, przejedajc blisko miejsca,skd zostaem zabrany,znalazo naziemi wielk czarn substancj o osobliwymksztacie,rozcigajc si tak szeroko jak cesarska sypialnia,a u szczytu wysok na wzrost mczyzny.e to przedmiot martwy,poznali od razu,bo lea na trawie bez ruchu.Niektrzy z nich przechadzali sipo nim wiele razy i wchodzc jedni drugim na ramiona dostali si a na sam szczyt,ktry by paski i rwny.Spostrzegliwtedy,e rzecz ta jest w rodku pusta.Sdz pokornie,e naley ona do Czowieka Gry,i na rozkaz Jego CesarskiejMoci gotowi s rzecz t przewie za pomoc piciu koni.Pojem teraz,o czym mwili,i bardzo byem kontent z tej nowiny.Kiedy po rozbiciu statku dotarem do brzegu,byem w takim pomieszaniu,e nim doszedem do miejsca,gdzie usnem,spadmi kapelusz,cho sznurkiem by przymocowany do gowy.Sznur musia si przerwa,czego nie postrzegem,i sdziem,em kapelusz zgubi w morzu.Prosiem Jego Cesarsk Mo,by kaza mi go jak najrychlej dostarczy.Opisaem mu rwnie jego uytek i ksztat.Nazajutrz furgony przycigny kapelusz,ktry wielce ucierpia na tej podry.Wywiercono bowiem dwie dziury w rondzie na ptora cala od brzegu i dwa haki umieszczono w owych dziurach.Te haki przymocowane byydugimi sznurami do koskich uprzy i w ten sposb wleczono mj kapelusz przez dobre p mili.Szczciem kraj ten jest nadpodziw gadki i rwny,tak e kapelusz mniejszej dozna szkody,ni mogem przypuci. We dwa dni po tej przygodzie Cesarz,rozkazawszy,aby cz wojska w miecie stoecznym i okolicy bya w gotowoci,chcia si zabawi osobliwszym sposobem.Kaza mi,ebym stan jak kolos,rozkraczywszy nogi jak najszerzej,iletylko mona.Potem przykaza swemu generaowi,sdziwemu i dowiadczonemu onierzowi,ktry wielce mi sprzyja,aebywojska uszykowa jak do bitwy i kaza im maszerowa midzy moimi nogami.Piechota po dwudziestu czterech,a jazda po szesnastu w szeregu,z biciem w bbny,z rozwinitymi chorgwiami i z podniesionymi pikami.Wojsko to byo zoone z trzech tysicy piechoty i z tysica jazdy.Cesarz pod kar mierci wszystkim przykaza onierzom,by w marszu jak najci- lejszwzgldem osoby mojej zachowali uczciwo,co jednak nie przeszkodzio kilkumodym oficerom do patrzenia w gr,gdy przechodzili pode mn,a wyzna musz,e spodnie moje nawczas w tak zym byy stanie,e im day pobudk do gonego miechu i podziwu. Tyem przedkada,tyem posya memoriaw o uwolnienie mnie z wizienia,e na koniec Cesarz Jegomo poda rzecz t naprzd do Rady Stanu,a potem na Rad Ministrw, gdzie nikt mi nie by przeciwny prcz ministra Skyresha Bolgolama,ktry bez adnej wiadomej przyczyny sta si moim miertelnym wrogiem.Reszta Rady bya mi jednak przychylna i Cesarz zatwierdzi ich zdanie.Tym wrogim mi ministrem by galbet,to jest wielki admira,ktry zasuy na zaufanie swego monarchy przez zdatno w sprawowaniu interesw publicznych,ale charakter mia przykry i dziwaczny.Nie mogc opiera si sam jedenzdaniom caej Rady,musia ustpi,ale wymg,e sam uoy artykuy tyczce siwarunkw mego uwolnienia,dajc,ebym zaprzysig ich dotrzymania.Przynis mi teartykuy sam Skyresh Bolgolam w asycie dwch podsekretarzy stanu i wielu innych znakomitych osb.Po odczytaniu kazano mi przyrzec zachowanie ich przez przysig,naprzd wedle zwyczaju mego kraju,a potem w sposb przez ich prawa przypisany,to jest lew rk trzyma za palec u prawej nogi,pooy redni palec rki prawej na czubku gowy,a palec wielkina kocu ucha prawego.Lecz e moe czytelnik bdzie ciekawy pozna styl i sposb wyraania si tego ludu,jako te i warunki mego uwolnienia,przeto kad tu cay akt,tumaczony sowo w sowo: Golbasto Momarem Evlame Gurdiio Shefin Mully Ully Gue,najpotniejszy Cesarz Lilliputu,rozkosz i postrach caego wiata,ktrego pastwo rozciga si na pi tysicy blugstrugw (to jest blisko dwunastu mil)naokoo,a do koca okrgu ziemnego.Monarcha wszystkich monarchw,wyszy anieli synowie ludzcy,ktrego nogi dostaj a do rodka ziemi, ktrego gowa siga soca,na ktrego jedno spojrzenie dr mocarzw kolana,miy jak wiosna,przyjemny jak lato,obfity jak jesie,straszny jak zima,wszystkim poddanym naszym wiernym i miym zdrowia yczy.Jego Najwyszy Majestat podaje przybyemu w prowincje nasze Czowiekowi Grze nastpujce artykuy,ktrych zachowanie obowizany bdzie uroczyst przysig stwierdzi: 1.Czowiek Gra nie wyjdzie z obszernych pastw naszych bez pozwolenia naszego, wielk opatrzonego pieczci. 2.Nie bdzie mu wolno wchodzi do naszej stolicy bez wyranego naszego rozkazu,o czym mieszkacy na dwie godziny pierwej bd ostrzeeni,eby nie wychodzili z domw swoich. 3.Tene Czowiek Gra po wielkich tylko gocicach bdzie mia wolno chodzenia inie bdzie przechadza si lub kad na kach i w zboach. 4.Przechadzajc si po drogach publicznych ma si strzec,ile monoci,aeby nie zdepta ktrego z naszych wiernych poddanych ani ich koni lub wozw,i nie ma bra adnego ze wspomnianych poddanych na rce swoje,chyba za ich wasnym zezwoleniem. 5.Gdy zajdzie potrzeba,e kurier gabinetowybdzie mia biee z ekspedycj ekstraordynaryjn,Czowiek Gra obowizany jest nie go w kieszeni swojejprzez sze dni,raz kadego ksiyca,i stawi go zdrowego i caego przed nasz obecno cesarsk. 6.Bdzie sprzymierzecem naszym przeciw naszym nieprzyjacioom z wyspy Blefusku iwszelkich uyje sposobw na zgubienie floty,ktr oni wanie uzbrajaj dla wkroczenia w pastwo nasze. 7.Pomieniony Czowiek Gra w swoje godziny wolne bdzie dopomaga rzemielnikom naszym dwiga niektre wielkie kamienie dla dokoczenia murw zamku i innych naszych budowli cesarskich. 8.Czowiek Gra winien jest w przecigu dwch ksiycw zoy dokadny opis rozmiarw naszego pastwa,obliczony wasnymi jego krokami. 9.Gdy wykona uroczyst przysig,e te wszystkie wyraone artykuy wspomniany Czowiek Gra zachowa,bdzie mia na co dzie jedzenia i napoju tyle,ile by dla tysica siedmiuset dwudziestu czterech poddanych naszych mogo wystarczy,i bdzie mia wolny przystp do naszej osobycesarskiej,wraz z innymi znakami naszej dla niego aski. Dan w paacu naszym w Belfaborac dwunastego dnia,dziewidziesitego pierwszego ksiyca panowania naszego. Zoyem przysig i podpisaem z wielk radoci wszystkie artykuy,chocia niektre z nich nie byy dla mnie tak i zaszczytne,jak bym by sobie tego yczy,co sprawia zo wielkiego admiraa,Skyresha Bolgolama.Zdjto ze mnieacuchy i wypuszczono na wolno.Cesarz uczyni mi honor,bdc sam przytomny ceremonii uwolnienia mego.Uczyniem jak najgbsze podzikowanie Jego Cesarskiej Moci,upadszy mu do ng,ale kaza mi wsta,i to w jak najgrzeczniejszych wyrazach.Obsypawszy mnie askawymi sowy,ktrych tu me powtrz,by nie popa w pych,doda,e spodziewa si znale we mnie poytecznego sug godnego wszystkich jego dobrodziejstw. Niech czytelnik bdzie askaw zauway,ew ostatnim artykule aktu uwolnienia mojegoj Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAP+pcGc3 L+c$9K+obowiza si Cesarz da mi tyle ywnoci inapoju,ile by mogo wystarczy dla tysica siedmiuset dwudziestu czterech Lillipucjanw.W niejaki czas potem spytaemsi jednego dworzanina,poufnego mego przyjaciela,dlaczego tak ilo wyznaczono dla mnie ywnoci i napoju.Odpowiedzia mi,i poniewa matematycy cesarscy -zmierzywszy wysoko ciaa mego za pomoc kwadranta i policzywszy grubo -znaleli moje proporcje w stosunku do nichjak dwanacie do jednego,wnieli z podobiestwa swych cia,e ja powinienem potrzebowa ywnoci tysic siedemset dwadziecia cztery razy wicej ni oni;skdmoe czytelnik wnosi,jak dziwny jest narodu tego dowcip,jak mdra,przezorna i dokadna ekonomika ich wielkiego monarchy.ROZDZIA CZWARTY Opisanie Mildendo,miasta stoecznego Lilliputu,i paacu cesarskiego.Rozmowa miedzy Gulliwerem i sekretarzem stanu o interesach pastwa.Gulliwer ofiarowuje si suy Cesarzowi podczas wojny. Najpierw memoria,ktry po uwolnieniu moim podaem,by prob o zezwolenie mi widzenia Mildendo,stolicy tego pastwa,na co mi Cesarz pozwoli,zalecajc,ebym nic zego obywatelom,adnej szkody ich domomnie uczyni.Lud przestrzeony by obwoaniem o zamyle moim zwiedzenia miasta.Mury opasujce wysokie s na ptrzeciej stopy,a szerokie przynajmniej na jedenacie cali,tak e mona po nich bezpiecznie naokoo miasta jedzi powozem.Przy tyche murach s wiee bardzo mocne,co dziesi stp jedna od drugiej. Przelazszy przez Bram Zachodni szedem bardzo lekko,stpajc bokiem przez dwie najwiksze ulice,w kamizelce tylko,bom si obawia,e poami sukni zwierzchniej uczyni szkod w dachach.Szedem z najwiksz ostronoci,aeby si ustrzec zdeptania ktrego z ludzi pozostaych jeszcze na ulicach mimo wyranego rozkazu zalecajcego wszystkim,by si podczas mojego przejcia do domw schronili.Okna facjatek i dachy napenione byy tak wielkim tumem patrzcych,jakiego nie zdarzyo mi si widzie podczas adnej podry, skd wniosem,e miasto byo arcyludne.Zbudowane jest w zupeny kwadrat,kada ciana murw opasujcych ma piset stp dugoci.Dwie wielkie ulice,ktrymi przechodziem, przecinajce si i dzielce miasto na cztery rwne czci,maj szeroko stp pi;mniejsze ulice,ktrymi nie mogem chodzi,a tylko ogldaem z gry,s szerokie na dwanaciedo osiemnastu cali.Miasto moe w sobie pomieci piciokro sto tysicy dusz.Domy s o trzech,czterech i piciu pitrach;w sklepach i na rynkach pod dostatkiem towarw. Paac cesarski stoi w samym rodku miasta,gdzie si dwie wielkie schodz ulice;opasany jest murem na dwie stopy wysokim,a w odlegoci dwudziestu stp odmuru s budynki.Cesarz Im pozwoli mi przez ten mur przele dla obaczenia jego paacu,a e przestrze midzy murami i paacem dosy bya obszerna,mogem go przeto obejrze z kadej strony. Dziedziniec zewntrzny jest kwadratowy,naczterdzieci stp rozlegy,i zawiera w sobie dwa inne dziedzice.W tym dopiero dziedzicu,ktry jest w samym rodku,s pokoje cesarskie, ktre wielk ch miaemwidzie,co jednak byo trudne,poniewa najwiksze bramy,z jednego dziedzica do drugiego,nie byy wysze nad osiemnacie,aszerokie nad siedem cali. Nadto budynki w dziedzicu zewntrznym miay przynajmniej pi stp wysokoci;niepodobna mi byo przez nie przele bez niebezpieczestwa poamania dachwek i dachw,bo co do murw,to byymocno budowane z kamienia ciosanego,na cztery cale szerokiego.Cesarz jednak wielcepragn,abym widzia okazao i bogactwajego paacu,ale nie mogem mu tego ukontentowania uczyni,a dopiero po trzech dniach,gdy noem moim wyrnem kilka najwyszych drzew w parku cesarskim,od miasta prawie na pidziesit prtw odlegym.Z tych drzew zrobiem dwa stoki na trzy stopy wysokie i tak mocne,eby mnie mogy utrzyma.Gdy ostrzeono lud powtrnie,przeszedem znowu przez miasto i udaem si ku paacowi,niosc dwa moje stoki w rku.Przyszedszy na dziedziniec zewntrzny,wlazem na jeden stoek,a drugi wziem w rk,potem przez dach delikatnie spuciem stoek na plac,ktry jest midzy dziedzicem zewntrznym i wewntrznym,szeroki na stp osiem. Przestpowaem potem wygodnie przez budynki za pomoc tych dwch stokw,dostajc hakiem (ktry na to wziem)stoek na drugiej stronie zostawiony.Takowym wynalazkiem dostaemsi a do dziedzica rodkowego,gdzie pooywszy si na boku,przykadaem twarz do wszystkich na pierwszym pitrze okien,ktre umylnie otwarte zostawiono.Widziaem pokoje wspanialsze,nieli w myli wystawi mona.Widziaem Cesarzow i cesarzwny w swych apartamentach z ca ich asystencj,a Cesarzowa Jejmo zaszczycia mnie askawym umiechem i podaniem mi przez okno do ucaowania rkiswojej. Nie bd wyszczeglnia osobliwoci znajdujcych si w tym paacu,do innego jezachowuj dziea,ktre ju prawie jest gotowe pj pod pras i bdzie zawiera w sobie oglne opisanie pastwa tego od zaoenia swego,histori cesarzw przez wiele wiekw,uwagi nad wojn,polityk,prawami,naukami i religi kraju,opisanie zi i zwierzt,ktre si tamznajduj,szczeglne obyczaje narodu i wieleinnych ciekawych i nader poytecznych materii. Zamiarem moim teraz jest tylko opisa to,co si temu narodowi i mnie samemu przez dziewi prawie miesicy pobytu mego w tym osobliwym kraju przytrafio. Po uwolnieniu moim w dni pitnacie Reldresal,sekretarz stanu (jak go tam mianuj)w Departamencie Spraw Partykularnych,przyszed do mnie z jednymtylko sug.Kaza,eby kareta czekaa na niego opodal,i prosi,abym z nim przez godzin pomwi.Chtnie si na to zgodziem ze wzgldu na jego przymioty jako te dla wielu przysug,ktre mi na dworze odda,gdy o wolno prosiem.Chciaem si pooy,eby mia bliej moje ucho,ale wola, abym go trzyma na rce przez przecig naszej rozmowy.Zacz od winszowania mi wolnoci i powiedzia,i moe sobie pochlebi,e si cokolwiek do uwolnienia mego przyoy;potem przyda,i gdyby dwr nie mia w tym swego interesu,nie zostabym by tak prdko uwolniony,i doda: -Jakkolwiek pastwo nasze w oczach cudzoziemca zdaje si by kwitnce,musimyjednak z dwiema plagami walczy:z buntem wewntrznym i najazdem z zewntrz,ktrym nam grozi potny nieprzyjaciel.Co do pierwszego,trzeba ci wiedzie,e od siedemdziesiciu ksiycw byy w tym pastwie dwie partie sobie przeciwne pod imionami Tramecksan i Slamecksan,tak nazwane od wysokich i niskich klockw,czyli obcasw u trzewikw,ktrymi si rniy. Wiadomo wszystkim,e Wysokie Klocki bardziej si zgadzaj z nasz star konstytucj. A cho tak si ma sprawa,Cesarz postanowi uywa tylko Niskich Klockw,tak w sprawowaniu rzdu,jako te we wszystkich od woli monarszej zalenych urzdach.Moge nawet zauway,e klocki Jego Cesarskiej Moci s przynajmniej o drurr nisze nieliktregokolwiek z dworskich (drurr jest to prawie czternasta cz cala). Niechci dwch partii mwi dalej --w takim wysokim s stopniu,e ani jedz,ani pij z sob,ani do siebie gadaj.Rozumiemy,e Tramecksani,czyli Wysokie Klocki,przechodz nas liczb,ale w naszych rkach jest wadza. Niestety!Lkamy si,eby syn cesarski,nastpca tronu,nie mia skonnoci do Klockw Wysokich,zwaszczagdy atwo dostrzec,e jeden jego klocek wyszy jest ni drugi,dlatego idc troch kuleje.Ot wrd zamieszania wewntrznego grozi nam najazdem wyspa Blefusku,ktra jest drugim wielkim cesarstwem wiata,tak prawie obszernym imocnym jak nasze pastwo.Bo co si tyczy opowiada twoich,jakoby znajdoway si nawiecie inne pastwa, krlestwa,stany,zamieszkane przez ludzi tak wielkich i tak ogromnych jak ty jeste,filozofowie nasi bardzo o tym wtpii wol raczej wnosi,e spad z ksiyca lub z jakiej gwiazdy,poniewa stu ludzi twojej wielkoci w krtkim czasie wyjadoby w pastwie naszego Cesarza wszystkie owoce,wszystkie bydlta i wszystk ywno. Nadto,nasi dziejopisowie od szeciu tysicyksiycw o adnych innych krajach,prcz pastw Lilliputu i Blefusku,wzmianki nie czyni.Te dwa straszne mocarstwa,jakem cinadmieni,przez trzydzieci sze ksiycw uporczyw z sob toczyy wojn,ktrej powd by nastpujcy:wszyscy si na to zgadzaj,e pocztkowo zawsze t uczono jaja przed jedzeniem z grubszego koca,ale dziad Cesarza miociwie nam panujcego,gdy jeszcze by dzieciciem,majc je jajo i nadamawszy je zgodnie ze staroytnym zwyczajem,nieszczliwym jakim przypadkiem skaleczy sobie palec,skd poszo,e Cesarz,ojciec jego,pod surowymikarami wyda prawo,eby od owego czasu jaja z cieszego koca tuczono.Lud t ustaw tak by oburzony,e dziejopisowie nasi o szeciu z tej okolicznoci wspominaj rozruchach,w ktrych jeden cesarz utraci ycie,a drugi koron.To zamieszanie i niezgody wewntrzne wzniecali zawsze krlowie Blefusku,a kiedy bunty poskramiano,winowajcy do ich kraju uciekali.Na jedenacie tysicy licz ludzi,ktrzy rnymi czasy woleli mier ponie anieli podda si prawu tuczenia jaj z cieszego koca.Kilkaset wielkich tomw o tej materii napisano i na publiczny widok wydano,ale ksigi Grubych Kocw zakazane s od dawnego czasu,a ich partia uznana za niegodn posiadania urzdw.W czasie tych ustawicznych zamieszek krlowie Blefusku czsto przez posw swoich oskarali nas o zbrodnie,jakobymy kardynalne gwacili przykazania naszego wielkiego proroka Lustroga,objawione w pidziesitym czwartym rozdziale Brundrecalu (to jest ich Alkoranu),co jednak,myl,jest tylko przekrceniem tekstu,ktrego te s sowa:Wszyscy wierni tuc bd jaja z koca wygodniejszego . Podug mojego zdania powinno by kadego sumieniu zostawione,ktry koniec do tuczenia jest wygodniejszy,a przynajmniejustanowienie tego naley zostawi najwyszemu sdziemu.Ow Grube Koce tyle wzgldw u krla Blefusku,tyle tajnej pomocy i wsparcia w swoim wasnym krajuznaleli,e z tej okolicznoci midzy dwomapastwami ju przez trzydzieci i sze ksiycw krwawa panuje wojna z odmiennym szczciem dla stron walczcych.W tej wojnie stracilimy czterdzieci okrtw liniowych i wiele pomniejszych statkw,a trzydzieci tysicy najlepszych naszych majtkw i onierzy.Licz,e nieprzyjaciel nieco wiksz ponis strat.Jakkolwiek bd,teraz straszn uzbraja flot w celu wkroczenia do kraju naszego.Przeto Jego Cesarska Mo,pokadajc zaufanie w mstwie twoim i wysokie o siach twoich majc rozumienie,zaleci mi,aebym ci w szczeglnoci przedoy stan pastwa. Odpowiedziaem sekretarzowi stanu,e go prosz,aby upewni Jego Cesarsk Mo o najpokorniejszym moim uszanowaniu i oznajmi mu,e nie przystoi mi,jako cudzoziemcowi, miesza si do stronnictw,lecz na obron Jego PowiconejOsoby i pastwa jego gotw jestem przeciwwszelkim zamachom i najazdom nieprzyjaci ycie moje powici. ROZDZIA PITY Gulliwer osobliwszym wynalazkiem przeszkadza wtargnieniu nieprzyjaci.Cesarz nadaje mu wielki tytu.Posowie krla Blefusku przychodz prosi o pokj.Zajmuje si ogie w paacu Cesarzowej.Gulliwer wiele si przykada do ugaszenia poaru. Pastwo Blefusku jest wysp na pnocny wschd od Lilliputu pooon,od ktrego dzieli je tylko jeden kana na czterysta prtw szeroki.Nie widziaem go jeszcze,a przestrzeony o bliskim Blefuskianw na Lilliput ataku,strzegem si ukazywa z tamtej strony,aby mnie ktry z okrtw nieprzyjacielskich nie postrzeg.Blefuskianienic nie wiedzieli o mnie,bo wszelkie zwizki midzy tymi pastwami byy pod kar mierci zakazane w czasie wojny,a z rozkazu Cesarza kady ich statek mia by przytrzymany. Zwierzyem si Cesarzowi z zamysu opanowania caej floty nieprzyjacielskiej,ktra,podug uwiadomienia wysanych od nas szpiegw,staa w porcie,gotowa za pierwszym pomylnym wiatrem wyj pod agle.Radziem si najdowiadczeszych eglarzw dla zasignicia wiadomoci,jaka bya gboko kanau,a ci zapewnili mnie,e na rodku podczas najwyszego wezbrania morza jest siedemdziesit glumgluffw (to jest okoo szeciu stp miary europejskiej),a w innych miejscach co najwyej pidziesit glumgluffw.Udaem si ku stronie pnocno -wschodniej,naprzeciw samego Blefusku,i pooywszy si za jednym pagrkiem,patrzaem przez mj teleskop i ujrzaem flot nieprzyjacielsk z pidziesiciu okrtw liniowych i z wielkiejliczby statkw przewozowych zoon.Oddaliwszy si stamtd,kazaem zrobi wiele lin,jak tylko mona najmocniejszych,a take wiele szyn elaznych. Liny te byy gruboci szpagatu,a szyny dugoci i gruboci drutw do poczoch.Jeszczem liny posplata po trzy wjedn,eby byy mocniejsze,i z szynami to samo uczyniwszy,koce ich jak haki pozakrzywiaem.Pidziesit takich hakw umocowawszy do tylu lin,powrciem do brzegw pnocno -wschodnich i zrzuciwszy obuwie,poczochy i zwierzchniesuknie,wstpiem w morze,ubrany w skrzany kaftan,na p godziny przed przypywem.Z pocztku szedem z najwiksz,jaka tylko by moe,prdkoci,potem na rodku pynemprzez jakie pitnacie prtw,a pki dna nie dostaem.Przybyem do floty mniej jak w p godziny.Nieprzyjaciele,na mj widok przestraszeni,jak aby z okrtw powyskakiwali i na wysp uciekli.Zdawao mi si,e ich byo blisko trzydzieci tysicy.Wtedy,zaczepiwszy hakiem za dziurw dziobie kadego okrtu,wszystkie koce lin razem zwizaem. Gdym si t prac zatrudnia,nieprzyjaciel tysice strza na mnie wypuci,z ktrych wiele ugodzio mnie w twarz i rce,i nie tylko e mi niewypowiedziany bl sprawiy,ale i przeszkadzay w robocie.Najwicej si obawiaem o moje oczy,ktre bym z pewnoci postrada, gdyby mi nie przyszed na myl sposb prdkiego zapobieenia temu,Miaem w jednej kieszonce,ktra,jak ju wspomniaem,unikna rewizji,pomidzy innymi uytecznymi drobia- zgami okulary;tedobywszy wsadziem na nos,jak mogem najmocniej.Tym sposobem, okularami jakby jakim szyszakiem uzbrojony,koczyem dalej robot,nie zwaajc na grad strza spadajcych na mnie,z ktrych wiele uderzyo w szka moich okularw,lecz bez powaniejszego efektu z wyjtkiem obruszenia ich troch.Zahaczywszy wszystkie okrty,zaczem cign,lecz nadaremnie,gdy stay na kotwicach.Musiaem teraz wykona najmielszy zabieg mego przedsiwzicia.Wypuciem z rk zwizaneokrty,pourzynaem czym prdzej noem wszystkie liny,do ktrych byy przywizanekotwice (otrzymawszy przy tym ze dwiecie strza w twarz i rce),z czym szybko uwinwszy si,pidziesit najwikszych okrtw bez adnej trudnociza sob pocignem. Blefuskianie,ktrzy zamysu mego nie odgadli,zostali rwnie zadziwieni jak przeraeni. Widzc,e urzynaem liny,sdzili,i mylaem rozpuci ich flot na igrzysko wiatrw albo te jeden okrt o drugi porozbija.Lecz gdy ujrzeli,em ca ich flot cign za sob,zawrzeszczeli ze zoci i rozpaczy.Szedem przez niejaki czas i gdy mnie ju strzaami dosign niemogli,zatrzymaem si nieco dla powycigania tych,ktre mi w twarzy i w rkach utkwiy,namaciem rany maci dan mi po przybyciu,zdjem okulary i poczekawszy z godzin do odpywu przybyem bezpiecznie z moj zdobycz do portu cesarstwa Lilliputu. Cesarz,czekajc na przedsiwzicia mego skutek,sta na brzegu z caym dworem swoim. Widzieli z daleka zbliajc si flot,ale e byem w wodzie po piersi,nie postrzegli,e to ja ku nim j prowadziem.Kiedym doszed do rodka kanau,strach ich wzmg si,bo byem w wodzie po szyj,i Cesarz mniema,em zgin i e to flota nieprzyjacielska cignie dla wyldowania;aleta boja wkrtce ustala,bo jak tylko dna dostaem,zaraz zobaczono mnie na czele wszystkich okrtw i usyszano,gdym gono wykrzykn:Wiwat najpotniejszy Cesarz Lilliputu! Monarcha ten,kiedy przybyem,nieskoczone mi dawa pochway i natychmiast kreowa mnie nardakiem,co jest u nich najwysz godnoci.Prosi mnie potem,ebym uy sposobu przeprowadzenia do jego portw wszystkich innych nieprzyjacielskich okrtw.A tak nienasycona jest pycha mojegoj Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPcZ \sVc *c !9% "Q?' wadcw,e ambicja monarch tego podegaa do opanowania caego pastwa Blefusku,obrcenia go w prowincj swego cesarstwa i rzdzenia nim przez swego gubernatora.Myla o wygubieniu wszystkich wygnacw ze stronnictwa Grubych Kocw i zmuszeniu obu narodw do tuczenia jaj z cieszego koca,co by go uczynio jedynym monarch caego wiata.Ale ja argumentami,na polityce i susznoci ugruntowanymi,usiowaem go odwie od tego przedsiwzicia i owiadczyem jawnie,e nigdy nie zechc by narzdziem,ktrego by mona uy do pognbienia narodu wolnego,szlachetnego i odwanego.Kiedy pniej rzecz t roztrzniono w Radzie,wiksza cz posza za moim zdaniem. miae i odwane moje sprzeciwienie si polityce i zamysom monarchy tak bardzo go na mnie obrazio,i mi tego nie mg darowa.Da to pozna na Radzie w mowie swojej,arcysztucznej.Powiadano mi,e wieluz radcw rozsdniejszych milczeniem zdaniu mojemu przytwierdzio,lecz drudzy,skryci moi nieprzyjaciele,nie zaniedbali niechci cesarskiej na zgub moj uy.Od tego czasu Jego Cesarska Mo i nieprzychylni mi ministrowie zaczli przeciw mnie intryg,ktrej skutki day siodczu w niespena dwa miesice i ktra omal mnie o zgub nie przyprawia.Tak to mao znacz u monarchw najwiksze dla nich uczynione zasugi,gdy po nich nastpuje uchylenie si od lepego ich namitnociom suenia. We trzy prawie tygodnie po mojej sawnej wyprawie przybyo z Blefusku poselstwo z propozycj pokoju.Traktat wkrtce zosta zawarty pod kondycjami dla Lilliputu arcypoytecznymi,ktrymi nie bd czytelnika zaprzta.Poselstwo byo zoone z szeciu panw,majcych z sob w asycie piset osb,i trzeba przyzna,e wjazd ich by taki,jak wielkoci monarchy i wanoci negocjacji przystao. Po zawarciu pokoju,w czym wpyw mj byniemiy (dziki znaczeniu,ktrym si cieszyem lub zdawaem si cieszy na dworze),posowie,dowiedziawszy si o uczynionej przeze mnie ich narodowi przysudze,zoyli mi ceremonialn wizyt.Zaczli od pochwa mego mstwa i wspaniaoci,zapraszali mnie imieniem swego monarchy do jego krlestwa i na koniec prosili,aebym im raczy pokaza prb mej nadzwyczajnej siy,o ktrej tylezadziwiajcych opowiada syszeli.Zrobiem,o co prosili,lecz nie bd nuy czytelnika szczegami,i zyskaem ich zupene zadowolenie,po czym prosiem,aby mi wyjednali zaszczyt zoenia mego najgbszego uszanowania Krlowi Im Blefusku,ktrego znakomite cnoty caemu wiatu byy znane.Obiecaem stawi si u tronu Jego Krlewskiej Moci pierwej,nielim mia do kraju mego powrci. Chciaem mie jednak uprzednie pozwolenie od swego Cesarza na zoenie uszanowania monarsze Blefusku.W kilka dni potem prosiem o to Cesarza Imci,na co mi ozible odpowiedzia:Pozwalam ,a jeden zmoich przyjaci donis mi sekretnie,e Cesarz,usuchawszy podszeptw Flimnapa i Bolgolama,rozmow moj z posami za znakwiaroomstwa poczytuje,do ktrego w sercu swoim si nie poczuwaem.Wtedy to po raz pierwszy o dworze i ministrach powziem waciwe wyobraenie. Zapomniaem powiedzie,e posowie przeztumaczy ze mn mwili.Jzyki tych dwch pastw tak si rni od siebie jak dwa jakiekolwiek jzyki w Europie.Obydwa te narody wychwalaj dawno,pikno i mocswego,a ssiedzki w pogardzie maj.Tymczasem Cesarz,pyszny z przemocynad Blefuskianami,ktr zyska przez zabranie ich floty,rozkaza okaza posom swoje listy uwierzytelniajce i mie mow w jzyku lillipuckim.Jako potrzeba przyzna,e z przyczyny handlu midzy tymi dwoma pastwami,wzajemnego zbiegw przyjmowania i zwyczaju wysyania za granic szlacheckiej modziey dla nabycia poloru i umiejtnoci,mao jest osb znacznych,a mniej jeszcze kupcw i eglarzw,ktrzy by nie umieli obydwch jzykw,jak przekonaem si par tygodni pniej,kiedy udaem si, by zoy me uszanowanie Krlowi Blefusku,co pord wielu przeciwnoci spowodowanych zoci mych nieprzyjaci,miao okaza si bardzo szczliwym wydarzeniem,jak to opowiem we waciwym miejscu. Czytelnik raczy sobie przypomnie,e pomidzy warunkami mego uwolnienia byy itakie,ktrym byem niechtny,jako e zbyt mnie poniay,i do ktrych przyjcia zmusimnie mogy tylko okolicznoci mego pooenia.Godno nardaka,ktr byem zaszczycony, uwalniaa mnie od warunkw uwaczajcych mej czci i musz odda sprawiedliwo Jego Cesarskiej Moci,i nigdy mi o tym nie wspomnia.Zdarzya mi si podwczas okoliczno uczynienia Jego Cesarskiej Moci jednej znakomitej,jak mniemaem,przysugi.Jednego razu obudzony byem o pnocy krzykiem zgromadzonego ludu pod drzwiami mego mieszkania, co mnie w pierwszej chwili przestraszyo.Usyszaem nieustannie powtarzane sowo:burglum,burglum.Niektrzy z dworu Cesarza,przecisnwszy si przez tum,prosili mnie,ebym czym prdzej popieszy do paacu,gdzie w pokojach Cesarzowej Jejmoci wszcz si poar przez nieostrono pewnej damy,ktra nadczytaniem jednego romansu usna.Natychmiast wstaem i udaem si do paacu,a e wydano ju rozkazy,by mi si wszyscy usunli z drogi,i bya to noc ksiycowa,nikogo nie zdeptaem w tym powszechnym zamieszaniu.Kiedy na miejsce przyszedem,zastaem ju przystawione dopokojw drabiny i niemao przygotowanych wiader,ale woda bya daleko od miejsca poaru.Wiadra te byy wielkoci duego naparstka i chocia lud biedny z wielkim popiechem wody dostarcza,ogie jednak by tak gwatowny,e to niewiele pomagao.Ja bym atwo ten ogie sukni moj przytumi, ale miaem na sobie tylkomj kaftan skrzany,a poar tak si zaczszerzy,e wspaniay paac niechybnie by zosta w perzyn obrcony,gdyby mi z niepospolit umysu przytomnoci nie przyszed na pami sposb arcydobry.W wieczr poprzedzajcy piem bardzo wiele wybornego wina,nazywajcego si glimigrim.Mieszkacy Blefusku nazywaj je flunec,lecz tutejsze uwaane jest za lepszygatunek i bardzo pdzi uryn.Szczliwym trafem do tej chwili nie zaatwiem jeszcze naturalnej potrzeby.ar ognia i moje wysiki ugaszenia go pobudziy jeszcze bardziej dziaanie wina.Zaczem wic operacj,tak obficie i tak zrcznie kierujc mas pynn na miejsca ratunku potrzebujce,e w trzech minutach ze wszystkim ogie ugasiem i reszt tego pysznego budynku,ktry pochon tyle wiekw pracy,zachowaem od nieszczsnego sponienia. Dzie zacz wita,wrciem wic do siebie nie czekajc na podzikowanie,zwaszcza e nie wiedziaem,czy t przysug Cesarz przyjmie askawie,gdy podug kardynalnych praw pastwa byo to gwni mierci godn zbrodni puszcza uryn naplacu otaczajcym paac cesarski,alem si uspokoi,gdym si dowiedzia,e Jego Cesarska Mo rozkaza wielkiemu sdziemu wyda list dla mnie na odpuszczenie kary,ktrego jednak nigdy nie miaem otrzyma.Lecz w tym samym czasiedoniesiono mi,e Cesarzowa,niewymown z postpku mego powziwszy obrzydliwo,przeniosa si w najodleglejsze czci paacu i postanowia nigdy nie mieszka w pokojach,ktrem mia zbezczeci uczynkiem nieuczciwym ibezwstydnym, za co nawet w obecnoci najpoufalszych dam swoich zemci si poprzysiga. ROZDZIA SZSTY Obyczaje mieszkacw Lilliputu,ich nauki,prawa,zwyczaje i sposoby wychowania dzieci.Sposb ycia autora w owym kraju.Jego obrona wielkiej damy. Lubo przedsiwziem opisa to pastwo wosobnej ksice,uwaam za rzecz potrzebn da na tym miejscu czytelnikowi oglne o nim wyobraenie.Tak jak pospolity wzrost mieszkacw Lilliputu jest nieco mniejszy od szeciu cali,i we wszystkich innych zwierztach tudzie w zioach i drzewach doskonaa znajduje si proporcja.Na przykad konie i woy najrolejsze maj wysoko czterech,piciucali;barany okoo ptora cala.Gsi ich s prawie wielkoci wrbla i tak dalej a do owadw,ktrych dojrze nie mogem,ale natura tak umiaa oczy Lillipucjanw przystosowa do tych widokw zgadzajcych si z ich wzrostem,e wszystkie najmniejsze przedmioty mog dokadnie widzie,lecz z niewielkiej odlegoci. eby pokaza,jak wzrok maj bystry z bliskiej odlegoci,powiem,jak z ukontentowaniem patrzaem,gdy raz sprawny jeden kucharz skuba skowronka mniejszego od pospolitej muchy,albo gdy panienka jedna na niewidoczn igiek nawlekaa rwnie niewidoczn ni jedwabn. Najwysze ich drzewa maj okoo siedmiu stp wysokoci.Mam na myli niektre drzewa w parku krlewskim,ktrych wierzchokw z trudem mogem dosign swoj zwart pici.Inne roliny s podobnej proporcji,lecz to pozostawiam fantazji czytelnika.O naukach, ktre od wiekw u nich kwitn,nie chc tu mwi,wspomn tylko o dziwnym rodzaju pisania.Maj litery i pismo,ale sposb ich pisania godny jest uwagi.Pismo ich nie jest ani ze strony lewej ku prawej jak europejskie,ani z prawej ku lewej jak arabskie,ani z gry na d jak chiskie,ani z dou do gry jak kaskalieneskie,ale ukone od jednego rogu papieru ku drugiemu,jak pisz damy angielskie. Umarych grzebi prosto,gow w d,poniewa utrzymuj,e po jedenastu tysicach ksiycw wszyscy umarli maj zmartwychwsta,e wwczas ziemia,ktr wyobraaj sobie pask,przewrci si na drug stron i tym sposobem w czasie swego zmartwychwstania wszyscy bd sta jak naley.Uczeni midzy nimi uznali oddawna niedorzeczno tego mniemania,ale zwyczaj trwa,poniewa jest dawny i na przesdach posplstwa oparty. Maj swoje prawa i zwyczaje osobliwsze,ktre bym moe przedsiwzi usprawiedliwi, gdyby prawom i zwyczajommojej kochanej ojczyzny nie byy nazbyt przeciwne.Trzeba by tylko sobie yczy,by byy wszdzie wykonywane.Pierwsze prawo,o ktrym nadmieni, mwi o donosicielach.Wszystkie zbrodnie przeciw stanowi w tym kraju z osobliwsz karz surowoci,ale jeeli oskarony okae swoj niewinno,oskaryciela karz natychmiast mierci haniebn i z jego majtku i posiadoci uniewinniony dostaje poczwrne odszkodowanie za czas stracony,za niebezpieczestwo,na jakie bynaraony,za udrk swego uwizienia i wszystkie koszta,ktre ponis w swej obronie.Kiedy faszywy oskaryciel nie ma majtku,korona niewinnego nagradza,a Cesarz publicznie okazuje mu swoje uznaniei proklamacj jego niewinnoci ogasza po caym miecie. Oszustwo maj za obrzydliwsz zbrodni nieli kradzie i dlatego je zawsze niemal karz mierci,poniewa utrzymuj,e przyzwyczajnym rozsdku,staraniu i ostronoci mona si od zodziei uchroni,gdy tymczasem uczciwo przeciwzdradom i oszukaniem adnej nie znajdzie obrony.Poniewa nieustannie odbywa si wymiana i operacje kredytowe,gdzie oszustwo jest dozwolone,pobaliwie traktowane lub adnym prawem nie regulowane,przeto uczciwy przegrywa,a zodziej cignie korzyci.Prosiem raz Cesarza o przebaczenie dla pewnego winowajcy,ktry znaczn sum,powierzon mu przez jego pana,dla siebie zatrzyma i zni uciek.Gdy przy probie mojej Cesarzowi przypadkiem napomknem,e to jest tylko naduycie zaufania,odpowiedzia mi z oburzeniem,e jest szkaradziestwem chcie broni zbrodni najniegodziwszej.Nie mogem na to znale innej odpowiedzi,jak tylko powszechnie znane przysowie:Co kraj -to obyczaj ,i przyznaj,em by mocno zawstydzony. Aczkolwiek kary i nagrody mamy za najwiksze rzdu podpory,mog atoli mwi,e ustawy karania i nagradzania nie s tak w adnym narodzie mdrze zachowane jak w pastwie Lilliputu.Ktokolwiek moe dostateczne okaza dowody,e przez siedemdziesit i trzy ksiyce narodowe ustawy dokadnie zachowywa,ma prawo upomnienia si o niektre przywileje,podug swego urodzeniai stanu,i o pewn sum pienin z dbr umylnie na to przeznaczonych;a nadto zyskuje tytu snilpall czyli prawomylny,ktry si przydaje do jego nazwiska,ale nie przechodzi na potomstwo. Nard tamtejszy poczytuje za straszny bd polityki naszej,e wszystkie nasze prawa s tak grone i e zamanie ich surowo bywa karane,gdy tymczasem zachowanie onych nie ma adnej dla siebie naznaczonej nagrody.Dla tej przyczyny wyobraaj oni Sprawiedliwo z szeciorgiem oczu,dwoje na przedzie,dwojez tyu,a po jednym z jednej i z drugiej strony (dla wyobraenia bacznoci),trzymajc otwarty worek zotaw rce prawej,a miecz w pochwie w lewej,dajc przez to pozna,e prdsza jest do nagrody jak do karania. W obieraniu osb na urzdy wicej uwaajna poczciwo nieli na wysok zdatno. Rzd potrzebny jest narodowi ludzkiemu,mwi oni,a zatem kady czowiek zwyczajnym rozumem obdarzony do jakiego urzdu si nadaje,a Opatrzno nie miaa zamiaru zawiadywania interesami publicznymi uczyni umiejtnoci trudn i mao komu dostpn,ktr by tylko rzadkie umysy mogy posiada,jakich dwa lub trzyledwo cay wiek wydaje.Uwaaj oni,e rzetelno,sprawiedliwo,trzewo i innecnoty dla wszystkich ludzi nie s trudne i wiczenie si w tych cnotach,z dowiadczeniem i dobr chci zczone,kadego moe uczyni zdolnym do suenia swej ojczynie,pominwszy urzdy,gdzie specjalne nauki s wymagane.Tak s dalecy od mniemania,e niedostatek cnt moralnych mog zastpi wielkie przymioty rozumu,i raczej sdz,e nie mona urzdu w rce niebezpieczniejsze powierza,jak w rce tych rozumw,ktre nie maj adnej cnoty,a dalej,e bdy z niewiadomoci czowieka poczciwego pochodzce nigdy niebd mie dla dobra publicznego skutkw tak nieszczliwych jak czynnoci czowieka,ktrego skonnoci s zepsute,ktrego zamiary s niegodziwe i ktry w dowcipie swoim znajduje sposoby czynienia zego bezkarnie. Ktokolwiek midzy Lillipucjanami nie wierzy boskiej Opatrznoci,wyczony zostaje od sprawowania jakiegokolwiek urzdu publicznego.Lillipucjanie utrzymuj,e nie ma nic dzikszego i nierozsdniejszego nad postpek monarchy,ktry podaje si za namiestnika Opatrznoci,a do rzdw uywaludzi bez religii i w wtpliwo podajcych t wadz,od ktrej jego wasna zawisa.Opisujc prawa te i nastpujce,mwi tylko o prawach Lilliputupocztkowych i pierwiastkowych,a nie o teraniejszym zepsuciu,w ktre lud ten wpad przez wykolawion natur ludzk,czego najlepszym dowodem jest w sromotny zwyczaj taczenia na sznurach dla otrzymania wielkich urzdw i w drugi -przeskakiwania przez kij lub pezania pod nim,eby si przepasa znakiem dystynkcji.Donie musz czytelnikowi,i te niegodne zwyczaje wprowadzi dopiero dziadek panujcego Cesarza,a urosy one do obecnego rozmiaru przez stopniowe rozszerzenie si partyjnictwa. Niewdziczno u Lillipucjanw jest szkaradn zbrodni karan mierci,tak jakbya niegdy u niektrych narodw cnotliwych.Ten,mwi oni,co ze wyrzdza nawet swemu dobrodziejowi, koniecznie musi by nieprzyjacielem wszystkich innychludzi,a wic jest y niegodzien. Wyobraenia ich o wzajemnych obowizkachdzieci i rodzicw rne s zupenie od naszych.Uwaaj oni,e zwizek mczyzny z kobiet ufundowany j est na wielkim prawie natury,ktrego celem jest rozmnoenie gatunku,jak i u wszystkich zwierzt.Dlatego sdz, e mczyni i kobiety cz si z sob tylko z podania iz t ej samej naturalnej potrzeby rodzi si iczuo dla dzieci.Nie chc,aby dziecko miao jakie osobliwsze zobowizania wobec ojca za jego poczcie i wobec matki za urodzenie,ktre,zwaywszy ndz ludzkiego ycia,nie byo ani dobrodziejstwem,ani te nie byo jako dobrodziejstwo zamierzone przez rodzicw zajtych innymi mylami w miosnych uciskach.Z tej przyczyny uwaaj,e ojciec i matka mniej od kogo obcego nadaj si do wychowania swych dzieci.W kadym miecie s instytuty publiczne,do ktrych wszyscy rodzice,wyjwszy wieniakw i rzemielnikw,obowizani s dzieci swoje obojga pici na wychowanie posy a,gdy te przyjd do wieku dwudziestu ksiycw,w ktrym wnosz,e s ju zdolne do nauk.Szkoy s rnego rodzaju,podug rnoci urodzenia i pci,gdzie doskonali nauczyciele sposobi dzieci stosownie do ich urodzenia,talentw iskonnoci. Szkoy dla chopcw wysokiego urodzenia maj sawnych i wyksztaconych profesorw oraz wielu pomniejszych nauczycieli.Odzie i pokarm dzieci s Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA#Pc $c % V &*7 c '7i6 proste.Wszczepiaj tam w ich serca ch sawy,sprawiedliwo,odwag,skromno,-l-i-to,religi i mio ojczyzny. Chopcw ubiera suba mska a do czterech lat,a potem musz si ubiera sami,chociaby najznakomitszego byli urodzenia.Suebne,ktrych wiek odpowiadanaszym niewiastom pidziesicioletnim,wiadcz im tylko najpodrzdniejsze posugi.Zawsze s zatrudnieni poza do krtkim czasem jedzenia i spania i dwiema godzinami rozrywki,powiconej wiczeniom ciaa.Uywa zabaw wolno im tylko w przytomnoci nauczyciela lub jego zastpcy,a to w wikszych i mniejszych grupach,jakote wzbronione maj rozmawia ze sucymi, przez co unikaj gupstw i zdronoci,ktre tak wczenie zaczynaj psu obyczaje i skonnoci modziey.Ojcieci matka maj mono widzenia swych dzieci dwa razy w roku,ale te odwiedziny nie powinny trwa duej nad godzin.Wolnoim pocaowa dzieci wchodzc i wychodzc,ale nauczyciel,ktry zawsze jestprzy tym obecny,nie pozwala im z dzieciciem mwi sekretnie,gaska go i pieci,ani na to by mu dawa cacka i akocie. Koszta edukacji i ywnoci pac rodzice zaswoje dzieci,a gdy tego odmwi,natych- miast s one egzekwowane przez urzdnikw cesarskich. Szkoy dla dzieci redniego stanu,kupcw,kramarzy,rzemielnikw,pod- obnie s urzdzone,z rnic zastosowan do ich stanu.Ci jednak ju w sidmym roku oddawani bywaj do rzemios lub kunsztw,ktrym si powicaj,gdy tymczasem dzieci wyszych stanw pozostaj w szkoach a do pitnastego roku,co rwna si wiekowi dwudziestu jeden lat naszych.W ostatnich trzech latach otrzymuj troch wicej wolnoci. W eskich instytucjach panienki tym samym prawie chowaj si sposobem co i chopcy, tylko je ubieraj kobiety suce,zawsze jednak w przytomnoci nauczycielki lub jej zastpczyni,a do lat piciu,po ktrych same si ubiera musz.Kiedy si czasem wyda,e mamki albosuce bawi te mode panienki historiami gupimi albo powieciami sposobnymi wraziw nie boja (co arcyzwyczajne jest sucym w Anglii),tak ie trzy razy wicz rzgami w miecie,zamykaj do wizienia na rok cay i na cae ycie wysyaj na wygnanie w najodleglejszy kt kraju.A tak panienki u nich,rwno jak i mczyni,wstydz si by trwoliwymi, gnunymi,gupimi,pogardzaj wszelk ozdob powierzchown i tylko maj wzgld na ochdstwo i przystojno.Nie postrzegem te,by je inaczej uczono z powodu ich pci.wiczenia ich ciaa jednak nie s tak pracochonne jak u chopcw,lubo podobnej natury;przydane maj w zamian niektre nauki do prowadzenia domu potrzebne,a od niektrych nauk s zwolnione. Jest to u nich maksym,e kobieta ma by dla ma swego towarzyszk zawsze mi,powinna zatem,skoro nie moe by wiecznie moda,ksztaci swj rozum,ktrysi nigdy nie starzeje. Gdy dziewczyna skoczy lat dwanacie,staje si podug nich zdatna do maestwa,rodzice przeto albo opiekunowie bior j do domu,owiadczajc jak najwiksz wdziczno dla nauczycielki.Rozstanie podobne zawsze prawie jest przyczyn ez odchodzcej dziewczynki i jej towarzyszek . W szkoach dla dziewczt niszego stanu ucz si dzieci wszystkich robt stosownych do ich pci;te,ktre do terminu i maj,wypuszczane zostaj w sidmym roku,inne -w jedenastym. Familie ubosze,ktrych dzieci ucz si w tych szkoach,oprcz kosztu na ich utrzymanie,ktry jest bardzo may,musz take skada czstk swych dochodw na posag dla dzieci.Dlatego wydatki wszystkich rodzicw s prawem ograniczone,bo uznajto Lillipucjanie za wielk niesprawiedliwo,gdy rodzice,spodziwszy dzieci dla zaspokojenia wasnych apetytw,zostawiaj ciar ich utrzymania spoecznoci.Majtniejsi daj zarczenie napewn sum dla swego dziecka stosownie do stanu i zamonoci,staje si ona wasnoci dziecka i bywa z jak najwikszoszczdnoci i sprawiedliwoci zawiadywana. Ubosi chopi i najemnicy zatrzymuj dzieciw domu,bo skoro ich jedynym zatrudnieniemjest rolnictwo i domowe gospodarstwo,przeto uczenie ich nie ma wielkiego znaczenia dla spoecznoci,w pnej za staroci lub chorobie udaj si do szpitali,ebractwo bowiem nie jest znaneu tego ludu. Moe zrobi przyjemno ciekawemu czytelnikowi,gdy mu opisz rodzaj ycia,ktre prowadziem przez dziewi miesicy i dni trzynacie mego pobytu w tym kraju.Majc zdatno do prac mechanicznych i zmuszony przez okolicznoci,zrobiem sobie z najwikszych drzew,jakie mogem znale w parku cesarskim,do wygodne krzeso i st.Dwiecie szwaczek trudnio si dla mnie szyciem koszul,przecierade i obrusw z najgrubszego ptna,jakie tylko dosta mogli,a i tak musieli je podwjnie,a czasem i potrjnie skada,bo najgrubsze ich ptno jest o kilka stopni ciesze od batystu i zwykle bywa szerokie na trzy cale,a caa sztuczka mierzy trzy stopy.Miar bray szwaczki,gdy na ziemi leaem:jedna stana mi na szyi,druga na kolanach i trzymay wyprony sznurek,gdytymczasem trzecia linijk na cal dug mierzya dugo sznurka.Potem wzia mi miar prawego wielkiego palca u rki i wicej ju nie wymagay;dowiedzione bowiem jest rachunkiem matematycznym, e podwjna miara palca wielkiego jest miar przegubu rki,a t podwoiwszy otrzymuje si miar szyi,t za ostatni znowu zdwoiwszy,okae si miara w stanie.Rozoyem im potem moj star koszul,podug ktrej mi now robili.Trzystu krawcw podobnie byo zatrudnionych,ci jednak przy braniu miary inaczej postpowali;musiaem klkn,a oni przystawili wielk drabin,a do szyi mi dostajc,i jeden z nich wszed na gr i spuci na d od mego konierza sznurek z kulk oowian na kocu,co odpowiadao dugoci mej sukni;potem sam wziem miar moich rk i gruboci.Suknie te robiono u mnie,gdy najwikszy dom w Lillipucie nie mgby ich pomieci,a gdy juje skoczono,z wygldu byy bardzo podobne do koder z kawakw pozszywanych,tak powszechnie przez damy angielskie robionych,tyle tylko e byy w jednym kolorze. Trzystu kucharzy gotowao dla mnie jedzenie w domkach niedaleko od mego domu dla nich zbudowanych,gdzie wraz z familiami mieszkali,a kady przyrzdza mi po dwie potrawy.Dwudziestu lokai podnosiem na st,stu innych stao na dole,jedni z misnymi potrawami,drudzy z winem i likworami w beczukach,ktre trzymali na ramionach.Wszystko to sucy bdcy na stole bardzo zmylnie windowali z dou sznurkami,podobnie jak u nas cignwod ze studni.Kade misne danie i beczka wina starczay mi na jeden ks i jedno poknicie.Baranina nie jest u nich tak dobra jak u nas,ale za to woowina jest przedoskonaa.Raz dostaem tak wielki udziec woowy,e na trzy ksy mi wystarczy,ale to si rzadko zdarzao.Sucy moi nie mogli si dosy wydziwi,gdy wszystko razem z komi jadem, podobnie jak u nas jedz skrzydeko skowronka.Gsi i indyki braem na raz do gby i przyzna musz,e s daleko delikatniejsze nieli nasze,a z ich drobnego ptactwa zwykle dwadziecia do trzydziestu na raz braem na koniec mego noa. Jego Cesarska Mo dosyszawszy o sposobie mego jedzenia zaszczyci mnie dnia jednego wraz z Cesarzow i modymi ksitami owiadczeniem,e bdzie jad zemn obiad.Gdy przybyli,posadziem ich na stole naprzeciw siebie na dworskich krzesach,razem z ich gwardi przyboczn.Flimnap,wielki podskarbi,towarzyszy im take,ze sw bia lask,i uwaaem,e na mnie niechtnym spoglda okiem,udawaem jednak,e tego nie widz,i jadem wicej ni zwykle dla uczynienia honoru mojej ojczynie i dla zadziwienia dworu.Mam powody do wnioskowania,e te cesarskie odwiedziny doday Flimnapowi sposobnoci do szkodzenia mi u Cesarza.Ten minister by zawsze nieprzyjacielem moim,lubo mi wicej czyni sownych owiadcze,niby po jego zrzdnym charakterze oczekiwa wypadao.Przedstawia Cesarzowi smutny stan finansw cesarstwa,ktry go zmusza do zacignicia poyczki na wysokie procenty;e papiery skarbowe spady o dziewi procent niej nominalnej wartoci,e kosztowaem ju skarb cesarski ptora miliona sprugw (jest to najwiksza zota moneta lillipucka wielkocipaciorka)i e jest rzecz konieczn dooywszelkich stara do pozbycia si mnie przynajmniejszej sposobnoci. Tu obowizany jestem stan w obronie reputacji pewnej szanownej damy,ktra z mojej przyczyny najniewinniej bardzo wielemiaa nieprzyjemnoci.Panu podskarbiemu uroio si by zazdrosnym,a to wskutek zoliwych jzykw,ktre mu doniosy,e ta szanowna dama, jego ona,mocno si wemnie rozkochaa.Na dworze nawet biega plotka,e sama jedna odwiedzia mnie raz w moim mieszkaniu.Wszystko to byo szkaradn potwarz,bo ta szanowna osoba raczya tylko askawie w najniewinniejszym sposobie przychylno miswoj owiadczy.Przyznaj,e czsto raczya mnie odwiedza,ale zawsze otwarcie i w towarzystwie trzech innych dam w karecie,to jest:siostry,crki i dobrejprzyjaciki,co bardzo wiele i innych dam dworskich robio.Wszyscy sucy moi mog to zawiadczy,e ilekro zajecha domnie powz jaki,zawsze wiedzieli nazwiska osb w nim bdcych.Kiedy tylko sucy zameldowa mi odwiedziny,udawaem si dodrzwi i po nalenych ukonach braem powz z par koni delikatnie na rk (bo jeeli powz by cztero-lub szeciokonny,toreszt koni odprzgali)i stawiaem go na st,ktry dla bezpieczestwa mia wokooruchom listw moe na pi cali wysok.Czsto stay tak trzy i cztery powozy wraz z komi na moim stole,a ja siedziaem wtedy na krzele i nachyliwszy twarz ku nim rozmawiaem z damami siedzcymi w powozach.Gdy tak zabawiaemjedno towarzystwo,wonice z drugimi gomi jedzili w koo po stole.Niejedno popoudnie w taki sposb przyjemnie przepdziem;ale wzywam tu podskarbiego z jego dwoma donosicielami (wymieni ich i niech si broni,jak mog),Ciustrilem i Drunlem,eby mi udowodnili,czyli kto sekretnie do mnie przychodzi, wyjwszy sekretarza stanu Reidresala,ktry przysany by z rozkazu Jego Cesarskiej Moci, jak to ju wyej opisaem.Nie wchodzibym w te szczegy,gdyby nie bya zagroona reputacja dystyngowanej damy,nie mwic ju o mojej.Nadto w randze byem wyszy od wielkiego podskarbiego,bo byem nardakiem,gdy on tymczasem by tylko glumglumem (jest to tytu o jeden stopie niszy,jak markiz wobec diuka w Anglii),lubo wskutek urzdu swego mia wysze znaczenie ode mnie.O wszystkich tych plotkach dowiedziaem si duo pniej przez przypadek,ktrego tu ani chc,ani mog wspomina,a miay one ten skutek,e pan podskarbi kwany by dlaswej ony,a do mnie odnosi si coraz gorzej,i chocia si pniej przekona o niesusznoci swych posdze i z on pogodzi,nie zmieni si w swej zawzitocido mnie,co wkrtce poznaem,gdy mj wpyw coraz si zmniejsza u Cesarza,nad ktrym ten faworyt wielk mia wadz. ROZDZIA SIDMY Gulliwer,dowiedziawszy si,e go chc pozwa o zbrodni zdrady stanu,ucieka do krlestwa Blefusku.Jak go tam przyjto. Pierwej nieli powiem o wyjciu moim z pastwa Lilliputu,nie od rzeczy bdzie podobno odkry czytelnikowi jeden potajemny podstp,ktry ju od dwch miesicy by przeciwko mnie knowany.Nie byem dotd przy adnym dworze,a to dla niskoci urodzenia mego. Czytaem wprawdzie i syszaem wiele o rnych charakterach ksit i ministrw,nie spodziewaem si jednak nigdy,e w tak odlegym kraju,gdzie zupenie inne ni w Europie panuj prawa,nabd tak smutnego dowiadczenia. Wanie gdym si gotowa w podr do Krla Blefusku,pewna osoba wielkiej u dworu powagi,ktrej znaczne uczyniem przysugi,gdy bya w nieasce Jego Cesarskiej Moci, przysza do mnie potajemnie w nocy i nie zapowiadajc si,zjawia si w lektyce w moim mieszkaniu.Odesawszy tragarzy,lektyk jego ekscelencji wraz z nim samym schowaem w kiesze mojej sukni i przykazaem sucemu drzwi pilnowa,a gdyby si kto o mnie pyta, powiedzie,emsaby i spa si pooyem;po czym tego pana postawiem z lektyk na stole i sam,podug zwyczaju mego,przy stole usiadem.Po pierwszych komplementach spostrzegem,e twarz tego pana bya smutna,a umys niespokojny.Gdy spytaem oprzyczyn,odpowiedzia mi,proszc,abym go posucha w pewnym interesie,ktry sityczy mego honoru i ycia.Jego mow spisaem zaraz,kiedy odszed.Bya ona takiej treci: Donosz ci -rzek mi -e od niedawnego czasu wiele zoono wzgldem ciebie rad sekretnych i e od dwch dni Jego CesarskaMo przykre przedsiwzi zamysy. Wiadomo ci jest,e Skyresh Bolgolam (galbetalbo wielki admira)od czasu twego tu przybycia wielkim jest twoim nieprzyjacielem.Nie wiem,skd tego pocztek,lecz nienawi jego powikszya si po wyprawie twojej przeciw flocie Blefusku;jako admira pewnie jest zazdrosny,e tak wielkim zwycizc zosta.Ten pan wraz z Flimnapem,wielkim podskarbim,ktry ciebie nienawidzi (sprawajego ony),z Limtokiem,generaem,z Lalkonem,wielkim szambelanem,i z Balmuffem,wielkim sdzi,uoyli artykuy celem oskarenia ci o zbrodni zdrady stanu i o inne wielkie wystpki . Te sowa tak mnie zniecierpliwiy,gdy pewny byem mej niewinnoci i zasug,e miaem mu ju przerwa mow,ale prosi,ebym nic si nie odzywa,jeno dalejsucha,i tak koczy: Z wdzicznoci za wywiadczenie mi przezciebie przysugi star aem si dowiedzie ocaym procesie i dostaem jedn kopi artykuw.Oto sprawa,w ktrej dla uczynienia ci przysugi gow moj na niebezpieczestwo podaj: ARTYKUY OSKARENIA PRZECIW QUINBUS FLESTRINOWI (CZOWIEKOWI GRZE) A r t y k u I Jako Quinbus Flestrin otwarcie zgwaci ustanowione za panowania Jego Cesarskiej Moci Calina Dessara Plun prawo,ktre na kadego,ktokolwiek by si way uryn wypuszcza w obrbie cesarskiego paacu,rozciga te same kary,co s za zbrodnie zdrady stanu przypisane, gdy pod pozorem zgaszenia poaru wznieconego w pokojach Cesarzowej Jejmoci zoliwie, zdradliwie i diabelsko przez wyprnienie swego pcherza zgasi pomieniony poar w rzeczonych pokojach,wszedszy podwczasna dziedziniec paacu cesarskiego,wbrew statutom regulujcym podobne wypadki itd.,wbrew powinnoci itd. A r t y ku II Jako tene Quinbus Flestrin,gdy flot Krla Blefusku przyprowadzi do naszego cesarskiego portu,a Jego Cesarska Mo zleci mu,eby i wszystkie inne pomienionego krlestwa Blefusku okrty z aglami,masztami itd.opanowawszy,pastwoto w prowincj obrci,ktre by przez wicekrla naszego bylo rzdzone,i nie tylko wszystkich Grubych Kocw na wygnaniu tam znajdujcych si,ale te wszystek lud tego pastwa,ktry by niezwocznie herezjiGrubych Kocw porzuci nie chcia,wytpi i wygubi;pomieniony QuinbusFlestrin jako zdrajca i buntownik poda Jego Cesarskiej Moci not,proszc o uwolnienie od tej usugi,a to pod nikczemnym i faszywym pretekstem,e niemg w sobie przezwyciy wstrtu do przymuszania sumienia i gnbienia wolnoci narodu niewinnego. A r t y k u III Jako wkrtce potem,gdy od dworu Blefuskuprzyszli posowie do Jego Cesarskiej Mociprosi o pokj,rzeczony Flestrin,jako niewierny poddany,wspiera,wspomaga,ratowa i obdarza pomienionych postw,cho wiedzia,e to byli ministrowie monarchy,ktry wieo ogosi si nieprzyjacielem i otwart przedsiwzi wojn przeciwko Jego Cesarskiej Moci. A r t y k u IV Jako tene Quinbus Flestrin wbrew powinnociom wiernego poddanego do dworuBlefusku gotuje si w podr,cho ma na tosowne tylko od Jego Cesarskiej Moci pozwolenie,i pod pozorem pomienionego pozwolenia zdradliwie i zuchwale ukada t podr,aeby Kr- lowi Blefusku,niedawnemu nieprzyjacielowi,ktryotwart przedsiwzi wojn przeciw Jego Cesarskiej Moci,da pomoc i posiki. S jeszcze -przyda -inne artykuy,ale te s wikszej wagi,ktrem ci w krtkoci zebrane przedoy.Podczas rnych nad tym oskareniem deliberacji przyzna trzeba,e Jego Cesarska Mo wiele okazapomiarkowania,agodnoci i susznoci,przekadajc twoje usugi i umniejszajc szkaradno twych zbrodni.Podskarbi i admira zawsze byli tego mniemania,e ci naley ukara okarm dzieci s Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA(Pc ):c * E +(+c ,-6F ? mierci okrutn i haniebn,podpalajc mieszkanie twoje w nocy,a genera mia naj twj dom z dwudziestu tysicami ludzi,uzbrojonymi w zatrute strzay dla przeszycia ci rk i twarzy. Miay by wydane niektrym sucym twoim sekretne rozkazy,aeby koszule twoje maczali w jadowitym soku,ktry by wkrtce poszarpa twe ciao i w okrutnychmczarniach o mier ci przyprawi.Genera by tego samego zdania,tak i przez niejaki czas wikszo gosw bya tobie przeciwna,ale Cesarz Jegomo,chcc twoje ycie ocali,pozyska kresk szambelana. Gdy si to dziao,Reidresal,pierwszy stanu sekretarz,zawsze ci wierny przyjaciel,odebra od Cesarza rozkaz,aby oznajmi zdanie swoje,jako da je stosownie do nakazu cesarskiego i mow swoj usprawiedliwi szacunek,ktry masz dla niego.Uzna on,e zbrodnie twoje s wielkie,ale i zasuguj na niejakie przebaczenie,ktre jest u wadcy najpikniejsz cnot i ktrym jego CesarskaMo tak susznie si wsawi.Mwi,e przyja midzy nim a tob tak jawna bya,i moe go wysoka rada o stronniczo posdzi,ale e bdc posuszny woli cesarskiej chce szczerze i otwarcie zdanie swoje wynurzy,e j eeliby Jego Cesarska Mo przez wzgld na usugi twoje i przez wrodzon skonno do dobroci chcia ci ocali ycie i przesta tylko na wyupieniu ci obydwu oczu,sdzi z winn majestatowi podlegoci,i tym sposobem staoby si zado sprawiedliwoci i e lito Cesarza,jako te suszne i wspaniae wystpienie tych,co mieli honor by jego radcami,cay wiat bdzie sawi.Dalej,e utrata oczu nie odebraaby ci siy,ktra przyda si moe jeszcze monarsze,e olepienie powiksza odwag zakrywajc przed nami niebezpieczestwa,e wreszcie najwiksz trudnoci, ktr mia w zabieraniu floty nieprzyjacielskiej,bya boja twoja o oczy i e dosy by ci byo,eby patrza oczami ministrw,poniewa najpotniejsi monarchowie inaczej patrz. Ta propozycja przez cae zgromadzenie z wielkim bya przyjta nieukontentowaniem. Admira Bolgolam porwa si,cay w ogniu,iuniesiony zoci rzek,e si dziwuje,i sekretarz stanu mie radzi zachowanie ycia zdrajcy;e usugi,ktre odda,s podug prawdziwych maksym stanu szkaradnymi zbrodniami,e ty,ktry mg od razu ugasi poar kropic uryn paac cesarski (czego nie mg wspomnie bez wzdrygnienia),mgby kiedy indziej tyme samym sposobem powd sprawi,cay paac zala,i e z t sam si,z ktr przycign nieprzyjacielsk flot,mgby,jeli poczujesz si uraony,odprowadzi j znowu na miejsce,skd bya zabrana;e ma mocne powody do mylenia,i w gbi serca jesteGrubym Kocem,a poniewa zdrada poczynasi od serca,nim si w uczynkach okae,wic jako Grubego Koca ogosi ci zdrajc i buntownikiem,nalegajc,eby ci niezwocznie stracono. Podskarbi by tego zdania.Pokaza,do jakiego stanu przez wydatki na utrzymanie ciebie przyszed skarb cesarski,ktry si wkrtce do szcztu wyniszczy;doda,e poddany przez sekretarza stanu sposb wyupienia ci oczu nie tylko z tego zego nie uleczy,ale je jeszcze podug wszelkiegopodobiestwa powikszy,jak si pokazuje z dowiadczenia olepionego ptactwa,ktre potem jeszcze wicej jada i prdzej si tuczy;e poniewa Jego Cesarska Mo i rada,ktrzy s twymi sdziami,o zbrodniachtwoich s przewiadczeni w swoim sumieniu, jest to wicej,ni trzeba,aby skaza ci na mier bez odwoywania si do dowodw formalnych,ktrych wymaga surowe rozumienie prawa. Mimo tego wszystkiego Cesarz Jegomo,postanowiwszy koniecznie ci ycie ocali,rzek askawie,i poniewa wyupienie ci oczu zdawao si radzie nadto lekk kar,mona by przyda inn,na co twj przyjaciel sekretarz stanu uprosiwszy gos,aeby mg odpowiedzie na zarzuty podskarbiego,tyczce wielkich kosztw na utrzymanie twoje,rzek,e jegoekscelencja podskarbi,ktry sam cesarskimizawiaduje dochodami,mgby temu zemu atwo zapobiec ujmujc ci powoli stou,a tym sposobem,nie majc dostatecznego poywienia, wpadby w osabienie,utraci apetyt,a potem wkrtce i ycie.W takim razie i odr z trupa twego nie byby tak niebezpieczny,bo podobne postpowanie objto jego zmniejszy przynajmniej o poow.Natychmiast po twojej mierci mona bdzie pi do szeciu tysicy poddanych Jego Cesarskiej Moci wyznaczy do obkrajania misa z twych koci i wywizszy je w odlege okolice zagrzeba dla uniknicia zarazy,a szkielet zachowa dla potomnoci jako pomnik godnypodziwu. Tak tedy przez wielk sekretarza przyja caa sprawa zgodnie zakoczona zostaa.Dane s wyrane rozkazy,aeby zamys umorzenia ci z wolna godem w cisym sekrecie trzymano.Dekret na wylupienie ci oczu zapisany jest w protokrady i nikt si temu nie sprzeciwia oprcz admiraa Bolgolama,ktry bdc zaufanym Cesarzowej,ustawicznie by przez ni podpuszczany,eby nastawa na twoj mier,jako e ona ywia do ciebie cig uraz z powodu tej haniebnej i bezprawnej metody ugaszenia poaru w jej apartamentach.Po trzech dniach odbierze rozkaz sekretarz,twj przyjaciel,aby udawszy si do ciebie przeczyta ci artykuy twego oskarenia,potem da ci pozna wielk askawo Cesarza Jegomoci i rady, e ci tylko na stracenie oczu skazano,a nie wtpi Jego Cesarska Mo,e si temu z przyzwoit pokor i wdzicznoci poddasz.Dwudziestu chirurgw Jego Cesarskiej Moci przytomnych bdzie,by dopilnowa operacji,ktra zostanie dokonana przez zrczne puszczenie wielu ostrych strza w renice twych oczu,gdy bdziesz na ziemi lea. Do ciebie teraz naley przyzwoite przedsiwzi kroki,jakie twj rozum uzna za najlepsze,ja za dla zapobieenia podejrzeniom musz si std oddali tak sekretnie,jak tu przyszedem . Zostawi mnie w pan zanurzonego w niespokojnoci.By to zwyczaj przez monarch panujcego i jego ministra wprowadzony (bardzo rny,jak mi powiadano,od zwyczajw dawnych),e kiedydwch osdzi kogo na okrutne stracenie dladogodzenia urazie monarchy albo zoci faworyta,Cesarz powinien mie do caej rady mow,sawic wielk lito swoj i agodno jako przymioty znane i uznawaneprzez cay wiat .Mowa cesarska o mojej osobie wkrtce rozgoszona bya po caympastwie i nic tak nie przeraao ludu,jak te pochway litoci Cesarza,bo dowiadczono,e im bardziej si rozwodzi nad sw agodnoci,tym okrutniejsza karabya,a wiksza niewinno skazanego.Co do mnie,przyzna si musz,e ani z urodzenia,ani z edukacji nie bdc przeznaczony na dworaka,tak si mao znaem na prowadzeniu spraw,i nie umiaem dostrzec agodnoci i aski w dekrecie na mnie wydanym, a mniemaem (moe bdnie),e wicej w nim surowoci ni dobroci.Z pocztku chciaem podda si sdowi,bo cho nie mogem zaprzeczy oskareniom wymienionym w artykuach, mogem mie niejak nadziej na okolicznoci agodzce.Lecz napatrzywszy si dawniej wielu spraw podobnych,wiedziaem,e si zawsze kocz podug zamysu sdziw,i nie wayem si w tak powanej chwili polegana ich wyroku majc rwnie monych oskarycieli. Miaem mocne chci bronienia si,poniewa bdc wolny nie obawiaem si caej tego pastwa potgi i mgbym atwo kamieniami stoeczne miasto rozbi i zburzy,ale natychmiast zamys ten ze wstrtem porzuciem,przypominajc sobie przysig,ktr zoyem Jego Cesarskiej Moci,dobrodziejstwa,ktre odebraem,i wysok godno nardaka,ktr zostaem zaszczycony.Nadto nie nabraem tyle duchadworskiego,ebym wyperswadowa sobie,eCesarza Jegomoci obecna surowo uwalnia mnie od wszystkich obowizkw,ktre byem mu winien. Na koniec chwyciem si sposobu,ktry susznie zganiony by moe,poniewa sam wyznaj,e jeno przez popiech i brak dowiadczenia zdoaem zachowa moje oczy,wolno i ycie.Gdybym zna lepiej charakter monarchw i ministrw stanu,ktrych potem obserwowaem po rnych dworach,i gdybym wicej wiedzia o ich sposobach postpowania z oskaronymi mniej nieli ja winnymi,bybymsi bez trudnoci tak agodnemu podda ukaraniu.Ale ogniem modoci uniesiony i majc pozwolenie Jego Cesarskiej Moci na udanie si do Krla Blefusku,popieszyem przed upynieniem trzech dni z przesaniemlistu do mego przyjaciela sekretarza stanu,w ktrym mu doniosem,i przedsiwziem tego samego dnia pyn do Blefusku podug pozwolenia,ktre otrzymaem.Nie czekajc odpowiedzi udaem si w stron wyspy,gdzie staa flota.Pochwyciem jeden wielki okrt wojenny,przywizaem do przodu lin,podniosem kotwic,zdjem z siebie odzienie i pooyem na okrcie wraz z kodr,ktr w rku przyniosem,i cignc raz w brd,drugi raz wpaw,przybyem do krlewskiego portu Blefusku,gdzie na mnie od dawnego czasu lud czeka.Dano mi dwchprzewodnikw dla pokazania drogi do stoecznego miasta,ktre tego co i kraj byo nazwiska.Trzymaem ich na rce,a pkimy nie zbliyli si do bramy o sto prtw.Natenczas prosiem ich,aeby donieli ktremu z sekretarzy stanu o moimprzybyciu i oznajmili,e czekam rozkazw Jego Krlewskiej Moci.W godzin odebraem odpowied,e Krl Jegomo idzie na spotkanie ze mn z caym swoim domem i dworem krlewskim.Postpiem jakie pidziesit krokw.Krl i dworzanie zsiedli z koni,a Krlowa i damy wysiady z karet i nie postrzegem po nich adnej bojani.Pooyem si na ziemi dla ucaowania rk Krla i Krlowej.Powiedziaem Jego Krlewskiej Moci,e czynic zado obietnicy mojej przyszedem za pozwoleniem Cesarza,pana mego,aeby mie honor widzie tak mocnego monarch i ofiarowa mu wszystkie nalene usugi,ktre by obowizkom,jakiem winien monarsze mojemu,nie byy przeciwne;ale o nieasce mojej nic nie nadmieniem,poniewa nie byem o niej oficjalnie powiadomiony,a mniemaem,e sam Cesarz nie odkryje tej tajemnicy, kiedy opuciem ju jego cesarstwo.Wkrtce jednak okazao si,e si pomyliem. Nie bd nudzi czytelnika opisywaniem przyjcia mego na tym dworze;odpowiadaoono wspaniaoci tak wielkiego krla.Nie wyliczam niewygd,ktre poniosem,to tylkopowiem, e nie majc mieszkania ani ka musiaem sypia na ziemi,kodr moj okryty. ROZDZIA SMY Gulliwer szczliwym zdarzeniem znajduje sposb porzucenia Blefusku i po niejakich trudnociach powraca do swej ojczyzny. W trzy dni po moim przybyciu przechadzajc si przez ciekawo przy pnocno -wschodnich brzegach wyspy,postrzegem o p mili na morzu copodobnego do przewrconej odzi.Zdjwszy trzewiki i poczochy,szedem wod jakie dwiecie do trzystu okci.Widziaem,e ten statek morze napdza ku brzegom,i poznaem natenczas,e to bya prawdziwa[2] szalupa,ktra,jak sdziem,oderwaa si podczas burzy z nieznanego okrtu. Powrciwszy do miasta prosiem natychmiast Krla Jegomoci,aby mi poyczy dwadziecia okrtw wikszych,ktre po utraconej flocie pozostay,tudzie trzy tysice majtkw podrozkazami wiceadmiraa.Flota,wyszedszy pod agle,krya koo brzegw,a ja tymczasem popieszyem jak najkrtsz drog w t stron,gdzie pierwszy raz d ujrzaem.Przypyw jeszcze j bliej ku brzegom zapdzi.Wszyscy majtkowie zaopatrzeni byli w mocne liny, ktre przedtem sam poskrcaem.Gdy okrty nadeszy,zdjwszy z siebie odzienie wszedem w wod i tak moe o pidziesitprtw zbliyem si do odzi,potem musiaem pyn,dopki si do niej nie dostaem.Majtkowie rzucili mi lin,ktrej jeden koniec przywizaem do dziury na dziobie odzi,a drugi do jednego z poyczonych mi okrtw.Wszystkie jednak moje usiowania byy daremne,bo nie mogc zgruntowa,nie mogem roboty mej skoczy. Zaczem wic pyn z tyu odzi i popycha j jedn rk i tym sposobem,korzystajc z przypywu morza,przypchaem j tak blisko ku brzegom,e dostaem dna,chocia wod jeszcze a po brod miaem.Odpoczem przez dwie lub trzy minuty i potem d pchaem a do miejsca,gdzie mi woda tylko do pachy sigaa.Najwiksz robot miaemza sob,wziem wic liny,ktre na jednym z okrtw przywieziono,i przywizawszy jepierwej do odzi, a potem do dziewiciu okrtw,ktre mi towarzyszyy,za pomoc wiatru i majtkw przycignem d na dwadziecia prtw od brzegu.Gdy morze odstpio,such nog przeszedem do odziiprzy pomocy dwch tysicy ludu z linami i machinami zdoaem j obrci dnem do gry,i znalazem,e nie bya bardzo uszkodzona. Nie bd nuy czytelnika opisem trudnoci,jakie miaem,by doprowadzi owd przy pomocy wiose,ktrych sporzdzenie kosztowao mnie dziesi dni czasu,do krlewskiego portu Blefusku.Tam dla zobaczenia tak ogromnego statku mnstwo zgromadzio si ludu. Powiedziaem Krlowi Jegomoci,e szczliwy los da mi napotka ten statek,aebym mg popyn do jakiego kraju,skd bym mg wrci do ojczyzny mojej.Prosiem Jego Krlewsk Mo,aebyrozkaza naprawi statek i przysposobi dopodry i eby mi pozwoli wyjecha z pastwa swego,na co w bardzo grzeczny sposb przysta. Bardzom si dziwi,e Cesarz Lilliputu nie ciga mnie po odjedzie moim,ale dowiedziaem si,i nie wiedzc,em o zamysach jego by przestrzeony,pewny by,e tylko dla uiszczenia si z obietnicy udaem si do Blefusku i po kilku dniach powrc.Na prno jednak oczekujc mego powrotu,pocz by niespokojny i zoywszy z podskarbim i innymi intrygantami rad,wysa jedn znakomit osob z kopi artykuw przeciw mnie uoonych. Pose mia instrukcj,aeby przedoy Krlowi Blefusku wielk monarchy swego agodno, ktry przesta na ukaraniu mniewyupieniem oczu;em si uchyli od sprawiedliwoci i e jelibym w dwch godzinach nie powrci,bd obdarty z mego tytuu nardaka i za wielkiego zdrajc i zbrodniarza ogoszony.Pose przyda,i dla zachowania midzy dwoma pastwami pokoju i przyjani monarcha jego mia nadziej,e jego brat.Krl Blefusku,rozkaemnie zwizanego do Lilliputu odprowadzi,aeby ukarano mnie jako zdrajc. Krl Blefusku,wziwszy trzy dni do namysu,da odpowied arcyuprzejm i dyplomatyczn.Przedstawi,e Cesarz Jegomo,brat jego,wie dobrze,i jest rzecz niepodobn odesanie mnie zwizanego,a chociaem mu porwa flot,wszelako jest mi wdziczny za wielkieprzysugi,ktrem uczyni przy zawarciu pokoju.Nadto,e obydwaj monarchowie bdw krtkim czasie ode mnie uwolnieni,poniewa znalazem na brzegu dziwnej wielkoci okrt,ktrym mog pucisi na morze,i e wyda rozkazy,aeby go przy mojej pomocy i podug moich przepisw naprawiono,tak e spodziewa si,i za kilka niedziel obydwa pastwa zostan uwolnione od tego nieznonego ciaru,jakim jest moja osoba. Z tak odpowiedzi pose powrci do Lilliputu,a Krl Blefusku opowiedzia,co si stao, ofiarowujc pod wielkim sekretem askaw swoj dla mnie protekcj,jelibym chcia na jego usugach zosta.Cho rozumiaem,i mi to szczerz mwi,przedsiwziem jednak nigdy nie zostawa na asce ani monarchw,ani ministrw,kiedym si bez nich mg obej.Dlatego owiadczywszy Jego Krlewskiej Moci naleyt wdziczno za jego askawe dla mnie wzgldy,prosiem pokornie,aby na mj wyjazd pozwoli,mwic,i skoro los dobry lub zy ofiarowuje mi okrt,postanowiem raczej puci si na ocean anieli by pobudk do zerwania przyjani midzy dwiema tak potnymi monarchiami.Krl nie zdawa si by uraony t mow,owszem,dowiedziaemsi,e tak on,jak i wielu ministrw kontencibyli z mego przedsiwzicia. Te uwagi przywiody mnie do prdszego,nieli zamierzaem,odjazdu,a dwr,ktry sobie tego rwnie yczy,usilnie si przyoy do przypieszenia mej podry.Piciuset rzemielnikw uyto do zrobienia podug moich przepisw dwch agli do mej odzi,najgrubsze ptno w trzynacioro zszywajc.Sam si zajem robieniem sznurw i lin,dziesi,dwadziecia i trzydzieci lin skrcajc w jedn.Wielki kamie,ktry po dugim szukaniu znalazemprzypadkiem nad brzegiem morza,posuy mi za kotwic.Z trzystu wow dostaem oju na smarowanie odzi i inne potrzeby.Nieskoczon miaem prac przy wycinaniu najgrubszych i najwikszych drzew na wiosa i maszty,w czym mi jednak pomagali ciele okrtowi Jego s Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA-Pvc . M /qR 0c 1\(c 27<6 Krlewskiej Moci,wygadzajc je,kiedy dokonaem pierwszej obrbki. W jaki miesic potem,gdy wszystko byo gotowe,poszedem na poegnanie do Krla. Krl Jegomo,otoczony famili,wyszed z paacu.Pooyem si twarz ku ziemi,aebym mia honor ucaowania rki krlewskiej,ktr mi askawie poda,podobnie jak Krlowa i modzi ksita i ksiniczki.Darowa mi pidziesit sakiewek,kada po dwiecie sprugw, i portret swj naturalnej wielkoci,co wszystko dla wikszego bezpieczestwa w jedn moj rkawiczk schowaem.Ceremonie z moim odjazdem zwizane zbyt byy liczne,bym mia nudzi nimi czytelnika. Naadowaem na d sto zabitych wotw itrzysta skopw,a take chleba i napoju,i misiwa pieczonego tyle,ile czterystu kucharzy mogo przygotowa.Wziem ze sob sze krw,dwa byki,tyle owiec i baranw ywych,aby w moim rodzinnym kraju zaoy ich hodowl.Aeby bydo,ktre zabieraem,mie czym ywi,wziem stosown ilo siana i worek peny zboa.Wielk miaem ochot wywie z sob tuzin ludzi tamtych,ale Krladnym sposobem pozwoli na to nie chcia,i po cisym zrewidowaniu mych kieszeni kaza mi na honor przyrzec,ebymadnego z poddanych jego nie bra,chociaby ktry sam tego chcia i o toprosi. Wszystko przygotowawszy,jak tylko mogem najlepiej,wyszedem pod agle o godzinie szstej rano dnia dwudziestego czwartego wrzenia roku 1701.Gdym upyn mil cztery ku pnocy,wiatr zmieni si na poudniowo-wschodni i okoogodziny szstej wieczr postrzegem midzy pnoc i zachodem wysp ma,prawie na p mili odleg.Zbliyem si do niej i rzuciem kotwic z tej strony,ktra bya od wiatru bezpieczna.Zdaa mi si by bezludna.Podjadszy,pooyem si na spoczynek i spaem okoo szeciu godzin,gdy we dwie godziny dopiero po moim obudzeniu rozedniao.Zjadem niadanie,a majc wiatr pomylny podniosem kotwic i pynem w t stron,co i dnia poprzedzajcego,za przewodni mego kieszonkowego kompasu.Zamiarem moim byo dosta si dowysp,ktre sdziem,e le na pnocny wschd od Ziemi Van Diemena.Przez cay ten dzie nie odkryem nic.Ale nazajutrz o trzeciej po poudniu,gdy podug rachunku mego zrobiem okoo dwudziestu czterech mil od Blefusku,postrzegem statek pyncyjakby w kierunku poudniowo -wschodnim. Mj za kierunek by cile wschodni.Woaem na niego,ale nie dostaem odpowiedzi.Postrzegem jednak,ezaczynam go dogania,poniewa wiatr osab.Natychmiast wszystkie podniosem agle i w p godziny postrzeono mnie z okrtu,wywieszono bander i z dziaa wystrzelono. Nieatwo wyobrazi sobie rado,ktr uczuem z tej niespodziewanej nadziei odwiedzenia raz jeszcze ukochanej ojczyzny i drogich moich,ktrych w niej zostawiem.Statek opuci agle,a ja docignem go o pitej lub szstej wieczrdnia dwudziestego szstego wrzenia.Serce moje skakao z radoci,gdym na okrcie ujrza flag angielsk.Woyem moje owcei krowy do kieszeni i z caym moim niewielkim adunkiem przeniosem si na okrt. By to statek pewnego angielskiego kupca,powracajcy przez morza pnocne ipoudniowe z Japonii,a komend na nim mia kapitan Jan Biddell z Deptfordu,czowiek zacny i dowiadczony eglarz.Bylimy pod trzydziestym stopniem szerokoci geograficznej.Znajdowao si natym statku ludzi pidziesit,midzy ktryminapotkaem jednego z dawnych towarzyszy moich,Piotra Williamsa,ktry mi dobrze kapitanowi zarekomendowa.Ten poczciwy m bardzo mnie grzecznie przyj i prosi,abym mu opowiedzia,skd i dokd pynem.Opowiedziaem mu w krtkich sowach,lecz on sdzi,e cierpienia i niebezpieczestwa pomieszay mi rozum.Postrzegszy to,dobyem z kieszeni moje owce i krowy,na ktrych widok w niewypowiedziane wpad podziwienie,przekonawszy si o prawdzie tego,co ode mnie sysza.Pokazaem mu take pienidze zote,ktre na odjedzie da mi Krl Blefusku,tudzie jego naturalnejwielkoci portret i wiele innych tego kraju osobliwoci.Daem mu dwie sakiewki,kada po dwiecie sprugw,i przyobiecaem za naszym do Anglii przybyciem darowa mu jedn krow cieln i jedn owc kotn. Nie chc nuy czytelnika opisywaniem szczegw mej na og pomylnej podry.Stanlimy na Dunach trzynastego kwietnia roku 1702.Jedno tylko miaem nieszczcie,e mi okrtowe szczury porway owc.Znalazem w dziurze jej koci do czysta obrane z misa. Reszt mojego byda dowiozem zdrowo i puciem na pasz na pewnej rwninie w Greenwich,gdzie im trawa bardzo delikatna do smaku przypada,a ywiem o to pewne obawy.Nie miabym ich czym pa w czasietak dugiej podry,gdyby nie poczciwo kapitana,ktry da mi najdelikatniejsze suchary.Mieszaem je z wod i tak karmiem moje bydo. Przez krtki czas mego bawienia w Anglii zyskaem wiele pokazujc moje bydltka rnym osobom dystyngowanym,a nawet i posplstwu.Nim za drug podr przedsiwziem, sprzedaem je za szeset funtw szterlingw.Po moim ostatnim powrocie zauwayem,e ich potomstwo znacznie wzroso,zwaszcza owce,ktre dziki osobliwszej mikkoci swego runa przyczyni si,jak przypuszczam,do polepszenia naszych wenianych manufaktur. Zabawiem tylko dwa miesice z moj on i z dziemi.Nienasycona ch widzenia obcych krajw nie dozwalaa duej siedzie na miejscu.Zostawiem onie mojejtysic piset funtw szterlingw i ulokowaem j w wygodnym domu w Redriff,a reszt fortuny,czci w pienidzach,czci w towarach,wziem zesob w nadziei powikszenia mego majtku. Stryj mj Jan zostawi mi grunta blisko Epping,przynoszce rocznego dochodu trzydzieci funtw szterlingw,a z arendy duego folwarku w Czarnej Wlce w Fetter-Lane miaem drugie tyle,tak wic nieobawiaem si,eby ona i dzieci moje od gminy wsparcia potrzeboway.Syn mj Jan,tego imienia co stryj,uczszcza do elementarnej szkoy i by posusznym dzieckiem,a crka Elbieta (ktra teraz jestza mem i ma dzieci)zajmowaa si rcznymi robtkami. Poegnaem on,syna i crk z wielkim ez z jednej i drugiej strony wylaniem.Wszedem odwanie na statek,zwany Przygoda ,kupiecki,o adunku trzystu beczek,ktry pyn do Suraty.Komend mia na nim kapitan John Nicholas z Liverpoolu. Opisanie tej podry zawarte jest w drugiejczci dziea. ------------ [2] Autor przez wtrcenie swka prawdziwa po raz pierwszy oddziela wiat wyobrani od rzeczywistoci (przyp.red.). ----------------------------------------- CZʌ DRUGA Podr do Brobdingnagu ROZDZIA PIERWSZY Opis wielkiej burzy.Gulliwer dla zwiedzenia kraju wsiada na szalup wystan po sodkwod.Zostawiony na brzegu,schwytany zostaje przez krajowca i zaprowadzony do domu rolnika.Jak si z nim obchodzono i wiele innych wydarze.Opis krajowcw. Bdc przez wasn skonno i los mj skazany na ycie niespokojne,we dwa miesice po moim powrocie znowu opuciem kraj mj ojczysty i wstpiem na Dunach dnia dwudziestego czerwca roku 1702 na statek Przygoda ,na ktrym kapitan John Nicholas pyn do Suraty.Mielimy wiatr arcypomylny a do Przyldka Dobrej Nadziei,gdzie dla zaopatrzenia si w wod przybilimy do brzegu,znaczne jednak uszkodzenie statku zmusio nas duej si zatrzyma.Tymczasem kapitan nasz mocno zapad na febr,przez co musielimy tam ca przepdzi zim i dopiero przy kocu marca moglimy to miejsce opuci. Wtenczas rozwinlimy agle i podr naszaa do cieniny Madagaskaru szczliwie si odbya.Lecz gdymy znaleli si na pnoc od tej wyspy,mniej wicej pod pitym stopniem szerokoci poudniowej,wiatr,co na tych morzach poczwszy od grudnia a do maja rwno powiewa z pnocy i zachodu,zacz dnia dziewitnastego kwietnia wia gwatownie i bardziej z zachodu ni zazwyczaj. Trwa ten wiatr cigiem przez dni dwadziecia,przez ktre bylimy zapdzeni nieco na wschd od Wysp Moluckich i o trzystopnie na pnoc od rwnika,co nasz kapitan postrzeg przez swj rachunek dniadrugiego maja,kiedy wiatr usta i zapanowaa zupena cisza,czym nieco si pocieszyem.Lecz kapitan,majc wielkie dowiadczenie w egludze na tych morzach,rozkaza nam przygotowa si nazajutrz na wielk nawanic,co te si i zicio.Zacz wia wiatr z poudnia,zwanymonsunem.Obawiajc si,aeby nie by zbyt gwatowny, przykrpowalimy agiel drgiem sztabowym i podnielimy kap dla przywizania masztu przedniego.Lecz gdy si wiatr wzmaga coraz bardziej,poprzywizywalimy dziaa,agiel za na tylnym maym maszcie rozwinlimy.Statek znajdowa si na otwartym morzu,wic uznalimy za rzecz najlepsz puci si za wiatrem.Zanitowalimy maszt i poprzycigalimy liny.Ster by od wiatru,a przeto statek nasz dobrze si kierowa.Opucilimy wielki agiel, ale go wiatr podar.Potem przycignlimy drg masztowy i pourzynalimy wszystkie sznury.Morze byo w najwikszej wysokoci,a way roztrcay si jedne o drugie.Jlimy si steru dla pomagania sternikowi,ktry sam nie mg kierowa.Nie chcielimy zwija masztu zwierzchniego,gdy statek bezpieczniej pyn z wiatrem,i sdzilimy,e lepiej,eby jeden agiel by rozwinity.Kiedynawanica ucicha,widzc si na wielkim przestworzu,podnielimy maszt przedni i agiel wielki,puszczajc si za wiatrem.Potem podnielimy maszt ostatni i wszystkie agle.Droga nasza bya od wschodu na pnoc,a wiatr wia od poudnia ku zachodowi.Poprzywizywalimy liny do sztymborku i kierowalimy linami pobocznymi, wszystkie rozpuciwszy agle.Przez t straszn burz,po ktrej nieustawa wiatr mocny z poudnia za zachd,bylimy podug rachunku mego zapdzeni okoo mil piciuset ku wschodowitak dalece,e najsdziwsi i najbieglejsi eglarze nie umieli powiedzie,w ktrej czci wiata si znajdujemy.Tymczasem nie brako nam ywnoci,wszystkim suyo zdrowie i tylko brak wody do picia mocno nam dokucza.Sdzilimy,e lepiej bdzie w te sam pyn stron anieli wraca na pnoc,z obawy,aebymy nie zostali zapdzeni na wschd ku Wielkiej Tartarii i na Morze Lodowate. Dnia szesnastego czerwca roku 1703 jeden wyrostek ze szczytu masztu zobaczy ziemi. Siedemnastego ujrzelimy wszyscy wielk wysp czy te ld jakiego kraju,bo nie moglimy pozna,co to byo.Od poudniowej strony nieco si ziemia wdaraw morze tworzc zatok, ale nie do gbok,aby wikszy okrt do niej mg wpyn.Rzucilimy kotwic o mil od tej zatoki i kapitan wyprawi dwunastu ludzi naszalupie,dobrze uzbrojonych,z beczkami po sodk wod.Prosiem go o pozwolenie,ebym i ja mg pyn dla zwiedzenia kraju,jeliby co byo w nim ciekawego.Wyszedszy na ld nie znalelimy ani rzeki,ani zdroju,ani ladu mieszkacw.Majtkowie nasi trzymali si cigle brzegu szukajc wody w pobliskoci morza. Ja za przechadzaem si sam jeden i zaszedem w gb kraju okoo mili,gdzie znalazem tylko ziemi pust i ska pen.Juem si nieco zmordowa i nie znajdujc nic ciekawego powracaem z wolna ku maej zatoce,kiedy ujrzaem eglarzy na odzi,ktrzy wiosami usilnie robic zdawali si od jakiego niebezpieczestwa ucieka.Chciaem woa,cho mao by mi to pomogo,gdy wtem spostrzegem czowieka dziwnej wielkoci,ktry ich goni.Chocia wszed w morze,wszelako po kolana tylko mia wody iniepojcie szerokie czyni kroki, ale e nasiju byli od niego na p mili,a morze w tymmiejscu pene ska,nie mg wielkolud szalupy dogoni.Te szczegy opowiadano mipniej,gdy skorom go zoczy,zaczem, jak tylko umiaem najprdzej,ucieka i wdrapaem si na spadzisty pagrek,skd miaem widok na znaczn cz kraju.Znalazem,e by doskonale uprawny,alem si zadziwi nad wielkoci trawy,ktra bya na dwadziecia stp wysoka. Puciem si drog,ktra zdawaa mi si by wielkim gocicem,chocia dla mieszkacw tego kraju bya tylko ciek przechodzc przez jczmie.Szedem w tstron przez czas niejaki,ale nic zobaczy nie mogem,poniewa czas by niw,a zboe na czterdzieci stp wysokie.Godzina upyna,nim przyszedem na koniec pola,ktre ogrodzone byo potem,przynajmniej na sto dwadziecia stp wysokim.Co do drzew,tak byy wielkie,e niepodobna mi byo ich wysokocizmiarkowa.Byy tam schody prowadzce z jednego pola do drugiego,skadajce si z czterech stopni,kady na sze stp wysoki,i z jednego kamienia ponad dwadziecia stp wysokiego. Nie bdc w stanie wej na te schody,szukaem dziury jakiej w pocie,gdym spostrzeg na ssiednim polu czowieka takiego wzrostu jak ten,ktrego widziaem gonicego po morzu za szalup nasz.Zda mi si by tak wysoki jak wiee zwyczajne,a kroki przynajmniej na pi prtw szerokie stawia.Niewypowiedziany mnie strach ogarn,biegem schowa si w zbou.Stamtd widziaem,jak zatrzymawszy si na grnym stopniu obejrza si w ty i zawoa gosem ogromniejszym i bardziej rozlegajcym si nieli przez trb.Odgos by tak mocny i wpowietrzu rozchodzcy si,i z pocztku zdao mi si,em grzmot sysza.Natychmiast przyszo do niego siedmiu ludzi takiego samego wzrostu,kady z sierpem tak dugim jak sze kos naszych.Ci ludzie nie byli tak dobrze odziani jak pierwszy i zdali si by jego sugami,gdy podug jego rozkazu poszli yto,w ktrym si ukryem.Uchodziem od nich,jak tylko mogem najdalej,ale niewypowiedzian miaem w uciekaniu trudno,poniewa kosod kosa by czsto tylko o stop odlegy,tak e trudno mi byo postpowa w tak gstym lesie.Dostaem si na koniec w jedn stron pola,gdzie deszcz i wiatr obaliy yto.Wtedy adnym sposobem i niemogem dalej,gdy dba tak gsto leay na ziemi,i niepodobna byo pomidzy nimi przele,a ze spadych kosw ocie byy tak mocne i ostre,e mi przez odzienie kaleczyy ciao.Wtem usyszaem,e ecyju moe o sto okci s ode mnie.Straciwszy siy i do rozpaczy przywiedziony,pooyem si w brudzie, pragnc mierci.Ubolewaem nad losem wdowy i sierot nieszczliwych,opakiwaem moje szalestwo,ktre mi kazao ruszy w t drug podr wbrew radom wszystkich moich przyjaci i krewnych. W tym strasznym pomieszaniu nie mogem nie przypomnie sobie kraju Lilliputu,ktrego mieszkacy mieli mnie za najwikszy cud,jaki si mg kiedy ukaza na wiecie,gdzie potrafiem jedn rk caa flot cesarsk pocign i tyle innych dziwnych spraw dokaza,ktrych pamitka wiecznie si w kronikach pastwa tego zachowa i w ktre moe nawet potomno, mimo wiadectwa caego narodu,nie zechceuwierzy.Rozmylaem,jakie bym mia umartwienie,gdybym u narodu tego,u ktregom si nawczas znajdowa,pokaza si tak nikczemny,jakby Lillipucjanin nam si wydawa.Ale to poczytywaem za najmniejsze moje nieszczcie,uwaaem bowiem,e ludzie tym s dziksi i okrutniejsi,im wikszego s wzrostu.Czegoczekiwa mogem,jak nie tylko tego,e stan si zaksk pierwszego z wielkoludw,ktry mnie zapie.Filozofowie maj powody mwi,i wielko i mao torzecz wzgldna.By moe,e Lillipucjanie znajd nard daleko od siebie drobniejszy nieli oni w porwnaniu ze mn,i kto wie,czy ten rd wielkoludw nie byby Lilliputem w porwnaniu z jakim innym,ktregomy jeszcze nie odkryli. Tym mylom mimo najwikszej trwogi si oddajc,ledwom nie zgin,bo jeden z ecw przybliy si o pi prtw do bruzdy,w ktrej leaem.Zlkem si,eby postpiwszy raz jeszcze nie rozdepta mnienog albo sierpem na dwoje nie przeci,przeto widzc,e podnosi nog,zaczem aonie krzycze,ile mi tylko w strachu si stawao.Natychmiast si wielkolud zatrzyma i obejrzawszy si pilnie okoo siebie,a potem w gr i na d,na koniec mnie postrzeg.Przypatrywami si przez niejaki czas z ostronoci czowieka,ktry prbuje podnie mae niebezpieczne zwierztko,tak eby go nie uksio albo nie zadrapao,i jak ja sam czasem czyniem apic w Anglii asic.Nareszcie omieliwszy si,uj mnie w pasie kciukiem i palcem wskazujcym i podnis na ptora prta od oczu,aby si lepiej ksztatowi mojemu przypatrzy.Zgadem jego myli i postanowiem nic si nie sprzeciwia, chocia trzyma mnie na wysokoci gali ciele okrtowi Jego s Ad48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA3Pc 4c 5c 6{,K F 76=szedziesiciu stp nad ziemi i okrutnie ciska uda, obawiajc si,ebym mu si z palcw nie wylizn.Omieliem si tylko oczy moje podnie ku socu,zoy rce jak do modlitwy i wymwi sw kilka gosem pokornym i smutnym,stosownym do stanu,w ktrym nawczas byem,gdy co moment obawiaem si, eby mnie o ziemi nie uderzy,jak to czynimy nieraz z maym,szkodliwym zwierztkiem, ktre chcemy wygubi.Ale on zda mi si by kontent z mego gosu i gestu i zacz mi si przypatrywa jako rzeczy jakiej ciekawej,mocno zdziwiony,e wymawiam sowa,chocia ich nie mg zrozumie. Ja tymczasem nie mogem wstrzyma si od jczenia i wylewania ez i obracajc na niego oczy,ile monoci dawaem mu pozna,jak bardzo mnie ciska swymi palcami.Zdao mi si,e mnie zrozumia,poniewa podnisszy po swej sukni woy mnie w ni z lekka i zaraz pobieg do swego pana,bogatego kmiecia,ktrego najpierw zobaczyem na polu. Kmie,dowiedziawszy si o mnie (jak dorozumiewa si mogem)t ego,co mu suga powiedzie zdoa,wzi mae dbo somy wielkoci laski,ktrej do podpierania si uywamy, podnis nim poymej wierzchniej sukni,pokazujc po sobie,jakby j mia za jakowy gatunek odzienia,ktre mi samo przyrodzenie nadao.Dmuchn mi we wosy,aby si lepiej przypatrzy mojej twarzy.Zwoa swoich parobkw i pyta (jak mi potem powiedziano),czy kiedy nie widzieli na polach zwierztka mnie podobnego.Na koniec pooy mnie z wolna na ziemi na czworakach,ale ja natychmiast wstaem i przechadzaem si przed nimi dla pokazania,em nie mia myli ucieka.Obsiedli mnie naokoo wszyscy,aby si lepiej moim ruchom przypatrzy.Zdjem kapelusz,pokoniem si z najwiksz unionoci kmieciowi,rzuciem si do ng jego,podniosem do gry rce i oczy i wymwiem wiele sw,jak tylko mogem najgoniej.Wycignem z kieszeni worek peen zota i z najwiksz unionoci mu go podaem.Wzi go na do i przypatrywa mu si z bliska,chcc widzie,co by to byo,a potem wyjwszy zeswego rkawa szpilk przewraca go kocem jej na wszystkie strony,ale nie mg zrozumie,co by to byo.Widzc to daem mu znak,eby rk swoj na ziemi pooy, i wziwszy worek,otworzyem go i wszystkie pienidze na rce mu wysypaem.Byo tam sze poczwrnych pistolw hiszpaskich,nie liczc dwudziestu lub trzydziestu sztuk mniejszych.Widziaem,jak poliniwszy palec przyciska go do najwikszych sztuk i jedn po drugiej podnosi,ale zdawao mi si,e wcale nie rozumia,co by to byo.Dami znak,ebym je nazad schowa,co wydaomi si najlepsze po daremnych prbach uczynienia mu z nich prezentu. To wszystko przekonao gospodarza,i musz by jakim stworzeniem obdarzonymrozumem.Czsto do mnie mwi,lecz gos jego,chocia z wyranych sw zoony,ogusza mnie jak gruchotanie myna wodnego.Jak take jak najgoniej odpowiadaem rnymi jzykami,a on trzyma wtedy ucho swoje o prt ode mnie,ale darmo,nie moglimy si zrozumie.Na koniec odesawszy czelad swoj do roboty i dobywszy z kieszeni chustk do nosa zoy j na dwoje,rozcign na rce lewej,pooywszy j na ziemi,i da mi znak,ebym w t chustk wlaz,co atwo mogem uczyni,poniewa rka jego nie bya grubsza nad jedn stop.Sdziem,i trzeba posucha,a bojc si,aebym nie spad,rozcignem si jak dugi na chustce,w ktr mnie obwin,i tym sposobem do domu zanis.Tam zawoa swoj on i pokaza mnie jej,lecz ona z przestrachu krzykna i odskoczya jak kobiety w Anglii na widok aby lub pajka.Gdy jednak po niejakim czasie przypatrzya si wszystkim moim postpkom i jak pilnie znaki,ktre dawa mijej m,wypeniaem,stracia prdko odraz i nawet bardzo dla mnie zrobia si askaw. Okoo poudnia jeden ze sucych przynis jedzenie.Bya to potrawa misna,do stanu i zatrudnie rolnika stosowna,przyniesiono j na pmisku,ktrymia przynajmniej dwadziecia cztery stopyrednicy.Kmie,jego ona,troje dzieci i sdziwa babka zasiedli do jedzenia.Gospodarz postawi mnie w niejakiej od siebie odlegoci na stole prawie trzydzieci stp wysokim.Staem,jakmogem najdalej od brzegu,bojc si,e spadn.Gospodyni,ukroiwszy kawaek misa i pokruszywszy nieco chleba na desk do siekania,postawia j przede mn.Podzikowaem jej z najwiksz pokor i dobywszy noa i grabkw zaczem je,co ich niewymownie bawio.Gospodyni posaa swoj suc pomay kieliszek,ktrego uywano do picia likworw,a ktry ze dwanacie kwart w sobie zawiera,i napenia mi go napojem.Z wielk trudnoci mogem to naczynie podnie i w sposb jak najgrzeczniejszy piem zdrowie jejmoci,wymawiajc jak najgoniej sowa po angielsku,z czego tak si kompania miaa,e mao nie oguchem.Napj by podobny do jabecznika i dosy przyjemny.Gospodarz da mi znak,ebym podszed do jego talerza,ale ja,biegnc prdko i bdc bardzo zmieszany,potknem si o jedn kruszyn chleba i upadem na twarz,nic sobie zego nie zrobiwszy.Wstaem natychmiast,a spostrzegszy,e tych poczciwych ludzi mocno mj przypadek obchodzi,wziem kapelusz,ktry trzymaem pod pach (zgodnie z dobrymi manierami),podrzuciem go trzy razy nad gow i po trzykro wykrzyknem hura ,dajc im pozna,e mi si nic zego nie stao.Ale gdy szedem do mego pana (tym go imieniem odtd bd nazywa),najmodszy jego syn,jakie moe dziesi lat majcy,arcyzoliwy,pochwycimnie za nogi i w gr podnis,tak em si zatrzs cay.Ojciec wydar mnie z jego rk i zaraz strzeli go w ucho tak silnie,e cay puk europejskiej jazdy mgby takim uderzeniem wywrci;kaza mu te natychmiast pj od stou.Ale obawiajc si,eby ten chopiec nie powzi do mnie urazy -pamitaem bowiem,jak zoliwi s u nas wszyscy chopcy wzgldem ptaszt,krlikw,kocit i szczenit -uklkem przed gospodarzem i pokazujc palcem na owego chopca,daem do zrozumienia,jak tylko umiaem najwymowniej,e prosz,aeby mu darowa.Zezwoli na to ojciec i syn powrci na miejsce swoje.Wtenczas zbliywszy si pocaowaem go w rk,ktr z kolei uj mj pan i pogaskamnie ni agodnie. Podczas obiadu kot,pieszczoch pani,wskoczy na jej podoek.Usyszawszy za sob straszny huk,jaki u nas dwunastu poczosznikw na warsztatach robi,obrciem si i ujrzaem,e to kot mruczy.Zda mi si by trzy razy wikszy od wou,jak mogem sdzi widzc gow jego i jedn ap,gdy mu pani je dawaa.Dziko zwierza tego niezmiernie mnie przerazia,cho staem od niego na jakie pidziesit stp i gospodyni mocno gotrzymaa z obawy,eby na mnie nie skoczy.Ale nie grozio mi adne niebezpieczestwo,bo kot nie zwraca na mnie najmniejszej uwagi,cho pan mj postawi mnie przy nim tylko o ptora prta.Wiedzc,e najbardziej do napadu pobudza drapiene zwierzta,kiedy kto pokazuje, e si ich lka albo te od nich ucieka,postanowiem odwanie przed nim sta i bynajmniej nie okazywa po sobie bojani.Przechadzaem si przed nim miao i zbliyem si ku niemu a do osiemnastu cali.Wtenczas kot ode mnie odskoczy,jakby wanie on si mnie ulk. Psw daleko mniej si obawiaem.Trzy albo cztery weszy do pokoju,jak to bywa zwyczajnie w domu kmiecia,by midzy nimijeden brytan wielkoci czterech naszych soni i jeden chart,troch wyszy od brytana,ale nie tak gruby. Przy kocu obiadu przysza mamka trzymajc na rku roczne dzieci,ktre,skoro mnie na stole zobaczyo,zaczo krzycze tak gono,e zdaniem moim mona by je atwo od Mostu Londyskiego a do Chelsea usysze.Dziecko wzio mnie za lalk i chciao si mn bawi. Matka,straciwszy cierpliwo,natychmiast mnie wzia ze stou i podaa dzieciciu,ktre, pochwyciwszy mnie rk,zaraz gow mojwoyo w gb;lecz ja tak straszliwie zaczem wrzeszcze,e przestraszone dzieci mnie upucio,przy czym gow bymsobie niezawodnie strzaska,gdyby matka nie podstawia swego fartucha,w ktry wpadem.Mamka chcc ukoi niemowl bawia je grzechotk,ktra bya rodzajem pustego naczynia,wypenionego wielkimi kamieniami i przywizanego na linie do paska dziecka. A gdy i to nie pomogo,musiaa ostatniego uy sposobu,to jest da mu ssa.Musz wyzna,e aden widok nigdy mi takiej nie sprawi obrzydliwoci jak olbrzymia pier tej mamki,ktr nie wiem do czego mgbym przyrwna,by da pojcie czytelnikowi o jej objtoci,ksztacie,kolorze.Wystawaa na sze stp i musiaa mie nie mniej szesnastu w obwodzie.Sutka bya gruba jakpoowa mojej gowy,a skra jej,podobnie jak i caych piersi,tak bya plamami i krostami upstrzona,e nic chyba nie moe by bardziej odraajcego.Miaem sposobno oglda te piersi w bliskoci,stojc na stole,kiedy mamka usiada dla wygodniejszego karmienia dziecicia. Mylaem wtedy o delikatnym ciele naszych dam angielskich,ktre nam si tylko takim wydaje,bdc w miar naszego wzroku i wzrostu,lecz szko,ktre je powiksza i rne czci oczami naszymi nie dojrzane odkrywa,najgadsz i najbielsz pe niewypowiedzianie brzydk czyni. Przypominam sobie,e w Lillipucie pe tychmalutkich ludzi wydala mi si najpikniejszana wiecie,lecz kiedy rozmawiaem o tym zjednym z tamtejszych uczonych,a moim serdecznym przyjacielem,powiedzia mi,e twarz moja,pikna i delikatna,kiedy j z ziemi oglda,z bliska okropne na nim czyni wraenie.W skrze mojej postrzega wielkie dziury, wosy na mej brodzie s dziesi razy twardsze ni szczecina,a od twarzy mojej pstrego koloru nie ma nic nieprzyjemniejszego,chocia,niech mi to bdzie wolno o sobie powiedzie, do jestem biay i uchodziem w mojej ojczynie za czowieka majcego twarz dosy pikn, a w podrach bardzo si mao opaliem. O damach cesarskiego dworu wcale inne mia od mojego zdanie:jednej twarz wydawaa mu si pena piegw,usta drugiejza wielkie i szerokie,innej nos dugi i gruby,czego ja znw nie mogem w aden sposb dostrzec.Nie chciaem tych uwag pomin,cho zbytnimi si mog wydawa,aeby askawy czytelnik nie powzi mniemania,i olbrzymi ten nard jest istotnie brzydki;przeciwnie,wcale jest nadobny,a rysy mojego pana,ktry by rolnikiem jeno,wydaway mi si,w odlegoci szedziesiciu stp,proporcjonalne i ksztatne. Po obiedzie pan mj poszed do swoich robotnikw i jak ze sw jego i znakw pomiarkowa mogem,zaleci swej onie,aeby wielkie o mnie miaa staranie.Byem mocno zmordowany i bardzomi spa si chciao,co pani moja spostrzegszy,pooya mnie na swoim ku i przykrya chustk bia,ale nierwnie obszerniejsz i grubsz anieli gwny agiel okrtu wojennego.Spaem przez dwie godziny i zdawao mi si we nie,em by u siebie z on i z dziemi,co powikszyo mj smutek,gdy obudziwszy si ze snu spostrzegem,e jestem sam jeden w obszernej izbie,na dwiecie lub trzysta stp szerokiej,a na jakie dwiecie wysokiej,i le w ku szerokim na dziesi prtw.Moja pani wysza do swychdomowych zatrudnie i zamkna mnie na klucz.ko byo wysokie na cztery prty.Naturalna potrzeba naglia mnie do zejcia.Nie miaem woa,a chobym i woa,c by mi to pomogo? Kuchnia,gdziesi znajdowali sucy,bya dla mojego sabego gosu zbyt daleko.W tym przykrym pooeniu dwa szczury wlazy po firankachi zaczy biega po pokoju.Jeden zbliy sido mojej twarzy,czym przestraszony porwaem si i dobywszy szpady broni sizaczem.Straszne bestie natary na mnie zobu stron,jeden ju nawet cign mnie za konierz, lecz mu rozpataem brzuch i pad martwy u ng moich.Drugi,widzc los towarzysza,uciek, lecz zdoaem go jeszcze zrani w grzbiet,tak e podog krwi zbroczy.Po tym zwycistwie przechadzaem si troch po ku dla odpoczynku i ochonicia ze strachu.Zwierzta te byy wielkoci najrolejszych brytanw,ale daleko ywsze i zjadliwsze,tak e gdybym idc spa odpasa szpad,niechybnie zostabym przeznie poarty.Zmierzyem ogon zabitego szczura. Mia dwa okcie bez jednego cala.Z wielkiego obrzydzenia nie mogem tejpadliny dotkn i wyrzuci z ka,ktre krwi zbroczy,a postrzegszy,e ten,ktrego miertelnie zraniem, jeszcze cokolwiek oddycha,dobiem go mocnym ciciem w gardo. Wkrtce potem wesza do izby pani moja,a widzc mnie caego skrwawionego,przybiega i na rk wzia.Ja,pokazawszy jej zabitego szczura,umiechem i innymi znakami daem pozna,e nie byem zraniony,z czego si niewymownie ucieszya i zawoaa suc,by szczypcami wyrzucia zabitego szczura przez okno.Kiedy posadzi a mnie na stole,pokazaem jej moj szpad we krwi,wytarem j o po mej kurty i schowaem do pochwy.Odczuwaem gwatown potrzeb,ktrej nikt inny za mnie wykona nie mg i usiowaem da jej pozna,aby mnie na ziemi zsadzia,co te uczynia;ale skromno moja nie pozwalaa mi tumaczy si inaczej,jak wskazujc palcem drzwi i czsto si kaniajc.Poczciwa kobieta, domyliwszy si,o co mi chodzi,wzia mnie na rk i wyszedszy ze mn do ogrodu postawia naziemi.Oddaliem si od niej na jakie sto prtw i dajc jej znak,eby nie patrzya, skrywszy si midzy dwa licie szczawiu,zrobiem to,czego si domyli moesz. askawy czytelnik wybaczy,e si zatrzymuj nad szczegami na pierwszy rzut oka niewielkiej wagi,lecz pospolity tylko czowiek za czcze i niepotrzebne uzna je moe;dla filozofa bd one wielk pomoc do rozszerzenia myli i wyobrani ku polepszeniu spoeczestwa.Byo to te gwnym moim zamiarem przy wydawaniu mych podry.Unikaem wszelkich upiksze,tak co do jzyka,jak i naukowoci,i tylko prawd najcilejsz miaem na celu. Podr ta tak wielkie i gbokie na mnie zrobia wraenie,e opisujc j,nic prawie nie opuciem.Przy przejrzeniu jednak rkopisu wykreliem niektre miejsca z obawy,aby drobiazgowoci nie znudzi lub nie rozmieszy czytelnika,co niektrym podrnikom mona susznie zarzuci. ROZDZIA DRUGI Portret crki kmiecia.Gulliwer zaprowadzony do miasta jarmarcznego,a stamtd do stolicy.Opisanie tej podry. Pani moja miaa jedn dziesicioletni creczk,dziecko na swj wiek arcydowcipne, gdy z wielk ju zrcznoci umiao ig robi i swoj lalk jak najadniej ubiera.Przyszo jej wraz z matk na myl narzdzi mi posanie w kolebce jej lalki.Kolebk t woono do maej szuflady z szafy i przymocowano do wiszcej tarcicy dla zabezpieczenia mnie przed szczurami;byo to moje ko przez cay czas przebywania u tych poczciwych ludzi,a byo coraz wygodniejsze,w miar jak przywykaem do nich,uczyem si ich jzyka i zaczynali mnie rozumie.Dziewczynka tak bya pojtna,e kiedy raz czy dwa rozebraem si i ubraem w jej oczach,umiaa,kiedy si jej podobao,ubra mnie i rozebra,na co jej pozwalaem, tylko chcc jej by posusznym.Zrobia mi sze koszul i inn bielizn z najcieszego ptna, jakie monabyo dosta,ktre jednak grubsze byo nieli ptno aglowe.Bielizn moj zawsze sama praa.Praczka moja bya mi take nauczycielk jzyka.Kiedy na jak rzecz pokazaem palcem,ona mi zaraz powiedziaa nazw tego,tak e w krtkim czasie umiaem prosi prawie o wszystko,czego tylko potrzebowaem.Natur miaa niewypowiedzianie dobr. Wzrost jej nie przenosi czterdziestu stp,bya troch maa na swoje lata.Daa mi imi Grildrig,ktre przeja caa jej rodzina,a potem cae krlestwo.Sowo to oznacza to samo co w jzyku aciskim nanunculus,we woskim homunceletino,w angielskim mannikin,w polskim karzeeczek.Jej winienem ocalenie moje w tym kraju,zawszemy oboje byli razem,nazywaem j Glumdalclitch,czyli malutk piastunk,i bybym winowajc szkaradnej niewdzicznoci,gdybym kiedy zapomnia jej stara i przywizania.Pragnbym z caego serca odwdziczy si za wywiadczone mi przez ni dobrodziejstwa,a tymczasem staem si,czego si bardzo obawiam,niezawinion przyczyn jej nieszczcia. Rozgosio si wtedy po caym kraju,e pan mj znalaz na polu jedno malutkie zwierztko,tej prawie wielkoci co splacknuc [3] ,ale majce posta ludzk,e to zwierztko naladuje czowieka we wszystkich swoich czynnociach i zdaje si d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA8Pc9c:1;c$c<2 Vmwi j akim jzykiem sobie waciwym,e ju nauczyo si wielu sw,e chodzi prosto na dwch nogach,jest spokojne i agodne,idzie,gdy je zawoaj,czyni,co tylko mu ka,czonki ma delikatne,pe bielsz i pikniejsz nielinajlepszego urodzenia trzyletnia dziewczynka.Jeden kmie,ssiad i przyjacielmego pana,odwiedzi go umylnie dla dowiedzenia si o prawdzie rozsianej pogoski. Przyprowadzono mnie i postawiono na stole,po ktrym chodziem,jak mi kazano.Dobyem mej szpady i znowu j do pochwy woyem.Ukoniem si przyjacielowi pana mego,spytaem w jego jzyku,jak si ma,i powiedziaem komplement z okazji jego przybycia,wszystko podug nauki mojej malutkiej nauczycielki.Ten czowiek,majc wzrok sdziwoci osabiony,dla przypatrzenia mi si lepiej woy na nos okulary,z czego nie mogem si wstrzyma od miechu,gdy oczy jego,szkami powikszone,wydaway mi si jak dwa ksiyce w peni,zagldajce do pokoju o dwu oknach.Czelad,postrzegszy przyczynmej wesooci, take mia si zacza,co starca tego niewypowiedzianie rozgniewao.Mia min starego skpca,z czym si a nadto wyda,dajc panu memu pod rad,aby mnie pokazywa za pienidze na jarmarku w ssiednim miecie,odlegym o jakie p godziny konnejjazdy,czyli o dwadziecia dwie mile od naszego domu.Domyliem si,e co ze mnchc zrobi,gdy postrzegem,i pan mj z przyjacielem swoim przez dugi czas po cichu gadali,niekiedy palcem wskazujc na mnie,a w strachu mym sdziem,e dosyszaem i zrozumiaem niektre ich sowa. Nazajutrz rano Glumdalclitch,moja malutka pani,opowiedziaa mi ca spraw,o ktrej si od matki chytrze dowiedziaa.Biedne dziewcz,przycisnwszy mnie do piersi,nie mogo si od ez utuli ze wstydu i alu.Obawiaa si,eby mi si co zego nie stao,eby mi nie stukli,nie skaleczyli i nie wyamali czonkw grubianie,ktrzy mnie bd oglda ujwszy w rce.A jako postrzega we mnie wrodzon skromno i wielk delikatno we wszystkim, co si tyczy honoru,ubolewaa,e miaem by wystawiony za pienidze na bawienie ciekawoci najpodlejszego posplstwa.Mwia,e tatuleko i matulekaprzyrzekli jej,i Grildrig do niej nalee bdzie,ale e poznaa dobrze,i j oszukuj,jak oszukano w roku przeszym, kiedy niby jej darowano baranka,a jak tylkosi upas,sprzedano go jednemu rzenikowi.Co do mnie,daleko si mniej smuciem ni moja malutka pani.Powziem wielk nadziej,w ktrej zawsze trwaem,e odzyskam jeszcze wolno,co za do obelgi,e bd pokazywany jak jaki dziwotwr,pocieszaem si myl,e jestemw kraju tym zupenie obcy i nikt mi po powrocie do Anglii nie wyrzuci,e splamiemhonor,gdy sam krl Wielkiej Brytanii,jeliby si w podobnym znajdowa stanie,tego by dozna losu. Pan mj podug rady swego przyjaciela wsadzi mnie w pudeko i w dzie najbliszego jarmarku poprowadzi do miasta z crk swoj.Pudo zewszd byo zamknite i tylko w nim kilka dziur przewiercono dla przechodu powietrza,posiadao te mae drzwi,przez ktre wchodzi i wychodzi mogem.Dziewczynka pamitaa,aby podesa pode mnie pierzyn z ka swej lalki,jednakowo straszne wycierpiaem rzucania i t rzsienia w tej podry,cho nie trwaa wicej nad p godziny.Ko za kadym stpnieniem czyni okoo czterdziestu stp,a kusowa tak wysoko,e najwiksza burza na morzu wikszych wstrzsw nie sprawia.Droga troch dusza bya jak z Londynu do St.Albans.Pan mj zatrzyma si w jednej obery,do ktrej mia zwyczaj wstpowa,inaradziwszy si z gospodarzem,i potrzebneprzygotowania poczyniwszy naj grultruda,czyli wywoywacza,aeby obwoa po caym miecie,e w obery podznakiem Zielonego Ora bdzie pokazywane zwierz cudzoziemskie,mniejsze nieli splacknuck (najdrobniejsze zwierztko w tym kraju,majce sze stp dugoci),podobne we wszystkim do czowieka,ktre moe wiele sw wymawia i niezliczone dowcipne sztuki pokazywa. Postawiono mnie na stole w obery,w najwikszej sali,ktra miaa powierzchni przynajmniej stp trzysta,a malutka moja pani staa na stoku dla pilnowania mnie i nauczania,co trzeba byo czyni.Pan mj,unikajc zamieszania i tumu,nie wpuszcza naraz wicej ni trzydzieci osb do sali.Przechadzaem si tam i sam po stole podug rozkazu dziewczyny. Zadawaa mi wielorakie pytania,o ktrych wiedziaa,e nie byy nad moje siy i umiejtnoci,a ja odpowiadaem,jak tylko mogem najgoniej.Czsto obracaem si do widzw i tysiczne im czyniem ukony,wygaszajc mowy,ktrych mnie nauczono.Wziem jeden naparstek peen wina,ktry mi Glumdaiclitch podaa zamiast kielicha,i wypiem ich zdrowie. Dobyem szpady i szermowaem ni jak fechmistrze w Anglii.Dziewczyna podaa mi somk,ktr robiem jak pik,nauczywszy si tej sztuki w modoci.Tego dnia byem pokazywany dwanacie razy i musiaem zawsze to samo powtarza,tak e prawie konaem z trudu,przykroci i nudnoci. Ci,co mnie widzieli,tak dziwne wszdy wieci porozglaszali,e posplstwo,aeby mnie oglda,chciao drzwi wyama.Pan mj,majc na oku swj wasny poytek,nie chcia pozwoli,eby mnie kto dotyka oprcz crki swojej,a dla uniknicia wszelkiego przypadku postawiono awy naokoo stou w takiej odlegoci,aby mnie aden widz nie mg dosign. Ale i tak jeden zoliwy uczniak rzuci woskim orzechem w gow moj tak silnie,e gdyby nie chybi,zapewne by mi zgruchota czaszk,bo orzech by taki wielki jak redni melon.Miaem tylko to ukontentowanie,e studencika obito przykadnie i ze wstydem wyrzucono z sali.Pan mj kaza obwieci,e na nastpnym jarmarku bdzie mia honor znowu mnie pokazywa.Tymczasem kaza zrobi dla mnie wygodniejsze pudeko,bo pierwsza podr i widowisko,ktrem dawa przez osiem godzin,tak mnie osabiy,e nie mogem si na nogach utrzyma i prawie zewszystkim gos straciem.Po trzech dniach dopiero przyszedem cokolwiek do siebie,ale we wasnym nawet mieszkaniu nie miaem spokojnoci,bo znaczniejsi panowie,do ktrych sawa moja z odlegoci stu mil dosza,przyjedali i przychodzili,aby odwiedzi mnie w domu pana mego.Nieraz byo w izbie nie mniej nitrzydzieci osb z onami i dziemi (poniewa kraj ten bardzo jest ludny),a od kadej takiej familii bra mj pan zapat jakby za pen sal.Przez cay ten czas niemiaem prawie odpoczynku (z wyjtkiem rody,ktra jest u nich niedziel),chocia do miasta mnie nie woono. Mj pan,widzc,jak wielkie dla niego mog przynosi zyski,umyli pokazywa mnie w najwikszych miastach krlestwa.Opatrzywszy si wic we wszystkie potrzeby na podr dug,zarzdziwszy interesami domowymi i poegnawszy on,dnia siedemnastego sierpnia roku 1703,okoo dwch miesicy pomoim przybyciu,wyjechalimy do miasta stoecznego. Byo ono prawie w samym rodku pastwa,o jakie trzy tysice mil od mieszkania naszego. Pan mj crk swoj umieci na koniu za sob.Wioza mnie ona na swym onie w pudle przywizanym do paska.Dziewczynka zwielk troskliwoci wyoya ciany najmikszym suknem,jakie tylko dosta moga,woya do pudeka eczko dla lalki i wszystko,co potrzebne.Mielimy te ze sob chopca,ktry z pakunkami za namijecha.Pan mj zamierza pokazywa mnie po wszystkich miastach,miasteczkach,wsiach znaczniejszych,a nawet dworach szlacheckich,ktre niedaleko byy z drogi.Jechalimy z wolna,po sto czterdzieci albo po sto szedziesit mil na dzie,gdy Glumdalclitch dla uchronienia mnie od zbyt wielkich trudw uskaraa siczsto,e jazdy konnej znie nie moe.Czasem na moj prob wyjmowaa mnie z pudeka dla zaycia wolnego powietrza i widzenia kraju,przy czym zawsze trzymaa mnie mocno na postronku.Przejechalimy przez pi czy sze rzek daleko szerszych i gbszych nieli Nil i Ganges,nie byo adnego potoku,ktry by nie by wikszy od Tamizy,kdy jest Most Londyski.Przepdzilimy w podry dziesi tygodni i byem pokazywany w osiemnastu wielkich miastach,nie liczc wielu miasteczek i prywatnych domostw. Dnia dwudziestego szstego padziernika przybylimy do stolicy,zwanej w ich jzyku Lorbrulgrud,czyli Duma wiata.Pan mj naj pokoje na gwnej ulicy,niedaleko paacu krlewskiego,i rozlepi podug zwyczaju afisze,zawierajce opisanie osobyi przymiotw moich.Naj bardzo wielk sal na trzysta lub czterysta stp szerok,gdzie postawi st, majcy szedziesit stp rednicy,z porcz naokoo,o trzy stopy od krawdzi odleg i na tyle wysok,aebym nie spad. Na tym stole pokazywano mnie po razy dziesi na dzie z wielkim podziwieniem i ukontentowaniem wszystkiego ludu.Ju niele nawczas znaem ich jzyk i rozumiaem,co do mnie mwiono,nadto nauczyem si abecada i mogem,cho z trudem,przetumaczy czasami jakie zdanie,bo Glumdalclitch dawaa mi lekcje i w domu swego ojca,i w wolne godziny w podry.Nosia w kieszeni ksieczk,maoco wiksz ni atlas Sansona,umylnie uoon dla modych panienek,ktra zawieraa co w rodzaju katechizmu.Na tejksieczce uczya mnie czyta i tumaczya sowa. ----------- [3] Neologizm Swifta,ktry wszed do jzyka angielskiego na oznaczenie dziwacznego zwierztka lub osoby (przyp.red.). ROZDZIA TRZECI Gulliwer wezwany jest do dworu.Krlowa kupuje go i prezentuje Krlowi.Wchodzi w dysput z mdrcami Jego Krlewskiej Moci.Gotuj mu pokoje.Zostaje faworytem Krlowej.Broni honoru swego kraju.Kci siz karem Krlowej. Prac i trudy,ktre codziennie podejmowa musiaem,wielk w zdrowiu moim uczyniy odmian,im wicej bowiem pan mj zarabia,tym bardziej stawa si nienasycony.Straciem zupenie apetyt i zostaa ze mnie tylko skra i koci.Postrzeg to mj pan,a rozumiejc,ewkrtce umr,usiowa co tylko mona,z pokazywania mnie wycign.Gdy tak rozmyla, przyszed slardral ,czyli szambelan krlewski,z rozkazem do mego pana,aby niezwocznie szed ze mn do dworu dla zabawienia Krlowej i wszystkichjej dam.Niektre z tych dam ju mnie widziay i dziwnych rzeczy naopowiaday o moim wzrocie drobniuchnym,trzymaniu si przyjemnym i dowcipie arcydelikatnym.Krlowa Jejmo z caym dworem swoim niewypowiedzianie sztukami mymi zostaa ukontentowana.Uklknwszy prosiem,ebym mia honor ucaowa nogi krlewskie,ale ta askawa pani podaa mi do pocaowania swj may palec (po usadowieniu mnie na stole),ktry ja wziwszy w obydwie rce z najwikszym uszanowaniem jego koniuszek do ust moich przytuliem.Pytaa mnie o moj ojczyzn i podre,na co,ile monoci,krtko i jasno odpowiedziaem.Pytaa mnie znowu,czybym sobie nie yczy zosta na zawsze u dworu;pokoniem si a do blatu stou,na ktrym staem,i pokornie rzekem,e jestem niewolnikiem mego pana,ale jeliby to ode mnie tylko zaleao, miabym za najwiksze szczcie powici ycie moje na usugi Jej Krlewskiej Moci. Spytaa potem pana mego,czyby mnie nie zechcia sprzeda za dobr zapat.Ten,sdzc,e nie pocign i miesica,kontent by z tej okolicznoci i zada za mnie tysic sztuk zota, ktre mu natychmiast wyliczono.Kada sztuka bya wielkoci omiuset luidorw.W proporcji jednak do wielkoci wszystkiego iwielkiej ceny zota w tym kraju,owa ogromna suma odpowiadaa zaledwie tysicowi gwinei w Anglii.Wtenczas powiedziaem Krlowej,e poniewa zostaem pokornym Jej Krlewskiej Moci niewolnikiem,prosz o t ask,eby Glumdalclitch,ktra zawsze miaa o mnie tak wiele starania i pieczoowitoci,miaa take honor zostawania w subie Krlowejinadal bya moj piastunk.Pozwolia na to Krlowa i z atwoci uzyskaa zgod gospodarza,ktry kontent by,e crka jegozostanie na dworze. Biedna dziewczyna nie moga ukry swojej radoci.Odchodzc pan mj powiedzia,e mnie w dobrym zostawia miejscu,na co mu tylko zimnym ukonem odpowiedziaem. Krlowa,spostrzegszy ozibo w poegnaniu moim z pierwszym panem,spytaa o przyczyn.Omieliem si powiedzie Krlowej,e mogem mu by tylko za to wdziczny, i znalazszy mnie przypadkiem na polu,nie rozdepta jak jakieliche stworzenie,e to dobrodziejstwo sowicie sobie wynagrodzi pokazujc mnie za pienidze i sprzedajc za sum,ktr muwyliczono,e twarde ycie,jakie prowadziem,zabioby stworzenie dziesikro ode mnie silniejsze,e zdrowiemoje znacznie zostao nadwerone przez niewol i obowizek bawienia co godzina najpospolitszego ludu,e jedynie z obawy,abym wkrtce nie umar,za tak umiarkowan cen mnie sprzeda. Lecz teraz -mwiem -zostajc pod protekcj Krlowej,tak wielkiej i tak dobrej,ozdoby natury,podziwienia wiata,rozkoszy jej poddanych,feniksa midzy stworzeniami,spodziewam si,e boja dotychczasowego pana mego o moje ycie bdzie prna,poniewa ju czuj si zdrowszy i nowe siy we mnie wstpiy przez wpyw jej przewietnej przytomnoci . Taka bya moja rozmowa,w ktrej czsto zacinaem si i wiele omyek w jzyku czyniem.Ostatnia jej cz odpowiadaa sposobowi mwienia tego ludu,ktrego nauczyem si od Glumdalclitch,kiedy prowadzia mnie do dworu.Krlowa,przebaczajc przez dobro swoj omykom jzyka,zadziwia si widzc taki dowcip i rozum w stworzeniu tak maym. Wzia mnie na rce swoje i zaniosa do Krla,ktry nawczas znajdowa si w swoim gabinecie.Krl Jegomo,pan bardzo powany i twarzy pospnej,nie dojrzawszy na pierwszy rzut oka mojej postaci,spyta ozible Krlowej,od jak dawna tyle we mnieznajduje upodobania.(Wzi mnie bowiem za robaczka,kiedym lea wycignity jak dugi na prawej doni Jej Krlewskiej Moci).Ale Krlowa,majc wielki dowcip,postawia mnie agodnie na krlewskim stoliku do pisania i rozkazaa,abym powiedzia Krlowi,kim jestem.Opowiedziaem w krtkich sowach,a Glumdalclitch,ktra zostaa przed drzwiami gabinetu,nie mogc duej znie mojej nieobecnoci wesza i powiedziaa Krlowi,co si zdarzyo ze mnw domu jej ojca od czasu znalezienia mnie na polu. Krl tak mdry jak nikt inny w krlestwie,wychowany na filozofii,a zwaszcza na matematyce,przypatrzywszy si,jak chodz wyprostowany,nim jeszcze zaczem mwi,sdzi, e jestem sztuczn machin,jak koowrot albo zegarek jaki osobliwszy,przez doskonaego rzemielnika wynaleziony i zrobiony (mechanika bowiem do wielkiego stopnia doskonaoci dosza w tym kraju).Lecz gdyusysza mj gos i widzia w mowie mojejrozum,nie mg w sobie ukry podziwienia.Opowiadanie moje,jakim sposobem dostaem si do kraju,zdawao mu si zmylone przez pana mego i Glumdalclitch,aby mnie za wysz cen sprzeda.Zadawa mi rne pytania,na ktre mu do rzeczy odpowiadaem,wyj wszy cudzoziemsk wymow,niektre bdy i wyraenia chopskie,ktrych si w domu gospodarza mego nauczyem,a ktre nie pasoway wcale do jzyka dworskiego. Posa po trzech sawnych mdrcw,mieszkajcych nawczas przy dworze i odprawujcych tygodniow subpodug panujcego w tym pastwie zwyczaju.Ci ichmocie,przypatrzywszy si dokadnie mojej osobie,rnie wzgldem mnie rozumowali.Wszyscy si zgodzili,e niemogem zosta stworzony podug zwyczajnych ustaw natury,poniewa ogoocony byem z wadzy przyrodzonej zachowania si przy yciu bd przez szybko,bd przez atwo drapania si na drzewo,bd przez sposobno kopania jam w ziemi.Przypatrujc si za przez czas dugi zbom moim,wnosili,e jestem zwierzciem misoernym.Ale poniewa wszystkie zwierzta silniejsze s ode mnie,a myszy polne i tym podobne stworzenia zbyt zrczne,by stay si mym upem,nie mogli doj,z czego yj,chyba e jem limaki i rne owady;e za to ostatnie by nie moe,podjli si wszyscy trz ej nader uczonymi wywodami tego dokaza. Jeden spomidzy tych filozofw wyrwa size zdaniem,i byem zarodkiem lub nie donoszonym podem,ale to mniemanie odrzucili dwaj drudzy,ktrzy uwaali,e czci ciaa mego s doskonae i dojrzae ie wiele lat yem,co pozna z mojej brody,na ktrej przez szko powikszajcebyo wida wosy.Nie chciano przyzna,em by karem,poniewa maomoja bya bez porwnania.Karze bowiem,faworyt Krlowej,najmniejszy,jakiego tylko widzianoiach i zdaje si d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA=Pc>qc?Ec@, A-cBC<*w tym krlestwie,mia prawie trzydzieci stp wysokoci.Po dugich sprzeczkach zgodzono si na koniec,em by relplum scalcatch,co tumaczc dosownie znaczy:igraszka natury.Ta decyzja odpowiada najzupeniej teraniejszej filozofii europejskiej,ktrej profesorowie,gardzc wystpowaniem ukrytych przyczyn,pod ktrych zason naladowcy Arystotelesa usiowali ukry swoj niewiedz,wynaleli to cudowne rozwizanie wszystkich trudnoci,ku wielkiemu postpowi w umiejtnoci ludzkiej! Po tej ostatniej decyzji bagaem,by mi kilka sw powiedzie dozwolono.Obracajc mow moj do Krla Jegomoci,upewniem,em przyby z kraju,w ktrym znajduje si wiele milionwludzi pci obojga gatunku mego,w ktrym zwierzta,drzewa i domy s na miar mojego wzrostu,w ktrym przeto mog broni si i znajdowa poywienie jak kadypoddany Jego Krlewskiej Moci.Na t odpowied,umiechajc si z przeksem,rzekli filozofowie,e si dobrze lekcji u mego gospodarza nauczyem.Krl,ktry mia rozum nierwniebardziej owiecony,odprawi mdrcw i posa szuka kmiecia,ktry szczciem niewyjecha jeszcze z miasta.Wypytawszy si go zaraz na osobnoci,a potem porwnawszy jego odpowied z tym,co sysza ode mnie i od jego crki,zacz wierzy,i to,co mu powiadaem,mogo byprawd.Prosi Krlowej,aby zalecia mie omnie wielkie staranie,i by zdania,eby zostawi mnie pod dozorem Glumdalclitch,widzc,jak jestemy do siebie przywizani. Urzdzono dla niej wygodne w paacu mieszkanie,przyjto guwernantk,pokojwk i dwie suce do jej usug,ja za wycznie jej staraniom zostaem powierzony. Krlowa daa rozkaz nadwornemu stolarzowi,aeby podug wzoru,przeze mniei Glumdalclitch przedoonego,zrobi pudo majce mi suy za sypialni.Z najwiksz biegoci wykona dane sobie zlecenie,sporzdziwszy mi w przecigu trzech niedziel drewniany pokj,szesnacie stp kwadratowych powierzchni,a dwanacie stp wysokoci majcy,z oknami,drzwiami i dwoma przybocznymi gabinecikami,wielkoci zwyczajnej sypialni w Londynie.Powaa bya tak kunsztownie zrobiona,e mona j byo odemkn.Tym sposobem moga Glumdalclitch co dzie wyj moje ko,a usawszy je,nazad woy i powa znowu nade mn zamkn.ciany,podoga i sufit byy jak najwykwintniej i najwygodniej przez tapicera Krlowej obite,aebym przez niezrczno nosicieli lub trzsienie powozunie zosta uszkodzony.Stolarz jeden,bardzo biegy w sporzdzaniu najdrobniejszych bawideek, zrobi dla mnie dwa krzesa z materiau do koci soniowej podobnego,jako te dwa stoy i szaf dla rzeczy.Prosiem te o zamek do drzwi,aeby i szczury,i myszy nie mogy wej do rodka.Po wielu prbach zrobi milusarz zamek tak may,jakiego w tym kraju dotychczas jeszcze nie ogldano,ja za widziaem wikszy tylko u bramy jednego paacu londyskiego. Klucz postanowiem nosi przy sobie z obawy,e Glumdaiclitch moe go zgubi.Krlowa kazaa mi sprawi odzie z najdelikatniejszego jedwabiu,niewiele grubszego od angielskiego koca.Z pocztku odzie ta bya mi nieznona i duo pniej zledwoci mogem si do niej przyzwyczai.Krj sukien by podug najnowszej mody krajowej,mieszaniny chiskiej z persk,w ogle by to jednak ubir przystojny i powany. Krlowa tak sobie upodobaa moje towarzystwo,ze beze mnie nawet obiadowanie moga.St i krzeso dla mnie umieszczono na stole,przy ktrym Jej Krlewska Mo siedziaa. Glumdalclitch staa te na stoku okoo stou i dawaa baczno na mnie.Miaem kompletny serwis srebrny,zawierajcy wszystkie naczynia i narzdzia do jedzenia,ktre w porwnaniu znarzdziami przez Krlow uywanymi wydaway si jak cacka dla dzieci.Cay ten serwis nosia Glumdalclitch w kieszeni,w srebrnym pudeku,i wyjmowaa na moje danie,a zawsze go sama czycia.Z Krlow obiadoway razem tylko ksiniczki,jej crki:jedna majca lat bliskoszesnacie,druga -trzynacie i jeden miesic.Krlowa sama kada mi zawsze kawaek misa na mj talerz,z ktrego odcinaem sobie skrawek.Krlow i ksiniczki niezmiernie bawio,kiedy oglday tak miniatur jedzenia.Kady ks Krlowej (a miaa najdelikatniejszy odek)by tak ogromny,e dwunastu angielskich dzierawcw nie daoby mu rady,co z pocztku wielk odraz we mnie wzbudzao.Cae skrzydo skowronka,ko imiso,zjadaa,chocia ptak by dziewi razy wikszy od naszego tuczonego indyka.Wkadaa do ust kawaek chleba tak duy jak dwa bochenki dwunastopensowe i wychylaa jednym ykiem zoty puchar wielkoci sporej beczuki.N jej by dwa razy wikszy od wyprostowanej kosy,widelce i inne narzdzia byy te proporcjonalnej wielkoci.Piastunka moja zaniosa mnie raz do pokoju,gdzie obiadowali dworzanie,i wyzna musz,e widok mnstwa noy i widelcw w ruchu wielk trwog mnie przej. W kad rod,ktra u nich niedziel stanowi,Krl,Krlowa i caa familia krlewska obiadowali w pokojach Krla,ktry,upodobawszy mnie sobie,rozkaza,aeby st mj i krzeso stawiano obok niego na stole,koo solniczki.Lubi rozmawia ze mn,dowiadywa si o obyczajach,religii,prawach,rzdzie i naukach w Europie,a ja,ile monoci,staraem si odpowiada jak najlepiej.Rozum jego by tak jasny,rozsdektak przenikajcy,e na wszystko,co ode mnie usysza,arcyrozumne dawa uwagi.Lecz musz wyzna,e gdym razu jednego zanadto szczegowo mwi o mojej kochanej ojczynie,o naszym handlu,naszych wojnach ldowych i morskich,sporach religijnych i politycznych partiach.Krl,przesdami swej edukacji przejty,wzi mnie w jedn rk,a drug agodnie uderzywszy spyta, miejc si,czy jestem wig,czy torys?Obrci si potem do pierwszego ministra,ktry sta zanim,trzymajc w rku bia lask,prawie tak wielk jak gwny maszt angielskiego wojennego okrtu Royal Sovereign ,i rzek: -Jake wielko ludzka jest marna,kiedy takliche robaczki mog j naladowa;i oni maj zapewne swoje rangi i tytuy,swoje gniazda i jamki krlicze,ktre paacami i miastami nazywaj;maj jak i my ekwipae,liberie,dostojestwa i urzdy,ktrymi si szczyc.I u nich,rwnie jak u nas,kochaj,walcz,kc si,oszukuj i zdradzaj. Tak filozofowa nad tym,co mu o Anglii opowiadaem.Bladem i czerwieniem si z oburzenia,widzc moj kochan ojczyzn,mistrzyni nauk,pani morza,plagFrancji,wzr Europy,siedlisko cnoty,pobonoci,honoru i prawdy,przedmiot dumy i zazdroci wiata,tak wzgardliwie potraktowan i najdotkliwiej obraan. Zemci si,gdybym nawet chcia,nie mogem i po namyle zaczem wtpi,czym zosta obraony.Przepdziwszy bowiem niejaki czas midzy tymi ludmi,tak si do nich przyzwyczaiem,e na koniec wszystkie przedmioty,ktre widziaem,wydaway mi si proporcjonalne i adnego nieprzyjemnego wraenia nie sprawiay z powodu swej wielkoci.I zdaje mi si, e gdybym wtedy ujrza towarzystwo lordw idam angielskich w ich wykwintnych strojach, rozmawiajcych ze sob,komplementujcych si i pysznicych jak doskonali dworacy, miabym si z nich,tak jak Krl i jego wita miali si ze mnie.Czsto nawet,gdy mnie Krlowa wziana rk i przed zwierciadem trzymaa,z siebie samego mia si musiaem, bo nie byo nic mieszniejszego nad porwnywanienaszych postaci,tak e mi si zdao,i ciaomoje istotnie si skurczyo. Nikt mnie jednak tak nie gniewa i nie martwi jak karze Krlowej,ktry,bdc najmniejszego wzrostu w tym kraju (przypuszczam,e mia jakie trzydzieci stp),skoro zobaczy jeszcze mniejszego od siebie,sta si niezmiernie zuchway.Obchodzi si ze mn z najwiksz pogard i zawsze,kiedy mnie widzia na stole,jak rozmawiaem z panamiidamami dworu,szydzi z mojej drobnej figury.Mciem si na nim nazywajc go bratem,wyzywajc do pasowania si ze mnlub dajc mu uszczypliwe odpowiedzi,jak t osualcy dworu czyni zwykli.Jednego dnia tak go na siebie rozgniewaem,e wdrapawszy si na porcze krzesa Krlowej porwa mnie wp,kiedym si niczego nie spodziewa,wrzuci w misk mietany i uciek.Utonbym niezawodnie,gdybym nie by doskonaym pywakiem,bo a po uszy si zanurzyem. Glumdalclitch bya na drugim kocu sali,a Krlowa tak ze strachu przytomno stracia, e nie moga mnie ratowa.Na krzyki moje piastunka przybiega i wycigna mnie z miski, gdzie z kwart mietany poknem. Zaniesiono mnie do ka,lecz adnej mi ta kpiel nie sprawia szkody,tylko ubir mj kompletnie zosta zepsuty.Kara za to dobrze owiczono i musia wszystk mietan wypi, do ktrej mnie wrzuci.Straci te ask Krlowej,ktra go podarowaa jednej damie dworskiej,co mnie mocno ucieszyo,bo pierwej czy pniej zoliwy stwr zemciby si na mnie strasznie. Ju i przedtem przysuy mi si dobr sztuczk,z ktrej Krlowa serdecznie si umiaa, cho za to jeszcze surowsza spotkaaby go kara,gdybym za nim nie by prosi.Krlowa miaa na swym talerzu wielk ko,z ktrej szpik wyjwszy,znowuj na pmisek pooya,otworem do gry.Karze zobaczywszy to skorzysta z nieobecnoci mojej piastunki,wskoczy na stoek,porwa mnie,nogi mocno mi przycisn i wepchn mnie a po pas w otwr tej koci. Siedziaem w niej przez niejaki czas,bo niktnie wiedzia,gdziem si podzia,a krzycze wstydziem si,nie chcc ciga uwagi na to mieszne widowisko.Szkody adnej nie doznaem,rzadko bowiem ciepe potrawy nast krlewski si podaje,wic nie mogem si sparzy,tylko poczochy moje i spodnie aonie wyglday.Karowi tym razem,na moj prob,przebaczono i tylko go plagamiukarano. Nieraz Krlowa namiewaa si z mojej wielkiej bojaliwoci i pytaa,czy wszyscy w mojej ojczynie s tacy lkliwi.Powodem tego byy nieznone przykroci,ktre od much cierpie musiaem.Brzydkie te owady,due jak skowronki,cigym swoim brzczeniem ani na chwil spokoju mi nie daway.Kiedym jad,rzucay si z zacitoci na mj pokarm i zostawiay tamswoje jajka i inne nieczystoci,dla mnie tylko widzialne,bo krajowcy tak drobnych rzeczy dojrze nie mogli.Czasem siaday mina nos lub czoo i drczyy mnie tym nielitociwie,gdy czu je byo okropnie.Mogem te wyranie widzie klejowat materi,za pomoc ktrej,jak naturalici utrzymuj,zwierzta te mog gow na d po powale chodzi. Z wielkim tylko trudem mogem je od siebieodstraszy,a karze apa czsto mnstwotych much i wypuszcza je wszystkie hurmem pod mj nos,chcc mnie tym trwoy,a Krlow bawi.Musiaem walczyz tymi nienawistnymi zwierztami przy pomocy noa,ktrym je latajce w powietrzu przecinaem;wszyscy si dziwili nad wielk zrcznoci,ktr przy tym okazywaem. Razu jednego piastunka postawia mieszkanie moje przy otwartym oknie dla nabrania wieego powietrza (nigdy bowiemnie pozwalaem,aeby je jak klatk zawieszano na gwodziu).Otworzyem okno mojego pokoju i chciaem zje kawaek ciasta na niadanie,gdy ze dwadziecia os wleciao do mojego mieszkania,brzczc goniej ni tuzin muzykantw na kobzach.Jedne rzuciy si na ciasto,unoszcje kawakami,inne koo twarzy i gowy mojej chciwie si uwijay,oguszajc mnie haasem i napdzajc mi wielkiego strachu swymi ogromnymi dami.Wyjem kordelas i miao zaatakowaem je w powietrzu.Cztery z nich zabiem,a gdy drugie ucieky,okno moje zamknem.Owadybyy wielkie jak kuropatwy;z zabitych wycignem da,ktre miay dugo ptora cala i ostre byy jak igy.Schowaem je troskliwie i z innymi osobliwociami pokazywaem potem w Europie.Trzy z nich podarowaem do kolegium Gresham,czwarte dla siebie zatrzymaem. ROZDZIA CZWARTY Opis kraju.Plan poprawienia nowszych map.Paac Krla i stolica.Sposb podrowania Gulliwera.Gwny koci. Chc da czytelnikowi krtki opis Brodbingnagu,o ile go mogem pozna towarzyszc zawsze Krlowej w jej podrach.Nie oddalaa si ona jednak dalejze swej stolicy Lorbrulgrudu jak na dwa tysice mil,oczekujc potem w stolicy powrotu Krla,zwiedzajcego granice swegopastwa.Rozlego tego kraju wynosi sze tysicy mil dugoci i trzy do piciu szerokoci.Std wniosem,e geografowie nasi zupenie bdnie utrzymuj,e midzy Kaliforni i Japoni samo tylko jest morze.Ja zawsze byem zdania,e musi bymidzy nimi jaki wielki ld dla trzymania rwnowagi przeciw Wielkiej Tartarii.Geografowie wic powinni karty poprawi,doczajc ten obszerny kraj do pnocno-zachodniej Ameryki,i gotw jestem by im w tym,ile monoci,pomocny.Krlestwo to jest pwyspom,otoczonym odpnocnego wschodu acuchem gr na trzydzieci mil wysokim,ktre z powodu wulkanw na ich szczycie zupenie s niedostpne. Najwiksi nawet uczeni nie wiedz,jaki rodzaj ludzi za grami mieszka ani te czy teren ten jest zamieszkany.Z pozostaych trzech stron kraj olbrzymw otoczony jest morzem.W caym krlestwie nie ma adnegoportu,a ujcia rzek tak s najeone skaami i morze tak burzliwe, e aden mieszkaniec nie odwaa si wypyn choby najlejszym statkiem,przez co Brobdingnag z wszelkiej komunikacji z reszt wiata jest wyczony.Szerokie rzeki pene s okrtw i maj wielk obfito ryb najwyborniejszych.Rzadko kiedy mieszkacy owi ryby w morzu,bo te nie s wiksze od europejskich,przeto niewarte zachodu.Pokazuje si std,e natura ten kraj obdarzya wycznie zwierztami i rolinami tak ogromnej wielkoci.Przyczyn za tego bardzo osobliwego zjawiska pozostawiam filozofomdo wynalezienia. Okoo brzegw mieszkacy owi czasami rzucane przez morze na skay wieloryby,ktre s ulubion ywnoci pospolitego ludu.Raz widziaem tak wielkiego,e go czowiek ledwo udwign zdoa.Niekiedy i do stolicy dla osobliwoci je przywo,a nawet na stole krlewskim jednego widziaem,podanego jako rarytas,zdawao mi si jednak,e Krl nie bardzo lubi t potraw.Moe wielko zwierza odraz w nim zbudzia,lubo nieco wikszego widziaem w Grenlandii. Kraj jest bardzo zaludniony,ma bowiem pidziesit jeden gwnych miast,sto mniejszych,murami opasanych,i wielk ilowsi.Opis miasta Lorbrulgrudu bdzie moe dostateczny dla zaspokojenia ciekawoci czytelnika.Miasto to ley nad rzek,ktra dzieli je na dwie rwne czci.Ma osiemdziesit tysicy domw.Dugo jego wynosi trzy glonglungi (okoo pidziesiciuczterech mil angielskich),a dwa i p glonglunga szerokoci,podug wymiaru przeze mnie uczynionego na karcie z rozkazu Krla sporzdzonej.Karta ta miaa sto stp dugoci;rozoono j dla mnie na ziemi,chodziem na niej goymi nogami,liczyem stopy i tym sposobem dosy cisego doszedem rezultatu. Paac krlewski nie jest regularn budowl,ale raczej zbiorem wielu gmachw o obwodzie siedmiomilowym.Gwne sale s na dwiecie czterdzieci stp wysokie,przy proporcjonalnej szerokoci i dugoci. Ja i moja piastunka mielimy zawsze do dyspozycji powz,do ktrego jej guwernantka zabieraa nas dla zwiedzenia miasta i obejrzenia paacw,placw i wielkich sklepw.Trzymaa mnie zwyczajnieprzy sobie w moim pudle,lecz na prob moj czsto mnie wyjmowaa,abym mg wszystko lepiej oglda.Powz nasz by takwielki jak jeden czworobok Westminster Hallu,ale nie tak wysoki,by moe jednak,esi omyliem.Jednego dnia zatrzymywalimysi przed niektrymi sklepami;ebracy,korzystajc z tej sposobnoci,cisnli si hurmem do drzwiczek powozu,przedstawiajc widok,jakiego j eszcze nigdy europejskie oko nie miao. Kobieta jedna miaa raka na piersi okropniezapuchej i tak ogromnych dziur penej,e w niektrych cay mgbym si wygodnie pomieci.Jeden mia wielk narol na karku,jak pi bel weny,drugi chodzi na drewnianych nogach na dwadziecia stp wysokich. Najobrzydliwszy ze wszystkiego by widok niezliczonych wszy uwijajcych si na odziey tych nieszczliwych.Czonki tego robactwa mogem goym okiem doskonalej rozpozna nieli czonki wszy europejskich za pomoc lupy i wyranie widziaem,e pysk maj podobny do ryja wini.Byy to pierwsze wszy,ktre tu widziaem,i miaem wielk ch anatomicznieje rozbiera,ale nieszczciem zostawiem by instrumenty na statku,widok za tych zwierzt by tak i zdaje si d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AACPcD EvcFcG-cH<odraajcy,e mi si a mdo robio. Oprcz wielkiego puda,ktre byo moim zwyczajnym mieszkaniem,kazaa Krlowa zrobi dla mnie mniejsze,majce dwanacie stp kwadratowych powierzchni i dziesi wysokoci,ktre w podry byo daleko wygodniejsze i na kolanach mojej piastunki lepiej si mogo pomieci,nadto mniej zawadzao w powozie.Zrobi go ten sam rzemielnik,co si sporzdzeniem pierwszego tak chwalebnie odznaczy.Miaoform czworoboku,trzy jego ciany miay po jednym oknie dla bezpieczestwa opatrzonym kratami,a w czwartej,bez okien,byy dwa skoble do przecignicia rzemieni,ktrymi sucy,co mnie nosi,pudo do swego ciaa przywizywa,kiedy miaem fantazj odbykonn przejadk.Tym sposobem towarzyszyem Krlowi i Krlowej,ogldaem ogrody i skadaem wizyty,kiedy Glumdalclitch nie bya przy zupenym zdrowiu.Dworzanie bardzo mnie szanowali i kochali,co niechybnie przychylnoci Krla,nie za moim zasugom zawdziczaem.I w podrach wolaem bytak woony,kiedy mi bowiem trzsienie wozu zaczynao dokucza,wyjmowa mnie sucy,bra na konia i stawia przed sobna poduszce,gdzie wyborny miewaem widok z trzech stron na ca okolic. Miaem w tym pudeku ko i wiszcy u poway hamak,dwa krzesa i st do podogi zgrabnie przyrubowany dla uniknicia wstrzsw przy podskakiwaniu konia lub powozu,a e do podry morskiej byem przyzwyczajony,te wstrzsy adnego szkodliwego wpywu na moje zdrowie nie wywieray. Jeeli chciaem miasto oglda,noszono mnie zawsze w tym pudeku.Glumdalclitch trzymaa je na kolanach siedzc sama w otwartej lektyce,noszonej przez czterech ludzi,a za ni postpowao dwu sucych w liberii Krlowej.Lud,ktry sysza o mnie,cisn si do nas,pragnc mnie widzie.Glumdalclitch bya zawsze tak grzeczna,e zatrzymywaa lektyk,wyjmowaa mnie i stawiaa na swejrce,abym lepiej mg by widziany. Mocno byem ciekawy zobaczy gwny koci,a osobliwie jego wie,uchodzc za najwysz w caym kraju.Zaniosa mnie tam moja piastunka,lecz musz wyzna,e zupenie zawiedziony zostaem w moich oczekiwaniach,bo wysoko jej nawet trzech tysicy stp nie dochodzia,a jeeli wemiemy pod uwag rnic zachodzc midzy wielkoci tych ludzi a nasz,wysoko tej wiey nie tylko na zadziwienie nie zasuguje,ale nawet nie odpowiada wysokoci wiey katedry w Salisbury.Nie chcc wszelako uwacza narodowi,ktremu do koca ycia najwiksz wdziczno zachowam,musz doda,e czego tej wiey na wysokoci brakuje,to wynagradza pikno i gruntowno budowy.Mury z ciosanych kamieni, wielkoci czterdziestu stp kwadratowych,maj sto stp gruboci i s ozdobione ogromnymi marmurowymi posgami bogw i cesarzy,ustawionymi w kilku niszach.Zmierzyem may palec jednego z tych posgw,ktry si odama ilea midzy gruzami,i znalazem,e by nacztery stopy i jeden cal dugi.Glumdalclitch owina go w chustk,wzia ze sob do domu i schowaa midzy inne bawideka,w ktrych,jak kade dzieci,miaa wielkie upodobanie. Kuchnia krlewska jest pysznie sklepion budowl,majc szeset stp wysokoci.Najwikszy piec jest w obwodzieo dziesi stp mniejszy nieli kopua witego Pawa w Londynie,ktr dla porwnania za powrotem moim zmierzyem.Gdybym chcia opisa ruszt kuchenny,ogromne garnki i koty,sztuki misa na ronach,nie dano by mi wiary lub posdzono o przesad,podrujcym waciw.Dla uniknicia tego zarzutu zanadto moe ostrono posunem i w drug ostateczno wpadem,i w razie gdyby to moje dzieo na jzyk brobdingnaski zostao przetumaczone,Krl i nard,obawiam si,mogliby si susznie uskara,e przez faszywe wszystkiego zmniejszenie wielk krzywd im wyrzdziem. Krl nie trzyma wicej jak szeset koni w swojej stajni;maj one od pidziesiciu czterech do szedziesiciu stp wysokoci.Jeeli na jak uroczysto wyjeda,natenczas towarzyszy mu gwardia zoona z piciusetkawalerzystw,i z pocztku mylaem,e nie ma nic wystawniejszego;lecz widok jednej czci armii w szyku bojowym ustawionej daleko wiksze zrobi na mnie wraenie,o czym opowiem przy innej sposobnoci. ROZDZIA PITY Niektre przygody Gulliwera.Stracenie zoczycy.Gulliwer pokazuje swoj zrczno w eglarstwie. Przyjemne miabym w tym kraju ycie,gdyby mao moja nie wystawiaa mnie cigle na przykre i mieszne przygody,z ktrych kilka czytelnikowi opowiem.Czsto braa mnie Glumdalclitch zesob do ogrodu dworskiego,wyjmowaa z puda,trzymaa na rce lub stawiaa na ziemi,aebym si przechadza.Jednego dnia karze Krlowej (jeszcze przed utrat jej aski)znajdowa si razem z nami w ogrodzie i gdy mnie piastunka na ziemi pucia,zszedem si z nim przypadkiem pod karowat jaboni.Chcc pokaza mj dowcip,nie mogem si wstrzyma,abym munie przyci,porwnujc go z tym drzewem(ktre i w jzyku brobdingnaskim odpowiednie ma nazwisko).Zoliwiec postanowi si zemci za moj przymwki zobaczywszy mnie pod tym drzewem zatrzs gazi tak mocno,e z tuzin jabek,jak beczki bristolskie duych,na mnie spado.Jedno,jakem si schyli,trafiomnie w grzbiet i obalio na ziemi.Nie odnisszy std wielkiej szkody i bdc samtego przyczyn,prosiem o darowanie karowi winy. Innego razu piastunka moja posadzia mnie na trawniku,a sama przechadzaa si ze swoj guwernantk w niejakiej odlegoci.Wtem rozszalaa si gwatowna burza z takim gradobiciem,e w jednej chwili na ziemi powalony strasznie przez grad zostaem zbity,jakby przez piki tenisowe.Z najwikszym trudem czogajc si na czworakach,ledwo zdoaem schroni si pod macierzank,tak jednak okropnie byem stuczony,em przez dziesi dni nie mg wychodzi.Zadziwiajce to wcale by nie powinno,bo wszystkie rzeczy w tym kraju maj wielko gigantyczn w stosunku do nas,tak te i grad,ktry dla przekonania sizmierzyem i odwayem,by tysic i osiemset razy wikszy ni u nas w Europie.Piastunka moja zaniosa mnie razu jednego do ogrodu,ale dla zaoszczdzenia sobie trudu nie wzia ze sob puda i posadzia mnie w bezpiecznym i spokojnym miejscu,bom czsto j to prosi,abym si mg bez przeszkody odda moim mylom,sama za oddalia si z guwernantk i towarzyszkami.Podczas jej nieobecnoci may wye,nalecy do jednego z ogrodnikw,wpad do ogrodu,zacz si krci w tej stronie,w ktrej siedziaem,a prowadzony swoim wchem przybieg prosto do mnie,wzi w pysk,zanis do swego pana i pooy przy nim najostroniej na ziemi.Pies by tak wyuczony,e mi adnej boleci ni szkody w ubiorze nie sprawi,ale ogrodnik,ktry dobrze mnie zna i niezmiernie lubi,mocno by moim widokiem przestraszony.Podnis mnie wic agodnie i pyta z najwiksz troskliwoci,jak si czuj,ale ja ze strachu i przez nadzwyczajn prdko,z jak mnie pies nis,nie mogem ani sowa wymwi.W par minut przyszedem do siebie i ogrodnik zanis mnie natychmiast do mojej piastunki,ktra nie zastawszy mnie na zwykym miejscu bya wielk trwog przejta. Gniewaa si mocno na ogrodnika za niedopilnowanie psa,a bojc si bardzo gniewu Krlowej,zupenie o tym zdarzeniu zamilczaa,ja za take przed nikim o tym wspomnie nie chciaem w przekonaniu,e to mi wielkiego honoru przysporzy nie moe. Z powodu tego przypadku postanowia Glumdalclitch nie puszcza mnie wicej od siebie poza domem.Ju dawno takiego postanowienia si lkaem,ukryem wic przed ni wiele przygd,ktre mi si zdarzay.Razu jednego kot krcy po ogrodzie rzuci si na mnie i pewno by mnieporwa i unis,gdybym si nie obroni szpad i nie ukry w gstym szpalerze.Innego razu wpadem a po szyjw dziur przez kreta wykopan;ledwo mogem z niej wyle i musiaem zmyli jakie kamstwo,by wytumaczy,dlaczego mam pobrudzon odzie.Raz maom nogi sobie nie zama,gdy mylc gboko o drogiej ojczynie potknem si o limacz skorup. Nie mog istotnie powiedzie,czy mi to przyjemno,czy zmartwienie sprawiao,emae ptaki zupenie mnie si nie lkay i w mojej obecnoci z najwikszym spokojem uganiay za ywnoci,jakoby adnego stworzenia w bliskoci nie byo.Jeden drozdby nawet tak zuchway,e wyrwa mi kawaek ciasta z rki,ktry mi Glumdalclitch daa na niadanie.Jeeli chciaem zapa ktrego ptaka,miao si do mnie obraca i dziobem grozi,a potem,jakby nic si nie stao,najspokojniej koo mnie skaka,szukajc robakw lub innego poywienia. Lecz raz rzuciem wielki kij tak zrcznie na czeczotk,e j obaliem,wziem j potem za szyj oburcz i pobiegem do miejsca,gdzie moja piastunka bya,ale ptak,ktry tylko by oguszony,ocuci si i tak mocno zacz mnie bi skrzydami,chotrzymaem go na odlego ramienia i on nie mg mnie pazurami dosign,i pewnomusiabym go puci,gdyby mi sucy w pomoc nie przyszed i nie ukrci ptakowi gowy.Nazajutrz z rozkazu Krlowej dostaem na obiad kawaek mojej zdobyczy.Czeczotka bya nieco wiksza od abdzia angielskiego. Panny Krlowej czsto prosiy Glumdalclitch,aby ze mn przychodzia do ich pokoju, chcc si mn bawi i piastowamnie na rku.Czsto zdejmoway ze mnie wszystkie odzienie i obnaay od stp do gowy dla tym lepszego przypatrzenia si delikatnoci moich czonkw.W tym stanie gaskay mnie i przyciskay do swoich piersi,co mi wielk nieprzyjemno sprawiao z powodu mocnego odoru ich ciaa.Nie mwi o tym,aby uwacza tym damom,ktre bardzo szanuj,lecz mniemam,e proporcjonalna moja mao czynia zapewne mj zmys powonienia zanadto delikatnym i e te damy dla swych przyjaci i wzajem dla siebie nie byy mniej przyjemne od dam angielskich.Przy tym wszystkim odr ich naturalny nie mia tyle dla mnie nieprzyjemnoci,ile perfumy przez nich czasem uywane,ktrych zapacho straszne mdoci zawsze mnie przyprawia.Przypominam sobie,e w Lillipucie dobry jeden mj przyjaciel uskara si jednego dnia letniego,gdy wielesi gimnastykowaem,na nieznony odr mojego ciaa,lubo na czysto wicej moe uwaam ni wiksza cz mojej pci.Pochodzio to niezawodnie std,e jegowch by w stosunku do mnie jak mj do tego narodu.Musz jednak wyzna,e Krlowa i piastunka moja miay najdelikatniejsze i najpikniejsze ciaa i pachniay jak ktra z moich rodaczek. Jestem przekonany,e damy te nie miay w tym zych myli.Postpoway ze mn bez ogrdek,jak ze stworzeniem nic nie rozumiejcym.Rozbieray si przy mnie,nawet koszule w mej przytomnoci z siebie zdejmoway,nic nie uwaajc na wstyd i przystojno,a ja tu przy nich stojc w gotowalni musiaem patrze na niecae nagie,mimo chci mojej.Mwi: mimo chci mojej,gdy w rzeczy samej to widzenie adnej mi pokusy nie czynio,adnego upodobania.Skra ich zdawaa mi si podziurawiona,nierwna,rnych kolorw i gdzieniegdzie plamami wielkimi jak talerze popstrzona,zwisay z niej wosy jak najmocniejszy szpagat grube,e nie chc ju mwi o reszcie ich ciaa.Nawet nie wstydziy si przede mn uczyni zado pewnej naturalnej potrzebie,przy czym napeniay co najmniej dwie trzecie naczynia jak trzy beczki wielkiego.Najprzystojniejsza z tych panienek dworskich,zalotna dziewczyna,majca lat szesnacie najwyej,bawia si ze mn sadzajc mnie nagiego okrakiem na jednej ze swych sutek i inne podobne ze mn wyprawiaa sztuczki,o ktrych,czytelnik wybaczy,nie bd wspomina.Byo mi to tak przykre,emprosi Glumdalclitch,aby mnie wicej do tej panny nie nosia. Jednego razu mody panicz,kuzyn guwernantki,prosi,abym razem z Glumdalclitch by obecny przy traceniu zoczycy,ktry zamordowa jego bliskiegoprzyjaciela.Piastunka moja,dobrego i czuego serca,z trudnoci daa si do tego nakoni,ja za,chocia nie jestem lubownikiem podobnych widowisk,nie mogem sobie odmwi,abym tak nadzwyczajnej rzeczy nie oglda,i zgodziem si.Przywizano zbrodniarza do krzesa na szafocie i jednym ciciem miecza,na czterdzieci stp dugiego,gowmu ucito.Krew z arterii i wen w tak wielkiej masie i do takiej wysokoci wytrysna,e fontanna wersalska wcale wporwnanie z tym i nie moe,a gowa z tak okropnym trzaskiem na rusztowanie spada,em struchla, cho byem w odlegoci mili angielskiej od tego miejsca. Krlowa,ktra miaa upodobanie sucha przypadkw,co mi si przytrafiay w podrach, staraa si mnie rozerwa wszelkimi sposobami,gdy widziaa,em bysmutny.Jednego dnia spytaa mnie,czy umiem robi wiosem i kierowa aglem i czy taka rozrywka nie suyaby mojemu zdrowiu.Odpowiedziaem,e cho z zatrudnienia byem chirurgiem,to jest okrtowym doktorem,jednake odbywajc niekiedy w potrzebie sub majtka,znam si cokolwiek na tym,lecz wtpi,czy bd mg w tym kraju eglowa,gdzie najmniejsze czno rwne jest najwikszemu okrtowi,i czy statek,na miar mego wzrostu i si,bdzie mg dugo na tutejszych rzekach pywa.Krlowa Jejmo rzeka mi na to,ejeeli zechc,to okrtowy ciela krlewski zrobi mi malutkie czenko,a ona sama wyszuka dla mnie miejsce,gdzie bd mg bezpiecznie eglowa.Ciela podug przepisw moich w przecigu dni dziesiciu zrobi mi may stateczek z aglami i powrozami,mogcy unie omiu Europejczykw.Gdy by gotw.Krlowa tak si ucieszya,e wziwszy go w swj fartuszek zaniosa do Krla;ten kaza,aeby na prb wsadzi go do beczuki napenionej wod.Niestety,nie mogem nim tam kierowa,bo brak miejsca robieniu wiosami przeszkadza.Krlowa inny ju plan uo- ya:kazaa cieli zrobi koryto z drzewa,dugie na stp sto,szerokie na pidziesit i gbokie na stp osiem,ktre opatrzywszy dobrze,aebynie wyciekaa woda,postawiono na posadzcepod cian jednego z przedpokojw paacu.U spodu by korek do spuszczania wody i dwch ludzi w p godziny mogo je znowu napeni.W tym to korycie eglowaem dla mej wasnej rozrywki,a dlazabawy Krlowej i jej dam,ktre wielkie ukontentowanie miay z ogldania mej sprawnoci i szybkoci.Czasem podniosem agiel i tylko braem si do steru, gdy tymczasem damy wachlarzami swymi dodaway wiatru,a gdy si zmordoway,niektrzy paziowie dmuchali,a ja popisywaem si obrotem raz z prawej,drugi raz z lewej strony statku,wedle wasnej chci.Po zakoczonej egludze Glumdalclitch odnosia mj statek do swego pokoju i zawieszaa go na gwodziu dla przesuszenia. W tej rozrywce trafio si raz,em o maoycia nie postrada.Gdy pa woy mj statek w koryto,jedna z kobiet sucych do pomocy Glumdalclitch podniosa mnie bardzo uczynni,chcc wsadzi mnie na statek,ale trafunkiem wyliznem jej si zpalcw i niechybnie spadbym na posadzk zwysokoci jakich stp czterdziestu,gdybym najszczliwszym w wiecie przypadkiem nie zaczepi o haftk jej stanika,ktra przeszya mi koszul i pasek u spodni.Tak wisiaem na pasku,pki Glumdalclitch nie przybiega mi na ratunek. Innym razem jeden ze sucych,ktrego powinnoci byo co trzeci dzie napenia wie wod koryto,nie spostrzeg,e abaz wiadra do koryta skoczya.Ta aba skrya si, pki nie wszedem na statek.Wtedy,upatrzywszy sobie wygodne miejsce do odpoczynku, wlaza na statek i tak go przechylia,i musiaem go z drugiejstrony przewaa,eby si nie wywrci.Wlazszy na statek zacza skaka po nim nad moj gow -a jeden skok by na p dugoci statku -paskudzcmi twarz i cae ciao sw brzydk flegm.Lubo przeja mnie strachem i odraz ogromna wielko tego zwierza,prosiem jednak Glumdalclitch,aby mi w pomoc nie przychodzia,chcc sam sobie z ni poradzi.Biem j tak dugo wiosem,a wyskoczya ze statku. Najwiksze jednak niebezpieczestwo,na ktre w tym pastwie byem naraony,spowodowaa mapa naleca do pewnego kuchmistrza.Jednego razu Glumdalclitch zamkna mnie w swoim pokoju na klucz,wyszedszy dla jakiego interesu czy te dla oddania komu wizyty.Byo bardzo gorco i okna w pokoju,jako te okna i drzwi w moim pudle,byy otwarte. Siedzc pogrony w smutku przy moim stoliku,usyszaem,e co przez okno wlazo do pokoju i skakao tam i k i zdaje si d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAIPcJD.K `cLk$cMg3 Qwdzie.Cho nieco strwoyem si,miaem jednak odwag wyjrze przez okno i zobaczyem besti gryman,skaczc na wszystkie strony,ktra na koniec zbliywszy si do mego puda przypatrywaa mi si z niejakim ukontentowaniem i ciekawoci, zagldajc przez drzwi i przez wszystkie okna.Skryem si w najdalszy kt mego puda,ale ta bestia,patrzc po wszystkich ktach,takiej mnie nabawia bojani,e nie miaem przytomnoci schowa si pod ko.Po wielu grymasach i skakaniach na koniec mnie postrzega. Woya przez drzwi ap jak kot,kiedy z mysz igra,i cho uchodziem z miejsca na miejsce,zapaa mnie z tyu za fady sukni(zrobionej z mocnej krajowej materii)i wycigna z puda.Wzia mnie teraz na praw ap i trzymaa jak mamka dzi eci,kiedy mu piersi daje. Widziaem w Europie,e si ten rodzaj zwierzt tak bawiz kotkami modymi.Gdym si wyrywa,tak mocno mnie przyciskaa,e za najrozumniejszy rodek osdziem podda si jej i zgodzi na wszystko,co by tylko czyni chciaa.Mam niejak przyczyn rozumie,i wzia mnie za mod mapeczk,gdy drug ap agodnie mnie pod brod gaskaa. Przerwao jej t zabaw stukanie do drzwi,jak gdyby kto chcia do pokoju wchodzi. Z naga skoczya w okno,przez ktre wlaza,a stamtd po rynnach,idc na trzech apach,a czwart mnie trzymajc,wgramolia si a na dach ssiedniego domu.W tym momencie usyszaem aonie paczc Glumdalclitch.Biedna dziewczyna bya w rozpaczy,a w caym paacu powstao wielkie zamieszanie.Sucy pobiegli szuka drabin.Wiele osb patrzyo, jak mapa na samym szczycie dachu trzyma mnie jak lalk w apie przedniej,a drug daje mi je,wtykajc w usta zgni ywno,ktrwycigaa z rynny,i bijc mnie,kiedy je nie chciaem,z czego niepoczciwi sucy mieli si do rozpuku.Jako mieli przyczyn,bo rzecz bya arcyzabawna,chonie dla mnie.Niektrzy zaczli rzuca kamieniami,spodziewajc si tym map spdzi,ale zakazano im tak czyni z obawy,aby mnie w gow nie trafili. Przystawiono drabiny i wielu na dach wlazo.Natychmiast mapa,osaczona niemal ze wszystkich stron i niezdolna do wielkiej szybkoci na trzech apach,ucieka na drugie miejsce,a mnie upucia na dachwk.Siedziaem przez pewien czas na wysokoci piciuset okci,najwiksz trwog przejty,aby mnie wiatr nie zdmuchn lub ebym nie spad dostawszy zawrotu gowy.Wtenczas jeden z lokajw mojej malutkiej pani,czowiek poczciwy,dosta si do mnie i woywszy mnie do kieszeni swych spodni znis na d z wszelkim bezpieczestwem. Ledwiem si nie udusi paskudztwem,ktrym mi mapa zapchaa gb,ale moja kochana guwernantka wydubaa je z mych ust ma ig,wtedy napady mnie wymioty,co mi wielk ulg sprawio.Byem tak saby i poamany od ciskania tej bestii,e przez pitnacie dni musiaem w ku lee.Krl i cay dwr przysyali co dzie pyta si o moje zdrowie,a Krlowa przychodzia sama razy kilka nawiedza mnie w tej chorobie.Map zabito i wyszed od tego czasu rozkaz,ebytakiego zwierzcia nie chowano blisko paacu.Kiedy przyszedszy do zdrowia udaem si do Krla dla podzikowania mu za jego dobro,bardzo artowa z mego przypadku.Pyta si,co mylaem znajdujc si w apach mapy,jaki smak miay potrawy, ktrymi mi karmia,i czy wiee powietrze,ktrego uyem na dachu,nie zaostrzyo mego apetytu;mocno pragn wiedzie,co bym uczyni w podobnym wypadku w moim kraju.Powiedziaem Jego Krlewskiej Moci,e nie ma w Europie map oprcz tych,ktre nam przywo z krajw obcych i ktre s tak mae,e uporabym si z tuzinem tych zwierzt,gdyby omieliy si mnie napa.Cosi za tyczy tej straszliwej bestii,z ktr miaem do czynienia (bya w rzeczy samej tak wielka jak so),to gdybym z wielkiego strachu nie zapomnia wzi si do broni,gdy wsuwaa ap do mego pokoju (przy tych sowach dumn przyjem postaw i uchwyciem za rkoje szpady),zadabym jej tak bolesn ran,e prdzej by jeszcze ap wyja,nieli woya.Wymwiem te sowa jak czowiekczuy i dbajcy o swj honor.Mimo to wszyscy mia si zaczli i nawet obecnoKrla nie moga ich od tego wstrzyma.Przysza mi natenczas uwaga nad gupot czowieka,co usiuje sam sobiechwa czyni przed takimi,z ktrymi adnego porwnania mie nie moe.Czsto widziaem w Anglii,e marny chudopachoek,nie mogcy poszczyci si urodzeniem wysokim,postaw, dowcipem czy rozsdkiem,way si z najwikszymi w krlestwie osobami uywa tonu poufnego. Dostarczaem co dzie dworowi pobudek domiechu,a Glumdalclitch,cho mnie serdecznie kochaa,bya jednak tak swawoln dziewczyn,e zawsze opowiadaa Krlowej, kiedy uczyniem jakiegupstwo,chcc jej tym przyjemno sprawi.Razu jednego piastunka moja,cokolwiek saba,pojechaa z guwernantk i ze mn na spacer za miasto dla uycia wieego powietrza.W godzin ujechalimy ze trzydzieci mil.Wysiedlimy zkarety przy ciece polnej i Glumdalclitch postawia na ziemi moje pudo podrne.Zachciao mi si przej piechot.Idc,natrafiem na ciece na kup krowiego gnoju,a chcc si popisa swoj zrcznoci przed damami,chciaem j przeskoczy i wpadem w sam rodek,tak em si a po kolana uwala.Z najwiksz trudnoci si wydostaem i sucy musia mnie obetrze chustk z tejbrzydkiej nieczystoci.Moja piastunka wsadzia mnie z powrotem do puda,bom by szkaradnie brudny.Zaraz Krlowa o tymprzypadku wiedziaa,lokaje go po caym dworze roztrzli,tak e przez kilka dni wszyscy si moim kosztem bawili. ROZDZIA SZSTY Rne wynalazki Gulliwera dla przypodobaniasi Krlowej i Krlowi.Pokazuje on swoj umiejtno w muzyce.Krl wypytuje go o stan Europy,o czym mu Gulliwer opowiada. Uwagi Krla w tym przedmiocie. Miaem zwyczaj,wstawszy z rana,raz lub dwa razy na tydzie chodzi do Krla i zjawiaem si czsto,gdy go cyrulik goli.Z pocztku draem na ten widok,poniewa brzytwa bya dwa razy wiksza od kosy.Krl jegomo podug zwyczaju krajowego goli si tylko dwa razy w tygodniu.Jednego dnia poprosiem cyrulika otroch piany,z ktrej wycignem ze czterdzieci czy pidziesit najgrubszych wosw z brody krlewskiej.Wziwszy kawaek drewna porobiem w nim szpilk dziurki w rwnej od siebie odlegoci i powbijawszy w nie wosy bardzo kunsztownie,zaostrzywszy ich koce noem,zrobiem grzebie,ktrym wybornie czesa si mogem.Wielk miaem z tego wygod,poniewa mj si poama i ju go nie mona byo uywa,a w caym kraju nie mgbym znale rzemielnika dostatecznie delikatnego w rku,ktry by mipotrafi go zrobi. Pamitam o jednej rozrywce,ktra mi wypenia wiele wolnych chwil.Prosiem jednej z pokojowych,aby mi nazbieraa wosw,ktre spaday z gowy Krlowej,kiedy j czesano,i aby mi je daa.Nazbieraem ich dosy i naradziwszy si ze stolarzem,ktry mia rozkaz wykonywa dla mnie wszystkie roboty,ktrebym mu kaza,powiedziaem mu,eby zrobidwa krzesa tej samej wielkoci jak te,co byy w mym pudle,i eby porobi dziurki subtelnym szydem w miejscach,gdzie miao by oparcie i siedzenie.Gdy ju nogi,porcze,wspora z tyu i wszystko do zoenia krzese byo gotowe,zrobiem siedzenia i oparcia z wosw Krlowej,przewlekajc je przez dziurki i przeplatajc,tak e krzesa moje byy podobne do krzese plecionych z trzcin,jakich pospolicie uywamy w Anglii.Miaem honor da je w podarunku Krlowej,ktra umiecia je w swojej szafce i jako najwiksz osobliwo pokazywaa ku wielkiemu wszystkich podziwowi. Jednego dnia chciaa,abym usiad na jednym z tych krzese,ale wymwiem si,owiadczajc,e wolabym tysic razy mier ponie,nieli tak nieszlachetn cz mego ciaa na wspaniaych wosach Jej Krlewskiej Moci umieci.A jako miaem wielk sposobno do robt rcznych,zrobiem raz z tych wosw sakiewk na dwa okcie dug z imieniem krlewskim zotymi literami tkanym,ktr za pozwoleniem Krlowej darowaem mojej Glumdalclitch.Bya ona jednak za maa dla wikszych monet,tote piastunka moja kada do niej tylko rne bawideka,majce tyle powabu dla modych dziewczt. Krl,majc wielkie upodobanie w muzyce,czste miewa koncerty,na ktre mnie zanoszono w pudle moim,lecz huk by tak wielki,i ledwie mogem poznawa melodie.Upewniam,e wszystkie trby i koty wojska krlewskiego,umieszczone tuprzy uszach,nie narobiyby takiego haasu jak ta muzyka.Kazaem wic pudo moje stawia w kcie,jak najdalej od orkiestry,zamykaem drzwi i firankami okna zasuwaem.Takim sposobem muzyk ich nie znajdowaem nieprzyjemn. Nauczyem si w modoci mojej gra na klawicymbale.Glumdalclitch miaa jeden w swym pokoju,na ktrym dwa razy na tydzie przychodzi j uczy metr jeden.Nazywam ten instrument klawicymbaem z powodu jego wygldu i sposobu,w jaki na nim grano.Pewnego dnia przysza mi ochota zabawienia Krla i Krlowej zagraniem na tym instrumencie jednej arii angielskiej.Ale zdao si to by rzecz arcytrudn,poniewa klawicymba by przynajmniej na szedziesit stp dugi,a klawisze na stop szerokie,tak dalece,e rozcignwszy obydwie rce nie mogem dosign wicej nad pi klawiszw,a nadto dla dobycia gosu trzebami byo ca pici w klawisze uderza,cobardzo by mnie zmczyo i skutku adnego nie dao.Oto sposb,ktrego uyem:zrobiem dwa kije z jednego koca grubsze i eby nie czyniy trzasku i nie niszczyy klawiszy,poobwijaem grube koce w skrki mysie.Kazaem przy klawicymbale umieci aw o cztery stopy nisz od klawiatury,na ktr wlazszy,zaczem,jak tylko sobie w myli wystawi mona,prdko biega po niej i tami sam po klawiszach bi kijami z caej siy.Tym sposobem potrafiem wygra jeden taniec angielski z wielkim Krlestwa Ichmociw ukontentowaniem.Ale przyzna musz,e nigdy jeszcze nie zbiegaem si tak jak wtenczas.Nie mogem jednak nawetwtedy wicej jak szesnastu klawiszw dosign,a zatem basu i dyszkantu razem gra nie potrafiem,przez co gra moja wiele na przyjemnoci tracia. Krl,ktry jak powiedziaem,mia wielki rozum,czsto kaza mnie przynosi w moimpudle i stawia na stole w swoim pokoju.Wtenczas rozkazywa mi,ebym wynisszy jedno krzeso z puda siada na jego pulpicie,tak eby twarz moja bya rwno z twarz jego.Na takich posiedzeniach miewaem z nim rne rozmowy.Raz omieliem si powiedzie,e pogarda,w ktrej Jego Krlewska Mo ma Europ i reszt wiata,nie odpowiada wcaletak jasnemu rozumowi.Mdro nie zaley od wielkoci ciaa i w kraju naszym mielimy mono stwierdzi,e osoby wielkiego wzrostu pospolicie nie bywaj najdowcipniejsze,e midzy zwierztami pszczoy i mrwki maj zaszczyt najwikszego dowcipu,sprawnoci i roztropnoci i e na koniec,cho tak mao osob moj powaa,mg bym mu moe,mimo mojej maoci,wielkie uczyni przysugi.Krl sucha mnie uwanie i zacz innym poglda na mnie okiem. Wtedy rozkaza,abym mu dokadne o rzdzie Anglii uczyni sprawozdanie,bo jakkolwiek monarchowie ceni najbardziej maksymy i obyczaje wasnego kraju (co wnosi z moich opowiada o innych monarchach),on rad by si dowiedzie,czyby nie byo czego w kraju moim, co by mg naladowa.Wystaw sobiew myli,mj kochany czytelniku,jak gorco nawczas pragnem mie dowcip i wymow Demostenesa i Cycerona,aby godnieopisa Angli, ojczyzn moj,i wysokie jej przymioty oraz szczliwo odmalowa. Zaczem od opowiadania,e nasze stany szoone z dwch wysp,zawierajcych trzy potne krlestwa pod jednym monarch,nieliczc osad,ktre w Ameryce mamy.Rozwiodem si mocno nad urodzajemnaszej ziemi i nad umiarkowaniem powietrza.Opisaem po tem ustanowienie naszego Parlamentu,zoonego po czci zeznakomitego ciaa,nazwanego Izb Lordw,osb krwi najszlachetniejszej,dawnych dziedzicw i panw najpikniejszych majtnoci w kraju.Opowiadaem,jak im najtroskliwsz daj edukacj,tak w naukach,jak w sztuce wojennej,aby mogli by urodzonymi krla i krlestwa konsyliarzami,prawodawcami pastwa,czonkami Najwyszej Izby Sprawiedliwoci,od ktrej nie ma apelacji,i gorliwymi obrocami monarchy i ojczyzny przez swoje mstwo,postpki i wierno;eci panowie s ozdob i bezpieczestwem krlestwa,godnymi nastpcami swoich stawnych przodkw,ktrych dostojestwa byy nagrod za znakomite cnoty i ktrych potomstwa odrodnego nie widziano.Razem z nimi zasiada w tej Izbie wielu mw witych,tytuowanych biskupami, ktrych szczeglniejsz powinnoci jest czuwa nad religi i tymi,co j opowiadaj,e na to wysokie dostojestwo krl i najmdrsi jegodoradcy wybieraj spord duchowiestwa ludzi najwitobliwszych i najuczeszych i e ci biskupi s duchownymi ojcami kleru i narodu. Przydaem,e drug cz tego Parlamentu stanowi zacne zgromadzenie,nazwane Izb Gmin,zoone z osb szlachetnych,wolnym gosem przez sam lud obranych dla ich rozumu, przymiotw i mioci ojczyzny,aeby wyobraali mdro caego narodu.Powiedziaem,e te dwa ciaa czyninajzacniejsze w Europie zgromadzenie,ktremu wraz z krlem prawodawstwo jest poruczone. Potem opisaem nasze sdy,gdzie zasiadaj mdrcy wielebni,rzetelni prawa tumacze, ktrzy wyrokami swymi zaspokajaj prywatnych osb ktnie,ktrzy karz zbrodnie,a niewinnoci broni.Nie zaniedbaem powiedzie o mdrej ekonomice naszych dochodw,o walecznociidoskonaej dyscyplinie naszych wojsk ldowych i morskich.Wymieniem liczb ludu,podajc,ile milionw liczy kada sekta religijna i partia polityczna.Nie opuciem ani naszych zabaw,ani widowisk publicznych,ani adnych szczegw,ktre mogy czyni zaszczyt ojczynie mojej.Zakoczyem krtkim opisaniem wypadkw i zdarze w cigu ostatnich stu lat w Anglii. Ta rozmowa cigna si przez pi audiencji,a kada audiencja trwa po kilka godzin. Krl Jegomo sucha wszystkiego z wielk pilnoci,notujc w krtkoci,co mwiem,i pytania,ktre mi zadawa myla.Gdy zakoczyem moje dugie mowy.Krl Jegomo na szstej audiencji,przejrzawszy,co sobie z nich zapisa,mia wiele wtpliwoci,pyta i zarzutw wzgldem kadego artykuu.Spyta mnie naprzd,jak otrzymuje edukacj modzie szlacheckiegourodzenia dla wyksztacenia ciaa i duszy i czym si najwicej zajmuje w latach do nauki najzdatniejszych.Co si robi,by zapeni wakujce miejsce w Izbie Lordw,kiedy zganie jaki dom szlachetny,co musi czasem si przytrafia?Jakie przymioty potrzebne s tym,ktrych na nowych wynosz lordw?Czy widzimisi monarchy albo suma wrczona damie jakiej lub pierwszemu ministrowi,albo te ch wzmocnienia partii,dobru publicznemu nieprzyjaznej,nie bywaj pobudk do takich promocji?Jak znajomo praw krajowych posiadaj lordowie i w jaki sposb staj sizdolni do ostatecznego rozsdzania praw swych wspobywateli?Czy od chciwo,stronniczoci i potrzeb s wolni,tak e przekupstwo lub inne niegodne wzgldy nie maj mie do nich dostpu?Czy ci wici biskupi,o ktrych mwiem,do godnoci swojej zawsze przychodz przez umiejtnoci teologiczne i pobono?Czy nie czyni czasem podoci?Albo czy nie wchodz w intrygi,bdc jeszcze prostymi kapanami?Czy nigdy taki wity lord nie by zaprzedany jakiemu monemu panu, zaktrego staraniem przyszed do biskupstwa?I czyli w takowym razie nie idzie potem zawsze lepo za zdaniem swegodobrodzieja na zgromadzeniach Izby Lordw? Chcia wiedzie,jak lud obiera tych,ktrych do Izby Gmin wysya dla wyobraenia mdroci narodu;czy kto nieznany,lecz z penym workiem zota nie moe za pomoc przekupstwa zyska wikszoci gosw i zosta wyniesiony nad panw i najzacniejsz w okolicy szlacht?Dlaczego ztak gwatownoci ubiegaj si o to,aby by obranymi na czonkw Parlamentu,gdy to obranie wielkie za sob pociga troski i wydatki,a adnego nie przynosi zysku,czsto pocigajc za sob zuboenie caego rodu?Poniewa twierdziem,e brak wynagrodzenia dla czonkw Parlamentu jest prb najwyszej cnoty i ducha obywatelskiego, Krl Jegomo wtpi,by to zawsze szczerebyo.Pyta,czy te osoby s zupenie kakao tam i k i zdaje si d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AANPlcOg BP#cQ@&cR4 HSU?%bezinteresowne i czyni to jedynie z wielkiej mioci ojczyzny,czy te spodziewaj si koszta swoje odebra z lichw od sabego i zego monarchy i przedajnych ministrw,powicajc im dobro publiczne?Krl Jegomo tyle mi pyta nad tym przedmiotem zadawa,tyle zarzutw czyni, i roztropno nie pozwala mi ich wszystkich powtarza. Co do sdw,chcia take,aebym mu niektre dawa objanienia,co z wielk dokadnoci uczyni mogem,bo sam zostaem niegdy prawie zniszczony przez dugie prowadzenie sprawy,mimo e j w kocu ze zwrotem kosztw wygraem.Spyta mnie,jak wiele pospolicie potrzeba czasu dla wyjanienia,co jest suszne,a co niesuszne.Czy prawowanie nie kosztuje wiele?Czy adwokaci maj wolno bronienia spraw oczywicie niesprawiedliwych? Czy religia lub polityka odgrywaj jak rol w wymiarze sprawiedliwoci?Czy adwokaci znaj gruntownie oglne i pierwsze zasady sprawiedliwoci,czy te poprzestaj na wiadomoci praw od mniemania tylko ludzkiego ustanowionych i miejscowych zwyczajw kraju swego?Czy adwokaci i sdziowie maj moc ustanawiania tych praw,ktre tumacz i wykadaj, jak si im zda i podoba?Czy ci prawnicy nigdy nie wystpuj jako obrocy i oskaryciele tegosamego przestpstwa i nie cytuj swoich poprzednich opinii,tumaczc je coraz inaczej? Czy stan ten jest bogaty,czy ubogi?Czy za obron lub konsultacj bior zapat i czy mog by wybierani do Izby Gmin? Potem zacz mwi o sprawowaniu ekonomiki i powiedzia mi,e,zdaniem jego,pomyliem si w tym artykule,poniewa podaem,e podatki przynosz tylko pi lub sze milionw na rok,a tymczasem rozchd nierwnie siga dalej i dwukrotnie przewysza dochody. Bardzo dokadnie sobie zanotowa przedtemto,co mwiem w tym wzgldzie,mniemajc,e si z naszej ekonomiki czego nauczy moe. -Nie mog poj -mwi -jak krlestwo mie czyni wiksze wydatki nad intraty i zjada dobra swoje jak jaki prywatny czowiek. Pyta mnie,kim s nasi wierzyciele i skd bierzemy pienidze,aby im zapaci.Mocno dziwi si,e podejmujemy tak kosztowne i wyczerpujce wojny. -Zapewne musi by -mwi -e albo jestecie narodem niespokojnym i ktliwym,albo te macie bardzo zych ssiadw,a wasi generaowie musz by bogatsi od waszych krlw. Co wy macie zaspraw do innych pastw oprcz wysp waszych,c macie z nimi za interesa oprcz handlu i traktatw,czy musicie myle o ich podboju,czy nie dosy jest dla was dobrze pilnowa portw i brzegw swoich? A najbardziej temu si dziwi,emy utrzymywali najemne wojska wrd pokoju i wrd narodu wolnego.Mwi mi,e jeeli nami rzdz wybrani przez nas czonkowie Parlamentu, nie moe poj,kogo si mamy obawia i przeciw komu wojn toczy.Pytasi mnie,czy dom prywatnego czowieka nielepiej bywa strzeony przez niego samego,przez jego dzieci i sugi domowe anieli przez hultajw przypadkowo najtych,bardzo mizernie patnych,ktrzy by zarzynajc nas sto razy wicej zyska mogli. mia si bardzo z mojej dziwacznej (jak mu si podobao nazywa)arytmetyki,gdy mu wyrachowaem,ile nas jest,a uczyniemto porwnujc,wiele mamy sekt religijnych ipolitycznych. -Czemu -powiedzia -zmusza si ludzi majcych przekonania przeciwne publicznemu dobru,aby je zmieniali,zamiast zmusza ich,aby je ukrywali?Pierwsze jest tyrani,niewykonanie drugiego saboci.Niemona nikomu zabroni,aby trzyma trucizn w swoim domu,ale koniecznie naley zakaza jej publicznej sprzeday. Uczyni mi uwag,e midzy zabawami naszej szlachty wspomniaem o grze hazardowej. Chcia wiedzie,od ktrego wieku pospolicie na t zabaw sobie pozwalaj.Wiele na ni czasu trac?Czy niekiedy przez ni majtkw swoich nie trwoni?Czy ludzie podli i nikczemni nie mog czasem przez swoj w tym rzemiolesprawno zgromadza wielkich bogactw,trzyma lordw naszych w niejakim rodzaju podlegoci,przyzwyczajaich do zego towarzystwa,odrywa ich zupenie od doskonalenia rozumu i starannoci w interesach domowych,a przez straty,ktre mog ponosi,naucza ich,aeby teje samej uywali bezecnej sprawnoci,przez ktr sami zostali zrujnowani? Dziwia go niewypowiedzianie historia naszego ostatniego stulecia.By to podug niego tylko okropny acuch sprzysie,buntw,zabjstw,rzezi,rewol-u- cji,wygna i najszkaradniejszych skutkw,ktre chciwo,partyjnictwo,hipokryzja,zdrada,-o- kruciestwo,zajado,szalestwo,nienaw-i- ,zazdro,dza,zo i ambicja mogy wyda. Podczas nastpnej audiencji Jego KrlewskaMo powtrzy znowu wszystko,co mu powiadaem.Porwna zapytania swoje,ktre mi czyni,z odpowiedziami,ktre mu dawaem,a potem wziwszy mnie na rce swoje i agodnie gaszczc,wyrazi si w tych sowach,ktrych nigdy nie zapomn,rwnie jak i sposobu,ktrym je wymwi: -Mj malutki przyjacielu,Grildrigu,uczynieniezwyczajn swego kraju pochwa.Dowiode arcydobrze,e niewiedza,lenistwo i wystpek s waciwymi przymiotami do ubiegania si o miano prawodawcy,e prawa bywaj objaniane,tumaczone i stosowane przez osoby,ktrych interes i umiejtnoci skaniaj do zepsucia,zawikania i omijania tych praw. Pierwotne zasady instytucji waszego rzdu mogyby jeszcze uchodzi,ale widz,e je wystpki cale odmieniy.Z tego nawet,co mi powiada,niewidz,eby jedna przynajmniej cnota bya potrzebna dla dostpienia urzdu.Nie widz,eby ludzie zaliczani byli do szlachty przez swoje cnoty;eby kapani wynoszeni byli na dostojestwa przez witobliwo i umiejtnoci,onierze przez dobre sprawyimstwo,sdziowie przez nieposzlakowan poczciwo,senatorowie przez mio ojczyzny,ministrowie przez mdro.Lecz co do ciebie - koczy Krl -ktry wikszcz swego ycia w podrach przepdzi,chc trzyma,i wystpkami swego kraju nie cakiem jeste zaraony.Ale z tego wszystkiego,co mi opo- wiada,i z odpowiedzi,jakie z najwikszym trudem z ciebie wydobyem,sdz,i wiksza cz wspziomkw twoich jest najszkodliwszymrodzajem robakw,jakiemu natura na powierzchni ziemi czoga si pozwolia. ROZDZIA SIDMY Dbao Gulliwera o honor swojej ojczyzny.Czyni poyteczn Krlowi propozycje,ktra jest odrzucona.Niewiadomo Krla w polityce.Nauki narodu tego s niedostateczne i ograniczone.Ich prawa,sprawy wojenne i partie. Przez mio jedynie prawdy nie chciaem zatai mojej z Krlem rozmowy,lecz nieroztropnoci byoby z mojej strony,gdybym mu dal pozna wielkie oburzenie z powodu zniewagi wyrzdzonej mojej ojczynie.miech szyderczy byby niezawodnie takiego postpowania skutkiem,suchaem wic cierpliwie tych uwag tak mocno obraajcych mj kraj rodzinny.e ja byem tego przyczyn,bardzo mnie martwio,ale Krl by tak ciekawy,pytania jego byy tak liczne i trafne,e nie tylko wdziczno,ale ju nawet sama grzeczno wkadaa na mnie obowizek odpowiada mu z najwiksz dokadnoci.Dla usprawiedliwienia si z tego mog zapewni,e staraem si,ile monoci,wielkiej czci j ego pyta zrcznie unika i kadej rzeczy najlepszy i najpochlebniejszy dawa obrt i barw,gdystronno szlachetna dla mojej ojczyzny,ktr Dionisius z Halikarnasu dziejopisarzom tak mocno zaleca,bya zawsze moim przymiotem.Nic nie opuciem,co by mogo wady i uomnoci mojej ojczyzny ukrywa,a jej cnot i zasugi w najwdziczniejszym wietle wystawia.Lecz niestety usiowania moje pomylnym nie zostay uwieczone skutkiem. Trzeba atoli wybaczy Krlowi,ktry yjc zupenie odczony od reszty wiata,nie zna obyczajw i zwyczajw innych narodw.Ten niedostatek wiadomoci bdzie zawsze przyczyn wielu przesdw i ograniczonego sposobu mylenia, od czego my i bardziej owiecone kraje Europy jestemy wolni.Byoby rzecz mieszn,eby wyobraenia o cnocie i wystpku jednego krla obcego,gdzie tam daleko mieszkajcego,miay by brane za prawida i maksymy dla caej ludzkoci do naladowania. Dla potwierdzenia tego,co mwi,i pokazanianieszczliwych skutkw ograniczonej edukacji opisz rzecz jedn,w ktr moe trudno bdzie uwierzy.Dla zyskania sobie aski Krla podaem mu sposb robienia prochu,od jakich trzech -lub czterechset latwynalezionego,ktrego najwiksze nawet kupy jedna iskierka zapala,i moe gry w powietrze wysadza,z trzaskiem i hukiem od piorunowego wikszym.Powiedziaem mu,e wsypawszy cz tego prochu w rur mosin lub elazn mona ciska kul oowian lub elazn z tak prdkocii gwatownoci,e nic nie wytrzyma jej siy;e wielkie kule,przez zapalenie tego prochu z rury wypdzone i wyrzucone,ami,wywracaj i wal cae puki i roty,krusz najmocniejsze mury,obalaj najogromniejsze wiee,zatapiaj najwiksze okrty z tysicami majtkw;e gsto puszczane kule przecinaj maszty i takielunek,rozbijaj zwarte szeregi i wszystko z ziemi rwnaj;e tene proch wsypany w kul elazn,ktr rzuca si jedn machin,pali itucze domy,rzuca na wszystkie strony byskawice i piorunuje wszystko,cokolwiek si nawinie,a uywamy tych ku elaznych przy obleganiu miast.Powiedziaem Krlowi,e umiem robi ten proch cudowny,do ktrego pospolite tylko i tanie rzeczy wchodz,i e mgbym tego sekretunauczy poddanych Jego Krlewskiej Moci,jeliby tego da;e za pomoc prochu tego mgby zburzy najmocniejsze w krlestwie swoim miasto, jeliby si kiedy wayo zbuntowa i monarsze swemusprzeciwi;e mu t ma czyni przysugna znak wdzicznoci za wywiadczone mi dobrodziejstwa. Krl by przeraony opisaniem tak okropnych prochu mego skutkw i zdawa si nie pojmowa,w jaki sposb saby,ndzny,pody,nikczemny,po ziemi czogajcy si robak,do mnie podobny (tak raczy si wyrazi),mg wymyli rzecz tak straszn i mwi o niej sposobem tak poufaym,i zdaje si,e rze i spustoszenie,ktre ten wynalazek dziki powoduje, ma jedynie za fraszk. -Musia by -rzek -jakim zym geniuszem,nieprzyjacielem caego stworzenia ten,co ten proch wynalaz. Owiadczy mi,e chocia wiadomo o nowych odkryciach w kunsztach i rzemiosach najwiksze mu sprawia ukontentowanie,wolaby utraci p krlestwa nieli uywa tak nieszczsnego sekretu,o ktrym zakaza mi pod kar mierci kiedykolwiek wspomina. Oto ndzny skutek niewiedzy i ograniczonych nauk tego monarchy bez edukacji!Ten pan,ozdobiony wszystkimi przymiotami,ktre jedna mog uszanowanie i mio narodw,zaszczyconyrozumem mocnym i bystrym,mdroci wielk,umiejtnociami gruntownymi,obdarzony przedziwnymi do krlowania talentami i prawie od narodu swego jak bstwo czczony,odrzuca przez delikatne niepotrzebne skrupuy, o ktrych w Europie pojcia nie mamy,najlepsz sposobno zostania absolutnym panem ycia, wolnoci i dbr poddanych swoich.Nieczyni ja tego z myl ponienia cnt i mdroci tego monarchy,ktry przez to w opinii angielskiego czytelnika wiele niezawodnie straci,ale mniemam,i wada jego pochodzi tylko z prostoty,poniewa nard ten jeszcze nie doprowadzi polityki do tej sztuki,do jakiej doprowadziy j wysokie umysy europejskie. Przypominam sobie,e dnia jednego,rozmawiajc z Krlem,powiedziaem mu przypadkiem o wielkiej liczbie tomw napisanych u nas o sztuce rzdzenia,czyli polityce.Krl owiadczy na to (czego nie,mogem przypuci),i bardzo ze myli powzi o dowcipie naszym,i przyda,e wszelkimi skrytociami,wybiegami i intrygami w postpkach bd monarchy,bd jego ministrw,niewypowiedzianie si brzydzi.Niemg poj,co ja rozumiem przez sekret gabinetowy ,kiedy w gr nie wchodzi ani nieprzyjaciel,ani rywalizacja obcego narodu.Umiejtno rzdzenia pojmowa Krl bardzo ciasno,opierajc j na zdrowymrozsdku i rozumie,na sprawiedliwoci i agodnoci,na prdkim rozstrzyganiu sprawtak cywilnych,jako i kryminalnych,i na innych podobnych postpkach,ktre nikomu nie s trudne i o ktrych nie ma nawet co mwi.Na koniec odezwa si,e gdyby kto dokaza,aby dwa kosy albo dwa dba ziela rosy na tym kawaku ziemi,na ktrym przedtem roso tylko jedno, wicej by mia u narodu ludzkiego zasugi i istotniejsz by krajowi swemu uczyni przysug anieli caa rzesza politykw naszych. Nauki tego narodu s rzecz arcybagateln i dotycz tylko obyczajw,historii,poezji i matematyki,ale przyzna trzeba,e w tych czterech gatunkach wielk doskonao osigny. Ostatniej z tych czterech umiejtnoci uywaj tylko do tego,co ku poytkowi suy,jak wydoskonalenie kunsztw mechanicznych i polepszenie rolnictwa,tak e u nas za nic by bya poczytana.Co za do poj metafizycznych,abstrakcji i kategorii,adnym sposobem nie mogem im wytumaczy,co by to byo. W tym kraju nie wolno ustanawia prawa,wktrym byoby wicej sw ni liter w abecadle,a tych jest dwadziecia i dwie.Mao nawet jest praw takich,co by sido tej dugoci rozcigay.Wszystkie s wyraone w sowach jak najjaniejszych,jak najprostszych,a nard ten nie jest ani tak dowcipny,ani tak bystry,eby w nich mg znajdowa rozmaite znaczenia. Nadto pisa komentarze do praw jest u nich gardowym wystpkiem.Co si za tyczy wyrokw w sprawach cywilnych lub kryminalnych,to tak mao ich wydano,e nard ten nie moe si poszczyci wielk zrcznoci w tej mierze. Posiadaj oni,rwnie jak Chiczycy,umiejtno drukowania od niepamitnych czasw, ale biblioteki ich nie s wielkie.Krlewska jest najliczniejsza,a nie skada si wicej jak z tysica ksig,uoonych na galerii dugiej na tysicdwiecie stp,gdzie miaem wolno czytania wszystkich ksiek,jakie mi si tylko podobay. Stolarz Krlowej wybudowa dla mnie w jednym z pokojw Glumdalclitch co w rodzaju drewnianej machiny,wysokiej na dwadziecia pi stp i przypominajcej drabin.Kady stopie mia pidziesit stpdugoci.Byy to jak gdyby ruchome schody,ktrych najniszy schodek umieszczony by w odlegoci dziesiciu stp od ciany,a ksik,ktr chciaem czyta,opierano o cian.Waziem na najwyszy szczebel drabiny i czytaem chodzc z lewej strony na praw,z gry nad i tak na powrt,majc zawsze kady wiersz troch poniej oczu.W ten sposb mogem cae dwie stronice przeczyta,po czym przewracaem kart obiema rkami,bo papier by tgi i twardy jak najgrubsza tektura,a karty miay osiemnacie do dwudziestu stp dugoci. Styl ich jest jasny,mski i przyjemny,ale bez ozdb,bo unikaj sw niepoytecznych i coraz innego odmieniania wyrazw.Przeczytaem wiele ich ksiek,nade wszystko moralnych i historycznych.Midzy innymi znalazem jeden staroytny traktat,ktry lea zawsze w pokoju Glumdalclitch,a nalea dojej guwernantki,starszej i powanej kobiety,ktra wiele powicaa czasu czytaniu ksig moralnych oraz pobonoci.Ksika traktowaa o saboci narodu ludzkiego i bya w wielkim powaaniu u kobiet i posplstwa.Ciekawy byem wiedzie,co autor w tym kraju mgnapisa w podobnej materii.Autor,podobnie jak moralici europejscy,usiowa obszernie pokaza,jak sabym i uomnym jest czowiek stworzeniem, nie mogcym si obroni ani przed srogoci powietrza,ani przed zajadoci bestii dzikich. Jak bardzo go przechodz inne zwierzta wsile,w szybkoci,w przewidywaniu,w dowcipie. Pokazywa,e si natura w pniejszych wiekach wyrodzia i ku schykowi miaa,e w porwnaniu z przeszoci same tylko ndzne stwory wydaje.Ludzie byli pierwej daleko wiksi, o czym nas historia,tradycja i znalezione olbrzymiej wielkoci szkielety dostatecznie przekonuj. Naucza,e same prawa natury wymagay,abymy z pocztku byli wzrostu potniejszego ni teraz,gdzie najmniejszy przypadek,spadajca z gry dachwka,rzucony rk dziecka kamie lub niepomylny przewz przez rzeczk o mier nas moe przyprawi.Z takich uwag wiele autor wyprowadza moralnych wnioskw o postpkach ycia ludzkiego.Co do mnie,myl,e ludzie wszdzie prawi nauki moralne i maj nieprzezwycion skonno alenia si na natur,chocia gruntownie rzecz roztrzsnwszy,skargi tezarwno u nich,jak i u nas s zupenie niesuszne. Co do ich wojska,mwi,e Krl Jegomo ma sto siedemdziesit sze tysicy d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AATP{2UcVQ_cW$/cX2 Vpiechoty, a trzydzieci dwa tysice jazdy,jeeli mona da tak nazw wojsku,ktre skada si tylko z samych kupcw i rolnikw,w ktrym komendantami s panowie i szlachta,bez adnego odu i nagrody.S oni wprawdzie doskonali w swejsztuce i arcydobr zachowuj karno, czemu nie trzeba si dziwi,poniewa kadyrolnik ma za komendanta swego wasnego pana, a kady mieszczanin przedniejszych miasta swego obywateli,zwyczajem weneckim obranych przez tajne gosowanie.Widziaem nieraz,jak pospolite ruszenie z Lorbrulgrudu musztrowano na wielkiej za miastem rwninie,majcej dwadziecia mil kwadratowych obszernoci.Liczyo ono blisko dwadziecia pi tysicy piechoty i sze tysicy kawalerii,lecz z przyczyny ogromu przez nich zajmowanej przestrzeni cile ich liczby oznaczy nie mogem.Kawalerzysta na koniu mia wysoko dziewidziesiciu stp.Na jedno sowo komenderujcego caa kawaleria wyja w mgnieniu oka swoje szable i machaa nimi w powietrzu.Imaginacja nie moe sobie nic nad to wikszego i bardziej uderzajcego utworzy;by to widok,jak gdyby naraz tysice byskawic powietrze we wszystkich kierunkach przerzynao. Byem ciekawy,dlaczego monarcha,ktrego pastwo jest niedostpne,utrzymuje wojskatak wiele i w tak doskonaej karnoci.Dowiedziaem si o tym i z rozmw,ktre w tej mierze miewaem,i z czytania ksiek historycznych.Przez wiele wiekw nard ten cierpia chorob,jakiej ludzko caa podlega,kiedy panowie i szlachta dobijaj si mocy,lud wolnoci,a krl samowadztwa.Te rzeczy,chocia mdrze przez prawa narodowe umiarkowane,byy pogwacone czasem przez ktry ze stanw i staway si wtedy przyczyn niezgod,ktni i wojen domowych.Ostatni z nich szczliwie zakoczy przez wzajemny ukad dziad monarchy panujcego. Pospolite ruszenie nawczas w krlestwie ustanowiono za dozwoleniem wszystkich stanw i sub swoj dotd odbywa. ROZDZIA SMY Krl i Krlowa jad ku granicy.Gulliwer im towarzyszy.Opisanie,jakim sposobem wyszed z pastwa tego i do Anglii si dosta. Zawsze czuem w sercu jak nadziej,e kiedy odzyskam wolno,chocia nie mogem zgadn,jakim sposobem,ani te wymyli planu,ktry mgby si powie.Statek,na ktrym si tam dostaem,pierwszy by z okrtw europejskich,o ktrym wiedziano,e si do ich brzegw zbliy,a Krl wyrany da rozkaz,aby jak tylko si jaki ukae,zaraz go na ld wycignito i z ludmi,i z caym adunkiem na furgonie przyprowadzono do Lorbrulgrudu. Mocno tego pragn,aby mi wynale on podobnego mnie wzrostu,dla rozmnoenia rodzaju mego.Ale wolabym umrze anieli podzi dzieci nieszczliwe,przeznaczone,eby je sadzano jak kanarki w klatk,a moe nawetosobom znacznym w krlestwie sprzedawano jak mae zwierztka.Prawda,e obchodzono si ze mn bardzo dobrze,byem faworytem wielkiego Krla i Krlowej,byem pieszczochem caego dworu,ale byo to na takiej stopie, e uwaczao godnoci mojej natury ludzkiej.Nie mogem take zapomnie o mojej drogiej familii,ktr u siebie w domu zostawiem.Pragnem by wrd ludzi,z ktrymi mgbym y jak z rwnymi sobie i przechadza si po ulicach i polach bez bojani,eby mnie kto nie roztrci nog albo jak ab lub pieska nie rozdepta.Lecz uwolnienie moje zdarzyo si prdzej,nielim si mg spodziewa,a to sposobem osobliwszym,tak jak go wiernie opisz ze wszystkimi tego cudownego zdarzenia okolicznociami. Ju si dwa lata skoczyo mego mieszkania w tym kraju.Na pocztku trzeciego znajdowaem si z Glumdalclitch,zdworem Krla i Krlowej w podry do poudniowych granic pastwa.Niesiono mnie,jak zawsze,w moim podrnym pudle,ktre byo wygodnym,na dwanacie stp obszernym pokojem.Zawieszano z rozkazu mego hamak na czterech sznurach jedwabnych zamocowanych w czterech rogach mojego puda,aebym nie czu trzsienia,kiedy jeden ze sucych wiz mnie przed sob na koniu,ilekro miaem nato chtk,a wtedy spaem sobie podczas podry.Kazaem cieli,by w dachu puda mego zrobi okienko czworograniaste,abym w gorce dnie mia wiee powietrze w czasie snu,tak e kiedy chciaem,mogem je desk zamkn i otworzy. Gdymy stanli na miejscu.Krl Jegomo umyli zabawi dni kilka w jednym paacu wiejskim,blisko miasta Flanflasnic,o osiemnacie mil angielskich od brzegw morskich.Ja i Glumdalclitch mocno bylimy utrudzeni,jam tylko troch dosta kataru,ale biedna dziewczyna bya tak saba,e musiaa zawsze siedzie w pokoju.Zachciao mi si widzie morze,gdytylko morzem uciec mogem,gdyby si to kiedy sta miao;udaem wiksz sabo,ni bya w rzeczy samej,i prosiem,eby mi pozwolono uy powietrzanadmorskiego z jednym paziem,ktrego wielce sobie upodobaem i ktremu czasem mnie powierzano.Nie zapomn nigdy,z jak trudnoci na to pozwolia Glumdalclitch,jaksurowo przykazywaa paziowi mie o mnie staranie,ile ez wylaa,jakby przeczuwajcwypadek,ktry mi si mia przytrafi.Nismnie tedy pa w moim pudeku ku skaom nad brzegiem morza stojcym.O jakie p mili od paacu powiedziaem mu,aby mnie na ziemi postawi,i otworzywszy jedno okno zaczem smutnym okiem poglda na morze.Rzekem potem paziowi,e chciabymtroch na ku zasn,co mi moe ulg przyniesie.Pa zamkn dobrze okno,ebym si nie przezibi,a ja,pooywszy si,usnem.To tylko wnosi mog,e pa,widzc,i nie mia si czego o mnie obawia,oddali si od puda dla szukania jaj ptasich,gdy widziaem go z okna,i czego midzy skalami nad brzegiem morza szuka,a znalazszy podnosi i do kieszeni chowa.Obudziem si nagle na gwatowne mego puda wstrznicie i uczuem,e byo do gry cignione,a potem w powietrze unoszone z niewypowiedzian szybkoci. Pierwsze wstrznicie omal mnie nie zrzucio z mego wiszcego ka,ale potembardzo lekko cigniony byem.Krzyczaem ze wszystkich si,ale nadaremno.Wyjrzawszy przez okno,same tylko widziaem oboki,a nad gow syszaem szum straszny jakby machania skrzyde.Nawczas zaczem poznawa,w jak niebezpiecznym znajdowaem si stanie,i domyla si,e orze trzyma w dziobie sznur od puda mego,chcc je upuci na jak ska, jak wia w skorupie,i tym sposobem stukszy,trupa mego wycign i pore,gdy ptak ten takma roztropno i wch,e moe z bardzo daleka postrzec swj up,choby nawet lepiej by ukryty anieli ja pod deskami,ktre nie byy grubsze nad dwa cale. Po niejakim czasie usyszaem,e bicie skrzyde znacznie si powikszyo,i poczuem,e si moje pudo w t i ow stron miota jak szyld podczas wielkiego wiatru.Usyszaem,i nioscy mnie orze dosta kilka gwatownych uderze (bo niechybnie orze mnie nis),potem nagle poczuem,em lecia prosto na d przez dobr minut,al e z tak szybkoci,em niemg zapa oddechu.Spadanie moje zakoczyo si strasznym wstrznieniem,ktre mi wikszy szum w uszach sprawio ni spadajce wody Niagary.Potem pozostawaem w ciemnociach przez drug minut,na koniec pudo moje zaczo si do gry podnosi,tak em zobaczy wiato przezokienko grne. Poznaem nawczas,i wpadem w morze.Moje pudo z powodu ciaru mego ciaa i rzeczy,ktre w nim byy,oraz blach metalowych uytych do wzmocnienia czterech rogw od gry i od dou,zanurzao si na pi stp w wodzie.Zdawao mi si wtenczas i jeszcze teraz jestem tego mniemania,e orze,ktry mnie porwa,musia zosta napadnity przez dwa albo trzy inne ory,chcce mu wydrze jego pow,i upuci mnie,aby si lepiej broni.Blachy elazne bardzo grube i mocne,u spodu puda mego przykute,utrzymyway je w rwnowadze i zapobiegy rozbiciu.Fugi jego byy mocne i cise,drzwi za nie otwieray si na zawiasach, ale wysuway si w gr i najmniejsze tylko iloci wody przepuszczay.Wylazem z hamaka nie bez wielkich trudnoci i otworzyem wierzchni otwr puda dla wpuszczenia wieego powietrza,bo mi niezmiernie byo duszno. O,jak natenczas pragnem,aby kochana Glumdaiclitch moga mnie poratowa,od ktrej tym nagym przypadkiem tak bardzo zostaem oddalony.Mylc za,w jakim ona smutku z powodu straty mojej i z nieukontentowania Krlowej zostaje,rzetelnie mwi,e pord nieszczliwoci moich niewypowiedzianie nad ni ubolewaem.Pewny jestem,i mao komu w podry trafio si dozna tak opakanego stanu,gdy co moment oczekiwa mogem,e pudo moje si rozleci albo je pierwszy wiatr wywrci,albopierwszy wa na dnie pogry.Dosy,eby si jedna szyba w oknie stuka,ju po mnie.Okna moje utrzymyway tylko prty elazne,ktrymi dla przypadkw zdarzajcych si w podry mocno i gsto z zewntrz byy okute.Postrzegem,e przez niektre mae szpary cisna si woda.Staraem si pozatyka je jak najlepiej.Niestety,nie miaem do sil do podniesienia dachu mojego puda,co bybymniewtpliwie zrobi,wolc raczej na wierzchu siedzie,gdzie przynajmniej mgbym si utrzyma par godzin duej,ni pozostawa w zamkniciu jak w kajucie okrtowej.Gdybym nawet przez kilkadni mg uchodzi tym niebezpieczestwom,jeszcze okropniejsza mier mnie czekaa z godu i pragnienia.Cztery godziny znajdowaem si w tym nie do wyobraenia okropnym stanie,kady moment uwaajc za ostatni wmoim yciu,a nawet chwilami yczc sobie tego. Jak ju opisywaem,na jednej cianie mojego puda byy przymocowane dwie klamry dla przewleczenia skrzanego pasa,ktrym opasywali si moi opiekunowie,gdy brali mnie na konn przechadzk. W tym opakanym stanie usyszaem niby jaki szum z tej strony puda,gdzie byy umieszczone owe klamry,a potem zdao mi si,jakby co cigno,bo czuem mocne przesuwanie si puda w jednym kierunku,tak e przez to fale a powyej mego okna si wznosiy i zostawaem w ciemnociach.Powziem wtedy sab nadziej ratunku,cho poj nie mogem,w jaki sposb si to stanie.Odrubowaem krzeso i stanwszy na nim przyoyem wargi do szpary,ktra bya w dachu,i zaczem z caych si woa,proszc o ratunek we wszystkich jzykach,ktrem tylko umia.Na koniec,przywizawszy chustk do kija i wystawiwszy przez okienko grne,ruszaem j w powietrzu,aeby w przypadku,jeliby okrt lub inny jaki statek by blisko,mogli si domyli eglarze,i si w tym pudle znajdowa zamknity czowiek. Nie postrzegem,eby to wszystko jaki skutek sprawio,ale oczywicie poznaem,e pudo moje cignito.W godzin poczuem,e si otarto o co twardego.Z pocztku rozumiaem,e o ska,i mocnom si tego przelk,bo koysao mn gorzej ni dotd,natenczas wyranie usyszaem uderzenie o dach puda,jakby z rzucenia liny pochodzce,i tarcie o kko, ktre si tam znajdowao.Potem zdao mi si,jakbym powoli by podniesiony do gry,najmniej na trzy stopy wyej,anieli byem pierwej.Zaczem chwia kijem i chustk,woajc ratunku a do ochrypnienia.Zamiast odpowiedzi usyszaem gone okrzyki po trzykro powtrzone,ktre tak wielk we mnie wznieciy rado,i nikt jej poj nie moe,chyba e w podobnym znajdowa si przypadku.Usyszaem,i kto szed po dachu puda mego i przez okienko zawoa w jzyku angielskim: -Jest tu kto? -Jestem Anglikiem -powiedziaem -ktrego okrutny los wpdzi w takie nieszczcie, jakiego nigdy jeszcze nie doznao adne stworzenie.Na mio Boga,uwolnij mnie od tego wizienia. -Uspokj si -rzek mi gos -nie masz si czego lka,pudo twoje przywizane jest do statku i zaraz idzie ciela dla wyrbania w dachu dziury,przez ktr ci stamtd wycigniemy. Odpowiedziaem mu,e nie ma potrzeby,a wiele czasu to zabierze.Dosy jest,eby kto, wziwszy palcem za kko,wycign pudo z morza i przenis na statek,a potem je do po- koju kapitana zanis.Niektrzy syszc mnie tak mwicego myleli,e jestem jaki biedny wariat,drudzy si za z tego mieli.Nie mylaem nawczas,e znajdowaem si midzy ludmi mego wzrostu i siy.Przyszed ciela i prdko zrobiwszy dziur w dachu puda,na cztery stopy szerok,spuci mi drabin,po ktrej wlazem na statek,bdc bardzo osabiony. eglarze,niezmiernie zadziwieni,tysiczne czynili mi zapytywania,na ktre nie miaem ochoty odpowiada.Zdawao mi si,jakbym patrza na Pigmejczykw,majc przyzwyczajone oczy do tych niezmiernej wielkoci ludzi,ktrych tylko co porzuciem.Kapitan,pan Tomasz Wilcocks,czowiek roztropny i poczciwy,rodem z hrabstwa Shropshire,widzc,e ze saboci mgbym upa,wprowadzi mnie do swego pokoju,da mi zay kordiau,pooy na swoim ku i radzi,ebym zay spoczynku,ktrego wielce potrzebowaem.Nim usn- em,powiedziaem mu,e w pudle moim miaem sprzty szacowne,wspaniay hamak,wygodne ko,dwa krzesa,st i sekretarzyk,e pudo moje jest wybite alboraczej wysane bawenianymi i jedwabnymimateriaami i e gdyby ktremu z majtkw kaza je przynie do swego pokoju,otworzybym je w jego przytomnoci i pokazabym mu te wszystkiesprzty. Kapitan,syszc,em mu tak dzikie rzeczy prawi,uzna mnie za gupiego,ale nie chcc mi si przeciwi,przyobieca,i rozkae uczyni,jak daem,i wstpiwszy na pokad posa ludzi dla obejrzenia pudamego.Majtkowie,jak si pniej dowiedziaem,rzeczy z puda wyjli,obicie oberwali,meble,mocno do podogi przyrubowane,przez niedbae i spieszne oderwanie zepsuli,a wziwszy kilka tarcic,ktre im si do czego przyday,pucili na morze pudo,ktre wskutek wybitych dziur wkrtce zatono.Mocno byem kontent,i nie widziaem zniszczenia mojego domu,bo moe bym sobie przypomnia rzeczy,o ktrych wolabym raz na zawsze zapomnie. Spaem przez kilka godzin,ale wyobraenie kraju,ktry porzuciem,i niebezpieczestwo, w jakim si znalazem,nieustann we mnie sprawiay niespokojno,wszelako obudziwszy si,poczuem si pokrzepiony na siach.Bya natenczas sma godzina wieczr i kapitan kaza mi niezwocznie da wieczerz,rozumiejc,em przez dugi czas poci.Postpowa ze mn bardzo ludzko,zwracajc mi uwag,abym nie poziera tak dziwnie i nie mwi od rzeczy.Gdymy zostali sami,prosi mnie,aebym muopisa moje podre i jakim przypadkiem wyrzucony zostaem na morze w tej olbrzymiej skrzyni drewnianej.Powiedzia mi,e okoo poudnia,gdy patrzy przez lornet,postrzeg bardzo z daleka co do statku podobnego i chcia docign dla kupienia sucharw,poniewa ju mu si zapasy wyczerpyway;e zbliywszy si,pozna swj bd i posa d dla zobaczenia co by to byo;e ludzie jego powrcili mocno zestraszeni,przysigajc,e widzieli dom pywajcy,e si z tej ich gupoty mocno umia i sam wsiad do odzi,kazawszy majtkom wzi ze sob lin mocn;e poniewa czas by cichy,objechawszy naokoo to wielkie pudo,spostrzeg okno,apotem klamry w jednej ze cian,e natenczas kaza swoim ludziom przywiza do nich lin i cign skrzyni (jak on to nazywa).Potem kaza te liny przywiza dokka na dachu dla podniesienia skrzyni do gry,lecz wszyscy jego majtkowie nie moglijej wyej nad trzy stopy podwign. Widzia mj kij i chustk na wierzch wystawione i wtenczas pozna,i wewntrzjacy nieszczliwi musz by zamknici.Spytaem go,czy on albo kto z jego ludzi w momencie,gdy mnie postrzeono,nie widzia ptakw jakich osobliwszej wielkoci.Na to mi odpowiedzia, i gdy rozmawia o tym przypadku z majtkami,wtenczas gdy spaem,jeden powiedzia mu, e widzia kilka orw odlatujcych ku pnocy,ale niezdawao mu si,eby byy wiksze ni zwyczajne,co,zdaniem moim,trzeba przypisa wielkiej wysokoci,na ktrej si znajdoway,a tak nie mg zgadn,dlaczegom si o to pyta. Spytaem si potem tego kapitana,jak daleko,sdzi,jestemy oddaleni od ldu.Odpowiedzia,i podug najdokadniejszej kalkulacji blisko o sto mil.Upewniem go,e si bez wtpienia prawie o poow pomyli,bo nie wicej jak dwie upyny godziny,kiedy po opuszczeniuldu wpadem w morze.Kapitan zacz znowu myle,e mi si mzg pomiesza,i radzi,aebym poszed do ka w kajucie,ktr dla mnie kaza przygotowa.Zapewniaem go,em si naleycie wieczerz jego posili,em kontent z jego kompanii i e mam rozum i sit sze tysicy d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAY`cZ0c[\o! ]!pc^j0c_ ?Xzmysy tak doskonale zdrowe jak nigdy.Natenczas uy tonu powanego i prosi mnie,abym mu otwarcie powiedzia,czy nie mam pomieszania w duszy mojej i zgryzot sumienia po jakich wielkich zbrodniach,za ktre na rozkaz wadzy zostaem ukarany rzuceniem w tympudle na morze,jak czasem w niektrych krajach bywaj zoczycy puszczani na ask fal,w statku bez agli i bez ywnoci;e cho niekontent by z przyjcia na swj statek takiego zbrodniarza,wszelako upewnia mnie sowem honoru,e w pierwszym porcie,do ktrego zawinie,wysadzi mnie na ld z wszelkim bezpieczestwem.Przyda,e podejrzenia jego bardzo powikszyy niektre mowy nierozsdne,ktre miaem z majtkami i z nim samym o moim pudle,czyli mieszkaniu,tudzie oczy obkane i dziwaczne zachowanie podczas wieczerzy. Prosiem,eby cierpliwie chcia posucha historii mojej,ktr od czasu ostatniego mego z Anglii wyjazdu a do momentu,kiedy mnie znalaz,wiernie opowiedziaem,a jako dla prawdy umysy rozsdne zawsze otworem stoj,czowiek ten,poczciwy i zacny,majcy rozsdek wielki i cokolwiek nauk posiadajcy,kontent by z mojej rzetelnoci i szczeroci.Dla potwierdzenia za tego wszystkiego,com mu opowiada,prosiem,aby rozkaza przyniemj sekretarzyk,od ktrego klucz miaem przy sobie (wiedziaem ju wtenczas,jaki los spotka moje pudo).Otworzyem go w jego przytomnoci i pokazaem wszystkie rzeczy ciekawe, robione w tym kraju,z ktrego wyszedem tak dziwnym sposobem.Midzy innymi rzeczami by tam grzebie,ktry zrobiem z wosw brody krlewskiej,a drugi z tego samego materiau,ktrego osada bya z kawaka urnitego paznokcia Jej Krlewskiej Moci.Bya tam jedna paczka igie i szpilek dugich na ptorej stopy,cztery da os,jak stolarskie sztyfty grube,i jeden piercionek zoty,ktry darowaa mi Krlowa,w sposb arcygrzeczny zdej- mujc go ze swego maego palca i kadc mi go na szyj jako naszyjnik.Prosiem kapitana, eby na znak wdzicznoci za jego dobro i grzeczno przyj ode mnie ten piercie,lecz tego adnym sposobem uczyni nie chcia.Pokazaem mu te nagniotek,ktry sam z nogi dworskiej damy odjem;by on gruby jak najwiksze jabko i tak stwardnia,e za powrotem do Anglii kazaem go wydry na kubek i w srebro oprawi.Na koniec prosiem go,ebysi przypatrzy moim pludrom,ktre byy ze skrki mysiej. Najusilniejszymi tylko probami mogem go nakoni do przyjcia ode mnie zba lokaja,ktry najwiksz uwag jego na siebie zwrci.Dzikowa mi za to bardzo i nawet wicej,ni ta bagatelka warta bya.Zb ten zosta przez nieumiejtnego chirurga jednemu ze sucych mojej piastunki wyrwany,chocia by zupenie zdrowy;kazaem go oczyscic i schowalem wmoim sekretarzyku,Dugo jego wynosia przeszo jedn stop,a rednica cztery cale. Kapitan mocno by kontent z tego,co mu opowiedziaem,i rzek,e si spodziewa,i za przybyciem naszym do Anglii opisz te przypadki podry moich i do druku podam.Jam mu na to odpowiedzia,e zdaniem moim ju nadto mamy ksiek podrniczych,a teraz tylko takie dziea chc czyta,ktre co nadzwyczajnego zawieraj;e wielu pisarzy wicej troszczysi o wasn prno i interes ni o prawd.Moja ksika zawieraaby tylko rzeczy zwyczajne,a nie opisywaaby tak osobliwych rolin,drzew,ptakw i innych zwierzt,obyczajw i bawochwalstwa dzikich ludw,ktrymi wiksza cz pisarzy dziea swoje ozdabia.Podzikowaem mu przy tym za jego rad i przyrzekem zastanowi si nadni. Syszc,e mwi zawsze gono,dziwowasi temu i spyta mnie,czy Krl i Krlowa tego kraju nie byli gusi.Odpowiedziaem,em si do tego przyzwyczai przez dwa lata i e w wielkimmiaem podziwieniu gos jego i wszystkich eglarzy,ktrzy zdawali mi si mwi po cichu i jakby do ucha,ale z tym wszystkim dosy dobrze ich syszaem.Kiedy znajdowaem si w tym kraju,rozmawiaemzawsze jak czowiek,ktry by chcia przemwi z ulicy do drugiego stojcego nawysokiej wiey,chyba e mnie stawiano na stole albo kto na rce trzyma. Powiedziaem mu jeszcze,i majtkowie wydali mi si z pocztku najdrobniejszymi,jakiem tylko widzia,stworzeniami,e podczas mieszkania mego w tym kraju,majc przyzwyczajone oczy do przedmiotw wielkich,nie mogem przeglda si w zwierciadle,tak mnie wzgard napeniao porwnanie mojej osoby z innymi. Kapitan mi rzek,i podczas wieczerzy uwaa,em na wszystkie rzeczy poglda z niejakim podziwieniem,i e mu si zdawao,jakoby czasem trudno mi byo wstrzyma si od miechu,ale nie wiedzc,jakie tego byy pobudki,przypisywa to pomieszaniu mego rozumu. Odpowiedziaem,i wanie dziwowaem sisam sobie,jak mogem od miechu si wstrzyma widzc pmiski tak mae jak srebrny trojak,opatk barani jak jeden zrazik,kubek mniejszy od skorupy orzechowej,i tak opisaem mu reszt jego sprztw i potraw;bo cho Krlowa do uytku mego kazaa wszystkie rzeczy odpowiedniej robi wielkoci,wszelako wyobraenia moje zaprztnite byy jedynietym,co wokoo siebie widziaem,i tak czyniem, jak wszyscy ludzie,ktrzy patrzc nieustannie na innych,a nie zastanawiajc si nigdy nad sob,nie daj bacznoci na wasn mao.Kapitan zrozumia mj art i miejc si odpowiedzia starym angielskim przysowiem,e oczy moje byy wiksze nieli mj brzuch,gdy uwaa,e nie miaem wielkiego apetytu,chociaem si przez cay dzie przepoci,potem swj art koczc,dalej mwi,i daby sto funtw szterlingw,eby mg widzie,jak orze pudo moje trzyma w dziobie i jak potem leciao z tak wielkiej wysokoci w morze,co zaiste byoby widokiem bardzo dziwnym i wartym podania nastpnym wiekom.Porwnnie z Faetonem byo tak bliskie,i nie omieszka go zastosowa,chozdawao mi si,e nie jest bardzo na miejscu. Kapitan wracajc z Tonkinu pyn ku Anglii,ale nawanica zapdzia go midzy wschd i pnoc a pod czterdziesty stopie szerokoci i sto czterdziesty trzecidugoci.Dwa dni po moim na statek przybyciu zerwa si wiatr i przez dugi czas pdzi nas na poudnie.Ominwszy Now Holandi udalimy si ku zachodowi,a potem nieco ku poudniu,a pkimy nie opynli Przyldka Dobrej Nadziei.egluga nasza bya bardzo szczliwa,ale nie chc opisywaniem jej nudzi czytelnika. Kapitan zawija do jednego czy dwch portw i wysya szalupy dla kupowania ywnoci i zaopatrywania si w wod,ale janigdzie nie wysiadaem ze statku,a stanlimy na Dunach. By,zdaje si,nawczas dzie trzeci czerwca roku 1706,prawie dziewi miesicy po moim wyjciu od Brobdingnagw.Ofiarowaem dla zabezpieczenia zapaty za przewz zostawienie moich sprztw,ale kapitan owiadczy,e adnym sposobem nic ode mnie wzi nie chce. Poegnalimy si serdecznie i zobowizaemgo,e mnie odwiedzi w Redriff.Najem konia i przewodnika za talara,ktrego poyczyem u kapitana.W podry,widzc szczupo domw,drzew,bydlt i ludzi,rozumiaem,em si znowu znalaz w Lillipucie.Obawiaem si, ebym ktrego z podrnych nie nadepta i nie roztratowa,idlatego czsto woaem,aeby uciekali z drogi,tak e o mao mnie nie pobito raz czydwa za moje grubiaskie postpowanie. Gdy przybyem do mego domu,ktry zaledwie poznaem,a jeden ze sucych drzwi otworzy,schyliem si z obawy,abym nie uderzy w nie gow.ona moja wybiega dla ucaowania mnie,a ja schyliem si niej jej kolan,mylc,e inaczej nie dosignie ust moich.Crka moja uklka przede mn,proszc mnie o bogosawiestwo,a ja nie mogem jej dojrze,bdc od dawna przyzwyczajony mie gow i oczy obrcone do gry,a kiedy wstaa,i wtedy chciaem j podnie,jedn rk objwszy j w pasie.Patrzaem z gry na moich sucychina jednego czy dwch przyjaci,jakby oni wszyscy byli karami,a ja olbrzymem.Powiedziaem onie,e musiaa y nazbyt oszczdnie,gdy wydao mi si,e ona i crka zagodziy si zupenie.Zgoa tak dziko postpowaem,e wszyscy byli tego zdania co kapitan,kiedy mnie pierwszy raz zobaczy,rozumiejc,em rozum straci.Wymieniam te fraszki,aby pokaza,jak wielk moc ma przesd i nag.W krtkim czasie przyzwyczaiem si do ony,do dzieci i do przyjaci.ona moja poprzysiga,i nigdy wicej nie puci mnie na morze.Ze przeznaczenie moje inaczej rozporzdzio,a ona nie zdoaa mnie zatrzyma,jak w dalszym cigu zobaczy mj czytelnik.Jednak na tym miejscu kocznieszczliwych podry moich cz drug.---------------------------------------- CZʌ TRZECIA Podr do Laputy Do Balnibarbw Do Luggnaggu Do Glubbdubdribu I do Japonii ROZDZIA PIERWSZY Gulliwer rozpoczyna trzeci podr.Zapanyprzez rozbjnikw morskich.Zoliwo jednego Holandczyka.Dostaje si do Laputy. Ledwie dni dziesi zabawiem w domu,gdy odwiedzi mnie kapitan William Robinson z Kornwalii,dowdca statku Dobra Nadzieja ,o adunku trzystu beczek.Byem ja kiedy chirurgiem na innym statku,ktry w czwartej czci adunku do niego nalea,i odprawiem z nim podr do Lewantu.Obchodzi si ze mn nie jak z podwadnym,ale jak z wasnym bratem.Dowiedziawszy si o moim przybyciuprzyszed do mnie jedynie dla okazania mi,jakem si domyla,swojej yczliwoci,gdy mwi tylko o rzeczach podugim niewidzeniu przyjaciela zwyczajnych.Lecz pniej odwiedza mnie bardzo czsto,cieszy si mocno z pomylnego stanu mego zdrowia i pyta,czylim na zawsze postanowi zosta w domu.Powiedzia,e myla jecha do Indii Wschodnich i e si spodziewa we dwa miesice ruszy w t podr.Wmwi przy tym we mnie,e miaby za wielkie ukontentowanie,gdybym chcia zosta chirurgiem na jego statku,e miabym pod sob innego chirurga i dwch chopcw,e mi wyznaczy podwjn pac i e dowiadczywszy,i si prawie rwnie jak i on znam na morzu,przyrzeka obchodzi si ze mn,jakbym by wspdowdc statku. Na koniec tyle mi nawiadczy grzecznoci i tak mi si zda czowiekiem poczciwym,emajc,mimo doznanych nieszczliwoci,cigle wielk ochot ogldania wiata,daem si namwi.Jedyna trudno bya dosta zezwolenie mojej ony,lecz ona w kocu na to przystaa,zapewne majc przed oczyma poytki,ktre std dla dzieci mogy wynikn. Wyszlimy pod agle dnia pitego sierpnia roku 1706 i przybylimy do fortecy witego Jerzego dnia jedenastego kwietniaroku 1707.Tam bawilimy przez trzy tygodnie dla poratowania zdrowia naszych ludzi,z ktrych wiksza cz chorowaa.Stamtd udalimy si ku Tonkinowi,gdzie kapitan nasz myla zatrzyma si czas niejaki,poniewa towary,ktrych nakupi pragn,nie mogy mu by dostarczone prdzej jak w kilka miesicy.Aeby sobie koszt tego opnienia wynagrodzi,kupi jeden statek naadowanyrnymi towarami,ktrymi pospolicie mieszkacy Tonkinu z pobliskimi wyspami handluj,i wsadziwszy na ten may statek ludzi czternastu,midzy ktrymi trzech byo tamtejszych rodakw,postawi mnie nad nimi kapitanem,dajc mi moc na czas,przez ktry sam interesa swoje w Tonkinie mia sprawia. Nie miny trzy dni od naszego puszczenia si na morze,jak za powstaniem wielkiej nawanicy pdzeni bylimy przez dni pi midzy wschd i pnoc,a potem na wschd.Czas nieco si wypogodzi,ale wiatrzachodni zawsze wia mocno.Dnia dziesitego dwch rozbjnikw morskich nanas napado i wkrtce nas zapali,gdy statek nasz by tak obciony, e niepodobna nam byo ani ucieka,ani te sibroni. Rozbjnicy i ich majtkowie z zapalczywociwpadli na nasz statek,lecz znalazszy nas wszystkich pokornie na ziemi lecych (co ja pierwej jeszcze rozkazaem),poprzestalina powizaniu nas i przydaniu nam stray,apotem zaczli pldrowa nasz statek.Postrzegem miedzy nimi jednego Holandczyka,ktry zda si mie jak wadz,cho nie by komendantem adnego z ich statkw.Pozna po naszych twarzach,emy Anglicy,i zapowiedzia, szwargocc w swoim jzyku,e nas wszystkich powi plecami do siebie i w morze wrzuc. Znajc do dobrze jzyk holenderski powiedziaem mu,kim bylimy,i bagaem,aeby za nas,jako chrzecijan i protestantw,swoich ssiadw i sprzymierzecw,raczy wstawi si do kapitanw.Moje sowa bardziej go jeszcze rozjtrzyy,podwoi swoje groby i obrciwszy si do swych towarzyszy mwido nich jzykiem japoskim,czsto powtarzajc sowo christianos. Wikszy tych rozbjnikw statek by pod komend jednego kapitana Japoczyka,ktrytroch mwi po holendersku.Przystpiwszydo mnie po rnych zapytaniach,na ktre mu z najwiksz odpowiedziaem pokor,upewni mnie,e nam nie bdzie odebrane ycie.Uczyniem mu jak najunieszy ukon i -obrciwszy si natenczas do Holandczyka -rzekem mu,i przykro mi bardzo wicej widzie ludzkociw bawochwalcy nieli w chrzecijaninie. Ale wkrtce aowaem tych sw nieroztropnych,poniewa ten ndzny potpieniec,gdy nie mg namwi dwch kapitanw do wrzucenia mnie w morze (na co oni przysta nie chcieli z przyczyny danego sowa),wymg na nich,e sroej jeszcze ze mn postpiono,ni gdyby mi ycie odebrali.Rozdzielili moich ludzi na dwa statki pirackie,adnego nie zostawiwszy na pokadzie,na ktry przysali swoich ludzi.Codo mnie,uchwalili puci mnie na los szczcia w cznie maym o dwch wiosach i jednym aglu,z ywnoci na dnicztery.Kapitan Japoczyk podwoi j dla mnie z wasnych zapasw i nie pozwoli mnie oszuka.Wstpiem wic w czno,gdytymczasem dziki Holandczyk,stojc na pokadzie,okada mnie obelywociami i przeklestwami,jakich tylko jego jzyk mg mu dostarczy. Godzin pierwej,nim nas rozbjnicy napadli,znalazem z mojej kalkulacji,emy si znajdowali pod czterdziestym szstym stopniem szerokoci poudniowej,a sto osiemdziesitym trzecim -dugoci.Oddaliwszy si nieco,postrzegem przez lunet wiele wysp midzy poudniem izachodem.Wtenczas,majc wiatr pomylny,podniosem agiel,chcc do najbliszej zawin,czego w trzy godziny z wielk trudnoci dokazaem.Wyspa ta byacakiem skalista.Znalazszy jednak wiele jajptasich,skrzesaem ognia i roznieciem go z wrzosu i z sitowia morskiego,ugotowaemjaja,ktre tego dnia byy moim pokarmem,poniewa ile monoci,wszelkimi sposobami chciaem ywno moj oszczdza.Przepdziem t noc pod ska,gdzie nasawszy wrzosu spaem dosy dobrze. Nazajutrz udaem si do drugiej wyspy,stamtd do trzeciej i do czwartej,czasem uywajc wiosa,czasem agla.Lecz ebym mego czytelnika nie nudzi,powiem mu tylko,i dnia pitego zawinem do ostatniej wyspy,ktra leaa na poudniowy wschd od poprzedniej. Byaona dalej,ni mi si zdawao,i ledwiem mg do niej w pi godzin dopyn.Musiaem j naokoo objecha,nimznalazem miejsce,w ktrym by mona zawin do ldu. Wysiadszy w maej zatoce,trzy razy od mego czna szerszej,znalazem,e caa wyspa bya ska,tylko gdzieniegdzie znajdoway si miejsca,na ktrych rosa trawa i zioa arcywonne. Wziem troch ywnoci i nieco posiliwszy si,reszt zoyem w jednej z jaski,ktrych tam byo dosy.Nazbieraem jaj,narwaem sitowia morskiego i zi suchych,aby nazajutrz roznieciwszy ogie ugotowa jaja,gdy miaem przy sobie krzesiwo,hubk i szko palce. Przepdziem noc ca w jaskini,gdzie zoyem moj ywno,i spaem na tych zioach, ktre na ogie byy przygotowane.Mao spaem,bdc bardziej jeszcze niespokojny ni utrudzony.Uwaaem,e niepodobna byo nieumrze w tak ndznym miejscu i e najndzniejszy koniec mnie czeka.Tak zostaem tymi mylami skoatany,e mi nawet wstawa byo ciko;nim przyszedszy do si wyszedem z jaskini,ju byo blisko poudnia.Czas by pikny,a soce tak dogrzewao,e musiaem twarz odwrci. Ale nagle zachmurzyo si,innym jednak sposobem,ni kiedy soce za chmur zajdzie. Spojrzaem na soce i zobaczyem jak wielk machin nieprzezroczyst midzy mn i socem,ktra,zdao mi si,w t i ow stron si ruszaa.Machina ta,zawieszona na jakie mil dwie w grze,zasaniaa mi soce przez sze lub siedem minut.Nie spostrzegem jednak,aeby powietrze byo zimniejsze i niebo ciemniejsze,ni gdybym si znajdowa w cieniu wielkiej gry.Gdy ta t sze tysicy d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{`Pe Na ]cbcc(cdT73machina spucia si bliej ku miejscu,gdziestaem,zdaa mi si by z materii twardej,z gadkim i paskim spodem,ktry przez odbijajce od niego z morza promienie soneczne przepysznie si wieci.Zatrzymaem si na jednym wzgrku,o jakie dwiecie krokw od brzegu,i widziaem,e si ta machina rwnolegle do mnie spuszczaa i jakby na mil zbliya.Nawczas wziwszy teleskop postrzegem mnstwo ludzi uwijajcych sipo jej spadzistych brzegach,nie mogem jednak dostrzec,co by robili. Przyrodzona mio ycia wzniecia w sercu moim niejakie uczucia radoci i nadziei,e przypadek ten wyratuje mnie moe z tak smutnego pooenia.Ale trudno,eby czytelnik poj,w jakie wpadem podziwianie widzc wysp napowietrzn,zamieszkan przez ludzi,ktrzy (jak si zdawao)mog ni w gr lub na d kierowa i podug upodobania swego jedzi ni w powietrzu.Lecz nie znajdujc si nawczas w stanie filozofowania nad tym tak dziwnym przypadkiem,uwaaem tylko,w ktr stron obrci si ta wyspa,poniewa zdao mi si,e si w biegu przez niejaki czas zatrzymaa. Niedugo potem zacza si zblia ku mnie,e ju dobrze widzi aem na niej gankii gdzieniegdzie schody dla komunikacji jednych z drugimi.Na najniszym ganku widziaem wielu ludzi owicych wdk ptaki,drugich za,co si na to patrzyli.Dawaem im znaki czapk (kapeluszmj ju dawno by zuyty),powiewaem chustk,a gdy si jeszcze bardziej zbliyli,woaem ze wszystkich si i postrzegem,e na brzeg naprzeciwko mniemnstwo ludu wylego.Poznaem po nich,e mnie postrzegli,chocia nic mi nie odpowiadali.Ujrzaem nawczas piciu lub szeciu ludzi szybko idcych ku wierzchokowi wyspy i pomylaem,e wysano ich do jakiej osoby majcej zwierzchno,dla wzicia od niej rozkazu,co w tej okolicznoci uczyni. Powiksza si tum ludu,a w mniej jak pgodziny wyspa tak si zbliya,e najniszyganek by nie dalej ode mnie nad sto krokw.Wtenczas zaczem w rnych postaciach okazywa najwysze proby z najwiksz unionoci i pokor,ale adnej odpowiedzi nie odebraem.Ci,co byli najbliej mnie,sdzc z ich odzienia,zdawalisi by osobami znakomitymi.Rozmawiali ze sob powanie,czsto na mnie spogldajc. Na koniec jeden z nich odezwa si do mniejzykiem gadkim,jasnym i bardzo przyjemnym,ktrego brzmienie byo do woskiego podobne.Ja te odpowiedziaem po wosku,mylc,e gos i ton jzyka tegomilszy ich uszom bdzie ni jakikolwiek inny. Chocia to wszystko byo daremne,bo zrozumie si wcale nie moglimy,poznano jednak,e w nieszczliwym znajduj si pooeniu,i dano mi znak,ebym zstpi ze skay i szed ku brzegowi,co natychmiast uczyniem,a wtenczas gdy si wyspa zniya do odpowiedniej wysokoci,z najniszego ganku spuszczono acuch z przywizanym na kocu krzesekiem,na ktrym usiadszy,w jednej chwili za pomoc kafara zostaem na wysp wycignity. ROZDZIA DRUGI Charakter Lapucjanw.Ich wiadomoci.Krl idwr jego.Przyjcie Gulliwera.Boja i niespokojno mieszkacw.Charakter Lapucjanek. Zaraz po moim przybyciu na wysp -ktra zwaa si Laputa -tum ludu otoczy mnie naokoo (ci,co stali bliej,zdali mi si wyszego stanu),przypatrujc mi si z podziwieniem, ktre i ja razem z nimi dzieliem,bo nigdy jeszcze nie widziaem ludzi tak osobliwych w swojej postaci,odzieniu i obyczajach.Gowy mieli zwieszone raz na praw,drugi raz na lew stron.Jednym okiem patrzyli w niebo,drugim ku ziemi.Suknie ich byy upstrzone niezliczonymi figurami soca,gwiazd,ksiyca,pomidzy ktrymi znajdoway si skrzypce,flety, arfy,gitary,lutnie i wiele innych instrumentw muzycznych nie znanych w Europie.Widziaem naokoo nich wiele sug trzymajcych w rkach przywizane do krtkich kijw pcherze, w ktrych byo nieco grochu i kamykw maych,jak si pniej dowiedziaem.Coraz tymi pcherzami bili po uszach i po ustach tych,przy ktrych stali,i nie mogem z pocztku przyczyny tego zgadn.Mieszkacy tej wyspy zdali mi si by tak roztargnieni i pogreni w tak gbokim zamyleniu,i nie mogli ani mwi,ani uwaa,co drudzy do nich mwi,bez pomocy tych trzaskajcych pcherzy,ktrymi ich dla ocucenia bito albo po ustach,albo po uszach.Dlatego osoby majtniejsze utrzymyway czowieka,ktryim suy za budziciela,w ich jzyku zwanego climenole,bez ktrego z domu nie wychodziy.Do powinnoci takiego budzicielanaleao,gdy si dwie lub trzy osoby znajdoway razem,uderza zrcznie po ustach tego,ktry mia mwi,a potem po uszach tych,co maj sysze.On zawsze,kiedykolwiek jego pan wychodzi,szed przy nim i lekko go uderza po oczach,bo inaczej przez swoje gbokie zamylenie chlebodawca jego mgby wpa w jak przepa,uderzy o sup gow,roztrca na ulicy przechodzcych lub przez tyche zosta wtrcony w rynsztok. Te uwagi byy niezbdnie potrzebne,aby nie zostawi czytelnika w zdumieniu,w jakim jasi z przyczyny dziwnego postpowania tych ludzi znalazem.Kiedy mnie na szczyt wyspy do paacu krlewskiego prowadzono,przewodnicy moi zapominali czsto,co mieli czyni,i zostawiali mnie samemu sobie,a ich budziciel obudzi;ani posta moja,ani krzyki mniej roztargnionego od nich ludu nie sprawiay na nich najmniejszego wraenia. Nareszcie wprowadzono mnie do krlewskiego paacu,gdzie widziaem Jego Krlewsk Mo na tronie,w otoczeniu osbpierwszej godnoci.Przed tronem sta wielki st zastawiony globami,sferami i rnymi innymi instrumentami matematycznymi.Krl nie postrzeg mnie,gdy wszedem,chocia tum przybyy ze mn wielkiego haasu narobi.By zajty nawczas dochodzeniem do rozwizania jakiego problemu i musielimy sta przed nim ca godzin,nim swoj operacj skoczy.Mia przy sobie dwch paziw trzymajcych w rku pcherze.Jeden z paziw,gdy Jego Krlewska Mo zakoczyrobot,uderzy go pcherzem agodnie i unienie po ustach,a drugi po uchu prawym.Nawczas Krl porwa si jakby zesnu i spojrzawszy na mnie i na otaczajcych mnie ludzi,przypomnia sobie,co mu niedawno powiedziano o moim przybyciu.Rzek do mnie sw kilka i natychmiast mody czowiek uzbrojony pcherzem zbliy si do mnie i po prawym uchu uderzy.Aleja daem pozna,e fatyga ta wzgldem mnie nie bya potrzebna,przezco Krl i dwr jego najgorsze o moim rozumie powzili mniemanie.Krl rne czyni zapytania,na ktre odpowiadaem wewszystkich,jakie tylko umiaem,jzykach,lecz gdy widziano,e ani zrozumie,ani zrozumiany by nie mog,zaprowadzono mnie do jednego pokojuw paacu i dwch sucych dano mi do usug,gdy monarcha ten odznacza si wielk gocinnoci.Cztery osoby znaczne,ktre widziaem blisko osoby krlewskiej,uczyniy mi honor usiadszy dostou wraz ze mn.Mielimy kady z nas dwa dania,po trzy potrawy.Pierwsze danie skadao si z opatki skopowej wyrnitejw rwnoboczny triangu,ze sztuki misa w ksztacie romboidu i z puddingu w ksztaciecykloidu.Na drugie dano dwie kaczki podobne dwom skrzypcom, kiszki i kiebasy,ktre si wydaway jak flety i oboje,i mostek cielcy,majcy ksztat arfy.Chleb,ktry nam dawano do stou,by pokrojony w stoki,cylindry,rwnolegobokiiinne matematyczne figury.Podczas obiadu pozwoliem sobie spyta si o nazwy wielu rzeczy w jzyku krajowym i znakomici moi towarzysze byli askawi odpowiada mi przy pomocy swoich budzicieli,w mniemaniu zapewne,e bd podziwia ich zdolnoci i talenta nadzwyczajne,jeeli potrafi rozmawia z nimi.Niedugo potem byem w stanie da chleba,wina i innych rzeczy potrzebnych. Po obiedzie towarzysze moi odeszli;przyszed do mnie jeden czowiek od Krla z pirem, inkaustem,papierem i trzema lub czterema ksigami,dajc mi pozna,i mia rozkaz nauczenia mnie jzyka.Bawiem z nim prawie cztery godziny,przez ktre na jednej kolumnie napisaem wiele sw,a na drugiej,naprzeciwko,ich tumaczenie.Nauczy mnie te na pami wielu krtkich zwrotw,ktrych sens da mi pozna kac czyni przede mn swojemu sucemu to,co one znaczyy,a wic siada,wstawa,kania si,chodzi i tak dalej,a ja zapisywaem kady zwrot.Potem mj nauczyciel pokaza mi w ksice wyobraenia soca,ksiyca,gwiazd,zodiaku,rwnika i k biegunowych,mwic mi ich nazwy,a take wszystkie gatunki instrumentw muzycznych,powiadajc,jak si ktry waciwie nazywa,i grajc na nich po kolei,abym ich sztuk wyrozumia.Gdy swoj lekcj skoczy,uoyem ze sw, ktrych si nauczyem,bardzo pikny may dykcjonarz i w krtkim czasie,dziki szczliwej mojej pamici,nauczyem si jako tako lapucjaskiego jzyka. Wyraz,ktry jako latajca lub unoszca si wyspa tumacz,brzmi w oryginale Laputa. Prawdziwej etymologii tego wyrazu doj nie mogem.Lap znaczyo w dawnym i wyszym ju z uycia jzyku -wysoko,a untuch -rzdca,z tych dwch wic wyrazwzrobio si przez faszywe wymawianie:Laputa zamiast Lapuntuch.To wywodzenie,jako zbyt nacigane,nie bardzo mi si podobao.Omieliem si wic przedoy uczonym inne przeze mnie wynalezione,to jest,e Laputa pochodzi z lap outed;lap znaczy -lnienie si promieni sonecznych na morzu,outed -skrzydo.Nie chc nikomu mojego wywodzenia narzuca,podaj je tylko pod sd rozumnego czytelnika. Ci,ktrym mnie Krl powierzy,widzc,e bardzo le jestem ubrany,przysali mi krawca dla wzicia miary do nowego stroju.Krawcy w tym kraju inaczej sprawuj kunszt swj nieli w Europie.Ten naprzd zmierzy wysoko moj kwadrantem,potem wzi miar mojej obszernoci lini i cyrklem tudzie proporcje wszystkich moich czonkw i na papierze pokalkulowawszy przynis mi po szeciu dniach suknie bardzo le zrobione.Ekskuzowa mi si, e nieszczciem pomyli si w rachowaniu.Ku mojemu pocieszeniu widziaem,e takie przypadki czsto si zdarzay i nikt na to nie zwaa. Dla braku przyzwoitej odziey i z powodu maej saboci nie mogem przez kilka dni wychodzi.Powikszy si przez to mj dykcjonarz i jakem znowu pierwszy raz uda si do dworu,potrafiem ju odpowiada na niektre zapytania krlewskie. Krl Jegomo kaza ruszy wysp swoj na pnocny wschd,a potem na wschd,i zatrzyma si w grze ponad miastem Lagado,ktre jest stolic caego krlestwa na ldzie staym.Bya ona odlega o jakie dziewidziesit mil,a podr nasza trwaa cztery i p dnia. Ruch wyspy w powietrzu nie sprawi mi najmniejszej przykroci.Nastpnego dnia,koo jedenastejw poudnie.Krl w otoczeniu szlachty,dworzan i znaczniejszych osb gra przez trzy godziny bez przerwy na przygotowanych dla nich umylnie instrumentach muzycznych. Byem zupenie oguszony haasem i nie mogem odgadn,w jakim to dzieje si celu,a dowiedziaem si wszystkiego od mego nauczyciela.Powiedzia mi,e mieszkacy tej wyspy maj uszy dostosowane do muzyki sfer,ktra gra w okrelonym czasie,a dwr by obowizany w niej uczestniczy,kady na instrumencie,na jakim gra najlepiej. W czasie naszej podry do Lagado Krl Jegomo rozkaza,aby wyspa zatrzymywaa si ponad wieloma miastami imiasteczkami dla przyjmowania prb od jego poddanych.W tym celu spuszczono wiele sznurkw z uwizanym na kocu oowiem,aeby lud do tych sznurkw przywizywa swoje supliki,ktre potem cignione i ktre na powietrzu wyglday jak skrawki papieru przywizane przez uczniw do ogona latawca.Podobnym sposobem otrzymywalimy z dou wino i ywno. Wiadomoci,ktre miaem w nauce matematycznej,wielce mi dopomogy do pojcia ich sposobu mwienia i rozumienia wyrazw,ktrych najwicej brali z matematyki i muzyki,a ja troch i na muzyce si znam.Wszystko wyraaj w liniach i figurach,nawet grzecznoci ich s geometryczne.Jeeli na przykad chcieli wychwala pikno ktrej panienki lub jakiego zwierzcia,porwnywali je do rwnolegobokw,cyrkuw,pglobw,elip- s i innych figur geometrycznych,lub te posugiwali si sownictwem muzycznym,ktre zbdnie byoby tu przytacza.Widziaem w kuchniach krlewskich rne rodzaje instrumentw matematycznych i muzycznych;podug ich figur kraj misiwa na st krlewski przeznaczone. Domy u nich s bardzo le pobudowane,ciany nie s nigdy stawiane pod ktem prostym, a to z tej przyczyny,ew tym kraju geometri praktyczn maj w pogardzie jako rzecz mechaniczn i pod.Unich matematyk jest dla gbokiego mylenia,a nie dla publicznego poytku.Projekty,ktre daj rzemielnikom,s zbyt zawie i niezrozumiae,aby mogy by dokadnie wykonywane,std pochodz niezliczone bdy,lubo w uywaniu linii,owka i cyrkla s bardzo biegli.Nie widziaem nigdy narodutak durnego,tak gupiego,tak nieroztropnego we wszystkich czynnociachzwyczajnych,poza matematyk i muzyk.S to jeszcze prcz tego najgorsi na wiecie mdrkowie,zawsze gotowi przeczy,lubo niewtedy,kiedy przypadkiem myl dobrze,ale to im si rzadko przytrafia.Nie znaj,co to jest imaginacja,wynalazek,dowcip,i nawet nie maj sw w swoim jzyku,ktre by te rzeczy wyobraay,bo wszystkie myli zajte maj dwiema naukami,o ktrych wspomniaem. Wielu z nich,osobliwie zatapiajcych si w astronomii,wpada w astrologi,cho z tym si publicznie ogasza nie mie,a co dziwniejsza rzecz,postrzeg em w nich skonno do polityki i wielk ciekawo do gazet.Nieustannie rozmawiali o sprawach publicznych i bez ogrdek wyraali swoje zdania o interesach stanu,kcc si namitnie o kady szczeg rnych opinii politycznych.Postrzegem ten sam charakter i w naszych matematykach europejskich, chocia nigdy nie mogem znale najmniejszego zwizku midzy matematyk i polityk; myl moe,e jako najmniejsze koo ma tyle gradusw,ile i najwiksze,tak ten,kto umie porusza globem,moe rwnie atwo i rzdzi wiatem.Ale czy nie jest to przywar raczej wrodzon wszystkim ludziom,ktrzy pospolicie lubi mwi i zdania swoje dawao tym,co najmniej rozumiej? Nard ten zawsze zostawa w niespokojnoci i bojani,a co innych ludzi nigdy nie niepokoi,u nich jest pobudk do nieustannej trwogi i strachu.Niespokojno ta bierze si std,e lkaj si odmiany cia niebieskich,na przykad eby ziemia przez ustawiczne zblianie si soca nie zostaa na koniec jego pomieniem pochonita,eby to wiato natury powoli nie zasklepio si swoj pian i nagle nie zgaso dla ludzi.Boj si,e jeli ziemia ledwie usza szczliwie pierwszej komecie,ktra j niezawodnie moga zniszczy,nie ujdzie przed drug, ktra ma si pokaza podug ich rachuby za lat trzydzieci i jeden,i w zblieniu swym do soca przyjmie od niego gorco dziesitysicy razy wiksz nieli rozpalone do czerwonoci elazo,a oddalajc si od soca rozpostrze pomienisty ogon sto tysicy i czternacie mil majcy,przez ktry gdyby ziemia przesza nawet w odlegoci stu tysicy mil od jdra, czyli ciaa komety,zostanie spalona i obrcona wperzyn.Boj si jeszcze,eby soce, ustawicznie rozpraszajc promienie swoje na wszystkie strony i nie majc znikd zasilenia, nie wyniszczyo si na koniec i caej swej istoty nie utracio,co oznaczaoby koniec ycia na ziemi i innych planetach pobierajcych wiato ze soca.Oto s zwyczajne bojanie i strachy,ktre im spa nie daj i wszystkichich uciech pozbawiaj,a dlatego,skoro si tylko z rana z sob spotkaj,zaraz jedni oddrugich dowiaduj si o socu,jak si ma iw jakim stanie zaszo i wzeszo,oraz jakies nadzieje uniknicia zbliajcej si komety.W rozmowy takie wdaj si z tym samym zapaem co chopcy,ktrzy suchaj apczywie okropnych opowiada oduchach i potem boj si pooy do ka. Kobiety na tej wyspie s arcyywe,za nic maj swoich mw,a bardzo lubi cudzoziemcw,ktrych zawsze znaczna liczba przybywa na dwr z kontynentu dla zaatwiania interesw wasnych jako te rnych korporacji z miast staego ldu.Lapucjanie nie powaaj ich wcale,bo nie posiadaj adnych znamienitych zdolnoci umysowych.Zwyczaj jest take,e damy znamienitsze obieraj sobie gachw midzy cudzoziemcami,a co gorsza,e si z nimi bawi bez adnej przeszkody,z wszelkim bezpieczestwem,boj gry.Gdy ta t sze tysicy d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAeP|:fBcgch& *i,hcj:!ich mowie tak s zatopieni w swoich mylach geometrycznych,e si drudzy pieszcz z ich onami w ich przytomnoci, a oni tego nie postrzegaj,jeeli tylko maj przed sob papier i instrument w rku,a budziciel z pcherzem przypadkiem si oddali. Kobiety i panny bardzo s niekontente,e natej wyspie jak na wygnaniu zostaj,chocia to jest miejsce najrozkoszniejsze na wiecie i cho yj tam w bogactwach i wspaniaoci. Mog wszdy,gdzie tylko chc,bywa na wyspie,ale rade by z duszy wczy si po wiecie,bywa w miecie stoecznym,dokd nie wolno im i bez krlewskiego pozwolenia,ktre nieatwo otrzymuj,poniewa nieraz dowiadczyli mowie,e trudno je stamtd wycign.Syszaem,i jedna wielka pani ode dworu,poszedszy za pierwszego ministra,czowieka urodziwego i w caym krlestwie najbogatszego,ktry j pasjami kocha i w najwspanialszym paacu na wyspie trzyma,gdy si dostaa do Lagado pod pozorem ratowania swego zdrowia,zostawaa tam skrycie przez wielemiesicy,a Krl posa jej szuka.Znaleziono j w stanie opakanym w jednej lichej karczmie.Pozastawiaa wszystkie swoje suknie na utrzymywanie jednego brzydkiego i starego lokaja,ktry j bi co dzie.Wzito j od niego mimo jej chci.I chocia m przyj j ze wszelk dobroci,nie wyrzuca jej tego postpku, owszem,wszelkimi j ujmowa grzecznociami,jednakowo znowu wkrtce ucieka,zabraw- szy wszystkie swoje klejnoty,i posza szuka zacnego swego gacha;od tego czasu adnej ju o niej wiadomoci nie byo.Moe czytelnik wemie to za histori europejsk albo za angielsk,ale ja go prosz,eby zway,i dziwactwa kobiece nie s ograniczone do jednego tylko kraju albo klimatu,ale wszdys te same. Po jakim miesicu znaczne zrobiem postpy w jzyku krajowym i mogem odpowiada na pytania Krla,kiedy przypuszczony zostaem do audiencji.Jego Krlewska Mo nie by wcale ciekaw pozna praw,historii,form rzdw,religii i obyczajw tych krajw,ktre widziaem;wszystkie jego pytania ograniczay si do matematyki.Moich odpowiedzi sucha z najwiksz obojtnoci i wzgard,chocia budziciele cigle go uderzali pcherzami. ROZDZIA TRZECI Fenomen przez nowsz filozofi i astronomi rozwizany.Lapucjanie s wielcyastronomowie.Jakim sposobem Krl poskramia bunty. Prosiem Jego Krlewsk Mo o pozwolenie obejrzenia osobliwoci wyspy jego.Pozwoli i da jednego z dworzan,aby by mi przewodnikiem.Chciaem najbardziej wiedzie,jaki to sekret,naturalny czy te przez dowcip ludzki wynaleziony,by zasadporuszania si wyspy w rne strony,o czym czytelnikowi memu dokadne i filozoficzne zdam sprawozdanie.Wyspa latajca jest zupenie okrga.Jej rednica wynosi cztery tysice czterysta osiemnacie prtw,to jest okoo czterech i p mili,a zatem zawiera w sobie prawie dziesi tysicy morgw.Gbokoci ma prtw sto pidziesit.Grunt tej wyspy,czyli spd jaki si wydaje patrzcymz dou,ma ksztat szerokiego diamentu,pasko i rwno szlifowanego,wznoszcego si ku grze na wysoko stu prtw.Powyej niego znajduje si wiele kruszcw podug zwyczajnego porzdku uoonych,a na samym wierzchu jest ziemia urodzajna gruboci na stp dziesi lub dwanacie.Pochyo czci oklnych ku rodkowi wyspy jest naturaln przyczyn,e wszystkie spadajce deszcze i rosy ciekaj maymi strumykami ku rodkowi w cztery wielkie doy,po p mili okrgu majce,a o dwiecie krokw od samego rodka wyspy odlege.Woda zbierajca si w nich paruje przez upay soca,co zapobiega wylewom.Nadto,jako jest w mocy monarchy wznie si wysp swoj ponad chmury,gdy chce,moe przeszkodzi padaniu deszczw i rosy,zwaszcza,e oboki nie mog,podug mniemania wszystkich naturalistw,wzniesi wyej nad dwie mile od ziemi;przynajmniej w tym kraju takie zrobiono postrzeenia.W samym rodku wyspy jest dziura o rednicy prawie dwudziestu piciu prtw,przez ktr astronomowie spuszczaj si do obszernej jaskini,z tej przyczyny Flandona Gagnole,czyli Jaskini Astronomw zwanej.Znajduje si ona na gbokoci pidziesiciu prtw.W tej jaskini pali si nieustannie dwadziecia lamp,ktrych pomienie, odbijajc si od diamentu,wielkim wszystkie strony napeniaj wiatem.Miejsce to ozdobione jest sekstantami,kwadrantami,teleskopami,astr- olabiami i innymi astronomicznymi instrumentami,ale najwiksz osobliwoci,od ktrej los caej wyspy zaley,jest niezmiernej wielkoci magnesowy kamie w ksztacie czenka tkackiego zrobiony.Dugoci ma prtw trzy,a gruboci,gdzie jest najwiksza,ma ptora prta.Ten magnes osadzony jest na osi diamentowej,przechodzcej przez jego rodek w tak cisej rwnowadze,e najsabsza rka moe go bardzo atwo obraca.Otacza go cylinder diamentowy na cztery stopy gboki i na tyle gruby,we rodku wydrony,majcy rednicy prtw sze,pooony horyzontalnie na omiu supach diamentowych,kady o trzech prtach wysokoci.W rodku tego cylindra s due dziury czopowe,gbokie na dwanacie cali,w ktre wchodz koce osi iobracaj si jak potrzeba. adna sia nie zdoa tej maszyny poruszy,gdy cylinder i supy,na ktrych ley,s jedn caoci z diamentem,ktry stanowi grunt caej wyspy.Przez ten oto magnes wyspa idzie do gry,na d,i jak tylko potrzeba,z jednego miejsca na drugie.Wzgldem bowiem tej czci ziemi,naktrej monarcha panuje,magnes ma jedn stron,ktra zawiera moc odpychania. Jeli magnes obrci prosto ku ziemi stronprzycigajc,wyspa spuszcza si na d,gdy obrci stron odpychajc ku teje ziemi,wyspa idzie do gry,gdy za kamie obrc ukono,wyspa idzie ukono,poniewa w tym magnesie moc sprawuje swj skutek lini rwnoleg do swego pooenia.Przez ukone pooenie magnesu wyspa dociera do rnych czci pastwa monarchy tego. Dla janiejszego wyobraenia sobie tego,niech A-B bdzie lini przez cay kraj Balnibarbi prowadzon,C -D magnesem,ktrego przycigajcy koniec jest w C,odpychajcy -w D. Skoro magnes ustawiony jest w kierunku C -D,odpychajcym kocem na d,natenczas wyspa porusza si do D.Znajdujc si w D magnesowi daj kierunek,aeby przycigajcy koniec by w E,i wyspa udajesi tame.Jeeli magnes jest w linii E -F z odpychajcym kocem w d,wyspa podnosisi do F,a obrciwszy koniec przycigajcy do G wyspa porusza si do G i od G do H,jeeli odpychajcy koniec na d si obraca.Tym sposobem odmieniajc pooeniemagnesu mona w kierunku ukonym spuszcza i podnosi wysp (ukono pooenia jest nieznaczna),i do wszystkich czci pastwa j transportowa. Trzeba wiedzie,e ta wyspa nie moe si za obrb krlestwa,pooonego pod ni,oddali ani podnosi wyej nad cztery mile.Astronomowie,ktrzy mnstwo ksiek o tym magnesie pisali,objaniaj to takim sposobem:sia magnesowa rozciga si tylko na cztery mile, minera za,dziaajcy na magnes i lecy w onie ziemi i w morzu nie dalej jak trzy mile od brzegu,nie znajduje si na caej ziemi,ale tylko w tym pastwie,dlatego byo bardzo atw rzecz podbi kady kraj w obrbie magnesu lecy. Jeeli magnes w rwnolegej z horyzontem znajduje si linii,natenczas wyspa staje,bo jeden koniec cignie na d,drugi odpycha,wic siy znosz si i adne nie moe nastpi poruszenie. Kamienia magnesowego pilnuj niektrzy astronomowie i kieruj nim podug rozkazw krlewskich.Najwiksz cz ycia swego przepdzaj na obserwacji nieba i maj teleskopy nierwnie lepsze od naszych.Lubo ich teleskopy tylko na trzy stopy s dugie,powikszaj jednak wicej anieli nasze,sto stp dugoci majce,i daleko wyraziciej pokazuj gwiazdy. Przez to zrobili odkrycia daleko waniejsze nieli nasi europejscy astronomowie.Odkryli dziesi tysicy gwiazd nieruchomych,gdy tymczasem my znamy zaledwie trzeci cz tej liczby.Odkryli dwa trabanty Marsa,z ktrych bliszy odlegy jest od swej planety o trzy jego rednice,a dalszy o pi rednic.Pierwszy obraca si w przecigu dziesiciu,drugi w przecigu dwudziestu jednej i p godziny koo Marsa,tak e kwadraty ich periodycznych obrotw maj si do siebie jak szeciany ich odlegoci od Marsa,z czego wnosi trzeba,e podlegaj tym samym prawom cikoci jak inne ciaa niebieskie.S oni take szczliwi,e postrzegli komet rnych dziewidziesit trzy i pokalkulowali ich obrt z dokadnoci zazdroci godn.Jeeli to jest prawda,a utrzymuj to z najwiksz pewnoci,naleaoby sobie yczy,aby ich postrzeenia podane zostay do wiadomocipublicznej,przez co teoria o kometach,ktrawielce jest niedostateczna i uomna,do rwnej by przysza doskonaoci jak inne dziay astronomii. Krl byby najbardziej absolutnym na wiecie monarch,gdyby do poddania si zupenie swojej woli mg ministrw nakoni,ale ci maj swoje dobra na ziemi iuwaajc,e krlw aska jest niestaa,strzeg si szkodzi sobie samym,uciskajc swoich ziomkw.Jeeli ktre miasto zbuntuje si,podzieli si na walczce stronnictwa polityczne lub nie chce paci podatkw,Krl ma dwa sposoby poskromienia.Pierwszym i bardziej umiarkowanym jest zatrzymanie wyspy nad miastem zbuntowanym i jego okolic,przez co kraj pozbawiony zostaje soca i rosy,co mieszkacw o gd i chorob przyprawia.Jeeli zbrodnia mieszkacw nasurowsz zasuguje kar.Krl kae ze swejwyspy rzuca na nich kamienie wielkie,przed ktrymi musz kry si w lochach i piwnicach,a domy ich zostaj potuczone i zburzone. Jeeli trwaj w swojej zacitoci i rokoszu,nawczas Krl uywa ostatniego rodka:kae spuci na nich z gry wysp i tym sposobem cae miasto i wszyscy mieszkacy zgruchotani zostaj.Wszelako rzadko kiedy Krl chwyta si tego strasznego rodka,ktrego nie miej doradza ministrowie z obawy,e takowy gwatowny postpek podaby ich w nienawi narodu i szkodziby im samym,ktrzy maj dobra na ziemi..Wyspa bowiem do samego Krla naley. Jest jeszcze waniejsza przyczyna,dla ktrej krlowie tego pastwa rzadko kiedy chc uywa tego ostatniego ukarania,wyjwszy tylko przypadek nieuchronnej potrzeby.Jeeli miasto zbuntowane stao przy jakich wysokich skaach (gdy w tym kraju wiele jest ska przy wielkich miastach,ktre umylnie midzy skaami budowano dla uchronienia si przed gniewem krlw)albo gdyby miaowiele wie i piramid kamiennych,wyspa krlewska,mimo e na jednym diamencie gruboci stu prtw pooona,przez swoje spadnienie mogaby si skruszy albo pkn od ognia i rozbijanych domw,jak tosi czsto naszym kominom zdarza,chocia s z elaza i kamieni zrobione.Lud zna to wszystko i wie,jak daleko moe posun swj opr,kiedy wolno i majtek s zagroone.A tak,cho Jego Krlewska Mo w najwikszym jest gniewie,kae powoli spuszcza wysp swoj,pod pozorem,jak mwi,eby nie ucisn ludu swego;w gruncie jednak boi si,eby o wiee wyspa si jego nie roztrcia. W takowym przypadku filozofowie sdz,emagnes nie mgby jej wicej utrzymywa imusiaaby upa. Wedug prawa obowizujcego w pastwie Krlowi i jego dwm starszym synom wzbronione jest opuszcza wysp;tyczy to take i Krlowej,jak dugo jeszcze dzieci rodzi moe. ROZDZIA CZWARTY Gulliwer opuszcza wysp Laput i zstpuje do kraju Balnibarbw.Jego przybycie do stoecznego miasta.Opisanie tego miasta i okolicy.Jeden wielki pan przyjmuje z dobroci Gulliwera.Rozmowa Gulliwera z tympanem. Chocia nie mog powiedzie,e si ze mn le na tej wyspie obchodzono,przy tym wszystkim zdawao mi si,em nieco by zaniedbany i wzgardzony.Monarcha i nard byli tylko ciekawi matematyki i muzyki,a ja w tym gatunku umiejtnoci daleko byem po nich i prawd mwic,suszn mieli przyczyn niewiele dba o mnie.Z drugiej strony,zobaczywszy na tej wyspie wszystkie ciekawoci,miaem wielk ch wyjcia z niej,przykrzc sobie niewypowiedzianie y midzy tymi obywatelami powietrznymi. To prawda,e oni celuj w umiejtnociach,ktre ja wielce szanuj i jakiekolwiek ich mam pocztki,ale tak s zanurzeni w swoich mylach,e nigdy mi sinie przytrafio znajdowa si w towarzystwie tak smutnym.Bawiem si jedynie z ich onami,z rzemielnikami, z budzicielami i z paziami krlewskimi,co jeszcze bardziej powikszyo ich ku mnie wzgard.Lecz w rzeczy samej mogeme postpowa inaczej?Z tymi tyl ko mogem obcowa,byli to jedyni,od ktrych mona byo dosta rozsdn odpowied. Przez pilne uczenie si dosignem swej doskonaoci w jzyku krajowym,lecz nudzio mnie zostawa duej w miejscu,gdzie tak mao si mn zajmowano.Postanowiem wic opuci je przy pierwszej sposobnoci. Znajdowa si na dworze pan jeden wielki,krewny krlewski,i przez to jedynie szanowany,bo oglnie miano go za czowieka nieuka i gupiego.Wielkie krajowi wywiadczy usugi,mia znakomite zdolnoci wrodzone,by bardzo wyksztacony,poczciwy i kochajcy swj honor,ale wcale nie mia ucha do muzyki i bardzo faszywe bra klawisze.W dodatku najatwiejszych wzorw matematycznych nigdy nie mg poj.Ten pan okaza mi tysiczne dowody dobroci.Czsto mnie odwiedza,chcc dowiedzie si o int eresach Europy i nauczy si obyczajw,zwyczajw,praw,umiejtnoci rnych narodw,midzy ktrymi bawiem. Sucha mnie zawsze z wielk pilnoci i bardzo pikne na to wszystko,co mu opowiadaem, dawa uwagi.Dwch budzicielitrzyma tylko dla zwyczaju,ale ich nigdy niezatrudnia, prcz na dworze i na wizytach ceremonialnych,a gdymy byli sam na sam,zawsze kaza im wychodzi. Prosiem pana tego,eby si wstawi za mn do Krla Jegomoci o pozwolenie opuszczenia wyspy,na co zezwoli z wielkimalem,jak mi sam przez dobro swoj wyzna.Wiele mi te bardzo korzystnych robi propozycji,ktrych nie przyjem,owiadczajc mu za jego askawe serce najyczliwsz wdziczno. Szesnastego lutego poegnaem Krla,ktry da mi prezent wartoci dwustu funtw szterlingw,mj protektor rwnie tyle mi podarowa,wraz z listem polecajcym do jednego pana, swego przyjaciela mieszkajcego w Lagado,stolicy Balnibarbw.Natenczas,gdy wyspa zatrzymaa si nad jedn gr,o dwie mile odleg,spuciem si z ostatniego ganku wyspy tyme samym sposobem,jakim mnie na ni wcigniono. Ziemia pozostajca pod panowaniem Krla Wyspy Latajcej nazywa si Balnibarbi,a stolica jej,jak powiedziaem,zowie si Lagado.Naprzd uczuem wielkie ukontentowanie,em si nie znajdowa w powietrzu,ale na ziemi;szedem do miasta bez wszelkiej bojani i niespokojnoci,bdcodziany jak tamtejsi mieszkacy i umiejc dosy jzyk krajowy.Znalazem zaraz mieszkanie osoby,ktrej byem polecony,oddaem list od owego wielkiego pana i bardzo dobrze byem przyjty.By tojeden z najznaczniejszych obywateli Balnibarbw,a nazywa si Munodi.Da mi u siebie pokj pikny,gdzie przez cae moje w tym kraju bawienie mieszkaem ze wszelkimi wygodami. Nazajutrz rano po moim przybyciu Munodi wzi mnie do swojej karety,abym si przypatrzy miastu,ktre wielkie jest jak poowa Londynu,cho domy s dziwnie budowane i po wikszej czci si wal.Lud,w achmanach,chodzi po ulicach krokiem szybkim,z twarz dzik i oczami wytrzeszczonymi.Przejechawszy przez jedn bram miejsk,wyjechalimy w pole omil trzy,gdzie zobaczyem wielk liczb rolnikw,uprawiajcych ziemi rnymi narzdziami,ale nie mogem si domyli,cooni robili,poniewa nigdzie nie widziaem anizb,ani trawy,cho grunt zdawa si wyborny.Prosiem mego przewodnika,eby mnie chcia objani,czym si tyle gw i rk w miecie i na polu trudni,kiedy nie wida adnego ich roboty skutku.Nigdzie bowiem nie widziaem ani ziemi tak le uprawnej,ani domw w tak zym stanie i tak wniwecz obrconych,ani ludu tak ubogiego i ndznego. Pan Munodi przez wiele lat by gubernatorem w Lagado,lecz przez podstpy ministrw zosta zoony z urzdu z powodu niezdatnoci.Z tym wszystkim powaa go Krl jako czowieka majcego chci dobre,cho mocno ograniczonego.Gdy tak miao przyganiaemkrajowi i mieszkacom,on mi na to odpowiedzia,e zbyt krtko bawiem midzy nimi, abym mg o nich sdzi,i e tysicy d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAkPcl8m+Ucn%Mco3 Prne na wiecie narody rne obyczaje maj.Przytacza mi i inne podobne przykady.Lecz gdymy wrcili do niego,spyta si,co sdziem o jego paacu,jakie w nim znajdowaem nieporzdki i co upatrywaem nagannego w odzieniu i postpkach jego domownikw.atwo mg takie mi czyni pytanie,bo u niego wszdy byo wspaniale, porzdnie i czysto.Odpowiedziaem,e jego wielko,roztropno i bogactwa uchroniy go od tych wszystkich przywar,ktre innych czyniy ndzarzami i gupimi.Rzek mi na to,e jelibym chcia pojecha z nim do jego dbr,od miasta o dwadziecia mil odlegych,miaby wicej czasu o tym ze mn pomwi.Zgodziem si na wszystko,coby mu tylko odpowiadao.Zatem wyjechalimy nazajutrz rano. W podry opowiada mi o rnych sposobach zasiewania gruntu,wszelako wyjwszy niektre miejsca nie widziaem wcaym kraju ani nadziei na niwa,ani znaku uprawy roli. Ale dalej,jeszcze po trzech godzinach podry widok si cakiem odmieni.Mieszkania kmiece byy jedne od drugich nieco oddalone i bardzo dobrze pobudowane.Pola ogrodzone,z winnicami i kami.Nie pamitam,ebym kiedy co milszego widzia.Ten pan,zauwaywszy e nic nie mwiem,westchn i rzek do mnie:-Moje to zaczynaj si dobra,ale mimo tegolud wymiewa mnie i wzgardz mn,e niedobrze si rzdz,e zy przykad daj,cho tylko starzy,uparci i sabi w moje id lady. Przybylimy na koniec do jego zamku,znalazem go przedziwnej wspaniaoci i podug najlepszych zasad starej architektury zbudowanym.Fontanny,ogrody,cieki,aleje-,-l-aski - wszystko rozsdnie i gustownie urzdzone.Kad rzecz wychwalaem,na co Munodi zdawa si nie dawa bacznoci.Dopiero po wieczerzy,kiedy zostao nas tylko dwch,rzek do mnie tonem arcysmutnym: -Nie wiem,czy nie przyjdzie mi wkrtce poobala te domy na wsi i w miecie,a pobudowa inne podug mody,i czy nie bd musia gospodarstwa swego popsu,eby goprzeksztaci podug teraniejszego gustu,wydawszy podobne rozkazy moim dzierawcom,bo inaczej bd uznany za ambitnego,nieroztropnego dziwaka i nieuka,a moe te nara si na wiksz nieask Krla.Przestaby si dziwowa -przyda -skoro ci opowiem rzeczy,o ktrych u dworu dowiedzie si nie moge,bo ludzie mieszkajcy na grze tak s zatopieni w swoich spekulacjach,e nie myl wcale,co si tu na dole dzieje. Mwi mi potem tak: -Przed czterdziestu laty niektre osoby,czydla interesw jakich,czy dla rozrywki,udaysi do Laputy i po piciu miesicach powrciy,liznwszy nieco matematyki i takprzejwszy si lekkomylnym duchem,ktrego nachwytay si w tym powietrznym kraju,e za powrotem swoim zaczy wszystko gani,co si dziao w kraju ziemnym,i uoyy projekt postawienia umiejtnoci i rzemios na inakszym stopniu doskonaoci.W kocu otrzymali oni przywilej na zaoenie akademii wynalazcw,to jest ludzi systematycznych,i ta nowo tak si w krtkim czasie rozszerzya,e we wszystkich wielkich miastach znajduje si jedna takowa akademia.Profesorowie w tych akademiach powynajdywali nowe sposoby rolnictwa i budowli,nowe narzdziado wszystkich rzemios i manufaktur,ktrymi by jeden czowiek mg tyle zrobi co dziesiciu;paac ma byzbudowany w jednym tygodniu z materiawtak mocnych,iby trwa wieczycie,nie potrzebujc adnej reperacji;wszystkie owoce ziemne powinny si rodzi w kadej porze roku sto razy wiksze ni teraz i inne podobnie zbawienne projekta.Szkoda,eaden z tych projektw dotychczas nie zosta udoskonalony,e w krtkim czasie wszystkie wsie opustoszay,e po wikszejczci domy si wal i e lud wszystek umiera z zimna,pragnienia i godu.Nic to ichnie odstrasza,owszem,z jeszcze wiksz gorliwoci biegaj za swymi planami,do czego ich na przemiany raz nadzieja,drugi raz rozpacz podega.Co do mnie -przyda -nie bdc czowiekiem zdolnym do przedsiwzicia rzeczy osobliwszych,postpuj sposobem dawnym,yj w domach od przodkw moich pobudowanych i nic nie wznawiajc,czyni,co oni czynili.Niektre znaczne osoby poszy za moim przykadem,ale popady w pogard i stay si nawet znienawidzone,jako nieprzyjacielekunsztw,nieuki i li obywatele,przenoszcywasn wygod i lenistwo nad dobro publiczne. Lecz nie chc dugim opowiadaniem uprzedza ukontentowania,jakie mie moesz ogldajcAkademi Systematykw,do ktrej koniecznie pj musisz.Chciabym tylko,aby si przypatrzy temu obalonemu budynkowi,co go widzisz pod gr,std o trzy mile.Miaem myn wodny,o p mili odlegy,na jednej wielkiej rzece,ktry i na potrzeby domowe,i dla wielu dzierawcw wystarcza.Lat temu siedem Towarzystwo Wynalazcw przyszo do mnie,aebym ten myn obali,a na miejsce jego postawi inny,pod sam gr,na ktrej wierzchu mona by zrobi sadzawk,a do niej atwo pompami sprowadza wod,e wiatry i powietrze,poruszajc wod na wierzchokugry,przypieszyyby jej przepywanie,a spadajc z takiej wysokoci poowa wody rzecznej,co na dawny myn wychodzia,na nowy dostatecznie wystarczy.Nie byem wtedy dobrze widziany u dworu i z namowywielu moich przyjaci chwyciem si ich rady.Lecz po dwuletniej pracy robota nie udaa si,majstrowie uciekli.Stu ludzi pracowao i dzieo nie udao si wcale,projektanci oddalili si wczeniej,kpic i zwalajc ca win na mnie.Jeszcze wielu innych przywiedli do podobnych przedsiwzi z rwnymi obietnicami i z rwn bezskutecznoci. Po kilku dniach chciaem widzie Akademi Systematykw,a e pan Munodi nie by dobrze widziany w Akademii,zarekomendowa mnie jednemu ze swoich przyjaci,aby mnie tam zaprowadzi.By tak askaw,e przedstawimnie jako czowieka,co wszelkie nowoci ma w podziwieniu,co ma ducha ciekawego i atwowiernego.W rzeczy samej byem w modoci chtny do projektw i systematyki,wic daleko od prawdy nie odbiega. ROZDZIA PITY Gulliwer zwiedza Akademi i opisuje j.Nauki,ktrymi zajmuj si profesorowie.Akademia nie jest to dom jeden,ale rne budynki z jednej i drugiej strony ulicy ustawione,ktre e nie zamieszkane byy i zapade,w tym celu zostay zakupione.Bardzo mnie grzecznie dozorca przyj i przez kilka dni nieprzerwanie zwiedzaem Akademi.W kadym pokoju jestjeden lub kilku wynalazcw i jeeli si nie myl,t o byem co najmniej w piciuset pokojach. Pierwszy akademik,ktrego zobaczyem,zda si by bardzo wyschy.Mia rce i twarz sadz zwalane,wosy i brod dugie,zmierzwione iw wielu miejscach osmolone,odzienie podarte,koszul tego koloru co i ciao.Pracowa on przez lat osiem nad jednym ciekawym projektem wycignienia z ogrkw promieni sonecznych,eby je,zamknwszy w butlach i mocno zatkawszy,uy na ogrzewanie powietrza latem w dniach chodnych i niepogodnych. Powiedzia mi,e po nowych omiu latach bdzie mg dostarcza do ogrodw promieni sonecznych za pomiern cen.Ale ali si,e ma dochody mae,i prosi,ebym mu co da dla zachcenia w tak poytecznym wynalazku,bo w tym roku ogrki byy bardzo drogie.Daem mu may podarunek,gospodarz mj bowiem opatrzy mnie pienidzmi,wiedzc,e ci uczeni maj zwyczaj wyprasza sobie cokolwiek u zwiedzajcych Akademi. Poszedem do drugiej stancji,ale cofnem si szybko,nie mogc znie smrodu.Mj przewodnik popchn mnie i prosi po cichu,ebym si strzeg urazi akademika,nie miaem wic nawet nosa zatkn.Wynalazca,ktry w tej stancji mieszka,by najdawniejszy w Akademii.Twarz jego i broda byy bladote,a rce i odzienie zawalane bezecnym plugastwem. Gdym mu by prezentowany,obapi mnie i mocno do siebie przycisn,grzeczno,bez ktrej mogem si obej.Bawi si od wejcia swego do Akademii usiowaniem przywrcenia gnoju ludzkiego do natury pokarmw,z ktrych si utworzy,a to odczajc rne czci, oczyszczajc z ci,oddzielajc smrd i zbierajc z wierzchu pian.Kadego tygodnia Towarzystwo dostarczao mu pene naczynie tego materiau,wielkoci beczki. Zobaczyem drugiego,co tuk ld dla wycignienia z niego przedniej saletry i robienia dobrego prochu.Pokaza mi jedno pismo tyczce si kowalnoci ognia,ktre mia ch poda do druku.Widziaem potem jednego arcydowcipnego architekta,ktry wynalaz przedziwny sposb budowania domw,zaczynajc od dachu,a koczc na fundamentach,projekt,ktry mi atwo usprawiedliwi dajc za przykad dwa najroztropniejsze owady:pajka i pszczo. By tam jeden czowiek lepy od narodzenia,ktry mia pod sob wielu uczniw tak samo lepych jak i on.Bawili sioni robieniem farb dla malarzy.Nauczyciel ten uczy ich rozpoznawa farby przez dotykanie i wch.Byem tak nieszczliwy,em ich znalaz nie bardzo wtej umiejtnoci doskonaych,i sam ich nauczyciel,jak mona sdzi,nie by doskonalszy od nich.Ten artysta jest najbardziej zachwalany i ceniony przez cae bractwo. Wstpiem do jednego pokoju,gdzie mieszka wielki czowiek,co wynalaz sposb uprawiania roli przy uyciu wieprzy,a tym samym oszczdzania kosztu na konie,woy,pug i oraczy.Oto jaki ten sposb:na jednym anie ziemi zakopuje si w odstpach szeciu cali i na gbokoci omiu odzie,daktyle,kasztany i tym podobne owoce,ktre wieprze lubi. Wtenczas wypuszcza si na pole szeset lub wicej tych zwierzt,ktre nogami i pyskiem tak ziemi rozkopuj,e na niej wybornie sia mona,a co wiksza,e j zarazem gnoj, zwracajc to,co z niej wydobyy.Nieszczciem zrobiono dowiadczenie i prcz tego,e wynalazek okaza si kosztowny i uciliwy,rola nic prawie z siebie nie wydaa.Nie wtpiono jednak,e ten wynalazek da si jeszcze udoskonali. Poszedem potem do innej stancji,ktra takbya pena pajczyny,e zaledwie maa droyna zostawaa dla uczonego.Skoro mnieujrza,krzykn:Strze si,eby mi pajczyn nie porwa .Wdaem si z nim wrozmow. -Opakana to rzecz -mwi -z jakim zalepieniem ludzie hoduj jedwabne robaczki! Maj u siebie robaczki domowe,ktrych do niczego nie uywaj,cho niektre nad robaczki jedwabne s poyteczniejsze,poniewa tamte umiej tylko prz,a za pajk i prz,i tka umie.Uywanie pajczyny -przyda -mogobyjeszcze oszczdzi kosztu farbowania,co atwo by poj,gdybym ci pokaza mnstwo much rnych kolorw przedziwnie piknych, ktrymi karmi moje pajki.Pewny jestem,e pajczyna niechybnie koloru much nabdzie,a mam je wszelakiego rodzaju.Spodziewam si,e dla osobliwoci kolorw dogodz rozmaitym gustom ludzkim,skoro tylko bd mg wynale pod dostatkiem pokarmu kleistego,aeby std nici pajcze nabray wicej mocy i tgoci. Widziaem potem jednego sawnego astronoma,ktry przedsiwzi na samym kurku wiey ratuszowej ustanowi zegar soneczny,wskazujcy dzienne i roczne obroty Ziemi koo Soca w taki sposb,eby si mogy godzi z wszystkimi przypadkowymi odmianami wiatrw. Zaczem nieco czu kolki wanie natenczas,gdy mnie przewodnik mj wprowadzi do jednego doktora,ktry si wsawi przez sekret leczenia kolek wcale dziwnym sposobem. Mia on wielki mieszek z kank soniow,ktr,woywszy w zad,dawa enem wietrzn; mwi,i takow enem wyprowadza z wntrza wszystkie wiatry,co rozdymajc wntrznoci sprawiaj kolk.Jeeli za choroba bya mocniejsza i uporczywsza,natenczas napenia pierwej miech powietrzem i wsadziwszy rurk do otworu wpuszcza je do wntrznoci chorego, potem wyciga j dla napenieniaznowu powietrzem,zapchawszy jednak pierwej otwr u chorego palcem.Przez powtarzanie kilka razy tej operacji wiatr wpuszczany musia gwatownie wybuchn i porwa ze sob powietrze szkodliwe,a chory powraca do zdrowia.Widziaem,jak uczyni te dowiadczenia na jednym psie:przy pierwszym adnego nie postrzegem skutku,przy drugim za pies omao nie pk i taki nareszcie zrobi wybuch,i prawdziwie mnie i mojemu przewodnikowi le si zrobio.Pies zdech na miejscu,a doktor zabra si do przywracania mu ycia tym samym sposobem. Zwiedziem jeszcze wiele innych pokoi,ale nie chc nudzi czyt elnika opisywaniem wszystkich ciekawych rzeczy,ktre tam widziaem,bo ycz sobie o ile mona,opowiada zwile i krtko. Dotd widziaem tylko jedn stron Akademii,powicon wynalazkom mechanicznym, druga strona przeznaczona jest dla zajmujcych si wiadomociami spekulacyjnymi,lecz nim do opisania jej przystpi,chc pierwej w krtkoci wspomnie jednego bardzo sawnego akademika,znanego pod nazwiskiem sztukmistrza uniwersalnego.Powiedzia nam,e ju trzydzieci lat rozmyla nad polepszeniem ycia czowieka.Mia dwa wielkie pokoje napenione osobliwociami,a pidziesiciu robotnikw pracowao pod jego dozorem.Jedni zatrudniali si zgszczaniem powietrza,wydzielajc saletrord i parujc czci pynne dla zrobienia z niego substancji dotykalnej,drudzy zmikczali marmur na poduszki,inni skamieniali kopyta ywych konidla uchronienia ich od amania si.On sam zajmowa si dwoma wielkimi projektami.Jeden,eby zasiewa pole plewami,ktre podug niego prawdziw siyciow zawieraj,czego dowodzi rnymi swoimi dowiadczeniami,ktrych przez nieznajomo rzeczy zrozumie nie mogem.Drugi projekt polega na tym,by za pomoc pewnej kompozycji z gumy,mineraw i rolin przeszkadza roniciu weny na dwch modych jagnitach.Utrzymywa,e w krtkim czasiebdzie w stanie rozszerzy po caym krajuras nagich owiec. Potem udalimy si na drug stron Akademii,przez projektantw wiadomoci spekulacyjnych zajmowan. Pierwszy profesor,ktrego ujrzaem,znajdowa si w wielkim pokoju,otoczony przez czterdziestu uczniw.Po przywitaniu si,gdy spostrzeg,e bardzo uwanie ogldam wielk machin zabierajc wiksz cz pokoju,zapyta,czy nie budzi we mnie zdziwienia,e trudni si udoskonaleniem wiadomoci spekulacyjnych za pomoc operacji mechanicznych. Pochlebia sobie,e wiat uzna wano jegowynalazku i e wzni olejsza myl nigdy w gowie czowieka nie powstaa.Wiadomo,jaktrudno przychodzi kademu czowiekowi nauczy si kunsztw i umiejtnoci,lecz dziki jego wynalazkowi czowiek najbardziej nawet niewyksztacony potrafi niewielkim kosztem i po lekkim wiczeniu ciaa pisa ksiki filozoficzne,poetyczne,rozprawy o polityce,teologii i matematyce bez najmniejszej pomocy naturalnych zdolnoci lub nauk.Zaprowadzi mnie do warsztatu,przy ktrym uczniowie stali ustawieni w szeregach. Bya to wielka rama,majca dwadziecia stp kwadratowych;powierzchnia jej skadaa si z maych kawakw drzewa wksztacie kostki;niektre z nich byy wiksze od drugich,a wszystkie poczone ze sob przez cienkie druty.Na powierzchniszecianw przylepione byy kawaki papieru,na ktrych napisano wszystkie wyrazy jzyka krajowego w rnych odmianach,koniugacjach,deklinacjach,ale bezadnego porzdku.Profesor prosi mnie,aebym uwaa,bo chce machin poruszy.Na jego rozkaz ucze uj jedn z czterdziestu antab w ramie bdcych i obrciwszy je odmieni rozkad wyrazw.Rozkaza potem trzydziestu szeciu chopcom,aeby wiersze powoli czytali.Kiedy znajdowali cig kilku wyrazw mogcych stanowi cz zdania,dyktowali je czterem innym chopcom,ktrzy to pisali.Ta operacja powtrzona zostaa kilka razy,za kadym obrceniem szecianki naokoo si obracay i wyrazy coraz inne zajmoway miejsca. Sze godzin dziennie pracowali uczniowie przy tej nauce;profesor pokaza mi wiele foliaw powstaych z uamkw zda,obejmujcych,jak zapewnia,skarb wszystkich kunsztw i umiejtnoci,ktre uoy i wyda zamyla.Lecz zamiar ten wtedy dopiero moe przyj do skutku,a dzieo do wielkiego stopnia doskonaoci,jeeli spoeczestwo zechce dostarczy potrzebnych funduszw na zaoenie piciuset takich machin i jeeli dyrektorowie ich obowizani zostan przykada si wsplnie do wydania tak wielkiego i powszechnie uytecznego dziea.Zapewni mnie,e ten wynalazek by owocem wszystkich jego myli od wczesnejmodoci,e uy caego dykcjonarza do tych ram i obliczy cile proporcje,jakie s w ksigach midzy rodzajnikami,imionami,czasownikami i innymi rodzajami mowy. Podzikowaem sawnemu profesorowi za i,i e tysicy d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AApP ]q0 crcs* JtM5 EuR?(askawe pokazanie i objanienie mi tego wszystkiego i zapewniem,e jeelibym wrci kiedy do mej ojczyzny,to uznam go za pierwszego i jedynego wynalazc cudownej maszyny,ktrej ksztat dla lepszej pamici na papier przeniosem i na dowd tutaj zaczam.Powiedziaem mu take,e zwyczajem jest u uczonych w Europie przywaszcza sobie wzajemnie cudze wynalazki i dlatego bdzie mia przynajmniej t korzy,e gdyby powsta spr,kto istotnie jest pierwszym wynalazc,ja swoim wiadectwem sprawi,e jemu jednemu zostanie przyznany honor pierwszestwa. Weszlimy do szkoy jzykw,gdzie trzech akademikw naradzao si ze sob nad sposobami doskonalenia jzyka.Jeden z nich by zdania,e dla skrcenia mowy potrzeba wszystkie wyrazy wielozgoskowe zamienina jednosylabowe,a wszystkie czasowniki i imiesowy wyrzuci,bo wszystkie rzeczy moemy wyraa przez imiona.Drugi siga dalej i doradza zniesienie wszystkich wyrazw,tak eby rozumowa nic nie mwic,co byoby korzystne dla prdkoci porozumienia si i arcydobre na piersi,poniewa rzecz jasna,e od mwieniapsuj si puca i nadwera zdrowie.Sposbna to znajdowa taki:eby wszystkie rzeczy,o ktrych by chciano rozmawia,nosi ze sob. Ten nowy wynalazek zostaby niezawodnie przyjty,gdyby mu si nie oparo posplstwo i kobiety,ktre zagroziy rewolucj,gdyby chciano pozbawi je wolnoci mwienia za przykadem ich przodkw;tak posplstwo jest zawsze najwikszym nieprzyjacielem owiaty. Jednakowo wiele wyszych w tej Akademii umysw nie zaniedbao stosowa si do nowego sposobu wyraania rzeczy przez rzeczy same,w czym natrafiali na trudnotylko wtenczas,kiedy im trzeba byo mwi o rnych materiaach.W takim przypadku musieli dwiga niezmierne ciary,osobliwie jeeli nie mieli jednego lubdwch sug silnych dla ulenia sobie w pracy.Nieraz widziaem takich mdrcw,uginajcych si jak nasi kramarzepod ciarem rzeczy,ktre dwiga im przyszo.Kiedy si spotkali na ulicy,skadalipaki na ziemi, otwierali worki i caogodzinne prowadzili rozmowy,potem pakowali znowu swoje rzeczy,a wziwszy ciar na siebie egnali si. Dla zwyczajnych i krtkich rozmw mona potrzebne rzeczy nosi w kieszeni i pod pach, w domu za nikomu tego nie brakuje,i pokoje,gdzie gromadzili si mwicy tym jzykiem, zaopatrzone byy we wszystkie rzeczy potrzebne do tych kunsztownych rozmw.Daleko wiksza jeszcze korzy wynika z tego wynalazku,e przez niego jzyk powszechnyzaprowadzony zostaje,bo wszystkie rzeczy i instrumenty s u wszystkich narodw cywilizowanych jedne i te same;praca wic,jako te wielkie koszta dla nauczenia si jzykw obcych byyby przez to oszczdzone.Tym sposobem ambasadorowie mogliby rozmawia z monarchami i ministrami nie rozumiejc wcale ich jzyka.Stamtd weszlimy do szkoy matematycznej,gdzie profesor naucza swych uczniw sposobem,ktry Europejczykom trudno sobie nawet w myli wystawi.Kad propozycj i demonstracj pisano inkaustem na opatku z lekarstwem na zaburzenia rozumu zrobionym. Ucze powinien by,poknwszy na czczo ten opatek,wstrzyma si od picia i jedzenia przez trzy dni,tak aby po strawieniu opatka lekarstwo mogo pj do mzgu i zanie tam ze sob propozycj i demonstracj.Prawda,e ten sposb niewielkie da dotychczas skutki, ale to dlatego,e albo mylono si w iloci i kompozycji lekarstwa,albo li i nieposusznistudenci udawali tylko,jakoby opatek poknli,albo prdko szli na stolec i przez te trzy dni po kryjomu jadali. ROZDZIA SZSTY Dalsze opisanie Akademii.Gulliwer przedkada niektre ulepszenia,ktre zaszczytnie przyjte zostaj. Nie miaem ukontentowania ze szkoy polityki,ktr potem zwiedziem.Nauczycielezdali mi si cakiem rozumu pozbawieni,a widok takich osb zawsze mnie o melancholi przyprawia.Ci nieszczliwcy utrzymywali,e monarchowie powinni sobie za faworytw tych obiera,w ktrych najwicej upatruj mdroci,zdatnoci i cnoty,chcieli nauczy ministrw troski o dobro publiczne i nagradzania zasug,umiejtnoci i zdolnoci.Pouczali wadcw,e ich i ludu interes jest jeden i ten sam i e powinni urzdy publiczne rozdawa tylko osobom najzdolniejszym i najdowiadczeszym.Prcz tego wymylali jeszcze wiele innych gupstw, o stosowaniuktrych aden czowiek nigdy nie pomyla,co mnie utwierdzio w starej prawdzie,e nie ma nic tak dzikiego,czego by ktry z filozofw twierdzi i naucza nie przedsiwzi. Ale nie wszyscy czonkowie Akademii podobni byli do tych oryginaw dopiero wymienionych.Widziaem jednego medyka wysokiego dowcipu,ktry z gruntu posiada umiejtno panowania.Powica on wszystkie swoje dotychczasowe prace na wynalezienie sposobu uleczenia licznych chorb,ktrym wszystkie gazie administracji publicznej podlega zwyky,tak przez niezdatno i sabo rzdzcych,jak i nieposuszestwo rzdzonych. -Wszyscy si -mwi -na to zgadzaj,e ciao naturalne i ciao polityczne doskonaemaj do siebie podobiestwo.Zatem jedno i drugie jednakowym mona leczy sposobem.Wiadomo,e senaty i wielkie zgromadzenia miewaj nastpujce choroby:bywaj pene gadatliwoci,swarw i innych grzesznych humorw,ktre osabiaj ich gow i serce,a czasem sprawiaj konwulsje,skurczenie w rce prawej,,wzdcie,zawroty gowy i pomieszanie zmysw,skrofuliczne wrzody pene ropiejcej materii,odbijanie kwaskowe,gd zwierzcy, niestrawno i inne dolegliwoci,ktrych tu wylicza nie potrzeba. Dla leczenia tych chorb wielki nasz doktor radzi,eby tym,co sprawuj interesa publiczne,maca puls przez pierwsze trzy dni debat,a to pod koniec kadego dnia,i tymsposobem dochodzi gatunku choroby,eby czwartego dnia sesji posya do nich aptekarzy z lekarstwami cigajcymi,umierzajcymi,laksujcymi,-g- wnymi,usznymi,serdecznymi etc., podug rnicy chorb,a te lekarstwa eby na kad sesj powtarza,zmienia lub ich zaniecha,zalenie od tego,jak dziaaj. Wykonanie tego projektu niewiele by potrzebowao kosztu,a podug mego zdania byoby arcypoyteczne w kraju,gdzie parlamenty maj udzia w prawodawstwie,bo zapewne sprawioby jednomylno i uspokajao niezgody,niemym by otwierao usta,a wielomwcw oniemiao,hamowaoby porywczo modych senatorw,zagrzewao ozibo starcw,obudzao zamylonych,wstrzymywao wrzeszczcych. A e si pospolicie na to al,e faworyci monarchw krtk i nieszczliw maj pami, tene sam doktor radzi,aeby po przeoeniu interesu w sowach jak najkrtszych kady mia wolno da panu pierwszemu ministrowi szczutka w nos,nog w brzuch,szpilk w spodnie, przydepta mu nagniotek,uszczypn mocnow rami lub za uszy pocign,aeby lepiej pamita spraw,ktr mu opowiedziano.Tene eksperyment naley dopty powtarza,a pki rzecz albo nie nastpi,albo zupenie odmwion zostanie. Chcia on take,eby kady senator,otworzywszy zdanie swoje i powiedziawszy,co mia powiedzie,zakoczy wnioskiem temu wszystkiemu przeciwnym;tym sposobem uchway takowych zgromadze byyby bez wtpienia poyteczniejsze dla publicznego dobra. Jeeli partie polityczne w jakim kraju s zanadto zacite,wtedy dla uspokojenia ich i pogodzenia nastpujcego naley uywa sposobu.Trzeba wzi stu naczelnikw rnych partii,ustawi ich koosiebie podug podobiestwa ich czaszek i poleci biegemu operatorowi, aeby w jednym czasie przern im czaszki,tak abymzg na dwie rwne czci zosta podzielony,po czym zmienia si poowy mzgw,tak aeby kady dosta poow mzgu przeciwnika,i na odwrt.Operacja jest wprawdzie bardzo subtelna,ale profesor zapewnia,e skoro z naleyt zrcznoci uskuteczniona bdzie,wyzdrowienie niezawodnie nastpi. -Poniewa -dowodzi -obydwie poowy mzgu,zaatwiajc w jednej czaszce ca rzecz midzy sob,musiayby si wkrtce zgodzi,std wyniknaby powcigliwo i regularno w myleniu,tak potrzebne gowom tych ludzi,ktrzy mniemaj,e przyszli na wiat,aby go strzec i nim rzdzi. Co si tyczy rnicy w iloci i wasnoci mzgw midzy naczelnikami partii,doktor zapewnia,e to nic nie znaczy. Widziaem dwch akademikw wawo dyskutujcych nad takim sposobem wybierania podatkw,eby na nie nikt nie utyskiwa.Jeden utrzymywa,e najlepszy sposb jest naoy podatki na wystpki i gupstwa ludzkie i kadego taksowa podug uznania jego ssiadw. Drugi akademik by zdania wcale przeciwnego,utrzymujc,e trzeba,by te przymioty ciaa i duszy podatkiem naoy,ktrymi si kady sam szczyci,wysoko za podatku uzaleni od stopnia,w jakim dany przymiot posiadamy,i kady ma by w tym wzgldzie swoim wasnym sdzi.Najwiksze za podatki potrzeba by naoy na pieszczoszkw Wenery i na faworytw pci piknej w miar ask,ktrych od niej doznaj,i w tymartykule naley zda si na ich wasne uznanie.Trzeba by take pod wielkie podatki podda dowcip i mstwo podug ogoszenia,jakie kady sam uczyni o tych swoich przymiotach,a za honor,sprawiedliwo,mdro i biego wnaukach wyczy od wszelkiego opodatkowania,poniewa cnoty te tak szczeglnej s natury,i nikt nie chce przyzna,e je widzi w swym ssiedzie,i nikt te nie ceni ich u siebie. Damy powinny podatki paci od swej piknoci,przyjemnego wygldu i zrcznociw ubiorze na rwni z mczyznami,czyli podug ich wasnego o sobie rozumienia,alew zamian adnej od wiernoci,czystoci obyczajw,rozsdku i dobrej natury opaty wyciga nie naley,bo wszystek dochd,ktry by stamtd mie mona,nie wystarczyby nawet na poborcw. Inny akademik,aby senatorw obchodzia osoba monarchy,taki znajdowa rodek:kaza o wszystkie wielkie urzdy gra w koci,w ten jednak sposb,iby kady senator pierwej,nim koci rzuci,poprzysig i zarczy,e bd wygra,bd przegra,zawsze przychyla si bdzie zdaniem swoim do chci dworu;ci,ktrzy przegraj,winni mie jednak prawo grania o urzdy,jak tylko ktry zawakuje.Tym sposobem byliby zawsze peni nadziei,nie uskaraliby si na obietnice faszywe,ktre si im czyni zwyko,i na sam by si tylko alili fortun, ktrej rami zawsze jest silniejsze nieli rami ministra. Jeszcze jeden akademik pokaza mi ciekawepismo,zawierajce sposb dochodzenia spiskw i podstpw.Radzi dowiadywa si,jakim pokarmem ywi si osoby podejrzane, postrzega czas,w ktrym jadaj,dowiadywa si,na ktrym boku sypiaj,ktr rk ucieraj sobie ty,patrze,jakie maj ekskrementy,i z ich zapachu,koloru,smaku,gstoci,twardoci i sposobu przetrawienia sdzi o zamysach czowieka,gdy nigdy myl nie bywa bardziej natona i powana,a umys tak zamylony i zatrudniony samym sob,jak kiedy si siedzi na stolcu,czego swoim wasnym dowiadczeniem dowodzi.Przydawa,e kiedy raz dla dowiadczenia tylko pomyla o zabiciu krla,ekskrementy j ego pokazay si bardzo zielone,a kiedy zamyli tylko podnie bunt i stolic spali,znalaz je koloru cakiem innego. Caa rozprawa napisana bya z wielk przenikliwoci i zawieraa wiele poytecznych uwag dla politykw,lecz zdawaa mi si jeszcze niekompletna.Omieliem si nieco przyda do projektu tego polityka,co przyj z wiksz chci nieli inni pisarze,a osobliwie teoretycy czyni zwykli,i owiadczy mi,i z wdzicznoci przyjmuje moje nauki. Opowiedziaem mu,e w krlestwie Tribnia,przez krajowcw Langden zwanym,gdzie przez dugi czas bawiem,ludskada si po wikszej czci z denuncjantw,wiadkw, szpiegw,oskarycieli i przysigajcych,jako te innych patnych sualcw ministrw i ich zastpcw.Spiski w tym krlestwie s zwyczajnie dzieem ludzi chccych zjedna sobie saw wielkichpolitykw,wzmacnia zwariowany rzd,przytumi lub odwrci w inn stronpowszechne nieukontentowanic,zbogaci si skonfiskowanymi dobrami,podwysza lub obnia kredyt publiczny stosownie do wasnych korzyci.Ci ukadaj pierwej midzy sob, ktre osoby maj by oskarone o spisek,potem rozkazuj zabiera im papiery,listy i wtrcaj do wizienia.Papiery oddane zostaj towarzystwu sztukmistrzw umiejcych odkrywa tajemne znaczenia wyrazw,sylabi liter.Tak na przykad odgaduj,e:stolec oznacza tajn rad;stado gsi -senat;kulawy pies oznacza napad nieprzyjacielski;zaraza -sta armi; chrabszcz -ministra;podagra -wielkiego kapana;szubienica oznacza sekretarza stanu; uryna -komitet lordw;sito -dam dworsk;miota -rewolucj;apka na myszyoznacza urzd publiczny;studnia bez dna -skarb pastwa;kana odchodowy -dwr;czapka bazeska oznacza faworyta;zamana trzcina -sd;prna beczka -generaa;ropiejca rana oznacza administracj kraju. Jeeli ta metoda jest niedostateczna,wtedy uywaj sposobw daleko skuteczniejszych,ktre uczeni akrostychami i anagramami nazywaj.Wszystkie wielkie litery maj u nich znaczenie polityczne. Na przykad:N znaczy spisek polityczny;B -puk kawalerii;L -flot.Albo przestawiaj litery i odkrywaj najtajniejsze plany niespokojnej partii.Jeeli na przykad piszesz do przyjaciela: Mj brat Tomasz K.mia hemoroidy ,biegy odcyfrowujcy umie znale w tym period znaczcy:Trjmaszt Bohemia -omyka i mord .To jest metoda anagramatyczna. Podzikowa mi ten szanowny akademik za udzielone mu uwagi i przyobieca chwalebno mnie uczyni wzmiank w traktacie,ktry w tej materii mia poda do druku. Nie widziaem nic w tym kraju,co by mnie zachcao do duszego w nim przebywania,a przeto zaczem mocno myle o moim do Anglii powrocie. ROZDZIA SIDMY Gulliwer porzuca Lagado i dostaje si do Maldonady,skd na czas krtki wyjeda doGlubbdubdribu.Jak go tam gubernator przyj. Ziemia,ktrej to krlestwo jest czci,rozciga si,ile mogem sdzi,na wschd ku nieznajomej krainie Ameryki,lecej na zachd od Kalifornii,na pnoc od Oceanu Spokojnego,ktry nie wicej stamtd jest odlegy jak mil sto pidziesit.To pastwo ma jeden port sawny i wielki i prowadzi handel z wysp Luggnagg,lec na pnocno--zachodniej stronie, prawie pod dwudziestym dziewitym stopniem szerokoci pnocnej isto czterdziestym dugoci.Wyspa Luggnaggley od poudnia i wschodu Japonii na jakie mil sto.Cesarz japoski i Krl Luggnaggu maj ze sob cise powizania,przez co czste bywaj okazje przedostania si z jednej wyspy na drug.Dla tej przyczyny postanowiem uda si do Japonii,skd bym atwiej mg powrci do Europy.Najem dwa muy pod moje sprzty i przewodnika dla pokazani mi drogi.Poegnaem zacnego mego protektora,ktry mi tyle okaza dobroci i na odjedzie obdarzy mnie wspaniaym upominkiem. Nie przytrafi mi si w podry aden przypadek godny opisania.Za przybyciem do portu Maldonady nie zastaem adnego statku,ktry by mia wprdce pyn do Luggnaggu.Miasto Maldonada jest prawie takwielkie jak Portsmouth.Zawarem znajomoci i byem bardzo gocinnie przyjty.Jeden zacny szlachcic powiedzia mi,e poniewa aden statek nie popynie do Luggnaggu,a chyba za miesic,niele bym zrobi,abym dla rozrywki odprawi ma podr do wyspy Glubbdubdrib,ku poudniowi lecej nie dalej jak mil pi.Ofiarowa mi si z jednym ze swych przyjaci towarzyszy w tej podry i o may statek si wystara Glubbdubdrib oznacza w tym jzyku Wysp Czarownikw,czyli Czarnoksinikw.Jest prawie tak wielka jak jedna trzecia wyspy Wight i bardzo urodzajna.Rzdzi ni naczelnik pokolenia skadajcego si z samych tylko czarownikw,z nikim prcz siebie nie czcych si i zawsze obierajcych sobie za monarch najsdziwszego.Monarcha ten,czyli rzdca,ma wspaniay paac i ogrd rozcigajcy si na trzy tysice staj naokoo,opasany murem z kamienia ciosowego na dwadziecia stp wysokim.W ogrodzie tym jest mnstwo maych zaktkw dla byda,zboa i ogrodnictwa.On sam i caa familia uywaj do swej usugi bardzo osobliwych sucych.Przez umiejtno czarnoksistwa ma rzdca mocwywoania umarych i przymuszenia ich,aby mu suyli przez dwadziecia cztery godziny,ale nie wicej;nie moe te powtrzy przyzwania jednego i tego samego z umarych,a po upywie trzech d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAvPacw#xxAcy!~cz70]c{> miesicy,chyba e mu si co nadzwyczajnego wydarzy. Bya prawie jedenasta rano,gdymy zawinli do wyspy.Jeden z moich towarzyszw poszed do rzdcy i powiedzia mu,i pewien cudzoziemiec pragnie mie honor odda mu uniono swoj.Komplement ten by dobrze przyjty.Weszlimy na dziedziniec paacowyi przechodzilimy midzy dwoma rzdami gwardii,po starowiecku ubranej i uzbrojonej,ktrej widok nabawi mnie niewypowiedzianego strachu.Przeszlimy przez wiele pokojw i napotkalimy wielk gromad sucych tego samego rodzaju,nim weszlimy do pokoju rzdcy.Gdymy si po trzykro bardzo niskoskonili,rozkaza nam usi na maych taboretach przy najniszym stopniu tronu swego.Rozumia jzyk Balnibarbw,cho rni si od jzyka tej wyspy.Prosi,abym mu opisa moje podre,i chcc pokaza,epragnie ze mn postpowa bez adnych ceremonii,da rk znak sucym,aby wyszli,i w tym momencie (co mnie mocno zadziwio)wszyscy jak dym zniknli.Nie mogem przez niejaki czas przyj do siebie,a mi gubernator powiedzia,e nie mam si czego lka.Widzc,e towarzysze moi bynajmniej si tym zdarzeniem nie trwo,bdc ju do podobnych widokw przyzwyczajeni,zaczem nabiera serca i opowiedziaem rne przypadki moich podry.Coraz si jednak przez gupi mojimaginacj mieszaem,coraz ogldaem w prawo i w lewo,coraz rzucaem oko na miejsce,gdzie te straszyda znikny. Miaem honor gubernatorem je obiad,podczas ktrego usugiwaa nam nowa kupa tyche straszyde.Nie trwoyem si tak mocno jak pierwej.Bawilimy u stou a do zachodu soca.Prosiem gubernatora o wybaczenie,e w jego paacu nie bd nocowa,i poszlimy szuka ka w miecie pobliskim,bdcym stolic caej wyspy. Nazajutrz rano powrcilimy do gubernatora,czynic winn mu atencj.Przez dziesi dni zostawania mego na wyspie spdzaem wiksz cz dnia z rzdc,a w nocy powracaem do miasta.Taksi spoufaliem z duchami,em si ich wicej nie lka,a jeeli co pozostao jeszcze bojani,ta ustpowaa ciekawoci,ktrej wkrtce miaem okoliczno zupenie dogodzi. Jednego dnia gubernator powiedzia mi,ebym mu wymieni imiona umarych,ktrych by mi si tylko podobao,a on kae im stan i na wszystkie moje pytania odpowiada,bylebymtylko o to pyta,co si stao za ich czasw.Upewni mnie,e powiedz zawsze prawd,poniewa kamstwo na nic si umarym nie przyda. Wyraziem jak najuniesze podzikowanie gubernatorowi.Znajdowalimy si w pokoju, skd pikny by widok na cay park,i poniewa najbardziej pragnem oglda widowiska pene przepychu i okazaoci,powiedziaem,e yczybym sobie widzie Aleksandra Wielkiego na czele jego wojska po bitwie pod Arbell,ktry tena znak gubernatora zjawi si z ca swoj armi na obszernym polu pod naszymi oknami. Aleksander zosta przywoany do pokoju.Z najwiksz trudnoci mogem zrozumie jego jzyk grecki,lecz rwnie i on mojego wcale nie rozumia.Zapewni mnie na swj honor,e go nie otruto,ale mier jego byaskutkiem febry wynikej ze zbytku w napojach. Potem widziaem Hannibala przechodzcego przez Alpy.Powiedzia mi,e ani kropli octu nie mia w caym swoim obozie. Przyzwani potem zostali Cezar i Pompejusz na czele swych wojsk,gotujcych si do starcia,i widziaem Cezara tryumfujcego po walce.yczyem sobie widzie w jednej wielkiej sali rzymski senat,a w drugiej dla porwnania jakie zgromadzenie prawodawcze z naszych czasw.Senat wyda mi si jak zgromadzenie bohaterw ipbogw,drugie za jak zbir kramarzy,otrw,rzezimieszkw i rajfurw.Na moje yczenie da gubernator znak Brutusowi i Cezarowi,eby si do nas zbliyli.Widok Brutusa napeni mnie najwikszym uszanowaniem i podziwieniem,z rysw jego twarzy mogem wyczyta najsurowsz cnot,najwiksz odwag,stao umysu,mio ojczyzny poczone z serdeczn yczliwoci dla caej ludzkoci. Z wielk przyjemnoci spostrzegem,e tedwie osoby w najwikszej ze sob zostaj zgodzie,i Cezar wyzna mi otwarcie,e Brutus postpkiem swoim wszystkie jego pikne czyny zgasi,kiedy odebra mu yciedla uwolnienia Rzymu od tyranii. Miaem szczcie dosy dugo rozmawia zBrutusem,ktry mi powiedzia,e jego przodek Junius oraz Sokrates,Epaminondas,Kato Modszy,TomaszMore i on zawsze s w towarzystwie ze sob;jest to zjednoczenie szeciu mw,doktrego wszystkie wieki wiata nie s w stanie doda sidmego. Nudzibym moe czytelnika,gdybym wszystkie znakomite opisywa osoby,ktre przez gubernatora przyzywane zostay dla zadouczynienia mojej nienasyconej chci widzenia wiata w kadym okresie staroytnoci.Z najwikszym upodobaniem patrzyem na bohaterw,ktrzy zwrcili wolno skrzywdzonym i uciemionym narodom,lecz adnym sposobem nie jestem w stanie opisa rozkoszy std doznanej,aeby da czytelnikowi o tym odpowiednie wyobraenie. ROZDZIA SMY Dalsze opisanie Glubbdubdribu.Historia staroytna i nowoczesna zostaj sprostowane Dla zadouczynienia chci mojej,aby widzie przede wszystkim tych ze staroytnoci, ktrzy si rozumem i nauk wsawili,przeznaczyem osobno dzie cay.daem,aby Homer i Arystoteles zjawili si na czele wszystkich swoich komentatorw,lecz byo ich tak wielu,e kilkuset na dworze i w przylegych pokojach czeka musiao.Na pierwszy rzut oka poznaem tych dwch wielkich mw i nie tylko mogem ich atwo odrni od otaczajcej ich masy, ale nawet jednego oddrugiego.Homer by wikszy i pikniejszej powierzchownoci od Arystotelesa,lubo w latach podeszy,mia postaw prost,nadzwyczaj przenikliwe i ywe oczy.Arystoteles za schylony by i chodzi o jednej kuli.Twarz mia chud,wosy krtkieirzadkie,gos bardzo saby.Postrzegem,e obydwaj wcale obcymi byli swoim towarzyszom i e nigdy nic o nich nie syszeli. Jeden z duchw,ktrego nie chc wymienia,powiedzia mi do ucha,e wszyscy ci wykadacze trzymaj si zawsze w najwikszym oddaleniu od swoichautorw,wstydz si bowiem niepomiernie,e tak faszywie wytumaczylimyli tych wielkich pisarzy i podali je potomnoci.Przedstawiem Homerowi Dydymusa i Eustachiusa i wymogem na nim,aby si lepiej z nimi obchodzi,ni moezasuyli,pozna bowiem zaraz,e nie mieli dostatecznego rozumu do pojcia tak wielkiego poety.Arystoteles za rozgniewa si mocno,gdy mu opowiadaem o pracach Dunsa Szkota i Ramusa,przedstawiajc tych dwch uczonych.Pyta,czy wszyscy do tej klasy nalecy s tak gupi i ograniczeni jak oni. Prosiem potem gubernatora,aeby przyzwa Kartezjusza i Gassendiego,i namwiem ich, eby system swj przedoyli Arystotelesowi.Sawny ten filozof wyzna otwarcie,e wielkie popeniw fizyce bdy opierajc si przy wielu rzeczach na wasnych domysach,co kady czowiek czyni musi.Podug jego mniemania system Gassendiego,ktry nauk Epikura ile monoci ozdobi i jako godn przyjcia wystawi,rwnie jak i zasady Kartezjusza odrzuci trzeba.Ten sam los przepowiedzia systemowi o sile przycigajcej,ktrego teraz uczeni broni z tak wielk gorliwoci. -Nowe systema natury -mwi dalej -s jaknowe mody,ktre z kadym wiekiem si zmieniaj,a nawet te,ktre udowadnia si zasadami matematycznymi,niedugo si utrzymaj i po niejakim czasie pjd w zapomnienie. Pi dni przepdziem rozmawiajc z innymijeszcze uczonymi ze staroytnoci.Widziaem prawie wszystkich cesarzy rzymskich.Namwiem gubernatora,aeby przyzwa kucharzy Heliogabala dla przysposobienia nam porzdnego obiadu,lecz nie mogli si swoj biegoci popisa z powodu braku potrzebnych do tego materiaw.Niewolnik Agezylausa przygotowa nam misk zupy spartaskiej,lecz nie byem w stanie wicej nad jedn yk jej przekn. Ci dwaj panowie,ktrzy przybyli ze mn na t wysp,musieli za dwa dni wraca do domu dla zaatwienia potrzebnych interesw.Obrciem te par dni na ogldanie kilku sawnych umarych,ktrzy w ostatnich trzech wiekach tak w Anglii,jakiinnych krajach Europy wielk grali rol.Poniewa zawsze byem wielkim wielbicielem janie owieconych familii,prosiem przeto gubernatora,aby przyzwa par tuzinw krlw z ich poprzednikami a do smego lub dziewitegopokolenia.Jake mocno zostaem w moich oczekiwaniach omylony,gdyzamiast dugiegorzdu osb z diademami widziaem w jednejfamilii dwch skrzypkw, trzech wesoych dworakw i woskiego praata,w drugiej za golibrod,opata i dwch kardynaw. Miaem zbyt due uszanowanie dla gw koronowanych,aebym mia duej przy takdelikatnym przedmiocie zabawi,lecz wzgldem innych wielkich familii nie byem tak skrupulatny.Jak wielk rozkosz miaem w poznaniu pocztku wikszej czci naszych ksit,margrabiw,hrabiw,szlachty dzisiejszej i wszystkich osb,w ktrych krew tamtych pyna! Mogem pozna,dlaczego jedna familia ma spiczaste podbrdki,dlaczego w innej jest tylu otrw od dwu pokole,a tylu gupcw od czterech,dlaczego w trzeciej wszyscy s pgwkami,a w czwartej szalbierzami.Pojem przyczyn,dla ktrej Polidor Wirgili powiedzia: Nec vir fortis,nec femina casta [4] . Widziaem,jak okruciestwo,fasz i bojastay si znamionami niejednej familii,po ktrych j rwnie atwo jak po herbie odrni mona. Poznaem,kto pierwszy zarazi pewn wielk famili francusk chorob,ktra wybucha wrzodami skrofulicznymi w caympotomstwie.I nie zdziwio mnie to wcale,kiedy w rodowodzie wielu panw ujrzaem hajdukw,paziw,kamerdynerw,lokai,tanc- mistrzw,graczy,komediantw,obieywiat- w i zodziejaszkw. Najbardziej obmierziem sobie histori nowoczesn;kiedy poznaem bowiem najsawniejsze osoby,ktre si od stu lat na dworach monarchw pojawiay,znalazem,e wiat oszukany zosta przez kupnych dziejopisw,ktrzy tchrzw przeksztacili w wielkich wodzw, gupich i szalonych w mdrych mw stanu,pochlebcw w ludzi poczciwych,zdrajcw ojczyzny w obywateli cnotliwych jak Rzymianie,bezbonikw w osoby pene pobonoci, zboczecw w ludzi skromnych i czystych,donosicieli w rzetelnych obywateli.Dowiedziaem si,ilu niewinnych zostao skazanych na mier albo na wygnanie przez intrygi faworyta przekupujcego sdy oraz przez zoliwofrakcji politycznych.Jak si to stao,e nikczemnicy zostali wyniesieni do najwyszych godnoci,obdarzeni zaufaniem,wadz,tytuami i majtkiem.Dowiedziaem si,jak rol w poczynaniach dworw i rad krlewskich oraz senatw odegrali:rajfurzy,podwiki,pieczeniarze i bazny.Zobaczywszy rdo wszystkich na wiecie oszustw,sromotne pobudki najznakomitszych czynw,spryny albo raczej przypadki nieprzewidziane,ktre do uskutecznienia przedsiwzicia ludzkiego wiele pomagaj,zobaczywszy,mwi,to wszystko,jake mdro i cnot ludzk poczytaem za rzecz nikczemn! Odkryem niewiadomo i zuchwao dziejopisw,piszcych anegdoty,czyli historie sekretne,ktrzy niektrych krlw jakby trucizn zgubionych opisuj,ktrzy miej powtarza rozmowy sekretne monarchy z pierwszym ministrem,a nikt przy nich nie by przytomny, wytrychem,etak powiem,dobieraj si do gabinetw i myli ambasadorw i ministrw,a zawsze na swoje nieszczcie si myl. W tym to miejscu dowiedziaem si o tajemnych przyczynach niektrych przypadkw,co zadziwiy wiat cay,jak jedna podwika rzdzia buduarem,buduar rzdzi rad sekretn,a rada sekretna caym Parlamentem. Przyzna mi si jeden wdz,e odnis raz zwycistwo przez swoj boja i podo,apewien admira powiedzia mi,i z braku cisych wiadomoci znis nieprzyjacielskflot wtenczas,kiedy yczy sobie,eby jego flot zbito.Trzech krlw wyznao,i przez cay czas panowania swego adnego poczciwego i zasuonego czowieka na aden nie wynieli urzd,wyjwszy wypadki,gdy ich oszuka minister,ktremu ufali,i nie postpowaliby inaczej,gdyby znowu yli,poniewa,jak z wielk si rozumu dowodzili,tron nie utrzymaby si bez przekupstwa,a ufno i rozwaga,ktre s nieodczne od cnoty,byy ustawiczn zawad w sprawach publicznych. Byem ciekawy,jakim sposobem tak wiele osb przyszo do tak zaszczytnych tytuwi tak wysokiej fortuny.Przestaem na czasach niedawnych,teraniejszo za najtroskliwiej pomijaem z obawy,aebym nawet cudzoziemcw nie obrazi.Nie ma bowiem chyba potrzeby uwiadamia czytelnika,i cokolwiek mwi,bynajmniej si nie odnosi do mej kochanej ojczyzny.Wielu si zjawio i po kilku pytaniach rozwinli przede mn taki obraz haby,e zmuszany byem powanie si zastanowi.Pomidzy sposobami tymi krzywoprzysistwa, uciemienia,podstpy,zdrady,oszustwa,kr- adziee i inne sabostki byy po prostu fraszkami niewartymi uwagi i miaem dla nich naleyt wyrozumiao,ale wielu wyznao,i wywyszenie swoje zawdziczali atwoci podawania on i crek na najokropniejsze rozpusty,sodomii ikazirodztwu,zdradzie ojczyzny i monarchy,uywaniu trucizny albo gwaceniusprawiedliwoci dla zniszczenia niewinnych.Po takowych odkryciach trzeba mi darowa, jeeli od owego czasu zaczem mniej ceni wielko,ktr naturalnie szanuj i powaam, jak wszyscy nisi powinni szanowa tych,ktrych naturalub szczcie posadziy w wyszym rzdzie. Czytaem w niektrych ksikach,e niektrzy poddani wielkie monarchom i ojczynie swojej uczynili przysugi,chciaem ich widzie,ale mi odpowiedziano,e zapomniano ich imion,i tylko tych pamitano,o ktrych dziejopisowie uczynili wzmiank,podajc ichza zdrajcw i oszustw.I ci ludzie poczciwi,co o nich zapomniano,stanli przede mn;ale bardzo upokorzeni,w mizernym stanie.Powiedzieli,e wikszo poumieraa w ubstwie i w nieszczciu,a niektrzy z nich nawet na rusztowaniu lub szubienicy. Midzy nimi ujrzaem jednego czowieka,ktrego przypadek zda mi si osobliwy.Mia przy sobie modziana z osiemnacie lat majcego.Powiedzia mi,i przez wiele lat by kapitanem na jednym okrcie,e w potyczce wodnej pod Akcjum uderzy na pierwsz lini,zatopi trzy pierwszego rzdu okrty i zabra czwarty,co byo jedyn przyczyn ucieczki Antoniusza i rozbicia caej jego floty;e modzian znajdujcy si przy nim jest jego jedynym synem,ktry w tej potyczce zostazabity.Przyda,i po skoczonej wojnie przyszed do Rzymu prosi w nagrod o komend nad wikszym okrtem,ktrego kapitan w potyczce zgin, ale oddano ten urzd jednemu modzikowi,ktry jeszcze nie widzia morza,lecz by synem wyzwolonej niewolnicy,bdcej na usugachjednej z kochanek cesarza.Kiedy powrci do swej kwatery,oskarano go,e nie uczyni zado swojej powinnoci,a komend nad jego okrtem oddano jednemu paziowi,faworytowi wiceadmiraa Publikoli;nawczas powrci on do swego szczupego folwarku,daleko od Rzymu,i tamdni swoje zakoczy.Chcc si dowiedzie,czy ta historia bya prawdziwa,pytaem o Agrypp,ktry nawczas by admiraem floty zwyciskiej.Stan i potwierdzi mi prawd,dodajc jeszcze okolicznoci,a ktrych kapitan przez swoj skromno zamilcza. Zdumiewaem si widzc,jak niedawno wprowadzony zbytek zepsu obyczaje w tym pastwie,co zadziwienie moje znacznie zmniejszyo nad podobnymi zdarzeniami w innych krajach,gdzie zbytek i wystpki od niepamitnych czasw panuj i gdzie ca saw i wszystk zdobycz przywaszczaj sobie generaowie,lubo nieraz mniej do nichmaj prawa od ostatniego ze swych onierzy. A jako wszystkie osoby,ktre dla mnie wywoywano,pokazyway si takimi,jakimi byy na wiecie,patrzyem z alem,jak od stu lat zwyrodnia nard ludzki,jak bardzo francuska choroba ze wszystkimi swymi skutkami popsua wdziki twarzy,zmniejszya ciaa,cigna yy,zwolnia muskuy,zgasia kolory,zgubia pe Anglikw. Chciaem na koniec widzie niektrych z naszych dawnych wieniakw,co tak bardzoich sawi z prostoty,z trzewoci i sprawiedliwoci,ducha wolnoci,mstwa i mioci ojczyzny. Widziaem ich i nie mogem nie porwna z teraniejszymi,ktrzy,przedajc za pienidze kreski swoje w obieraniu deputowanych do Parlamentu,maj w tym punkcie wszelk przewrotno i chytro osb dworskich. -------------- [4] Ani ma dzielnego,ani kobiety czystej d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AA|P }Z3c~ `r ca*c9o*(ac.). ROZDZIA DZIEWITY Powrt Gulliwera do Maldonady.Stamtd pynie do krlestwa Luggnaggu.Za przybyciem swoim zatrzymany i zaprowadzony do dworu.Jak na nim by przyjty.agodno Krla dla swych poddanych. Z nadejciem dnia naszego odjazdu poegnaem gubernatora Glubbdubdribu i powrciem z dwoma mymi towarzyszami do Maldonady,gdzie zabawiwszy dni pitnacie siadem na statek,ktry pyn do krlestwa Luggnaggu.Obaj panowie i niektre inne osoby opatrzyli mnie przez grzeczno w ywno na t podr i odprowadzili a do brzegu.Miesic cay trwaa ta podr.Wytrzymalimy jedn gwatown burz i musielimy zawrci na zachd, aby pyn z wiatrem,ktry w tym miejscu przez mil szedziesit wieje.Dnia dwudziestego pierwszego kwietnia roku 1708 weszlimy na znaczn rzek,nad ktrleao miasto Klumegnig,ktre jest portem krlestwa Luggnaggu ze strony poudniowo -wschodniej.Rzucilimy kotwic o mil od miasta i dalimy zna,eby do nas przyjecha sternik.W p godziny przybyo dwch sternikw i przeprowadzili nas pomidzy bardzo na tym przybrzeu niebezpiecznymi skalami do jednego kanau o dugo kotwicznej liny oddalonego od miasta. Niektrzy z naszych majtkw przez podstp czy przez nieroztropno powiedzieli sternikom,em cudzoziemiec i wielki podrnik.Ci o tym przestrzegli przeoonego komory,ktry podda mnie cisej inkwizycji,skoro tylko na ld wysiadem.Mwi ze mn jzykiem Balnibarbw,ktry rozumiej w tym miecieeglarze i celnicy z powodu znacznego z tym krajem handlu.Odpowiedziaem w krtkich sowach,mwic mu histori,jak tylko to byo moliwe,do prawdy podobn.Osdziem jednake za rzecz potrzebn zamilcze o mojej ojczynie.Powiedziaem mu,em Holandczyk,udajcy si do Japonii,gdzie,jak wiedziaem, nikogo prcz Holandczykw nie przyjmuj.Rzekem wic przeoonemu,i rozbiwszy si przy brzegach Balnibarbi,byem na wyspie latajcej Lapucie,o ktrej czsto sysza,i teraz chciabym dosta si do Japonii,skd mgbym powrci do kraju.Przeoony mi na to odpowiedzia,e musi mnie zatrzyma,pki nie odbierze rozkazw od dworu,dokd natychmiast mia pisa i spodziewa si za pitnacie dni odebra respons.Dano mi stancj przyzwoit i postawiono stra u drzwi.Miaem wielki ogrd do przechadzki i wszelkie wygody opacone ze skarbu krlewskiego.Wiele osbprzychodzio do mnie z ciekawoci widzeniaczowieka przybyego z dalekich krajw,o ktrych nigdy nie syszeli. Zgodziem jednego wyrostka z naszego statku,eby mi by za tumacza;by on rodem z Luggnaggu,ale przepdziwszy lat wiele w Maldonadzie obydwa jzyki doskonale umia.Za jego pomoc mogem bawi wszystkich,ktrzy mi czynili honor skadajc wizyt,to jest mogem rozumie ich zapytania i tumaczy im moje odpowiedzi. Respons od dworu przyszed w dni pitnacie,jak si spodziewano,zawiera za w sobie rozkaz,aby mnie i mj orszak w asycie dziesiciu kawalerzystw zaprowadzono do Traldragdubbu,czyli Trildrogribu,gdy,o ile spamita mog,dwojako t nazw wymawiano. Cay mj orszak skada si tylko z biednego chopaka -tumacza,ktrego do posug moich przyjem.Na moj prob dano nam dwa muy do drogi.Wysano przednami kuriera,ktry ptora dnia pierwej stan,aby da zna o moim bliskim przybyciu i prosi o dzie i godzin,kiedy bym mia honor i ukontentowanie liza proch z podnka Jego Krlewskiej Moci . Taki jest styl dworski tego kraju i nie jest to tylko formalnoci,bo gdy w dwa dni po moim przybyciu miaem audiencj,zaraz mi kazano pooy si,czoga na brzuchu i zamiata jzykiem posadzk przy posuwaniusi do tronu krlewskiego.Ale em by cudzoziemiec, umieciono askawie podog,tak e proch nie mg mi wiele sprawi przykroci.Bya to szczeglniejsza aska,ktrej nie pozwalano dostpi nikomuoprcz najpierwszej godnoci osobom,kiedysi im zdarza honor audiencji u Jego Krlewskiej Moci.Czasem nawet umylnie zostawiaj posadzk brudn i kurzem okryt,kiedy ci,co przychodz na audiencj,maj nieprzyjaci u dworu. Widziaem raz jednego pana,ktry tak pene mia usta prochu i paskudztwa,ktrego nazbiera na posadzce jzykiem swoim,e kiedy przypez do tronu,nie mg wymwi jednego sowa.Na to nieszczcie nie ma rady,poniewa pod kar mierci zabronione jest spluwa lub usta ociera w przytomnoci krlewskiej.Jest take na tym dworze zwyczaj,ktrego wcale pochwali nie mog.Gdy Krl chce jakiego pana lub dworzanina straci sposobem honorowym i agodnym,kae posypa posadzk jadowitymproszkiem brunatnym,od ktrego niechybniez wolna i bez haasu musi rozpkn si wedwadziecia cztery godziny.Trzeba jednak odda sprawiedliwo wielkiej agodnoci i troskliwoci wadcy tego o ycie swych poddanych (w czym bardzo by si przydao,aby go naladowali monarchowie europejscy), gdy zawsze po takowych egzekucjach jak najdokadniej przykazuje zamiata posadzk i jeliby tego sucy zapomnieli,byliby w niebezpieczestwie popadnicia w jego nieask. Widziaem jednego razu,e kaza dobrze owiczy jednego maego pazia,i zoliwiezaniedba przestrzec,aby posadzk zamieciono po takowym przypadku,co byo przyczyn,e si stru jeden mody pan rokujcy wielkie nadzieje,chocia Krl nie mia natenczas zamiaru pozbawienia go ycia.Lecz monarcha okaza i w tym zdarzeniu dobro swoj,darujc paziowi i od plag go uwalniajc pod warunkiem,e wicej tak nie postpi bez specjalnego przykazu. Wracam jednak do rzeczy.Gdy si przyczogaem o cztery kroki od tronu Jego Krlewskiej Moci,powstaem na kolana i uderzywszy siedem razy czoem o ziemi,wymwiem sowa nastpujce,ktrych mnie dzie pierwej na pami nauczono: -Ickpling gloffthrobb squutserumm blhiop mlashnalt zwin tnodbalkguffh slhiophad gurdlubh asht. Jest to formua prawami tego krlestwa przepisana dla wszystkich,ktrzy miewaj audiencj,i mona j tak przetumaczy:Oby Wasz Niebieski Majestat przey soce o jedenacie i pksiycw . Krl Jegomo da mi odpowied,ktrej nie zrozumiaem,ale jednak powiedziaem sowa, ktrych mnie nauczono: -Fluft drin yalerick dwuldum prastrad mirplush,co znaczy :Jzyk mj jest w ustach mego przyjaciela . Daem przez to pozna,em chcia uy mego tumacza;natenczas wprowadzono wyrostka,o ktrym nadmieniem,i za jego pomoc odpowiadaem na wszystkie pytania,ktre mi czyni Krl Jegomo przez godzin.Ja mwiem jzykiem Balnibarbw,a tumacz mj przekada sowa moje na jzyk Luggnaggu.Bardzo by Krl kontent z mojej rozmowy i przykaza swemu bliffmarklubowi,czyli szambelanowi,aeby dla mnie i dla tumaczamego przygotowano pokoje w jego paacu i eby mi na poywienie co dzie dawano pienidze,a take worek peen zota na drobniejsze wydatki. Mieszkaem przez trzy miesice na dworzebdc posuszny Krlowi Jegomoci,ktry mnie obdarzy swymi askami i wielkie czyni obietnice dla zobowizania mnie,abymw jego pastwie osiad.Ale zdao mi si rzecz rozsdniejsz i sprawiedliwsz powrci do mojej ojczyzny dla zakoczenia w niej ycia przy ukochanej onie,ktra od dawnego czasu pozbawiona bya sodyczy mej przytomnoci. ROZDZIA DZIESITY Pochwaa Lugganggw.Opis Struldbruggw,czyli Niemiertelnych.Rozmowy Gulliwera z kilkoma znakomitymi osobami. Luggnaggowie s narodem wiatym i mnym.Chocia maj nieco pychy,wszystkim narodom wschodnim pospolitej,s jednak uczciwi i ludzcy wzgldem cudzoziemcw,zwaszcza tych,ktrzy s dobrze u dworu przyjci.Zawarem znajomoci i poczyniemzwizki z osobami wielkiego wiata,a przez porednictwo mego tumacza miewaem z nimi czsto rozmowy zabawne i poyteczne.Jeden z nich spyta si mnie jednego razu,czy widziaem kiedy Struldbruggw,czyli Niemiertelnych.Odpowiedziaem,e nie i e jestem bardzo ciekawy,jak mona byo da tak nazw ludziom.Powiedzia mi na to,i czasem (lubo rzadko)rodzi si w rodzie dzieci z plam czerwon prosto nad brwi lew i e to szczliwe znami uwalnia je od mierci,e plama ta z pocztku jest wielkoci srebrnej trzypenswki,e potem ronie i kolor odmienia, e w lat dwanacie staje si zielona,w lat dwadziecia pi -bkitna,w lat czterdzieci pi -zupenie czarna i tak wielka jak szyling i ju si wicej nie odmienia.Przyda,e tak si maorodzi tych dzieci na czole znaczonych,i zaledwie tysic sto Niemiertelnych obojej pci liczono w caym krlestwie,a okoo pidziesiciu w stolicy,midzy ktrymi jedna trzyletnia dziewczynka.Narodzenie Niemiertelnego nie jest przywizane do adnej familii, jest to szczery dar natury,czyli przypadku,i nawet dzieci Struldbruggw rodz si jak dzieci innych ludzi bez adnego przywileju.Ucieszyem siniewypowiedzianie z tej wiadomoci,a e osoba,ktra mi to opowiadaa,znaa jzyk Balnibarbw,ktrym mogem mwi z atwoci,owiadczyem moje podziwienie irado w sowach jak najywszych.Zawoaem,w wielkim bdc zachwyceniu: -Szczliwy nard,ktrego wszystkie majce si rodzi dzieci mog przynajmniejsi spodziewa niemiertelnoci!Szczliwy kraj,gdzie staroytnych czasw przykady zawsze trwaj,gdzie pierwszych wiekw cnota nie zagina,gdzie pierwsi jeszcze ludzie yj i y bd wiecznie,aeby nauczali mdroci wszystkich swych potomkw!Szczliwi ci zacni Struldbruggowie,co maj przywilej nieumierania nigdy,ktrych wyobraenie mierci nie zastrasza,nie osabia,nie zasmuca! Owiadczyem potem moje podziwienie,e dotychczas nie widziaem jeszcze na dworze adnego z tych Niemiertelnych,bo jeliby si ktry na nim znajdowa,chwalebne znami,na czole jego wypitnowane,zapewne wpadoby mi w oczy. -Co za przyczyna -przydaem -e Krl tak rozsdny nie uywa ich za ministrw i nie darzy wszelkim zaufaniem?By moe,surowa cnota tych starcw przykrzyaby si oczom dworu,gdzie panujeprzedajno i rozpusta.Wiemy z dowiadczenia,e modzie,lekkomylna i zadufana w sobie,wzbrania si i za rad starszych.Bd o tym mwi Krlowi za pierwsz,jaka si tylko nadarzy,okolicznoci,i czy rad moich usucha,czy nie,przyjm na zawsze mieszkanie,ktre mi przez dobro swoj Krl Jegomo ofiarowa w swoim pastwie,aby dokoczy reszty dni moich wprzezacnym towarzystwie ludzi Niemiertelnych, byle mnie do spoeczestwa swego przyj zechcieli. Ten,do ktrego mwiem,spojrzawszy nawczas na mnie z umiechem oznaczajcym moj niewiadomo godn politowania,odpowiedzia,i bardzo by kontent,e przedsibraem zamieszka w tym kraju,i prosi,abym mu pozwoli wytumaczy kompanii,co mu powiadaem.Wytumaczy i przez niejaki czas rozmawiali ze sob jzykiem,ktrego nie rozumiaem.Nie mogem nawet z ich oczu wyczyta,jaki skutek mowa moja sprawia.Na koniec ten sam,co ze mn rozmawia dotychczas,rzek do mnie z grzecznoci,e przyjaciele jego i moi (tak si askawie wyrazi)byli bardzo kontenci zmoich rozsdnych uwag nad szczliwoci i korzyci niemiertelnoci,ale chcieli wiedzi e,jaki bym ukad ycia uczyni i jakie by byy moje zabawy i zamiary,gdyby natura pozwolia mi urodzi si Struldbruggiem. Na tak wane zapytanie odpowiedziaem,i z radoci dogodz natychmiast ich ciekawoci,e projekty mao mnie kosztuj,e przyzwyczajony jestem myle,co bym uczyni,gdybym by krlem,wodzem albo monym panem,e co si tyczy nawet niemiertelnoci,rozmylaem niekiedy,jak bym si mia sprawowa,gdybym mia y wiecznie,i e poniewa tego chciano,zaraz nat moj myl i rozum. Powiedziaem wic,i gdybym mia szczcie urodzenia si Struldbruggiem,jak tylko mgbym pozna rado moj,widzc rnic midzy mierci a yciem,tak zarazstarabym si zbiera wszelkimi sposobami wielkie bogactwa,aby przez roztropno i oszczdno sta si po upywie dwustu latnajbogatszym czowiekiem w caym krlestwie.Po wtre,przykadabym si usilnie od pierwszej modoci do nauk,abymsobie mg obiecywa,i zostan kiedy najmdrszym czowiekiem na wiecie.Uwaabym troskliwie i zapisywa wszystkie wane przypadki,postrzegabym bezstronnie wszystkich monarchw i ministrw i czynibym w tej mierze wasneuwagi.Pisabym wierny i dokadny pamitnikwszystkich rewolucji mody i jzyka,wszystkich odmian zachodzcych w zwyczajach,prawach,obyczajach,a nawet wjedzeniu i w rozkoszach.Przez te nauki i uwagi stabym si na koniec yjcym skarbem mdroci i wiedzy,ustawicznym wspziomkw moich doradc. -W takowym stanie -mwiem dalej -nigdy bym si nie eni po szedziesitce,prowadzibym ycie jak modzian,wesoo,wolno,ale z oszczdnoci.Bawibym si ksztaceniem umysu modziey,udzielajc jej mego wiata i dugiego dowiadczenia,popartegoprzykadami uytecznoci cnoty w sprawach publicznych i osobistych.Moimi prawdziwymi i poufaymi przyjacimi byliby zacni Struldbruggowie,midzy ktrymiwybrabym ze dwustu od najdawniejszych do mych rwienikw,aby si z nimi jak najcilej zjednoczy.Gdyby niektrym niedostatek dokuczy,ofiarowabym im mieszkanie u siebie i kilku miabym zawsze przy stole.Nie zaniedbabym take odwiedza godnych miertelnych,do ktrychmierci przyzwyczaibym si bez smutku i alu,cieszc si po zejciu i ch z tego wiata ich potomstwem.Mogoby to by nawet dla mnie widokiem przyjemnym,tak jak ogrodnik ma rozkosz patrze,kiedy w jego ogrodzie tulipany i gwodziki rodz si,umieraj i odradzaj. My,Struldbruggowie,przekazywalibymy sobie wzajemne uwagi nasze nad przyczynami zepsucia narodu ludzkiego.Uoylibymy ksig moraln pen nauk poytecznych i pozwalajcych zmieni natur ludzk,eby si wicej nie wyradzaa,jak si co dzie wyradza i co jej od dwch tysicy lat przyganiaj.Jake gbok budziby zadum widok schyku i upadku krlestw,odmiany postaci ziemi,pysznych miast w liche miasteczka przeksztaconych albo pogrzebanych smutnie w swych rozwalinach,wiosek nikczemnych zamienionych w siedziby monarchw i ich dworw,sawnych rzek obrconych w mae strumyki,oceanw obmywajcych inne brzegi,nowo odkrytych krajw wychodzcych na wiat nowy z ciemnoci,barbarzystwa i prostactwa istniejcego w narodach najowieceszych inajobyczajniejszych, owiecenia przenikajcego do narodw barbarzyskich.Mgbym si doczeka odkrycia perpetuum mobile,leku uniwersalnego i innych wanych wynalazkwnajwikszej doskonaoci. Ile nadzwyczajnych odkry mona by zrobi w astronomii,majc mono doczekania i sprawdzenia przepowiadanych przez nas zdarze,ogldania ruchu i powrotw komet i wszelkich odmian w poruszeniach soca,ksiyca i gwiazd. Jeszcze dugo mwiem o innych rnych przedmiotach,ktre mi nasuna ch wiecznego ycia i szczcia bez koca na ziemi.Gdy skoczyem,ten,co mnie rozumia,obrciwszy si do kompanii przeoy im moj mow w krtkoci w ichjzyku.Potem zaczli wszyscy przez niejaki czas ze sob rozmawia,miejc si trochz tego,co ode mnie syszeli.Nareszcie tegosamego,ktry by moim tumaczem,prosia kompania,by mi otworzy oczy i odkry moje bdy,w ktre popadem przez zwyk gupot ludzk,co je nieco mniejszymi czyni. Rzek mi naprzd,e Niemiertelni tylko w ich kraju si rodz,i nie tylko ja sam z podziwieniem i zazdroci patrz na stan Struldbruggw,gdy takie prawie zdanie zdarzao mu si znajdowa u Balnibarbw i Japoczykw,e ch ycia jest przyrodzona czowiekowi,e ten,co nog jedn stoi w grobie,usiuje mocno trzyma si na drugiej,e a do ziemi schylony starzec wystawia sobie w myli dzie jutrzejszy i czas przyszy,a na mier poglda jak na zo dalekie,od ktrego uciec mona.Lecz na wyspie Luggnaggu inaczej myl,bo przykad i ustawiczny widok Struldbruggw zachowuje jej mieszkacw od nierozsdnej mioci ycia. -Ukad ycia -mwi dalej -ktrego by si trzyma bdc niemiertelnym i ktry namdopiero przedstawi,jest mieszny i wcale rozumowi przeciwny.Rozumiae,e w takowym stanie cieszyby si zawsze modoci,moc i zdrowiem bez adnego pomieszania,czego najwikszy szaleniec spodziewa si nie moe.Ale nie pytalimy ciebie,co by czyni,gdyby mia y czystej d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc' Pc ) ` 6X!7r:"zawsze mody,zdrowy i bogaty,tylko jak by przey wieczno,osaczony przez zwyke troski starczego wieku. Mwi,e cho mao kto pragnby niemiertelnoci tak gorzko okupionej,przecie zaobserwowa u Balnibarbw i Japoczykw,o ktrych ju wspomina,e nawet zgrzybiali starcy chc odoy mier na pniej,a rzadko zdarzyo mu si sysze o czowieku chtnie umierajcym,chyba e nadmiarem boleci i cierpie by przybity.Pyta,czy w moich podrach i wasnym kraju nie poczyniem podobnych spostrzee. Potem odmalowa mi obraz Struldbruggw i rzek,e podobni s do miertelnych i yj jak oni do lat trzydziestu,e potem wpadajstopniowo w coraz wikszy smutek,a pki nie doyj lat osiemdziesiciu;wiedzia to od nich samych,bo trudno ich obserwowa,kiedy zaledwie dwoje lub trojena stulecie si rodzi.Doywszy lat osiemdziesiciu,co jest granic ycia ludzkiego w tym kraju,nie tylko s podlegli wstrtnym chorobom,ndzy i sabociom staroci,ale nadto tak ich drczy trapice wyobraenie trwaoci wiecznej,ndznej zgrzybiaoci,e si niczym ucieszy nie mog.Nie tylko s,jak wszyscy inni starcy,uparci,nieuyci, akomi,wielomwni,prni,gniewliwi,ale te kochaj tylko siebie;wyrzekaj si sodyczyprzyjani,a nawet do dzieci swoich adnegonie maj przywizania,a po trzecim pokoleniu nie poznaj nawet swojego potomstwa;bezsilne pragnienie i zawi zera ich bez ustanku,a na widok rozkoszy zmysowych,miostek,rozrywek,ktrych uywa modzie miertelna, niejako co moment konaj,mier czyja,nawet starcw,skadajcych hod naturze,wznieca w nich zazdro i w rozpacz pogra.Z tej przyczyny,ile razy si im zdarzy patrze na pogrzeb,zawsze przeklinaj swj los i gorzko si al na przyrodzenie,ktre im odmwio sodyczy umierania,zakoczenia nudnego ycia i wnijcia w odpoczynek wieczny.Nie mog ju nadal doskonali swego rozumu i wzbogaca pamici i to tylko pamitaj,co widzieli i czego si nauczyli w modoci i wlatach rednich,a i to nawet bardzo niedokadnie.Co si tyczy prawdziwoci lub szczegw jakiego zdarzenia,lepiej zawszepolega na tradycji ni na ich wspomnieniach.Najmniej ndzni i nieszczliwi s spomidzy nich ci,ktrzy zupenie stracili pami i powrcili do stanudziecinnoci;przynajmniej wtedy wicej nadich opakanym losem ma si politowania i daje si im pomoc,poniewa nie maj uomnoci waciwych innym. Gdy si ktry Struldbrugg oeni z ktr Struldbrugg,maestwo podug praw narodowych ustaje,jak tylko modsze z nichdoyje lat osiemdziesiciu.Sprawiedliw jestrzecz, eby ci nieszczliwi ludzie,na wieczne ycie bez swej winy skazani,uwolnieni zostali od strasznego ciaru i nieszczcia wiecznie yjcej ony.A co smutniejsze,e gdy do tego opakanego przyjd wieku,maj ich za cywilnie umarych.Dziedzice zabieraj ich majtek,a oni,ze wszystkiego ogooceni,na samym prostym wyywieniu zostaj.Ubogichutrzymuje si kosztem publicznym.Niemiertelny osiemdziesicioletni nie moe duej posiada adnej godnoci ani adnego urzdu,nie moe handlowa ani w kontraktywchodzi,ani kupowa, ani sprzedawa,nawet wiadectwa jego w sdzie nie przyjmuj. Lecz gdy przychodz do lat dziewidziesiciu,natenczas jeszcze gorzejdla nich.Wszystkie im wypadaj zby,wszystkie wosy spadaj,trac smak pokarmw,jedz i pij bez adnej przyjemnoci.Choroby,co ich ary,dalej ichtrapi,nie zwikszajc si ani zmniejszajc.Wszystkiego zapominaj,nawet nazwiska swych przyjaci,a czasem i swego wasnego;z tej przyczyny na nic si im nie przyda czytanie,bo jeeli chc czyta sw cztery,nim przeczytaj dwa ostatnie,zapominaj dwch pierwszych.Dla tej przyczyny pozbawieni s jedynej zabawy,ktrej by si oddawa mogli.Nadto,poniewa jzyk tego kraju czstym podlega odmianom,Struldbruggowie urodzeni w jednym wieku maj wielk trudno rozumienia jzyka ludzi urodzonych w wieku drugim,i tak zawsze sjakby cudzoziemcami w swej ojczynie. Takie byo objanianie stanu nieszczliwych Niemiertelnych kraju tego,ktre niewypowiedzianie mnie zadziwio.Pokazano mi potem piciu czy szeciu z rnych wiekw,z ktrych najmodsi nie mieli mniej jak dwiecie lat,i lubo im powiedziano,e jestem wielkim podrnym,ktry cay wiat widzia,nie okazali najmniejszej ciekawoci zadaniem mi jakiego pytania.Prosili mnie,abym im da slumskudask,czyli podarunek na pamitk.Jest to skromny sposb ebrania,ktre jest im surowo zabronione przez krajowe prawa,gdy s kosztem kraju ywieni,cho przyzna trzeba,e bardzo skromnie. S oni wzgardzeni i nienawidzeni przez wszelkie klasy ludu;urodzenie si Struldbrugga uwaane jest za nieszczliwwrb.Mona si dowiedzie ich wieku z rejestrw,w ktrych urodzenie kadego jest zanotowane,lecz te nie sigaj nawet tysica lat,bo,jak mwi, przez niepokoje wkraju zostay zniweczone.Najlepszym i najpospolitszym sposobem dochodzenia ich wieku jest proste pytanie,jakich monarchwlub znaczne osoby przypomnie sobie mog,ijeeli je wymieni,natenczas z historii dochodzi si,kiedy yli.Ten sposb jest niezawodny,bo krl,ktrego sobie przypominaj,panowa,nim doszli do osiemdziesitego roku ycia. Straszny widok przedstawiali Struldbruggowie mczyni,lecz kobiety jeszcze okropniej wyglday.Oprcz zwyczajnych oszpece staroci twarz ich miaa blado mierteln,ktrej opisa nie jestem w stanie;spomidzy szeciu lub siedmiu poznaem natychmiast najstarsze, lubo rnica w ich wieku wynosia najwicej lat dwiecie. Czytelnik atwo mi uwierzy,e natenczas zupenie straciem ch zostania takim Niemiertelnym.Wstydziem si mocno wszystkich moich gupich myli o wiecznymna tym wiecie yciu i osdziem,e najwikszy tyran nie moe tak okropnej mierci wymyli,ktrej bym nie przenis nad stan Struldbruggw. Kiedy Krl dowiedzia si o rozmowie,ktr miaem z mymi przyj acimi,bardzo si mia z mych myli o niemiertelnoci.Spyta mnie potem powanie,czy dla uleczenia mych ziomkw od chci wiecznego ycia i bojani mierci nie chciabym ze dwch lub trzech wyprowadzi do kraju mego.W rzeczy samej bybym arcykontent,gdyby mi by uczyni ten prezent,ale kardynalnym krlestwa prawem tego zabraniano Niemiertelnym stamtd wychodzi.Inaczej bybym gotw przyj na siebie prac i koszty transportu.Prawa krajowe wzgldemStruldbruggw zdaj mi si rwnie roztropne jak koniecznie potrzebne i kady inny kraj w podobnych okolicznociach byby zmuszony tak postpowa.Poniewa akomstwo jest zwyczajnym towarzyszem staroci,wic Niemiertelni staliby si z czasem wacicielami wasnego narodu,a moe i wadzy krajowej,a e dla braku zdolnoci nie mogliby jej naleycie sprawowa,przeto stan ten niezawodnie pocignby za sob upadek caego kraju. ROZDZIA JEDENASTY Gulliwer opuszcza wysp Luggnaggu i udaje si do Japonii,gdzie wsiada na statek holederski.Przybywa do Amsterdamu,stamtd powraca do Anglii. Zdaje mi si,e to,co pisz o Struldbruggach,nie znudzi czytelnika.Nie s to,zdaniem moim, rzeczy pospolite,wytarte i oklepane,jakich peno we wszystkich opisach podry;przynajmniej mog upewni,e w adnych,ktre mi si czyta zdarzyo,nic podobnego nie znalazem.Wszelako,jeli to s rzeczy powtrzone i ju znane,prosz uwaa,i podrujcy,nie przepisujc jedni od drugich,mog bardzo dobrze to samo opowiada,gdy w jednych byli krajach. Poniewa midzy krlestwem Luggnaggu i cesarstwem Japonii wielki odprawia si handel,wnosi std trzeba,e autorowie japoscy nie zapomnieli w ksigach swoich uczyni wzmianki o Struldbruggach,ale em w Japonii bardzo krtko bawi,a do tego nierozumiaem tamtejszego jzyka,nie mog wiedzie,co w tej mierze w innych ksikach pisano.Moe nas kiedy o tym objani ktry Holandczyk. Krl Luggnaggu po niemaych usiowaniach namwienia mnie,aebym zosta w jego pastwie,widzc stao mego przedsiwzicia,pozwoli na koniec na mj odjazd i przez dobro swoj zaszczyci mnie listem,wasn rk pisanym,wstawiajc si za mn do Cesarza japoskiego.Darowa mi take czterysta czterdzieci cztery sztuki zota (nard ten ma wielkie upodobanie w parzystych liczbach)i czerwony diament,ktry za tysicsto funtw szterlin- gw sprzedaem w Anglii. Dnia szstego maja roku 1709 poegnaem uroczycie Krla Jegomoci i przyjaci,ktrych miaem na dworze.Ten monarcha rozkaza,aby mnie puk jego gwardii odprowadzi a do portu Glanguenstald,lecego na poudniowo-zachodniej stronie wyspy.Po szeciu dniach znalazem statek gotowy zawie mnie do Japonii.Wszedem na ten statek i po pitnastu dniach eglugi zawinlimy do jednego maego portu,nazwanego Xamoschi,na wschodniopoudniowym wybrzeu Japonii.Samo miasto znajduje si na zachodnim kracu,gdzie wska cienina prowadzi od pnocy do zatoki,po ktrej pnocno-zachodniej stronie wzniesione jestmiasto stoeczne Yedo.Okazaem natychmiast urzdnikom celnym list od KrlaLuggnaggu do Cesarza Jegomoci japoskiego.Poznali zaraz piecz krlewsk,wielkoci mojej doni,wyobraajc Krla,ktry podnosi kulawego i i mu pomaga.Magistrat miasta widzc,e miaem ten list przewietny,przyjmowa mnie jak ministra i zaraz opatrzy powozem,abym jecha do Yedo,stolicy cesarstwa.Tam miaem honor mie audiencj u Cesarza Jegomoci i oddamu list,ktry otworzono publicznie z wielkimi uroczystociami.Zaraz go sobie tumaczowi swemu Cesarz kaza przeoy.Natenczas Jego Cesarska Mo kaza mi przez tego tumacza powiedzie,i jeeli jakiej aski od niego potrzebuj,przez szacunek dla najukochaszego brata swego.Krla Luggnaggu,natychmiast mi j uczyni. Tumacz,ktry pospolicie uywany by w interesach handlowych z Holendrami,atwo z mojej miny pozna,em Europejczyk,i z tej przyczyny wytumaczy mi sowa cesarskie jzykiem holenderskim.Odpowiedziaem,e jestem holenderskim kupcem i na dalekim morzu ulegem rozbiciu,e potem odprawiem wiele drg morzem i ldem,nim dostaem si do Luggnaggu,a stamtd do Japonii,a wiedzc,e Holendrzy prowadz z Japoni handel,spodziewaem si znale sposobno powrcenia do Europy.Prosiem Jego Cesarsk Mo,aby mnie z bezpieczestwem kaza zaprowadzi do Nagasaki.Omieliem si prosi go jeszcze oinn ask,aby przez wzgld na protekcj Krla Luggnaggu chciano mnie uwolni od obrzdku, ktry ziomkowie moi zachowywazwykli,i nie przymusza mnie do deptania nogami krucyfiksu,gdy przybyem do Japonii nie dla handlu,ale tylko aby powrcistd do Europy. Gdy tumacz przeoy Cesarzowi japoskiemu t ostatni prob,zadziwi siniepomiernie i rzek,e pierwszego czowieka widzi z kraju innego,ktremu taki skrupu do gowy przyszed,e przetowtpi musi,czy jestem Holandczykiem,jakem go upewni,i wnosi,em chrzecijanin.Z tym wszystkim uznajc przytoczon przeze mnie przyczynza wan,a nade wszystko majc uwag na list Krla Luggnaggu,skania si dobrotliwie do politowania nad moj osobliwsz uomnoci,bylebym tylko uy rodkw dlazachowania ostronoci.Powiedzia mi,e przykae urzdnikom pilnujcym zachowaniatego zwyczaju,aby mnie przepucili mimo krucyfiksu jak gdyby przez zapomnienie.Przyda,e w moim wasnym interesie byo mie to w sekrecie,poniewaHolandczycy,moi wspziomkowie,dowiedziawszy si o otrzymanej dyspensie,niechybnie by mnie w drodze zamordowali,poczytujc sobie za krzywd,e miaem skrupu,by ich naladowa. Uczyniem jak najpokorniejsze podzikowanie Jego Cesarskiej Moci za t szczeglniejsz ask,a e wanie wojska maszeroway wtenczas do Nagasaki,komendant odebra rozkaz, aby mnie do tego miasta zaprowadzi z sekretn instrukcj,co si do krucyfiksu odnosia. Dnia dziewitego czerwca roku 1709 po dugiej i przykrej podry stanem w Nagasaki i napotkaem jedn kompani Holandczykw,ktrzy przyjechawszy z Amsterdamu z towarami gotowali si do powrotu na Amboynie ,mocnej budowy statku,o adunku czterystu pidziesiciu beczek.Bawic dugo w Holandii,gdym chodzi do szk w Lejdzie,umiaem bardzo dobrze jzyk tego kraju.Pytano si mnie o moje podre,na coodpowiedziaem,jak mi si podobao,i wrd nich uszedem za Holandczyka.Udaem,jakobym mia przyjaci i krewnych w Prowincjach Zjednoczonych i by rodem z Guelderlandu. Gotw byem da komendantowi statku,ktrym by niejaki pan Teodor Van Grult , wszystko,co by tylko chcia,za mj przewz,ale on,dowiedziawszy si,e byemchirurgiem,poprzesta na poowie opaty zwyczajnej pod warunkiem,e bd sprawowa urzd chirurga na jego statku.Nimemy odpynli,jeden towarzystwa czsto si mnie pyta,czy ju odbyem ceremoni deptania krucyfiksu,na co mu odpowiadaem w wyrazach oglnych,e uczyniem wszystko,co naleao.Tymczasem jednemu z nich,zapamitaemu hultajowi,przyszo do gowy pokaza mnie urzdnikowi i powiedzie:On nie depta nogami krucyfiksu . Urzdnik,majcy potajemny rozkaz nieczynienia mi trudnoci,odpowiedzia na to dwudziestu razami laski wyliczonymi na jego grzbiecie,tak e potem nikogo nie braa ochota pytania si mnie o t ceremoni. Nic si nam nie przytrafio w podry godnego opisania.Pynlimy z pomylnym wiatrem a do Przyldka Dobrej Nadziei,gdziemy si zatrzymali dla nabrania wody. Dnia dziesitego kwietnia 1710 roku przybylimy szczliwie do Amsterdamu,straciwszy w drodze trzech ludzi przez choroby,a jednego,ktry spad z wielkiego masztu.Z Amsterdamu odpynem wkrtce do Anglii na maym statku nalecym do tego miasta.Szesnastego kwietnia rzucilimy kotwic przy Dunach.Nazajutrz wysiadem na ld.Co za rado bya odwiedzi kochanojczyzn po pszosta roku mojej w niej nieobecnoci!Poszedem prosto do Redriff,gdzie tego samego dnia o godzinie drugiej po poudniu przybyem i zastaem moj on i ca famili w dobrym zdrowiu.---------------------------------------------- CZʌ CZWARTA Podr do Houyhnhnmw ROZDZIA PIERWSZY Gulliwer wyrusza jako kapitan statku.Jego ludzie buntuj si,wi go i na nieznajomy brzeg wysadzaj.Udaje si w gb kraju.Opisanie Jahusw,osobliwszych zwierzt.Spotyka dwch Houyhnhnmw. Przepdziem pi miesicy z on i dziatkami mymi i rzekbym,e przez ten czas byem szczliwy,gdybym t szczliwo moj umia by pozna.Ale miaem pokus puci si jeszcze na morze,zwaszcza gdy mi ofiarowano pochlebny tytu kapitana na statku kupieckim Przygoda ,o adunku trzystu pidziesiciu beczek.Rozumiaem si dobrze na egludze,a do tego ju mi si przykrzyo by na urzdzie chirurga i zawsze komu podlega.Wziem przeto modego czowieka,bardzo biegego w tej profesji,nazwiskiem Robert Purefoy;poegnaem biedn on moj,ktra bya w ciy,i wsiadszy na statek w Portsmouth wyszedem pod agle dnia sidmego wrzenia roku 1710,a czternastego tego miesica spotkaem si przy wyspie Teneryfie z kapitanem Pocockiem z Bristolu,udajcym si do Hondurasu dla cinania drzewa masztowego.Dnia szesnastego wielka burza nas rozczya i pniej dowiedziaem si,e jego statek rozbi si i e wszyscy majtkowie i podrni na statku potonli, wyjwszy jednego kuchcika.Kapitan ten by czowiekiem bardzo godnym i biegym w swojej sztuce,ale zanadto uporczywym w raz powzitych mniemaniach,i to,zdaje mi si,byo powodem jego nieszczcia i zgubydla tylu ludzi.Gdyby by poszed za moj rad,siedziaby teraz spokojnie i bezpiecznie jak ja przy swojej familii. Gorczka tropikalna zabraa mi przez drogcz moich majtkw,do tego stopnia,e musiaem rekrutowa innych w Barbados i na Wyspach Leewardskich,do ktrych waciciele statku zlecili mi zawin.Ale wkrtce musiaem aowa tego przekltego rekrutowania, wiksza bowiem cz nowych majtkw to byli korsarze.Miaem pidziesiciu ludzi pod moimi rozkazami i zlecenie,abym prowadzi handel z Indianami Morza Poudniowego i robi jak najwicej nowych odkry.Ci hultaje zbuntowali reszt moich eglarzy i zmwili si na opanowanie mojej osoby i statku.Jednego poranku weszli do mej kajuty,rzucili si na mnie, zwizali i zystej d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc"c" M")cc#7z1#zagrozili wrzuceniem w morze,jelibym si im opiera.Odpowiedziaem,i los mj jest w ich rku i e zawczasu na wszystko zezwalam,cokolwiek by ze mn uczyni chcieli.Przymusili,em to im przysig potwierdzi,a potem rozwizali,przestajc na przykuciu mnie acuchem jedn nog dokoi i na postawieniu warty u drzwi z zaleceniem,eby mnie natychmiast zabi,skoro tylko pokusibym si o prb odzyskania wolnoci.Zamierzali moim statkiem rozbija si po morzu i ugania zaHiszpanami,ale do tego nie mieli dosy ludzi.Postanowili wic natychmiast sprzedacay fracht i uda si do Madagaskaru dla powikszenia zaogi,bo wielu z nich zmaropo moim uwizieniu.Przysyali mi ywno i napoje do mego wizienia,a sami objli dowdztwo statku.Przez kilka tygodni eglowali i prowadzili handel z Indianami,alenie wiedziaem,jaki obrali kierunek,bo jako wizie zamknity byem w kajucie,w cigej zostajc obawie,eby mnie nie zamordowali,jak to nieraz grozili. Dnia dziewitego maja 1711 roku niejaki Jakub Welch wszed do mnie i rzek,i ma rozkazod jegomoci pana kapitana wysadzi mnie na ld.Chciaem si z nim rozmwi,ale darmo,nie chcia mi nawet powiedzie nazwiska tego,ktrego on nazywa im panem kapitanem .Kazali mi spuci si do szalupy,pozwolili wdzia najlepszy i niedawno sprawiony ubir,wzi troch bielizny,ale adnej innej broni prcz kordelasa.Byli nawet tak grzeczni, e nie pldrowali moich kieszeni,w ktrych miaempienidze i troch drobiazgw.Ujechawszy szalup prawie mil,wysadzili mnie na ld.Spytaem tych,co mnie do ldu odprowadzili,w jakim kraju jestem.Wszyscymnie zapewnili,e sami tego nie wiedz i e kapitan (tak go nazywali)postanowi by,jaktylko sprzeda adunku uskuteczniona zostaa,wysadzi mnie jak najprdzej za pierwszym ukazaniem si ldu.yczliwie odpowiedzieli mi:Strze si,eby ci przypyw nie wcign,bd zdrw i natychmiast d si oddalia.. Porzuciwszypiaski wstpiem na jeden wzgrek i usiadem dla namylenia si,co bym dalej mia uczyni.Nieco odpoczwszy puciem si w gb kraju,gotw podda si najpierwszemu dzikiemu czowiekowi,ktrego bym napotka,i okupi ycie moje,jeliby byo mona,jakimi szklanymi paciorkami,bransoletkami lub innymi fraszkami,w ktre podrujcy nigdy nie zaniedbuj zaopatrywa si i ktrych miaem kilka w kieszeniach. Postrzegem wielkie drzewa,dziko rosnce,obszerne pastwiska i pola,na ktrych wszdy by owies.Szedem z ostronoci,eby mnie nie schwytano albo strza nie zabito.Dostaem si nareszcie na wielki gociniec,gdzie postrzegem wieleladw ludzkich,nieco krowich,a najwicej koskich.Ujrzaem take wiele zwierzt na jednym polu i jedno czy dwoje tego rodzaju siedzce na drzewach.Bardzo mnie zdziwia ich posta nieksztatna i gdy niektre zbliyy si do mnie,schowaem si za krzak,aby si im lepiej przypatrzy. Dugie wosy wisiay im na twarzy i piersi,grzbiet i przednie apy okryte byy gst sierci,brod miay jak kozy,ale reszt ciaa go,tak e mogem postrzec ich skr ciemnobrunatn.Byy bez ogonw,nie miay adnych wosw na tykach poza odbytnic;myl,e sama przyroda je tam umiecia,aby je chroni przy siadaniu na ziemi.Czasem na trawie siedziay,czasem leay,a czasem na dwchapach stay,inne skakay i po drzewach aziy, szybko jak wiewirki,majc pazury u ap przednich i tylnych.Samice byy nieco mniejsze ni samce,wosy miay bardzo dugie i proste,a na ciele puch tylko,poza sromem i odbytnic.Cyce ich wisiay midzyapami przednimi i niekiedy a do ziemi dotykay,kiedy szy na czterech apach.Skra jednych i drugich bya rnych kolorw,brunatna,czerwona,czarnai ta.We wszystkich moich podrach nie widziaem zwierzcia tak brzydkiego i nieprzyjemnego lub do ktrego tak naturaln czubym niech. Przypatrzywszy si im dostatecznie,peen pogardy i obrzydzenia,szedem gocicem, spodziewajc si,e mnie zaprowadzi do chaty jakiego Indianina.Nieco uszedszy spotkaem jedno z tych zwierzt,idce prosto na mnie.Obrzydliwe monstrum zobaczywszy mnie zatrzymao si,czynic tysic grymasw,i pokazao,e ma mnie za nieznajome sobie stworzenie,potem zbliywszy si podnioso na mnie przedni ap swoj.Dobyem kordelasa i uderzyem je pazem,nie chcc rani,ebym nie urazitych,do ktrych te zwierzta mogy nalee.Zwierz poczuwszy bole zaczto ucieka i tak mocno krzycze,e si ich zbiego do mnie e czterdziecioro,czynic okropne grymasy.Skoczyem do jednego drzewa i oparszy si o nie grzbietem,trzymaem kordelas przed sob.Niektre z tych przekltych zwierzt uchwyciy za gazie,skoczyy na drzewo izaczynay wyprnia si na moj gow.Chroniem si,ile mogem,przyciskajc si mocno do drzewa,lecz ledwo nie zostaem zaduszony smrodem plugastwa,ktre na mnie ze wszystkich stron padao. W tym okropnym pooeniu spostrzegem,e nagle wszystkie ucieka zaczy.Natenczas opuciwszy drzewo szedem dalej gocicem,nie mogc si nadziwi,e nagy strach tak je do ucieczkipobudzi.Ale spojrzawszy w prawo ujrzaem konia,powanie przechadzajcego si na polu.Na jego widok kupa tych zwierzt naciera na mnie przestaa i w rozsypk posza. Ko zbliy si do mnie,zatrzyma,cofn si,a potem,przypatrujc mi si pilnie,pokazywapo sobie podziwienie.Obejrza mnie ze wszystkich stron,obszedszy mnie naokoo razy kilka.Chciaem postpi dalej,lecz on zastpi mi drog,pogldajc agodnie i adnej mi nie czynic gwatownoci.Stalimy tak przez dobr chwil,ogldajc si wzajemnie,potem omieliem si pooy mu rk na karku,gaszczc go,wiszczc i gadajc jakmasztalerz, gdy chce uspokoi konia.Lecz pyszne zwierz pogardzio moj ludzkoci i grzecznoci, zmarszczywszy czoo podnioso hardo jedn przedni nog,jakby dajc,bym cofn rk nadto poufa.W tyme czasie zarao trzy czy cztery razy,ale gosem tak rozmaitym,e mi si zdawao,i mwi jakim sobie waciwym jzykiem i e w tym jego rnym reniu zawiera si jakie znaczenie. Gdy si to dziao,przyby jaki drugi ko i ukoni si bardzo grzecznie pierwszemu.Witay si uderzajc agodnie prawymi kopytami i zaczy re rozlicznymi sposobami,jakby jakie wymawiajc sowa.Uczyniy potem krokw kilka,jakby chcc si ze sob naradzi. Przechadzay si powanie jeden obok drugiego,udajc osoby,ktre wielkiej wagi interes roztrzsaj,ale zawsze mnie trzymay na oku,jakby pilnujc,ebym im nie uciek. Zadziwiony,e tak do siebie odnosz si zwierzta,pomylaem sobie,i jeeli w tym kraju bestie maj tyle rozumu,mieszkacy musz by najmdrszymi na ziemi.Ta myl tyle mi dodaa serca,i postanowiem i dalej,a pki nie znajd jakiej wioski albo domu i nienapotkam jakiego mieszkaca,a te dwa konie zostawi,eby sobie rozmawiay,pki by si im podobao.Lecz pierwszy ko,siwo-jabkowity,widzc,e odchodz,zacz za mn re sposobem takznaczcym,i mi si zdao,jakbym zrozumia,czego on chcia,wrciem wic izbliyem si do niego,ukrywajc ile monoci moje pomieszanie,gdy nie wiedziaem,co z tego wszystkiego wyniknie,jak atwo moe wnosi czytelnik. Dwa konie dostpiy do mnie i z bliska zaczy oglda twarz moj i rce.Siwy rumak zacz pociera mj kapelusz przednim kopytem i tak go potarmosi,e musiaem go zdj z gowy i wygadzi,po czym znowu woyem.Zdumiao to bardzo oba konie.Drugi,ktry by cisawy,zacz pociera poy mej sukni:widzc,e odstaj od mego ciaa,oba konie wielkie okazay zdziwienie.Siwo-jabtkowity zacz gaska rk moj praw,pokazujc si by kontentz mikkoci i koloru mej skry,ale j tak cisn midzy kopytem i pcin,e nie mogem si wstrzyma od krzyku.Wielk imczyniy niespokojno moje trzewiki i poczochy,dotykay ich i macay po wiele razy,i z tej okolicznoci ray,i czyniy ruchy podobne ruchom filozofa,kiedy jakiego fenomenu chce dociec. Cae postpowanie ze mn tych dwch koni tak mi si zdao rozumne i uporzdkowane,tak dowcipne i rozsdne,em mniema,i to by musieli czarownicy,ktrzy przemienili si w konie dla jakiego zamysu i napotkawszy cudzoziemca na drodze chcieli sobie z niego uczyni nieco rozrywki,albo te moe zadziwiaa ich moja osoba,odzienie i uoenie.Ta myl dodaa miodwagi,e do nich przemwiem w te sowa: -Moci panowie,jeeli jestecie czarownikami,jak mam przyczyn mniema,rozumiecie wszystkie jzyki,przeto mam honor powiedzie wam jzykiem moim,e jestem biednym i nieszczliwym Anglikiem,ktry przy tych brzegach uleg rozbiciu.Prosz przeto,abymna ktrego z was mg si,jak gdyby byprawdziwym koniem,i poszuka sobie jakiej wioski lub chaty,gdzie bym znalaz przytulenie,a w zamian za t grzeczno ofiaruj wam ten noyk i t bransoletk.-Obie te rzeczy wyjem z kieszeni. Dwa konie zday si pilnie sucha mowy mojej,a gdy mwi przestaem,zaczy re kolejno,obrciwszy si jeden do drugiego.Pojem natenczas wyranie,e ichrenie byo znaczce i zawierao w sobie sowa,z ktrych moe uoy mona byo abecado daleko atwiejsze i prostsze od chiskiego. Syszaem,e czsto powtarzay sowo Jahu ,ktrego gos rozeznaem,ale znaczenia nie rozumiaem,chocia gdy te dwa konie ze sob rozmawiay,po kilka razy usiowaem dociec, co by ich mowa znaczya.Gdy mwi przestay,zaczem z caej mocy woa:Jahu,Jahu, usiujc ich naladowa.To ich niewypowiedzianie zadziwio i nawczas siwo-jabkowity powtrzy dwa razy to samo sowo,zdajc si niby chcie mnie nauczy,jak je wymawia naley.Powtarzaem po nim,jakem mg najlepiej,a on mi dawa pozna,e cho daleki jeszcze byem od doskonaoci,wszelako ju lepiej wymawiaem to sowo ni pierwej.Cisawy,zdawao mi si,chcia mnie nauczy wymawiania sowa znacznie trudniejszego,ktre literami angielskimi mona tak napisa:Houyhnhnm.Nie potrafiem z pocztku wymwi tego sowa,ale po kilku powtrzeniach wprawiem si i te dwa konie uznay mnie za stwo- rzenie pojtne. Zabawiwszy jeszcze nieco ze sob,zapewnez okazji mojej,poegnay si z tak sam obyczajnoci,z jak si witay,wdzicznymdotykaniem prawych kopyt.Siwo-jabkowity da mi znak,ebym szed przed nim.Osdziem za rzecz potrzebn by mu posuszny,a pki nie znajd innego przewodnika.e za szedem zbyt wolno,zacz re:hhuun,hhuun!Zrozumiaem jego myl i jak mogem,daem mu pozna,em bardzo strudzony i przykro mi i prdko,na co on dobrotliwie zatrzyma si,dajc mi wypocz. ROZDZIA DRUGI Houyhnhnm prowadzi Gulliwera do swego domu.Jak tam by przyjty.Co za pokarm mieli ci Houyhnhnmowie.Trudno,ktr miaGulliwer z obraniem sobie pokarmu. Uszedszy blisko mil trzech przyszlimy na miejsce,gdzie by dom jeden drewniany,bardzo niski,pokryty som.Zaczem zaraz dobywa z kieszeni mae podarunki,ktre podrnicy ofiaruj dzikim,eby ich uczciwie przyjli.Ko przez grzeczno chcia,ebym ja pierwszy wszed do wielkiej,bardzo ochdonej sali,gdzie za wszystkie sprzty by tylko b i drabina.Zobaczyem tam trzy koniki idwie klacze,ktre nie jady,ale siedziay nazadach,co mnie bardzo zadziwio.Jeszcze bardziej zdumiaem si,widzc,e niektre zajte byy gospodarstwem.Ten widok wzmocni mnie w mniemaniu,e nard,ktrypotrafi ucywilizowa tak bezrozumne zwierzta,musi by najmdrszy na ziemi.Wtem przyby siwojabkowity i wchodzc zapobieg zemu traktowaniu,ktre mogo mnie spotka:zacz re jak kto,kto ma wadz,na co inne konie odpowiedziay reniem.Przeszedem z nim przez dugie dwie sale bez progw i w ostatniej da mi znak,ebym si zatrzyma,a sam poszed do izby przylegej.Przygotowaem podarunki dla pana i pani domu;byy to dwa noe,trzy bransoletki z faszywych pere,mae zwierciadeko i naszyjnik ze szklanych paciorkw.Ko ra dwa lub trzy razy i spodziewaem si,e usysz gos ludzki,lecz odpowied nastpia w tym samym dialekcie,tylko dwukrotnie ostrzejsza ni pierwsze renie.Przyszo miwtenczas na mysi,e pan tego domu musi by jak osob znaczn,poniewa tak ceremonialnie kazano mi zatrzyma si w przedpokoju,ale nie mogem poj,eby czowiek znakomity mia konie za swoich pokojowych.Lkaem si wtedy,czy nie oszalaem i czyli nieszczcia moje nie pomieszay mi z gruntu rozumu.Ogldaem si pilnie na wszystkie strony i patrzyem po sali, ktra bya urzdzona jak pierwsza,tylko troch adniej.Wytrzeszczaem oczy,przypatrywaem si jak najuwaniej wszystkiemu,co mnie otaczao,i zawsze widziaem to samo.Szczypaem si za ramiona,gryzem wargi,biem si po bokach,eby si obudzi,mylc,e ni, alee zawsze te same przedmioty stay mi woczach,wniosem,i to musiay by jakie diabelne czary. Gdy si takimi bawiem uwagami,siwo -jabkowity powrci do mnie i da mi znak,ebym wszed do izby,gdzie zobaczyem na matach,bardzo przystojnychi delikatnych,pikn klacz z piknym rebkiem i ze rebiczk,skromnie na swoichudach wsparte.Klacz na moje przybycie wstaa i przypatrzywszy si pilnie mej twarzy i rkom,odwrcia si ze wzgard izacza re,powtarzajc czsto sowo:Jahu,ktrego jeszcze nie rozumiaem,chocia byo to pierwsze,jakiegom si nauczy.Wkrtce zrozumiaem je ku mojemu staemu utrapieniu. Ko,ktry mnie wprowadzi,dawszy znak gow i powtrzywszy razy kilka:hhuun,hhuun, zaprowadzi mnie niby na folwark,gdzie byinny budynek,nieco od tego domu odlegy. Pierwsz rzecz,ktra mi wpada w oczy,byy te przeklte zwierzta,ktre najpierwej zobaczyem na polu i ktre opisaem wyej.Byo ich troje,wszystkie przywizane za szyj grubymi powrozami do wbitych w ziemi supw.Jady korzenie,cierwo ole,psie i zdeche krowy(jak potem dowiedziaem si),trzymajc je w pazurach i zbami szarpic. Ko -gospodarz rozkaza natenczas jednemu mudziakowi lisowatemu,ktry by jego lokajem,aeby odwiza najwiksze z tych zwierzt i wyprowadzi na podwrze.Postawiono nas obok,eby lepiej ze mn uczyni porwnanie,i wtedy,po wielerazy powtrzono to sowo:Jahu,przez co domyliem si,e te zwierzta nazywaj si Jahu.Nie mog wyrazi mego zdziwienia i obrzydliwoci,gdy zobaczywszy to szkaradne zwierz z bliska,postrzegem w nim ksztat osoby ludzkiej.Twarz miao pask i szerok,nos przytuczony,wargi grube i usta bardzo wielkie,ale s to rysy zwyczajne wszystkim narodom dzikim,gdziematki kad swe dzieci twarz ku ziemi i noszc je na plecach tuk im nosy swymi ramionami.Ten Jahu mia apy przednie podobne do rk moich,tyle tylko e uzbrojone wielkimi pazurami.Skra na nich bya brunatna,twarda,okryta wosami.Nogi jego take podobne byy do ng moich. Wszelako moje trzewiki i poczochy byy przyczyn,e panowie konie znajdowali rnic daleko wiksz.Co do reszty ciaa ta sama bya proporcja prcz koloru tylkoi wosw. Ichmocie konie tego podobiestwa nie uznali,poniewa ciao moje byo okryte odzieniem,ktre brali za skr i cz mnie samego.Lokaj mudziak,trzymajc midzy pcin i kopytem jaki korze,da mi go je.Wziem go i powchawszy zaraz oddaem.Natychmiast poszed szuka w obie Jahusw kawaka cierwa olego i da mi go.Ta potrawa tak mi si zdaa obrzydliwa,e nie chciaem si nawet jej dotkn i daem pozna,e mnie mierzi.mudziak rzuci ten kawaek cierwa jednemu Jahu,ktry go natychmiastpoar z wielkim smakiem.Widzc,e pokarmy Jahusw nie su mi,przyszo muna myl da mi potraw swoich,to jest sianaiowsa,ale ja,potrzsajc gow,daem zna,e nie mogo to by pokarmem dla mnie.Ju zaczem si trwoy,e z godu niechybnie umr,jeli nie spotkam stworzenia mego wasnego gatunku,bo co si tyczy tych obrzydliwych Jahusw,muszwyzna,e wydaway mi si najobmierzlejszymi stworzeniami,jakiem tylko widzia,chocia nikt wtedy nie kocha ludzkoci wicej ode mnie.Im bliej je poznawaem,tym bardziej brzydziem si nimi;zauway to mj pan ko i odesa Jahusa do stajni.Natenczas podnisszy nog jedn przed swoje usta w sposb bardzo dziwny,a wszelako arcynaturalny,dawa mi do zrozumienia,i izali i zystej d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc#&#oDc$"c$E14a$nie wiedzia,czym mnie karmi,i pragnie,ebym go nauczy,czym by mnie mona ywi.Ale ja nie mogem mu przez znaki wytumaczy moich myli,a do tego nic nie widziaem,co by si do jedzenia zdao. Wtem nadesza krowa;pokazaem j palcemi zaczem jak najwyraniejsze dawa znaki, i chciabym j doi.Zrozumiano mniei zaraz wprowadziwszy do domu,kazano jednej sucej,to jest jednej klaczce,otworzy izb,gdzie znalazem bardzo wiele garnkw penych mleka,porzdnie ustawionych i utrzymanychw najwikszej czystoci.Napiem si go do woli i posiliem naleycie.Okoo poudnia ujrzaem,e przyszed powz,ktry cigny Jahusy.Na tym wozie przyjecha jeden stary ko,ktry zdawa si by jakaznaczn osob. Wysiad tylnymi nogami,bo lewe przednie kopyto mia nieszczciem zranione.Przyjecha on z wizyt do mych gospodarzy i mia z nimi je obiad.Przyjmowali go bardzo ludzko i z wielkimi wzgldami.Jedli obiad razem w najpikniejszej sali i prcz siana i somy,ktre im dano z pocztku,mieli na drugie danie owies gotowany w mleku.Stary ko jad t potraw ciep,drudzy za zimn.oby ich byy na rodku sali ustawione w koo i podzielone na wiele przegrdek,wok ktrych wszyscy usiedli na zadach,wsparszy si na wizkach somy.Kada przegroda miaa naprzeciw siebie swoj drabin,tak e kady ko i kada klacz miay porcj swoj ze wszelkprzyzwoitoci i uczciwoci;rebiec i rebiczka,dzieci gospodarzy,byy take na tej uczcie,zachowujc si bardzo skromnie,a ich ojciec i matka wesoo zabawiali gocia.Siwojabkowity wezwa mnie do siebie i zdawao mi si,e rozmawia o mnie dugo ze swoim przyjacielem,ktry coraz na mnie poglda iczsto powtarza sowo Jahu. Nieco pierwej wdziaem na rce rkawiczki.Gospodarz,siwo-jabkowity,spo- strzegszy to, a nie widzc rk moich takich jak pierwej,okaza wiele znakw podziwienia.Dotkn ich dwa czy trzy razy kopytem,dajc mi do zrozumienia,i chciaby,eby rce moje przybray ksztatpierwszy.Zdjem natychmiast rkawiczki,co dao okazj caej kompanii do dugiej rozmowy o mnie i zjednao mi niejak przychylno.Wkrtce skutki tego uczuem.Rozkazano,abym wymwi kilka,ktre umiaem,wyrazw,i nauczono nazw owsa,mleka,ognia, wody i innych rzeczy.Powtarzaem te wszystkie sowa,majc od modoci wielk atwo wuczeniu si jzykw. Po skoczonym obiedzie ko -gospodarz wzi mnie na stron i przez znaki z niektrymi zczone sowami da mi pozna,i przykro mu widzie,e nic nie jadem i nic mi nie przypado do smaku.Hlunnh -znaczy w ich jzyku owies.Wymwiem to sowo razy kilka,bo cho z pocztku odrzuciem owies,ktrym mnie czstowano,jednak,namyliwszy si lepiej, osdziem,i mog sobie z niego zrobi jak potraw,mieszajc z mlekiem,i tak y,pki bym nie znalaz sposobnoci doucieczki albo nie napotka stworzenia mego rodzaju.Zaraz ko rozkaza jednej sucej,ktr bya liczna biaa klaczka,aeby przyniosa dla mnie owsa na pmisku drewnianym.Ususzyem ten owies,jak mogem,potem go tarem w rku,a pki z niego uska nie zlaza,potemstaraem si go wywia,nareszcie kamieniem na kamieniu rozcieraem.To wszystko zrobiwszy zagniotem z wod,upiekem placek i zjadem go na ciepo,maczajc w mleku. Bya to dla mnie potrawa z pocztku bardzoniesmaczna,cho pospolita jest w Europie wwielu miejscach,z czasem jednak przyzwyczaiem si do niej.Czsto w yciu moim znajdujc si w stanie ndznym,nie pierwszy to raz dowiadczyem,e dla dogodzenia potrzebom czowieka niewiele potrzeba i e ciao jego do wszystkiego jest zdolne.Musz doda,e pki zostawaem w tym kraju koskim,nie doznawaem adnej saboci.Prawda,e czasem chodziem na owy na krliki i na ptaszki,ktre apaem sieci z wosw Jahusw zrobion.Czasem zbieraem ziele i albo gotowaem,albo jadem zamiast saaty,niekiedy take ubiem troch masa i piem malank.Najwiksz mi z pocztku sprawiao przykro,e nie miaem soli,aleprzywykem obchodzi si bez niej,skd wnosz,i uywanie soli jest skutkiem na- szej niewstrzemiliwoci i dlatego w zwyczaj wprowadzone,eby pi wicej,okrom wypadkw zasolenia misiwa,by je tym sposobem uchroni od zepsucia w dalekich podrach i miejscowociach od jarmarkw daleko pooonych.Zauwamy bowiem,e spomidzywszystkich zwierzt jeden tylko czowiek do pokarmw swoich sl miesza.Co do mnie,opuciwszy ten kraj,miaem znowu trudno w przyzwyczajeniu si do niej. Dosy ju powiedziaem o pokarmie moim,chocia po wikszej czci podrujcy zapeniaj tym swoje dziea,jakby wiele na tym zaleao czytelnikowi,czy oni dobrego uywali bytu,czy nie.Jednake sdziem za potrzebne krtkie pokarmw moich opisanie,eby si komu nie zdao,i niepodobna w takim kraju i midzy takimi mieszkacami y przez trzy lata. Ku wieczorowi ko -gospodarz kaza mi dastancj o krokw sze od domu,ale oddzieln od budynku Jahusw.Rozesaem kilka wizek somy i okrywszy si sukni spaem bardzo spokojnie i smacznie.Potem daleko mi byo lepiej,jak si czytelnik dowie,kiedy mwi bd o sposobie ycia mojego w tym kraju. ROZDZIA TRZECI Gulliwer usiuje nauczy si dobrze jzyka,a Houyhnhnm,jego pan,jest jego nauczycielem.Wielu znakomitych Houyhnhnmw przybywa widzie Gulliwera przez ciekawo. Opowiada panu swemu krtko swoje podre. Staraem si z niewypowiedzian usilnoci nauczy jzyka,w czym mj pan (tak go odtd nazywa bd),jego dzieci i domownicy wszelkim sposobem mi dopomagali.Mieli mnie za niejaki cud i wydziwi si nie mogli,e zwierz bezrozumne okazywao wszystkie naturalneznaki stworzenia rozumnego. Pokazywaem kad rzecz palcem,pytaem o jej nazw i zapamitywaem,a bdc na osobnoci pisaem na papierze,ktry miaem na regestra podrne. Co do wymawiania,staraem sieje poj suchajc z uwag,w czym najwicej mi dopomaga mudziak lisowaty.Potrzeba przyzna,e wymawianie tego jzyka zdawao mi si bardzo trudne.Houyhnhnmowie mwi razem i gardem,i nosem,a jzyk ich nosowy i gardowy wiele jest podobny do niemieckiego lub holandzkiego,ale daleko milszy i wyraniejszy.Cesarz Karol V uczyni t uwag i mwi,e jeliby mia gada do koni,toby gada jzykiem holandzkim.Pan mj tak mia niecierpliwousyszenia mnie mwicego jego jzykiem,e wszystkie wolne godziny obraca na nauczenie mnie nazw,skadu wyrazw i delikatnoci jzyka tego.By przekonany,jak mi si potem przyzna,em by Jahu,ale go zadziwiao moje ochdstwo,przystojno,obyczajno i atwo w naukach,cechy zupenie niewaciwe tym zwierztom.Odzienie moje wielk mu sprawio niespokojno,gdy mniema, e jest czci ciaa mojego,nigdy bowiem idc spa nie rozbieraem si,a pki wszyscy w domu nie usnli,i ubieraem si pierwej,nimby sikto obudzi.Chcia mj pan wiedzie, gdzie ijakim sposobem nabyem pozoru tego rozumu,ktry si objawia we wszystkich moich postpkach,chcia zna moj histori.Pochlebia sobie,e si o tym wszystkim wkrtce ode mnie dowie,widzc,jaki postp czyniem co dzie w pojmowaniu jzyka.Dlawsparcia pamici napisaem dykcjonarz sw, ktrych si nauczyem,alfabetem angielskim wraz z tumaczeniem.Po pewnymczasie nie wystrzegaem si pisa w przytomnoci pana mego,ale on nie mg poj,co ja robiem, gdy Houyhnhnmowie nie maj adnego wyobraenia pisma. Na koniec,po dziesiciu tygodniach,mogem rozumie wiksz cz jego pyta,a w trzy miesice potem mogem jako tako odpowiada.Najpierw,widzc,e mu odpowiada mog, spyta si,z jakiego przyszedem kraju i jakim sposobem nauczyem si udawa stworzenie rozumne,poniewa Jahusy,do ktrych znajdowa mnie podobnym z twarzy i ap,tak przednich jak i tylnych,maj wprawdzie niejaki gatunek poznania,z chytroci i wielk zoci zczony,ale zday mu si najbardziej niepojtne ze wszystkich zwierzt bezrozumnych.Jam mu odpowiedzia,em przyby z bardzo dalekich krajw,e przepynem wiele morza na statku drewnianym w towarzystwie wielu innych mego rodzaju,eci towarzysze moi wysadzili mnie na ziemi i opucili.Potrzeba mi byo nawczas do mowy wiele przydawa znakw,ebym si da zrozumie.Pan mj rzek mi na to,i simyl i powiedziaem rzecz,ktrej nie ma (bo ci Houyhnhnmowie nie maj sw do wyraenia kamstwa lub faszu).Nie mg poj,eby byy ziemie za wodami morskimii eby licha trzoda bydlt potrafia pywa na morzu statkiem drewnianym i kierowa nim podug upodobania swego.aden Houyhnhnm nie mgby takiej rzeczy dokaza,eby statek zbudowa,i na pewno by statku tego nie powierza w rzd Jahusw. Sowo Houyhnhnm w ich jzyku znaczy ko,a podug pochodzenia sw -doskonao natury.Odpowiedziaem memu panu,e mi wyrazw zabrako,ale e po niejakim czasie bd w stanie powiadania rzeczy,ktre go niewypowiedzianie zadziwi. Pobudzony tym wiksz ciekawoci,zachca pani klacz,maonkswoj,dzieci swoje, rebka i rebiczk,a take wszystkich swoich sucych,aeby usilnie przykadali si do doskonalenia mnie w jzyku,a sam dwie lub trzy godziny codziennie na to punktualnie odkada. Wiele koni i klaczy znacznych przychodzio do pana mego z wizyt,pobudzonych ciekawoci widzenia tak dziwnego Jahu,ktry,jak im powiadano,mwi jak Houyhnhnm i objawia w sowach i postpkach swoich wiateko rozumu.Miay wielkie upodobanie rozmawiania ze mn,a jaodpowiadaem im,jak mogem.Wszystko to pomagao mi w uywaniu jzyka,tak e przy kocu pitego miesica rozumiaem wszystko,co do mnie mwiono,i mogem situmaczy dosy dobrze. Niektrzy Houyhnhnmowie,co przychodzili dla widzenia mnie i rozmawiania,nie mogli temu da wiary,ebym by prawdziwym Jahu,poniewa,mwili,miaem skr inakszni te zwierzta,a jeeli cokolwiek skra moja -przydawali -podobna jest na twarzy iapach przednich do skry Jahusw,wszelako nie jest okryta wosami.Mj pan wiedzia dobrze,jak si tarzecz ma,poniewa jednak okoliczno przymusia mnie odkry mu tajemnic,ktrdo tego czasu,bojc si,eby mnie za prawdziwego Jahu nie uznano,z wielk troskliwoci ukrywaem. Powiedziaem ju czytelnikowi,e co wieczr miaem zwyczaj rozbiera si i przykrywa moimi sukniami,kiedy ju cay dom zasypia.Jednego dnia pan mj przysa do mnie swego lokaja,mudziaka lisowatego,bardzo rano.Gdy wszed do mej izby,spaem bardzo twardo. Suknie moje zemnie spady,a koszula si podkasaa.Postrzegem,e mwi do mnie z wielkim pomieszaniem.Powrciwszy do pana zaraz mu opowiedzia,co widzia.Ja,wstawszy, poszedem niezwocznie powiedzie Jego Czci dzie dobry.Spyta mnie zaraz,co ma znaczy wiadomo,ktr mu tego poranka przekaza lokaj,jakobym pic by inakszy nieli innych czasw i mia insz skr,nieli gdy chodz. Kryem a do tego czasu t tajemnic,obawiajc si,eby mnie midzy przeklty i bezecny rodzaj Jahusw nie wmieszano,ale niestety,musiaem wtedy mimo mej woli wyjawi tajemnic.Nadto,poniewa odzienie moje i obuwie zaczo ze mnie spada i potrzeba mi byo na ich miejsce zrobi inne ze skryJahusa lub innego zwierzcia,przewidywaem,e si mj sekret dugo nie ukryje.Powiedziaem wic panu memu,e w kraju,z ktregom przyby,wszyscy mego rodzaju maj zwyczaj przyodziewa ciao swoje wosami pewnych zwierzt, ju to dla przyzwoitociiuczciwoci,ju dla ochrony od upau i zimna,e gotw jestem przekona go o tym,jeeli mi to uczyni rozkae,i pokaza mu wszystko,wyjwszy tylko to, czego natura odkrywa nie pozwala.Mowa moja zdaa si go zadzi wia.Najbardziej nie mg poj,czemu natura rozkazuje nam kry,co nam dala sama. -Co do nas -przyda -my si nie wstydzimy jej darw i nie znajdujemy adnej przyczyny,aby je ukrywa przed wiatem.Wszelako -rzeki -nie chc ci do tego przymusza. Rozebraem si wic ze wszelk przyzwoitoci,opasawszy si koszul w miejscu wstydliwym,dla dogodzenia ciekawoci mego pana,ktry nie przestawa dziwi si widzc zupene podobiestwo wszystkich moich czonkw do daa Jahusw.Podnis wszystk m odzie,biorc midzy pcin i kopyto,i pilniesi kadej przypatrywa,gaska mnie,pieci i razy kilka naokoo mnie obejrza.Potem powanie rzek: -Oczywista,e prawdziwy Jahu i rnisz si od tego rodzaju zwierzt tylko tym,e skra twoja delikatniejsza i ciao bielsze,ena wielu czciach nie masz wosw,e krtsze masz pazury i nieco innego ksztatu i e usiujesz zawsze chodzi na dwch tylnych apach.- Wicej mu nie potrzeba byo,zostawi mnie,ebym si ubiera,z czego byem kontent,poniewa zaczem czu zimno. Owiadczyem Jego Czci,jak mocno mnie martwio,e mi dawano nazwisko bezecnegoi obrzydliwego zwierzcia.Zaklinaem go,eby raczy poprzesta nazywania mnie tak obelywie i zaleci to samo swej familii,sucym i przyjacioom,ktrym dozwala mnie widzie.Prosiem go take,aby nie opowiada sekretu,ktry mu odkryem,dopki nie bd mia potrzeby odmienienia ubioru,a co si tyczy lokaja mudziaka.Jego Cze moe mu przykaza,eby nikomu tego nie powiada,co widzia. Przyrzek mi sekret i rzecz bya ukryta,apki si moje suknie nie rozpady i nie byem przymuszony szuka,czym bym si odzia,jak to opisz potem.Upomina mnie,abym si coraz lepiej doskonali w jzyku,gdy go nierwnie wicej zastanawiao,e mnie sysza mwicego i rozumujcego,anieli e skra moja bya biaa i wosami nieporosta,a do tego niewypowiedzian mia ciekawo dowiedzenia si o rzeczach dziwnych,ktre mu powiedzie obiecaem.Od tego czasu jeszcze si bardziej do uczenia mnie przykada.Wszdy mnie ze sob prowadzido kompanii i stara si,eby uczciwie i ze wszelkimi wzgldami ze mn postpowano,ato dlatego,jak powiada na stronie,abym by wesoego humoru,a przez to si milszym i zabawniejszym wydawa. Co dzie,gdy si z nim razem znajdowaem,prcz trudu,ktry podejmowa w uczeniu, zadawa mi rne pytania,na ktre,jak mogem najlepiej,odpowiadaem,co dao mu ju niejakie oglne i niedoskonae wyobraenie o tym,co miaem mu pniej w szczeglnoci opowiedzie.Prn byoby rzecz wykada na tym miejscu,jak przyszedem do rozmowy z nim dugiej i powanej,powiem tylko,e pierwsza,ktr znim miaem,mowa obszerna taka bya,jak to opisz. Rzekem Jego Czci,i byem z kraju dalekiego,e dostaem si w t stron z pidziesiciu towarzyszami do mnie podobnymi na jednym okrcie,to jest na statku z drzewa zrobionym,a wikszym ni dom,w ktrym mieszka,przepynwszy wiele morza.Opisaem mu ile monoci ksztat statku i rozwinwszy chustk tumaczyem,jak wiatr,nadymajc agle,statek porusza.Powiedziaem,i wskutek wszcztej midzy nimi ktni wyrzucony zostaem na brzeg tej wyspy,ez pocztku w wielkiej zostawaem niespokojnoci,a pki Jego Cze przez dobro swoj nie uwolni mnie od natarczywoci bezecnych Jahusw.Natenczas pyta si mnie,kto zrobi ten statek i jak to by mogo,eby Houyhnhnmowie kraju mego powierzyli go nierozumnym bydltom.Rzekem na to,i niepodobna mi na to pytanie odpowiedzie i dalej rozmow moj prowadzi,jeli mi nie przyrzeknie na honor i sumienie swoje,e si nie urazi tym wszystkim,co mu mam powiedzie.Pod tym jednym warunkiem mgbym dalej koczy mow moj i przedoy mu ze szczeroci rzeczy dziwne,ktre opowiedzie obiecaem. Upewni mnie,e si niczym bynajmniej nie urazi.Natenczas rzekem,e statek zbudoway stworzenia do mnie podobne,ktre we wszystkich czciach wiata,gdziem tylko bywa,s panujce i rozumne,e za przybyciem moim do tego kraju zdziwiem si niewypowiedzianie,widzc,e Houyhnhnmowie postpuj jak stworzenia obdarzone rozumem,podobnie jak on i jego wszyscy przyjaciele dziwowali si widzc znaki tego rozumu w stworzeniu,ktre podobao si im nazywa Jahu i ktre wprawdzie podobne jest do tych podych zwierzt ze swego ksztatu,ale nie z przymiotw duszy.Przydaem,e jeliby kiedy pozwolio mi Niebo powrci do krajumego i opisa histori mych podry,a mianowicie mego mieszkania w Houyhnhnm,wszyscy by rozumieli,em opisa rzecz,ktrej nie byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAP $igc% c%qb%;,pc&: &histori za bajeczn i przez swawol wymylon.Na koniec,mimo uszanowania,ktre winien jestem jemu,jegozacnej familii i wszystkim jego przyjacioom,miem twierdzi,iby nigdy nie uwierzono w kraju moim,eby Houyhnhnm by stworzeniem rozumnym,a Jahu bezrozumnym bydlciem. ROZDZIA CZWARTY Wyobraenie Houyhnhnmw tyczce si prawdy i kamstwa.Mowa Gulliwera zganiona przez jego pana.Gulliwer opowiada swojemu panu z najwiksz dokadnoci szczegy tyczce si tak jego osoby,jak przypadkw,ktre mu si w podrach zdarzyy. Gdy wymawiaem te ostatnie sowa,pan mjzdawa mi si by niespokojny i jakby nieswj.Wtpi i nie wierzy temu,co si syszy -jest to u Houyhnhnmw czynno umysu,do ktrej nie s przyzwyczajeni i nie wiedz,co maj czyni.Pamitam nawet,e kiedy jednego razu rozmawiaem z panem moim o waciwociach ludzkiej natury w innych czciach wiata i gdym mu wspomnia o kamstwie i oszukaniu,trudno mu byo poj,co to miaoznaczy.On bowiem tak rozumowa:Na to nam jest dane uywanie mowy,ebymy si wzajem rozumieli i przekazywali sobie wiadomoci o rzeczach,ktre s.Ow jeli si mwi rzecz jak,ktrej nie ma,nie osiga si tego celu,bowiem ja nie rozumiem tego,co ty mwisz,i nie wyprowadzasz mnie z mej niewiadomoci,lecz j powikszasz.Musiabym tedy wierzy,e czarne jest biae,a krtkie -dugie .Takie jest wyobraenie Houyhnhnmw o mocy kamania,ktr my,ludzie,posiadamy w najwyszym stopniu doskonaoci. Wracam teraz do mojej rozmowy.Kiedy upewniem Jego Cze,e Jahusy w moim kraju s zwierztami panujcymi,spyta mnie,czy mamy Houyhnhnmw,j aki ich stan i do czego s uywani.Odpowiedziaem,i mamy ich wielk liczb,e przez lato chodzpo kach,a przez zim zostaj w swoich domach,gdzie maj do usug swoich Jahusw,ktrzy im czesz wosy,chdo i ocieraj skr,myj nogi i je daj. -Rozumiem ci -odezwa si -chocia waszeJahusy szczyc si,e nieco maj rozumu, jednak Houyhnhnmowie zawsze,tak tu jak wszdy s panami;dayby tylko Nieba,aby nasze Jahusy byy tak powolne i dobre do usug jak te,ktre s w waszym kraju,ale prosz,mw dalej. Poprzysigem Jego Czci,aeby mnie raczyuwolni od dalszego w tej mierze mwienia,poniewa podug prawide roztropnoci,obyczajnoci i polityki nie mogem mu tumaczy reszty. -Chc -rzek -wiedzie wszystko,mw dalejinie bj si,eby mi mia jak przez to uczyni przykro. -Dobrze -odpowiedziaem -poniewa tego koniecznie chcesz,bd ci posuszny. Houyhnhnmowie,ktrych my nazywamy komi,s u nas najpikniejszymi i najksztatniejszymi zwierztami,rwnie s silne,jak do biegu lekkie.Gdy zostaj u jakich osb znacznych, uywaj ich do podry,do jedenia wierzchem,do cignienia powozw i maj o nich wielkie staranie,pki s mode i zdrowe,ale skoro podstarzej albo zapadn na nogi,to natychmiast si ich pozbywaj i sprzedaj innym Jahusom,ktrzy ich obracaj do pracprzykrych, cikich i podych,a pki na nich mier nie przyjdzie.Natenczas,skr z nich zdarszy, sprzedaj,a trupa zostawiaj drapienemu ptactwu,psom i wilkom.Taki jest stan w kraju moim najpikniejszych i najszlachetniejszych Houyhnhnmw,ale nie wszystkim si tak dobrze powodzi jak tym,o ktrych dopiero powiedziaem.S niektrzy,co od modoci mieszkaj u rolnikw,furmanw i innych tym podobnych,u ktrych musz pracowa wiele,a poywienie maj bardzo liche. Opisaem mu w tym miejscu nasz sposb jedenia wierzchem i ubir jedca. Odmalowaem,jak mogem najlepiej,uzdeczk,siodo,ostrogi,bicz,szo-r- y i koa,nie zapominajc potem wszystkich ubiorw koskich do cignienia karety,karw,puga.Przydaem,e wszystkim Houyhnhnmom przybijaj pod spd ng niejak blach z pewnej bardzo twardej materii,ktr nazywamy elazem,a to dla ochrony ich kopyt,aby si na kamienistych drogach nie pokruszyy. Mj pan zda mi si by rozgniewany na tendziki sposb,w jaki postpujemy z Houyhnhnmami naszego kraju. -Bardzo si dziwuj -rzek -e macie odwag i zuchwao wsiada na ich grzbiety. Gdyby najsilniejszy z naszych Jahusw mia to kiedy uczyni najmniejszemu Houyhnhnmowi ze sucych moich,upewniam ci,e natychmiast byby oziemi rzucony,kopytami zdeptany,skopany,roztratowany. Odpowiedziaem mu,i naszych Houyhnhnmw pospolicie poskramiaj i ujedaj od trzeciego lub czwartego roku,a jeeli ktry jest nieposuszny,krnbrny,uparty,obracaj go do cignienia wozu,do orania ziemi i dobrze biczem wicz.Nadto samcw,przeznaczonych do karety albo podsiodo,we dwa lata po ich narodzeniu waasz,aeby byy agodniejsze i powolniejsze.S one czue na kary i nagrody,a do tego nie maj rozumu,podobnie jak Jahusowie w jego kraju. Wiele miaem trudnoci w wytumaczeniu tego wszystkiego panu memu.Dla wyraenia moich myli musiaem wiele kry sowami,poniewa jzyk Houyhnhnmw nie jest tak bogaty i jak mao maj namitnoci,tak i sw niewiele. Trudno opisa wzburzenie,jakie mowa moja uczynia w umyle mego pana i jak szlachetnym zapali si gniewem na sposb,w jaki postpujemy z Houyhnhnmami,a zwaszcza na nasz zwyczaj waaszenia ich,eby byy powolniejsze i do podu niesposobne.Zgadza si,e jeeli jest kraj,gdzie same tylko Jahusy s zwierztami rozumnymi,aby one panoway,ainne byy podlege ich prawom,bo rozum powinien mie wadz nad si.Ale zapatrujc si na osob moj przyda,i stworzenie takie jak ja bardzo jest le dostosowane do uywania rozumu w zwyczajnych potrzebach ycia.Spyta si mnie: -Czy wszystkie Jahusy kraju twego s podobne do ciebie? -Wszyscy -odpowiedziaem.-Mamy prawie jednakowy ksztat i uchodzimy za pikno,mode samce i samice maj skr delikatniejsz,zwaszcza samice w kraju moim - bia jak mleko. Odezwa si na to: -Prawdziwie jest niejaka rnica midzy tob i moimi folwarcznymi Jahu,jeste bowiem czystszy od nich i nie tak znieksztacony,ale co do waciwoci gruntownych,zdaniem moim,oni ci przewyszaj.Nogi twoje,przednie i tylne,zbyt sabe maj pazury.Co si tyczy twoich ng przednich,nie s to,mwic waciwie,nogi,bo nigdy na nich nie chodzisz,zbyt delikatne s do tego celu.Dlatego przednie nogi trzymasz zawszenagie,a rzecz,ktr je czasem okrywasz,nie jest tak mocna ani tak twardajak ta,ktr okrywasz nogi tylne.Chd twj nie jest bezpieczny,bo jeliby jedna z twoich ng tylnych polizna si albo potkna,koniecznie by musia upa. Zacz potem caemu skadowi ciaa mojego przygania:pasko mej twarzy,wydatnoci nosa,pooeniu oczu zbyt blisko jedno od drugiego,tak e ani w prawo,ani w lewo patrze nie mog nie obrciwszy gowy.Rzek dalej: -Nie moesz je bez pomocy ng przednich,ktre do ust podnosisz,i dla nagrodzenia zapewne tej niedoskonaoci tyle ci w nich natura utworzya cz onkw.Co za do maych czonkw pooddzielanych od siebie u ng tylnych,nie wiem,do jakiego by uycia mogy suy.Zapewne bdc sabe i mikkie atwo si o lada co mog zrani i przeto dla zapobieenia temu zemu musisz je pokrywa skr jakiego zwierzcia.Twoje nagie i wosami nie pokryte ciao wystawione jest na zimno,od ktrego przymuszony jeste chroni si wosami cudzymi,to jest co dzie ubiera si i rozbiera,co podug mnie jest rzecz na wiecie najnudniejsz i najbardziej uprzykrzon.Uwaam na koniec,e wszystkie zwierzta w moim kraju maj przyrodzony wstrt do Jahusw,sabsze odnich uciekaj,silniejsze odpdzaj od siebie.Jeeli nawet odebralicie od natury dar rozumu,nie widz jednak,jakim sposobem moglicie uleczy wrodzony wstrt,ktry wszystkie zwierzta maj do was,i uczyni je swoimi suebnymi.Nie chc -przyda -w tej materii dalej sprzecza si z tob,kwituj ci ze wszystkich odpowiedzi,na ktre by mg si zdoby,i prosz ci tylko,eby mi opowiedzia histori ycia twego i opisa kraj,w ktrym si urodzi. Odpowiedziaem memu panu,i gotw byemdogodzi mu we wszystkim,co interesowaojego ciekawo,ale wtpi,abym mg si wytumaczy jasno w tych materiach,o ktrych Jego Cze nie moe mie adnego wyobraenia,poniewa nic podobnego w kraju jego nie widziaem.Z tym wszystkim,przydaem,stara si bd usilnie tumaczy,ile monoci przez podobiestwa,proszc,aby mi darowa,jelibym niewaciwych uywa wyrazw. Rzekem mu wic,em si urodziz rodzicw uczciwych,na wyspie zwanej Anglia,ktra jest tak daleko,e najsilniejszyHouyhnhnm przez cay roczny obrt socaledwo t drog odby zdoa,e wiczyem si naprzd w chirurgii,to jest sztuce leczenia ran otrzymanych w nieszczliwymwypadku lub gwatem zadanych,e krajem moim rzdzi jedna samica -m, ktr my zwiemy Krlow,e opuciem kraj mj,starajc si wzbogaci,aby po powrocie on i dzieci moje do lepszego przyprowadzi stanu;e w ostatniej mojej podry byem kapitanem statku,majc pod sob okoo pidziesiciu Jahusw,ktrych mi w drodze poowa wymara,e musiaemna ich miejsce przybra innych,z rnych narodw pochodzcych,e statek nasz znalaz si dwa razy w niebezpieczestwie rozbicia si,raz w gwatownej nawanoci,drugi raz wpadszy na ska. W tym miejscu przerwa mi pan mj,pytajc,jak po takich stratach i niebezpieczestwach mogem namwi obcych Jahusw z rnych krajw,aby si pucili ze mn na morze.Odpowiedziaem,i to byli nieszczliwi,ktrzy na wiecie nie mieli si gdzie przytuli,opuciwszy kraje swoje albo dla zego stanu swych interesw,albo dla popenionych przez siebie zbrodni,e niektrzy z nich przyszli do ndzy przez prawo,drudzy przez gr,inni przez rozpust,e po wikszej czci byli to zdrajcy,otrzy,zabjcy,zodzieje,truciciel- e,rabusie, krzywoprzysizcy,faszerze pienidzy,gwaciciele albo sodomici,dezerterzy i zbiegowie z wizie,e na koniec aden z nich nie miapowraca do wasnej ojczyzny,bojc si,eby nie zosta powieszony albo nie gniw wizieniu. Podczas tej przemowy pan mj razy kilka musia mi przerywa.Uywaem wielu porwna,aby da mu wyobraenie tych zbrodni,ktre wiksz cz moich ludzi przymusiy do opuszczenia swych krajw.Zajo mi to wiele dni,zanim dobrze mnie zrozumia.Nie mg poj,w jakim celu popeniali te wystpki,co byo do nich powodem.Dla objanienia tego usiowaem da mu niejakie wyobraenie nienasyconego pragnienia honorw i bogactw i nieszczliwych skutkw zbytku,niepowcigliwoci,zoci i zawici.Ale musiaem mu to objania przezprzykady i podobiestwa,poniewa nie mg poj,eby te wystpki znajdoway si na wiecie.Zdawa mi si by jak osoba,ktrej wyobrania wstrznita jest opowieci o rzeczach ani widzianych,ani syszanych i ktra podnosi oczy,nie znajdujc sw do wyraenia swego podziwienia i gniewu. Wyobraenia wadzy,rzdu,wojny,prawa,kary i wielu innych podobnych nie da si wyrazi w jzyku Houyhnhnmw,chyba przez obszerne opisywanie.Lecz poniewa pan mj posiada bystry i przez gbokie rozmylania uksztacony rozum,doszed w kocu do wystarczajcej znajomoci tego,co rodzaj ludzki w naszej czci ziemi wyprawia zdoa,i prosi, abym mu opowiedzia,co sidzieje w kraju,ktry nazywamy Europ,a osobliwie w Anglii, ojczynie mojej. ROZDZIA PITY Gulliwer na rozkaz swego pana opisuje mu stan Anglii i tumaczy,co rozpala wojn miedzy monarchami europejskimi.Opis konstytucji angielskiej. Czytelnik raczy uway,i to,co ma czyta,jest krtkim zbiorem rnych rozmw,ktre przez przecig dwuletni miewaem z Houyhnhnmem,panem moim.Im bardziej postpowaem w umiejtnoci jzyka i wprawiaem si w atwo mwienia,tym czstsze pan mj ze mn miewa rozmowy,obligujc,abym mu wszystko jak najdokadniej opowiada.Przeoyem mu jak najlepiej stan Europy.Mwiem z nim o rzemiosach,rkodzieach,handlu,naukach,- a odpowiedzi moje na jego zapytania byy niewyczerpan rozmw materi.Ale tutaj sam tylko wyra istot rozmowy,ktrmy o ojczynie mojej mieli,izachowujc ile monoci porzdek,na czas iokolicznoci poboczne nie bd mia wzgldu,trzymajc si tylko jak najcilej prawdy.To mnie tylko niespokojnym czyni,i trudno mi bdzie rozmowy i istot rozumowania mego pana wyraa z naleytprzyjemnoci i moc.Ale prosz czytelnika mego,aby saboci i nieudolnoci mojej darowa raczy,przypisujc to nieco take barbarzystwu jzyka angielskiego,w ktrym si teraz musz tumaczy. Czynic tedy zado rozkazom mego pana,przedstawiem mu dnia jednego ostatni rewolucj zasz w Anglii przez wkroczenie ksicia Oraskiego i wojn,ktr ten ambitny ksi mia potem z krlem francuskim.Przydaem,e obecnie nam panujca Krlowa cigna t wojn,w ktr wday si najwiksze mocarstwa chrzecijaskie.Rzekem mu,e ta nieszczliwa wojna,ktra jeszcze trwa,moga zgubi dotd okoo miliona Jahusw,e podczas niej wicej ni sto miast byo oblonych i dobytych i wicej ni piset okrtw spalonych lub w morzu zatopionych. Spyta mnie nawczas,jakie pospolicie bywaj przyczyny i pobudki naszych niezgodi tego,co ja nazywaem wojn.Odpowiedziaem,e przyczyny s niezliczone,ale podam mu tylko gwniejsze.Czstokro przyczyn wojny bywa ambicja niektrych monarchw,ktrym si zdaje,e nie dosy posiadaj ziemi i poddanych.Czasem politykaministrw,ktrzy chc,eby niekontente poddastwo miao si czym zabawia i zapomniao o ich nikczemnych rzdach.Rozmaito pogldw pozbawia ycia miliony ludzi.Jeden na przykad mniema,e ciao jest chlebem,drugi -e chleb ciaem;jeden,e sok pewnego owocu jest krwi,drugi - e winem;jednemu si zdaje,e gwizda jest uczynkiem dobrym,drugiemu,e jest zbrodni; jeden pragnie caowa kawaek drzewa,drugi wrzuci go w ogie;jeden mwi,e trzeba nosi odzie bia,drugi -e czarn,czerwon,szar;sprzeczaj si,jak si ubiera:czy suknia ma by duga,czy krtka,ciasna czy szeroka,brudna czy czysta.Przydaem,i wojny nasze nigdy nie bywaj dusze i krwawsze jak te,ktre powstaj przez rozmaito zda,szczeglnie kiedy przedmioty,o ktre zacz si spr,najmniejszej nie maj wagi.Czasem dwch monarchw miewa ze sob wojn przez to,e obydwaj chc z pastwawyzu trzeciego,cho aden do tego nie ma prawa.Czasem jeden monarcha bije drugiegoz bojani,eby tamten na niego nie uderzy.Wszczyna si przeciw ssiadowi swemu wojn raz dlatego,e jest zbyt mocny,drugi raz,e zbyt saby.Czsto ten ssiad ma to,na czym nam nie zbywa,a my to mamy,czego jemu brakuje;natenczas bijemy si,dopki nie zabior nam naszego lub nie oddadz swego.Usprawiedliwion jestrzecz nie wojn w kraj,gdy si go widzispustoszonym przez gd,powietrze albo niezgody wewntrzne.Ma ktry pan miasto, ktre otacza maa jaka prowincja -ot materia do wojny,aby j zagarn i zaokrgli swoje posiadoci.Jest nard jaki prosty i saby,trzeba go zawojowa i wymordowawszy jego poow,drug wzi w kajdany,a to dla przyprowadzenia go do obyczajnoci.Najchwalebniejsz wojn toczy monarcha bdc od narodu jakiego o posiek proszony;przychodzi wtedy na odsiecz i wypdziwszy najedc sam obejmuje pastwo,ktre obroni,a monarch,ktry go na pomoc wezwa,zabija,bierze w kajdany albo na wygnanie wysya.Blisko krwi,zwizki maestwa s take przyczyn wojny midzy monarchami.Im blisi krewni,tym prdzej staj si nieprzyjacimi.Narody ubogie s zgodniae,bogate -ambitne.Gd zambicj bd zawsze i wiecznie w niezgodzie.Z tych przyczyn rzemioso wojskowe jest u nas najzaszczytniejsze.Czowiek wojskowy jestto jeden Jahu patny,aby z zimn krwi zabija sobie podobnych,ktrzy mu najmniejszego za nie uczynili.W pnocnej Europie jest wielu ubogich monarchw,ktrzy,nie bdc w stanie sami wojny prowadzi,wynajmuj swoje wojska innym bogatszym narodom;trzy czwarte odu zatrzymuj dla siebie,co jest ich najlepszym dochodem. -To,co mi powiadasz o przyczynach waszych wojen -rzek mi mj pan Houyhnhnm - daje mi wysokie wyobraenie owaszym rozumie.Szczciem dla was,e bdc tak zoliwi, nie jestecie w stanie wyrzdzania wiele zego,przez co haba ,ktrej nie byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPgc&c&#&n"c'}0~c'>X'jest wiksza od niebezpieczestwa.Przyrodzenie dao wam usta paskie na twarzy paskiej,przeto nie widz,jak bycie si ze sob gry mogli,chyba za wzajemnym pozwoleniem.A co do pazurw,ktre macie u ng przednichitylnych,s one tak sabe i krtkie,e nasz Jahu mgby sam jeden takich jak ty dwunastu rozszarpa.Wic cokolwiek mi mwisz o strasznych skutkach waszych okrutnych wojen,na ktrych tyle ginie ludzi,musz myle,e mi powiadasz rzecz,ktrej nie ma. Nie mogem si wstrzyma od trznienia gow i umiechu z prostoty mego pana.Umiejc nieco sztuk wojenn,opisaem mu obszernie nasze armaty,karabiny,proch,kule,bagnety,paas- ze.Odmalowaem mu oblenia,odwroty,wycieczki,miny,kontrmi-n- y,szturmy i zasypywanie gradem ku,wytumaczyem mu nasze bitwy wodne.Wystawiem mu przed oczy ogromne okrty,z tysicem majtkw pogrone na dno morskie,bitwy,w ktrych kada strona traci po dwadziecia tysicy ludzi;jki ranionych,krzyk bijcych si,czonki w powietrzu latajce,ogie,dym,ciemnoci,zamieszanie.- Opisaem mu potem nasze potyczki na ziemi,mier pod kopytami koskimi,ucieczk,pocig,zwycistwo,pola zasane trupami dla poywienia psw,wilkw i ptakw na padlinie erujcych,grabie,upiestwo,gwacenie niewiast,poary i zniszczenie.Dla poszczycenia si nieco mstwem i odwag moich wspziomkw dodaem,em widzia,jak podczas jednego oblenia wysadzili oni jakich stu nieprzyjaci w powietrze,a tyle podczas potyczki wodnej,tak e rozproszone czonki onierzy zdaway si z chmur pada,co niewypowiedzianie miy widok sprawiao naszym oczom. Chciaem mwi dalej i jeszcze co piknie opisa,gdy Jego Cze rozkaza,abym zamilk. -Natura Jahu -rzek mi -tak jest za,e mog wszystkiemu wierzy,co opowiadae,skoro mu przypisujesz moc i sposobno rwn jego zoci.Dotychczas,cho miaem ze myli o tym zwierzciu,nigdy jednak niebyy podobne do tych,ktrych mnie teraz nabawie.Zwikszye mj wstrt do Jahusw,a twoja mowa pomieszaa mi umys i w taki mnie stan wprawia,w jakimnie znajdowaem si nigdy.Boj si,aby zmysy moje,przeraone strasznymi wyobraeniami,ktre w nie wrazi,nie zaczy si do nich przyzwyczaja.Nienawidz wszystkich Jahusw mego kraju,ale nie gani ich wicej za nienawistne wasnoci jak gnnayha (drapienego ptaka)za jego okruciestwa,albo ostry kamie,e kopyta kaleczy. Ale eby stworzenie,ktre si szczyci,i ma w dziale swym rozum,miao tak obrzydliwe uczynki popenia i na tak straszne puszcza si zbrodnie,tego ja poj nie mog i mniema musz,e rozum zepsuty gorszy jest od okruciestwa samego.Lecz mwic szczerze,czy rozum wasz jest rozumem prawdziwym?Czy nie jest on tylko talentem udzielonym wam od natury,abycie przeze pogorszyli wasze naturalne przywary,podobnie jak niespokojna powierzchnia wody,odbijajc obraz nieksztatny,czyni go nie tylko wikszym,ale i szpetniejszym? Ale -przyda -dosy ju mwie mi o tym,co nazywasz wojn.Jest jeszcze inna rzecz, ktra mnie ciekawi.Powiedziae mi,e na statku miae ze sob nieszczliwych,ktrzy musieli opuci swoj ojczyzn,e zrujnowani zostali przezprocesy i e prawo ich do tego opakanego stanu przywiodo.Jak prawo,ktrego przeznaczeniem jest by dla kadego obron,moe sta si powodem do czyjej zguby?Nadto,c to jest prawo i czym s jego wykonawcy?Albo wasza natura i rozum nie s zdolne wskazywa jasno,co powinnicie czyni,a czego si chroni? Odpowiedziaem Jego Czci,em nie bardzo biegy w prawie,a t ma,ktr o prawnictwie mam wiadomo,zaczerpnemod patronw,ktrych niegdy radziem si w sprawach moich.Wszelako gotowy jestem mu opowiedzie,co w tej mierze wiedziaem. -Mamy takich -mwiem -co si udaj na prawnictwo i tumaczenie prawa.Ucz si od pierwszych lat przedziwnej sztuki dowodzenia wykrtn mow,e czarne jest biae,a biae - czarne,a to w zalenoci od tego,za co im pac.Im cay nard jest podlegy. Dajmy na to,e ssiad mj chce mie moj krow,wic zaraz idzie do patrona,to jest do uczonego tumacza prawa,i obiecuje mu nagrod,jeeliby mg dowie,e ta krowanie naley do mnie.Ja take musz ucieka si do jakiego patrona t ego samego kunsztu,aby sprawy mojej broni,bo mi prawo nie pozwala broni si samemu.Ow ja,co mam oczywist za sob sprawiedliwo,znajduj si w dwojakim kopocie.Pierwszy,e patron,ktrego uprosiem do bronienia mej sprawy,jest podug stanu i ducha swojej profesji przyzwyczajony od modoci do faszu,tak e kiedy mu daj do bronienia spraw czyst i jasn,nie wie,jak si ma wtedy obrci i co pocz.Drugi kopot,i ten sam patron,mimo oczywistoci interesu ode mnieporuczonego,dla stosowania si do zwyczaju swoich wspbraci i dla uczynienia jak najduszej zwoki musi go zawika,inaczej byby od swoich zganiony,e psuje rzemioso i zy przykaddaje.Gdy si tak dzieje,s tylko dwa sposoby uwolnienia si od napaci. Pierwszym sposobem jest uda si do patrona przeciwnej strony i przekupi go,dajc mu we dwjnasb wicej,ni si spodziewa od swego klienta,a zdradzi go przedstawiajc jego spraw jako niesprawiedliw.Drugim sposobem jest zaleci memu patronowi,aby spraw moj broni nieco pokrtnie i da niejako do zrozumienia sdziom,e krowa moja moe w rzeczy samej nie do mnie,ale do mego ssiada naley.Taka obrona przeprowadzonaz naleyt zrcznoci najlepiej zapewni miprzychylno sdziw.Trzeba bowiem wiedzie,e sdziowie s to osoby upowanione do rozstrzygania we wszystkich sprawach tyczcych si wasnoci obywateli,jako te w sprawach kryminalnych.Wybieraj ich z najbieglejszych prawnikw,ktrzy przez staro lub lenistwo nie s zdatni wicej doswego rzemiosa. Gdy wic przez cae swoje ycie walczyli przeciwko prawdzie i sprawiedliwoci,czujw sobie nieprzezwycion skonno do sprzyjania oszustwu,krzywoprzysistwu i uciemieniu,tak e sam znaem niektrych,co woleli nie przyj ofiarowanej sobie nagrody od strony majcej sprawiedliwo za sob ni obraziswj stan dziaajc przeciwko naturze swojej i duchowi swego urzdu. Jest to maksym u sdziw,e cokolwiek osdzono przedtem,osdzono dobrze.Dlategoz wielk starannoci chowaj wszystkie dawniejsze dekrety,nawet te,ktre dyktowaa niewiadomo i ktre s przeciwne susznoci i zdrowemu rozumowi.Nazywaj je precedensami,czyli zbiorem zasad prawnych.Przywodzi si je jako majce powag dla usprawiedliwienia najniesprawiedliwszych zda i sdziowie zawsze si do nich stosuj i sdz podug tych przykadw. Wreszcie sdziowie zawsze z premedytacjuchylaj si od wgldu w istot sprawy,lecznamitnie i dugo roztrzsaj okolicznoci nic wsplnego ze spraw nie majce.Na przykad w przypadku mojej krowy nie bd si starali odkry,jakie mj przeciwnik ma do niej prawo, lecz czy jest czerwona,czy czarna,czy ma rogi dugie,czy krtkie,czy pole,na ktrym si pasie,jest okrge,czy czworograniaste,czyw oborze,czy na ce j doj,na co chorowaa i tak dalej.Potem udaj si po rad do dawnych dekretw.Spraw do czasuzwlekaj i w dziesi,dwadziecia lub trzydzieci lat do koca doprowadzaj. Ludzie prawni maj swj jzyk osobny,majsowa sobie tylko waciwe,maj wyrazy, ktrych drudzy nie rozumiej.W tym to piknym jzyku pisane s prawa.S one rozmnoone bez koca i maj niezliczone odmiany.Widzisz,e w takowym labiryncie zupenie pomieszali istot prawdy i faszu,sprawiedliwoci i krzywdy,i e gdyby ktry cudzoziemiec,o trzysta mil od kraju mego urodzony,zechcia si ze mn prawowa o moje dziedzictwo,w imieniu moim od trzechset lat pozostajce,moe by potrzeba lat trzydziestu dla zakoczenia i zupenego rozstrzygnicia tej trudnej sprawy. Metoda stosowana w procesach osb oskaronych o zbrodni stanu jest daleko krtsza i godniejsza zalecenia.Sdzia stara si wybada sposb mylenia rzdu i poznawszy go moe uratowa lub kaza powiesi zbrodniarza,zachowujc przy tym jak najcilej wszystkie formalnoci prawnicze. -To szkoda -przerwa mj pan -e osoby majce tak wielki dowcip i przymioty nie uywaj ich dla dobra.Czyby nie byo lepiej,eby nauczali innych mdroci i cnotyieby wiata swojego udzielali powszechnoci?Gdy ci uczeni ludzie bez wtpienia posiadaj wszystkie umiejtnoci.-Bynajmniej -odezwaem si -oni znaj tylkoswoje rzemioso,a wicej nic zgoa.S to najprostsi ludzie na wiecie we wszystkich innych materiach.Nienawidz literatury i innych umiejtnoci,a w zwyczajnym towarzyskim yciu s przykrzy,nudni,prostaccy,grubiascy. Zawsze i wszdzie gotowi s do przeinaczenia zdrowego rozsdku i przekrcania kadej rzeczy,o ktrej si mwi. ROZDZIA SZSTY Dalsze opisanie stanu Anglii za Krlowej Anny.Charakter pierwszego ministra na niektrych europejskich dworach. Pan mj nie mg poj,dlaczego ten cay rodzaj prawnikw tak si gowi,tyle zachodu i trudu sobie zadaje jedynie po to,by sprzymierzajc si z niesprawiedliwoci krzywdzi zwierzta wasnego gatunku. -Co ty rozumiesz -mwi -przez t nagrod,ktr si obiecuje patronowi,gdy mu si jak spraw powierza? -S to pienidze -odpowiedziaem,lubo trudno mi byo wytumaczy,co to s pienidze. Przedoyem mu rne gatunki naszych monet i metali,w ktrych s bite.Daem mu pozna wielki ich poytek,mwic,e kiedy Jahu ma wiele pienidzy,nawczas moe mie pikne odzienie,pikne domy,pikne dobra,wymienite stoy i do wyboru swego wszystkie najpikniejsze kobiety;e poniewa pienidze jedynie daj dostp do tych wszystkich rzeczy, wic dla tej przyczyny nigdy nie moemy mie dosy pienidzy,by je wydawa lub gromadzi,bdc z natury skonni do nieumiarkowania albo sknerstwa;e bogaty prniak yje z pracy ubogiego,ktry poci si od rana do wieczora,nie majc jednego momentu odpoczynku. S tysice biednych na jednego bogacza.Masa naszego ludu przymuszona jest pracowa co dzie za ndzn zapat,aby kilku w najwikszym zbytku y mogo.Dugo jeszcze o tych sprawach szczegowo mwiem,ale Jego Cze nie by kontent z mych wypowiedzi. -Ech!-odezwa si pan mj -azali wszystkiezwierzta nie maj rwnego prawa do owocw,ktre ziemia wydaje dla ich wyywienia,a szczeglnie te,ktre innym przewodz? Ale c ty rozumiesz -rzek mi-przez st wymienity?Gdy mi napomkn,e majc pienidze,mona go mie w twoim kraju? Wtedy zaczem mu tumaczy najwyborniejsze potrawy,ktrymi pospoliciebywaj zastawiane stoy bogaczy.Przedoyem rne sposoby,jakimigotuj misiwa.Rzekem,i dla zaprawienia tych potraw,a osobliwie dla sprowadzenia napojw,sosw i wielu innych smakoykw,budujemy okrty i puszczamy si w dugie podre do czterech czci wiata,tak dalece,e dla jednego niadania dystyngowanej samicy potrzeba pierwej cay glob ziemski ze trzy razy dokoa objecha. -Kraj wasz -przerwa -musi by bardzo ndzny,jeli nie ma czym wyywi swoich mieszkacw.Dziwi mnie niepomiernie,e takrozlegy kraj,jaki mi opisae,nie ma wieej wody i abycie mieli co pi,musicie napoje zza morza sprowadza. -Anglia,ojczyzna moja -odpowiedziaem -wydaje ywnoci trzy razy wicej,nieli jej mieszkacy mog potrzebowa,wybornenapoje robimy z sokw niektrych owocw lub wycigamy z niektrych zb,sowem,niczego nam nie brakuje co doprzyrodzonych potrzeb.Ale dla dogodzenia zbytkowi i niepowcigliwoci samcw oraz prnoci naszych samic wysyamy do cudzych krajw wiksz cz potrzebnychnam podw,a stamtd w zamian przywozimy choroby,szalestwo i wystpek.Tym si tumaczy,e wielka rzesza ludzi przymuszona jest szuka utrzymania chwytajc si ebraniny,rozbojw,zodziejstwa, oszustwa,podstpu,potwarzy,pochlebstwa,- przekupstwa,faszerstwa,hazardu,kamst- wa; zmuszona jest paszczy si albo rozbija,sprzedawa gosy,ucieka si do trucicielstwa, nierzdu,obudy,oszczerstwa,krzywoprzy-s-i-stwa i temu podobnych sposobw.(Niemaokosztowao mnie trudu wytumaczy panu memu znaczenie tych sw). Nie dlatego podejmujemy trud sprowadzaniawin z cudzych krajw,abymy w kraju nie mieli wody i innych bardzo dobrych napojw,ale dlatego,i wino sprawuje wesoo odbierajc nam rozsdek,wypdza z umysu naszego myli powane,napenia nam gow tysicznymi gupstwami,wzbudza w nas nadzieje,rozprasza boja,uwalnia nas na niejaki czas od tyranii rozumu,odejmuje nam mono uywania naszych czonkw i wpdza w gboki sen. Budzimy si z tego snu chorzy i smutni i uywanie tego napoju staje si przyczyn chorb, ktre ycie nasze czyni nieprzyjemnym i krtkim. Lud ubogi -mwiem dalej -utrzymuje si dostarczajc bogatym wszystkich rzeczy,ktrych oni potrzebuj,i wytwarzajc wszystko dla wasnego uytku.Na przykad,gdy jestem w moim kraju i odziej si jak naley,nosz na sobie dzieo stu rzemielnikw.Jeszcze raz tyle rk musi si przykada do wybudowania i przyozdobienia mego domu,a jeszcze pi razy wicej potrzeba dla ubrania mej ony. Potem opisaem mu inny rodzaj ludzi,utrzymujcych si z leczenia chorych.Ju przedtem powiedziaem Jego Czci,e znaczna cz towarzyszy moich poumieraa w podry z choroby,lecz wielk miaem trudno do przezwycienia,nim mg to zrozumie.Pojmowa,e Houyhnhnm moe nakilka dni przed mierci czu si saby i ociay albo skaleczy sobie przypadkiem nog.Nie mg natomiast zrozumie,e natura,ktra we wszystkich swoich dzieach jest arcydoskonaa,moe dopuci,aby w ciaach tworzyy si choroby.Sdzi,e to adnym sposobem by nie moe,i prosi,abym mu wytumaczy przyczyn tego nienaturalnego nieszczcia.Musiaem mu wic tumaczy natur i przyczyny rnych naszych chorb.Mwiem,i jadamy,cho si nam je nie chce,pijemy nie majc pragnienia,przepdzamy noce na ykaniu trunkw mocnych,nic przy tym nie jedzc,ktre pal nasze wntrznoci, rujnuj odek i po wszystkich czonkach rozpraszaj niemoc i sabo mierteln,ewiele u nas jest samic z nierzdu yjcych,co maj pewien jad,ktrego udzielaj swoim gachom,e z t nieszczliw chorob,rwnie jak i z innymi,rodzimy si i odbieramy j od naszych rodzicw razem z krwi.Na koniec,e nie skoczybym mwi,gdybym mu chcia opisa wszystkie nasze choroby,poniewa bdzie ich przynajmniej piset lub szeset,rozcigajcych si na wszystkie czonki naszego ciaa,a kada jego cz bd zewntrzna,bd wewntrzna ma znowu sobie waciwe choroby.Dla uleczenia,przydaem,tego wszystkiego s niektrzy Jahusowie,co si powicaj uczeniu ciaa ludzkiego i rozumiej,e przez skuteczne lekarstwa mog wykorzenia choroby,walczy z sam natur i ycie nasze przedua. Bdc sam tego kunsztu,przedoyem z ukontentowaniem Jego Czci sposoby naszychdoktorw i tajemnice umiejtnoci lekarskiej. -Wszystkie nasze choroby -rzekem -pochodz z penoci odka,skd doktorowie nasi rozumnie wnosz,e potrzebne jest wyprnienie bd przez womity,bd przez stolec. Do tego potrzebazi,mineraw,gum,olejkw,skorup,soli,s- okw,traw morskich,ekskrementw,kory z drzew,wy,gadzin,ryb,ab,pajkw,ciaa i koci trupw i z tego wszystkiego robi oninapj tak przykry i obrzydliwy,e po skosztowaniu go wzrusza si caa natura czowieka.To lekarstwo ka nam doktorowie nasi pi na wyprnienie,jak oninazywaj,gr przez womity.Na wyprnienie doem dobieraj oni z magazynw swoich innych lekarstw i albo jenam ka pi jak tamte,albo te wpuszczajw nas one przez ty. Takowe lekarstwo czyci wntrznoci i wyprnia je z wielkimnateniem ze wszystkiego,co tylko w nich si znajduje.Nazywaj to purgacj albo lewatyw. Przyrodzenie,mwi arcydowcipnisie,dao nam otwr grny,widomy,dla nabierania w siebie pokarmw,otwr za sekretny,dolny,dla wyrzucania tyche.Choroba odmienia przyrodzony porzdek ciaa i dlatego,aby lekarstwo ten porzdek przywrcio,trzeba odmieni uycie tych otworw,to jest poyka spodnim,a wyprnia si grnym.Mamy take choroby,ktre nie maj w sobie nic z istoty,tylko samo urojenie;dla tych chorb aba ,ktrej nie byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAP.c'~0'vc(#Ac(2 V(lekarze wymylili urojone sposoby leczenia.Maj one osobne nazwy i osobne lekarstwa.Na te choroby cierpi prawie bezustannie nasze samice. Najbardziej odznaczaj si ludzie tego stanu w prognozowaniu i rzadko si w tym myl.W chorobach prawdziwych,majcych zoliwy charakter,przepowiadaj zwyczajnie mier, ktra jest zawsze w ich mocy,co si za tyczy polepszenia,nigdyz pewnoci przepowiedzie tego nie mog.W przypadku za,kiedy wbrew temu,co mwi,stan chorego zaczyna si polepsza,umiej odpowiedni dawk tak to urzdzi,aby nie uwaano ich za faszywych prorokw. Osobliwie staj si poyteczni mom i onom nie mogcym y ze sob w zgodzie,starszym synom,ministrom stanu,a czsto wadcom. Ju nieraz rozmawiaem z moim panem o naturze rzdzenia w oglnoci,a osobliwie onaszej wybornej konstytucji,susznie wzbudzajcej podziwienie i zazdro caegowiata.Gdym wspomnia teraz przypadkiem o ministrze,rozkaza mi,abym mu powiedzia,jaki to gatunek Jahusw nazwisko to ma oznacza. -Pierwszy minister -odpowiedziaem mu -jest to istota bez radoci i smutku,bez mioci i nienawici,bez litoci i gniewu,nie majca adnych innych namitnoci poza pragnieniem bogactw,wadzy i tytuw.Uywa on do wszystkiego swej mowy,wyjwszy do wynurzenia swych myli;nigdy nie mwi prawdy,jak tylko w zamiarze,aeby j trzymano za kamstwo,nigdy kamstwa,jak tylko,eby jeza prawd uwaano.Ci,o ktrych le mwi, mog by pewni swego wywyszenia,ci,ktrych chwali -niezawodnej zguby;przyrzeczenie za ministra,osobliwie wzmocnione przysig,jest najgorsz oznak.Kady roztropny usuwa si wtedy i traci wszelkie nadzieje. S trzy metody,przez ktre Jahu moe si sta ministrem:pierwsza,i umie rozporzdza z roztropnoci on,crk lub siostr swoj,druga -zdradzi i zniszczy swego poprzednika,trzecia -powstawa z zapalczywoci we wszystkich publicznych zgromadzeniach na zepsucie dworu.Roztropny monarcha wybiera osobliwie tych,ktrzy uywaj ostatniej metody,bo ci fanatycy staj si ministrami najposuszniejszymi woli i namitnociom swego pana. Majc wszystkie urzdy do swej dyspozycji,atwoim jest utrzyma si przy swoich miejscach,przekupujc urzdami wiksz cz senatu lub Wielkiej Rady.Na koniec,aby nie zdawa rachunku,zaopatruj si w akt zabezpieczajcy (tu opisaem mu znaczenie jego)i zbogaceni upem,usuwaj si od urzdw. Paac pierwszego ministra jest szko tegorzemiosa:pazie,lokaje i odwierni,naladujc pilnie swego pana,staj si ministrami w swoich funkcjach i nabywaj wielkiej biegoci w trzech gwnych przymiotach:w bezwstydzie,kamstwie i przekupstwie.Przez to podchlebiaj si im osoby pierwszej rangi i czsto zdarza si,i przez chytro i bezwstyd,przechodzc przez rne stopnie,staj si nastpcami swego pana. Pierwszym ministrem rzdzi zazwyczaj stara lubienica lub lokaj -faworyt i s to jakby kanay,przez ktre rozchodz si wszystkie aski,mona ich te susznie nazywa rzdcami kraju w ostatniej instancji. Jednego dnia pan mj uczyni mi komplement,na ktry nie zasuyem.Gdy rozmawiaem z nim o osobach znacznych wAnglii,rzek,i pewno pochodz ze szlachetnej jakiej familii, bo w ksztacie,kolorze i czystoci przewyszam wszystkie Jahusy jego kraju,chocia w sile i szybkoci nie mog si z nimi rwna. -To bez wtpienia pochodzi -mwi -z rnoci sposobu ycia i std nie tylko masz wadz mowy,ale te niejakie pocztki rozumu,dziki czemu przyjaciele moi poczytuj ci za dziw natury. Uwaaj tylko -mwi dalej -e midzy Houyhnhnmami szpakowate i biae nie s takpikne jak gniade,siwo -jabkowite i kare.Nie rodz si z tymi samymi przymiotami co tamte i dla tej przyczyny zostaj przez cae ycie w stanie sug,nie mylc nigdy o wyniesieniu si do stanu panw,co byoby uwaane w kraju za rzeczszkodliw i przeciwn naturze. Podzikowaem Jego Czci jak najunieniej za dobre o mnie rozumienie,ale upewniem go o pochodzeniu moim bardzo niskim,poniewa narodziem si tylko z prostych uczciwych rodzicw,ktrzy mi dosy dobre dali wychowanie.Rzekem,e nasza szlachta wcale nie odpowiada wyobraeniom,ktre o niej Jego Cze powzi.Nasza md szlachecka chowa siod dziecistwa w prniactwie i zbytkach,skoro za wiek po temu,wyniszczasi z samicami rozpustnymi i zepsutymi i dostaje od nich nienawistnych chorb.Potem,straciwszy swj majtek i widzc blisk ruin,eni si.Z kim?Z samic podego urodzenia,brzydk,chorowit,ale bogat,ktr darzy nienawici i wzgard.Takowe ciaa nie uchybi w rodzeniu dzieci niedonych,brzydkich,chorowitych,a rd taki rzadko dociga do czwartego pokolenia,chyba e ona zapobiey temu poszukawszy wrd ssiadw lub suby zdrowego ojca dla swych dzieci,aby w ten sposb polepszy krew i przeduy rd.Ciao suche,szczupe, sabe,chorowite tak poszo w nieomylny znak szlacheckiego pochodzenia,e skoro tylko urodzi si syn silny i zdrowy,zaraz wnosz,e pani matka jego przypucia do ask swoich stajennegolub wonic.Wady duszy odpowiadaj niedonoci ciaa:melancholia,gupota, ignorancja,kaprysy,lubieno i pycha s zwyczajnymi przymiotami charakteru tej klasy. Bez przyzwolenia tych szlachetnych osb adne prawo nie moe zosta ustanowione ani zniesione lub odmienione i zarazem stanowi one sd najwyszy,od ktrego nie ma adnej apelacji. ROZDZIA SIDMY Gulliwera mio ojczyzny.Uwagi jego pana nad konstytucj i rzdem angielskim.Postrzeenia tego nad natur ludzk. Czytelnik bdzie moe skonny do zdziwienia,e tak szczerze mwiem o rodzaju moim, przebywajc wrd stworze,ktre ju i tak ze rozumienie miay o rodzaju ludzkim widzc zupene podobiestwo midzy mn i Jahusami,ale wyznaj rzetelnie,e charakter Houyhnhnmw i wyborne tych czworonogich przymioty,w przeciwiestwie do zepsucia ludzkiego,otworzyy mi oczy;ujrzaem tedypoczynania i namitnoci czowiecze w odmiennym zgoa wietle i poczem uwaa,e nie warto oszczdza honoru mojego rodzaju. Nadto niewiele bym wskra,bo pan mj mia rozum tak przenikliwy,e co dzie w osobie mojej straszne postrzega przywary,o ktrych ja sam nie wiedziaem,a ktrych wrd ludzi nie poczytano by nawet za bardzo lekkie niedoskonaoci.Jego przykad natchn mnie obrzydzeniem do kamstwa i obudy,a prawda tak lub mi si zdaa,e postanowiem wszystko dla niej powici. Ale wyznam szczerze inn jeszcze pobudk mej rzetelnoci.Przeywszy rok cay z Houyhnhnmami,powziem ku nim tyle przywizania,mioci i szacunku,e postanowiem nie myle ju o powrocie dorodzaju ludzkiego,ale koczy dni moje wrd tych zachwycajcych stworze,abymsi doskonali w cnocie,w oddaleniu od wszelkich pont do wystpkw.Szczliwy bym by,gdyby postanowienie moje byo stateczne.Ale fortuna,ktra mnie zawsze przeladowaa,nie pozwolia mi zaywa tego szczcia.Jednake teraz,gdy powrciem do Anglii,kontent jestem,em markowa przywary moich ziomkw,w stopniu na jaki pozwalaa surowo mego sdziego,i kady wystpek przedstawiaem w wietle tak agodnym,jak to tylko byo moliwe.Czy mogem postpi inaczej?Ktsi taki znajdzie, co by nie by stronny,gdyidzie o jego kochan ojczyzn? Opisaem do tego miejsca istot rozmw,ktre miewaem z panem moim przez czas,kiedy miaem zaszczyt mu suy,ale opuciem wiele tematw,nie chcc si nazbyt rozwleka. Jednego dnia przysa po mnie bardzo ranoirozkazawszy mi w niejakiej odlegoci od siebie usi (zaszczytu tego ni razu dotd nie dostpiem),tak do mnie mwi: -Przetrzsnem wszystko,cokolwiek mwie,i widz,e ty i twoi ziomkowie macie iskierk rozumu,cho nie wiem,dlaczego ten wam przypad w udziale.Ale tego wiateka rozumu uywaciena powikszenie waszych przywar wrodzonych i na nabycie tych,ktrych wam natura nie daa.Zatracacie zdolnoci przyrodzone,mnoycie swe potrzeby i cae ycie spdzacie na nieudolnych poczynaniach,by je zaspokoi wasn przemylnoci.Co si ciebie tyczy,nie posiadasz ani siy,ani zrcznoci zwyczajnego Jahusa,chodzisz niepewnie na tylnych nogach,wynalaze sposb,by twe pazury stay si niezdolne do uytku lub obrony,i sposb usuwania wosw z brody,ktre su do ochrony przed socem i powietrzem.Nie umiesz biec z tak prdkoci ani drapa si na drzewa,jak twoi wspbracia (tak ich zawsze nazywa),Jahusy tego kraju. Wasze instytucje rzdu i prawa pochodz z braku rozumu,a tym samym i cnoty,bo sam rozum wystarcza do rzdzenia rozsdnym stworzeniem,nie macie przeto najmniejszego prawa takimi si mieni.Wynika to nawet z tego,co mi sam o swoich ziomkach powiadae,a obserwowaem,e chcc ich w lepszym wietle przedstawi,ukrywae wiele szczegw i czsto mwie to,czego nie ma. Ta pewna,e z ksztatu jestecie podobni do Jahusw mego kraju;nie dostaje wam jeno mocy,szybkoci i dugich pazurw,a macie te cechy nie przez natur dane,abycie byli zupenie tacy jak one.Wszelako ze strony obyczajw podobiestwo jest cae.One miertelnie jedne drugich nienawidz,wicej nawet jeszcze nili inne zwierzta,a przyczyn tego znajduj w tym,e patrz wzajemnie na sw brzydk i nieznon posta,ktr u drugich swojej rasy widz,ale nie u siebie.Wy,majc nieco rozumu i poznajc,ewzajemny widok cia waszych byby rzecznieznon,wymylilicie przez roztropno imio wasn odzienia, mimo jednak tego zabiegu nie mniej si macie w nienawici jak inne Jahusy.Jeeli na przykad rzucimy dla piciu Jahusw tyle misa,ile by mogo nasyci pidziesit,te akome i aroczne zwierzta zamiast spokojnie je to,czego maj pod dostatkiem,rzucaj si jedne na drugie,szarpi,kade chce zje wszystko,tak dalece,e suga musi pilnowatych,co si pas na dworze,a przywizywate,ktre s pod dachem,aby si nie rzucayna te,co jeszcze s godne.Jeeli w ssiedztwie umrze krowa ze staroci lub przypadku,nasze Jahusy,jak tylko si o tej przyjemnej dowiedz nowinie,zaraz ruszajw pole,trzoda przeciw trzodzie, folwark przeciw folwarkowi i -kto silniejszy,tego krowa.Bij si,szarpi,a pki jedna strona nie zwyciy drugiej,a jeeli si nie zabijaj na mier,to dlatego,e nie maj rozumu, jak europejskie Jahusy,dla wynalezienia zabjczych maszyn i morderczego ora.Czasem znw Jahusy z wielu folwarkw staczaj bitwy bez widocznej przyczyny,a tylko patrz,jak by jedne drugich zaskoczy mogy.Kiedy im sito nie uda,wracaj do domu i z braku wrogw wdaj si w wojn domow. Mamy w kraju naszym w niektrych miejscach pewne wiecce si rnych kolorw kamienie,na ktre Jahusy niezmiernie s chciwe.Znalazszy je,uywaj wszelkich sposobw do wydobycia ich z ziemi,gdzie zazwyczaj nieco s zakopane.Kopi pazurami przez cae dnie,po czym zabieraj je z sob,chowaj troskliwie w swoich stajniachi nieustannie strzeg,aby im ktry z towarzyszy ich nie wykrad.Nie moglimy jeszcze dociec,skd pochodzi ta ich gwatowna skonno do wieccych si kamykw i jaki z tego maj poytek.Ale teraz rozumiem,e chciwo rodzaju ludzkiego,o ktrej mi powiadae,znajduje si take w Jahusach,ona to cignie ich tak gwatownie do jasnych kamykw.Chciaem raz jednemu Jahusowi zabra jego kup kamieni.Zwierz,widzc,e mu skarb zabrano,zacz wy z caej mocy, cigncae stado,wpad w zo,gryzc i kopic innych Jahusw,a potem w sabo;nie jad,nie spa,nie pracowa,a pki nie rozkazaem jednemu ze sucych,aby kamienie na powrt pooy.Natenczas Jahuprzyszed do siebie,zacz by wesoy i nie omieszka przenie na inne miejsce swych klejnotw.Tam gdzie najwicej jest tych jasnych kamieni -doda mj pan -toczsi najzawzitsze bitwy,spowodowane wyprawami Jahusw z innych folwarkw. Gdy jeden Jahu znajdzie na polu jaki z tychkamieni,bywa czsto,e drugi,nadbiegszy, wydziera mu go z rk.A gdy bij si ci dwaj,trzeci przypada,porywa kamie i ju po sprawie.W waszym za kraju -przyda -podug tego,co mi powiada,podobnie si ma rzecz ze sprawami sdowymi. Nie chciaem,by nie uchybi naszemu honorowi,wyprowadza go z bdu,bowiem takie zakoczenie sprawy,o jakim mwi,byo o wiele sprawiedliwsze ni niejeden wyrok u nas. Tutaj jedna i druga strona tracia tylko kamie,o ktry si kciy,u nas za sprawiedliwe sdy nie zakoczyyby sprawy,dopki obie prawujce si strony wszystkiego by do nitki nie potraciy. -Nic -mwi dalej mj pan -nie wzbudza takiej wzgardy ku Jahusom jak nieograniczona ich chciwo poerania wszystkiego,co tylko napotkaj.Poykaj zioa,korzenie,owoce, zgnie miso i inne rzeczy lub wszystko razem zmieszane.Daleko chtniej wol je,co przez kradzie lub upiestwo dosta mog,nili duo lepsze jado,ktre maj u siebie w domu.Jeeli zrabowany pokarm wystarcza,jedz tak dugo,a ledwo nie pkn,potem przez instynkt naturalny poykaj korze sprawiajcy cakowite wyprnienie.Oprcz tego jest jeszcze inny korze,bardzo soczysty,ktry nasze Jahusy-mwi dalej mj pan -pasjami lubi.Szukajgo chciwie,a znalazszy wysysaj z niewypowiedzian chciwoci i ukontentowaniem,tak e si oderwa od niego nie mog.Natenczas widzimy,e si zesob to pieszcz,to kc i bij, to wrzeszcz,to si wykrzywiaj,to tacz,tosi zataczaj,to si o ziemi tuk i w bocie zasypiaj. Zrobiem w rzeczy samej to postrzeenie,i Jahusy s jedynymi zwierztami w tym kraju podlegajcymi chorobom.Nie byy one jednak tak liczne jak u nas choroby koni i nie pochodziy ze zego obchodzenia si z nimi,ale z wielkiej nieczystoci i niezmiernego aroctwa tego obrzydliwego zwierza.W jzyku Houyhnhnmw jest tylko jedna oglna nazwatych chorb,wzita z nazwiska tego zwierzcia,to jest hnea -Jahu,co znaczy:choroba Jahusa. Lekarstwem na t chorob jest mieszanina z ich gnoju i uryny,ktr w pysk im wpychaj. Sam widziaem pomylny skutek tego lekarstwa imog je sumiennie zaleci moim wspbraciom,dla ich dobra powszechnego,jako wymienity rodek przeciwko chorobom pochodzcym z przepenienia. Co si tyczy naukowoci,rzdu,kunsztw,rzemios i innych podobnych rzeczy,nie widzi, wyzna mi mj pan,adnego podobiestwa Jahusw jego kraju do naszych.Sysza od kilku ciekawych Houyhnhnmw,i wiksza cz stad tych zwierzt ma panujcego Jahusa (tak jak w naszych parkach znajduje si zawsze przewodzcy jele),ktry zwyczajnie jest brzydszy i zoliwszy od innych.Ten naczelnik wybiera sobie faworyt a,ktry jest we wszystkim najpodobniejszy do niego;obowizkiem tego ulubieca jest oblizywa nogi i tyek swego pana,jako te wpdza samic do jego stajni,za co dostaje czasem w nagrod kawa olego misa.Ten faworyt bardzo jest znienawidzony i nigdy nie odwaa si oddala od swego pana. Zostaje zwyczajnie przy swoim urzdzie,dopki nie znajdzie sigorszy jeszcze od niego, lecz skoro tylko zoony jest z urzdu,natychmiast przybiega nastpca jego na czele wszystkich Jahusw,modych i starych,samcw i samic,ktre wyprniaj swoje ekskrementy na jego gow,a go cakiem zawalaj. -Nie wiem -mwi mj pan do mnie -czy jest w tym jakie podobiestwo do waszychdworw,faworytw i ministrw,i sdz,e ty najlepiej o tym powiniene wiedzie. Nie miaem odpowiedzie na t obraajcuwag,ktra ponia rozum ludzki i kadzie go poniej pojtnoci zwyczajnego psa goczego,umiejcego zawsze rozrni szczekanie najdowiadczeszego w caej zgrai i biec za jego ladem,nigdy si nie mylc. Mj pan mwi mi dalej,e Jahusy maj niektre bardzo osobliwe przymioty,o ktrych tylko kilku sowami w opisie rodzaju ludzkiego wspomniaem.Jahusy maj,jak inne zwierzta,samice swoje wsplnie,ale tym si rni,e nawet ciarne samice wdaj si z samcami,samce za kc si i bij z samcami tak zajadle jak ze sob.Dwie te okolicznoci wykazuj haniebn brutalno,ktra si nie zdarza u adnego stworzenia obdarzonego czuciem. Dziwi si te bardzo nad skonnoci Jahusw do nieczystoci,gdy wszystkie innezwierzta wrodzon maj mio do ochdstwa.Co si tyczy dwch pierwszych byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc N( bc)Yc)n(c)6S)G9.*zarzutw,zostawiem je bez odpowiedzi,niemogc uniewinni mojego rodzaju,lubo mi chci do tego nie brakowao,lecz co do ostatniego,atwo mgbym go zbi i oczyci rodzaj ludzki z uczynionego zarzutu,gdyby byy winie w tym kraju,ale nieszczciem ani jednej nie byo.By moe wprawdzie,i winia jest agodniejszym od Jahusa zwierzciem,ale nikt nie moe utrzymywa bez najwikszej niesprawiedliwoci,i jest czystsza od Jahusa,i mj pan nawet przyznaby to niezawodnie,gdyby widzia brzydki sposb ywienia si tych zwierzt,ich zwyczaj tarzania si i spania w bocie. -Czsto -mwi dalej mj pan -naszym Jahusom przychodzi do gowy jakie dziwactwo,ktrego przyczyny nie moemy dociec.Majc co je,majc gdzie spa,majc wszelkie od panw swoich wzgldy,zdrowe,silne i opasione,wpadaj nagle w niesmak,w nieukontentowanie,w smutek ciki,staj si pospne i ponure.W takim stanie uciekaj od towarzystwa,nic nie jedz,nigdzie nie wychodz i tylko wzdychaj w kcie swej przegrody i zdaj si by zanurzone w smutnych mylach.Dla uleczenia ich z tej choroby jedno tylko mamy lekarstwo,to jest postpujemy z nimiostrzej i uywamy do robt ciszych.Natenczas,majc zabaw i prac,odzyskuj wrodzon ywo. Gdy mj pan opowiada t rzecz,nie mogem nie przypomnie sobie kraju mego,gdzie widzimy,e ludzie leniwi,w dostatkach,honorach i rozkoszach opywajcy,wpadaj niespodzianie w smutek,staj si nieznoni sobie samym,niszcz si przez swoje przywidzenia, trapi si,drcz i do niczegonie uywaj swego umysu pogronego w melancholii.Jestem pewien,e najlepsze lekarstwo na t chorob jest to,ktre daj Jahusom. -Kiedy ktra z samiczek -opowiada dalej mj pan -widzi w jakim ustronnym miejscuJahusa,modego i urodziwego,zaraz chowa si za krzak albo za drzewo,wykrzywiajc si niemiosiernie i obrzydliwe zapachy wydajc,tym jednak sposobem,aby j modyJahu dostrzeg i do niej si zbliy.Na zblienie si jego znowu ucieka,ale ogldajc si czsto i strach udajc,tak dobrze miarkuje swoje kroki,aby samiec dogoni j na miejscu ich dzom przychylnym. Jeeli obca samica przybywa do towarzystwa innych samic,natenczas otaczaj j,wytrzeszczaj na ni oczy,gadaj midzy sob,robi grymasy i wchaj ze wszystkich stron,po czym oddalaj si od niej z oznakami najwikszejodrazy i pogardy. Moe pan mj zbyt delikatnie wyraa si wtej materii,ale ja stwierdziem ze zdziwieniem i alem,e rd niewieci od przyrodzenia ma instynkt lubienoci,kokieterii,przygany i obmowy. Czekaem tylko,jak Jego Cze bdzie dalej mwi o obyczajach Jahusw i odmaluje wystpki,w ktrych natura nie wystarcza wyuzdanym podliwociom obojga pci,co jest u nas rzecz tak powszechn.Ale zdajesi,e natura nie bya w tym bieg nauczycielk i e te wymylone rozkosze swycznie podem kunsztu i rozumu na naszej stronie kuli ziemskiej. ROZDZIA SMY Gulliwer opisuje niektre waciwoci Jahusw.Wielkie cnoty Houyhnhnmw.Wychowanie i wiczenie modziey.Powszechne ich zgromadzenia. Rozumiejc natur ludzk lepiej,ni to moliwe byo dla mego pana,mogem z atwoci zastosowa opisane przez niego waciwoci Jahusw do mnie samego i ziomkw moich,a majc niejakie nadzieje,ebd mg poczyni dalsze spostrzeenia,prosiem czasem pana mego,aby mi pozwoli widzie z bliska stadaJahusw,chcc sam si przypatrzy ich postpkom i skonnociom.Przewiadczony omojej ku nim nienawici nie lka si,aby zepsuo mnie widzenie i przestawanie z nimi,chcia jednak,aby rosy skarogniady,jeden z wiernych jego sug,bardzo dobrej natury,zawsze si przymnie znajdowa.Bez tej obrony,musz wyzna,nie odwaybym si na podobn wypraw.Opowiedziaem ju czytelnikowi,jakie przykroci miaem od tych zwierzt zaraz po przybyciu moim do tego kraju,a i potem kilka razy bardzo mao brakowao,abym nie wpad w ich pazury,przechadzajc si bez kordelasa w niejakiej od mego mieszkania odlegoci. Jahusy poglday na mnie jak na podobnego sobie,zwaszcza gdy za rozchyleniem si koszuli zobaczyy moje piersi i rce bez rkawiczek,ktre czsto obnaaem,kiedy mj obroca by ze mn.Natenczas do mniesi przybliay tak blisko,jak im odwagi starczyo,i zaczynay mnie naladowa na sposb mapi,okazyway jednak wstrt do mnie,jak czyni zawsze mapy lene,gdy widz jedn z siebie ugaskan,w odzienie ikapelusz ubran. Od dziecistwa Jahusy s bardzo zrczne.Raz udao mi si zapa trzyletniego samczyka, ktrego wszelkimi pieszczotami usiowaem uspokoi,ale ten may potwr zacz okropnie krzycze,ksa mnie i drapa z tak zawzitoci,i musiaem go puci.By te wielki czas po temu,bo na krzyk jego przybiego cale stado modych i starych Jahusw,ale widzc,e may jest wolny i zdrowy (gdy bieg do nich z najwiksz szybkoci)i e skarogniady znajduje si w bliskoci,aden z nich nie odway si do mnie przybliy.Dostrzegem,e ciao tego maego zwierza niezmiernie mierdziao,podobnie do odoru lisa pomieszanego z odorem asicy,nawet dalekojeszcze obrzydliwie).Zapomniaem o jednej okolicznoci (i czytelnik przebaczyby mi z chci,gdybym o niej cakiem zamilcza):gdym trzyma tego maego potwora na rkach,wyprni si na mj ubir,zalewajc mnie tymi ekskrementami rzadkiej konsystencji;szczciem,by w bliskoci strumie,gdziem si czysto obmy;nie omieliem si jednak stan przed moim panem,a si naleycie przewietrzyem. Podug wszystkich,ktre robiem,spostrzee Jahusy zdaj si by najniepojtniejszymi zwierztami,nie potrafi nic innego robi poza cignieniem i noszeniem ciarw.Zdaje mi si jednak,e wada ta pochodzi jedynie z przewrotnego i krnbrnego ich charakteru.S niezmiernie chytre,zoliwe,podstpne i chciwe zemsty.S bardzo silne i mocne,ale zarazembojaliwe,skutkiem czego s bezczelne,pode i okrutne.Rude obojga pci s daleko lubieniejsze i zoliwsze od drugich,przewyszaj je jednak w sile i pracowitoci. Houyhnhnmowie trzymaj te zwierzta,uywane do roboty,w stajniach nie bardzo od domu odlegych,reszt za wypdzaj na pewne pola,gdzie Jahusy wykopuj korzenie,jedz rne zioa,szukaj padliny,a czasem api asicei luhimuhy (gatunek dzikich szczurw), ktre z wielk chciwoci poeraj.Natura uczy je wydra pazurami gbokie jamy na spadzistej stronie pagrkw,gdzie robi sobie legowiska;samice sporzdzaj daleko obszerniejsze,eby si w nich kilka modych pomieci mogo. Od dziecistwa pywaj jak aby i mog zostawa bardzo dugo pod wod,gdzie api ryby,ktre samice do domu dla swychmodych zabieraj.Przy tej sposobnoci niech mi czytelnik pozwoli opowiedzie dziwn bardzo awantur. Raz,gdy znajdowaem si w polu z moim obroc skarogniadym,poprosiem go,by mipozwoli wykpa si w pobliskiej rzece,bo byo bardzo gorco.Przyzwoli,a ja natychmiast, rozebrawszy si do naga,wszedem do wody.Moda samica Jahu,zobaczywszy mnie,zapona dz,zbliya si i skoczya w wod na jakie dwa i p prta od miejsca,gdzie si kpaem.Nigdy w yciu nie zaznaem podobnego strachu.Skarogniady spokojnie szczypa traw w niejakiej odlegoci,nic zego nie podejrzewajc.Zacza mnie ciska z caej mocy. Krzyczaem,ile si,na co przybieg skarogniady,a ona wypucia mnie z najwikszym alem z obj i zaraz ucieka na przeciwlegy brzeg,gdzie staa przez cay czas,jak si ubieraem,i wya aonie. Ten mieszny przypadek,rozpowiedziany w domu,mocno rozbawi mego pana i ca jego famili,ale mnie nabawi niewypowiedzianego wstydu,nie mogem bowiem duej zaprzecza,i jestem prawdziwym Jahusem w kadym czonku ciaa,jako te w rysach twarzy, gdy samice czuy do mnie skonno jak do stworzenia swego rodzaju.Nie bya nawet ruda, przez co mgbym si uniewinni,e to z nienaturalnej pochodzio skonnoci,lecz czarna jak kruk,i nie tak paskudna jak wszystkie inne,ktre mi si widzie zdarzyo,tak i zdaje mi si, e wicej jak jedenacie lat mie nie moga. Poniewa mieszkaem tam przez cae trzy lata,bez wtpienia czytelnik mj ode mnie czeka,abym na wzr wszystkich podrujcych obszernie mu opisa obyczaje,pogldy i sposoby ycia mieszkacw tego kraju. Szlachetni Houyhnhnmowie rodz si z wielk do cnoty skonnoci i nie maj nawet wyobraenia,czym jest zo u rozumnych stworze,std pierwsz u nich zasad jest doskonali swj rozum i mie go za przewodnika we wszystkich sprawach.U nich rozum nigdy nie wydaje nauk nowych,osobliwszych jak u nas,nigdy nie ukada dowodw,rwnie utrzymujcych rzeczy sobie przeciwne.Nie wiedz oni,co to jest podawa wszystko w wtpliwo,co utrzymywa pogldy dzikie,nauki nieuczciwei szkodliwe.Cokolwiek mwi,wszystko w sobie zawiera przekonanie umysu,bo nic nie mwi ciemnego,nic wtpliwego,nic,co by namitnoci lub korzy w faszyw posta przyodzieway. Pamitam,jak ciko byo wytumaczy memu panu,co ja rozumiaem przez mniemanie i jak to by moe,i my czsto sprzeczamy si i rzadko kiedy bywamy jednego zdania. -Rozsdek -powiedzia mj pan -uczy nas zaprzecza lub twierdzi tam tylko,gdzie mamy pewno,bez dokadnej za znajomoci rzeczy jedno i drugie jest niepodobiestwem. Dysputy wic,sprzeczki ikontrowersje s zem nie znanym u Houyhnhnmw. Wymia mnie,jakem mu opowiedzia rne systema naszej filozofii natury,dziwic si,e stworzenie, co si rozumnym mieni,moe opiera mniemanie o sobie na dociekaniach innych ludzi,a take rozmylao materiach,w ktrych wiedza,choby i pewna,na nic si nie zda. Pikna bya filozofia konia tego.Sokrates nigdy rozsdniej od niego nie rozumowa,jak to wiemy od Platona,tego ksicia filozofw.Czsto mylaem,jakie byyby skutki,gdybymy szli za jego zdaniem.Ale nawczas co by si stao z bibliotekami Europy,w co by si obrcia sawa naszych mdrcw?Przyja i uczynno s gwnymi cnotami Houyhnhnmw,a nie s to przymioty jednostek,lecz caej tej rasy.Obcy,z najodleglejszej okolicy kraju przybywajcy,doznaje tak dobrego przyjcia jak najbliszy ssiad,wszdzie,gdzie tylko przychodzi,postpuje sobie,jakby by u siebie w domu.Houyhnhnmowie zachowuj jak najcilej przystojno i grzeczno,alenie znaj wcale komplementw. Ku swoim rebitom nie maj lepej mioci,troskliwo wszelako,z jak im jak najlepsze daj wychowanie,pochodzi z przepisw rozumu.Dostrzegem,i pan mj mia rwn przychylno ku dzieciom ssiada jak ku wasnym;utrzymuj,e natura wymaga,aby kochano cay rodzaj bez wyjtku,i e tych tylko najbardziej szanowa i kocha naley,ktrzy si niezwyk cnot odznaczaj. Jeeli samica Houyhnhnmw wydaa na wiat po jednym rebiciu z obu pci,nie przypuszcza wicej do siebie samca swego,wyjwszy kiedy im to rebi przez nieszczliwy przypadek umiera,co si jednak bardzo rzadko zdarza.Jeeli takie nieszczcie spotyka Houyhnhnma,ktrego samica nie jest ju w wieku zdatnym do rodzenia,natenczas inna para daje mu swoje rebi i potem yje ze sob,a narodzi inne.Ta okoliczno jest potrzebna, aeby kraj zanadto si nie zaludnia.Nisza rasa Houyhnhnmw,do posug ksztacona,nie jest w tym tak cile ograniczona,mog mie po troje rebit z kadej pci,ktre potem przyjmuj sub u znakomitszych familii. Maestwa s u nich dobierane z wielk starannoci,aby unikn niemiej mieszaniny maci.U samcw ceni najwyej sil,u samic nadobno,a to nie przez wzgld na mio, lecz by ras od wyrodzenia uchroni.Jeeli ktra samica odznacza si si,szukaj jej ma, ktry by wyrnia si piknoci. Galanteria,miostki,podarki,zapisy i doywocia nie s im znane i nawet sw niemaj na to.Moda para czy si za wol rodzicw i przyjaci.Tak bywa zawsze i uwaaj to za jedynie zgodne z rozumem.Rozerwanie maestwa i kad inn niemoralno maj za rzecz niesychan i moda para przepdza razem cae swoje ycie,przejta rwn ku sobie yczliwoci i przyjani,jak maj dla wszystkich swoich wspbraci.Zazdro,pieszczoty,ktnie,ni- eukontentowanie lub niespokojno s im rwnie nieznajome. Metoda Houyhnhnmw wychowywania modziey pci obojga godna jest podziwu i naladowania.Nie wolno rebitom tkn aniziarenka owsa okrom pewnych dni,pki osiemnastego roku nie dosigy,rwnie mleko dostaj bardzo rzadko.W lecie pas si przez dwie godziny rano i wieczr,co te czyni ich rodzice.Sucy uywaj tylko poowy tego czasu,i cz trawy,z ktrej si ywi,przynosz sobie do domu,aeby mogli zje w czasie wolnym odroboty. Umiarkowanie,pilno,wiczenie ciaa i ochdstwo s bez przerwy modziey obojga pci wpajane.Pan mj uwaa za szkaradne takie postpowanie,i dajemy niewiecie naszej pci rne od mskiej wychowanie,wyjwszy kilka punktw tyczcych si gospodarstwa. Przez to,mwi,poowa mieszkacw naszego kraju do niczego wicej nie jest zdatna,jak do wydawania dzieci,a to,e ich wychowanie powierzamy tak nieuytecznym stworzeniom,jest jeszcze jednym dowodem okruciestwa. Houyhnhnmowie ksztac w swojej modziey si,zrczno i odwag,wiczcj w bieganiu po spadzistych pagrkach i kamienistej ziemi.Skoro si mocno spoc,musz si nurza a po szyj w stawie lub rzece.Cztery razy w roku zgromadza si modzie pewnych kantonw dla pokazywania swych postpw w bieganiu,skakaniu i innych dowodach siy i zrcznoci;zwycizcy nagradzani s pieni,ukadan na ich cze.W czasie uroczystoci suba pdzi w pole gromady Jahusw,obadowane sianem,owsem i mlekiem na uczt dla zgromadzonych Houyhnhnmw.Lecz przed zaczciem uroczystoci odpdzaj je stamtd,aby nie budziy odrazy i nie zakcay spokojnoci zgromadzenia. Co czwarty rok w czasie wiosennego porwnania dnia z noc odprawiaj zgromadzenie caego narodu na wielkiej rwninie o dwadziecia mil od naszego domuodlegej i trwa ono pi lub sze dni.Wypytuj wtedy o stan rnych kantonw,czy maj pod dostatkiem siana, owsa,krw i Jahusw,czy te cierpi w tymniedostatek.W takim wypadku (a nader rzadko si to zdarza)niedostatek zniesiony zostaje przez wspomoenie jednomylne i dobrowolne caego zgromadzenia.Zajmuj si te rozporzdzeniami tyczcymi si dzieci,na przykad, jeeli Houyhnhnm ma dwoje dzieci pci mskiej,mienia si z jednym ze swoich wspbraci majcym dwoje pci eskiej;jeeli jedno dzieci przez przygod zgino,a matka nie jest ju w wieku podnoci,postanawiaj,ktra familia kantonu ma spodzi inne dzieci,aby uzupeni strat. ROZDZIA DZIEWITY Wielka rozprawa na zgromadzeniu powszechnym Houyhnhnmw i co na nim zostaje uchwalone.Uczono Houyhnhnmw.Ich sposb budowania.Pogrzeby.Uomno ich jzyka. Podczas mojego mieszkania w kraju Houyhnhnmw,na prawie trzy miesice przed moim stamtd odjazdem,byo powszechne caego narodu zgromadzenie,czyli niejaki gatunek parlamentu,na ktry pan mj by z kantonu swego jakoby deputowanym.Na tym zgromadzeniu wszcza si na nowo rozprawa,niezliczone ju razy powtarzana ibdca jedyn kwesti dwojc umysy Houyhnhnmw.Pan mj za powrotem swoim opowiedzia mi,co si na zgromadzeniu wydarzyo. Szo o zdecydowanie,czy potrzeba wygubi rodzaj Jahusw.Jeden z czonkw twierdzi, e trzeba,i opiera zdanie swojena dowodach bardzo gruntownych i mocnych.Utrzymywa, e Jahu jest stworzeniem najbrudniejszym,najhaaliwszym i najbrzydszym,jakie tylko natura moga wyda,zoliwym i krnbrnym;e wysysa ukradkiem mleko z wymion krw nalecychdo Houyhnhnmw,zabija i poera ich koty,rozdeptuje owies i traw,jeli si go najcilej nie pilnuje,i dopuszcza si niezliczonych innych rozwizoci.Przypomnia dawne podanie,podug ktrego Jahusy nie byy od czasw dawnych,ale dopiero w pewnym wieku ukazao si ich dwoje na jednej grze.Nie jest pewne,czy uformoway si zgliny klejowatej przez si sonecznych promieni,czy si wylgy w jakim bocie,czy powstay z nieczystej piany morskiej.Z tych dwch Jahusw narodzio si wiele innych i tak si ich gniazdo rozmnoyo w krtkim czasie,e poczo zych byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc*lc*T4*m% c+`3 Q+zagraa caej nacji.Dla uwolnienia kraju odtej plagi uchwalili niegdy Houyhnhnmowie powszechne na nich polowanie;zapawszy cae stado, starych wytracili,a z modych kady Houyhnhnm wzi sobie po dwoje do swej stajni i oswoiwszy je,o ile tylko mona oswoi zwierz tak zoliwe,uywado woenia i dwigania ciarw.Doda,e podanie to zdaje mu si prawdziwe,gdy Jahusy nie mog by yinhniamshy (pierwotnimieszkacy)kraju,bo w tym razie nie mogyby by tak znienawidzone przez Houyhnhnmw i wszystkie inne stworzenia,ata gwatowna nienawi,dostatecznie usprawiedliwiona przez ich ze przymioty,ju by dawno doprowadzia do wygubienia Jahusw,gdyby tu pierwej mieszkay.Mieszkacy tego kraju bardzo nieroztropn myl do gowy przypucili,kiedy przedsiwzili uywa do pracy Jahusw,a zaniedbali osy,bydlta adne, spokojne,nie mierdzce,zdatne do pracy,atwe do wyywienia,cho ustpujceJahusom w zrcznoci ciaa.Nie maj one innej przywary prcz nieco nieprzyjemnegogosu,ktry wszelako milszy jest nieli straszliwe wycie Jahusw. Gdy take wielu innych senatorw powiedziao rnie a bardzo wymownie w tej samej materii,pan mj poda arcyrozsdny sposb,ktrego myl ja mu poddaem w rozmowach moich.Z pocztku potwierdzi podanie posplstwa i umocni,co zacny czonek o historii tej mdrze przed nim powiedzia.Ale przyda,e zdaniem jego,dwoje Jahusw,o ktrych uczyo podanie,przybyo z jakiegokraju zamorskiego,wyszo na ld,a widzc si opuszczonymi przez swoich towarzyszy,schronio si midzy gry i lasy,potem natura ich si odmienia,stay si dzikimi,srogimi i wcale odmiennymi od tych,co mieszkaj w krajach odlegych.Dla mocniejszego wsparcia swego zdania rzek,i mia u siebie od niejakiego czasu jednego osobliwszego Jahusa (mia mnie na myli),o ktrym czonkowie zgromadzenia zapewne syszeli,a niektrzy go widzieli wasnymi oczami.Opowiedzia natenczas,jakmnie znalaz i jak ciao moje byo okryte sztucznymi wosami i skr rnych zwierzt,em mia mj jzyk waciwy i em si ich jzyka doskonale wyuczy,e opowiadaem mu,jakem si dosta do ich kraju,e mnie widzia obnaonego i uwaa,e ze wszystkim byem prawdziwym Jahusem,tylko e skr mam bielsz,mniej wosw i zbyt krtkie pazury.-Ten cudzoziemski Jahu -przyda -chcia wemnie wmwi,e w jego kraju i w wielu innych,w ktrych si znajdowa,Jahusy s zwierztami panujcymi,a Houyhnhnmowie yj w ndzy i niewoli.Ma on wprawdzie wszystkie wasnoci naszych Jahusw,ale potrzeba przyzna,e jest nieco obyczajniejszy,a to przez niejakie wiateko rozumu.Nie rozumuje on zupenietak jak Houyhnhnmowie,lecz przynajmniej ma poznanie i owiecenie daleko wiksze odnaszych Jahusw.Ale oto jest,panowie moi,co,co was zadziwi i na co,prosz,miejcie piln uwag.Dacie temu wiar?Upewni mnie,e w jego kraju kastruj Houyhnhnmw od lat modych,co ich czyni spokojniejszymi i powolniejszymi,ie ta operacja atwa jest i bez wszelkiego niebezpieczestwa.Bdzie to haba,panowie moi,e niektre wemiemy od zwierzt nauki i za poytecznym ich pjdziemy przykadem?Czyli nie uczy nas mrwka dowcipu i przezornoci,a jaskka (tak tumacz sowo lyhannh,chocia ptak ten jest daleko wikszy)nie daa nam pierwszych pocztkw budowania domw?Wnosz zatem,e bardzo przyzwoicie moemy wprowadzi zwyczaj kastrowania modych Jahusw.Jahusy,tym sposobem rzezane,bd agodniejsze,pokorniejsze,powolniejsze,a tym samym powoli wygubimy cay ten rodzaj.Zdaoby si teraz zachci wszystkich,aby z wszelk usilnoci starali si chowa osioki,ktre ze wszech miar sbez porwnania lepsze od Jahusw,a nadto mona nimi pracowa od lat piciu,gdy tymczasem Jahusy do niczego si nie nadajdo lat dwunastu. To byo wszystko,czego si od pana mego dowiedziaem z rady parlamentowej,ale nie powiedzia mi jednej okolicznoci,ktra si mnie osobicie tyczya i ktrej wkrtce opakanych doznaem skutkw,jak to czytelnik w stosownym miejscu wyczyta.Z tego zdarzenia wypywaj wszystkie nastpne nieszczcia mojego ycia,ale nim to opisz,trzeba mi jeszcze nieco powiedzie o charakterze i zwyczajach Houyhnhnmw. Houyhnhnmowie nie maj ksiek,nie umiej ani czyta,ani pisa,a zatem ca ich umiejtnoci jest ustne podanie.A e nardten jest spokojny,zjednoczony,cnotliwy,rozumny i adnej z narodami obcymi nie ma stycznoci,przypadki wyjtkowe s w tym kraju rzadkie i wszystkie ich historie mog si atwo w podaniu bez obcienia pamici zachowa. Wspomniaem ju,e nie znaj chorb,i dlatego u nich nie ma doktorw.Kiedy kalecz sobie kopyta na ostrych kamieniach lub ciao sobie potuk,umiej sami si leczy,znajc doskonale lekarskie krzewy i zioa. Lata obliczaj podug obrotw Ksiyca i Soca,podziau za na tygodnie nie uywaj. S dokadnie obznajomieni z poruszaniem si tych dwch cia niebieskich i znaj przyczyny ich zamie;do tego ogranicza si caa ich znajomo astronomii. Ich poezja jest arcypikna,a przecignli wniej innych miertelnych.Przyjemno i stosowno podobiestw,obfito i dokadno opisania,zwizek i ywo wyobrae s nieporwnane w ich poezji.Ich wiersze zawieraj szczytne myli o przyjani i yczliwoci albo chwa zwycizcw w wycigach i innych wiczeniach ciaa. Ich budowle,cho proste i nieksztatne,s jednak bardzo wygodne i tak urzdzone,i najlepiej ochraniaj przed gorcem i zimnem.Maj w swoim kraju gatunek drzewa,ktre doszedszy czterdziestego roku traci moc w korzeniu i przy najmniejszej burzy obala si,pie jego jest bardzo prosty i Houyhnhnmowie robi go spiczastym za pomoc ostrych kamieni, gdy uytek elaza jest im nie znany.Takie pnie wbijaj w ziemi w odlegoci dziesiciu cali od siebie i przestrzenie midzy nimi zapeniaj plecion som lub wiklin.W ten sposb robi sobie dach i drzwi do domw swoich. Houyhnhnmowie uywaj wklsej czci swej nogi midzy pcin i kopytem jak my rk naszych,a to z trudn do uwierzenia zrcznoci.Widziaem,jak moda klacz z naszej familii nawlekaa tym stawem ig,ktr jej w tym celu poyczyem.Mogdoi swoje krowy,zbiera z pola owies i wszystkie rczne odbywa czynnoci.Maj gatunek twardego kamienia, ktry przez tarcie o inne kamienie ostrz i robi sobie zniego rne instrumenty,suce im za siekiery,kliny i moty;z tych kamieni sporzdzaj te sierpy do cia owsa i siana,rosncych na ich polach,po czym aduj snopy na wozy,ktre Jahusy cign do domu.Tam sucy depcz je w wystawionych do tego budynkach tak dugo,a si oddzieli ziarno,ktre chowaj w osobnych magazynach.Sporzdzaj te prosty gatunek drewnianych i glinianych naczy i te ostatnie susz na socu. Wyjwszy nieszczliwe wypadki,umieraj tylko ze staroci i grzebani s w najdalszych zaktkach.Gdy ktry Houyhnhnmumiera,nikogo to ani nie smuci,ani cieszy.Najblisi jego krewni,najlepsi przyjaciele suchym i obojtnym okiem patrz na jego pogrzeb.Umierajcy nie auje,e wiat opuszcza,zdaje si,jakby koczy wizyt i jakby egna kompani,z ktr si przez dugi czas bawi. Pamitam,e raz pan mj zaprosi jednego z przyjaci z ca famili dla jakowego wanego interesu.Dziwowalimy si nie widzc kompanii na czas umwiony,na koniec przychodzi ssiadka z dwoma swymi synami.Prosz -mwi -darowa mi to opnienie,poniewa dzi rano nieprzewidzianym przypadkiem m mj chnuwnh (bardzo dobitne wyraenie w ich jzyku,ktre nie da si dobrze na angielski przetumaczy.Oznacza ono mniej wicej powrci do pierwszej swej matki ).Tumaczya si,e wczeniej przyby nie moga, gdy straciwszy rano ma,naradzaa si ze sub,jak dobrej onie przystao,co do miejsca, gdzie go pochowa naley.Bya wesoa przez cay ten czas,gdy bawia w domu pana mego, jak i reszta kompanii.Po trzech miesicach sama umara. Houyhnhnmowie pospolicie siedemdziesit,siedemdziesit pi,a niektrzy osiemdziesit lat yj.Na kilka tygodni przed mierci prawie wszyscy przewiduj swj koniec i bynajmniej si tym nie trwo.Natenczas przyjmuj wizytyi powinszowania od wszystkich swoich przyjaci,ktrzy im ycz dobrej podry.Dziesi dni przed skonaniem,ktrego czas prawie zawsze umiej trafnie wykalkulowa,odwiedzaj swoich ssiadw,niesieni w wygodnym krzele przez Jahusw.Takich krzese uywaj nie tylko przy podobnej okazji,ale na staro,w dalekich podrach albo gdy wypadkiem okulej.Houyhnhnmowie skadajc te wizyty egnaj ceremonialnie wszystkich przyjaci,jakby udawali si w odleg cz kraju dla przepdzenia tam reszty ycia. Musz w tym miejscu nadmieni,e Houyhnhnmowie nie maj w swym jzyku sw,ktrymi by wyraali zo,a tylko uywaj podobiestw,wzitych od brzydoty i zych cech Jahusw.Tak gdy chc wyrazigupstwo ktrego ze sucych,wykroczenie ktrego ze swych dzieci,kamie,o ktry si przytrafi potkn,zy czas i inne rzeczy podobne,wymieniaj tylko rzecz sam i dodaj przymiotnik Jahu.Na przykad dla wyraenia tych wszystkich uczu powiedzieliby:hhnum Jahu,whnaholm Jahu,ynihmnadwihma Jahu,dla wyraenia jakiego domu le zbudowanego powiedzielibyynholmhnmrohnw Jahu. Jeeli kto o zwyczajach i obyczajach Houyhnhnmw zechce wiedzie wicej,prosz, niech zaczeka,a wyjdzie ksiga,ktr w tej materii gotuj.Nim to nastpi,upraszam publicum przesta na tymkrtkim opisaniu i pozwoli,abym koczy reszt przypadkw moich. ROZDZIA DZIESITY Gospodarstwo domowe Gulliwera w kraju Houyhnhnmw.Ukontentowanie,ktrego w ichtowarzystwie doznaje.Jego wielkie postpy w cnocie przez obcowanie z tym narodem.Ich rozmowy.Gulliwer powiadomiony zostaje przez swego pana,ze musi kraj opuci.Wpada zboleci w wielkie zemdlenie,poddaje si jednak swemu nieszczciu.Przy pomocy jednego ze sucych sporzdza sobie mae czno i na lepy los puszcza si nim na morze. Zawszem si kocha w porzdku i ekonomii,a w jakimkolwiek znajdowaem sistanie, zawszem sobie z namysem ukadasposb ycia.Pan mj wyznaczy mi na pomieszczenie miejsce o sze krokw od swego domu.Wyszukaem glin,z ktrej ulepiem cztery ciany i podog,i pokryem chat moj sitowiem,ktre sam splotem.Nazbieraem take konopi na polu,te wytukszy uprzdem nici,zrobiem z nich wr i wypchawszy go pierzem ptakw, ktre zapaem w sida sporzdzone z wosw Jahusw,miaem mikk i wygodn pociel, nadto znakomite z tych ptakw poywienie.Z pomoc skarogniadego zrobiem st i krzeso, uywajc do tego mego noa.Gdy si odzienie moje do szcztu zdaro,zrobiem sobie nowe ze skrek krlikw i innych zwierztek,nazwanych w tym kraju nnuhnoh,ktre s arcypikne,takiej prawie wielkoci jak krliki,a sier maj bardzo delikatn.Z tyche zwierztek zrobiem sobie poczochy dosy przyzwoite.Naprawiem trzewiki,podkadajc kor z pewnego drzewa pod podeszwy,a gdy si podeszwy zdarty,zrobiem nowe ze skry Jahusw,suszonej na socu.Zbieraem czasem mid w dziuplach i jadem go z moich chlebem owsianym.Nikt nigdy ode mnie lepiej nie dowiadczy,e natura niewiele potrzebuje i e potrzeba jest matk wynalazku. Zdrowie mi suyo doskonae.Nic mi nie mieszao spokojnoci umysu.Nie martwiem si niestatecznoci lub zdrad przyjaci albo krzywd jawnych i ukrytychwrogw.Nie trzeba mi byo nadskakiwa,przekupywa lub rajfurzy jakiemu wielkiemu panu lub jego kochance dla zjednania sobie jego protekcji i aski.Nie miaem potrzeby broni si przeciw oszustwu i uciemieniu.Nie byo wtym kraju ani doktorw,ktrzy by mnie struli,ani prawnikw,ktrzy by mnie zniszczyli,ani szpiegw,ktrzy by czatowali na moje sowa lub wymylali na mnie skargiza pienidze.Nie byem tam otoczony przez szydercw,obmwcw,potwarcw,wamy waczy,oszustw,graczy,adwokatw,wielo mwcw,politykw, samochwaw,mdrkw,rajfurw,gwacic-i- eli,zuchwalcw,zonikw.Nie byo przywdcw ni zwolennikw partii lub stronnictw politycznych.Nikt nie zachca mnie do za namow lub przykadem.Nie matam wizie,toporw,szubienic,supka i prgierza,nie ma tam kupcw i rzemielnikw oszukujcych,nie ma pychy,prnoci i afektacji,nie ma hultai, otrw,zodziei,filutw,nie ma galantw,niewieciuchw,zalotnikw,nie ma gupcw, grubianw i zuchwalcw,nie ma gnunych prniakw,fircykw i fanfaronw,nudnych wiegotw,obmierzych pijakw,nie ma dziewek i kiy,ktliwych,niewiernych i kosztownych on,gupich i dumnych pedantw ani natrtnych,krzykliwych,zarozumiaych towarzyszy.Nie byo otrw,ktrzy wyszli z rynsztoka przez swoje wystpki,ani szlachetnych gincych przez swoje cnoty,nie byo lordw,skrzypkw,sdziw i tancmistrzw. Miaem honor bawi czsto z ichmo panami Houyhnhnmami przychodzcymi do domu pana mego,ktry przez dobro swoj zawsze pozwala,ebym si i ja znajdowa na sali dla korzystania z ich rozmw.Czasem askawa kompania zadawaa mi pytania,na ktre odpowiadaem.Asystowaem take panu,kiedy szed z wizyt,ale zawsze milczaem,przynajmniej jeli mnie o co nie zapytano,a odpowiadajc czuem al wewntrzny,e czas trac,w ktrym mgbym si doskonali.Suchaem wszystkiego z wielkim ukontentowaniem,i cokolwiek syszaem,wszystko byo mie i poyteczne,powiedziane w krtkich a penych znaczenia sowach.Najdokadniejsz przyzwoito zachowywano bez ceremonii.Kady mwi i sucha,co mu si podobao,nie przerywanosobie mowy,nie nudzono rozwlekym opowiadaniem,nie sprzeciwiano si,nie przymawiano sobie. Mieli za maksym,e w posiedzeniu dobra rzecz jest,eby niekiedy panowao milczenie,i susznie.Przez ten bowiem czas umys napenia si nowymi wyobraeniami istaje si potem rozmowa gruntowniejsza i ywsza.Rozmowy ich pospolicie byway o poytkach i przyjemnoci przyjani,o porzdku i gospodarstwie,niekiedy o widocznych dziaaniach natury,o dawnych podaniach,o wasnociach i granicach cnoty,o nieodmiennych rozumu prawidach, czasem o radach parlamentowych,czsto o chwale swych poetw i o istocie dobrej poezji. Mog si bez prnoci poszczyci,e i ja niekiedy bywaem materi ich arcypiknego rozumowania.Pan mj bowiem bawi towarzystwo opowiadaniem moich przypadkw i dziejw kraju mego,przy czym czynili uwagi nie najprzychylniejsze narodowi ludzkiemu,i dla tej przyczyny o nich zamilcz.Powiem tylko,e mj pan zdawa si lepiej poznawa natur Jahusww innych czciach wiata,anieli ich ja zna mog.Odkrywa rdo wszystkich naszych zdronoci,dochodzi przyczyn naszych gupstw i wystpkw,zgadywa nieskoczon liczb rzeczy,o ktrych nigdy mu nie powiadaem.To nie powinno zadziwia.Zna z gruntu Jahusw swego kraju,wnoszc wic,jak by si zmienia ich natura,gdyby miay nieco rozumu,wykazywa,jak wzgardliwe i nikczemne musi by takie stworzenie. Wyznam otwarcie,e to mae wiateko i nieco filozofii,ktre teraz posiadam,zaczerpnem z nauk mdrych tego nieoszacowanego pana,a take z rozmw jego rozsdnych przyjaci,z rozmw daleko szacowniejszych,anieli s uczone konferencje europejskich akademii. Podziwiaem si,pikno i chyo mieszkacw tego kraju.Miaem dla ich cnt wszelakich najwysze uszanowanie.Z pocztku nie czuem wobec nich przyrodzonego respektu,jaki ywi Jahusy iinne zwierzta,ale rycho obudzi si we mnie.Byem przenikniony wdzicznoci za ich dobro,e mnie midzy swych Jahusw nie policzyli i mniej mi przypisywali niedoskonaoci ni wszystkim moim ziomkom. Gdym sobie na pami przywodzi moje rodzestwo,przyjaci,wspobywateli i cay w oglnoci rd ludzki,wszyscy z ksztatu i charakteru zdawali mi si by prawdziwymi Jahusami,tyle tylko,e nieco wicej mieli obyczajnoci i posiadali dar mowy,nie uywali jednak rozumu do niczegokrom zwikszania za,ktre ich bracia w tym kraju posiadali tylko w stopniu danym im przez natur.Kiedy w wodzie czystej,w strumyku,zobaczyem moj figur,odwracaem natychmiast oczy z przeraeniem i wstrtem,nie mogc patrzena siebie,i atwiej znosiem widok pospolitego Jahusa ni mj wasny.Oczy o zych byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc+ic+G+_$c,-c,><,moje,przywyke do szlachetnej postaci Houyhnhnmw,znajdoway pikno zwierzc tylko w nich samych.Ustawicznie na nich patrzc,czsto z nimi obcujc,nabraem nieco ich ukadnoci,trzymania si, chodu;i teraz,gdysi znajduj w Anglii,czasem przyjaciele moi powiadaj,e jak ko stpa chodz,co mi si wielkim komplementem zdaje.Gdy mwi albo si miej,zdaje im si,e r.Co dzie w tej mierze ze mnie artuj,ale mnie to bynajmniej nie obchodzi.W tym szczliwym stanie,gdy kosztowaemsodyczy spokojnoci i mylaem,e zostan na zawsze w tym kraju,przysa po mnie mj pan raniej ni zazwyczaj.Przyszedszy zastaem go zamylonego i pomieszanego;chcia do mnie mwi i nie mg ust otworzy.Na koniec smutne milczenie przerwa tymi sowy: -Nie wiem,jak przyjmiesz to,co ci powiem.Wiedz,i na ostatnim parlamentowym zgromadzeniu,gdy roztrzsano rzecz o Jahusach,jeden z deputowanych przedoy zgromadzonym stanom,i jest to rzecz niegodziwa i haniebna,e trzymam u siebie jednego Jahusa i postpuj z nim jak z Houyhnhnmem;e rozmawiam z nim czsto zukontentowaniem,jakie mie mona tylko z obcowania z podobnymi sobie.Dowodzi,e postpek ten przeciwny jest rozumowi i naturze i e nigdy jeszcze o podobnej rzeczy nie syszano.Zatem zgromadzenie zalecio mi,abym uczyni jedno z dwojga:albo ebym ci posa midzy innychJahusw, albo ebym ci odesa do kraju,z ktrego przyby.Wiksza cz czonkw,co ci znaj i co ci widzieli u mnie,odrzucili ten dwoisty rodek i utrzymywali,e przyprowadzi ci do stanu Jahusw byoby rzecz niesprawiedliw i niebezpieczn,poniewa w takim razie naleaoby si obawia,aby im wiateka rozumu swego nie udzieli,przez co moe by si jeszcze gorsi stali.Nadto,policzony midzy Jahusw,mgby ich zbuntowa,wyprowadzi wszystkich w lasy lub na gry,a potem,stawszy si hersztem,spa na Houyhnhnmw,zabija ich bydo i gubi,gdy naleysz do rodzaju arocznego z natury i nienawidzcego pracy.Za tym zdaniem posza wikszo gosw i zalecono mi,ebym ci niezwocznie z kraju oddali.Ow dzi nalegaj na mnie,abym t uchwa do skutku przywid,i ju duej nie mog zwczy.Wtpi,eby mg dopyn do innego kraju,przeto radz ci zbudowa may statek,podobny do tego,jaki mi opisae,i takim sposobem,jakim si tu dostae,do swego kraju powrcisz.Wszyscy moi i ssiadw moich sucy dopomog ci w tej robocie. Gdyby zaleao ode mnie,trzymabym ci dousug moich przez cae twoje ycie,poniewa masz dosy dobre skonnoci,poprawie si z wielu przywar i zych naogw i wszelkiego uye starania,w granicach twojej niszej natury,dla przystosowania si do natury Houyhnhnmw. Powinienem by ju pierwej nadmieni,i dekret powszechnego zgromadzenia w tym kraju oznacza si wyrazem:hnhioayn,znaczcym podug najcilejszego tumaczenia:napomnienie.Houyhnhnmowie niemog sobie wyobrazi,aby trzeba byo przymusza rozumne stworzenia i aby radalub napomnienie nie byy dostateczne.adne stworzenie nie moe by nieposuszne rozumowi bez stracenia do niego prawa. T mow zostaem raony jak piorunem.Wpadem zaraz w smutek i rozpacz,a nie mogc znie uczucia alu,zemdlaem u ng mego pana,ktry zrozumia,em umar,w tym kraju bowiem nikt takim bazestwom natury nie podlega.Gdy nieco przyszedem do siebie,rzekem sabym i smutnym gosem: -mier zdaaby mi si wielkim szczciem.Aczkolwiek nie mog gani ani uchway zgromadzenia,ani nalegania twoich przyjaci,wszelako podug sabego mego zrozumienia zdaoby mi si,i mona byo inn jak dla mnie obmyli kar.Niepodobnami Wpaw puszcza si,kiedy nie przepynwicej ni jedn mil,a ziemia najblisza jest moe o sto mil odlega.Co si tyczy zbudowania statku,nie mgbym potrzebnych do niego rzeczy mie w tym kraju.Z tym wszystkim,mimo niepodobiestwa wykonania tego,co mi radzisz,chc by posuszny.Mam si za stworzenie na mier skazane.Widok mierci nie trwoy mnie, czekam jej jak najmniejszego za.Ale dajmy na to,e przypadkiem jakim niespodzianym przepynmorza i do mego kraju powrc;miabym nawczas nieszczcie dostania si midzy Jahusw,musiabym z nimi przepdzi reszt dni moich i wpadbym znowu we wszystkie ze naogi z braku przykadw,ktre by mnie utrzymay na drodze cnoty.Ale znam nadto gruntowno przyczyn,ktre powodoway ichmo panwHouyhnhnmw do takowej wzgldem mnie uchway.Nie miem wytacza przeciwko nim racji ndznego Jahu,przeto z wdzicznoci przyjmuj askawie obiecanpomoc twoich i ssiedzkich sug do zbudowania statku,prosz tylko,eby mi raczy pozwoli tyle czasu,ile potrzeba na dokoczenie tak trudnego dziea,ktre przeznaczone jest na zachowanie mego nieszczliwego ycia.Jeeli kiedy powrc do Anglii,bd usiowa by poyteczny ziomkom moim,rysujc im obraz i cnoty zacnych Houyhnhnmw i podajc ich za wzr caemu narodowi ludzkiemu. Pan mj odpowiedzia w krtkich sowach,i mi pozwala dwa miesice pracowa nad zbudowaniem statku,i zaleci skarogniademu,memu kamratowi (gdy wolno mi w Anglii da mu to nazwisko),ebyprzy robocie szed we wszystkim za moim zarzdzeniem.Powiedziaem bowiem mojemupanu,wiedzc,e skarogniady jest mi bardzoprzychylny,i dosy mi bdzie jednego sucego. Naprzd poszedem z nim w t stron,z ktrej dostaem si do tego kraju.Wstpiem na gr i rzuciwszy okiem na obszern rozlego morza,zdao mi si,jakbym midzy pnoc i wschodem widzia wysp ma.Przez teleskop dojrzaem j naleycie,o jakie pi mil odleg.Poczciwy skarogniady mwi z pocztku,i to chmura,bo nie widziawszy nigdy innej ziemi prcz tej,w ktrej si urodzi,nie mg rozpozna przedmiotw odlegych,tak jak ja, ktry na morzu przepdziem ycie.Do tej wyspy uda si postanowiem,gdy czno bdzie gotowe. Powrciem do domu z kamratem moim i naradziwszy si nieco,udalimy si do lasu, gdzie ja noem,a on ostrym krzemieniem,bardzo sprawnie przymocowanym do drewnianego kija,wycinalimy prty dbowe wielkoci zwyczajnej laski.Abym nie nudzi opisywaniem naszej pracy,dosy powiedzie,e w przecigu niedziel szeciu zrobilimy czno sposobem Indian,ale obszerniejsze,ktre przykryem skrami Jahusw,pozszywanymi nici konopn mego wasnego wyrobu.agiel zrobiem z takiche skr,ale wybieraem do tego skrki z modych Jahusw,poniewa ze starych byyby grube i zbyt twarde.Opatrzyem si take w cztery wiosa.Przysposobiem dosy misa z krlikw i ptakw i dwa naczynia pene,jedno wody,drugie mleka. Sprbowaem czna mego na jednym wielkim stawie i staraem si wszystkie jego wady poprawi zatykajc szpary ojem Jahusw,aby mnie mogo z moim maym adunkiem unosi. Natenczas woyem je na wz,zaprzgem Jahusw ipod dozorem skarogniadego z drugim sucym zawiozem na brzeg morski. Gdy ju wszystko byo w pogotowiu i nadszed dzie mego odjazdu,poegnaem pana mego,im pani maonk i dom cay,majc oczy zalane zami,a serce napenione alem. Jego Cze,bd przez ciekawo,bd przez przyja,chcia widzie mnie w cznie i odprowadzi z licznymi przyjacimi a do brzegu.Musiaem czekaz godzin na odstpienie morza,a potem,widzc wiatr pomylny ku wyspie,poegnaem pana mego raz ostatni.Padem mu do ng pragnc je ucaowa,ale on uczyni mi honor podnoszc agodnie swoj praw nog a do ust moich.Nie dla chluby t okoliczno wymieniam.Wiem,jak mnie za to zganiono.Oszczercy uznaj to za rzecz cakiem nieprawdopodobn,by osobisto tak wspaniaa zniya si do wyrnienia tak maego stworzenia;wiem te,e niektrzy podrujcy nigdy nie omieszkuj wspomnie o honorach,kiedy si im gdzie j akie zdarz.Ale gdyby moi krytycy znali lepiej szlachetne i uprzejme usposobienie Houyhnhnmw,zmieniliby zdanie. Skoniem si z gbok unionoci caej kompanii i wstpiwszy w czno oddaliem si od brzegu. ROZDZIA JEDENASTY Niebezpieczna podr Gulliwera.Przybywa do Nowej Holandii i zamierza tam osi. Zraniony zostaje strza przez dzikiego czowieka.Zostaje zapany przez Portugalczykw i si zaadowany na ich statek.Wielka uprzejmo kapitana.Gulliwer dostaje si do Anglii. Zaczem t nieszczliw podr dnia pitnastego lutego 1715 roku o godzinie dziewitej z rana.Cho miaem wiatr dobry z pocztku,jednak samych tylko wiose uyem.Lecz uwaajc,ibym si wkrtce zmordowa,a wiatr by si mg odmieni,odwayem si podnie agle i tym sposobem pynem prawie ptorej mili na godzin.Pan mj ze wszystkimi Houyhnhnmami swojej kompanii sta na brzegu,pki mnie tylko mg dojrze,a razykilka usyszaem,e mj kochany przyjacielskarogniady woa:Hnuy illa nyha majan Jahu ,to jest:Pilnuj si dobrze,szlachetnyJahu . Zamysem moim byo odkry jak wysp pust i bezludn,gdzie bym znalaz poywienie i odzie.Miabym to za wiksze daleko szczcie nieli stan pierwszego ministra na jakim dworze europejskim.Niewypowiedziany miaem wstrt powraca do Europy,gdzie musiabym y w towarzystwie i pod rzdem Jahusw.W tej szczliwej odludnoci spodziewaem si mile przepdzi reszt dni moich,zatapiajc si w mojej filozofii,cieszc si moimi mylami,nie bdc wystawiony na zaraz okropnych zbrodni,ktre Houyhnhnmowie dali mi postrzec w moim obrzydliwym rodzaju. Moe sobie przypomni czytelnik,e marynarze statku mego,zbuntowawszy si,zamknli mnie w jednej kabinie i w tym wizieniu trzymali przez kilka niedziel,e nie wiedziaem, dokd pyn,i e na koniec,wysadziwszy mnie na brzeg,nie powiedzieli,w jakim mnie zostawiaj kraju.Sdziem jednak nawczas,emy bylio dziesi stopni na poudnie od Przyldka Dobrej Nadziei,czyli pod czterdziestym pitym stopniem szerokoci poudniowej. Wniosem z niektrych rozmw,ktre na statku syszaem,e miano myl udania si do Madagaskaru.Cho to by tylko domys,przedsiwziem kierowa si ku wschodowi,spodziewajc si dosta do brzegw Nowej Holandii,a potem obrci nazachd i uda si na jedn z wysp,ktre siw tamtej okolicy znajduj.Wiatr by prosto ku zachodowi i okoo szstej godziny wieczr mogem wnosi,em upyn na wschd mil blisko osiemnacie. Postrzegszy nawczas ma wysp o p mili odleg,wkrtce zawinem do niej.Bya to szczera skaa z ma zatok,ktr zrobiy nawanice.Przywizaem czno i wygramoliwszy si z jednej strony na ska,postrzegem od wschodu ziemi,ktra si cigna z poudnia na pnoc.Przepdziem noc w cznie,a bardzo rano wziem si do wiose i w siedem godzin przypynem do poudniowo-zachodniego brzegu Nowej Holandii.To wszystko utwierdzio mnie w mniemaniu moim,w ktrym od dawnego czasu zostaj,e mapy kad kraj ten przynajmniej o trzy stopnie dalej ku wschodowi,nieli jest w rzeczy samej.Przedwielu laty odkryem to zdanie zacnemu przyjacielowi mojemu,panu Hermanowi Moll,ale on wola pj za tumem autorw.Nie postrzegem mieszkacw z tej strony,gdzie wysiadem na ld,a nie majc przy sobie broni,nie chciaem udawa si wgb kraju.Zebraem nieco limakw na brzegu,ktrych nie miaem gotowa,obawiajc si,eby nie postrzegli ognia tamtejsi mieszkacy.Przez trzy dni krylem si w tym miejscu,ywic si tylko samymi ostrygami dla oszczdzenia mego szczupego prowiantu.Szczciem znalazem jeden may strumyk,w ktrym bya woda wyborna. Czwartego dnia,odwaywszy si pj niecow gb kraju,postrzegem dwudziestu lub trzydziestu ludzi na jednym wzgrku,nie dalej jak o krokw piset.Mczyni,kobiety i dzieci,zupenie nadzy,grzali si okoo wielkiego ognia.Jedenz nich postrzeg mnie i pokaza drugim.Natenczas piciu oderwao si od kupy i udao si ku mnie.Natychmiast uciekem ku brzegowi i dopadszy czna zaczem z caych si robi wiosami.Dzicyludzie gonili mnie brzegiem,a e niedaleko na morze wypynem,wypucili strza,ktra trafia mnie w lewe kolano i gbok uczynia ran,po ktrej dotychczasjeszcze nosz blizn.Obawiaem si, eby strzaa nie bya napuszczona jadem,przetoodpynwszy tak,e mnie dosign nie mogli,staraem si dobrze wyssa ran,a potem obwinem,jak mogem,moje kolano. Sam nie wiedziaem,co robi.Lkaem si powraca na miejsce,gdzie mnie dzicy ludzie napadli,a bdc przymuszony pyn na pnoc,musiaem nieustannie wiosami robi,gdy wiatr by z pnocy i wschodu.Gdy na wszystkie strony rzucaemokiem,szukajc miejsca, gdzie bym mg wyldowa,ujrzaem z pnocy i zachodu agiel,ktry co moment rs w moich oczach.Biem si przez niejaki czas z mylami,czy mam si ku niemu uda,czy nie.Na koniec wstrt,ktry powziem do caego narodu Jahusw,skoni mnie,e przedsiwziem wrci si na poudnie do tej samej zatoki,z ktrej wypynem z rana,wolc si wystawi na wszelkie niebezpieczestwa poycia z dzikusami nieli y z Jahusami Europy. Przycignem czno moje jak tylko mogem najbliej brzegu,a sam skryem siza ma ska blisko strumyka,o ktrym mwiem. Statek zbliy si do zatoki na okoo p mili i wysa szalup z beczkami dla nabrania wody.Miejsce to znane jest eglarzom z przyczyny strumyka.Nie postrzegem ich,a byo za pno szuka innego schronienia.Majtkowie wysiadszy nald zaraz zobaczyli moje czno i zaczwszy je pldrowa atwo poznali,e ten,do ktrego naleao,by niedaleko.Czterech z nich,dobrze uzbrojonych,szukao naokoo po wszystkichszparach i dziurach,na koniec znaleli mnie za ska,lecego twarz ku ziemi.Z pocztku zadziwili si nad moj osob, nad moimi sukniami ze skrek krlikw,nad trzewikami z drzewa,nad poczochami z futra. Poznali,em nie by mieszkacem kraju,gdzie wszyscy chodz nadzy.Jeden z nich kaza mi wsta i spyta jzykiem portugalskim,com za jeden.Uczyniem mu jak najniszy ukon i odpowiedziaem takejzykiem portugalskim,ktry umiaem doskonale:Jestem ndzny Jahu, wygnany z kraju Houyhnhnmw,i prosz ci,eby mniepuci . Zadziwili si syszc mnie mwicego swymjzykiem i widzc kolor mej twarzy wnieli,em Europejczyk,ale nie wiedzieli,co rozumiaem przez sowa Jahu i Houyhnhnm.Nie mogli te wstrzyma si od miechu z mego gosu,ktry by podobny dokoskiego renia. Czuem na ich widok boja i nienawi.Prosiem ich,aby mi pozwolili odjecha,i zbliaem si pomau do czna.Lecz pochwycili mnie i przymusili,abym powiedzia,z ktrego jestem kraju,skd pynem,i zadali mi wiele innych pyta.Odpowiedziaem,e narodziem si w Anglii,skd wyjechaem lat temu okoo piciu,e wtedy pokj panowa midzy ich krajem i moim,a przetospodziewam si,e nie postpi ze mn po nieprzyjacielsku,poniewa nie ycz im nic zego;jestem biedny Jahu,ktry szuka jakiej bezludnej wyspy,gdzie mgby na osobnoci przepdzi reszt swego nieszczliwego ycia. Gdy do mnie mwili,ogarno mnie podziwienie,zdawao mi si,em na cud patrzy.Tak mi si to zdao dziwne,jak gdybym teraz sysza w Anglii gadajcego psa lub krow,albo Jahusa w kraju Houyhnhnmw.Odpowiedzieli mi ze wszelk ludzkoci i grzecznoci, abym si nie trwoy,zapewniajc,e ich kapitan przyjmie mnie na swj statek bez opaty i zawiezie do Lizbony,skd bd mg dosta si do Anglii;e natychmiast wyl spomidzy siebie dwch do kapitana dla opowiedzenia mu przypadku i odebrania od niego rozkazu,lecz tymczasem zwi mnie,jeli nie dam im sowa,e nie uciekn.Odpowiedziaem,eby ze mn robili,co im si podoba. Wielk mieli ciekawo dowiedzie si o moich przypadkach,ale ja niewiele im w tej mierze dogodziem,przeto wszyscy wnieli,e nieszczliwoci moje pomieszay mi rozum.Po dwch godzinach szalupa,co pyna do statku z wod sodk,powrcia z rozkazem,aby mnie natychmiast przywieziono.Rzuciem si im do ng,proszc,eby mnie puszczono i nie odbierano mi wolnoci mojej,ale nadaremnie.Zostaem zwizany,wsadzony doszalupy i zaprowadzony na statek do kabinykapitana. Kapitan nazywa si Pedro de Mendez i by to czowiek bardzo grzeczny i ludzki.Spytasi mnie naprzd,com za jeden,a potem,co asny.Oczy o zych byo,i uznaliby t d48jx}jӺA48j4jA4 }x} j  @jj{AAPc,c, ,X c-(-c-