ĺbkŃÉ˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙őđGî’ŕGđ@îŕ@>ŕBđEîoŕEńŮő>ŕB>RŕG>˙ęÁńŮ˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙ĂUÎíffĚ sƒ ˆ‰ÜĚnćÝÝٙťťgcněĚÝܙŸťš3>CLAS KONRAD €003HN´˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙Copyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. óÍĆ>˙ęŔúPę ŔúQęŔ1ţ˙Íb͛ >ęa>ŕ&>ę Ŕ>˙ę ŔÍđ͜Í:Í\ÍćÍóÍ ÍBÍS ú‚˙§(Ţú ŔOÍŕ>ęŔͧ ÍÓ ÍŽ Íż ÍÓ ÍŽ ÍG ÍÓ ÍŽ úQęŔÍ|ÍĹÍr>ęÁ>xŕE>@ŕAŻŕ>ŕ˙>Óŕ@űÍ ÍvúÁˇ(ńŻęÁ́Ë VËw cËoÂÄËgÂŐË_ 9ËW -ËO ËG Ăú Ŕ<ţ >OÍŕĂú Ŕ<ţ >OÍłĂÍ ĂÍS ĚĹĂú Ŕţ(ţ(ţ(#ú Ŕţ("ţ(*ţ( *Í/ĂÍĹĂÍËĂ͘ĂÍ^ĂÍ÷ĂÍĂÍ#Ăú Ŕ=ţ˙ >OÍ|Ăú Ŕ<ţ >OÍ|Ă!>w# űÉ!6# ú6˙#6# öÉ! 6˙#6# ö6# úÉÍB͜ÍĹÉú ŔţČÍw Í ÍÓ úÁO> ‘O͜úÁOÍŽ úÁ<ţ 8>ęÁÉú Ŕţ ú ŔGÍ3 8 ř Í3 8 řÍ#@Íw  Í  úÍÓ úÁţ(=> ęÁúÁO> ‘ţ >O͜úÁOÍŽ ú Ŕţ 0<ę ŔÉú ŔţČŐĹúÁO ú Ŕţ ͟ Íw Í ÍÓ ÍŽ yţ  Ü{ę ŔÁŃÉĹú Ŕţ ú ŔĆ GÍ3  úÍ3  úúÁO Íw Í ÍÓ ÍŽ yţ  é> ę ŔÁÉ>ę Ŕ>ęÁ>ęŔę!>ęA!@}ęŔ|ęŔÍŃ!ĐŔ*§ úaŔ*§ úúŔOúŔG>š >¸ >>ęŔÉ>ęŔę!>ęA!@}ęŔ|ęŔÍ- űÍŃúŔ=ęŔ Í3  úÍĹÉÍ-(ÍŃ>ęŔúŔć€(ěÍĹÉÍŃ>ęŔúŔć€Ę˜ÍĹÉ Í3  úÍuĘ,ÍŃúŔţÂúŔţĘ#>ę Ŕ>ęŔúŔć€(ÖÍĹÉĺŐĹúŔoúŔg #F+NxĄ<(,xą úŔęŔ͡ ÍÓ ÍŽ úQęŔ>ęŔ$úŔţ(>ęŔÍŻ ÍÓ ÍŽ úQęŔ>ęŔÁŃáÉĺŐĹú Ŕţ˙(!В@§(=ůÍ3 yę Ŕ!В@y§( řÍ3 ÁŃáÉĺŐĹyę Ŕ>ęŔÍG ÍÓ ÍŽ úQęŔú ŔO>˙ę ŔÍ|ÁŃáÉĺŐĹyę Ŕţ(ţ(ţ(ţ( ţ($ţ((!pÍ(!€Í !Í! Í!°Í!ŔÍÁŃáÉÍćĺĹ~î˙" ů ôÁáÉĺŐĹú Ŕ!ů ţ(q! ţ(j!H ţ(c!p ţ(\!˜ ţ(U!Á ţ(N!Ň ţ(G!ę ţ(@! ţ (9!: ţ (2!b ţ (+!Ň &ĺŐĹ!ˆ ĺŐĹ!ŔĺŐĹ!Ú ĺŐĹ!ą ĺŐĹ!aŔ˛Ŕ*§ úÁŃáÉ Przewiń Wers Str. Roz. Wsz Liiku: Rivi Sivu Kapp LopBlättern: Zeil Seit Kapt AlleDéfiler: Ligne Page Chap ToutScrolla: Rad Sida Kap Hela Lista: Linea Pagina Cap. Tutto Blader: Lijn Blad Hfdst Alles Bla: Linje Side Kap Alle Despl.: Línea Página Cap. Todo Mudar: Linha Pagina Cap. Tudo Despl.: Línia Plana Cap. Tot ĺŐĹúŔGúŔ<¸8Í-(ÍŃ>>ę Ŕ7 ęŔ>ę Ŕ§ÁŃá§ÉĺŐĹúŔţÂO úŔţÂO úŔţ(úŔţ ÍuÍŃúŔ>ę Ŕ7 =ęŔ>ę Ŕ§ÁŃáÉĺŐĹúŔG!Đx§(~#§ ÷ô˛Ŕ*§ úÁŃá§ÉĺĹ!€6# xą řÁáÉĺŐĹy!ţ(#!@‘ţ(!€’ţ(!Ŕ“ţ(!€@y§(=ů]T! ÁÍćP* úÍćP* úÍćP* úÍćP* úÁŃáÉ> ę>ęA!  y§( ĺ>""Ŕ " úáúN"úO">ęúŔćęAÉ> ę>ęA!  y§( *GúN¸ 6*GúO¸ .Ŕ * ú>ęúŔę!úŔćęAÍŃ Í3  úÉ> ę>ęA!    ž # ÷őúŔćęAńÉĺŐĹ! Á@6# xą ř!˛Ŕ~#§(Í÷ öÁŃáÉĺĹÖ o&MD)))  0úŔţ( 8 V#F#Í' yţ őzƒ_ÁáÉĺŐĹk&)}ćđo Á ÁĹË!Ë ÁĹ{ć§(Ë8Ë=öxśw#wyśw#wÁŃáÉđ˙ˇŕ˙Íćđ@ćŕ@É>‘ŕ@É>äŕGŕHŕIÉĺŐÍć!`˜Ŕ>đ" üÍćŔ" üŃáÉĺŐ!`˜ y§(=ů> ‘W>ÍćÍ'(Í'(Í'(éőy§ ńń!`˜QÍćÍ'(Í'(Í'(éŃáÉĺĹú‚˙§(,>˙ŕO!˜`>" xą ř€>" xą ř`>" xą ř>ţŕOÁáÉĹw#< ú 6# úÁÉ!˜>"< ű! ˜"< ű!@˜6ń# úÉ!ŕ™ 6ň# ú!š>("< ű! š "< űÉ́Ĺ> ŕđđđđ/ćË7G>ŕđđđđđđđđđđ/ć°Gú€˙¨ ę˙xę€˙>0ŕú˙ÁÉţ(Ż>˙ę‚˙ÉĹ>˙ŕ$ˆ xą ű>ŕ$ÁÉőđ@ć€(đDţ‘ ôńɇ‡‡Ć€ęh˙ióúA˙ć ů*âű ňÉ>€ęh˙ióúA˙ć ů*âű ňÉ>€ęh˙@ióúA˙ć ů*âű ňɇ‡‡Ć€ęj˙kóúA˙ć ů*âű ňÉ>€ęj˙k@óúA˙ć ů*âű ňÉ˙ď=ď=|˙ď=˙˙ď=ď=˙ď=˙˙ď=ď=˙ď=˙˙ď=ď=ŕ˙ď=˙ď=ď=˙ď=ď=ď=ď=<ď=ď˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙MBFONTMonospaced @@@@@@   ŕ ŕ @ŔŔŕ``@€ @€ @ @@  `@@ @@@@@ @ @@ŕ@ @ŕ@ @`@ @@@€€ŕ     ŕ@Ŕ@@@@ŕŕ  @€€ŕŕ  `  ŕ€€  ŕ ŕ€€ŕ Ŕŕ€€ŕ  ŕŕ @@€€ŕ  ŕ  ŕŕ  ŕ ŕ@@ @ @€@ ŕŕ€@ @€ŕ  @@@ŕ ŕŕŕ€ŕŕ  ŕ   Ŕ  Ŕ  Ŕŕ€€€€€ŕŔ     Ŕŕ€€ŕ€€ŕŕ€€ŕ€€€ŕ€€€  ŕ   ŕ   ŕ@@@@@ŕ  ŕ   Ŕ   €€€€€€ŕ ŕ     ŕ      @     @ŕ  ŕ€€€ŕ    Ŕ ŕ  ŕŔ  ŕ€€ŕ ŕŕ@@@@@@      ŕ     @@     ŕ    @      ŕ@@@ŕ @@@€ŕ`@@@@@`€€@@@ ` `@ ŕ@ ŕ ŕ ŕ€€ŕ   ŕŕ€€€ŕ ŕ   ŕŕ ŕ€ŕ`@ŕ@@@@ŕ  ŕ ŕ€€Ŕ    @@@@@@ @€€  Ŕ  @@@@@@  ŕ   Ŕ    ŕ   ŕŕ  ŕ€€ŕ  ŕ Ŕ €€€ŕ€ŕ ŕ@`@@@     ŕ    @   ŕ   @     ŕ ŕŕ @€ŕ @@€@@ @@@@@@@€@@ @@€`€ŕŕŕŕŕŕŕ@ €`€ @ŕ     ŕ@€`@ŕ@@@@Ŕ   @ŕ@@@@@@ŕ@@@ŕ@@ € @€  @ŕ€ŕ ŕ @€@ @ŕ€ŕ ŕŕ     ŕ @ŕ @€ŕ @ŕ @€ŕŕ     ŕ @€@    ŔŔŕŕ`@ŕ@@ @ŕ€ŕ ŕ€@ @€ @ŕ€ŕ ŕŕ     ŕ @ŕ @€ŕ @ŕ @€ŕ@@@@@@@ŕ€€ŕ@€€€ Ŕ€ŕ @ ŕ  ŕ   0@@@@@@ŕ€ŕ ŕ ŕ ŕ€ŕŕ ŕ ŕ @€@ ŕ Ŕŕ€€@ŕ @@€ŕŕ ŕ@ŕ@ŕŔ @€ŕ@@`@Ŕ@@@€ŔŔŔŕ€€       @€Ŕ@Ŕŕ ŕ ŕ ŕ ŕ€@ @€@@@€ ŕ @@@ŕ @ŕŕ`ŕ€ ŕ @ŕ @€ŕ€@ŕ ŕ  @ŕ ŕ @ ŕ ŕ `€ŕ ŕ  ŕ ŕ @ŕ ŕ @ŕ€€€€ŕŕ€€€€ŕ@ €@ŕ€ŕ€ŕ @ŕ€ŕ€ŕŕ€€ŕ€€ŕ  ŕ€ŕ€ŕ€@ŕ@@ŕ @ŕ@@ŕ@ ŕ@@ŕ ŕ@@ŕŔ  ŕ  Ŕ @ ŕŕ  €@ŕ  ŕ@ŕ    ŕ@ ŕ  ŕP ŕ  ŕ ŕ  ŕ @ ŕ  ŕ  ŕ€@   ŕ @   ŕ@    ŕ    ŕ @  @@Ŕ€ŕ ŕ€ŔŔ Ŕ  Ŕ€€@ŕ ŕ ŕ @ŕ ŕ ŕ@ ŕ ŕ ŕP ŕ ŕ ŕ ŕ ŕ ŕ@ŕ ŕ ŕ @ŕ€€€ŕŕ€€ŕ@ €@ŕ ŕ€ŕ @ŕ ŕ€ŕŕ ŕ€ŕ  ŕ ŕ€ŕ€@@@@@@€@@@@@ €€€€ @@@@@ @  ŕ ŕ @ŕ   €@ŕ ŕ @ŕ  ŕ@ ŕ ŕP ŕ ŕ ŕ   ŕ@ŕ@ŕ ŕ ŕ€@  ŕ @  ŕ@   ŕ   ŕ @  ŕ ŕ€€ŕ ŕ€€   ŕ ŕMBFONTVariable pitch €€€€€€  PPřPřPP x ř(đ ŔČ @˜ŕ  @° Đ€€@€€€€€@€@@@@@€@ŕ@ @ŕ@@€Ŕ€ @@@€€@     @@Ŕ@@@@ŕŕ  @€€ŕŕ  `  ŕ€€  ŕ ŕ€€ŕ Ŕŕ€€ŕ  ŕŕ @@€€ŕ  ŕ  ŕŕ  ŕ ŕ€€@@€ @€@ ŔŔ€@ @€ŕ  @@@ŕ ŕŕŕ€ŕŕ  ŕ   Ŕ  Ŕ  Ŕŕ€€€€€ŕŔ     Ŕŕ€€ŕ€€ŕŕ€€ŕ€€€ŕ€€€  ŕ   ŕ   ŕ@@@@@ŕ  ŕ   Ŕ   €€€€€€ŕˆŘ¨ˆˆˆˆˆˆČ¨˜ˆˆŕ     ŕŕ  ŕ€€€ŕ    Ŕ ŕ  ŕŔ  ŕ€€ŕ ŕŕ@@@@@@      ŕ      @ˆˆˆ¨¨¨P   @      ŕ@@@ŕ @@@€ŕŔ€€€€€Ŕ€€@@@ Ŕ@@@@@Ŕ@ ŕ€@ŕ ŕ ŕ€€ŕ   ŕŕ€€€ŕ ŕ   ŕŕ ŕ€ŕ`@ŕ@@@@ŕ  ŕ ŕ€€Ŕ    €€€€€€@@@@@@€€€  Ŕ  €€€€€€€ř¨¨¨¨ŕ    @   @ŕ   Ŕ€ŕ   ` ࠀ€€ŕ€ŕ ŕ€Ŕ€€€Ŕ    ŕ    @ˆ¨¨¨P  @     ŕ ŕŕ @€ŕ @@€@@ €€€€€€€€@@ @@€P ŕŕŕŕŕŕŕ`€€`€€`ŕ     ŕ@€`@ŕ@@@@Ŕ  ¨@ŕ@@@@@@ŕ@@@ŕ@@ € @€P @ŕ€ŕ ŕ @€@ @ŕ€ŕ ŕŕ     ŕ @ŕ @€ŕ @ŕ @€ŕŕ     ŕ@€€@HHŔŔđřP ü\T @ŕ€ŕ ŕ€@ @€ @ŕ€ŕ ŕŕ     ŕ @ŕ @€ŕ @ŕ @€ŕ€€€€€€@ŕ€€ŕ@€€€ Ŕ€ŕˆpPpˆŕ  ŕ  °€€€€€€ŕ€ŕ ŕ ŕ x„´¤´„xŕ ŕ ŕ$HH$ŕ Ŕx„´¤„x@ŕ @@€ŕŕ ŕ@ŕ@ŕŔ @€ŕ@@`Ŕ@@@@€   ŕ€€ĐĐPPPPP€€Ŕ@Ŕŕ ŕ ŕ ŕ ŕH$H€€€  (8€€€°ˆ 8ŕ ŕ(č @ŕ @€ŕ€@ŕ ŕ   @ŕ ŕ  @ ŕ ŕ P ŕ ŕ  ŕ ŕ  @ŕ ŕ  @ŕ€€€€ŕŕ€€€€ŕ@ €@ŕ€ŕ€ŕŕ€€ŕ€€ŕ ŕ€€ŕ€€ŕ  ŕ€ŕ€ŕ€@ŕ@@ŕ @ŕ@@ŕ@ ŕ@@ŕ ŕ@@@ŕpHHčHHp¨ˆČ¨˜ˆ€@ŕ  ŕ@ŕ    ŕ@ ŕ  ŕP ŕ  ŕPpˆˆˆp @ řˆ˜¨Čˆř€@   ŕ @   ŕ@    ŕ    ŕ @  @@Ŕ€ŕ ŕ€Ŕ@ Ŕ  Ŕ€€@ŕ ŕ ŕ @ŕ ŕ ŕ@ ŕ ŕ ŕP ŕ ŕ ŕ ŕ ŕ ŕ@ŕ ŕ ŕ @ŕ€€€ŕŕ€€ŕ@ €@ŕ ŕ€ŕ @ŕ ŕ€ŕŕ ŕ€ŕ  ŕ ŕ€ŕ€@@@@@@€€€€€@ @@@@ @@@@@ @ p` @ŕ    €@ŕ  ŕ @ŕ   ŕ@ ŕ  ŕP ŕ  ŕ ŕ   ŕ@ŕ@ř¨¨ř@€@   ŕ @   ŕ@    ŕ    ŕ @  ŕ ŕ€€ŕ  ŕ€€   ŕ ŕ`T´ňB€Ś c€¸Ÿ4WP c€§'ů ` 3Ń a€ " KONRAD WALLENROD " ADAM MICKIEWICZ WSTĘP Sto lat mijało, jak Zakon krzyżowy We krwi pogaństwa północnego brodził; już Prusak szyję uchylił w okowy Lub ziemię oddał, a z duszš uchodził; Niemiec za zbiegiem rozpuœcił gonitwy, Więził, mordował, aż do granic Litwy. Niemen rozdziela Litwinów od wrogów: Po jednej stronie błyszczš œwištyń szczytyI szumiš lasy, pomieszkania bogów; po drugiej stronie, na pagórku wbity Krzyż, godło Niemców, czoło kryje w niebie, GroŸne ku Litwie wycišga ramiona, Jak gdyby wszystkie ziemie Palemona Chciał z góry objšć i garnšć pod siebie. Z tej strony tłumy litewskiej młodzieży, W kołpakach rysich, w niedŸwiedziej odzieży, Z łukiem na plecach, z dłoniš pełnš grotów, Snujš się, œledzšc niemieckich obrotów. po drugiej stronie, w szyszaku i zbroi, Niemiec na koniu nieruchomy stoi; Oczy utkwiwszy w nieprzyjaciół szaniec, Nabija strzelbę i liczy różaniec. I ci, i owi pilnujš przeprawy. Tak Niemen, dawniej sławny z goœcinnoœci,Łšczšcy bratnich narodów dzierżawy, Już teraz dla nich był progiem wiecznoœci; I nikt, bez straty życia lub swobody, Nie mógł przestšpić zakazanej wody. Tylko gałšzka litewskiego chmielu, Wdziękami pruskiej topoli nęcona, Pnšc się po wierzbach i po wodnym zielu, Œmiałe, jak dawniej, wycišga ramiona I rzekę kraœnym przeskakujšc wiankiem, Na obcym brzegu łšczy się z kochankiem. Tylko słowiki kowieńskiej dšbrowy . Z braciš swoimi zapuszczańskiej góry Wiodš, jak dawniej, litewskie rozmowy Lub, swobodnymi wymknšwszy się pióry, Latajš w goœci na spólne ostrowy. A ludzie? - ludzi rozdzieliły boje ! Dawna Prusaków i Litwy zażyłoœć Poszła w niepamięć; tylko czasem miłoœć I ludzi zbliża. - Znałem ludzi dwoje. O Niemnie i wkrótce runš do twych brodów Œmierć i pożogš niosšce szeregi, I twoje dotšd szanowane brzegi Topór z zielonych ogołoci wianków, Huk dział wystraszy słowiki z ogrodów. Co przyrodzenia zwišzał łańcuch złoty, Wszystko rozerwie nienawiœć narodów; Wszystko rozerwie; - lecz serca kochankówZłšczš się znowu w pieœniach wajdeloty. [I] OBIÓR Z Maryjenburskiej wieży zadzwoniono, Działa zagrzmiały, w bębny uderzono; Dzień uroczysty w krzyżowym Zakonie; Zewszšd komtury do stolicy œpieszš, Kędy, zebrani w kapituły gronie, Wezwawszy Ducha Œwiętego uradzš, Na czyich piersiach wielki krzyż zawieszš I w czyje ręce wielki miecz oddadzš. Na radach spłynšł dzień jeden i drugi, Bo wielu mężów staje do zawodu, A wszyscy równie wysokiego rodu I wszystkich równe w Zakonie zasługi; Dotšd powszechna między braciš zgoda Nad wszystkich wyżej stawi Wallenroda. On cudzoziemiec, w Prusach nieznajomy, Sławš napełnił zagraniczne domy; Czy Maurów œcigał na kastylskich górach, Czy Otomana przez morskie odmęty, W bitwach na czele, pierwszy był na murach, Pierwszy zahaczał pohańców okręty; I na turniejach, skoro wstšpił w szranki, Jeżeli raczył przyłbicę odsłonić, Nikt się nie ważył na ostre z nim gonić, Pierwsze mu zgodnie ustępujšc wianki. Nie tylko między krzyżowymi roty Wsławił orężem młodociane lata, Zdobiš go wielkie chrzeœcijańskie cnoty: Ubóstwo, skromnoœć i pogarda œwiata. Konrad nie słynšł w przydwornym nacisku Gładkoœciš mowy, składnoœciš ukłonów; Ani swej broni dla podłego zysku Nie przedał w służbę niezgodnych baronów. Klasztornym murom wiek poœwięcił młody, Wzgardził oklaski i górne urzędy; Nawet zacniejsze i słodsze nagrody: Minstrelów hymny i pięknoœci względy, Nie przemawiały do zimnego ducha. Wallenrod pochwał obojętnie słucha, Na kraœne lica poglšda z daleka, Od czarujšcej rozmowy ucieka. Czy był nieczułym, dumnym z przyrodzenia, Czy stał się z wiekiem - bo choć jeszcze młody, Już włos miał siwy i zwiędłe jagody, Napiętnowane staroœciš cierpienia - Trudno odgadnšć: zdarzały się chwile, W których zabawy młodzieży podzielał, Nawet niewieœcich gwarów słuchał mile, Na żarty dworzan żartami odstrzelał I sypał damom grzecznych słówek krocie, Z zimnym uœmiechem, jak dzieciom łakocie. Były to rzadkie chwile zapomnienia; I wkrótce, lada słówko obojętne, Które dla drugich nie miało znaczenia, W nim obudzało wzruszenia namiętne; Słowa: ojczyzna, powinnoœć, kochanka, O krucyjatach i o Litwie wzmianka, Nagle wesołoœć Wallenroda truły; Słyszšc je, znowu odwracał oblicze, Znowu na wszystko stawał się nieczuły I pogršżał się w dumy tajemnicze. Może, wspomniawszy œwiętoœć powołania, Sam sobie ziemskich słodyczy zabrania. Jedne znał tylko przyjaŸni słodycze, Jednego tylko wybrał przyjaciela, Œwiętego cnotš i pobożnym stanem: Był to mnich siwy, zwano go Halbanem. On Wallenroda samotnoœć podziela; On był i duszy jego spowiednikiem, On był i serca jego powiernikiem. Szczęœliwa przyjaŸń œwiętym jest na ziemi,Kto umiał przyjaŸń zabrać ze œwiętemi. Tak naczelnicy zakonnej obrady Rozpamiętujš Konrada przymioty; Ale miał wadę - bo któż jest bez wady? Konrad œwiatowej nie lubił pustoty, Konrad pijanej nie dzielił biesiady. Wszakże zamknięty w samotnym pokoju, Gdy go dręczyły nudy lub zgryzoty, Szukał pociechy w goršcym napoju; I wtenczas zdał się wdziewać postać nowš, Wtenczas twarz jego, bladš i surowš, Jakiœ rumieniec chorowity krasił; I wielkie, niegdyœ błękitne Ÿrenice, Które czas nieco skaził i przygasił, Ciskały dawnych ogniów błyskawice; Z piersi żałoœnie westchnienie ucieka I łzš perłowš nabrzmiewa powieka, Dłoń lutni szuka, usta pieœni lejš, Pieœni nucone cudzoziemskš mowš, Lecz je słuchaczów serca rozumiejš. Dosyć usłyszeć muzykę grobowš, Dosyć uważać na œpiewaka postać: W licach pamięci widać natężenie, Brwi podniesione, pochyłe wejrzenie, Chcšce z głębiny ziemnej cóœ wydostać; Jakiż być może pieœni jego wštek?- Zapewne myœlš, w obłędnych pogoniach, Œciga swš młodoœć na przeszłoœci toniach.-Gdzież dusza jego? - W krainie pamištek. Lecz nigdy ręka, w muzycznym zapędzie, Z lutni weselszych tonów nie dobędzie; I lica jego niewinnych uœmiechów Zdajš się lękać, jak œmiertelnych grzechów.Wszystkie uderza struny po kolei, Prócz jednej struny - prócz struny wesela. Wszystkie uczucia słuchacz z nim podziela, Oprócz jednego uczucia - nadziei. Nieraz go bracia zeszli niespodzianie I nadzwyczajnej dziwili się zmianie. Konrad zbudzony zżymał się i gniewał, Porzucał lutnię i pieœni nie œpiewał; Wymawiał głoœno bezbożne wyrazy, Cóœ Halbanowi szeptał po kryjomu, Krzyczał na wojska, wydawał rozkazy, Straszliwie groził, nie wiadomo komu. Trwożš się bracia - stary Halban siada I wzrok zatapia w oblicze Konrada, Wzrok przenikliwy, chłodny i surowy, Pełen jakowejœ tajemnej wymowy. Czy cóœ wspomina, czyli cóœ doradza, Czy trwogę w sercu Wallenroda budzi, Zaraz mu chmurne czoło wypogadza, Oczy przygasza i oblicze studzi. Tak na igrzysku, kiedy lwów dozorca, Sprosiwszy panny, damy i rycerze, Rozłamie kratę żelaznego dworca, Da hasło tršbš; wtem królewskie zwierzę Grzmi z głębi piersi, strach na widzów pada; Jeden dozorca kroku nie poruszy, Spokojnie ręce na piersiach zakłada I lwa potężnie uderzy - oczyma, Tym nieœmiertelnej talizmanem duszy Moc bezrozumnš na uwięzi trzyma. II Z Maryjenburskiej wieży zadzwoniono, Z obradnej sali idš do kaplicy, Najpierwszy komtur, wielcy urzędnicy, Kapłani, bracia i rycerzy grono. Nieszpornych modłów kapituła słucha I œpiewa hymny do Œwiętego Ducha. HYMN Duchu, œwiatło boże! Gołšbko Syjonu! Dziœ chrzeœcijański œwiat, ziemne podnoże Twojego tronu, Widomš oœwieć postaciš I roztocz skrzydła nad syjońskš braciš! Spod Twych skrzydeł niech wystrzeli Słonecznymi promień blaski, I kto najœwiętszej godniejszy łaski Temu niech złotym wieńcem skronie rozweseli; A padniem na twarz, syny człowieka, Temu, nad kim spoczywa Twych skrzydeł opieka. Synu Zbawicielu! Skinieniem wszechmocnej ręki Naznacz, kto z wielu Najgodniejszy słynšć Œwiętym znakiem Twojej męki, Piotra mieczem hetmanić żołnierstwu Twej wiary I przed oczyma pogaństwa rozwinšć Królestwa Twego sztandary; A syn ziemi niech czoło i serce uniża Przed tym, na czyich piersiach błyœnie gwiazda krzyża. * * * Po modłach wyszli. Arcykomtur zlecił, Spoczšwszy nieco powracać do choru I znowu błagać, aby Bóg oœwiecił Kapłanów, braci i mężów obioru. Wyszli nocnymi orzeŸwić się chłody: Jedni zasiedli zamkowy krużganek, Drudzy przechodzš gaje i ogrody. Noc była cicha, majowej pogody; Z dala niepewny wyglšdał poranek; Księżyc obiegłszy błonie safirowe Z odmiennym licem, z różnym blaskiem w oku, Drzemišc to w ciemnym, to w srebrnym obłoku, Zniżał swš cichš i samotnš głowę; Jak dumajšcy w pustyni kochanek, Obiegłszy myœlš całe życia koło, Wszystkie nadzieje, słodycze, cierpienia, To łzy wylewa, to spójrzy wesoło, Wreœcie ku piersiom zmordowane czoło Skłania - i wpada w letarg zamyœlenia. Przechadzkš inni bawiš się rycerze. Lecz Arcykomtur chwil darmo nie traci, Zaraz Halbana i celniejszych braci Wzywa do siebie i na stronę bierze, Aby z daleka od ciekawej rzeszy Zasięgnšć rady, udzielić przestrogi. Wychodzi z zamku, na równinš œpieszy; Tak rozmawiajšc, nie pilnujšc drogi, Błšdzili kilka godzin w okolicy, Blisko spokojnych jeziora wybrzeży. Już ranek, pora wracać do stolicy. Stajš - głos jakiœ - skšd? - z narożnej wieży: Słuchajš pilnie - to głos pustelnicy. W tej wieży dawno, przed laty dziesięciu, Jakaœ nieznana, pobożna niewiasta, Z dala przybywszy do Maryi-miasta- Czy jš natchnęło niebo w przedsięwzięciu, Czy skażonego sumienia wyrzuty Pragnšc ukoić balsamem pokuty, Pustelniczego szukała ukrycia I tu znalazła grobowiec za życia. Długo nie chcieli zezwalać kapłani, Wreszcie stałoœciš proœby przełamani Dali jej w wieży samotne schronienie. Ledwie stanęła za œwięconym progiem, Na próg zwalono cegły i kamienie, Została sama z myœlami i Bogiem; I bramę, co jš od żyjšcych dzieli, Chyba w dzień sšdny odemknš anieli. U góry małe okienko i krata, Kędy pobożny lud słał pożywienie, A niebo - wietrzyk i dzienne promienie. Biedna grzesznico, czyż nienawiœć œwiata Do tyla umysł skołatała młody, Że się obawiasz słońca i pogody?- Zaledwie w swoim zamknęła się grobie, Nikt jej nie widział przy okienku wieży Przyjmować w usta wiatru oddech œwieży, Oglšdać niebo w pogodnej ozdobie I miłe kwiaty na ziemnym obszarze, I stokroć milsze swoich bliŸnich twarze. Wiedziano tylko, że jest dotšd w życiu; Bo nieraz jeszcze œwiętego pielgrzyma, Gdy nocš przy jej błška się ukryciu, Jakiœ dŸwięk miły na chwilę zatrzyma; DŸwięk to zapewne pobożnej piosenki. I z pruskich wiosek gdy zebrane dzieci Igrajš w wieczór u bliskiej dšbrowy, Natenczas z okna cóœ białego œwieci, Jak gdyby promyk wschodzšcej jutrzenki: Czy to jej włosa pukiel bursztynowy, Czyli to połysk drobnej, œnieżnej ręki, Błogosławišcej niewiništek głowy? Komtur, tamtędy obróciwszy kroki, Słyszy, gdy wieżę narożnš pomijał: "Tyœ Konrad, przebóg! spełnione wyroki, Ty masz być mistrzem, abyœ ich zabijał! Czyż nie poznajš? - ukrywasz daremnie, Chociażbyœ, jak wšż, inne przybrał ciało, Jeszcze by w twojej duszy pozostało Wiele dawnego - wszak zostało we mnie! Chociażbyœ wrócił, po twoim pogrzebie Jeszcze Krzyżacy poznaliby ciebie". Słucha rycerstwo - to głos pustelnicy, Spojrzš na kratę, zda się pochylona, Zda się ku ziemi wycišgać ramiona, Do kogoż? - Pusto w całej okolicy. Z daleka tylko jakiœ blask uderza, Na kształt płomyka stalowej przyłbicy, I cień na ziemi - czy to płaszcz rycerza? Już znikło - pewnie złudzenie Ÿrenicy, Pewnie jutrzenki błysnšł wzrok rumiany, Po ziemi ranne przemknęły tumany. "Bracia!- rzekł Halban - dziękujmy niebiosom, Pewnie wyroki niebios nas przywiodły, Ufajmy wieszczym pustelnicy głosom. Czy słyszeliœcie? - Wieszczba o Konradzie, Konrad dzielnego imię Wallenroda. Stójmy, brat bratu niechaj rękę poda, Słowo rycerskie: na jutrzejszej radzie On mistrzem naszym! " - "Zgoda - krzyknš -zgoda!" I poszli krzyczšc; długo po dolinie Odgłos tryumfu i radoœci bije: "Konrad niech żyje, Wielki Mistrz niech żyje! Niech żyje Zakon! niech pogaństwo zginie!" Halban pozostał mocno zamyœlony, Na wołajšcych okiem wzgardy rzucił, Spójrzał ku wieży i cichymi tony Takš piosenkę odchodzšc zanucił: [PIEŒŃ] Wilija, naszych strumieni rodzica, Dno ma złociste i niebieskie lica; Piękna Litwinka, co jej czerpa wody, Czystsze ma serce, œliczniejsze jagody. Wilija w miłej kowieńskiej dolinie Œród tulipanów i narcyzów płynie; U nóg Litwinki kwiat naszych młodzianów, Od róż kraœniejszy i od tulipanów. Wilija gardzi doliny kwiatami, Bo szuka Niemna, swego oblubieńca; Litwince nudno między Litwinami, Bo ukochała cudzego młodzieńca. Niemen w gwałtowne pochwyci ramiona, Niesie na skały i dzikie przestworza, Tuli kochankę do zimnego łona, I ginš razem w głębokoœciach morza. I ciebie równie przychodzień oddali Z ojczystych dolin, o Litwinko biedna! I ty utoniesz w zapomnienia fali, Ale smutniejsza, ale sama jedna. Serce i potok ostrzegać daremnie, Dziewica kocha i Wilija bieży; Wilija znikła w ukochanym Niemnie, Dziewica płacze w pustelniczej wieży. III Gdy Mistrz praw œwiętych ucałował księgi,Skończył modlitwę i wzišł od komtura Miecz i krzyż wielki, znamiona potęgi, Wzniósł dumnie czoło, chociaż troski chmura Cišżyła nad nim; wkoło okiem strzelił, W którym się radoœć na pół z gniewem żarzy, I niewidziany goœć na jego twarzy, Uœmiech przeleciał, słaby i znikomy: Jak blask, co chmurę porannš rozdzielił, Zwiastujšc razem wschód słońca i gromy. Ten zapał Mistrza, to groŸne oblicze, Napełnia serca otuchš, nadziejš; Widzš przed sobš bitwy i zdobycze I hojnie w myœli krew pogańskš lejš. Takiemu władcy któż dostoi kroku? Któż się nie zlęknie jego szabli, wzroku?- Drżyjcie Litwini! już się chwila zbliża, Gdy z murów Wilna błyœnie znamię krzyża. Nadzieje próżne. - Ciekš dni, tygodnie, Upłynšł cały długi rok w pokoju; Litwa zagraża, Wallenrod niegodnie Ani sam walczy, ani œle do boju; A gdy się zbudzi i cóœ działać zacznie, Stary porzšdek wywraca opacznie. Woła, że Zakon z œwiętych wyszedł karbów, Że bracia gwałcš przysiężone œluby; "Módlmy się - woła - wyrzeczmy się skarbów, Szukajmy m cnotach i pokoju chluby!" Narzuca posty, pokuty ciężary, Uciech, wygody niewinnej zaprzecza; Lada grzech œciga najsroższymi kary Podziemnych lochów, wygnania i miecza. Tymczasem Litwin, co przed laty z dala Omijał bramy zakonnej stolicy, Teraz dokoła wsi co noc podpala I lud bezbronny chwyta z okolicy; Pod samym zamkiem dumnie się przechwala,Że idzie na mszę do mistrza kaplicy; Pierwszy raz dzieci z rodziców swych progu Drżały na straszny dŸwięk żmudzkiego rogu. Kiedyż być może czas lepszy do wojny?- Litwa szarpana wewnętrznš niezgodš; Stšd dzielny Rusin, stšd Lach niespokojny, Stšd krymskie chany lud potężny wiodš. Witołd, zepchnięty od Jagiełły z tronu, Przyjechał szukać opieki Zakonu; W nagrodę skarby i ziemie przyrzeka I wsparcia dotšd nadaremnie czeka. Szemrajš bracia, gromadzi się rada, Mistrza nie widać; Halban stary bieży, W zamku, w kaplicy nie znalazł Konrada: Gdzież on? - zapewne u narożnej wieży. Œledzili bracia nocne jego kroki; Wszystkim wiadomo: każdego wieczora, Gdy ziemię grubsze osłaniajš mroki, On idzie błšdzić po brzegach jeziora; Albo klęczšcy, przyparty do muru, Okryty płaszczem, aż do białej zorzy Œwieci z daleka, jak posšg z marmuru, I przez noc całš sennoœć go nie zmorzy. Częsta na cichy odgłos pustelnicy Wstaje i ciche daje odpowiedzi; Brzmienia ich z dala ucho nie doœledzi, Lecz widać z blasku wstrzšœnionej przyłbicy, Ršk niespokojnych, podniesionej głowy, Że jakieœ ważne toczš się rozmowy. PIEŒŃ Z WIEŻY Któż me westchnienia, kto me łzy policzy? Czy już tak długie przepłakałam lata, Czy tyle w piersiach i oczach goryczy, Że od mych westchnień pordzawiała krata?- Gdzie łza upadnie, w zimny głaz przecieka,Jak gdyby w serce dobrego człowieka. Jest wieczny ogień w zamku 5wentoroga, Ten ogień żywiš pobożne kapłany; Jest wieczne Ÿródło na górze Mendoga, To Ÿródło żywiš œniegi i tumany; Nikt moich westchnień i łez nie podsyca, nrad.gbbfˆf‡Pô§j4Ä(˙˙˙˙÷†‡(ď˙˙˙˙ô§j4Ä(-´‡G8ô§j4ˆˆ4ô§jPý c M Ĺ c ˝ I Ď#ű c€ Ę/< c ˙˙laty Nie wiedzieć skšd przyjechał w nadreńskiekrainy. Kiedy hrabia Wallenrod szedł do Palestyny, Był w orszaku hrabiego, nosił giermka szaty. Wkrótce rycerz Wallenrod gdzieœ bez wieœcizginšł; Ów giermek, podejrzany o jego zabicie, Z Palestyny uszedł skrycie I ku hiszpańskim brzegom zawinšł. Tam w potyczkach z Maurami dał męstwa dowody I na turniejach mnogie pozyskał nagrody, A wszędzie pod imieniem Wallenroda słynšł.Przyjšł na koniec zakonnika œluby I został mistrzem dla Zakonu zguby. Jak rzšdził, wszyscy wiecie; tej ostatniej zimy, Kiedy z mrozem i głodem, i z Litwš walczymy, Konrad jeŸdził samotny w lasy i dšbrowy I tam miewał z Witoldem tajemne rozmowy.Szpiegowie moi dawno œledzš jego czynów; Wieczorem pod narożnš skryli się wieżycš, Nie pojęli, co Konrad mówił z pustelnicš; Lecz, sędziowie! on mówił językiem Litwinów. Zważywszy, co nam tajnych sšdów posły Niedawno o tym człowieku doniosły I o czym œwieżo mój szpieg donosi, I wieœć już ledwie nie publiczna głosi: Sędziowie! ja na. Mistrza zaskarżenie kładęO fałsz, zabójstwo, herezyjš, zdradę". - Tu oskarżyciel przed zakonu księgš Uklškł i wsparłszy na krucyfiks rękę, Prawdę doniesień zatwierdził przysięgš Na Boga i na Zbawiciela mękę. Umilkł, Sędziowie sprawę roztrzšsajš; Lecz nie ma głosów ni cichej rozmowy, Ledwie rzut oka lub skinienie głowy Jakšœ głębokš, groŸnš myœl wydajš. Każdy z kolei zbliżał się do tronu, Ostrzem sztyletu na księdze zakonu Karty przerzucał, prawa cicho czytał, O zdanie tylko sumienia zapytał, Osšdził, rękę do serca przykłada, I wszyscy zgodnie zawołali : - "Biada!" I trzykroć echem powtórzyły mury: "Biada!" - W tym jednym, jednym tylko słowie Jest cały wyrok; - pojęli sędziowie, Dwanaœcie mieczów podnieœli do góry, Wszystkie zmierzone - w jednę pierœ Konrada. Wyszli w milczeniu - a jeszcze raz mury Echem za nimi powtórzyły : - "Biada!" [VI] POŻEGNANIE Zimowy ranek - wichrzy się i œnieży; Wallenrod leci œród wichrów i œniegów, Zaledwie stanšł u jeziora brzegów, Woła i mieczem bije w œciany wieży. "Aldono - woła - żyjemy, Aldono! Twój miły wraca, wypełnione œluby, Oni zginęli, wszystko wypełniono". Pustelnica "Alf? to głos jego? - Mój Alfie, mój luby, Jakże? już pokój? ty powracasz zdrowo? Już nie pojedziesz?" - Konrad "O! na miłoœć Boga, O nic nie pytaj; słuchaj, moja droga, Słuchaj i pilnie zważaj każde słowo. Oni zginęli - widzisz te pożary? Widzisz? - to Litwa w kraju Niemców broi; Przez lat sto Zakon ran swych nie wygoi. Trafiłem w serce stugłowej poczwary; Strawione skarby, Ÿródła ich potęgi, Zgorzały miasta, morze krwi wyciekło; Jam to uczynił, dopełnił przysięgi, Straszniejszej zemsty nie wymyœli piekło. Ja więcej nie chcę, wszak jestem człowiekiem! Spędziłem młodoœć w bezecnej obłudzie, W krwawych rozbojach - dziœ schylony wiekiem, Zdrady mig nudzš, niezdolny do bitwy, Już dosyć zemsty - i Niemcy sš ludzie. Bóg mig oœwiecił, ja powracam z Litwy, Ja owe miejsca, twój zamek widziałem, Kowieński zamek - już tylko ruiny; Odwracam oczy, przelatuję czwałem, Biegę do owej, do naszej doliny. Wszystko jak dawniej! też laski, te kwiaty; Wszystko, jak było owego wieczora, Gdyœmy dolinę żegnali przed laty. Ach! mnie się zdało, że to było wczora! Kamień, pamiętasz ów kamień wyniosły, Co niegdyœ naszych przechadzek był celem?- Stoi dotychczas, tylko mchem zarosły, Ledwiem go dostrzegł, osłoniony zielem. Wyrwałem zielska, obmyłem go łzami; Siedzenie z darni, gdzie po letnim znoju Lubiłaœ spoczšć między jaworami; ródło, gdziem szukał dla ciebie napoju; Jam wszystko znalazł, obejrzał, obchodził.Nawet twój mały chłodnik zostawiono, Com go suchymi wierzbami ogrodził. Te suche wierzby, jaki cud, Aldono! Dawniej mš rękš wbite w piasek suchy, Dziœ ich nie poznasz, dzisiaj piękne drzewa I liœcie na nich wiosenne powiewa, I młodych kwiatków unoszš się puchy. Ach! na ten widok pociecha nieznana, Przeczucie szczęœcia serce ożywiło; Całujšc wierzby padłem na kolana, Boże mój - rzekłem - oby się spełniło! Obyœmy, w strony ojczyste wróceni, Kiedy litewskš zamieszkamy rolę, Odżyli znowu! niech i naszš dolę Znowu nadziei listek zazieleni! "Tak, wróćmy, pozwol! mam w Zakonie władzę, Każę otworzyć - lecz po co rozkazy? - Gdyby ta brama była tysišc razy Twardszš od stali, wybiję, wysadzę; Tam cię, o luba! ku naszej dolinie, Tam poprowadzę, poniosę na ręku Lub dalej pójdziem; sš w Litwie pustynie, Sš głuche cienie białowieskich lasów, Kędy nie słychać obcej broni szczęku Ani dumnego zwyciężcy hałasów, Ni zwyciężonych braci naszych jęku. Tam w œrodku cichej, pasterskiej zagrody, Na twoim ręku, u twojego łona Zapomnę, że sš na œwiecie narody, Że jest œwiat jakiœ - będziem żyć dla siebie.Wróć, powiedz, pozwól!" - Milczała Aldona, Konrad umilknšł, czekał odpowiedzi. Wtem krwawa jutrznia błysnęła na niebie: "Aldono, przebóg! ranek nas uprzedzi, Zbudzš się ludzie i straż nas zatrzyma; Aldono!" - wołał, drżał z niecierpliwoœci, Głosu nie stało, błagał jš oczyma I załamane ręce wzniosł do góry, Padł na kolana i żebrzšc litoœci, Objšł, całował zimnej wieży mury. "Nie, już po czasie - rzekła smutnym głosem, Ale spokojnym - Bóg mi doda siły, On mig zasłoni przed ostatnim ciosem. Kiedym tu weszła, przysięgłam na progu Nie zstšpić z wieży, chyba do mogiły. Walczyłam z sobš; dziœ i ty, mój miły, I ty mi dajesz pomoc przeciw Bogu. Chcesz wrócić na œwiat, kogo? - nędznš marę Pomyœl, ach, pomyœl! jeżeli szalona Dam się namówić, rzucę tę pieczarę I z uniesieniem padnę w twe ramiona, A ty nie poznasz, ty mię nie powitasz, Odwrócisz oczy i z trwogš zapytasz: "Ten straszny upior jestże to Aldona?" I będziesz szukał w zagasłej Ÿrenicy I w twarzy, która... ach! myœl sama razi... Nie, niechaj nigdy nędza pustelnicy Pięknej Aldonie oblicza nie kazi. "Ja sama - wyznam - daruj, mój kochany, Ilekroć księżyc żywszym œwiatłem błyska,Gdy słyszę głos twój, kryję się za œciany, Ja cię, mój drogi, nie chcę widzieć z bliska.Ty może dzisiaj już nie jesteœ taki, Jakim bywałeœ, pamiętasz, przed laty, Gdyœ wjechał w zamek z naszymi orszaki; Lecz dotšd w moim zachowałeœ łonie Też same oczy, twarz, postawę, szaty. Tak motyl piękny, gdy w bursztyn utonie, Na wieki całš zachowuje postać. Alfie, nam lepiej takimi pozostać, Jakiemi dawniej byliœmy, jakiemi Złšczym się znowu - ale nie na ziemi. "Doliny piękne zostawmy szczęœliwym; Ja lubię moję kamiennš zaciszę, Mnie dosyć szczęœcia, gdy cię widzę żywym, Gdy miły głos twój co wieczora słyszę. I w tej zaciszy można, Alfie drogi, Można by wszystkie cierpienia osłodzić; Porzuć już zdrady, mordy i pożogi, Staraj się częœciej i raniej przychodzić. "Gdybyœ - posłuchaj - wokoło równiny Chłodnik podobny owemu zasadził I twoje wierzby kochane sprowadził, I kwiaty, nawet ów kamień z doliny; Niech czasem dziatki z pobliskiego sioła Bawiš się między ojczystymi drzewy, Ojczyste w wianek uplatajš zioła; Niechaj litewskie powtarzajš œpiewy. Piosnka ojczysta pomaga dumaniu I sny sprowadza o Litwie i tobie; A potem, potem, po moim skonaniu, Niech, przyœpiewujš i na Alfa grobie". Alf już nie słyszał, on po dzikim brzegu Błšdził bez celu, bez myœli, bez chęci. Tam góra lodu, tam puszcza go nęci W dzikich widokach i w naglonym biegu Znajdował jakšœ ulgę - utrudzenie. Ciężko mu, duszno œród zimowej słoty; Zerwał płaszcz, pancerz, roztargał odzienie I z piersi zrzucił wszystko - prócz zgryzoty. Już rankiem trafił na miejskie okopy, Ujrzał cień jakiœ, zatrzymał się, bada... Cień kršży dalej i cichymi stopy Wionšł po œniegu, w okopach przepada, Głos tylko słychać: - "Biada, biada, biada!" Alf na ten odgłos zbudził się i zdumiał, Pomyœlił chwilę - i wszystko zrozumiał. Dobywa miecza i na różne strony Zwraca się, œledzi niespokojnym okiem; Pusto dokoła, tylko przez zagony Œnieg leciał kłębem, wiatr północny szumiał; Spójrzy ku brzegom, staje rozrzewniony, Na koniec wolnym, chwiejšcym się krokiem Wraca się znowu pod wieżę Aldony. Dostrzegł jš z dala, jeszcze w oknie była. "Dzień dobry! - krzyknšł - przez tyle lat z sobš Tylkoœmy nocnš widzieli się dobš; Teraz dzień dobry - jaka wróżba miła! Pierwszy dzień dobry - po latach tak wielu. Zgadnij, dlaczego przychodzę tak rano?" Aldona "Nie chcę zgadywać, bšdŸ zdrów, przyjacielu, Już nazbyt œwiatło, gdyby cię poznano... Przestań namawiać - bšdŸ zdrów, do wieczora, Wyniœć nie mogę, nie chcę". Alf "Już nie pora! Wiesz, o co proszę? - zruć jakš gałšzkę - Nie, kwiatów nie masz, więc nitkę z odzieży Albo z twojego warkocza zawišzkę, Albo kamyczek ze œcian twojej wieży. Chcę dzisiaj - jutra nie każdemu dożyć - Chcę na pamištkę mieć jaki dar œwieży, Który dziœ jeszcze był na twoim łonie, Na którym jeszcze œwieża łezka płonie. Chcę go przed œmierciš na mym sercu złożyć, Chcę go ostatnim pożegnać wyrazem; Mam zginšć wkrótce, nagle; zgińmy razem. Widzisz tę bliskš, przedmiejskš strzelnicę, Tam będę mieszkał; dla znaku, co ranek Wywieszę czarnš chustkę na krużganek, Co wieczor lampę u kraty zaœwiecę; Tam wiecznie patrzaj : jeœli chustkę zrucę, Jeżeli lampa przed wieczorem skona, Zamknij twe okno - może już nie wrócę. "BšdŸ zdrowa!" - Odszedł i zniknšł. Aldona Jeszcze poglšda, zwieszona u kraty; Ranek przeminšł, słońce zachodziło, A długo jeszcze w oknie widać było Jej białe, z wiatrem igrajšce szaty I wycišgnięte ku ziemi ramiona. * * * "Zaszło na koniec" - rzekł Alf do Halbana, Wskazujšc słońce z okna swej strzelnicy, W której zamknięty od samego rana Siedział patrzajšc w okno pustelnicy. - "Daj mi płaszcz, szablę, bšdŸ zdrów, wierny sługo, Pójdę ku wieży - bywaj zdrów na długo, Może na wieki! Posłuchaj, Halbanie, Jeżeli jutro, gdy dzień zacznie œwiecić, Ja nie powrócę, opuœć to mieszkanie. - Chcę, chciałbym jeszcze cóœ tobie polecić -Jakżem samotny! pod niebem i w niebie Nie mam nikomu, nigdzie, nic powiedzieć W godzinę skonu - prócz jej i prócz ciebie. BšdŸ zdrów, Halbanie, ona będzie wiedzieć Ty zrucisz chustkę, jeœli jutro rano... Lecz cóż to? słyszysz? - w bramę kołatano". "Kto idzie?" - trzykroć odŸwierny zawołał."Biada!" - krzyknęło kilka dzikich głosów; Widać, że strażnik oprzeć się nie zdołał I brama tęgich nie wstrzymała ciosów. Już orszak dolne krużganki przebiega, Już przez żelazne pokręcone wschody, Do Wallenroda wiodšce gospody, Łoskot stop zbrojnych raz wraz się rozlega; Alf, zawaliwszy wrzecišdzem podwoje, Dobywa szablę, wzišł czarę ze stoła, Podszedł ku oknu: - "Stało się!" - zawoła, Nalał i wypił: - "Starcze! w ręce twoje!" Halban pobladnšł, chciał skinieniem ręki Wytršcić napój, wstrzymuje się, myœli; Słychać za drzwiami coraz bliższe dŸwięki,Opuszcza rękę: - to oni, - już przyœli. "Starcze! rozumiesz, co ten łoskot znaczy?I czegoż myœlisz? - masz nalanš czaszę, Moja wypita; starcze! w ręce wasze". Halban poglšdał w milczeniu rozpaczy. "Nie, ja przeżyję... i ciebie, mój synu!- Chcę jeszcze zostać, zamknšć twe powieki,I żyć - ażebym sławę twego czynu Zachował œwiatu, rozgłosił na wieki. Obiegę Litwy wsi, zamki i miasta, Gdzie nie dobiegę, pieœń moja doleci, Bard dla rycerzy w bitwach, a niewiasta Będzie jš w domu œpiewać dla swych dzieci;Będzie jš œpiewać, i kiedyœ w przyszłoœci Z tej pieœni wstanie mœciciel naszych koœci!" Na poręcz okna Alf ze łzami pada I długo, długo ku wieży poglšdał, Jak gdyby jeszcze napatrzyć się żšdał Miłym widokom, które wnet postrada. Objšł Halbana, westchnienia zmieszali W ostatnim, długim, długim uœciœnieniu. Już u wrzecišdzów słychać łoskot stali, Wchodzš, wołajš Alfa po imieniu: "Zdrajco! twa głowa dzisiaj pod miecz padnie, Żałuj za grzechy, gotuj się do zgonu, Oto jest starzec, kapelan Zakonu, Oczyœć twš duszę i umrzyj przykładnie". Z dobytym mieczem Alf czekał spotkania, Lecz coraz blednie, pochyla się, słania; Wsparł się na oknie i toczšc wzrok hardy, Zrywa płaszcz, mistrza znak na ziemię miota, Depce nogami z uœmiechem pogardy: "Oto sš grzechy mojego żywota!" "Gotow-em umrzeć, czegoż chcecie więcej?Z urzędu mego chcecie słuchać sprawy? - Patrzcie na tyle zgubionych tysięcy, Na miasta w gruzach, w płomieniach dzierżawy. Słyszycie wicher? - pędzi chmury œniegów, Tam marznš waszych ostatki szeregów. Słyszycie? - wyjš głodnych psów gromady,One się gryzš o szczštki biesiady. "Ja to sprawiłem; jakem wielki, dumny, Tyle głów hydry jednym œcišć zamachem! Jak Samson jednym wstrzšœnieniem kolumnyZburzyć gmach cały, i runšć pod gmachem!" Rzekł, spójrzał w okno i bez czucia pada, Ale nim upadł, lampę z okna ciska; Ta trzykroć, kołem obiegajšc, błyska, Na koniec legła przed czołem Konrada; W rozlanym płynie tleje rdzeń ogniska, Lecz coraz głębiej topi się i mroczy, Wreszcie, jak gdyby dajšc skonu hasło, Ostatni, wielki kršg œwiatła roztoczy, I przy tym blasku widać Alfa oczy, Już pobielały - i œwiatło zagasło. I w tejże chwili przebił wieży œciany Krzyk nagły, mocny, przecišgły, urwany - Z czyjej to piersi? - wy się domyœlicie; A kto by słyszał, odgadnšłby snadnie, Że piersi, z których taki jęk wypadnie, Już nigdy więcej nie wydadzš głosu: W tym głosie całe ozwalo się życie. Tak struny lutni od tęgiego ciosu Zabrzmiš i pęknš: zmieszanymi dŸwięki Zdajš się głosić poczštek piosenki, Ale jej końca nikt się nie spodziewa. Taka pieœń moja o Aldony losach; Niechaj jš anioł harmonii w niebiosach, A czuły słuchacz w duszy swej doœpiewa. -------Konwersja: rpg6@go2.pl o na litewskie stepy, Wilno tak długo, tak gnuœnie oblegał. Kiedy strawiono dobytki i piony, Gdy głód niemieckie nawiedzał obozy, A nieprzyjaciel wkoło rozproszony Niszczył posiłki, przecinał dowozy, Codziennie z nędzy marły Niemców krocie: Czas było szturmem położyć kres wojny Albo o rychłym zamyœlać odwrocie; Wtenczas Wallenrod ufny i spokojny JeŸdził na łowy, albo w swym namiocie Zamknięty knował tajemne układy I wodzów nie chciał przypuszczać do rady.I tak w zapale wojennym ostygnšł, Że ludu swego nie wzruszony łzami, Miecza na jego obronę nie dŸwignšł; Z założonymi na piersiach rękami Cały dzień dumał lub z Halbanem gadał. Tymczasem zima nawaliła œniegi I Witold œwieże zebrawszy szeregi Oblegał wojsko, na obóz napadał; O hańbo w dziejach mężnego Zakonu! Wielki Mistrz pierwszy uciekł z pola bitwy. Zamiast wawrzynów i sutego plonu Przywiózł wiadomoœć o zwycięstwach Litwy. Czyœcie widzieli, gdy z tego pogromu Wojsko upiorów prowadził do domu? - Ponury smutek czoło jego mroczy, Robak boleœci wywijał się z lica; I Konrad cierpiał - ale spójrzyj w oczy: Ta wielka, na pół otwarta Ÿrenica Jasne z ukosa miotała pociski, Niby kometa grożšcy wojnami, Co chwila, zmienna, jak nocne połyski, Którymi szatan podróżnego mami; Wœciekłoœć i radoœć połšczajšc razem, Błyszczała jakimœ szatańskim wyrazem. Drżał lud i szemrał, Konrad nie dbał o to; Zwołał na radę niechętnych rycerzy, Spójrzał, przemówił, skinšł - o sromoto! Słuchajš pilnie i każdy mu wierzy; W błędach człowieka widzš sšdy Boga, Bo kogoż z ludzi nie przekona - trwoga? Stój, dumny władco! jest sšd i na ciebie. W Maryjenburgu wiem ja loch podziemny; Tam, gdy noc miasto w ciemnoœciach zagrzebie, Schodzi na radę trybunał tajemny. Tam jedna lampa na podniebiu sali I w dzień, i w nocy się pali; Dwanaœcie krzeseł koło tronu stoi, Na tronie ustaw księga tajemnicza; Dwunastu sędziów, każdy w czarnej zbroi, Wszystkich maskami zamknięte oblicza, W lochach od gminnej ukryli się zgrai, A larwš jeden przed drugim się tai. Wszyscy przysięgli dobrowolnie, zgodnie, Karać potężnych swoich władców zbrodnie,Nazbyt gorszšce lub ukryte œwiatu. Skoro ostatnia uchwała zapadnie, I rodzonemu nie przepuszczš bratu; Każdy powinien, gwałtownie lub zdradnie, Na potępionym dopełnić wyroku: Sztylety w ręku, rapiery u boku. Jeden z maskowych zbliżył się do tronu I stojšc z mieczem przed księgš zakonu, Rzekł: "Straszliwi sędziowie! Już nasze podejrzenie stwierdzone dowodem: Człowiek, co się Konradem Wallenrodem zowie, Nie jest Wallenrodem. Kto on jest? - nie wiadomo; przed dwunastuy ˆf‡Pô§j4Ä(˙˙˙˙÷†‡(ď˙˙˙˙ô§j4Ä(-´‡G8ô§j@P¨j¸§j{ˇ÷ż÷A÷ż”üż–ˇ÷ż÷A÷ż