хbkбЩџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџѕ№Gю’рG№@юр@>рB№EюoрEёйѕ>рB>RрG>џъЫСёйџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџУUЮэffЬ sƒ ˆ‰мЬnцннй™ЛЛgcnьЬнм™ŸЛЙ3>CLAS PIESNOROLA€003lЩa ZCopyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. 1ўџѓЭ‘ЭЭ>џъ$РњPъРЭpЭў>ъa>р&>ъР>џъ#РЭЭЊЭ1Э>ЭVЭuЭ”Э!ЭЭƒЭ> њ‚џЇ(њРOЭm Э' Ээ Эь Э/ Ээ Эь ЭЖ Эь Э Э Э€>ъЫС>xрE>@рAЏр>рџ>зр@ћУBхХ!€ 6# xБ јСсЩњGў8ў8ў8ў8ў8>> >>>ъƒџЩЭў ЭЯ Э#vњЫСЗ(љЏъЫСЭLЫ VЫw cЫoТЫgТ Ы_ 9ЫW -ЫO ЫG УMњР<ў >OЭm УBњР<ў >OЭN УBЭў УBЭ> Ь УBњ#Рў(ў(ў(%њ#Рў(&ў(0ў($0ЭУBЭ УB€Э7УB@Э7УBЭЊУB€ЭjУBЭ@УB@ЭjУBњ#Р=ўџ >OЭ УBњ#Р<ў >OЭ УB!>w# ћЩ!6# њ6џ#6# іЩ! e" њЩџџџџ!0„" њЩУџ!@Ѓ " њЩџџџџџ~B~B~B<$<$~BfZB~џџџџџЭЦ!ў>P"">є">wЩЭЦ!ў>""ЩЭƒЭ ЩхеХ!€х>ъLФT]њR‡O >Р‘G№@ц€( №Aц(є№Aц њ**** мсРхњLФ=ъLФ ПсСбсЩхеХ!П€х>ъLФT]њR‡O}‘o|˜g>Р‘G№@ц€( №Aц(є№Aц њ:::: мсРхњLФ=ъLФ КсСбсЩњРўШЭР ЭL Ээ ЭцЭњ=OЭь ЩњРў њРGЭ| 8 јЭњ`‘8њxСЩњРўШеХЭњGњРў Э ЭР ЭL Ээ Эь  у{ъРСбЩХњРў њРGЭњ=€GЭ|  њ Эњ‡GЭ|  њЭњGЭР ЭL Ээ Эь  №ЭњъРСЩЭУ!ъР>ъР>ъРЭт}ъР|ъРЭы!@}ъР|ъРЭe !а%Р*GxЇ(*іvР*GxЇ(*іњРOњРG>Й >И >>!РЭ'wЭдЩЭУЭт}ъР|ъРЭы!@}ъР|ъРЭЄ ћЭe њ Р=ъРЭњGЭ|  њЭ ЭдЩЭУЭЄ(Эe >ъРњРЁ(эЭ ЭдЩЭe >ъРњРЁЪњЭ ЭдЩЭУЭњGЭ|  њЭіЭe њРўТњРўЪп>ъР>ъРњРЁ(кЭ ЭдЩхеХњРoњРgЭыњРoњРg#F+NxЁ<(+xБ њРoњРg#}ц #}ъР|ъРЭы!@}ъР|ъРЏ<СбсЩхеХњРoњРgЭыњРoњРgў@ B}ў =ЭтT]њРoњРg}Л |К(6+}ц +}ъР|ъРЭы!@#F+NxЁ<(xБ(№ђџ}ъР|ъРЏ<СбсЩЩхеХњРoњРgЭыњРoњРg~ъР#~ъР############~ъР+~ъР+~ъР+~ъР+~ъР+~ъР++~ъ Р+F+N+~+ng@а* xБ јСбсЩхеХњ$Рўџ(Э (Э (њ$Рў(%ЭЦ!@˜6ё>ъ$Рњ$Рў(ЭЦ!@˜6ѓ>ъ$РСбсЩхеХњ#Рўџ(!“€Ї(=љЭ yъ#Р!“€yЇ( јЭ СбсЩхеХyъРЭЖ Эь њ#РO>џъ#РЭ СбсЩхеХyъРў(*ў(/ў(4ў(8ў(<ў(@ў(Dў(Hў(Lў Ъь ў Ъє !PЭяУќ !`ЭяУќ !pЭя@!€Эя8!Эя0! Эя(!АЭя !РЭя!аЭя!рЭя!№ЭяСбсЩхХ€№@ц€( №Aц(є№Aц њ~/" шСсЩхеХ!J хеХ!%РхеХ!vРЧР*GxЇ(*іСбсЩ хеХњ РGњР<И8ЭЄ(Эe >>ъР7 ъР>ъРЇСбсЇЩхеХњТҘ њРўҘ њРў(њРў ЭіЭe њ Р>ъР7 =ъР>ъРЇСбсЩхеХњРG!аxЇ(^#єЧР*OyЇ(* іСбсЇЩхеХy!ў(!ў( !€’ўЪМ њRў df!њRў \!W!€њR‡_yЇ(=љЬСХхењR‡G№@ц€( №Aц(є№Aц њ"""" мс T]сР С ФСбсЩЬСХхењR‡G№@ц€( №Aц(є№Aц њ"""" мс T]с С ФСбсЩЬСХхе №@ц€( №Aц(є№Aц њ"""" мс T]с С ЧСбсЩ> ъ>ъA!  yЇ( х>""Р" њсњN"њO">ъњРoњРgЭыЩ> ъ>ъA!  yЇ( *GњNИ 0*GњOИ (Р* њ>ъњРoњРgЭыЭe ЭњGЭ|  њЩ> ъ>ъA!    О # їѕњРoњРgЭыёЩхеХњWoњXgЭыњРo&T]))))))))@ЬС@* xБ іСбсЩхеХ!ЬС€6# xБ ј!ЧРV#zЇ(9~ў #~#_яў #ЭFл~ў€8#GN#~#OЭУСбсЩеХV#zў 8)еF#Э4беzжW{Ц_F#Э4 њQЙб сzƒ_Сб_сЩF##Э4 њQЙ ѓzƒ_Сб_сЩхеХЭмV#zў 8)еF#Э4беzжW{Ц_F#Э4 њQЙб сzƒ_Сб_сЩF##Э4 њQЙ ѓzƒ_Сб_сЩxў(7е`i`€њUOњVGў0 yц їє№T])))))@хi`ЭысбЩњUoњVgЭыyж Oi`))))) @ ЩхеХk&))}црoЬС СХЫ!Ы СХ{цЇ(Ы8Ы=іxЖw#wyЖw#wСбсЩ№џЫ‡рџЭЦ№@цр@Щ>‘р@Щ>фрGрHрIЩхеЭЦ!`˜Р>№" ќЭЦР" ќбсЩхе!@˜6ё# њ!р™ 6ђ# њ!˜>Э<Э>(!šЭ<Э Эю<(їбсЩХѕw#Ц  љ ёСЩХѕw#Ц љ ёСЩхХњ‚џЇ(,>џрO!˜`>" xБ ј€>" xБ ј`>" xБ ј>ўрOСсЩЭLХ> р№№№№/цЫ7G>р№№№№№№№№№№/цАGњ€џЈ ъџxъ€џ>0рњџСЩў(Џ>џъ‚џЩХ>џр$ˆ xБ ћ>р$СЩѕ№@ц€( №Aц(њ№Aц њёЩѕ№@ц€(№Dў‘ єёЩ‡‡‡Ц€ъhџiѓњAџц љ*тћ ђЩ>€ъhџiѓњAџц љ*тћ ђЩ>€ъhџ@iѓњAџц љ*тћ ђЩ‡‡‡Ц€ъjџkѓњAџц љ*тћ ђЩ>€ъjџk@ѓњAџц љ*тћ ђЩџя=я=|џя=џџя=я=џя=џџя=я=џя=џџя=я=рџя=џя=я=џя=я=я=я=<я=яя=я=џя=я=я=я=р<я=яя=я=џ<я=яя=я=р<я=я<я=я=я<я=џ|џџя=<џхХ!ў(>""## љСсЩЭŠѕЭK!р™ ЭБ6ђ# їёц_!р™ЭБ6іЩхеХѕ!`zЭБ" їёѕцG> ќЭБъhъjёСбсЩџџџџЭТ!РРЭЭЏЭЏЭтЭЏЭЏЭЏЭЏЭЏ\Эљ8јxў и>ŸЩ!РЭ'њРw!РРЭРЭтРЭљЩњSoњTgЩњƒџў(ў(}ъ!цъAЩ|ъ1}ъ!Щњ‚џЇШЭMњ[GњYoњZgХ}ъQФ|ъRФх!OФ6АсЭqњQФoњRФg#С оЭM>ъOџЩѓ!џџ~ѕЏwъџ>0ъџ>ъMџёwћЩњDџў љЩЭыЭƒњ@џѕХ>ъOџˆњ@oњ@gЭd>ъOџˆ€Эd>ъOџ!˜њ@Oњ@GЭoЏъOџ!˜њ@Oњ@GЭo>€ъhџ@Џъiџ њ>ƒъ@џњDџў8љСЭLO ЗТ_№€ў( !OФ~=Ъ_wѓMФ>ъOџ!@*foљ>€!hџw!DџЏО §б.AЫN ќ.isrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrњDџўŽ С!MФ*foљћУрёъ@џЩѕ* xБ јёЩ>ѕ " њ ё= яЩњ@џ‡ањDџў’0љњDџў‘8љњ@џцъ@џЩѕХџЭLЗ ј їСёЩхЫ&#Ы#Ы#ЫсЩхеХхbkб–G#žАG#žАG#žѕАGёx<=СбсЩхе†w#Žw#Žw#ŽwбсЩхехbkб–#ž#ž#žбсЩехw#w#w#wсбЩх6#6#6#6сЩ~Цwа#~Юw#~Юw#~Юw++Щ~жw8РХG#~оwАG#~оwАG#~оwАС++Щх~#Ж#Ж#ЖсЩџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџйбвRRRЩ@@D@EEEEuмT\P\р ЎтŽŠŽюЊЎш.ршˆˆŽŠŠъю*ъЊюР  ЮЊЊЮ ъЌЊъСе]QнwwUw :(**2**ЈЈЈЈHt@EutTTTTœ ю*ъЊююЂЎЊю€€€ИЈИ ИЈ ЋЪЊЊЊ .Ђ.*.@2**2**2  э)щЉфЛ*:"К0Ј*(*р NJNˆю  ЎЊЎЈЎр€Žъ.(ю€ ЗЅЇЄ—wuUw@[RSRK      Р  ЪЊЊЮюŠŠъMˆнIЩ Щ@@]U]Q]€@бgUWTWр ЎтŽŠŽюЊЎш.ршˆˆŽŠŠъю*ъЊювgUGDGьŠˆˆш ъЊЊЊър ш ш8(+83*+ИЈЈЈИt@Euu@@мD\Tм((+0+*+ИЈЈЈИ 0((3**3 (ЈАЈЈз@nBNJ.€€еwQwEwwuWq@YTUUUР@Р@Р8 # #";КЊЊКЂ н•••]pPPPpР••••œ З%%%— €€ЛŠКЊЛ€€ЛЊКЂК€ " """":@XTTTT€wuWq@YTUUUР@Р@РHPSкRRS€‚ЛЂКŠЙъЊЊъЊЊЊюЈю‚юйбвRRRЩ@@D@EEEEuмT\P\р ЎтŽŠŽюЊЎш.ршˆˆŽŠŠъю*ъЊюР  ЮЊЊЮ ъЌЊъ2**2**2р ш ше .*.(.@t@Euu@@мT\Pм((+0+*+ИЈЈЈИ :**:***€€ИЈИ ИwTwAwtTTTu@@@в;ЈЛЂЛ€€€€€ wuWq@YTUUUР@Р@Р8 # #";ИЊЊКЂ@jJJJ.€€ИЈЈЈИр@NJJJN юЊЊЊю@РUUUU]@@нE]Uн€@е@@wQWUWwuWq@YTUUUР@Р@РнUе]б@jJJJ.€€ИЈЈЈИр@JJJJN юЊЊЊюwTwAwtTTTu@@@„ˆ‰‰‰щ—QWUWаPWбgQWUWю*ъЎш@’’’‹       иPPPШ/р р р—ШHHHJH bњS"@@?;?€€bњS"@@}%@ €€eїe!??~@|A@@>€€€€€€€ PpPP№?h  A№ћ€`™ƒ‘№тђB‚$є`Р@@FF@FF€ 4 (јќ`? 8ќ№Р0ˆќ ўјј€ў€€ џ  №@р@@@€€Р і€€ј€„ўўD((џ|DD|€№  Р  аА€€pPVuDDDw'DwUUUU) `PTPTˆ€‹ŠŠŠъ .ЊЎЈЌ@lJHH(ьЊЊЊър р€Р`wQRTwwQRTw@ц,фЄтюЈЎЂю @р€€€р3RSRћˆ%Ѕ-Е%РюJNHHъЊЌЊър р р€ЋЊГЊ*КŠЛ*:€€€€€€(+*+ГЈГЊГ€€€€€€:*;":ЛЁ!ЁЙ€  ˆDDDЊЊЊUЅЂЂR pPTPT EЊЊЊХ€UUUUwD pPPPPd„jŠjL•••H @@@ €€š"šЂ›хЊЊЊх€@ PPT…Ѕ&ЅЅB$ $TTRр   рtDEuEEEлRвЩptPtBDAEEEuœD\T\rD@tt @Їw•g  ЎТЎЊЎjHъJJJJPдXTд€Р Р€јр рџџРџA]џР@@@@@@@@@@€? ?јш((((((((0р8 (D€я))O€}FF@Vf 4 (јќ`$C€@ @Р ёH„`€ˆќ ўјј€ў€€ /Bј€€@ иџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџ@ˆV№WXYџџџяџћџчџyџщџГџ‡џQџDџџџџ§џџпРрџUџPџџ"џ‚џ џQџџџpP PˆpќџUџ)џџˆџџ*Šоџ€ŠTsџRЅzџŠUkџ@ЊUaџ…JIџАџ ЊU џ‚ŠU 0јtўјќџўџ€€U€€@€Р р€џ) AџџEЁJџџ*Uћџ„ЈRџџ UЭџ‚USџЊUrџ€ЊUbџџџџџџџ`_ПЊUџџџџџџџџ0Ршф №ј§§ўџ€€џџџџџџџџџоЙF Hˆ0/Po`џ?џџџ@€ р@р0р№ќ ќќџџћэH”Y AŽ E€Њ}!Б:UяVџ%€Њџ@šџџџ (70@?џџџџџџџџџџџќ§ўџ**€W€@€` `€0Рш€Ђ|џЈяџ‰џџEџџUџџUџџџџџџцш  €џПUџџџџџџџUџџџџџџџџџџј №њј§ўўўџ€€Р@@€џџџ>Шџџџџџџ8'џ€X п‰B'BПEџ%Bџ)џ… џ*Uџ€џЂTџ(Qџ"UџЂUџЂU@?џірРРРР@€€ќјј„|<$8Rџ@?~*џ3-@?џцР€џƒ‡Žrўџ‡ ЯPЧЧуЧ РрРьЧŽ Žўўўўў8<9x?џјєрр` №јјќ|М>џЁџ`џ@џ€Р@€@РРрРјїџџ?0xМјќј‡pџ€ ќќќј<"  <pџќуууууссУ сA€€žŽžŸŸњћ—ћёёусёHqH9qqqррqррр РџџџџрР№рџ|@? ?ќќќ ,ў|ќў№ш ЅJJ•ЂUЊU ЊU@ЊU`  ј@ЂPЬД*€Њ`" рŠ € `ЈUЊT€ ? ? %B…т‘wч€€€€ H0ЊРср№љ8@№ їџ<ƒC УуЃр€€*€€П@?П?œ 8ЊUрј№№ рррpra t€РР"У€c,џўџBСЊ@? ПH‡Њ ајќќžЊЊЊ  @і(ž(Ж‚œ  p``Hp?$<8xёјса<000џџџџˆ‡№јЄ’€Ÿ€ŸŸŠ€pј№ј<љјёљ!Рp``pp``pљџљџџуgчcуgуcљѓјё№€ƒСџ€~dX ЧЦ ЧH‡‡ ? ќžјd`РРЊЊЊŠЂŠЂ(Њ@ЊPЊЊЊ? ЊРрРЊ)@Ј Y?L;B3P!P1@1D;%:Ё?˜М˜љ˜љ˜А 8D8’lЦЦўЦўСФТšd|>nїv–ќ‚1хЂfџ<M6cу`aI>7&=)111))Ёc§U‰TŒTŒTˆSн|јюмРрќb\ЮюдY?p&p P0 8D8>|>1ЮŸ|Иџџџџџў     €‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя№ёђѓєѕіїјљњћќ§ўџ  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчG,ЗbG,G,ЗbG,G,ЗbG,G,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbŸœŸœŸœŸœG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbŸœŸœŸœŸœG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,Зbў _›ў _›ў _›ў _›G,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbŸœŸœŸœŸœG,ЗbG,ЗbG,Зbћ::>Ÿџ Ÿџ           о ;ПМ>џŸК Ÿ  Ÿ  Ÿ ;П  ;П ;П ў п^>џ Ÿ ] ~ ] ~ ] ~ ў п^ ў п^ ў п^9 Ÿџ›џ] ~ ~;џ  ;џ  ;џ  џ›  џ›  џ› >џќ >џл >џл >џл >џл >џќ >џќ 8 џќйПџ ~џй  џй  џй  џй  Пџ  Пџ \ŸпџŸ нџz нџz нџz нџz пџŸ пџŸ Н п> џН п>  žџŸ ^˜7  ^˜7  ^˜7  Н п>  Н п>  пz˜џпz˜џ5 $5$ ~ ~  ~ пz˜ пz˜ >џкџ>џкџ ~ Мп>  Мп>  Мп>  >џк >џк ^ џиџ^ џиџМп>  п™З 5  З 5  З 5  и 5  и МџџМџџ5  З5 ;п  5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ нV џџнV џџмџW8~џž$u 4$5$$4$5 5$ 4$5$$4$5$5$$5$žxџџžxџџ4$5 5$ џ5 5$4$й=5$4$й=5$4$žxџ4$žxџ4$= џйџ= џйџй=5$џй=5$4$~пж3$4$пж4$= џй3$4$џй4$^ џЕџ^ џЕџ4$пжџ4$пж3$мпW3$мпW3$^ џЕ3$^ џЕ3$:џџ:џџ< џ—S$ џ~3$ џ~3$ џ~3$:џ3$›T  ž= џџž= џџ џ~Д ~ џљ2$3$џљ2$3$џљ2$3$= џ2$žW“ пџW“ џџW“ џ3$џљ ž]џ2$›S$џ2$›S$џ2$џW“ 2$ џЗџ џЗџ џЗџ›S$џџ›S$џ2$< џ—2$< џ—2$ џЗ2$9јџ1$џ2$џ1$џ2$џ1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0(лпUQ$ћ4п0$0(4п0(0(4п0(/(”п0(/(”п0(/(”п/(0(”п0(п•в 0(šџ/(0(џ/(0(џ/(кОT/(џT/(Кпt/(Кпt/(™їпP(Кџ/(ћ п•/(8џ< џпt/(џ!O(Кџ/(Кџ/(џђ •O(< tџ$yџї/(™џжo$™жџo$Xіп$ySп.(/(Sп.(џO(.(џO(.(КџO(пё ”.(N(кo(Кп.(кџЕ.(џN(.(џЕё$.(N(Её$.(}џ.(џo(N(W$ž.(кSџM(ћ !џN(џs$N(< ”џN(7ё њ-(6M(оM(7ДпM(ко!M(ЙпДn(ћ еџM(њRџM(кRџM(ћ еџn(™џsM(џ!Rs< џџM(к“џM(ЙџГM(˜R!пM(˜< џM(xОRM(6%џM(wЎ$пL(Г6№$L(д!M(L(д!M(L(д!M(L(wЎ$пL(wЎ$пL(wЎ$пL(wЎ$пL(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,Ў$пL(L,Ў$пL(L,Ў$пL(L,Ў$пK,L(L,M(K(L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K(L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,њž\ K,5ž\ J,K,в%K,5оњJ,K,оњJ,K,оњK,50!џJ,K,0!џK,5џJ,5K,џJ,K,оњJ,5џJ,5џJ,5џJ,ИоВJ,/!э$ВJ,5P!џJ,5ю$џJ,5Вџk,VГоk,5ВџJ,5‘џJ,ИоВk,5ВоJ,5пѓ’5џI,џ%j,љџp!I,4оqI,ов%J,—о‘I,пБ‹(I,џѓ%j,5оиI,UВџI,З‘|I,4џЭ$I,4‘џI,Зо‘i,4БџI,4џџI,vо%I,UБџi,;БџI,4оэ$I,оN!БI,Зпi,З‘!џI,ЗоpI,4оБI,ЗO!оU[ џœI,4: џI,ОБџI,4Бпi,:p!џi,4вџI,4N!џH,4ь(H,!ь$H,4о!H,4БœH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,H,Ы(џH,H,Ы(џH,4o!џH,4Ы(џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4Ы(џH,4Ы(џH,4Ы(џH,4Ы(џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4N!џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,Љ4N!џG,Ы8h0џG,Ъ8Ы8џh0зfVџG,u^џЫ8h0u^oIпG,u^oIпG,Ъ8Ы8џG,3Vо{иfh,–^о{nEG,3VАMо{h0u^ољjG,u^о{NEЉ43VАMџG,3VАMџG,3VАMо{G,TZо{ы8‰4ЗbNEџ‰4о{бQ =h0зboIџG,3VџЗbh0Зbо{ђQG,Зbо{ђQG,о{бQ =h03Vо{зfˆ0ЗbNEоˆ0u^о{oEh0Зbо{бMh0TZоIG,–bбMџG,–bбMџG,u^о{oEG,3Vо{иfh,Жbо{-Ah0UZђQо{h,зfАMџG,3Vы8пh0oNEџG,oNEџG,UZђQо{G,u^Љ4џG,Ы8‰0h0G,Њ4Ы8h0G,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,Њ4Ы8h0G,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџ-џџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџ@ˆV№WXYџz~р№џ№№!=џ  чяфџ€€Рџџ*еџџњџѕР€Р€џёјјрђ АјџTўўџќџЊџ€€€*еЊ*џџрЈџЊUЊЊџXј  @@€€ @p€€@ˆ P  @ЈPU !€ њЊUџЊќT€(@јЈPџЈ€€Ё­@YUЊЊUUU§UЊ ŠTtDveUЊ  ЏPPUЊ€rAB€ƒЮ  №РСƒРƒƒ€Р€€€€РР@УCУ@Њ‡ііРРРрр рррћєТŽ~Рррў№јчРее…uъъ _№№ _џџеџUUUUЊЊ ЊUUўССUџPP  ЈЈPPЈЈPP€ЊџџUЊЊUџџџЊџTПРќ\ МDќќјјџРРРџџЯќ???ќќ№№№№џџџќ№џ№РР Рџџ§џџџџўџџџџџўџџџ?Р???@?U?hџџџџџџџўпŸ№№јјџџјљ §џU€€@BЋЉ_Z*TўР+д]ЂЏ _G80црќџ№№Xё§§?Р€€€ъЪш?пўж` РсŒ€˜иllАА6і€Р€€џџџЊџ@џџџ џ@јјјЄјќјјјЯРРџџЯЯР??ќќ?№џџ№№џЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРџџџџџџџџџџџџџџ№№№№№№№@@gX_`kT@?@?@ќ|ррџџўўџџџџјљџџјјр PWџРР ўџрњ…ЌXР €@@Р?= @*џ џ€Aў;Фџjџ ?Щўщўёј єњ…рњкМœјќўўўzіџfџџџџ џ@Wџџј јј|ќќќќєќРџџЯЯРРџ?ќќ??ќџ№№џџЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРџџџџџџџџџџџџџџџџ№№№№№№№№?d?@?@?@?@?@?E?JџџџџџџџџџџјџџTTџџррР`рр€Р€ефРР?џаїъъ/ај? /.ыŠŒяџ€С>тѓŒџрў§т№ј†ўс§тўс€~ѕњ€рђ€€_ш ќ/§UџџЊџT*џWџќќќ€ќРќ€јќјќјџЯЯРРџџЯќ??ќќ№№џџ№ЬРЬР РРРРРРџџџџџџџџџџџџ№џџџџџ@@?@?@?@?@?@?@џџџўўџџџ№0Р?ФФџџџџррP№РШ№ј<Р€ !$цу?<~€џ€Ш?і џх;ўџ0ќ§ђўс§ъўСљ†§‚јўСц€vюьмшј0ШЈџ@џ ѕјџџџџјјќ|„ќјјјЯРРџџЯЯРџ?џ?џќџќџџџ?џ№џџџџџџџ№џ№џџџЯРЯРЯРЬРЬРЯРЯРЯРџ????џџџџ№№№№џџУУУУџџџ?@?@?@?@?@?@?@?@ўќўџ€№ЏјWЋќƒџ€Рџрр№€РррРррўўўЊў ` ‚0ѓ?Р‚ў?§§р №№€ў€Дјј‡/ап"џў1ўёШ7ў@Д~О~ў@Ољќђ‚€€џ€џџџџUЊЊUџЊџUјјјФјDќќј„ќРџџ??Р?џџџџџќџќџџџџџџџџџџџџџЯРЯРЯРЯРЯРџќќџџџџџ00џџџџџ№№Р?Р?Р??Р?@?@?@?@?@?@@?Рь“ў§џРџpўџ€џрУž~ N`•€}@М ^ќќ€‚џџџџџ…€€€Р@рр? @ш—ј№ЊU№ќќЊ@ѓ џРџџ€џяо-џ@ИЪ?ъы?`Шѕ_рДїGРРРРррррџЊџUЈP  U*€UјЌџPЈ@ЈTЊџ PЊT€@џPЈPPџЈќUЊџџџўўџџџЊUџџџЊTџ @  $џџџџИџќџ€џјџиџ№џиџј№ш@На/ ^Р> _а.@ @€€€№€€ўР?џџўњџ€TЈ  Uwˆ№€*UЋні-џџџџџџџџџџџџиАэ€џўџњџўџжџўIЖPPZ€€џ%ј000€уœ$8ьР№ (зPP№0OpOpџћ!оџџџџ}UЊDDр€JЊѕѕџџццїƒ€џџџџ ъџџџЊЊџџџЊЊџџџџаџ№џиџјџаћќџџа-а. _а/`Ÿ…ƒћФ€€@РррРРш€џ€џЈ@€џџ@№р№џ№џџ€џџјўь AAј8џ#џџџџџџџџџџџўџџџжџўўџўўјўїш€N40А0№€шDФ€РЁpiщ6Я1Шѓт0 Yљ2GxpЛxџp€O‚Р!ріџџџ ђLР?”h?”h€? УТџџ“lџџПџћџџџџџv‰џџџџпЯ0џџїџНџџџ€рџ@џŒє  ^PЎП@€ћў~ŸlРР€џСAьlјИŸ™џџўўНќџ„ј8дŒt мC pp8xppxxАxК<<0Ш0q11щт№ђєЛіј‚|?Р8иxx8x0(TўЕЫЧЧ,>>:~Ћю fџ3;;;;)§`™00@a0 0н9€Р~<Пе?%`˜јxћVї,ѕ у€?‘‘№_џЏR­€џџ€џџЈр€xРьи №0№ќƒAƒƒ€/о/_ЌќўPЧР/AСџpр№РїРпР‚ЧлчлуФ№ш“уa!Pјёљѓѓk‚|џџЧџџџџƒЧxАŸ–ŽŽ†Ž`ўЯџџ{їsБsБs1s1щj%<џџc ”œ€€<8јј№№РZА№щџ??>0Шиэp№эрдРМˆƒ>|<<<8p8ИАMˆра№јxИ8р№`Q ?џ№срРAрСрёq№РрРРРРп?п пџЮмјм€_ЇЋ€РРРˆˆ???П€  \џ ќјќћ< 8јќ№ш„ ˆ €Їя?Ÿ8|{tАќиј€Рра№№x0ј8№аПџA1?AУУЧЧУ??S#Sџћџџ‡€{€_€€ƒ‡Ž;Х їјјў‰†ј€x€ррŸtƒ„ƒррќўџђ`€   1/???мg,тќ№ј†pьp~p?< ?,з9%8€ˆ№рР @ Ррр рy@?.q0qpqрурУЧ‡†…јјќЮЮчЧяЯЧЯЧџРpР РррШРрРаHо  ?????№x8p8˜žŽшШќДp8?|/ ЛФџјјјy№јР ЩЖв­€џхСсягџ=X"ЦЦЧУУѓёѓ№№K 7w„ƒpџџѓ{_‰ш/УчРс€lьџџџџСџ‡ўџ№|ђ2@ƒ3??вн№ј№ј№ЊU•ъo_!8O9Fшˆ €Иџ_єЏйаЏШДа ?РїћФ{шVjФФ `0G8  , џч™Џ‘ВЎ(8ŠKAџњчфсBХТџCд›ћ<џx~Бп€џ ^р@ЈрP№ јўџœNl >Y8v@&>ЈV<<€ž€€wˆ'и3LFv‰lгd}У=Я0Т=Т=ыVХ;ХћА€0€œ€€ˆ€œˆ & MLŠ‹ШСШ aia…`я€`€РРЄРДРДРДРєР@С`B`а@€С"€`и@ŽР`рˆ      €‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя№ёђѓєѕіїјљњћќ§ўџ  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчщш(†! &І dы!ІШ$CЊЧ .‡ˆЇЧ‡Јˆˆ‡ЇˆЈ‡щЇˆш) щ * *ъ!Ы *ы!ь!‰ЫЊЉˆЈЉˆˆЉЇЈ‡ЇЈЈ‡ШЇ‡ш)щщ * *щ!Ы *ь! &ЊьЪЫЉЊЇ‡ЈЉЈ‡ЇЈЈ‡‡ЇЇ‡ѓЏ› &X nНь! * &ь%ЪьЫЪЉЩЊЪЈЉЈЪЇЧЈЇЈЇЈ  ŽН &z гоь!+. . *ЪьыЫЉЩЪdJЈџЇ2DBЇЇ2DB)6 бН &Y гМь!+2 . *ЪьыЫЩЪш!EB џЈ&.ц)€ЇD:Т)X бМ &нєь!+2 & .ЪьыЫ)Ъщ!џя=щ!ї^џщ!€ЇТщ!)Нв &7 єоь!+6L6 *ЪьыЫ)Ъ*Ъя=џ*Ъї^џЪ€ІтЇ)I*) &,.,&+"ь!-. &L6ЫЬыь)Ъ*'.я=џ*'.ї^яџ€ЇЈт*j+J*,*+"-*э!,.& &Ыэ!ьы)Щ'2Ъя=џ'2Ъї^яџ€ЇЧт*iKJ+"-*L",&&&-*/&Ыю!&ь)ЩE>F6я=џE>F6ї^яџ€ІЇсIKiJ,&-*L"M& &0&.&&Ыэьы)ЩE>Ъя=џE>Ъї^яџ€Ц сџJ‰KjL".*M&N*.&O&0&Q&ыэь ")ЪeFщя=џeFщї^яџ€Ц тЧ j‰KkL"N&M"P&/*0*P*O&ъ"/*ы)Ш'.щя=џ'.щї^яџ€Ц сџkЋŒŠm"P&N"Q&N&P.q6O*щ"ь/*)ЧшШя=џшШї^яџ€Ц сџlЋŒN"P"m"p&O&Q2r6P*щ P.ь)Чшчя=џшчї^яџ€Ц сЦ lЌŒЬn"O"o"p*r2ДF“>ъP. r:)чщшя=џщшї^яџ€Ц ц сŒЬ­Ќp&‘&n"q*ДB“6ДJыQ2"“B)шъщя=џъщї^џщ€ц сщ‹ЪŒЋŒo"Ž‘"p&ДJдN’. “>P*ДJ) '" я=џ'" ї^џ €ц с ЋЪŒЌŒn*ДBеNВ: q2."“B)'" я=џ ї^џ€ц сЋъЌЪŽ­"ДBеJ’2 P.-“>)&" я=џ ї^я=џ€ц с ЋъЌЫ­"Ў‘"&’2Г>ДB O*-q6)F*я=џF*ї^я=џ€ сџЌыЫЬ­Ў‘"’2‘*В6 o*-‘6)E*e.я=џE*e.ї^я=џ€сџЫ Ьы­ЬЎ"p**‘.*o"M‘.)F")я=џF")ї^я=џ€сџЫ ъыЌЫ­o""&)n"Lo&)F")я=џF")ї^я=џ€сџЫ ыo&ЌЫ­Ž­"Џ)m"n"K)F"(џF"(ї^я=џ€сџЫ ы+Ќ­ЫЬm­Ž)m"Kn")'('я=џ('ї^я=џ€сџЫ +ыЋЫЌыmЌŒ)l"Ko")'G(џя=(я=ї^(€„2сы, LЋЌЪЫlЌŒl)l"JI)'G(''( 'aaТЪL ыЋЫ ыlЋŒЌ(k"JI'((''( & '  ' ыL mЋЪЫmkЋ‹Ћ)kJI'(( '(' &  '  'ъm,ЊЪЋŠЊ‹Ћ(jJI'((''((' & '' ''ъm ŽЊЪЋЪŠЊ‹Ћ(jJI(H!/2'H(/2(''& ЪM m#iЊЪ‰IŠiЊf(I‡b $ „EХІч&AЅ ц ЄХхц Х Љ,ыM#i‰iM#IiiM#ƒЇц)ƒI-ХЬ-Ѕ†ч$ІЄЦ 2'Ѕц ХЦ ‰-#ыN#I‰iN#HIIN#Ѕ‡(„()ц Ћ-ХFч$‡ЄЦP6H!ЅХЦ Ѕ ‰-#ЫN#H‰iI(HIHХˆ(%(„Eц (%ХІ.2I-Ѕ ЧЦІ ЅХЅ Ц Љ-#ыN#H‰hi(HI)Хg'%(ƒ!ЦФХG&Ц fЦ ц hЅХЅ Ц Š-#ыN#HhIi(HI)Є(Цƒ Ч Ѕ„b !ЅI%„fХ e ЅХ†‰ .#ЪHhiЪ)hHIЄЉ!(ƒ'%ХŠ)ЄЫ)ч э-ХI%ч j)ЅgЅ‰ьЪ-#FH‰!iH% k"Љ%!Ъ%i%(%Ь-i)/.c‹)Ц2„j%'% *CЅыф Š-#ыM#хчGi&M.Њ)ђ:хЪ-h!N2)%ь)‹)P6c Ы)Х/6„Š)ц.ЄfЅыЩЫ-#jЪ!ˆi .Љ)А2Цы)H%N6ЦЋ))) 2cI-ХЊ%CЦ ч,…dЅ І Ш,‰!n2-ь-Њ%h!ы)& .‰)6ХЊ1H%N6ЅЧ ЦЦb Ц Ѕ)C Ч…d!E … Іh-.2Ы)Ъ%‰!M6H!'&„'I)ЦbІ„ ш AЄb Ц!Ѕˆ d Ѕ… ‰!6 .2;h!'Ы-У 'фh%Ѓ цЦ'!c 'ЦŠ!„Š%!6dэ)P6† e … цш$ :J-А6„)%ЅхЪ)& .ХЋ)'.2ЄЋ)!*b Ы-Х„„Ћ%!..d… Ћ)!Іk- )Ъ%Ч  Э-Нц’:i-YЅэ-(%P6цЕ ю!оЄj-%э5B I%ЅЬ1CЅЅ Ѕk- )Э1„Еj1Оч е.э5Нчэ1I)P6ЦЕŒ!НB t Ц о"  „о!…dЦ„‹-!я9Ц“*­1о!ДНЭ)ЦДюНЦsЮНc ” JоdН * !…cЧ…k-ч$Э5Ч Ќ-НЦsŒ Нч жНЅR kНBs­Н „œ!…Ш(CІ‹-)06ч$“"Э5Нчжю оч ЕяоЄRŒ о‹Н" Ь)ХO2"Ї …ш(†Œ-)%0>Цs%Н%ЕяН„s kНЦrŒоc“j!НCЬ-ЅO2!Ч ш(…dJ-Ч ю5ІГ*‹1ош s о2чЕоŒ“оc1'!НŠ-Ѕd…Ч І Ш(dЭ1%q:c Ч( ЅЮ%J%“Ѕ0j!еc()Ц Š-…Е Я о"…dC…Ш( -Ї$C)%І Œ-BІш$„B (%ЅŠ-ƒЫ-ц O6Ѕш(ЦХ…ж Ѕо…ІCcЇ …ш(C*-І­1c J)Ц­1c()ЦŠ-ЅЫ-()ЦAЦЄ%…ЦІЅdІ†…І …щ(…k-ш$я5B H%Ќ-ц„(%ЦJ-c!Х()Aƒb adЦІ…dІ„……Ш(І -C )І­5cЬ-p:…%J)Іƒц!ЅЄЬ)'2cЦ …Ѕ"…dCC Ш(† -C%k-ЅcЫ)Ц’>Ѕ))ч J)„H%ч э)Ы%/2э1BЅd!t…ZdШ(І 1dkш$1d .ч r:…Е ЧНЅЬ)H)P"ь%НДP2AHb „!”…Н!щ(†L1C Нш$K!d)-Ч$Ћ-Ѕ• я Н„НЬ1Ц (%ь%оcjцяd1 Ўоd&­™7dSŒоЧ Е ЎоЅо­2ЅsЋ)оч( яоC sЦ о†• lо„ Г&о‹dS ЎоЧs оЅ• я оcsЦ оІ[Œо…RЮ …” ЎНЇ“М­ІЖ *%оІtЎоЧ ЕKН…2Ч Н…ї kоBs ОЮ" ЧоШ$S+%оЧ$з­-НЧНŒ!№ш$sЎНІЕ %о…• lНdt­ НЅ• НKщ(”Ю!НШ$tН№Іsожш жЎо…RЯН…Zя о…Ж­ НШ” ЯНЧ$зяоЧ t2НЇ з lœЧ  оd1ІоBЅЦd!dC І„Ћ-%.>cш(Ї …І Ш$dІ!ч k-…ш$%І C Ч …!!ЅCЦ B O>ІгRІ ь-Š-5Sd)%ІЌ5ІШ$Ї †Ч$І )dІ Ш$†cЧ Ѕ)!!ЅcЦ cPJш$„Ѕ0>)Wek5Ї /B"Ї † 1!ІШ(e" Ч ш$…!Цdш$" Ц„()C )Ц Ќ5…qFj1єZЇ$DШ(!Ї f+1!Ш$ -†B ІЧ db Ћ%ч 2!Ч …)"ч$dI)…/J -‘N!ІЋ)-џџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџ@ˆV№WXYџџРРNNЮ˜Jџ@МU§UUUџO…Ы,Ы,фџˆЋЂЂжџ˜@Hар0`Pџ џ(T)GEЉџ EŽп88.О‹џ€€р№‘“’•gхvˆЮ‘_й $8<|IMMЩЭЩЩ.ф6ф&€€€`` с с‚#c"cРР€@@РџUPŸџPР†BЋuџ{;яЯџ"$™œ<џ…€` `рys–8U  &Ыра8 рфМAР4СqcвPŸ†ЮKШK7gЯУЧ%Ф€€”6ѓ`№`@€џ) џDЊџˆџоV AЮ‡s^#ed x<`3‚ёz7ЎЄbФт‡O@€Рkˆ8 >ai’’ ’ЊірP`I–ZHPHSЉGА   $ЈlР8ра  <’J’JвqcџIRIRKШŽЦџx<џi ‰ЭЅФуЧџ6€6€”6ћ0@`Pр№рџЭlЦ(ь0 0pИpˆSrb€@ФjN"Юо `p(pH` H80 €А†ž8<Мf6iŸ”YТ“сfш•ћ§"—LС8((8 џА0Œ0 00$œˆџ€€€‹Ž‹ЮпРР€@‰FЯDDЭDЭя§0084И”АА…мšgѓ—`’xŠ•тŠпR3b+xВ]!y+?A?DХ|p№PР   p`АРрФO™` |0 А ȐYcBmšŒ@РšШЪJQ==U-@DР€€@ЯЯD‰ОІ єШ€Р‘^Ÿ`Р`])aУfл<4,0`<6Š ˜`рА@ЮЧРР xx  <Мœ†–хџJбЈGџ@lmTџD‰эџџР@@€ЄЖœў>4(џ(Р@€0h …§Н$У„И&Оx№`џџџџџРгм оЮ;V=DE*;U@рPрP€PP№Z.*~*****CeѕGb0ЂŠyџ„†•Ÿ_EIЧџ`mMq qџЦЮ Ь‹I…ч§џ€ˆˆОœџvoˆђ;лФŸ 9hh\hT}Ц"€че  цУ€€€€€qѓв–и’олљ€Р@`@`Р€€€žˆ‰‰п0M1L00§ЦЂцв‚ƒ‚ƒчЯ <666ЖПyћ’‡–‚ёŸе•Рп oА09i5\ЙаюWыфKІ$˜4™Зђ€EcjЛ‘™sуРРРРРРР,})AOA-8UЂmл4<(0(ЯUbUутv˜‘™CљcAР@уѓ€€ŠˆЯЦ`Сa›yЏell}€`Р € рР€€‰ Р€@ЯBЫ~Hъ\рPрp!@i™€›•!R+џ€рР а0џџџџ ƒ8\8@їц Ё`@€џ €RŽ ‰Юпџ*UџЊUЭ‰D€эџ(џ@ЈUџџ˜ˆаџ…*џџу€џ@ЊU€ŠŽˆФ ћЊU7I?T 0JtŠU0"qѓВ ъB‘*6ЂUЊ„џ* џ@H•€џP U џЂUџЅJ‚џЅJџџ UЊџџЉRџџRЅџHџЈUџР›SS@оž;;V;EEE(890‡7нВЭ[ДЇb€€€˜˜ik’žllў“™ˆЯ\l$ hоŸ`Рp 9PAqy}Ь яЫЫ,m‰Эщ"ЭЏ1€"”6bОP №иˆии€а№Р Р   TlX`dl@8   Њ€"Ђ6œм€рpР@€PpрЊEЊDЮuЛ Њ9VoY`}tЊЅf[ММЄМ Њ( Ж6„6ЄЊrтБ@qЊ€˜–™˜‰ Њ0pЊРР а0р Њ&&:ЊUgE(л˜[РЊРР` ЊQaiX)`iЊ€чЇJ­›Д›ДЊ€€€Њ@aѓђdВ„ЊЬиN@QЊH1i h)IЊ ХcтСbЊЊIЧЊ@ŽA8Њ „c€Р€@bтЂdˆО<ѓcŠxxопЁ|9T01 рЁ€у!"@6”у@ ` AЂ@Р †7Dѓ€@Р@‰F€€ЊЊYЊ‚т“AЊЊŒ@8Њ8XПЉ€JЊЮЛŽЧЊ9KCy3x=hЊbц"3"sїŠ<266їIЂhˆјр0рp   /0pI9јIје)ъo€ЋІ$УІ˜€€€М(c€#C"ѓљЊ@FТF‚ЦАЊPЊЫЭ‰Э‰§Њ€€€РЊp“РB‚RwтЊŠFBDBя_Њ8l8pt|@x)@Ј†–Yx)x!I‡9U8D)lBy€€€``РР€@ p uF"*"7Сђёл‘аIлћ€€ƒ‰˜ЮЧ`Р`x,l$Hl|   и˜Шˆˆ€Ђœ C!`!@A`A`ѓћ€€€€€РР Р`y,mnmўЭm… хg"Pт€М.*2.‚Ъ_ 7lI‡3y+5\=TNu@ р   @АŽ‹Lзб’$8<4MI…ЧХЦ)б)€€€€€@‚єжzŠQ@ `@Р08H8x   6Йebf•kи€@` )U)D`№р€p@Р10 0Lp0€Р€ё)кнJ€@€€@г2§IУ?б8)Ю€AС™CPЁ€€€€€€HXThЌЈœsЃ”у€РD(9T€@р№$нN"йР@€џWЬ“\l$H$оž€џ(0T9FE-8uўћй.62џр @€Н$Й$!==* аX PјЙQј€€     €‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя№ёђѓєѕіїјљњћќ§ўџ  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчG,џG,G,џG,G,џG,G,џоbНIпоbНIпоbНIпоbНIпG,џG,џG,џG,џN§4пNŸw§4N]=ўfN]=ўf^V}AП{>R}Ak>R]=sN]=k|$^V}As\ >R?kп< ~Vs}AНEОbўf< ^V]=П{< ^VŸw9< ~VŸw5ОbŸw=9; ž^П{]=|$>RНEw]V9kоbНIп; ^Vп{A; ž^<9Пw; ?k]=п{;ž^п{ќ4ž^П{\=О^Ÿwџп{}Aœ(Nпœ(ž^п{ќ4\=п{ќ4NП{оbNП{оbNпœ(Nпœ(Nпœ(пœ(П{оbП{оb?o<9œEўf\=Пwпœ(пœ(пœ(пœ(œE[$: Nћ4џ}Z|Aп: ]VœEŸw: =V\=wZ$ž^|AŸw}Z<9s§M\=>k: }ZŸwœEZ$]V|AП{: ]VПw|A: =R\=ŸwОb5ŸwR>kћ4оbПwћ4^5s: }Z|EŸw оb;9П{: >o5п{: >k;=П{9 =V[=Ÿw9 }^[AŸw ПwмIК0 }ZŸwМI9 ]VœEŸs Нbsџ9$Н^П{œE9 }^^oџ }ZŸwМI }ZŸwМI }ZŸwМI RК,^s [=Rš( RRš( ќM;=>o ўf[=Пw  К,^s  К,^s  К,^s  К,^s  [=Пw  [=Пw  [=Пw  [=Пw мI§f9 §f8$~s §f8$~s ћMŸwњ4 RZ=s8$R{A>o {AЙ0R R>oњ4 \V›E^oX$|ZЛI~s8$R:=s8 ^џћM8$\ZћMП{8$^лIп{ |Z>o:= Rkљ4 ;R5k7$|Zп{љ4 |ZŸwšE >oљ4П{7$нb›EП{7$НbšEп{7$œ^ŸwZ=7$нbšEп{ \ZZ=п §fп{лI œ^~s99 ^oџ~s нbšEп{ нbšEп{ нbšEп{  šEп{  $5$  $5$  $5$  $5$  šEп{  šEп{  šEп{  šEп{  $5$  $5$  $5$  $5$ œ^ј4џ œ^ј4џ Мb~sп кM§f9 ™E—,кM [V™Ežw ™Eз4њQ ;VyAžw6 ;V™EП{5$[ZКIП{V$[Z~wyE6${^ЙI~s [Zп{yAU$;Vžw§f œ^]oyA5 {Zžw95$мb9џ5$=kї4п{U$мfX=П{5$М^9^s5${ZžwxAv(›^п{з4v({ZњMџ5$мb8=Оw5$мfЙIпU$›^њMП{T$kп{xAT${ZйMп{4$мb8=Оw4$мb8=Оw4$мb8=Оw4$мb8=Оw4${ZйMп{4$Ru(п{4$Ru(п{4$™ERж04$мb8=Оw4$мb8=Оw4$мb8=Оw3$4$8=Оw4$™ERж04$™ERж03$4$Rж03$94$˜E3$ќf”,~s3$ќf”,~s3$ќf”,~s3$ќf”,~s3$zZИIџ3$WAљM=S(џWAR3$=oИIџS(ќfИIџt(:VwA~sЕ0ZV˜Ežw3$ZVИIПwS$Л^О{љMS(ќfИIпS$Л^п{ИI3$Лbп{і83$›^k9t,zZиIžw3$Rk›^2$:V6=ќj3$]oV=џs(ЛbRџS(Л^П{јM2$мbvAп{2$z^џR2$žw—E92$мb]sџ2$ZZјMџ2$мbvAп{2$мbvAп{2$мbvAп{2$мbvAп{2$ZZјMџ2$ZZјMџ2$ZZјMџ2$ZZјMџ2$мbvAп{2$мbvAп{1$2$vAп{1$2$vAп{1$2$ЖIп{1$2$ЖIп{1$2$ЖIп{1$5=–Eп{1$ќf—Eп1$џR91$џR91$–EГ09Q$yZјMџ1$vAR–E1$vEїMє41$9V–E]sQ$лfЗIџ’,8VзM~w’,zZЗIwQ(8VžwЗI1$К^žwзMQ(8Vє8]s1(Кb}wUA1$YZuE}w1$R=ћf1$Rє8kГ0КbwзM1$k=В0P(š^ЖIпQ(=oUAпq,š^žwvEQ(КbїQп{0(џ–EVP,š^зMџQ,КbП{ЖI0(€?€@€A€B€C€D€E€F€G€H€I€J€K€L€M€N€O€P€QI !Kr€Rl Karol, cesarz nasz Wielki, siedem pe€Snych lat zostawa€S wHiszpanii, a€T po samo morze zdoby€S t€U wy€Tyn€U. Nie masz !zamku, kt€Rry by mu si€U osta€S, nie masz muru, kt€Rry by by€S ca€Sy, nie masz miasta, krom Saragossy stoj€Vcej na g€Rrze. W€Sada tam kr€Rl Marsyl nie mi€Suj€Vcy Boga €W Mahometowi $s€Su€Ty, do Apollina si€U modli. Nieustrze€Te si€U nieszcz€U€Xcia! II Kr€Rl Marsyl jest w Saragossie. Przechadza si€U w sadzie, w !cieniu. K€Sadzie si€U na ganku z b€S€Ukitnego marmuru; wi€Ucej ni€T dwadzie€Xcia tysi€Ucy ludu jest wko€So niego. Wo€Sa swoje diuki i swoje hrabie: €YS€Suchajcie, panowie, co za kl€Uska na nas spad€Sa! Cesarz Karol przyby€S tu ze s€Sodkiej !Francji, aby nas pogn€Ubi€Z. Nie mam wojska, aby mu wyda€Z !bitw€U; ludzie moi nie s€V mocni stawi€Z mu czo€Sa. Rad€[cie mi, doradcy m€Vdrzy, i chro€\cie mnie od €Xmierci i wstydu!€] €^aden poganin nie odpowiedzia€S s€Sowa pr€Rcz Blankandryna z walfondzkiego kasztelu. III Ten €Wci Blankandryn najm€Udrszy by€S €Xr€Rd pogan; m€Ustwem swym dzielny rycerz;rozumem dobry rajca swego pana. Rzecze kr€Rlowi: €YNie #przera€Taj si€U, kr€Rlu! Prze€Xlij Karolowi, dumnemu, hardemu !w€Sadcy, s€Sowa powolnej s€Su€Tbyi wielkiej przyja€[ni. Dasz mu nied€[wiedzie i lwy, i psy; i "siedemset wielb€S€Vd€Rw, i tysi€Vcwypierzonych soko€S€Rw; czterysta mu€S€Rw €Sadownych #z€Sotem i srebrem i pi€U€Zdziesi€Vtwoz€Rw, z kt€Rrych on z€So€Ty tabor; i daj mu szczerego z€Sota tyle, aby m€Rg€S hojnie op€Saci€Z swoich najemnik€Rw. Przeka€T mu, €Te do€X€Z d€Sugo wojowa€S ju€T w tej ziemi; €Te powinien by wraca€Z do Francji, do Akwizgranu, €Te po€Xpieszysz tam za nim na !€Xwi€Uty Micha€S, €Te przyjmiesz tam prawo chrze€Xcijan i zostaniesz jego wiernym lennikiem. A zechce "zak€Sadnik€Rw, to po€Xlij mu ich, dziesi€Uciu albo dwudziestu, aby go natchn€V€Z ufno€Xci€V. Po€Xlijmy mu syn€Rw naszych €Ton; ja po€Xl€U mego, cho€Zby !mia€S i zgin€V€Z. Lepiej, by tam potracili swoje g€Sowy, a my €Teby€Xmy nie stracili naszej swobody i pa€\stwa i nie przyszli do torby €Tebraczej!€] IV Blankandryn m€Rwi€S: €YNa t€U moj€V prawic€U i na t€U brod€U, kt€Rr€V wiatr ko€Sysze mi na piersi, wnet ujrzycie, jak francuskie woje st€Vd odchodz€V. P€Rjd€V Frantowie do Francji €Wto ich ziemia. Kiedy wr€Rc€V, ka€Tdy do swej najdro€Tszej dziedziny, a Karol do Akwizgranu, do swojej stolicy, b€Udzie tam odbywa€S na €Xwi€Uty Micha€S uroczyste rok. Przyjdzie €Xwi€Uto, dzie€\ up€Synie, o nas ani s€Sychu. Dumny jest €Rw kr€Rl, a serce !ma okrutne: ka€Te uci€V€Z g€Sowy zak€Sadnikom. Lepiej €Wci jest, aby oni stradali g€Sowy, a my aby€Xmy nie stracili naszej "pi€Uknej Hiszpanii i nie cierpieli$niedoli i kl€Uski!€] Poganie rzekli:€YMo€Te i prawd€U gada!€] V %Kr€Rl Marsyl zwo€Sa€S rad€U. Zwo€Sa€SKlaryna Balagierskiego, Estamaryna i jego para Eudropa, i Pryjamona, i Garlana brodacza, i Masznera, i stryja jego Mahona, i €^ynera,i Malbiena zza morza, i Blankandryna, i€Tby im powiedzia€S swoj€V my€Xl. Dziesi€Uciu najchytrzejszych odwo€Sa€S na stron€U. !€YP€Rjdziecie, barony, do Karola Wielkiego. Jest pod Kordow€V, kt€Rr€V oblega. B€Udziecie mieli w r€Ukach ga€S€Vzki oliwne, co oznacza %pok€Rj i pokor€U. Je€Xli chytro€Xci€Vswoj€V wyjednacie dla mnie zgod€U, dam wam z€Sota i srebra co wlezie, i ziem, i lenna, ile sami zechcecie!€] A poganie na to: : €YOto mamy zado€X€Z!€] VI Kr€Rl Marsyl zamkn€V€S rad€U. Powiada swoim ludziom; €YP€Rjdziecie, panowie! B€Udziecie nie€Xli w r€Ukach ga€S€Vzki oliwne i powiecie kr€Rlowi Karolowi Wielkiemu, aby przez Boga swego zlitowa€S!si€U nade mn€V: €Te nie up€Synie "ani miesi€Vc, jak do€\ po€Xpiesz€Uz tysi€Vcem moich lennik€Rw; i !przyjm€U zakon chrze€Xcija€\ski, i zostan€U jego wasalem z ca€S€V"mi€So€Xci€V i wiar€V. Je€Xli chce zak€Sadnik€Rw, wier€U, dostanie ich.€] Blankandryn rzek€S: €YW ten spos€Rb uzyskasz dobr€V zgod€U.€] VII Marsyl kaza€S przywie€X€Z "dziesi€U€Z bia€Sych mulic, kt€Rre "mu by€S przys€Sa€S kr€Rl Sycylii. "W€Udzid€Sa na nich z€Sote, siod€Sawyk€Sadane srebrem. Pos€Sy wsiadaj€V na nie, trzymaj€V w "r€Ukach ga€S€Vzki oliwne. Spiesz€Vdo Karola, kt€Rry trzyma Francj€U w swym lennie. Karol nie ustrze€Te si€U przed nimi; oszukaj€V go. VIII Cesarz weseli si€U, rad jest z siebie. Zdoby€S Kordow€U, mury zr€Rwna€S z ziemi€V, zwali€S kamienne wie€Te. Znaczny €Sup !wzi€U€So jego rycerstwo: z€Soto, srebro, szacowne zbroje. Nie zosta€S w mie€Xcie ani jeden poganin; wszyscy ubici albo ochrzczeni. Cesarz siedzi w wielkim sadzie; ko€So niego Roland i Oliwier, diuk Samson i Anzeis hardy, Gotfryd Andegawe€\ski, chor€V€Ty kr€Rlewski; i byli tam jeszcze Geryn i Gerier, i z nimi tylu innych €Wjest ich ze s€Sodkiej "Francji pi€Utna€Xcie tysi€Ucy. Na bia€Sych jedwabnych dywanachzasiedli rycerze; dla rozrywki najstarsi i najm€Udrsi graj€V w warcaby i w szachy, a p€Socha !m€S€Rd€[ bije si€U w szable. Pod sosn€V, wpodle krzaku g€Sogu, ustawiono tron, ca€Sy z szczerego z€Sota €Wtam siedzi $kr€Rl w€Sadn€Vcy s€Sodk€V Francj€V. Broda jego jest bia€Sa, a g€Sowaca€Skiem siwa; cia€So pi€Ukne, posta€Z dumna; kto by go szuka€S, temu nie trzeba go !wskazywa€Z. I pos€Sowie zsiedli z!mu€S€Rw, i pok€Sonili mu si€U we czci i mi€So€Xci. IX Pierwszy przemawia Blankandryn. Rzecze kr€Rlowi: €YWitaj imieniem Boga wspania€Sego, kt€Rrego winni€Xmyub€Rstwia€Z! S€Sysz, co ci przekazuje kr€Rl Marsyl, chrobry rycerz. Dobrze si€U przepyta€S o wiar€U, kt€Rra zbawia; tote€T chce ci da€Z swoich bogactw w br€Rd, nied€[wiedzie i lwy, i charty nasmyczy, i siedemset wielb€S€Vd€Rw, i tysi€Vc wypierzonych soko€S€Rw, i czterysta mu€S€Rw objuczonych z€Sotem i srebrem, i "pi€U€Zdziesi€Vt woz€Rw, z kt€Rrychuczynisz tabor, na€Sadowanychtyloma bizantami szczerego !z€Sota, €Te b€Udziesz nim m€Rg€S dobrze zap€Saci€Z swoich !zaci€U€Tnych. Dosy€Z ju€T d€Sugo bawi€Se€X w tym kraju; godzi ci !si€U ju€T wraca€Z do Francji, do Akwizgranu. Tam on pod€V€Ty za"tob€V; tak ci ur€Ucza pan m€Rj.€] Cesarz wzni€Rs€S r€Uce do Boga, spuszcza g€Sow€U i zaczyna duma€Z. X Cesarz trwa ze spuszczon€V g€Sow€V. Nigdy s€Sowo jego nie by€So nag€Se; taki ma obyczaj, !i€T m€Rwi tylko wedle swej woli. Skoro si€U wreszcie wyprostowa€S, twarz jego pe€Sna by€Sa dumy. !Rzecze do pos€S€Rw: €YBardzo€Xciedobrze powiedzieli. Ale kr€Rl Marsyl jest moim wielkim wrogiem. Jak€V€T mog€U mie€Z r€Ukojmi€U s€S€Rw, kt€Rre€Xcie #rzekli?€] €W€YPrzez zak€Sadniki €W rzek€S Saracen €W kt€Rrych "b€Udziesz mia€S albo dziesi€Uciu, albo pi€Utnastu, albo dwudziestu. Oddam w€Sasnego syna, cho€Zby mia€S zgin€V€Z, a !s€Vdz€U, €Te dostaniesz i jeszczegodniejszych. Kiedy si€U znajdziesz w swym cesarskim pa€Sacu, na wielkie €Xwi€Uto €Xwi€Utego Micha€Sa, pan m€Rj przyb€Udzie do ciebie, on sam ci to ur€Ucza. Tam, w twoich !k€Vpielach, kt€Rre B€Rg uczyni€S dla ciebie, chce zosta€Z chrze€Xcijaninem.€] Karol odpowiada: : €YMo€Te jeszcze by€Z zbawiony!€] XI Zach€Rd by€S pi€Ukny, s€So€\ce !jasne. Karol kaza€S odwie€X€Z do stajni dziesi€U€Z mu€S€Rw. W sadzie kaza€S ustawi€Z namiot. #Tam podj€V€S dziesi€Uciu pos€S€Rw; dwunastu r€Ukodajnych troszczy si€U o ich us€Sug€U. Wytrwali tam ca€S€V noc, a€T nasta€S jasny dzie€\. O wczesnym ranku cesarz wsta€S,"wys€Sucha€S mszy i jutrzni. Uda€S si€U pod sosn€U, wzywa swoich baron€Rw na rad€U; we wszystkim, co czyni, chce mie€Z francuskich pan€Rw za doradc€Rw. XII Cesarz idzie pod sosn€U, wzywana rad€U swoich baron€Rw: Ogiera diuka i Turpina arcybiskupa; Ryszarda Starego i bratanka jego Henryka; i walecznego hrabiego Gaskonii Acelina, Tybalda rejmskiego i krewniaka jego Milona. Przybyli tak€Te Gerier i Geryn, i z nimi hrabia Roland i Oliwier, waleczny i szlachetny; i Frank€Rw z Francji wi€Ucej jest "ni€T tysi€Vc; i Ganelon przyby€S, #ten, kt€Rry dopu€Xci€S si€U zdrady.W€Rwczas zaczyna si€U ona #rada, kt€Rra tak obr€Rci€Sa si€U naz€Se. XIII €YBaronowie moi €W rzek€S cesarz#Karol €Wkr€Rl Marsyl przys€Sa€S mi swoich pos€S€Rw. Chce mi da€Z bogactw swoich w br€Rd, nied€[wiedzie i lwy, i charty u€So€Tone do smyczy, siedemsetwielb€S€Vd€Rw i tysi€Vc wypierzonych soko€S€Rw, czterysta mu€S€Rw objuczonych z€Sotem Arabii; do tego wi€Ucej !ni€T pi€U€Zdziesi€Vt woz€Rw. Ale wzywa mnie, abym si€U wr€Rci€S do Francji; pod€V€Ty za mn€V do Akwizgranu, do mego pa€Sacu, iprzyjmie tam nasz€V wiar€U, kt€Rra prowadzi do zbawienia; zostanie chrze€Xcijaninem i odemnie b€Udzie przyjmowa€S rozkazy. Ale nie wiem, jaki jest prawdziwy jego zamiar.€] Francuzi m€Rwi€V: €YMiejmy si€U na baczno€Xci!€] XIV Cesarz powiedzia€S swoje. Hrabia Roland, kt€Rremu to nie jest w smak, zrywa si€U z siedzenia, wstaje i sprzeciwia #si€U. Rzecze kr€Rlowi: €YBiada ci, kr€Rlu, je€Xli uwierzysz Marsylowi! Oto ju€T siedem pe€Snych lat, jak przybyli€Xmy do Hiszpanii. Zdoby€Sem dla ciebie i Nobles, i Commibles; wzi€V€Sem Waltern€U i Ziemi€U #Pi€\sk€V, i Balagier, i Tudel€U, i Sezyl€U. !W€Rwczas kr€Rl Marsyl dopu€Xci€S si€U wielkiej zdrady €Wpos€Sa€S pi€Utnastu swoich pogan i #ka€Tdy ni€Rs€S ga€S€V€[ oliwn€V, i wszyscy powiadali ci te same "s€Sowa. Naradzi€Se€X si€U ze swymi Francuzami. Doradzili ci wielkieszale€\stwo, wys€Sa€Se€X do poganina dw€Rch swoich hrabi€Rw, jeden by€S Bazan, a drugi Bazyli; i w g€Rrach, pod $Haltyli€V, Marsyl uci€V€S im g€Sowy.Prowad€[ wojn€U tak, jake€X rozpocz€V€S! Powied€[ pod Saragoss€U swoje chor€Vgwie; podejmij obl€U€Tenie, cho€Zby "mia€So trwa€Z ca€Se twoje €Tycie, i pom€Xcij tych, kt€Rrych zdrajca pozabija€S!€] XV Cesarz siedzi ze spuszczon€V g€Sow€V. G€Sadzi brod€U, targa w€Vsy, ale nie daje siostrze€\cowi €Tadnej odpowiedzi, ani dobrej, ani z€Sej. Francuzi milcz€V, wyj€Vwszy Ganelona. Wstaje, idzie przed Karola i zaczyna bardzo dumnie. Rzecze kr€Rlowi:€YBiada ci , gdyby€X uwierzy€S nicponiowi, mnie czy innemu, kt€Rry by m€Rwi€S nie dla twego dobra! Kiedy kr€Rl Marsyl przekazuje ci, €Te ze !z€So€Tonymi d€So€\mi stanie si€U twoim lennikiem i €Te we€[mie ca€S€V Hiszpani€U jak lenno z "twojej €Saski, i przyjmie wiar€U, kt€Rr€V my wyznajemy, kto ci !radzi, aby€Xmy odrzucili zgod€U, !ten snad€[ niewiele dba, kr€Rlu, jak€V my €Xmierci€V pomrzemy. Rada p€Syn€Vca z pychy nie powinna przewa€Ty€Z. Poniechajmy szalonych, s€Suchajmy roztropnych!€] XVI W€Rwczas wysun€V€S si€U Naim; brod€U mia€S bia€S€V, w€Sos na g€Sowie siwy, nie by€So na dworze lepszego wasala. Rzecze do kr€Rla: €YDobrze !s€Sysza€Se€X, kr€Rlu, odpowiedz, jak€V ci da€S Ganelon €W dorzeczna jest i godzi si€U jej pos€Sucha€Z. Zwyci€U€Ty€Se€X Marsyla w wojnie, zabra€Se€X muwszystkie zamki, balistami !rozbi€Se€X mury, spali€Se€X jego miasta, pobi€Se€X ludzi. Dzi€X, kiedy ci przekazuje, €Te si€U !zdaje na twoj€V €Sask€U, czyni€Z mu wi€Ucej jeszcze to by€Sby grzech. Skoro chce ci da€Z jakor€Ukojmi€U zak€Sadnik€Rw, ta sroga wojna powinna ju€T usta€Z.€] Frankowie rzekli: €YDobrze diuk gada!€] XVII €YPanowie baronowie, kog€R€T po€Xlemy do Saragossy, do kr€RlaMarsyla? €]Diuk Naim odpowiada: €YPojad€U, kr€Rlu, je€Xli wasza wola; daj mi wnet %r€Ukawic€U i lask€U.€] Kr€Rl rzecze: €YTy€X jest cz€Sowiek dobrej rady; na t€U moj€V brod€U, nie odjedziesz w tej chwili tak daleko ode mnie. Usi€Vd€[ z powrotem, skoro nikt ci€U nie wzywa€S!€] XVIII €YPanowie baronowie, kogo mo€Temy pos€Sa€Z do Saracena, kt€Rry w€Sada w Saragossie? €] Roland odpowiada: €YMog€U ja jecha€Z.€] €W €YNie, nie pojedziesz €Wrzecze hrabia Oliwier. €W Serce masz harde i pyszne; przyszed€Sby€X tam do $zwady, boj€U si€U tego. Je€Xli kr€Rlka€T€U, mog€U ja ch€Utnie #jecha€Z.€] Kr€Rl spuszcza g€Sow€U itak odpowiada: €YCichajcie obaj! Ani on, ani ty nie ruszycie si€U krokiem. Na siw€V brod€U, kt€Rr€V oto widzicie, biada temu, kt€Rry by nazwa€S jednego z dwunastu par€Rw.€] Frankowie zmilkli, stoj€V pomieszani. XIX Wstaje Turpin rejmski, wychodzi z szeregu i rzecze do kr€Rla: €YZostaw w spokoju swoich Frank€Rw! Siedem lat trwasz w tym kraju, wiele #€Xcierpieli m€Uki, wiele bole€Xci. Ale daj mnie, panie, lask€U i r€Ukawic€U, a ja p€Rjd€U do hiszpa€\skiego Saracena; przyjrz€U mu si€U, jak on wygl€Vda!€] Cesarz odpowie zgniewany: €YSiadaj tam na bia€Sym dywanie! I nie odzywaj si€U ju€T bez mego rozkazu!€] XX €YFrankowie, rycerze moi €Wrzecze cesarz Karol €W wybierzcie mi barona z mojej "ziemi, kt€Rry by m€Rg€S zanie€X€Z Marsylowi moje poselstwo.€] Roland rzecze: €YNiech to b€Udzie Ganelon, m€Rj ojczym!€] !Frankowie rzekli: €YZ pewno€Xci€Vto jest cz€Sowiek po temu; gdy jego pominiesz, m€Udrszego nieznajdziesz!€] A€T hrabiego Ganelona zdj€V€S wielki l€Uk. Zdziera z szyi futro €Sasicy, zosta€S w jedwabnym kubraku. Oczy ma innobarwne, twarz wielce dumn€V, cia€So !szlachetne, pier€X szerok€V; tak jest pi€Ukny, €Te wszyscy parowie mu si€U przygl€Vdaj€V. Rzecze do Rolanda: €YSzalony! Co do ciebie przyst€Vpi€So? Wiedz€V wszyscy, €Te jestem twym ojczymem, i oto wskaza€Se€X mnie, abym jecha€S !do Marsyla. Je€Xli B€Rg pozwoli, "abym wr€Rci€S stamt€Vd, b€Ud€U ci $szkodzi€S, ile b€Ud€U m€Rg€S, przez ca€Se twoje €Tycie!€] Roland odpowie: €YTo s€V s€Sowa pyszne i szalone! Wiedz€V wszyscy, €Te ja nie dbam o gro€[by; ale na pos€Sa trzeba nam cz€Seka z #g€Sow€V; je€Xli kr€Rl chce, jestem !got€Rw; p€Rjd€U tam za ciebie!€] XXI Ganelon odpowiada: €YNie p€Rjdziesz za mnie! Nie jeste€X moim wasalem ani ja twoim panem. Karol rozkazuje, abym %wype€Sni€S jego s€Su€Tb€U; p€Rjd€U doSaragossy, do Marsyla; ale nim u€Xmierz€U ten srogi gniew, w jakim mnie widzisz, wyp€Satam !ci jak€V t€Ug€V sztuk€U.€] Kiedy Roland to s€Syszy, zaczyna si€U €Xmia€Z. XXII Kiedy Ganelon widzi, €Te Roland"si€U €Xmieje, tak go to zabola€So,!€Te omal nie p€Uk€S ze z€So€Xci; niewiele brak, aby postrada€S zmys€Sy. Rzecze do hrabiego: !€YNie kocham ci€U, ciebie, kt€Rryzwr€Rci€Se€X na mnie ten nies€Suszny wyb€Rr. M€Rj prawy cesarzu, stoj€U tu przed tob€V, !chc€U dope€Sni€Z twego rozkazu!€]XXIII €YP€Rjd€U do Saragossy! Tak trzeba, wiem o tym. Kto tam idzie, ten nie wraca. Pami€Utaj nade wszystko, €Te mam za "€Ton€U twoj€V siostr€U. Mam z niejsyna, najpi€Ukniejszego, jak by€S w €Xwiecie. To Baldwin "€Wrzecze €Wkt€Rry b€Udzie wielkim rycerzem. Jemu przekazuj€U moje ziemie i lenna. Miej go w swej pieczy, ja go ju€T nie ujrz€U w €Tyciu.€] Karol odpowiada: €YNazbyt masz mi€Ukkie serce. Skoro tak rozkazuj€U, trzeba ci i€X€Z!€] XXIV "Kr€Rl rzecze: €YGanelonie, zbli€T %si€U i przejmij lask€U i r€Ukawic€U. !S€Sysza€Se€X sam: Frankowie ci€U wybrali.€] €W€YPanie €W rzecze Ganelon €Wto Roland wszystko !uczyni€S! B€Ud€U go nienawidzi€S #ca€Se €Tycie, i Oliwiera, €Te jest jego druhem, i dwunastu par€Rw za to, €Te go tak kochaj€V. Wyzywam ich, panie,przed twoim obliczem!€] Kr€Rl rzek€S: €YNadto si€U gniewasz! P€Rjdziesz, wierz€U, skoro ja 'ka€T€U!€] €W€YMog€U i€X€Z, kr€Rlu, ale !bez listu €Telaznego, zgo€Sa tak,jak poszli Bazyli i jego brat Bazan.€] XXV Cesarz podaje mu r€Ukawic€U zeswojej prawicy. Ale hrabia Ganelon wola€Sby tam nie by€Z. Kiedy mia€S wzi€V€Z r€Ukawic€U, upad€Sa na ziemi€U. Frankowie rzekli sobie: €YBo€Te, co to za wr€R€Tba? ! Ten znak wr€R€Ty nam"wielk€V strat€U!€] €W€YPanowie €W rzecze Ganelon €Wdowiecie si€U o tym!€] XXVI #€YPanie €W rzek€S Ganelon €Wpu€X€Z "mnie ju€T! Skoro mi trzeba i€X€Z, nie mam si€U co oci€Vga€Z.€] A %kr€Rl rzek€S: €YId€[ z woli Jezusa i mojej!€] Prawic€V rozgrzeszy€S go i prze€Tegna€S znakiem !krzy€Ta €Xwi€Utego. Po czym da€S mu lask€U i pismo. XXVII Hrabia Ganelon idzie na swoj€V kwater€U. Stroi si€U w najpi€Ukniejszy rynsztunek, "jaki posiada€S. Do st€Rp zapi€V€S ostrogi z€Sote, do boku przypasa€S sw€Rj miecz, zwany Murglejem. Siada na Taranta, swego rumaka, wuj jego, Ginmer, trzyma mu strzemi€U. Ujrzeliby€Xcie w€Rwczas wielu BBOOK42\book.gb.tmpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk  Hi !Т c€Б уq c T#w wy c€Œ№(} cяm2њ Rg3ћ c€\b=@Пrycerzy p€Sacz€Vcych i m€Rwi€Vcych do€\: €YSzkoda "twego m€Ustwa! €^y€Se€X d€Sugo na "dworze kr€Rla i mieli€Xmy ci€U za szlachetnego wasala. Tego, ktoci€U naznaczy€S, aby€X tam szed€S, tego sam Karol nie #zdo€Sa ochroni€Z ani ocali€Z. Nie, hrabia Roland nie powinien by€S my€Xle€Z o tobie, z nazbyt wielkiego rodu pochodzisz!€] Po czym rzekli: €YPanie, we€[ nas z sob€V!€] Ganelon odpowiada: €YNie daj tego B€Rg! Lepiej niech pomr€U sam, a tylu zacnych rycerzy niech zostanie przy €Tyciu. Wr€Rcicie, panowie moi, do s€Sodkiej Francji. Pozdr€Rwcie !ode mnie moj€V €Ton€U i Pinabela,mego druha i para, i Baldwina, mego syna... Wspomagajcie go imiejcie za swego pana!€] I pu€Xci€S si€U w drog€U. XXVIII Ganelon jedzie pod wysokimi drzewami oliwnymi. Przyby€S do pos€S€Rw saracenskich i do Blankandryna, kt€Rry wszed€S z nim w pogwark€U. Obaj rozmawiaj€V bardzo chytrze. Blankandryn powiada: €YTo cudowny cz€Sowiek ten Karol. #Podbi€S Puli€U i ca€S€V Kalabri€U; przeby€S morze s€Sone i zdoby€S €Xwi€Utemu Piotrowi haracz Anglii; czego on jeszcze chce tutaj w naszym kraju?€] Ganelon odpowiada; ; €YTaka jest jego ochota. Nie b€Udzie cz€Sowieka takiego jak on.€] XXIX Blankandryn powiada: €YFrankowie to ludzie bardzo !szlachetni. Ale wielk€V krzywd€U czyni€V swemu panu owi diuki ikomesy, kt€Rrzy mu daj€V takie !rady; wyczerpi€V go i zgubi€V, i innych z nim.€] Ganelon odpowiada: €YNie jest to prawda, o ile wiem, o nikim, z wyj€Vtkiem Rolanda, kt€Rry to kiedy€X odpokutuje. Kiedy€X ranocesarz siedzia€S w cieniu. Przyszed€S jego bratanek, w pancerzu na grzbiecie, ni€Rs€S ze sob€V €Sup spod Karkasony. Trzyma€S w r€Uce rumiane jab€Sko. €_We€[, mi€Sy panie €Wrzek€S do stryja €W wszystkich kr€Rl€Rw korony daj€U ci w podarunku! €`Duma jego €Sacno mo€Te go zgubi€Z, codziennie wystawia "si€U na €Xmier€Z. Niech€Te go kto ubije €W b€Udziemy mieli ca€Sy spok€Rj!€] XXX Blankandryn rzecze: €YRoland jest wielce godzien nienawi€Xci, i€T chce przywie€X€Z do niewoli wszystkie narody i ro€Xci sobie prawa do wszystkich ziem. Gdychce tyle dokaza€Z, na kogo onliczy?€] Ganelon odpowiada: €YNa Francuz€Rw! Tak go kochaj€V, €Te nigdy mu nie "chybi€V. Daje im w br€Rd z€Sota i srebra, mu€S€Rw i rumak€Rw, materie jedwabne, zbroje. Samemu cesarzowi daje wszystko, czego pragnie €W zdob€Udzie mu ziemi€U odt€Vd a€Tdo Wschodu!!€] XXXI Tak d€Sugo jechali razem Ganelon i Blankandryn, a€T wymienili obietnice i €Xlubowanie €W postaraj€V si€U, jakby zg€Sadzi€Z Rolanda. Tak jechali przez szlaki a€T do Saragossy, gdzie zsiedli na ziemi€U pod cisem. W cieniu sosny sta€S sam tron, okryty aleksandryjskim jedwabiem. Tam siedzia€S kr€Rl w€Sadaj€Vcy !ca€S€V Hiszpani€V. Doko€Sa niego dwadzie€Xcia tysi€Ucy Saracen€Rw. €^aden nie pisn€V€S s€Sowa, tak s€V ciekawi nowin, kt€Rre pragn€V us€Sysze€Z. Oto przybywaj€V Ganelon i Blankandryn. XXXII Blankandryn przyby€S przed Marsyla; wiedzie za r€Uk€U hrabiego Ganelona. Rzecze kr€Rlowi: €YB€Vd€[ pozdrowion w imi€U Mahometa i Apollina, kt€Rrych €Xwi€Ute prawa zachowujemy! Dope€Snili€Xmy twego poselstwa u Karola. Do nieba podni€Rs€S obie r€Uce, pochwali€S swego Boga i nie da€Sinnej odpowiedzi. Przysy€Sa ci oto swego szlachetnego barona, rodem z Francji, bardzo znamienitego cz€Seka. Przez niego dowiesz si€U, czy #b€Udziesz mia€S pok€Rj, czy nie€] . Marsyl odrzecze: €YNiech m€Rwi, pos€Suchajmy go!€] XXXIII Hrabia Ganelon g€S€Uboko rzecz rozwa€Ty€S. Z wielk€V sztuk€V zaczyna jak cz€Sowiek €Xwiadomy dobrej mowy. Powiada kr€Rlowi: €YB€Vd€[ pozdrowion w imi€U wspania€Sego Boga, kt€Rrego winni€Xmy chwali€Z! Oto co ci przekazuje waleczny Karol: przyjm €Xwi€Ut€V wiar€U chrze€Xcija€\sk€V, a da ci #po€Sow€U Hiszpanii w lenno. Je€Xli nie chcesz przyj€V€Z tej zgody, b€Udziesz pojmany i zwi€Vzany !si€S€V; zawiedziony b€Udziesz do miasta Akwizgranu, tam wyrokiem s€Vdu zako€\czysz !sw€Rj €Tywot, umrzesz €Xmierci€V haniebn€V i szpetn€V!€] Kr€Rl "Marsyl zadr€Ta€S. Trzyma€S w r€Ukugrot ze z€Sotymi lotkami. Chce ugodzi€Z pos€Sa, ale powstrzymano go. XXXIV Kr€Rl Marsyl zmieni€S si€U na twarzy. Potrz€Vsa dzid€V. Kiedy to ujrza€S Ganelon, k€Sadzie r€Uk€U na mieczu. Doby€S go z pochew na dwa palce. Rzecze !do€\: ,,Jeste€X bardzo pi€Ukny i !b€Syszcz€Vcy. Tak d€Sugo by€Sbym ci€U nosi€S na dworze kr€Rlewskim! Nie b€Udzie mia€S prawa powiedzie€Z cesarz francuski, €Tem zgin€V€S samotnyna obcej ziemi, bez tego, aby najwaleczniejsi nie kupili ci€U po godnej cenie.€] Poganie !rzekli: €YPrzeszkod€[my walce!€] XXXV Tak d€Sugo prosili najzacniejsi Saracenowie, a€T kr€Rl Marsyl usiad€S z powrotem na tronie. "Algalif rzek€S: €YPrzywi€Rd€Sby€X nas do zguby, gdyby€X ugodzi€S Francuza; nale€Ty ci wys€Sucha€Z!go i wyrozumie€Z.€] €W€YPanie €W rzek€S Ganelon €Wto s€V rzeczy, "kt€Rre mi trzeba €Xcierpie€Z. Ale za wszystko z€Soto stworzone przez Boga ani za wszystkie bogactwa tego kraju nie omieszkam powiedzie€Z ci, je€Xli b€Ud€U mia€S swobod€U, togo, co Karol, pot€U€Tny kr€Rl, przekazuje ci przeze mnie jako swemu €Xmiertelnemu wrogowi.€] Mia€S na sobie sobolowy p€Saszcz pokryty aleksandryjskim jedwabiem. Zrzuca go w r€Uce Blankandryna, ale miecza nie popuszcza. Trzyma go w prawej pi€U€Xci za z€Socon€V #r€Ukoje€X€Z. Poganie m€Rwi€V: €YOtoszlachetny baron!€] XXXVI !Ganelon post€Vpi€S przed kr€Rla. !Rzecze do€\: €YNies€Susznie si€U gniewasz, skoro Karol, kt€Rry w€Sada nad Francj€V, oznajmia !ci, co nast€Upuje: przyjm wiar€U chrze€Xcija€\sk€V, a da ci w !lenno po€Sow€U Hiszpanii. Drug€V po€Sow€U dostanie Roland, jego siostrzan; podzielisz si€U z bardzo pysznym wsp€R€Sw€Sadc€V. "Je€Xli nie zechcesz przyj€V€Z tej ugody, kr€Rl oblegnie ci€U w !Saragossie; si€S€V pojmie ci€U i !zwi€V€Te, zawiod€V ci€U prosto domiasta Akwizgranu; nie b€Udziesz mia€S na drog€U wierzchowca ani rumaka, mulicy ani mu€Sa, na kt€Rrych $by€X m€Rg€S jecha€Z; rzuc€V ci€U na n€Udzne, juczne bydl€U i tam, z wyroku s€Vdu, utn€V ci g€Sow€U. Takie zlecenie przesy€Sa ci nasz cesarz.€] Wetkn€V€S pismo poganinowi w prawic€U. XXXVII Marsyl poblad€S z gniewu. €aamiepiecz€U€Z, odrzuca wosk, patrzyna pismo, poziera, co tam napisano: €YKarol mi "przekazuje, kr€Rl, kt€Rry dzier€Ty prawem pa€\skim ca€S€V Francj€U,abym wspomnia€S jego gniew i b€Rl z przyczyny Bazana i bratajego, Bazylego, kt€Rrym uci€V€Sem g€Sow€U w g€Rrach #halto€\skich. Je€Xli chc€U ocali€Z €Tycie, mam mu pos€Sa€Z wuja Algalifa; inaczej nigdy mnie niepokocha.€] Za czym syn Marsylowy przem€Rwi€S i rzek€S !do kr€Rla: €YGanelon m€Rwi€S jak szaleniec. Za wiele powiedzia€S,nie ma ju€T prawa €Ty€Z. Wydaj mi go, wymierz€U mu !sprawiedliwo€X€Z!€] Kiedy Ganelonto s€Syszy, potrz€Vsa mieczem, idzie pod sosn€U, opiera si€U o pie€\. XXXVIII "Marsyl uda€S si€U do sadu; zabra€Sz sob€V najlepszych wasal€Rw. Przyby€S tam i Blankandryn siwow€Sosy, i €^yrfaret, jego syn i spadkobierca, i Algalif, jego wuj i lennik. Blankandryn powiada: €YWezwijcie Francuza;b€Udzie nam s€Su€Ty€S, !poprzysi€Vg€S mi to na wiar€U!€] !Kr€Rl rzecze: €YPrzywied€[cie go !tedy!€] I Blankandryn wzi€V€S go za praw€V r€Uk€U i prowadzi go do sadu a€T do kr€Rla. Tam uk€Sadaj€V szpetn€V zdrad€U. XXXIX !€YMi€Sy panie Ganelonie €Wrzecze Marsyl €W post€Vpi€Sem z tob€V zbyt nagle, kiedy w gniewie swoim chcia€Sem ci€U uderzy€Z. Daj€U ci w zak€Sad te sk€Rry sobolowe, warte wi€Ucej ni€T "pi€U€Zset funt€Rw z€Sota, €Te nim przyjdzie jutrzejszy wiecz€Rr, "zap€Sac€U ci pi€Ukn€V grzywn€U.€] Ganelon odpowiada: €YNie odmawiam. Niech B€Rg, je€Xli !jego wola, nagrodzi ci€U za to!€]XL Marsyl powiada: €YGanelonie, wiedz szczer€V prawd€U, €Te bardzo pragn€U ci€U mi€Sowa€Z. Chc€U s€Sucha€Z, co powiesz o Karolu Wielkim. Jest bardzo stary, ju€T wy€Ty€S sw€Rj wiek; tak mniemam, €Te ma przesz€So dwie€Xcie lat. Po tylu ziemiach obnosi€S swoje cia€So, tyle "przyj€V€S cios€Rw na sw€V tarcz€U,tylu bogatych kr€Rl€Rw przywi€Rd€S do torby €Tebraczej €Wkiedy€T sprzykrzy mu si€U wojowanie? €]Ganelon !odrzecze: €YKarol nie taki jest, jak my€Xlisz. Nie ma . !cz€Sowieka, kt€Rry by go ujrza€S i pozna€S, i€Tby nie rzek€S: "€_Cesarz €Wto jest t€Ugi zuch! €` Niepodobna go dosy€Z chwali€Z !ani s€Sawi€Z; wi€Ucej w nim jest czci i wi€Ucej cn€Rt, ni€Tby to !rzek€Sy moje s€Sowa. Kto m€Rg€Sbyopisa€Z jego wielkie m€Ustwo? B€Rg opromieni€S go takim szlachectwem! Raczej wola€Sby umrze€Z ni€T chybi€Z swoim baronom!€] XLI "Poganin rzek€S: €YDziwuj€U si€U i mam przyczyn€U. Karol jest stary i s€Udziwy; wedle mego rozumienia ma dwie€Xcie lat albo wi€Ucej; przez tyle ziem obnosi€S w trudach swoje cia€So,$tyle zni€Rs€S cios€Rw od w€S€Rczni i grot€Rw, doprowadzi€S do n€Udzy !tylu bogatych kr€Rl€Rw €Wkiedy€T ustanie w toczeniu tych wojen?€] €W €YNigdy €Wrzek€S Ganelon €Wdop€Rki b€Udzie €Ty€S jego siostrzan. Nie ma pod sklepieniem niebios tak m€U€Tnego rycerza jak Roland. I dzielny jest te€T Oliwier, jego druh. A dwunastu par€Rw, kt€Rrych Karol tak mi€Suje, to jego przednia stra€T, wraz z dwudziestoma tysi€Vcami konnych. Karol jest bezpieczny#i nie boi si€U nikogo w €Xwiecie!€]XLII Saracen rzek€S: €YCuduj€U si€U wielce! Karol s€Udziwy jest i bia€Sy; wedle mego s€Vdu ma dwie€Xcie lat i wi€Ucej; przez tyle ziem przeszed€S jako zdobywca, tyle wzi€V€S cios€Rw od ostrych i t€Ugich w€S€Rczni, tylu bogatych kr€Rl€Rw zabi€S i !zwyci€U€Ty€S w bitwie, kiedy€T musi€U sprzykrzy wojowa€Z? €]€W€YNigdy €W rzek€S Ganelon $€Wdop€Rki Roland b€Udzie €Ty€S! Nie ma tak dzielnego jak on a€T do samego Wschodu. I jego druh, Oliwier, waleczny jest bardzo. A dwunastu par€Rw, kt€Rrych Karol tak mi€Suje, tworzy jego przedni€V stra€T z dwudziestoma tysi€Vcami Francuz€Rw. Karol jest bezpieczny, nie boi si€U nikogo na ziemi!€] XLIII !€YMi€Sy panie Ganelonie €Wrzek€S kr€Rl Marsyl €Wmam wojsko takie, €Te pi€Ukniejszego nie ujrzysz; mog€U mie€Z czterysta tysi€Ucy rycerzy €Wczy mog€U zwalczy€Z Karola i Francuz€Rw? €] Ganelon odrzecze: €YNie tak rych€So! Straci€Sby€X swoich pogan mnogo. Zostaw szale€\stwo, trzymaj si€U rozs€Vdku! Daj cesarzowi tyle ze swoich d€Rbr,!i€Tby nie by€So Francuza, kt€Rry by si€U nie cudowa€S. Za dwudziestu zak€Sadnik€Rw, kt€Rrych mu po€Xlesz, odjedzie kr€Rl do s€Sodkiej Francji, zostawi za sob€V swoj€V tyln€V !stra€T. B€Udzie w niej, s€Vdz€U, siostrzan jego, Roland, tako€T Oliwier, waleczny i dworny; !zgin€V ci dwaj hrabiowie, je€Xli zechcecie mnie pos€Sucha€Z. Upadnie wielka duma Karolowa;odejdzie mu ochota wojowa€Z przeciw tobie!€] XLIV €YMi€Sy panie Ganelonie, jak m€Rg€Sbym zgubi€Z Rolanda?€] Ganelon odpowiada: €YPowiem ci#to ch€Utnie. Kr€Rl zapu€Xci si€U w dogodne w€Vwozy Cizy, za sob€V zostawi tyln€V stra€T. B€Udzie w niej jego siostrzan, pot€U€Tny hrabia Roland, i Oliwier, na kt€Rrym tak polega, i z nimi dwadzie€Xcia tysi€Ucy !Francuz€Rw. Po€Xlij sto tysi€Ucy swoich pogan i niech im wydadz€V pierwsz€V bitw€U. Nar€Rd francuski ucierpi tam srodze i b€Udzie tam te€T, nie przecz€U, wielkie mordowanie twoich. Ale wydaj im tak samo drug€V bitw€U; czy padnie w jednej, czy w drugiej, Roland nie ujdzie. W€Rwczas spe€Snisz pi€Ukny rycerski czyn i przez ca€Se €Tycie nie b€Udziesz ju€T mia€S wojny!€] XLV !€YGdyby kto m€Rg€S sprawi€Z, aby Roland tam poleg€S, Karol straci€Sby praw€V r€Uk€U swego cia€Sa. By€Sby to koniec jego wspania€Sego wojska. Karol nie zebra€Sby ju€T tak wielkiej armii, ziemia przodk€Rw twoich !mia€Saby spok€Rj.€] Kiedy Marsyl to s€Syszy, uca€Sowa€S go w szyj€U i zacz€V€S przygotowywa€Zskarby. XLVI Marsyl powiada: €YUk€Sad nic niewart, je€Xli mi nie przyrzeczesz zdradzi€Z Rolanda.€] Ganelon rzecze: €YNiech si€U stanie, jak tego pragniesz!€] Na relikwie swego miecza, Murgleja, zaprzysi€Vg€S zdrad€U i oto co uczyni€S. XLVII "By€So tam krzes€So, ca€Se z ko€Xcis€Soniowej. Marsyl kaza€S "przynie€X€Z ksi€Ug€U, jest w niej spisane prawo Mahometa i Terwaganta. I przysi€Vg€S Saracen hiszpa€\ski, €Te je€Xli znajdzie Rolanda w tylnej stra€Ty, wyda bitw€U z ca€Sym swym wojskiem i je€Xli mo€Tebna, Roland tam zginie. Ganelon odpowiada: €YOby si€U twoja wola spe€Sni€Sa!€] XLVIII Za czym przybywa poganin "niekt€Rry, Waldabron. Zbli€Ta si€U"do kr€Rla Marsyla. €miej€Vc si€U g€So€Xno, powiada do Ganelona: €YWe€[ m€Rj miecz, nikt nie ma lepszego, sama r€Ukoje€X€Z warta wi€Ucej ni€T tysi€Vc mangon€Rw! Przez przyja€[€\, mi€Sy panie, daj€U ci go; a ty pomo€Tesz namtak, aby€Xmy zdybali w tylnej "stra€Ty dzielnego Rolanda!€] €W , Tak si€U stanie€] €Wodpowiada hrabia Ganelon. Za czym uca€Sowali si€U w twarz i w brod€U. XLIX Potem przyszed€S inny poganin,#Klimoryn. €miej€Vc si€U g€So€Xno, rzek€S do Ganelona: €YWe€[ m€Rj he€Sm, od kt€Rrego nigdy nie widziano lepszego, i pom€R€T nam przeciw margrabi Rolandowi, tak aby€Xmy go !mogli poha€\bi€Z!€] €W€YTak si€U stanie€] €Wodpar€S Ganelon. Za czym uca€Sowali si€U w usta i w twarz. L Za czym przysz€Sa kr€Rlowa Bramimonda: ,,Kocham ci€U wielce, rycerzu €W rzek€Sa do Ganelona €W albowiem pan m€Rj szacuje ci€U wielce i wszyscy !jego ludzie. Daj€U twojej €Tonie dwa naszyjniki, ca€Se ze z€Sota,z ametyst€Rw, z hiacynt€Rw; warte s€V wi€Ucej ni€T wszystkiebogactwa Rzymu; nigdy tw€Rj !cesarz nie mia€S tak pi€Uknych!€]#Wzi€V€S je i wsadzi€S do sk€Rrzni. LI Kr€Rl przywo€Sa€S Maldwita, swego podskarbiego €YCzy skarb dla Karola jest przygotowany? €] €W€YTak, panie, w porz€Vdku: siedemset wielb€S€Vd€Rw objuczonych z€Sotem i srebrem i dwudziestu zak€Sadnik€Rw najszlachetniejszych, jacy s€V na ziemi.€] LII Marsyl wzi€V€S Ganelona za rami€U. Rzek€S do€\: €YJeste€X bardzo waleczny i m€Vdry. Na t€U wiar€U, kt€Rr€V uwa€Tasz za !naj€Xwi€Utsz€V, nie odbieraj nam ju€T swego serca! Dam ci bogactw w br€Rd, dziesi€U€Z mu€S€Rw objuczonych najczystszym z€Sotem Arabii; nie minie rok, abym ci nie da€S tyle€T. Masz oto klucze tego wielkiego miasta; opisz jego skarby kr€Rlowi Karolowi; potemspraw, aby oddano Rolandowi !tyln€V stra€T. Je€Xli go zdo€Sam dopa€X€Z w jakim w€Vwozie lub przesmyku, wydam mu €Xmierteln€V bitw€U.€] Ganelon odpowiedzia€S: €YNadtom si€U $zap€R€[ni€S tutaj.€] Siada na ko€\ ipuszcza si€U w drog€U. LIII Cesarz wraca na swoj€V kwater€U. Przyby€S do miasta Galny: hrabia Roland zdoby€S je !i zniszczy€S; od tego dnia sta€Sosto lat pustk€V. Kr€Rl czeka nowin od Ganelona i haraczu zHiszpanii, wielkiego kraju. O €Xwicie, kiedy dzie€\ wstaje, Ganelon przybywa do obozu. LIV Cesarz wsta€S wcze€Xnie. !Wys€Sucha€S mszy i jutrzni. Stoi przed namiotem na zielonej murawie. Jest przy nim Roland iwaleczny Oliwier, i diuk Naim, i wielu innych. Przybywa Ganelon, zdrajca i wiaro€Somca.Chytrze nad podziw zaczyna m€Rwi€Z: €YB€Vd€[ pozdrowiony w #imi€U Boga! €Wrzecze do kr€Rla. €W Przynosz€U ci klucze Saragossy,oto s€V; a oto wielki skarb, kt€Rry ci przywo€T€U; i dwudziestu zak€Sadnik€Rw; ka€T ich odda€Z pod piln€V stra€T. I kr€Rl Marsyl, dzielny rycerz, !przekazuje ci, €Te je€Xli ci nie !wyda€S Algalifa, nie powiniene€X go za to gani€Z, na w€Sasne oczy bowiem widzia€Sem czterysta tysi€Ucy wojska pod broni€V, odzianych w kolczugi, w he€Smach na g€Sowie i przy mieczach o r€Ukoje€Xci wyk€Sadanej z€Sotem, kt€Rrzy odprowadzili Algalifa a€T do morza. Uciekli od Marsyla z przyczyny wiary chrze€Xcija€\skiej, kt€Rrej nie "chcieli przyj€V€Z ani chowa€Z. Nieup€Syn€Uli ani czterech mil, kiedy chwyci€Sa ich burza i !nawa€Snica, uton€Uli i nigdy nie ujrzysz €Tadnego z nich. Gdyby!Algalif by€S €Tyw, by€Sbym ci go przywi€Rd€S. Co do poga€\skiego kr€Rla, wierzaj, nie up€Synie miesi€Vc, jak on po€Xpieszy za tob€V do Francji, przyjmie tam wiar€U, kt€Rr€V ty wyznajesz, zez€So€Tonymi d€So€\mi zostanie twoim wasalem, od ciebie !przyjmie kr€Rlestwo Hiszpanii.€] "Kr€Rl rzek€S: €YBogu niech b€Ud€V "dzi€Uki! Dobrze mi us€Su€Ty€Se€X, wielk€V otrzymasz nagrod€U!€] Zatr€Vbiono w wojsku w tysi€Vc !tr€Vb. Frankowie zwin€Uli ob€Rz, objuczyli bydl€Uta. Wszyscy ruszyli ku s€Sodkiej Francji. LV Karol Wielki spustoszy€S ielu BBOOK42\book.gb.tmpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Х bдU R c€6Ї€ c™'ќ5Д c€ўщ'Ѓ caŒ2$'ФА6яY €ыHiszpani€U, wzi€V€S zamki, pogwa€Sci€S miasta. Wojna jego (rzecze) sko€\czona. Ku s€Sodkiej Francji ko€\ niesie cesarza. Hrabia Roland umocowuje wzniesion€V ku niebu chor€Vgiew na wysokim kopcu; na ten znak Frankowie wznosz€V namioty w ca€Sej okolicy. Tymczasem przez szerokie doliny jad€V poganie wpancerzach na grzbiecie, w he€Smach zawi€Vzanych na rzemyki, z mieczem przy boku,a tarcz€V na szyi, z "nastawion€V w€S€Rczni€V. W lesie, na szczycie g€Rr, przystan€Uli. Jest ich czterysta tysi€Ucy czekaj€Vcych €Xwitu. Bo€Te, czemu€T Francuzi nie wiedz€V o tym! LVI Dzie€\ ma si€U ku schy€Skowi, zapada czarna noc. Karol €Xpi; "€Xpi pot€U€Tny cesarz. Mia€S sen: by€S w najg€S€Ubszych w€VwozachCizy, w d€Soniach dzier€Ty€S jesionow€V w€S€Rczni€U. Hrabia Ganelon pochwyci€S j€V, potrz€Vsn€V€S ni€V tak gwa€Stownie, €Te drzazgi !polecia€Sy ku niebu. Karol €Xpi; nie obudzi si€U. LVII Po tym widzeniu przysz€So inne.€ni€S, €Te jest we Francji, w swojej stolicy, w Akwizgranie. Bardzo okrutny nied€[wied€[ gryz€S go w prawe rami€U. Od strony Arden€Rw ujrza€S zbli€Taj€Vcego si€U lamparta, kt€Rry bardzo zuchwale dobiera€S mu si€U do cia€Sa. Z g€S€Ubi sali wypada chart, biegnie w wielkich susach do Karola; odgryza nied€[wiedziowiprawe ucho i w€Xciekle walczy z lampartem. Francuzi !powiadaj€V: €YOto wielka bitwa!€] Kt€Rry zwyci€U€Ty? Nie wiedz€V. Karol €Xpi; nie obudzi€S si€U. LVIII !Min€U€Sa ca€Sa noc, wstaje jasny dzie€\. Przez szeregi wojsk cesarz jedzie dumnie. €YPanowie baronowie €W rzecze !cesarz Karol €Wwidzicie w€Vw€Rz iciasne przesmyki, wybierzcie mi kogo€X, kto b€Udzie pe€Sni€S tyln€V stra€T.€] Ganelon odpowiada: €YRoland, m€Rj pasierb; nie masz r€Rwnie dzielnego barona!€] Karol s€Syszy, patrzy na€\ twardo; po czym m€Rwi: €YCzart z ciebie. Wcia€So ci wesz€Sa €Xmiertelna w€Xciek€So€X€Z. A kto b€Udzie przede mn€V sprawowa€S przedni€V stra€T? €] Ganelon odpowiada: €YOgier du€\ski, nie masz barona, kt€Rry by lepiej to spe€Sni€S od niego!€] LIX Hrabia Roland us€Sysza€S swoje imi€U. Za czym rzek€S, jak powinien uczyni€Z rycerz: €YPanie ojczymie, winienem ci€Umi€Sowa€Z, wybra€Se€X mnie na tyln€V stra€T. Karol, cesarz !w€Sadaj€Vcy Francj€V, nie straci przy tym, jak mniemam, ani wierzchowca, ani rumaka, ani mulicy, ani mu€Sa pod siod€So, nie straci ani wierzchowca, ani jucznego bydl€Ucia, o kt€Rreby si€U wprz€Rd nie walczy€So mieczem.€] Ganelon rzecze: : €YPrawd€U powiadasz, wiem to dobrze!€] LX Kiedy Roland us€Sysza€S, €Te b€Udzie w tylnej stra€Ty, rzeczezagniewany do ojczyma: €YHa, €Sajdaku, z€Sy cz€Sowieku nikczemnego rodu, s€Vdzi€Se€X tedy, €Te ja upuszcz€U na ziemi€U r€Ukawic€U, jak ty upu€Xci€Se€X lask€U w obliczu Karola? !€] LXI €YPrawy cesarzu €W rzek€S baron Roland €Wdaj mi €Suk, kt€Rry trzymasz w r€Uce. Nikt nie zarzuci mi, s€Vdz€U, €Tem go !upu€Xci€S, jak upu€Xci€S Ganelon lask€U, kiedy mu j€V wetkni€Uto w prawic€U!€] Cesarz trzyma g€Sow€U spuszczon€V; g€Sadzi #brod€U, kr€Uci w€Vsy. P€Sacze, nie mo€Te si€U wstrzyma€Z. LXII Za czym podszed€S Naim; nie by€So na dworze lepszego wasala. Rzecze kr€Rlowi: €YS€Sysza€Se€X, kr€Rlu, hrabia Roland przepe€Sniony jest gniewem. Oto przeznaczono godo tylnej stra€Ty; nie ma barona, kt€Rry by m€Rg€S to zmieni€Z. Daj mu €Suk, kt€Rry !napi€V€Se€X, i przydaj mu t€Ug€V #pomoc!€] Kr€Rl da€S €Suk, Roland go przyj€V€S. LXIII Cesarz rzek€S do swego siostrze€\ca Rolanda: €YMi€Sy siostrzanie, wiedz to dobrze, daj€U ci i zostawiam po€Sow€U swego wojska. Zatrzymaj je, to twoje zbawienie!€] Hrabia "rzek€S: €YNie uczyni€U tego! Niech!mnie B€Rg poha€\bi, je€Xli zadam k€Sam memu rodowi. Zatrzymam dwadzie€Xcia tysi€Ucy dzielnych Francuz€Rw. Ca€Skiem bezpiecznie przechod€[, kr€Rlu, w€Vwozy. Nie potrzebujesz 'l€Uka€Z si€U nikogo, p€Rki ja €Tyj€U!€]LXIV Hrabia Roland dosiad€S rumaka. Spieszy do€\ druh wierny, Oliwier. Przybywa Geryn i dzielny hrabia Gerier, i Oton przybywa, i Beran€Ter przybywa, i Astor przybywa, i Anzeis s€Udziwy, i dumny Gerard z Rusylonu, i bogaty diuk, Gajfer, przybyli. Arcybiskup powiada: €YNa moj€V %g€Sow€U, p€Rjd€U!€] €W €YI ja z wami €W rzecze hrabia Gotier €W jestem wasalem Rolanda, nie mog€U mu chybi€Z!€] Wybrali spomi€Udzy siebie dwadzie€Xcia tysi€Ucy rycerzy. LXV Hrabia Roland wo€Sa Gotiera z Hum: €YWe€[ tysi€Vc Francuz€Rw z Francji, . naszej ziemi, i obsad€[ w€Vwozy i wzg€Rrza, tak€Teby cesarz nie straci€S jednego cz€Sowieka z tych, kt€Rrzy s€V przy nim.€] Gotier odpowiada: €YDla ciebie musz€U to uczyni€Z!€] Z tysi€Vcem Francuz€Rw z Francji, kt€Rra jest ich ziemi€V, Gotier wychodzi z szereg€Rw i €Xpieszyna w€Vwozy i wzg€Rrza. Mimo najgorszych nowin nie zejdzie stamt€Vd, zanim niezliczone miecze nie b€Sysn€V z pochew. Tego€T samego dnia kr€Rl Almarys z Belferny wyda im okrutn€V bitw€U. LXVI Wysokie s€V g€Rry i ciemne doliny, ska€Sy czarne, ponure w€Vwozy. Tego€T dnia Francuzi !przebyli je z ci€U€Tkim mozo€Sem."Na pi€Utna€Xcie mil s€Sycha€Z ich poch€Rd. Kiedy przybyli do ziemiojczystej i ujrzeli Gaskoni€U, dziedzin€U swego pana, przypomnieli sobie swoje lenna, c€Rrki zostawione w domu i swoje szlachetne ma€S€Tonki. Nie masz jednego, kt€Rry by nie p€Saka€S z rozczulenia. Ponad wszystkich "innych Karol jest pe€Sen l€Uku; u wr€Rt Hiszpanii zostawi€S swego siostrzana. Lito€X€Z go zbiera; p€Sacze, nie mo€Te si€U wstrzyma€Z. LXVII Dwunastu par€Rw zosta€So w Hiszpanii; z nimi dwadzie€Xcia tysi€Ucy Francuz€Rw, wszyscy !bez trwogi i nie l€Ukaj€Vcy si€U €Xmierci. Cesarz wraca do Francji; pod swoim p€Saszczem !kryje ci€U€Tkie niepokoje. Ko€So niego jedzie diuk Naim i m€Rwi: #€YCo ci€U, panie, dr€Uczy? €]Karol odpowiada: €YObra€Ta mnie, kto !pyta o to. Bole€X€Z moja jest takwielka, €Te nie mog€U jej zmilcze€Z. Przez Ganelona Francja zniszczeje. Mia€Sem tejnocy widzenia zes€Sane przez anio€Sa: w moim r€Uku Ganelon !z€Sama€S mi w€S€Rczni€U, a wszak to on przeznaczy€S mego siostrzana do tylnej stra€Ty. Zostawi€Sem go w obcym kraju. "Bo€Te, je€Xli go strac€U, nikt mi go nigdy nie zast€Vpi!€] LXVIII Wielki Karol p€Sacze, nie mo€Te si€U wstrzyma€Z. Sto tysi€Ucy Francuz€Rw roztkliwia si€U nad nim i dr€Ty o Rolanda; wszystkich przejmuje dziwny "l€Uk. Ob€Sudny Ganelon zdradzi€S: dosta€S od poga€\skiego kr€Rla wielkie dary, z€Soto i srebro, brokaty i jedwabie, mu€Sy i !konie, i wielb€S€Vdy, i lwy. Owo Marsyl zwo€Sa€S do Hiszpanii baron€Rw, hrabi€Rw, wicehrabi€Rw i diuk€Rw, i almanzor€Rw, i emir€Rw, i konfiturowych syn€Rw. Zebra€S ich w trzy dni czterysta !tysi€Ucy, kaza€S bi€Z w b€Ubny w Saragossie. Wystawiono na najwy€Tszej wie€Ty Mahometa i !ka€Tdy poganin modli si€U do€\ i uwielbia go. Potem wyt€U€Tonym marszem przez ca€Sy kraj wszyscy jad€V, przebywaj€V doliny, przebywaj€V g€Rry; wreszcie ujrzeli sztandary francuskie. Tylna stra€T dwunastu druh€Rw nie omieszkaprzyj€V€Z bitwy. LXIX Bratanek Marsyla wysun€V€S si€U naprz€Rd na mule, kt€Rrego pop€Udza r€R€Td€Tk€V. Rzecze do stryja €Xmiej€Vc si€U g€So€Xno: €YMi€Sy panie kr€Rlu, d€Sugo ci !s€Su€Ty€Sem, a mia€Sem za ca€S€V "zap€Sat€U cierpienia i trudy! Tylewydanych i wygranych bitew! Daj mi lenno: €Sask€U zadania Rolandowi pierwszego ciosu! Zabij€U go moj€V ostr€V "w€S€Rczni€V. Je€Xli Mahomet raczy mnie mie€Z w opiece, uwolni€U wszystkie ziemie Hiszpanii, odbram Hiszpanii a€T do Durestanrt. Karol b€Udzie zm€Uczony, Francuzi si€U poddadz€V, nie b€Udziesz mia€S ju€T wojny ca€Se €Tycie!€] Za czym kr€Rl Marsyl daje mu na to r€Ukawic€U. LXX Bratanek Marsyla trzyma r€Ukawic€U w gar€Xci. Rzecze do "kr€Rla dumne s€Sowo: €YMi€Sy panie#kr€Rlu, uczyni€Se€X mi wielki dar. Owo wybierz mi dwunastu ze swoich baron€Rw; z nimi b€Ud€U walczy€S przeciw dwunastu parom.€] Wraz odpowiada Falsaron, brat kr€Rla Marsyla: €YMi€Sy bratanku, p€Rjdziemy wraz obaj, ty i ja, i z pewno€Xci€V stoczymy t€U bitw€U z tylnymi stra€Tami wielkiej armii Karola. Rzecz postanowiona: wybijemy ich!€] LXXI Przybywa z drugiej strony kr€Rl Korsalis. Jest z Barbarii i zna czarnoksi€Uskie sztuki. M€Rwi jak szczery baron: za wszystko z€Soto €Xwiata nie "chcia€Sby okaza€Z si€U tch€Rrzem. Przybywa w galopie Malprymis z Brygantu, szybszy w biegu od konia. W obliczu Mar syl a wo€S a dono€Xnym g€Sosem: €YZawiod€U moich ludzi do Ronsewal. Je€Xli tam znajd€U Rolanda, potrafi€U go poskromi€Z!€] LXXII By€S tam pewien emir z !Balagieru. Cia€So mia€S pi€Ukne, twarz jasn€V i €Xmia€S€V. Dosiad€Sszy konia, puszy si€U w swej zbroi. S€Sawna jest jego odwaga; prawdziwy baron, gdyby by€S chrze€Xcijaninem. W obliczu Marsyla wykrzykuje: !€YId€U do Ronsewal pobawi€Z si€U !troch€U. Je€Xli znajd€U Rolanda, %zgin€V€S, i zgin€V€S te€T Oliwier, i wszystkich dwunastu par€Rw, i zgin€Uli wszyscy Francuzi z %wielk€V €Ta€Sob€V, z wielk€V ha€\b€V.Karol Wielki jest stary, niedo€S€U€Tny; dosy€Z si€U ju€T natoczy€S wojen; Hiszpania zostanie nam wolna!€] Kr€Rl Marsyl dzi€Ukuje mu bardzo. LXXIII By€S tam almanzor z doliny Maurieny: nie by€So zdrajcy wi€Ukszego ode€\ na hiszpa€\skiej ziemi. W obliczu Marsyla tak si€U che€Spi: €YDo Ronsewal zawiod€U moich ludzi, dwadzie€Xcia tysi€Ucy zbrojnychw tarcze i lance. Je€Xli tam znajd€U Rolanda, zgin€V€S, przysi€Ugam mu to; codziennie Karol b€Udzie po nim zawodzi€S lamenty!€] LXXIV Z innej strony spieszy Turgis zTortelozy; jest hrabi€V, a miasto Torteloza to jego miasto. Chrze€Xcijanom €Tyczy nag€Sej €Xmierci. Staje przed Marsylem obok innych i m€Rwi do kr€Rla: €YNie b€Rj si€U nic! Lepszy Mahomet ni€T €Xwi€Uty Piotr w Rzymie. Je€Xli jemu "s€Su€Tysz, pole i chwa€Sa zostan€Vprzy nas. P€Rjd€U do Ronsewal !dogoni€Z Rolanda; nikt nie ocali go od €Xmierci. Widzisz m€Rj miecz, dobry jest i d€Sugi. Na Durendalu chc€U go wypr€Rbowa€Z. Kt€Rry b€Udzie g€Rr€V? Dowiesz si€U niebawem. #Zgin€V Francuzi, je€Xli si€U na nas"targn€V. Karol stary zbierze b€Rl "i ha€\b€U. Nigdy ju€T na ziemi nieb€Udzie nosi€S korony!€] LXXV Z innej strony nadci€Vga Eskremis z. Walterny. Saracen jest, a Walterna jego lenno. Przed Marsylem wykrzykuje w t€Sumie: €YP€Rjd€U do Ronsewal, aby zetrze€Z pych€U. Je€Xli tam zdybi€U Rolanda, nie ocali swej !g€Sowy; ani Oliwier, ten, kt€Rry rozkazuje innym. €mier€Z naznaczy€Sa wszystkich dwunastu par€Rw na zgub€U. Francuzi zgin€V, Francja opustoszeje, Karolowi nie stanie dobrych wasal€Rw.€] LXXVI Z drugiej strony oto poganin, Esturgan; z nim Astramarys, jego towarzysz: oba wypr€Rbowane zdrajcy i €Sotry. Marsyl powiada: €YBli€Tej, panowie! P€Rjdziecie do Ronsewal, we w€Vwozy, pomo€Tecie prowadzi€Z moich "ludzi!€] A oni odpowiadaj€V: €YNa twoje rozkazy! Zaczepimy Oliwiera i Rolanda; nie ocal€V dwunastu par€Rw od €Xmierci. Miecze nasze dobre s€V i ostre, zarumienimy je ciep€S€V krwi€V. Francuzi zgin€V, Karol zap€Saczepo nich; Francj€U oddamy tobie.Przyb€Vd€[ tam, kr€Rlu, a zobaczysz €W darujemy ci samego cesarza!!€] LXXVII P€Udem przybiega Margarys z !Sewilli. Ten dzier€Ty ziemie a€T do Kazmarynu. Damy rade go !widz€V dla jego pi€Ukno€Xci; nie masz takiej, kt€Rra by na jego "widok nie rozja€Xni€Sa si€U i nie !€Xmia€Sa si€U do niego. Nie masz w€Xr€Rd pogan lepszego rycerza. Wpada w t€Sum i ponad innych "krzyczy do kr€Rla: €YNic si€U nie !b€Rj! P€Rjd€U do Ronsewal zabi€Z Rolanda, i Oliwier to€T samo nieocali g€Sowy; a dwunastu par€Rwponiesie m€Ucze€\stwo. Widzisz m€Rj miecz o r€Ukoje€Xci ze z€Sota, to emir prymski mi go przys€Sa€S. W czerwonej krwi, "przysi€Ugam, kr€Rlu, uk€Vpie si€U ten miecz. Francuzi zgin€V, "Francja okryje si€U ha€\b€V. Karolstary, o siwej brodzie, przez wszystkie dni swego €Tycia b€Udzie mia€S st€Vd gniew i €Ta€Sob€U. Nim rok up€Synie, we€[miemy Francj€U €Supem, przenocujemy w grodzie €Xw. Dionizego!€] Poga€\ski kr€Rl $sk€Soni€S si€U przed nim g€S€Uboko. LXXVIII Z innej strony przybywa Szernubel z Munigru. W€Sosy jego sp€Sywaj€V a€T do ziemi. Mo€Te, dla igraszki, kiedy mu przyjdzie ochota, unie€X€Z brzemi€U czterech jucznych mu€S€Rw i wi€Ucej. W kraju, z kt€Rrego pochodzi, s€So€\ce, powiadaj€V, nie €Xwieci, zbo€Te nie ro€Xnie, deszcz nie pada, rosa nie rosi; nie masz tam kamienia, i€Tby nie by€S ca€Sy czarny. Ludzie gadaj€V, €Te to jest mieszkanie diab€S€Rw. Szernubel powiada: ,,Przypasa€Sem m€Rj najlepszy miecz; w Ronsewal ufarbuj€U gona czerwono. Je€Xli zdybi€U m€U€Tnego Rolanda na mej drodze, gdybym mu nie wyda€S bitwy, nie wierz ju€T nigdy memu s€Sowu. I moim mieczem zdob€Ud€U jego Durendala. Francuzi pogin€V, Francja stanie pustk€V!€] Na te s€Sowa zbiera si€U dwunastu par€Rw. Prowadz€V z sob€V w po€Xpiechu sto tysi€Ucy Saracen€Rw #p€Son€Vcych €T€Vdz€V walki. Id€V dososnowego lasku, aby si€U uzbroi€Z. LXXIX Zbroj€V si€U poganie w sarace€\skie kolczugi, wszyscy prawie w potr€Rjne druciane koszulki, wi€V€T€V na g€Sowie wyborne he€Smy saragoskie, przypasuj€V miecze z wie€\skiejstali. Maj€V bogate tarcze, walenckie w€S€Rcznie i sztandary bia€Se, niebieskie i czerwone. Zostawili mu€Sy i koniuszych, siadaj€V na konie ijad€V w zwartym szeregu. Dzie€\"jest jasny, s€So€\ce pi€Ukne, nie masz zbroi, kt€Rra by si€U nie #l€Xni€Sa. Tysi€Vc tr€Vb gra, i€Tby $by€So pi€Ukniej. Ha€Sas jest wielki: Francuzi us€Syszeli go. Oliwier m€Rwi: €YPanie towarzyszu, bardzo to by€Z mo€Te, jak mniemam, i€T b€Udziemy mieli spraw€U z Saracenami.€] Odpowie Roland: €YAch, da€Sby to B€Rg! Trzeba nam tu !wytrwa€Z dla naszego kr€Rla. Dla swego pana trzeba €Xcierpie€Z wszelk€V niedol€U i znosi€Z wielkie gor€Vco i wielkie zimno,i odda€Z sk€Rr€U, i na€So€Ty€Z "g€Sow€V. Niech ka€Tdy si€U gotuje m€S€Rci€Z dobrze, i€Tby nas nie !poha€\biono w pie€Xni! Ha€\ba dlapogan, prawo dla chrze€Xcijan. Nie ode mnie spodziewajcie si€Uz€Sego przyk€Sadu!€] LXXX Oliwier wst€Vpi€S na wzg€Rrze. Patrzy na prawo w zielon€V dolin€U, widzi nadchodz€Vcych pogan. Wo€Sa Rolanda, swego towarzysza: ,,Od strony "Hiszpanii s€Sysz€U ha€Sas, widz€U tyle b€Syszcz€Vcych pancerzy, tyle l€Xni€Vcych he€Sm€Rw! Przyprawi€V oni naszych Francuz€Rw o wielki niepok€Rj. Wiedzia€S o tym Ganelon, przebieg€Sy zdrajca, kt€Rry wobec cesarza nas naznaczy€S!€] €W €YZamilcz, Oliwierze €W odpowie Roland €W to m€Rj ojczym, nie chc€U s€Sysze€Z ani s€Sowa wi€Ucej!€] LXXXI Oliwier wst€Vpi€S na wzg€Rrze. Widzi szeroko kr€Rlestwo hiszpa€\skie i widzi Saracen€Rw, kt€Rrzy zebrali si€U w wielkiej !liczbie. He€Smy, strojne drogimi !kamieniami i z€Sotem, b€Syszcz€V;tako€T i tarcze, i zbroje szmelcowane, i w€S€Rcznie, i chor€Vgwie wisz€Vce u €Tele€[c€Rw. Zgo€Sa nie mo€Te #policzy€Z pu€Sk€Rw; jest ich tyle, €Te nie mo€Te ich zrachowa€Z. Wielki uczu€S zam€Ut w duszy. €^wawo schodzi ze wzg€Rrza, spieszy do Francuz€Rw, opowiada im wszystko. LXXXII Oliwier m€Rwi: €YWidzia€Sem pogan. Niczyje oko nie widzia€So ich wi€Ucej na ziemi. Jest naprzeciwko nas ze sto tysi€Ucy, z tarcz€V na ramieniu, w he€Smach na g€Sowie, z jasn€V zbroj€V na grzbiecie; i ciemne ich w€S€Rcznie b€Syszcz€V z nastawionym drzewcem. "B€Udziecie mieli bitw€U wi€Uksz€V,ni€T by€Sa kiedy. Panowie Francuzi, niech B€Rg wam doda !si€Sy! Trzymajcie si€U dzielnie, i€Tby nas nie zwyci€U€Tono!€] Francuzi odpowiadaj€V: €YHa€\ba temu, kt€Rry ucieknie! A€T do "€Xmierci €Taden z nas nie chybi!€]LXXXIII Oliwier powiada: €YPoganie s€V bardzo silni; a naszych Francuz€Rw, tak mi si€U zda, jest bardzo sk€Vpo. Rolandzie, towarzyszu m€Rj, zadmij€Te w sw€Rj r€Rg; Karol us€Syszy i wojsko wr€Rci.€] Roland odpowiada: €YChybabym oszala€S!Postrada€Sbym w s€Sodkiej Francji moje imi€U. Wnet zaczn€U wali€Z Durendalem co wlezie. Brzeszczot zakrwawi %si€U po z€Sot€V r€Ukoje€X€Z. Zdrajcy poganie przyszli w ten w€Vw€Rz na swoje nieszcz€U€Xcie. Przysi€Ugam ci, wszyscy !naznaczeni s€V przez €Xmier€Z!€] LXXXIV €YRolandzie, m€Rj towarzyszu, !zadzwo€\ w r€Rg! Karol us€Syszy, zawr€Rci wojsko, wspomo€Te nasze wszystkimi swymi baronami.€] Roland odpowie: €YNie daj B€Rg, aby przeze mnie"ha€\biono m€Rj r€Rd i aby s€Sodka !Francja mia€Sa i€X€Z w pogard€U! book.gb.tmpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk b c D у Їх 2 c €Ф€ c '—"‰1 Š 't c €Л ”0S c  !ч:’  "y;2) €‡ Raczej b€Ud€U wali€S Durendalem co si€S, moim dobrym mieczem, kt€Rry nosz€U przy boku. Ujrzycie brzeszczot jego ca€Sy zakrwawiony. Zdrajcy poganie zebrali si€U na swoje nieszcz€U€Xcie. Przysi€Ugam wam,wszyscy skazani s€V na €Xmier€Z!€] LXXXV €YRolandzie, m€Rj towarzyszu, !zadzwo€\ w r€Rg! Karol us€Syszy, ci€Vgnie teraz przez w€Vwozy. Przysi€Ugam ci, Francuzi wr€Rc€V!€] €W€YNie daj B€Rg €W odpowie Roland €W aby kt o€X m€Rg€S powiedzie€Z kiedy, €Te przez pogan zadzwoni€Sem w r€Rg! Nigdy krewni moi nie us€Sysz€V tego wyrzutu. Kiedy przyjdzie do wielkiej bitwy, "b€Ud€U wali€S tysi€Vc i siedemset razy i ujrzycie stal Durendala we krwi. Francuzi s€V m€U€Tni i b€Ud€V bili dzielnie; ci z Hiszpanii nie ujd€V €Xmierci!€] LXXXVI Oliwier rzecze: €YCzemu mia€Sby ci€U kto€X ha€\bi€Z? Widzia€Sem hiszpa€\skich Saracen€Rw €W "doliny i g€Rry pe€Sne s€V pogan, ihale, i wszystkie r€Rwniny. Wielkie jest wojsko tego obcego nasienia, a szczup€Se jest nasze.€] Roland odpowie: €YTym wi€Uksza moja ochota! Nie daj B€Rg ani anio€Sowie jego, aby z mojej przyczyny Francja mia€Sa straci€Z imi€U! "Wol€U raczej umrze€Z ni€T popa€X€Z w os€Saw€U! Im lepiej b€Udziemy !bili, tym wi€Ucej cesarz b€Udzie nas kocha€S!€] LXXXVII Roland jest m€U€Tny, a Oliwier roztropny; obaj m€U€Towie wspania€Sego . serca. Skoro s€V na koniu i pod broni€V, nigdy ze strachu przed €Xmierci€V nie umkn€V si€U od bitwy. T€Udzy to s€V hrabiowie, a s€Sowa ich s€V harde. Zdrajcy poganie jad€V jak w€Xciekli. Oliwier rzecze: "€YRolandzie, patrz, oni s€V tu€T, ale Karol jest nazbyt daleko! "Nie raczy€Se€X zadzwoni€Z w r€Rg. Gdyby kr€Rl by€S tutaj, nie byliby€Xmy w niebezpiecze€\stwie. Patrz w g€Rr€U ku w€Vwozom Hiszpanii; ujrzysz tam wojsko wielce &€Ta€So€Xliwe: kto dzi€X pe€Sni tyln€V %stra€T, nie b€Udzie jej ju€T pe€Sni€Snigdy!€] Roland odpowie: €YNie m€Rw byle czego! Ha€\ba sercu, kt€Rre stch€Rrzy w piersi! !B€Udziemy si€U trzymali silnie w miejscu. My to b€Udziemy miota€Z ciosy i wydawa€Z bitw€U!€] LXXXVIII Kiedy Roland widzi, ze b€Udzie bitwa, staje si€U pyszniejszy od lwa lub leoparda. Wo€Sa Francuz€Rw i Oliwiera: €YPanie towarzyszu, przyjacielu m€Rj, nie m€Rw ju€T tak! Cesarz, zostawiaj€Vc nam Francuz€Rw, przebra€S tych dwadzie€Xcia tysi€Ucy: wiedzia€S, €Te nie ma w€Xr€Rd nich ani jednego tch€Rrza. Dla swego pana godzi #si€U €Xcierpie€Z wielkie niedole i "znosi€Z wielkie gor€Vca i wielkie zimna, i trzeba postrada€Z krew i cia€So. Uderzaj w€S€Rczni€V, a ja Durendalem, moim dobrym mieczem, kt€Rry "mam od kr€Rla. Je€Xli padn€U, ten, kto go dostanie, b€Udzie m€Rg€S powiedzie€Z: €_To by€S miecz szlachetnego wasala. €`€] LXXXIX Z drugiej strony staje arcybiskup Turpin. Spina konia i wje€Td€Ta na go€Sy pag€Rrek. Wo€Sa Francuz€Rw i upomina ich:€YPanowie barony, Karol zostawi€S nas tutaj; dla naszego kr€Rla trzeba nam m€U€Tnie umrze€Z. Pom€R€Tcie !broni€Z chrze€Xcija€\stwa! Czeka nas bitwa, mo€Tecie by€Z pewni,bo oto w€Sasnymi oczyma widzicie Saracen€Rw. Kajajcie si€U za grzechy, pro€Xcie Boga oprzebaczenie; ja was rozgrzesz€U, aby ocali€Z wasze "dusze. Je€Xli pomrzecie, b€Ud€V z was €Xwi€Ute m€Uczenniki b€Udziecie mieli miejsca na najwy€Tszym pi€Utrze raju.€] Francuzi zsiadaj€V z koni, padaj€V twarz€V na ziemi€U, a€T arcybiskup w imi€U Boga pob€Sogos€Sawi im. Za pokut€U nakazuje im t€Ugo wali€Z. XC Francuzi wstaj€V, zrywaj€V si€U na nogi. S€V pi€Uknie rozgrzeszeni, wolni od grzech€Rw; arcybiskup "pob€Sogos€Sawi€S ich w imi€U Boga.Po czym wsiedli z powrotem nar€Vcze rumaki. Uzbrojeni s€V, jak przysta€So na rycerzy, wszyscy dobrze narz€Vdzeni dobitwy. Hrabia Roland wo€Sa Oliwiera: €YPanie towarzyszu, dobrze m€Rwi€Se€X! Ganelon nas zdradzi€S. Wzi€V€S za zap€Sat€U z€Soto, bogactwa, talary. Oby "cesarz nas pom€Xci€S! Kr€Rl Marsylkupi€S nas targiem; ale towar odbierze tylko mieczem!€] XCI Przez w€Vwozy hiszpa€\skie jedzie Roland ma Wejlantyfie, swym r€Vczym rumaku. Przybra€S#si€U w zbroj€U, kt€Rra go pi€Uknie zdobi. Jedzie m€U€Tny baron, potrz€Vsaj€Vc w€S€Rczni€V. Do nieba obraca ostrze; do €Tele€[ca przymocowa€S proporzec, ca€Skowicie bia€Sy; fr€Udzle bij€V mu o r€Uce. Szlachetne jest jego cia€So, twarz jasna i roze€Xmiana. Po nim jedzie jego towarzysz, co go Francuzi mieni€V swoj€V tarcz€V. Patrzy gro€[nie ku Saracenom; po czym pokornie i€Sagodnie spogl€Vda ku Francuzom i grzecznie odzywasi€U do nich w te s€Sowa: €YPanowie baronowie, poma€Su, krokiem! Ci poganie przychodz€V po swoje m€Ucze€\stwo. Nim przyjdzie wiecz€Rr, we€[miemy pi€Ukny i !bogaty €Sup; nigdy kr€Rl Francji "nie mia€S pi€Ukniejszego.€] Kiedy m€Rwi€S, wojska spotka€Sy si€U. XCII Oliwier rzecze: €YNie czas na gadanie! Nie raczy€Se€X zadzwoni€Z w r€Rg i nie masz Karola. Nie wie ani s€Sowa o niczym waleczny kr€Rl i nie jego to wina, i ci dzielni rycerze te€T nie zas€Su€Tyli na €Tadn€V przygan€U. Ruszajcie zatem na pogan z ca€Sym m€Ustwem! Baronowie, trzymajcie si€U dzielnie w bitwie! B€Sagam was w imi€U Boga, pami€Utajcie bi€Z dobrze, raz za raz! I nie zapominajcie okrzyku wojennego Karola!€] Nate s€Sowa Francuzi wydaj€V okrzyk wojenny. Kto by ich us€Sysza€S, jak krzycz€V: €YMontjoie!€], ten mia€Sby !poj€Ucie o ich pi€Uknym m€Ustwie.Potem jad€V; o Bo€Te, jak€Te dumni! Aby jecha€Z pr€Udzej, !k€Suj€V konie ostrog€V i gotuj€V si€U bi€Z €Wc€R€T mog€V innego pocz€V€Z? I Saracenowie przyjmuj€V ich bez dr€Tenia. Frankowie i poganie ju€T si€U spotkali. XCIII Siostrzan Marsyla €Wzowie si€U Aerot €Wpierwszy jedzie przed wojskiem. Jedzie miotaj€Vc na nas, Francuz€Rw, z€Se s€Sowa: €YZdrajcy Francuzy, dzi€X si€U spotkacie z naszymi! Zdradzi€S was ten, kt€Rry mia€S mie€Z o "was piecz€U. Szalony kr€Rl, kt€Rryzostawi€S was w w€Vwozie! W tym dniu s€Sodka Francja straciswoj€V chwal€U i Karol, €Rw Wielki, straci prawe rami€U swego cia€Sa!€] Kiedy Roland to s€Syszy, Bo€Te, !jakie€T to dla niego cierpienie! Spina ostrog€V konia, wypuszcza go p€Udem, uderza !Aeirota z ca€Sych si€S. Kruszy mutarcz€U, rozdziera pancerz, "otwiera mu pier€X, €Samie ko€Xci, !mia€Td€Ty krzy€Te. Kopi€V swoj€V wyp€Udza mu dusz€U precz z cia€Sa. Wbija €Telazo silnie, wstrz€Vsa cia€Sem, wali go drzewcem martwego z konia i kark €Samie mu na dwoje. Nie omieszka€S wszak€Te rzec mu: €YNie, synu niewolnika, Karol nie jest szalony i nigdy nie lubi€S zdrady! Zostawiaj€Vc nas w w€Vwozie, post€Vpi€S jak m€U€Tny rycerz. Nie straci w tymdniu s€Sodka Francja swej chwa€Sy. Bijcie, Francuzy; pierwszy cios dla nas, prawo jest nasze, a wina tych zdrajc€Rw!€] XCIV By€S tam pewien diuk, na imi€U !ma Falsaron. By€S to brat kr€Rla Marsyla, dzier€Ty€S ziemi€U od Dathana i Abirona. Pod s€So€\cemnie ma gorszego ladaco. Czo€So ma tak szerokie, €Te mi€Udzy oczami mo€Tna by odmierzy€Z dobre p€R€S stopy. Wielce si€U #roz€Tali€S, kiedy ujrza€S €Xmier€Z swego siostrzana. Wydziera si€Uz ci€Tby co ko€\ wyskoczy, wydaje poga€\ski okrzyk wojenny i rzuca Francuzom zniewag€U: €YW tym dniu s€Sodka !Francja strada swoj€V cze€X€Z!€] Oliwier s€Syszy to, p€Sonie gniewem. Spina konia z€Sotymi ostrogami i jak szczery baron gotuje si€U uderzy€Z. Kruszy mu tarcz€U, rozdziera zbroj€U, wbija mu w cia€So p€S€Rtno swegoproporca, drzewcem podnosi go ze strzemion i wali go trupem. Patrzy na ziemi€U, widzi le€T€Vcego zdrajc€U. W€Rwczas powiada dumnie: €YNie dbam o twoje gro€[by, synu niewolnicy! Bijcie, Francuzy, zwyci€U€Tmy ich !pewnie!€] Krzyczy: €YMontjoie!€] €W to zawo€Sanie Karola. XCV Jest tam jeden kr€Rl, na imi€U !ma Korsalis. Przyby€S z Barbarii,z dalekiej ziemi. Krzyczy na innych Saracen€Rw: €YMo€Temy €Sacno wygra€Z t€U bitw€U; Francuz€Rw jest tak ma€So, !mo€Temy gardzi€Z nimi: Karol nie ocali ani jednego! Oto dzie€\, wkt€Rrym trzeba im umrze€Z!€] !Us€Sysza€S to arcybiskup Turpin. Nie ma pod s€So€\cem cz€Sowieka, kt€Rrego by bardziej nienawidzi€S. Spina konia z€Sotymi ostrogami i m€U€Tnie zrywa si€U, aby go ugodzi€Z. Skruszy€S mu tarcz€U, rozpru€S pancerz, wbi€S mu w cia€So swoj€V wielk€V kopi€U; przyciska mocno, potrz€Vsa nim, zdziera z konia i wali go trupem na ziemi€U. Patrzy na ziemi€U, widzi le€T€Vcego zdrajc€U. Nie omieszka pogwarzy€Z z nim troch€U: €YPoganinie, synu niewolnika, ze€Sga€Se€X! Karol, m€Rj pan, zawsze mo€Te nas ocali€Z; nasi Francuzi nie maj€V serca do ucieczki, a waszych kompan€Rw os€Vdzimy tutaj. Powiem wam nowin€U: trzeba wam ponie€X€Z €Xmier€Z. Bijcie, Francuzi! Niech €Taden si€U nie zapomina! Pierwszy cios jest nasz, Bogu za niego chwa€Sa! Krzyczy: €YMontjoie!€], aby zosta€Z panem pola. XCVI Za€X Geryn wali Malprymisa z Brygalu. T€Uga tarcz poganina niewarta mu jest ani szel€Vga. Geryn kruszy jej kryszta€Sowy guz; po€Sowa upada na ziemi€U, rozcina mu pancerz a€T do cia€Sa i wbija mu sw€V t€Ug€V kopi€U w €Tywe mi€Uso. Poganin "wali si€U jak k€Soda; dusz€U jego czart unosi. XCVII A jego towarzysz, Gerier, wali emira. Kruszy mu tarcz€U, rozdziera kolczug€U, wbija mu w trzewia srog€V w€S€Rczni€U; naciska mocno, przeszywa mu €Tele€[cem cia€So i drzewcem €Xci€Vga martwego na ziemi€U. Oliwier powiada: €YDobra nasza bitwa!€] XCVIII Diuk Samson zamierza si€U na almanzora. Kruszy jego tarcz€U,zdobn€V z€Socistymi kwiatami. Ani t€Ugi pancerz go nie ochroni. Przeszy€S mu serce, "w€Vtrob€U i p€Suco i niech p€Saczepo nim, komu wola! Wali go trupem. A€T arcybiskup rzecze: €YDobry cios!€] XCIX I Anzeis wypuszcza konia i gotuje si€U uderzy€Z Turgisa z Tortelozy. Kruszy mu tarcz€U pod z€Soconym guzem, rozdziera od g€Rry do do€Su jego dubeltow€V koszulk€U drucian€V, wbija mu w cia€So €Tele€[ce swej"t€Ugiej kopii. Zatapia j€V, ostrzewychodzi grzbietem; drzewcem€Xci€Vga martwego na ziemi€U. Roland powiada: €YTo cios t€Ugiego rycerza!€] C I Engelier Gasko€\czyk z Bordo spina konia, puszcza cugle i p€Udzi, aby ugodzi€Z Eskremisa z Walterny. Kruszy tarcz€U, kt€Rr€V €Rw mia€S na szyi, rozdziera kolczug€U i dosi€Uga piersi, tu€T pod gard€Sem; obur€Vcz chwyciwszy drzewce,wali go trupem z siod€Sa. Po czym m€Rwi do€\: €YOto€Z wam przysz€So na zgub€U!€] CI I Oton wali poganina Esturganaw tarcz€U, po g€Rrnym brzegu, tak €Te rozdziera pola ze z€Sotai stali; rozdar€S mu po€Sy kolczugi, wbija mu w cia€So ostr€V w€S€Rczni€U i wali go trupem z r€Vczego konia. Po czym powiada: €YSzukajcie, ktoby was ocali€S!€] CII I Beran€Ter uderza w Astramarysa. €aamie mu tarcz€U,rozszczepia kolczug€U i zatapiamu w cia€So kopi€U; po€Xr€Rd tysi€Vca Saracen€Rw wali go trupem. Z dwunastu par€Rw oto ju€T dziesi€Uciu zabitych; zosta€So tylko dw€Rch €Tywych: to Szernubel i hrabia Margarys.CIII Margarys to rycerz bardzo dzielny i pi€Ukny, i silny, i zwinny, i lekki. Spina konia, rusza na Oliwiera. Kruszy mu tarcz€U pod guzem z czystego z€Sota. Po €Tebrach przejecha€S mu kopi€V. B€Rg strze€Te Oliwiera, nie naruszono mu "cia€Sa. Drzewce si€U z€Sama€So, a on nie spad€S z konia. Margarys przebieg€S mimo, bez przeszkody, dmie w r€Rg, aby zwo€Sa€Z swoich. CIV Bitwa jest wspania€Sa; !wszystko zaczyna si€U k€S€Ubi€Z. Hrabia Roland nie oszcz€Udza si€U. Uderza w€S€Rczni€V, p€Rki drzewce ca€Se; po pi€Utnastu #ciosach z€Sama€S j€V i zniszczy€S. Dobywa Durendal, sw€Rj dobry !miecz, ca€Sy nagi. Spina konia i rusza na Szernubla. Kruszy mu he€Sm, w kt€Rrym b€Syszcz€V karbunku€Sy, przecina mu czapk€U wraz ze sk€Rr€V na g€Sowie, przecina mu twarz mi€Udzy oczami, kolczug€U o ma€Sych ogniwach i ca€Se cia€So a€T do kroku. Przez siod€So nabijane z€Sotem miecz dosi€Ugakonia. Przecina mu krzy€T nie macaj€Vc staw€Rw, wali go martwego na €S€Vk€U, na bujn€V traw€U. Po czym m€Rwi: €YSynu niewolnika, zabieg€Se€X drog€U nieszcz€U€Xciu. Mahomet nie przyjdzie ci z pomoc€V. Takie €Xcierwo jak ty nie wygra bitwy!€] CV Hrabia Roland jedzie przez pole. Trzyma Durendal, miecz sw€Rj, kt€Rry dobrze tnie i dobrze siecze. W€Xr€Rd Saracen€Rw czyni srog€V rze€[. Gdyby€Xcie mogli widzie€Z, jak on wali trupa na trupa i jak czerwona krew rozlewa si€U strug€V! Ca€S€V zbroj€U ma zakrwawion€V i krwawe s€V oba ramiona i jego dobry ko€\ od !karku a€T po €Sopatki. I Oliwier nie zosta€S w tyle, i dwunastu !par€Rw, i Francuzi, kt€Rrzy wal€Vco wlezie. Poganie gin€V, inni podaj€V ty€S. Arcybiskup powiada: ,,B€Sogos€Sawione niechb€Udzie nasze baro€\stwo! Montjoie!€] €W krzyczy; to jest krzyk wojenny Karola. CVI I Oliwier jedzie przez ci€Tb€U wojenn€V. Drzewce mu si€U "z€Sama€So, zosta€S tylko u€Somek. Zamierzy€S si€U na poganina Malona. Strzaska€S mu tarcz€U ca€S€V w z€Sociste kwiaty, wysadzi€S mu €Xlepia z g€Sowy i m€Rzg sp€Sywa mu a€T do st€Rp. Po€Xr€Rd innych, kt€Rrzy le€T€V kupami, k€Sadzie go trupem. Potem zabi€S Turgisa i Esturgala. Ale u€Somek p€Uk€S i #rozszczepi€S mu si€U w d€Soni. A€T Roland powiada: €YTowarzyszu, co czynisz? W takiej bitwie !nie zda si€U patyk. Jeno €Telazo jest co€X warte i stal. Gdzie tw€Rj miecz, zwany Hauteclaire? R€Ukoje€X€Z ma #z€Sot€V ga€Sk€U z kryszta€Su.€] €W €YNie mog€Sem go wydoby€Z €W "odpar€S Oliwier €W tyle mia€Sem do roboty!!€] CVII Pan Oliwier wydoby€S sw€Rj dobry miecz, kt€Rrego tak !€T€Vda€S jego towarzysz Roland, ipokazuje mu, jak prawy rycerzsi€U nim pos€Suguje. Uderza poganina, Justyna z €^elaznej Doliny. Przecina mu na p€R€S #ca€S€V g€Sow€U i przecina cia€So i zbroj€U szmelcowan€V, i dobre siod€So zdobne w kamienie i z€Soto, i koniowi jego przecina krzy€T. Wali wszystko przed "sob€V na €S€Vk€U. Roland powiada: !€YJe€Xli cesarz nas kocha, to za takie ciosy!€] Ze wszystkich "stron rozlega si€U: €YMontjoie!€] CVIII Hrabia Geryn dosiada konia Sorela, a Gerier, jego towarzysz, Jelenia. Puszczaj€V !cugle, spinaj€V konie ostrog€V i p€Udz€V ugodzi€Z poganina Tymozela, jeden w tarcz€U, !drugi w zbroj€U. Dwie w€S€Rcznie "€Sami€V si€U w ciele. Rzucaj€V go trupem wznak na rol€U. Kt€Rry z dw€Rch by€S szybszy? Nie s€Sysza€Sem i nie wiem. Za€X arcybiskup zabi€S czarnoksi€U€Tnika Sygnorela, tego, kt€Rry by€S zst€Vpi€S do piekie€S; czarami Jowisz go tamzaprowadzi€S. Turpin powiada: €YTen za nas poni€Rs€S kar€U!€] Roland odpowiada: €YZwyci€U€Tony jest syn niewolnika! Oliwierze, bracie, oto jakie ciosy lubi€U!€] CIX Bitwa wre coraz gor€Utsza. Frankowie i poganie zadaj€V cudowne ciosy. Jeden naciera, drugi si€U broni. Tyle kopij strzaskanych i krwawych! Tyle podartych chor€Vgwi i tyle sztandar€Rw! Tylu dobrych Francuz€Rw strada€So m€Sode €Tycie! Nie ujrz€V ju€T swoich maci ani swoich €Ton, ani ziomk€Rw, kt€Rrzy czekaj€V ich za prze€S€Ucz€V. Karol Wielki p€Sacze nad tym i zawodzi, ale na co si€U zda jego skarga! Nie doczekaj€V si€U od niego pomocy. Ganelon €[le mu si€U przys€Su€Ty€S w dniu, w kt€Rrym poszed€S do Saragossy sprzeda€Zjego wiernych; za to, €Te tak uczyni€S, postrada€S €Tycie i cz€Sonki na s€Vdzie w Akwizgranie, gdzie go skazanona powieszenie, a z nim trzydziestu krewnych, kt€Rrzy #nie spodziewali si€U tej €Xmierci. CX "Bitwa jest wspania€Sa i ci€U€Tka. Roland wali krzepko i Oliwier !tako€T; i arcybiskup wali wi€Ucejni€T tysi€Vc razy, i dwunastu par€Rw te€T nie zostaje w tyle, ani Francuzi, kt€Rrzy bij€V wszyscy naraz. Tysi€Vcami i setkami gin€V poganie. Kto nie ucieknie, nie znajduje ratunku; chce czy nie chce, daje gard€So. Francuzi trac€V tam swoje najlepsze podpory. !Nie ujrz€V ju€T swoich rodzic€Rw ani krewnych, ani wielkiego Karola, kt€Rry ich czeka za prze€S€Ucz€V. We Francji wszczyna si€U osobliwa zawierucha, burza z wichrem i piorunami; deszcz i grad siek€V bez miary. Pioruny wal€V raz poraz, ziemia dr€Ty. Od Saint €WMichel a€T do Saints, od Besancon a€T do Wissant nie masz domu, w kt€Rrym by mur nie p€Uk€S. W samo po€Sudnie straszliwe ciemno€Xci; €Tadnego €Xwiat€Sa, wyj€Vwszy, kiedy niebo rozedrze b€Syskawica. Niepodobna patrze€Z na to bez strachu. Ludzie m€Rwi€V: €YTo s€Vdny dzie€\, koniec €Xwiata nadchodzi!€] Nie wiedz€V ani niem€Rwi€V prawdy €W to wielka €Ta€Soba z powodu €Xmierci Rolanda!! CXI Francuzi bili z szczerego €U! book.gb.tmpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€#“ c А $# G c  %jю. v &X c €Є 'a$Љ c  ( .? j )I/h c€v *Б9с7й serca, krzepko. Poganie gin€Uli t€Sumem, tysi€Vcami. Na sto "tysi€Ucy nie ocala€So ani dw€Rch. Arcybiskup powiada: €YNasi ludzie s€V bardzo waleczni; pods€So€\cem nie ma lepszych. Tak napisane jest w kronikach "Frank€Rw!€] Id€V polem i szukaj€V $swoich; p€Sacz€V z €Talu i lito€Xci nad swymi krewnymi, z samej %g€S€Ubi serca, z wielkiej mi€So€Xci. A€T naprzeciw nich z wielkim swoim wojskiem przybywa kr€Rl Marsyl. CXII Marsyl posuwa si€U dolin€V, z wielkim wojskiem, kt€Rre #zgromadzi€S. Zebra€S i przeliczy€S !dwadzie€Xcia szyk€Rw. B€Syszcz€V he€Smy strojne w kamienie i z€Soto; i tarcze, i misternie szmelcowane zbroje. Siedem tysi€Ucy tr€Vb tr€Vbi do ataku, wielki ha€Sas rozlega si€U w okolicy. Roland powiada: €YOliwierze, towarzyszu, zdrajca Ganelon poprzysi€Vg€S !nasz€V €Xmier€Z. Zdrada nie mo€Tezosta€Z ukryta; cesarz pom€Xci j€V srodze. B€Udziemy mieli bitw€U zaci€Ut€V i tward€V. Nie widziano jeszcze podobnego spotkania. B€Ud€U wali€S moim Durendalem, mieczem moim dobrym, a ty, towarzyszu, b€Udziesz wali€S swoj€V Hauteclaire. Po tylu ziemiach !obnosili€Xmy je! Wygrali€Xmy nimityle bitew! Nie trzeba, aby o !nich €[le m€Rwiono w pie€Xni! '' CXIII Marsyl widzi m€Ucze€\stwo swoich. Ka€Te gra€Z w tr€Vby i rogi, potem jedzie na czele swojej wielkiej armii. Na przedzie jedzie Saracen Abisem; nie ma wi€Ukszego zdrajcy w ca€Sym wojsku. Jest pe€Sen zbrodni i wszelkiego wyst€Upku, nie wierzy w Boga, syna Naj€Xwi€Utszej Panny. Czarny jest jak stopiona smo€Sa, nad wszystko z€Soto Galicji kocha mord i zdrad€U. Nigdy nikt go nie widzia€S, aby "si€U bawi€S lub €Xmia€S. Ale jest bardzo dzielny i bardzo zuchwa€Sy i dlatego mi€Sy jest srogiemu kr€Rlowi Marsylowi. Nosi owego smoka, ko€So kt€Rrego skupia si€U lud sarace€\ski. Arcybiskup nie mo€Te go mi€Sowa€Z; skoro go "ujrzy, ju€T chcia€Sby go ugodzi€Z.Po cichu m€Rwi do samego !siebie: €YTen Saracen zda mi si€U!srogi heretyk! Najlepiej b€Udzie,je€Xli go zabij€U: nigdy nie kocha€Sem tch€Rrz€Rw ani tch€Rrzostwa.€] CXIV Arcybiskup zaczyna bitw€U. Dosiada konia, kt€Rrego wzi€V€S kr€Rlowi Grozalowi, zabiwszy gow Danii. Ko€\ jest dobrze u€So€Tony, r€Vczy; kopyta ma zwinne, nogi p€Saskie, uda kr€Rtkie i zad szeroki, boki !d€Sugie, a krzy€T wynios€Sy, ogon"bia€Sy, a €T€R€St€V grzyw€U, uszy !ma€Se, g€Sow€U p€Sow€V; nie masz bydl€Ucia, kt€Rre by mu by€So r€Rwne w biegu. Arcybiskup spina go ostrogami, i z jak€V "si€S€V! Natar€S na Abisema, nic gonie zatrzyma. Ju€T wali w tarcz€U wysadzan€V kamieniami,ametystami, topazami i p€Son€Vcymi karbunku€Sami; w Wal Metas czart da€S j€V emirowi Galafowi, a emir Abisemowi. Turpin wali, nie oszcz€Udza; skoro uderzy€S (tak mniemam), niewarta jest ni szel€Vga. Przeszywa Saracena na wylot i k€Sadzie go trupem na go€S€V ziemi€U. Francuzi !powiadaj€V: €YOto dzielno€X€Z! W r€Ukach arcybiskupa pastora€S nie przyniesie wstydu.€] CXV Francuzi widz€V, €Te pogan jesttak mnogo; pola pe€Sne ich s€V ze wszystkich stron. Cz€Usto wo€Saj€V Oliwiera i Rolanda i dwunastu par€Rw, i€Tby ich bronili. A€T arcybiskup powiada im swoje: €YPanowie baronowie,nie umy€Xlajcie nic z€Sego. Prosz€U was, przez Boga, nie uciekajcie, i€Tby nikt m€U€Tny "nie ha€\bi€S was w pie€Xni. Raczejpomrzyjmy tu, walcz€Vc. Niebawem, tak nam przyrzeczone, doczekamy si€U ko€\ca; nie po€Tyjemy d€Su€Tej ni€T ten dzie€\. Ale jest jedna rzecz, kt€Rr€V wam ur€Uczam €W €Xwi€Uty raj jest wam szeroko !otwarty, posi€Vdziecie si€U tu€T ko€So Niewini€Vtek.€] Na te s€Sowa we Francuzach tak si€U wzmog€So serce, €Te nie masz ani jednego, kt€Rry by nie krzycza€S: €YMontjoie !€] CXVI By€S tam pewien Saracen z Saragossy (p€R€S miasta nale€Ty do niego), Klimboryn niegodny. On to, przyj€Vwszy przysi€Ug€U hrabiego Ganelona, z przyja€[niuca€Sowa€S go w usta i da€S mu sw€Rj he€Sm i sw€Rj karbunku€S. Poha€\bi (powiada)ziemi€U francusk€V i cesarzowi zedrze jego koron€U. Wsiada na konia, kt€Rrego zw€V Barbamuszem, chybszego ni€[li sok€R€S lub jask€R€Ska. Spina go dobrze, puszcza mu cugle i p€Udzi ugodzi€Z Gasko€\czyka Engeliera. Ani tarcz, ani zbroja nie mog€V go ochroni€Z. Poganin zatapia mu w ciele ostrze swej"w€S€Rczni; naciska, ca€Se €Telazo przechodzi na wskro€X; chwyciwszy obur€Vcz drzewce,wali go na wznak na pole, po czym krzyczy: €YTo nasienie trzeba wygubi€Z! Bijcie, "poganie, aby przerwa€Z ci€Tb€U!€] Francuzi powiadaj€V: €YBo€Te, !co€Te€Xmy za rycerza stracili!€] CXVII Hrabia Roland wo€Sa Oliwiera: €YPanie towarzyszu, oto Engelier zabit, nie mieli€Xmy !m€U€Tniejszego rycerza!€] Hrabia odpowiada: €YNiechaj B€Rg da migo pom€Xci€Z!€] Spina konia szczeroz€Sotymi ostrogami. Nastawia swoj€V Hauteclaire, stal jest zakrwawiona; ca€S€V !si€S€V uderza poganina. Potrz€Vsa kling€V w ranie i Saracen pada; diab€Sy porywaj€V jego dusz€U. Potem zabija diuka Alfaina, ucina g€Sow€U Eskababie i wysadza z siod€Sa siedmiu #Arab€Rw €W ci ju€T nie zdadz€V si€U w bitwie. Roland powiada: €YM€Rjtowarzysz si€U pogniewa€S. Dobry to jest druh przy moim boku. Za takie ciosy Karol mocniej nas ukocha.€] I bardzo g€So€Xno krzyczy: €YBijcie, rycerze!€] CXVIII Z drugiej strony spieszy poganin Waldabron; on to pasowa€S kr€Rla Marsyla na rycerza. Ma on na morzu czterysta statk€Rw; nie masz €Teglarza, kt€Rry by mu nie podlega€S. Zdoby€S Jerozolim€U "zdrad€V, pogwa€Sci€S €Xwi€Vtyni€U Salomona i nad sadzawk€V zabi€S patriarch€U, To on, przyj€Vwszy przysi€Ug€U hrabiego Ganelona, da€S mu sw€Rj miecz i tysi€Vc dukat€Rw. Dosiada konia, kt€Rrego zowi€V Gramimondem, "sok€R€S nie jest tak r€Vczy! Spinago ostrymi ostrogami i p€Udzi, aby natrze€Z na Samsona, pot€U€Tnego diuka. Kruszy mu tarcz€U, psuje pancerz, wbija mu w cia€So proporzec i chwyciwszy obur€Vcz drzewce wysadza go z siod€Sa i k€Sadzie trupem. ,,Bijcie, poganie, zwyci€U€Tymy ich snadnie!€] Francuzi powiadaj€V: €YBo€Te, c€R€T za €Ta€Soba po takim baronie!€] CXIX Kiedy hrabia Roland widzi, €Te Samson pad€S, rozumiecie, i€T przej€U€So go to dotkliw€V #bole€Xci€V. K€Suje konia, p€Udzi co si€S na poganina. Dzier€Ty swegoDurendala, kt€Rry wi€Ucej jest !wart ni€T szczere z€Soto. P€Udzi waleczny rycerz i wali go co si€S po he€Smie, na kt€Rrym kamienie oprawne s€V w z€Soto. Rozcina mu g€Sow€U i pancerz, i tu€S€Rw, i pi€Ukne siod€So wysadzane kamieniami, i koniowi nadcina g€S€Uboko !krzy€Ta; i €Wha, niech, kto chce,gani go albo chwali! €W zabija obu. Poganie m€Rwi€V: €YOkrutny to dla nas cios!€] Roland odpowiada: €YNie mog€U waszychmi€Sowa€Z, pycha idzie za wami i krzywda!€] CXX By€S tam Afrykanin przyby€Sy z Afryki; to Malkinat, syn kr€Rla Malkuda. Zbroja na nim ze szczerego z€Sota, b€Syszczy w s€So€\cu ponad wszystkie inne. Siedzi na koniu, kt€Rrego zowi€VSzalony Skok; nie masz bydl€Ucia, kt€Rre by mu dor€Rwna€So w biegu. Spieszy€S ugodzi€Z Anzeisa w tarcz€U; obcina mu pola lazurowe i czerwone. Przerwa€S mu siatk€U kolczugi, wbija mu w cia€So !kopi€U, €Telazo i drzewce. Hrabiapad€S martwy, czas jego przemin€V€S. Francuzi m€Rwi€V: €YBaronie, jak€Te €Tal nam ciebie!€] CXXI Jedzie polem Turpin arcybiskup. Nie by€So cz€Seka z wygolon€V tonsur€V i €Xpiewaj€Vcego msze, kt€Rry by dokaza€S tylu znamienitych czyn€Rw. Rzecze do poganina: €YNiech B€Rg na ciebie ze€Xle "wszystko nieszcz€U€Xcie! Zabi€Se€Xm€U€Ta, kt€Rrego serce me €Ta€Suje.€] Wypuszcza przed siebie dzielnego rumaka i wali poganina w tarcz€U toleda€\sk€V takim ciosem, €Te k€Sadzie go martwego na zielon€V muraw€U. CXXII Z drugiej strony przybywa poganin, Grandwin, syn !Kapuela, kr€Rla Kapadocji. Siedzina koniu, kt€Rrego nazywa Marmojrem; szybszy to ko€\ ni€Twszelki ptak w powietrzu. Puszcza cugle, spina go ostrog€V i p€Udzi ugodzi€Z Geryna ca€S€V si€S€V. Kruszy mu #z€Socist€V tarcz€U, str€Vca mu j€V ze szyi. Nast€Upnie rozpruwa mu pancerz, zatapia mu w cia€So ca€Sy sw€Rj b€S€Ukitny proporzec i wali go trupem na wysok€V ska€S€U. Zabija jeszcze Geriera, jego towarzysza, i Beran€Tera, i Wita z Antonin, po czym uderza na bogatego diuka, Astorga, kt€Rry trzyma€S lennem Walencj€U i Anwer nad Rodanem. Wali go trupem; poganie si€U ciesz€V. Francuzi m€Rwi€V: €YCo za pom€Rr na naszych!€] CXXIII Hrabia Roland trzyma sw€Rj miecz zakrwawiony. Pos€Sysza€S dobrze, €Te Francuzi trac€V ducha. Tak si€U tym zafrasowa€S, €Te omal mu serce !nie p€Uknie. Rzek€S do poganina: €YNiechaj B€Rg ze€Xle na ciebie wszystkie nieszcz€U€Xcia! Drogo ci sprzedam tego, kt€Rrego€X zabi€S!€] Spina konia. Kt€Rry zwyci€U€Ty? Oto si€U zmagaj€V. CXXIV Grandwin by€S dzielny i waleczny, krzepki €S €Xmia€Sy w boju. Na drodze swojej spotka€Son Rolanda. Nigdy go nie widzia€S; poznaje go wszelako po hardej twarzy, po pi€Uknym ciele, po spojrzeniu i postawie;$zl€Vk€S si€U, nie mo€Te tego ukry€Z. Chce ucieka€Z, ale na pr€R€Tno. Hrabia ugodzi€S go ciosem tak cudownym, €Te przeci€V€S mu ca€Sy he€Sm a€T do przy€Sbicy, przecina mu nos i usta, i z€Uby,i ca€Sy tu€S€Rw, i kolczug€U z "t€Ugiego drutu, i srebrny €S€Uk u z€Soconego siod€Sa, i g€S€Uboko wbija miecz w grzbiet konia. Nie masz lekarstwa, zabi€S ich obu i j€Ukn€Uli wszyscy hiszpa€\scy rycerze. Francuzi powiadaj€V: €YNasz w€Rdz dobrze kropi!€] CXXV Bitwa jest cudowna; staje si€U coraz za€Tartsza. Francuzi wal€V!krzepko i w€Xciekle. Przecinaj€V pi€U€Xci, boki, krzy€Te, przeszywaj€V odzie€T do €Tywego cia€Sa i krew p€Synie jasnym strumieniem po zielonejtrawie. €YFrancjo, Francjo, niech ci€U Mahomet przeklnie! Nad wszystkie ludy lud tw€Rj jest €Xmia€Sy!€] Nie masz Saracena, i€Tby nie krzycza€S: €YMarsyl! Przybywaj, kr€Rlu! Trzeba nam pomocy!€] CXXVI Bitwa jest cudowna i wielka. Francuzi wal€V ciemnymi kopiami. Gdyby€Xcie widzieli tyle cierpie€\, tyle ludzi nie€Tywych, rannych, okrwawionych! Le€T€V kupami, twarz€V ku niebu, twarz€V ku ziemi. Saraceni nie mog€V strzyma€Z d€Su€Tej, po woli czy po niewoli opuszczaj€V pole. Frankowie pilnie goni€V za nimi.CXXVII Hrabia Roland wo€Sa Oliwiera: €YPanie towarzyszu, przyznaj, €Te arcybiskup jest t€Ugi chwat;nie ma lepszego pod s€So€\cem, umie si€U bawi€Z i kopi€V, i !w€S€Rczni€V.€] Hrabia odpowiada: €YZatem spieszmy mu z pomoc€V!€] Na te s€Sowa Frankowie wszczynaj€V na nawo bitw€U. Ci€U€Tkie padaj€V ciosy, bitwa jest sroga. Chrze€Xcijanie s€V w wielkiej potrzebie. Pi€Uknie by€Soby widzie€Z Rolanda i Oliwiera, jakwal€V, jak kosz€V mieczami! Arcybiskup uderza w€S€Rczni€V. Mo€Tna oszacowa€Z liczb€U tych,kt€Rrych zabili; napisane jest (powiada pie€X€\) w kronikach i bullach €W zabili wi€Ucej ni€T cztery tysi€Vce. Przy pierwszych czterech natarciach pi€Uknie dotrzymali placu; pi€Vty zawa€Ty€S im ci€U€Tko. Wygin€Uli wszyscy francuscy rycerze, z wyj€Vtkiem sze€X€Zdziesi€Uciu, "kt€Rrych B€Rg oszcz€Udzi€S. Zanim zgin€V, drogo sprzedadz€V €Tycie. CXXVIII Hrabia Roland widzi wielk€V rze€[ swoich. Wo€Sa Oliwiera, swego towarzysza: €YMi€Sy panie, drogi towarzyszu, na Boga, co o tym rozumiesz? Widzisz tylu junak€Rw le€T€Vcychna ziemi! Mamy wielk€V !przyczyn€U p€Saka€Z nad s€Sodk€V !Francj€V, nad pi€Ukn€V ojczyzn€V!Jak€Te pusta b€Udzie, stradawszy takich baron€Rw! Ach, kr€Rlu, przyjacielu, czemu€T ci€U tu nie ma? Oliwierze, bracie, co my poczniemy? Jak zdo€Samy mu przes€Sa€Z nowiny?€] Oliwier powiada: €YJak? Nie wiem. Mogliby o tym m€Rwi€Z ku naszej!ha€\bie, wol€U raczej umrze€Z!€] CXXIX Roland powiada: €YZatr€Vbi€U w r€Rg. Karol us€Syszy, przebywa "teraz prze€S€Ucz. Przysi€Ugam ci, wr€Rc€V Francuzi!€] Oliwier powiada: : €YTo by€Sby dla wszystkich twoich krewnych wielki wstyd i ha€\ba i ten !despekt ci€V€Ty€Sby na nich ca€Se#€Tycie. Kiedy ci€U prosi€Sem, aby€X%to zrobi€S, nie chcia€Se€X. Zr€Rb€Te teraz; nie zrobisz tego z mojej rady. Tr€Vbi€Z w r€Rg to by nie !by€S czyn m€U€Tnego rycerza! Ale jak twoje r€Uce s€V zakrwawione!€] Hrabia odpowiada: €YWali€Sem nimi t€Ugo!€] CXXX Roland powiada: €YSroga jest dla!nas ta bitwa. Zatr€Vbi€U w r€Rg; nasz Karol us€Syszy.€] Oliwier powiada: €YNie by€Sby to czyn godny rycerza! Kiedym ci m€Rwi€S, aby€X to uczyni€S, nie #chcia€Se€X, druhu. Gdyby kr€Rl by€Sz nami, nie byliby€Xmy nic "ucierpieli. Ci, co tu le€T€V, nie zas€Suguj€V na €Tadn€V nagan€U. #Na t€U moj€V brod€U, je€Xli ujrz€U jeszcze Od€U, moj€V s€Sodk€V siostr€U, nie b€Udziesz nigdy spa€S w jej ramionach!€] CXXXI Roland powiada: €YSk€Vd€Te przeciw mnie taki gniew? €]Oliwier odpowie: €YTowarzyszu, to twoja wina, bo dzielno€X€Z roztropna a szale€\stwo to s€V dwie r€R€Tne rzeczy, a miara warta jest "wi€Ucej ni€T zarozumienie. Je€Xli nasi Francuzi pomarli, to przez#twoj€V p€Socho€X€Z! Nigdy ju€T nie b€Udziemy s€Su€Tyli Karolowi. Gdyby€X by€S mnie us€Sucha€S, nasz pan by€Sby powr€Rci€S; byliby€Xmy t€U bitw€U wygrali; kr€Rla Marsyla byliby€Xmy ubili lub wzi€Uli €Tywcem. Na nasz€V !zgub€U ogl€Vdali€Xmy, Rolandzie, !twoj€V dzielno€X€Z. Karol Wielki !€Wnigdy nie b€Udzie ju€T takiego !cz€Sowieka a€T do dnia s€Vdu! €W nie b€Udzie ju€T . mia€S z nas pomocy. Ty zginiesz i Francja #ucierpi st€Vd ha€\b€U. Dzi€X bierzekoniec nasze wierne druhostwo €Wnim przyjdzie !wiecz€Rr, rozstaniemy si€U; i to b€Udzie ci€U€Tkie!€] CXXXII !S€Syszy ich arcybiskup, jak si€U wadz€V. Spina konia szczeroz€Sotymi ostrogami, p€Udzi ku nim i €Saje ich obu: €YPanie Rolandzie i ty, panie Oliwierze, b€Sagam was na %Boga, nie k€S€R€Zcie si€U! Tr€Vbi€Z w!r€Rg, ha, to ju€T was nie ocali. Mimo to zatr€Vbcie, tak b€Udzie!lepiej. Przyjdzie kr€Rl, b€Udzie "m€Rg€S nas pom€Xci€Z; nie trzeba, !aby ci z Hiszpanii wr€Rcili radzi do domu. Nasi Francuzi zsi€Vd€V tutaj z konia, znajd€V nas zabitych lub okaleczonych: !w€So€T€V nas do trumien, unios€V nas na jucznych bydl€Utach i $b€Ud€V nas op€Sakiwali, pe€Sni b€Rlui lito€Xci. Pogrzebi€V nas w kruchtach ko€Xcielnych, nie zjedz€V nas wilki, wieprze i psy.€] Roland rzecze: €YPanie, dobrze powiedzia€Se€X!€] CXXXIII Roland przytkn€V€S r€Rg do ust. Obejmuje go dobrze ustami, dmie we€\ ile tchu. Wysokie s€V g€Rry i daleki g€Sos rogu €W na trzydzie€Xci dobrych mil s€Sycha€Z go w oddali. Karol s€Syszy i s€Sysz€V wszystkie szyki jego wojska. Karol m€Rwi: "€YNasi ludzie wydaj€V bitw€U!€] A Ganelon sprzeciwia mu si€U: €YGdyby to rzek€S kto inny, ujrzano by w tym, wier€U, wielkie €Sgarstwo.€] CXXXIV Hrabia Roland z wielkim wysi€Skiem, z wielk€V m€Uk€V, bardzo bole€Xnie dzwoni w sw€Rjr€Rg. Z ust jego tryska jasna !krew. Skro€\ mu p€Uka. G€Sos rogurozlega si€U w oddali. Karol s€Syszy go przebywaj€Vc $prze€S€Ucz. Ksi€V€T€U Naim s€Sucha, Frankowie s€Suchaj€V. Kr€Rl powiada: €YTo r€Rg Rolandowy! Nie dzwoni€Sby we€\, gdyby nie wydawa€S bitwy!€] Ganelon odpowie: €YNie ma bitwy! Stary !jeste€X, g€Sowa twoja jest bia€Sai oszedzia€Sa, przez takie s€Sowa podobny jeste€X do dziecka. Znasz dobrze pych€U !Rolanda; to cud, €Te B€Rg j€V tak"d€Sugo cierpi. Czy€T nie powa€Ty€Ssi€U wzi€V€Z Noples bez twego rozkazu? Saraceni uczynili wypad i potykali si€U z Rolandem, twym dobrym wasalem; pozabija€S ich ostrzemswego miecza; aby zatrze€Z #€Xlady, zala€S zakrwawione €S€Vki izatopi€S je wod€V. Dla jednego zaj€Vca on got€Rw ca€Sy dzie€\ tr€Vbi€Z w r€Rg. To musi by€Z !jaka€X igraszka, kt€Rr€V zabawia #si€U ze swymi lud€[mi. Kt€R€T by, uBoga, odwa€Ty€S si€U wyda€Z mu bitw€U? Jed€[€Te, kr€Rlu! Czego si€U zatrzymujesz? Ziemia nasza jest jeszcze daleko przed nami.€] CXXXV Hrabia Roland ma zakrwawione!usta. Skro€\ mu p€Uk€Sa. Dzwoni w!r€Rg bole€Xnie, z l€Ukiem. Karol #s€Syszy i Francuzi s€Sysz€V. Kr€Rl powiada: €YTen r€Rg ma d€Sugi !dech.€] Ksi€V€T€U Naim odrzecze: !€YTo dlatego, €Te dzielny rycerz we€\ dmie. Wydaje bitw€U, jestem tego pewien. Ten sam, !kt€Rry go zdradzi€S, namawia ci€Uteraz, aby€X chybi€S swej powinno€Xci. Uzbr€Rj si€U, krzyknij sw€Rj okrzyk wojenny i wspom€R€T sw€V dru€Tyn€U. S€Syszysz wyra€[nie €Wto Roland jest w rozpaczy!€] CXXXVI Cesarz ka€Te tr€Vbi€Z w rogi. Francuzi zsiadaj€V z koni i !zbroj€V si€U w pancerze, he€Smy imiecze zdobne z€Sotem. Maj€V tarcze pi€Uknie rze€[bione i zczerego €U! book.gb.tmpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk+ОT ,N ~ c€d -Ь' cЧ .ѓš=* /$L c€g 0й. cЪ 1ј8t-2l;=(€G!kopie wielkie i silne, i proporcebia€Se, czerwone i niebieskie. Wszyscy baronowie w ca€Sym wojsku dosiadaj€V rumak€Rw bojowych. Spinaj€V je ostrog€V przez ca€Sy czas, gdy jad€V przez w€Vwozy. Nie . masz !takiego, kt€Rry by nie rzek€S do kompana: €YJe€Xli zdybiemy Rolanda jeszcze przy €Tyciu, !b€Udziemy z nim r€Vbali t€Ugo!€] Na co tu s€Sowa? Zbytnio zwlekali. CXXXVII Dzie€\ si€U pochyla, zach€Rd #b€Syszczy. Zbroje l€Xni€V si€U pod s€So€\ce. B€Syszcz€V zbroje i he€Smy, i tarcze malowane w kwiaty, i kopie, i z€Socone chor€Vgwie. Cesarz jedzie pe€Sen z€So€Xci i Francuzi stroskani i gniewni. Nie masz jednego, kt€Rry by nie p€Saka€S bole€Xnie; wszystkich przejmujel€Uk o Rolanda. Kr€Rl kaza€S pochwyci€Z hrabiego Ganelona; odda€S go swoim dworskim kucharzom. Wo€Sa Bezgona, ichnaczelnika: €YStrze€T mi go pilnie, tak jak si€U powinno strzec takiego zdrajc€U; wyda€S m€Rj dom przez zdrad€U.€] Bezgon wzi€V€S go pod stra€T i postawi€S przy nim stu kucht€Rwlepszych i gorszych. Wydzieraj€V mu w€Sosy z brody iw€Vs€Rw, bij€V go co wlezie pi€U€Xci€V, bij€V go polanami i kijami i k€Sad€V mu na szyj€U €Sa€\cuch jak nied€[wiedziowi. Na poha€\bienie wsadzaj€V go na juczne zwierz€U. Tak go pilnuj€V a€T do dnia, w kt€Rrym go oddadz€V Karolowi. CXXXVIII Wysokie s€V g€Rry i mroczne, i "wielkie, g€S€Ubokie doliny, rw€Vcestrumienie, W tyle, w przedzietr€Vby dzwoni€V; wszystkie wraz odpowiadaj€V rogowi. Cesarz jedzie zgniewany i Francuzi zgniewani i strapieni. Nie . masz jednego, kt€Rry by nie p€Saka€S i nie zawodzi€S. Prosz€V Boga, aby chroni€S Rolanda, a€T wszyscy oni nie przyb€Ud€V na pole bitwy; w€Rwczas razem z nim b€Ud€V #bili. Na co mod€Sy? Nie zda€Sy si€U&na nic. Zap€R€[nili si€U, nie zd€V€T€Vju€T na czas. CXXXIX Pe€Sen gniewu jedzie cesarz Karol. Na pancerzu rozk€Sada si€U jego siwa broda. Wszyscy baronowie z ca€Sej Francji bod€V konie ostrogami. Nie masz takiego, kt€Rry by nie biada€S, €Te nie jest z wodzem Rolandem, kiedy €Rw walczy z hiszpa€\skimi Saracenami. Jest w takiej udr€Uce, €Te pewnie tego nie prze€Tyje. Bo€Te, co zabaronowie, tych #sze€X€Zdziesi€Uciu, kt€Rrzy zostali"si€U przy nim! Nigdy €Taden kr€Rl ani w€Rdz nie mia€S t€U€Tszych. CXL Roland patrzy na g€Rry, na pola. Tylu Francuz€Rw widzi le€T€Vcych bez €Tycia, zap€Saka€S nad nimi szlachetny rycerz; €YPanowie baronowie, niech B€Rg wam uczyni zmi€Sowanie! Niech wpu€Xci dusze was wszystkich do raju! Niech je po€So€Ty mi€Udzy swoje €Xwi€Ute kwiaty! Nigdy nie widzia€Sem lepszych od was wasal€Rw. Tak d€Sugo€Xciebez wytchnienia pe€Snili przy !mnie s€Su€Tb€U, zdobyli€Xcie dla Karola tak wielkie kraje! Cesarz was €Tywi€S na swoje nieszcz€U€Xcie. Ziemio francuska, jeste€X lubym krajem €Ww tym dniu najgorsza kl€Uska okry€Sa ci€U €Ta€Sob€V! Barony francuskie, widz€U oto, jak giniecie dla mnie, i nie mog€U was obroni€Z ani ocali€Z; niech B€Rg was wspiera, on, co nigdy nie sk€Sama€S. Oliwierze, "bracie, nie mog€U ci€U opu€Xci€Z. !Umr€U z bole€Xci, je€Xli mnie co insze nie zabije. Towarzyszu, we€[my si€U do bicia dalej!€] CXLI !Hrabia Roland wr€Rci€S do bitwy. Ma w d€Soni Durendala; bije jak !t€Ugi rycerz. Poci€V€S na sztuki Faldryna z Puj i dwudziestu czterech innych, nie lada jakich. Nigdy cz€Sowiek €Taden tak gor€Vco nie pragn€V€S si€U pom€Xci€Z. Jak jele€\ umyka przed psami, tak umykaj€V przed Rolandem poganie. Arcybiskup powiada: €YOto mi robota! Tak powinien si€U spisywa€Z rycerz, kt€Rry nosi dobr€V bro€\ i siedzi na dobrym koniu; inaczej niewart ani szel€Vga; niech raczej zostaniemnichem w klasztorze i niech co dzie€\ si€U modli za nasze grzechy!€] Roland odpowiada: €YBijcie, nie oszcz€Udzajcie ich!€] Na to s€Sowo Frankowie zaczynaj€V na nowo. Ale chrze€Xcijanie ucierpieli tam wielce. CXLII Kiedy wiadomo, €Te nie b€Udzie $si€U bra€So je€\c€Rw, ludzie broni€Vsi€U silnie w takiej bitwie. Dlatego to Frankowie waleczni s€V jak lwy. Oto spieszy przeciw nim, jak szczery baron, Marsyl. Siedzi na koniu, kt€Rrego zwie Ganionem. Spina go ostrog€V i ma ugodzi€Z Bewona: by€S to pan Dy€Tonu i Bon. €aamie jego tarcz€U, przecina kolczug€U i nie czyni€Vc mu innej krzywdy waligo trupem. Potem zabija Iwonai Iwuara; z nimi Gerarda z Rusylonu. Hrabia Roland jest niedaleko; m€Rwi do poganina: !€YNiech ci€U B€Rg przeklnie! Tak niegodziwie wybi€Se€X mi towarzysz€Rw. Zap€Sacisz mi, nim si€U rozstaniemy, i poznaszimi€U mego miecza!€] Jak szczery baron zamierza na niego; przecina mu praw€V pi€U€X€Z. Potem bierze g€Sow€U Jurfalowi P€Sowemu; by€S to syn !kr€Rla Marsyla. Poganie krzycz€V:€YPomagaj, Mahomecie! Wy, b ogi nasze, pom€Xcijcie nas na "Karolu! Na t€U ziemi€U przys€Sa€S nam takich okrutnik€Rw, €Te #cho€Zby mieli pa€X€Z, nie ust€Vpi€Vpola!€] Jeden rzecze do drugiego: €YZatem uciekajmy!€] I sto tysi€Ucy ich ucieka; wo€Saj ich, kto zechce, nie wr€Rc€V! CXLIII #Na co si€U zda ich kl€Uska? Je€Xli !Marsyl uciek€S, zosta€S wuj jego,Marganis, kt€Rry dzier€Ty #Kartagin€U i Etiopi€U, przekl€Ut€V ziemi€U; ma w swoim kr€Rlestwie czarne plemi€U ludzi. Nosy maj€V wielkie, uszy szerokie; jest ich#razem wi€Ucej ni€T pi€U€Zdziesi€Vt tysi€Ucy. Wypuszczaj€V konie €Xmia€So, w€Xciekle, po czym wydaj€V okrzyk wojenny pogan.Za czym Roland powiada: €YTutaj zniesiemy . m€Ucze€\stwo; wiem to dobrze, #€Te nied€Sugo mamy ju€T €Ty€Z. Ale ha€\ba temu, kt€Rry wprz€Rd nie sprzeda si€U drogo! Bijcie, panowie, hartownymi mieczami!i walczcie o wasz€V €Xmier€Z i o wasze €Tycie, i€Tby s€Sodka Francja nie dozna€Sa przez nas ha€\by! Kiedy na to pole przyb€Udzie Karol, m€Rj pan, kiedy ujrzy, jak€V sprawiedliwo€X€Z wymierzyli€Xmy Saracenom, a za ka€Tdego z naszych znajdzie ich pi€Utnastu zabitych, pewnie nas pob€Sogos€Sawi!€] CXLIV Kiedy Roland widzi przekl€Ute plemi€U, czarniejsze od inkaustu i nie maj€Vce nic !bia€Sego pr€Rcz z€Ub€Rw, powiada:€YWiem teraz prawd€U €Wto, €Te dzi€X pomrzemy. Bijcie, Francuzi, bo ja zaczynam na !nowo!€] Oliwier rzek€S: €YHa€\ba niech b€Udzie najopieszalszemu!€] Na te s€Sowa Francuzi run€Uli w ich kup€U. CXLV Kiedy poganie widz€V, €Te Francuz€Rw jest ma€So, rosn€V w !pych€U i krzepi€V si€U na duchu. Powiadaj€V jeden do drugiego: €YZ€Sa musi by€Z sprawa cesarza!€] Marganis dosiada srokatego konia; spina go silnie z€Sotymi ostrogami, uderza Oliwiera z ty€Su w plecy;w€S€Rcznia przeszywa pier€X i wychodzi drug€V stron€V. Po "czym m€Rwi: €YOto dosta€Se€X t€Ugicios! Karol, kr€Rl Wielki, zostawi€S ci€U w w€Vwozie na twoj€V zgub€U. Je€Teli nam !wyrz€Vdzi€S szkod€U, nie ma si€U czym chwali€Z; bodaj na tobie jednym dobrze pom€Xci€Sem naszych!€] CXLVI Oliwier czuje, €Te jest ugodzony na €Xmier€Z. Trzyma Hauteclaire, sw€Rj miecz z b€S€Ukitnej stali; uderza Marganisa w spiczasty he€Sm, ca€Sy z€Socony. Zrywa ze€\ ozdoby i kryszta€Sy, rozcina mug€Sow€U a€T po z€Uby. Obraca brzeszczot w ranie i wali go trupem. Powiada nast€Upnie: €YPrzekl€Uty b€Vd€[, poganinie! Nie powiadam, €Te Karol nic niestraci€S; ale przynajmniej nie b€Udziesz w kr€Rlestwie swoim chwali€S si€U przed €Tadn€V kobiet€V ani dam€V, €Te mi $wzi€V€Se€X bodaj szel€Vga ani €Te€X zrobi€S jak€V€X krzywd€U b€Vd€[ mnie, b€Vd€[ komukolwiek w €Xwiecie!€] Po czym wo€Sa Rolanda, aby go wspom€Rg€S. CXLVII Oliwier czuje, €Te jest zraniony€Xmiertelnie. Nie mo€Te si€U nasyci€Z pomst€V. W najg€Ustszej ci€Tbie wali jak szczery baron. R€Vbie na sztuki kopie i tarcze,!nogi i r€Uce, siod€Sa i krzy€Te. Kto by go widzia€S, jak on €Zwiartuje pogan, jak wali trupa na trupa, ten zapami€Uta€Sby dzielnego rycerza. Nie zapomina okrzykuKarola: €YMontjoie !€] Krzyczy g€So€Xno i d€[wi€Ucznie. Wo€Sa Rolanda, swego para i druha: €YCny towarzyszu, przyb€Vd€[ tudo mnie, przyb€Vd€[ blisko; z !wielk€V m€V bole€Xci€V przyjdzie nam si€U rozsta€Z dzisiaj!€] CXLVIII Roland patrzy Oliwierowi w twarz; widzi go zmienionym, zgaszonym, bladym, bez krwi. Krew jego jasna sp€Sywa mu po !ciele; sople padaj€V na ziemi€U. €YBo€Te €W powiada hrabia €Wnie wiem ju€T, co robi€Z! Cny towarzyszu, jak€Te mi €Tal twego m€Ustwa! Nigdy nie znajd€U r€Rwnego tobie. Ach, s€Sodka Francjo, zostaniesz ty dzi€X sierot€V po dobrych wasalach, upokorzona i uboga! #Cesarz poni€Rs€S wielk€V szkod€U.€]To rzek€Sszy mdleje na koniu. CXLIX Oto Roland zemdlony na koniu,!a Oliwier zraniony €Xmiertelnie. Tyle krwi straci€S, €Te oczy mu %si€U zamgli€Sy; nie widzi ju€T do€X€Zjasno, aby pozna€Z z daleka czy z bliska cz€Sowieka. Kiedy zbli€Ty€S si€U do swego towarzysza, ci€V€S go w he€Sm zdobny z€Sotem i klejnotami, $przeci€V€S ca€Sy a€T do przy€Sbicy; ale nie dosi€Ugn€V€S g€Sowy. Na ten cios Roland popatrzy€S na€\ !i pyta €Sagodnie, z mi€So€Xci€V: €YCny towarzyszu, czy ty to robisz umy€Xlnie? To ja, Roland,kt€Rry ci€U tak kocha! Wszak nie przys€Sa€Se€X mi zgo€Sa wyzwania!€] Oliwier rzecze: "€YTeraz s€Sysz€U tw€Rj g€Sos. Nie !widz€U ci€U; niechaj B€Rg zechce ci€U widzie€Z! Ugodzi€Sem ci€U, przebacz mi!€] Roland odpowiada: €YNie zrobi€Se€X mi nic z€Sego. Przebaczam ci tutaj i w obliczu Boga.€] Na te s€Sowa"pochylili si€U ku sobie. I tak, w #wielkiej mi€So€Xci, rozstali si€U. CL Oliwier czuje, €Te €Xmier€Z go oblega. Oczy ko€Suj€V mu w !g€Sowie, traci s€Such i do reszty wzrok. Zsiada z konia, k€Sadzie si€U na ziemi. Wielkim g€Sosem wyznaje swoje winy; z r€Ukami z€So€Tonymi i wzniesionymi do nieba prosi Boga, aby mu da€S "raj i aby b€Sogos€Sawi€S Karola i s€Sodk€V Francj€U, i ponad wszystkich innych Rolanda, dobrego towarzysza. Serce mu s€Sabnie, he€Sm spada, ca€Se cia€So €Xciele si€U na ziemi. !Hrabia umar€S, d€Su€Tej ju€T nie wy€Ty€S; waleczny Roland p€Sacze!i j€Uczy po nim. Nie us€Syszycie na ziemi bole€Xniejszej skargi! CLI Roland widzi, €Te jego druh pomar€S i €Te le€Ty twarz€V ku ziemi. Bardzo €Sagodnie powiadamu na po€Tegnanie: €YTowarzyszu, €Tal mi twej dzielno€Xci! Byli€Xmy razem i lata, i dnie; nigdy nie wyrz€Vdzi€Se€X mi nic z€Sego i nigdy ja tobie. Kiedy€X ty oto nie€Tywy, i mnie obmierz€So !€Tycie!€] Na te s€Sowa margrabia omdlewa na koniu, kt€Rry si€U zwie Wejlantyf. Strzemiona szczeroz€Sote trzymaj€V go prosto ma siodle; nie . mo€Te $spa€X€Z, chocia€T si€U przechyli€S. CLII Nim Roland si€U ockn€V€S, nim przyszed€S do siebie i zbudzi€S si€U z omdlenia, zdarzy€Sa mu si€U wielka szkoda €W Francuzi pomarli, wszystkich straci€S pr€Rcz arcybiskupa i Gotiera z Hum. Gotier zjecha€S z g€Rr; !przeciw tym z Hiszpanii bi€S si€Um€U€Tnie. Ludzie jego padli, poganie zwyci€U€Tyli ich. Rad nierad ucieka w doliny, wzywaRolanda, aby go wspom€Rg€S: €YHa, luty hrabio, dzielny rycerzu, gdzie jeste€X? Nigdym $nie zazna€S l€Uku, p€Rki ty by€Se€X przy mnie. To ja, Gotier, ten, kt€Rry zdoby€S Malgut; ja, siostrzan starego, s€Udziwego Drona. Za moj€V dzielno€X€Z "umi€Sowa€Se€X mnie w€Xr€Rd swoich ludzi. Kopia moja strzaskana i tarcza przebita, i m€Rj pancerzpodarty i popruty. Umr€U, ale drogo si€U sprzeda€Sem!€] Te ostatnie s€Sowa Roland "us€Sysza€S. Spina konia ostrog€V ipr€Vc naprz€Rd spieszy ku niemu. CLIII Roland pe€Sen jest bole€Xci i gniewu. W najwi€Ukszej ci€Tbie zaczyna bi€Z. Sam k€Sadzie trupem dwudziestu Hiszpan€Rw,Gotier sze€Xciu, arcybiskup pi€Uciu. Poganie m€Rwi€V: €YHa, okrutnicy! Baczcie, panowie, aby nie uszli €Tywcem. Zdrajca,kto ich nie napadnie, a "tch€Rrz, kto im pozwoli uj€X€Z!€] W€Rwczas zacz€U€Sy si€U zn€Rw wycia i krzyki. Ze wszystkich stron wracaj€V do natarcia. CLIV Hrabia Roland jest szlachetny rycerz, Gotier z Hum dzielny wojownik, arcybiskup bywa€Sy cz€Sowiek. €^aden nie chce zosta€Z w tyle. W najwi€Ukszej ci€Tbie wal€V pogan. Tysi€Vc Saracen€Rw zsiada na ziemi€U; na koniu jest ich czterdzie€Xci !tysi€Ucy. Patrzcie na nich €Wnie €Xmiej€V si€U zbli€Ty€Z! Z dala rzucaj€V na nich lance i w€S€Rcznie, pociski i groty, i strza€Sy, i dzidy. Od pierwszychcios€Rw zabili Gotiera. Turpinowi rejmskiemu przebili tarcz€U, skruszyli he€Sm i uderzyli go w g€Sow€U; rozpruli mu kolczug€U, przebili cia€So czterema w€S€Rczniami. Ubili pod nim konia. Wielka to €Ta€So€X€Z patrze€Z, jak arcybiskup pada. CLV Kiedy Turpin rejmski czuje, €Te spada z konia z cia€Sem przeszytym czterema w€S€Rczniami, szybko si€U prostuje, dzielny rycerz! Szukaspojrzeniem Rolanda, biegnie do niego i powiada tylko jednos€Sowo: €YNie jestem "zwyci€U€Tony! Rycerz, p€Rki €Tyje,nie poddaje si€U!€] Dobywa swego Almasa, miecza z "b€S€Ukitnej stali, w najg€Ustszej !ci€Tbie zadaje tysi€Vc i wi€Ucej cios€Rw. Niebawem Karol uzna, €Te nie oszcz€Udza€S nikogo, bo znajdzie doko€Sa niego czterystu Saracen€Rw, jednych zranionych, innych przeszytych na wylot, innych z uci€Ut€V g€Sow€V. Tak powiada kronika; tak podaje ten, co by€S przytomny bitwie €W szlachetny Idzi, dla kt€Rrego !B€Rg uczyni€S cudy, zapisa€S to wksi€Ugach w lao€\skim klasztorze. Kto nie wie tego wszystkiego, nie rozumie tej historii. CLVI Hrabia Roland walczy !szlachetnie, ale cia€So jego jestmokre od potu i rozpalone; w g€Sowie czuje wielkie cierpienie €W od tego d€Ucia w r€Rg skro€\ mu p€Uk€Sa. Ale chce wiedzie€Z, czy Karol przyb€Udzie. Bierze r€Rg, dmie w niego, ale s€Sabo. Cesarz zatrzymuje si€U, s€Sucha:€YPanowie, rzecze, biada nam! Roland, m€Rj siostrzan, opuszcza nas w tej dobie. Po d€[wi€Uku jego rogu rozumiem, "€Te mu ju€T nied€Sugo €Tycia. Kto chce go zast€Vpi€Z, niech przynagli konia! Grajcie w !tr€Vby, ile ich jest w wojsku!€] Sze€X€Zdziesi€Vt tysi€Ucy tr€Vb gra, i tak g€So€Xno, €Te odbrzmiewaj€V g€Rry, odpowiadaj€V doliny. Poganie s€Sysz€V, zgo€Sa im nie do €Xmiechu. Jeden rzecze do drugiego: ,,Rych€So b€Udziemy mieli Karola na karku!€] CLVII Poganie m€Rwi€V: €YCesarz wraca;!s€Syszycie, to tr€Vby Francuz€Rw.Je€Xli Karol przyb€Udzie, przyjdzie na nas czarna godzina. Je€Xli Roland wy€Tyje, wojna zacznie si€U na nowo; Hiszpania, nasza ziemia, !stracona!€] Zbiera si€U czterystumaj€Vcych he€Smy na g€Sowie, z tych, co uchodz€V za najlepszych w bitwie. Wydaj€V Rolandowi walk€U zaci€Ut€V i ostr€V. Hrabia, jak na jednego, ma dosy€Z roboty. CLVIII Kiedy widzi, €Te nadci€Vgaj€V, hrabia Roland staje si€U mocniejszy, wynio€Xlejszy, "gor€Utszy. P€Rki b€Udzie €Tyw, nie ust€Vpi im kroku. Dosiada konia,kt€Rrego zowie Wejlantyf. Spinago szczeroz€Sotymi ostrogami, w najwi€Ukszej ci€Tbie przypieraich wszystkich. Z nim arcybiskup Turpin. Poganie "m€Rwi€V do siebie: €YPrzyjaciele, uchod€[my! S€Syszeli€Xmy tr€Vby Francuz€Rw! Karol wraca, pot€U€Tny kr€Rl!€] CLIX Hrabia Roland nigdy nie kocha€Stch€Rrza ani pysza€Ska, ani !z€So€Xliwca, ani rycerza, kt€Rry by nie by€S dzielnym wojownikiem. Wo€Sa arcybiskupa Turpina: €YPanie, ty jeste€X pieszo, a ja na koniu. Dla twej mi€So€Xci dotrzymam tu pola. Razem €Xcierpimy z€Se i dobre; nie opuszcz€U ci€U dla €Tadnego €Tywego cz€Sowieka. Oddamy poganom wet za wet. Durendal to najlepszy m€Rwca!€] Arcybiskup powiada: €YHa€\ba temu, kto dobrze nie bije! Karol wraca, pom€Xci nas!€] CLX Poganie m€Rwi€V: €YW z€Sej godzinie€Xmy si€U porodzili! Co za bolesny dzie€\ dla nas! Stracili€Xmy naszych pan€Rw i naszych par€Rw. Karol wraca, pan m€U€Tny, ze swoim wielkim wojskiem. S€Syszymy, jak graj€V dono€Xnie tr€Vby Francuz€Rw. G€So€Xno si€U rozlega ich zawo€Sanie: €_Montjoie!€` Hrabia Roland jest rycerz tak m€U€Tny, €Te €Taden cz€Sowiek z krwi i cia€Sa nie zwyci€U€Ty go nigdy. Wypu€X€Zmy na niego strza€Sy, a potem zostawmy mu pole.€] I wypu€Xcili na niego grot€Rw i "pocisk€Rw bez liku, i w€S€Rcznie, i dzidy, i pierzaste strza€Sy. Z€Samali i przedziurawili mu tarcz€U, strzaskali i rozpruli $kolczug€U; ale cia€Sa nie dosi€Ugli.Zranili wszak€Te konia jego trzydziestu ranami; pod hrabi€Vubili go na €Xmier€Z. Poganie uciekaj€V, poniechali walki. Hrabia Roland zosta€S na miejscu, spieszony. CLXI Poganie uciekaj€V, strapieni i gniewni. P€Udz€V do Hiszpanii z wielkim wysi€Skiem. Hrabia Roland nie mo€Te ich €Xciga€Z €Wstraci€S swego dobrego rumaka; rad nierad zosta€S spieszony. Idzie do arcybiskupaTurpina, aby mu nie€X€Z pomoc; mpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk3€w co4ї Я `в5Цл c€26Ёg c•7*ЃOј8Ћ2Z c€G9=’Њodpina mu z g€Sowy he€Sm wyk€Sadany z€Sotem, zdejmuje "mu bia€Sy, lekki pancerz. Wzi€V€S sw€Rj kaftan i poci€V€S go na sztuki; i utka€S po€Sami jego !wielkie rany. Nast€Upnie wzi€V€S go w ramiona przyciskaj€Vc do piersi; i na zielonej murawie u€So€Ty€S go mi€Ukko. Bardzo €Sagodnie rzek€S do niego z #pro€Xb€V: €YHa, luty panie, pu€X€Z mnie od siebie; nasi towarzysze, kt€Rrzy nam byli tak drodzy, oto pomarli, nie !powinni€Xmy ich opu€Xci€Z. Chc€U ich odszuka€Z i rozpozna€Z, i przed tob€V ich zgromadzi€Z, i !u€So€Ty€Z.€] Arcybiskup powiada: €YId€[ i wracaj! To pole jest twoje, Bogu dzi€Uki, i moje!€] CLXII Roland idzie. Idzie przez pola, sam, samiutki. Szuka po dolinach, szuka po g€Rrach. Tam znalaz€S Iwora i Iwona, a potem znalaz€S Gasko€\czyka Engeliera.Tam znalaz€S Geryna i Geriera, jego towarzysza, i potem znalaz€S Beran€Tera i Atona. Tamznalaz€S Anzeisa i Samsona, i potem znalaz€S starego Gerardaz Rusylonu. Jednego po drugim !wzi€V€S dzielny rycerz i wraca z nimi do arcybiskupa. U jego kolan z€So€Ty€S ich szeregiem. Arcybiskup p€Sacze, nie mo€Te !si€U wstrzyma€Z. Podnosi r€Uk€U, daje b€Sogos€Sawie€\stwo. Potem rzecze: €YMi€Sosierdzie nad wami, panowie. Niechaj wspania€Somy€Xlny B€Rg przyjmie wasze dusze. Niech je z€So€Ty wraju w €Xwi€Ute kwiaty. I mnie jak€Te ci€U€Tko umiera€Z! Nie ujrz€U ju€T mego pot€U€Tnego cesarza!€] CLXIII Roland zn€Rw wraca; znowu idzie szuka€Z na polach, odnajduje swego druha, Oliwiera. Przyciska go do piersi, obejmuj€Vc ciasno. Jak mo€Te, wraca do arcybiskupa. K€Sadzie Oliwiera na tarczy wpodle innych; arcybiskup rozgrzeszy€S ich i prze€Tegna€S znakiem krzy€Ta. W€Rwczas na #nowo chwyta ich €Tal i lito€X€Z. I Roland powiada: €YOliwierze, luty towarzyszu, by€Se€X synem !diuka Reniera, kt€Rry dzier€Ty€S marchi€U Val de Runers. W kruszeniu kopij i €Samaniu tarczy, w zwyci€U€Taniu i poskramianiu hardych, w krzepieniu roztropnych i wspieraniu ich rad€V nie by€So lepszego rycerza na ziemi...€] CLXIV Widz€Vc pomar€Sych swoich par€Rw i Oliwiera, kt€Rrego tak !kocha€S, hrabia Roland rozczuli€S si€U; zaczyna p€Saka€Z. Twarz mu zbiela€Sa. Tak wielka jest jego €Ta€So€X€Z, €Te niepodobna mu usta€Z, chce czy nie chce, pada na ziemi€U zemdlony. Arcybiskup powiada: €Y€^al na was patrzy€Z, baronie!€] CLXV Kiedy arcybiskup ujrza€S, €Te Roland mdleje, uczu€S w sercu najwi€Uksz€V bole€X€Z, jakiej #zazna€S kiedy. Wyci€Vgn€V€S r€Uk€U,bierze r€Rg. Jest w Ronsewal strumie€\; chce tam i€X€Z, aby przynie€X€Z Rolandowi wody. Drobnymi krokami oddala si€U chwiejnie. Jest tak s€Saby, €Te nie mo€Te si€U posuwa€Z. Nie ma !si€Sy, za wiele straci€S krwi; w niespe€Sna tyle czasu, ile trzeba, aby przeby€Z jedn€V !staj€U, serce mu os€Sab€So, pada g€Sow€V naprz€Rd. €mier€Z obejmuje go tward€V r€Uk€V. CLXVI Hrabia Roland zbudzi€S si€U z omdlenia. Wstaje na nogi, ale cierpi zbyt srodze. Patrzy w #d€R€S, patrzy w g€Rr€U; na zielonejmurawie, za swymi kompanami,widzi le€T€Vcego szlachetnego barona, arcybiskupa, kt€Rrego B€Rg umocowa€S w swym imieniu !nad lud€[mi. Arcybiskup odm€Rwi€Smodlitw€U, obr€Rci€S oczy ku niebu, z€So€Ty€S obie r€Uce i !wznosi je €W modli si€U do Boga, aby go wpu€Xci€S do raju. Po czym umiera rycerz Karolowy. Przez wielkie boje i bardzo pi€Ukne kazania by€S on ca€Se €Tycie jego szermierzem przeciw poganom. Niechaj B€Rg mu udzieli swego €Xwi€Utego b€Sogos€Sawie€\stwa! CLXVII Hrabia Roland widzi arcybiskupa na ziemi. Obok jego cia€Sa widzi le€T€Vce jego wn€Utrzno€Xci; m€Rzg kapie mu z czo€Sa. Na piersi, pi€Uknie po€Xrodku, z€So€Ty€S swe bia€Se !r€Uce, tak pi€Ukne. Roland, wedlepraw ludzkich, odmawia nad nim swoj€V skarg€U: €YHa, mi€Sy panie, rycerzu wielkiego rodu, polecam ci€U oto wspania€Semu Panu niebios. Nikt, wierz€U, #ch€Utniej nie b€Udzie pe€Sni€S jegos€Su€Tby. Nigdy, od czasu aposto€S€Rw, nie by€So takiego proroka, tak pilnego w strze€Teniu prawa i €Xci€Vganiu do€\ ludzi. Oby twoja dusza mog€Sa nie cierpie€Z €Tadnego braku! Oby bramy raju by€Sy jej otwarte!€] CLXVIII Roland czuje, €Te €Xmier€Z jest blisko. Uszami m€Rzg mu si€U wylewa. Modli si€U do Boga za !swoich par€Rw, aby ich przyj€V€S do nieba; nast€Upnie prosi anio€Sa Gabriela za samego "siebie. Bierze r€Rg, i€Tby mu nikt#nie robi€S wyrzutu, i drug€V r€Uk€Vsw€Rj miecz zwany Durendalem. !Nieco dalej ni€T na strzelanie z kuszy idzie ku Hiszpanii przez pole. Wst€Upuje na wzg€Rrek. Tam, pod pi€Uknym drzewem, s€V cztery g€Sazy z marmuru. Nazielonej trawie upada na wznak. Omdlewa, €Xmier€Z jego si€U zbli€Ta. CLXIX Wysokie s€V g€Rry i drzewa wysokie. S€V tam cztery g€Sazy marmurowe, b€Syszcz€Vce. Na zielonej trawie hrabia Roland omdlewa. Owo czyha na€\ Saracen, kt€Rry uda€S martwego i le€Ty w€Xr€Rd innych, pomazawszy krwi€V swoj€V twarz i cia€So. Prostuje si€U, !wstaje, nadbiega. By€S pi€Ukny i "silny, i m€U€Tny te€T wielce; i w pysze swojej pope€Sni€S szale€\stwo, od kt€Rrego zginie;chwyta si€U Rolanda i chwyta jego bro€\, i powiada jedno s€Sowo: €YZwyci€U€Tony jest siostrzan Karola! Zanios€U jego miecz do Arabii!€] Kiedy go "ci€Vgn€V€S, hrabia odzyska€S nieco zmys€Sy. CLXX Roland czuje, €Te on mu bierze jego miecz. Otwiera oczy i m€Rwi tylko tyle: €YZda mi si€U $€Te€X ty nie nasz.€] Trzyma€S r€Rg, kt€Rrego nie chcia€S porzuci€Z. Uderza go rogiem w he€Sm zdobny kamieniami, ok€Sadany #z€Sotem; €Samie stal i czaszk€U, i ko€Xci, wysadza mu z g€Sowy oczy i u st€Rp swoich wali go trupem. Po czym powiada: ,,Poganinie, synu niewolnika, $jak ty si€U o€Xmieli€Se€X dotkn€V€Z mnie, s€Susznie albo nie? Kto o !tym us€Syszy, b€Udzie ci€U mia€S #za szale€\ca! Oto p€Uk€S m€Rj r€Rg,z€Soto i kryszta€S odpad€Sy!€] CLXXI Roland czuje, €Te oczy mu zachodz€V mg€S€V. Staje na nogi,!si€Suje si€U, p€Rki mo€Te. Twarz jego straci€Sa barw€U. Przed !sob€V widzi kawa€S ska€Sy. Wali wni€V dziesi€U€Z razy, pe€Sen €Ta€Soby i w€Xciek€So€Xci. Stal "zgrzyta; nie €Samie si€U ani si€U nie szczerbi. €YHa €Wrzecze hrabia €W Naj€Xwi€Utsza Panno, b€Vd€[ mi ku pomocy! Ha, Durendalu, dobry Durendalu, bieda z tob€V! Skoro umieram, nie b€Ud€U mia€S ju€T pieczy o ciebie. Przez ciebie wygra€Sem w szczerym polu tyle bitew, przez ciebie ujarzmi€Sem tyle szerokich ziem, kt€Rre dzier€Ty Karol siwobrody. Nie id€[ mi nigdy w r€Uce cz€Sowieka zdolnego uciec przed drugim! #Dobry wasal d€Sugo ci€U dzier€Ty€S;nie b€Udzie nigdy podobnego tobie w €Xwi€Utej Francji!€] CLXXII Roland uderza w krzemienn€V ska€S€U. Miecz zgrzyta, nie !pryska, nie szczerbi si€U. Kiedy !widzi, €Te nie mo€Te go z€Sama€Z,zaczyna w duszy lamentowa€Z !nad nim: €YHa, Durendalu, jaki€X !ty pi€Ukny, jaki jasny i bia€Sy! "Jak s€So€\ce l€Xnisz i p€Soniesz. Karol by€S w dolinie Maurieny, kiedy z nieba B€Rg oznajmi€S muprzez anio€Sa, aby ci€U da€S jednemu ze swoich hrabi€Rw i wodz€Rw €W w€Rwczas opasa€S mnie tob€V mi€Sy kr€Rl nasz Wielki. Nim zdoby€Sem mu Andegawi€U i Bretani€U, nim zdoby€Sem Puatw€U i Men. Zdoby€Sem mu woln€V Normandi€Ui nim zdoby€Sem mu Prowancj€U i#Akwitani€U, i Lombardi€U, i ca€S€V Romani€U. Zdoby€Sem mu Bawari€U$i ca€S€V Flandri€U, i Burgundi€U, i !ca€S€V Apuli€U i Konstantynopol, kt€Rrego ho€Sd przyj€V€S, i Saksoni€U, gdzie czyni, co chce. Tob€V, mieczu, zdoby€Sem $mu Szkocj€U i Wali€U, i Islandi€U, i Angli€U, jego w€So€X€Z, jak j€V nazywa€S. Tob€V zdoby€Sem tyle ityle kraj€Rw, kt€Rre dzier€Ty Karol siwobrody. O ciebie, mieczu, gryzie mnie b€Rl i !troska. Raczej umrze€Z ni€T ci€U zostawi€Z poganom! Bo€Te, ojcze nasz, nie €Xcierp, aby Francja zazna€Sa tego wstydu!€]CLXXIII Roland uderzy€S mieczem o #g€Saz! Wali€S nim wi€Ucej, ni€Tbym zdo€Sa€S powiedzie€Z. Miecz zgrzyta, nie pryska ani si€U nie€Samie. Odskakuje ku niebu. Kiedy hrabia widzi, €Te go nie z€Samie, €Ta€Suje go w duszy bardzo €Sagodnie: €YHa, Durendalu, jaki€X ty pi€Ukny i €Xwi€Uty! Twoja z€Sota ga€Ska pe€Sna jest relikwij: z€Vb €Xwi€Utego Piotra, krew €Xwi€Utego Bazylego i w€Sosy wielebnego €Xwi€Utego Dionizego, strz€Up szaty Naj€Xwi€Utszej Panny. Nie godzi si€U, by poganie ci€U posiedli, chrze€Xcijanie powinni pe€Sni€Z "twoj€V s€Su€Tb€U. Oby€X nigdy nie dosta€S si€U w r€Uce tch€Rrza! Tob€V zdoby€Sem tyle szerokich ziem, kt€Rre dzier€Ty Karol, cesarz siwobrody; przez ciebiejest pot€U€Tny i bogaty.€] CLXXIV Roland czuje, €Te €Xmier€Z go bierze ca€Sego; z g€Sowy zst€Upuje do serca. Biegnie rycerz p€Udem na szczyt g€Rry, po€So€Ty€S si€U na zielonej murawie, twarz€V do ziemi. Pod siebie . k€Sadzie sw€Rj miecz i !r€Rg. Obr€Rci€S g€Sow€U ku zgrai pogan; tak czyni chc€Vc, aby Karol powiedzia€S i wszyscy jego ludzie, €Te umar€S jako zwyci€Uzca i jako zacny hrabia.Raz po raz s€Sabn€Vc€V r€Uk€V uderza si€U w piersi. Za grzechyswoje wyci€Vga ku niebu swoj€V r€Ukawic€U. CLXXV Roland czuje, €Te dobieg€S ju€T kresu. Le€Ty na stromym pag€Rrku twarz€V ku Hiszpanii. "Jedn€V r€Uk€V bije si€U w pier€X: !€YBo€Te, przez twoj€V €Sask€U meaculpa ; za moje grzechy, wielkie i ma€Se, jakie pope€Sni€Sem od godziny urodzenia a€T do dnia, w kt€Rrym oto poleg€Sem!€] Wyci€Vgn€V€S do Boga praw€V r€Ukawic€U. Anio€Sowie z nieba zst€Upuj€V ku niemu. CLXXVI Hrabia Roland le€Ty pod sosn€V. Ku Hiszpanii obr€Rci€S twarz. Wiele rzeczy przychodzi mu napami€U€Z; tyle ziem, kt€Rre !zdoby€S dzielny rycerz, i s€SodkaFrancja, i krewniacy, i Karol Wielki, jego pan, kt€Rry go wychowa€S. P€Sacze i wzdycha, nie mo€Te si€U wstrzyma€Z. Ale nie chce przepomnie€Z siebie samego; bije si€U w piersi i prosi Boga o przebaczenie: ,,Prawdziwy Ojcze, kt€Rry€X "nigdy nie sk€Sama€S, ty, kt€Rry€X przywo€Sa€S €Xwi€Utego €aazarza "spo€Xr€Rd umar€Sych, ty, kt€Rry€X "ocali€S Daniela spomi€Udzy lw€Rw, ocal moj€V dusz€U od wszystkichniebezpiecze€\stw za grzechy, kt€Rrem pope€Sni€S w €Tyciu!€] Ofiarowa€S Bogu sw€V praw€V $r€Ukawic€U, €Xwi€Uty Gabriel wzi€V€S%j€V z jego d€Soni. Opu€Xci€S g€Sow€U na rami€U; doszed€S, ze z€So€Tonymi r€Ukami, swego ko€\ca. B€Rg zsy€Sa mu swego anio€Sa Cherubina i €Xwi€Utego Micha€Sa opiekuna; z nimi przyszed€S i €Xwi€Uty Gabriel. Nios€V dusz€U hrabiego do raju. CLXXVII Roland umar€S; B€Rg ma jego dusz€U w niebie. Cesarz przybywa do Ronsewal. Nie masz drogi ani €Xcie€Tki, ani !s€V€Tnia, ani stopy wolnej ziemi,!gdzie by nie le€Ta€S poganin alboFrancuz. Karol wo€Sa: ,,Gdzie jeste€X, mi€Sy siostrzanie? ! Gdzie arcybiskup? Gdzie hrabiaOliwier? Gdzie Geryn i Gerier, jego towarzysz? Gdzie Oton i hrabia Beran€Ter? Iwon i Iwar, kt€Rrych tak kocha€Sem? Co si€U sta€So z Engelierem Gasko€\czykiem? Z diukiem Samsonem? A z dzielnym Anzeisem? Gdzie jest stary Gerard z Rusylonu? Gdzie dwunastu par€Rw, kt€Rrych mu !zostawi€Sem? !€] Na co . mu si€U zda wo€Sa€Z, kiedy €Taden nie odpowiada. €YBo€Te €W rzecze kr€Rl €W wielce trzeba mi rozpacza€Z! Czemu€T nie by€Sem na pocz€Vtku bitwy? €]Szarpie brod€U jak cz€Sowiek zdj€Uty niepokojem; baronowie, rycerze p€Sacz€V; dwadzie€Xcia ich tysi€Ucy mdleje. Ksi€V€T€U Naim czuje wielk€V lito€X€Z. CLXXVIII Nie ma rycerza ani barona, !kt€Rry by rzewnie nie p€Saka€S z €Talu. P€Sacz€V swoich syn€Rw, swoich braci, swoich !bratank€Rw i swoich przyjaci€R€S,!i swoich suzeren€Rw; wielu le€Ty omdla€Sych na ziemi. Diuk Naim roztropnie post€Vpi€S, gdy pierwszy rzek€S do cesarza: €YPatrz naprz€Rd, o dwie mile przed nami; ujrzysz kurz na go€Xci€\cach, tyle jest na nim sarace€\skich woj€Rw. Na ko€\, 'kr€Rlu! Pom€Xcijcie t€U bole€X€Z!€] €W,!Ha, Bo€Te €Wrzecze Karol €W ju€T s€V tak daleko! Porad€[cie mi wedle prawa i czci. To€T oni sam kwiat s€Sodkiej Francji mi wydarli!€] Wo€Sa€S Otona i Gebwina, Tybalda rejmskiego i hrabiego Milona: €YStrze€Tcie pola bitwy, po g€Rrach, po dolinach! Zostawcie umar€Sych, niech le€T€V, jak s€V. Niech €Tadne dzikie zwierz€U ani lew ich nie rusz€V! Niech ich nie ruszy €Taden koniuszy ani giermek! Niech nikt nie ruszy, rozkazuj€U, dop€Rki B€Rg nie pozwoli nam wr€Rci€Z na to pole!€] A oni odpowiadaj€V z #mi€So€Xci€V, ze s€Sodycz€V: ,,Prawycesarzu, drogi nasz panie, takuczynimy!€] Zatrzymali przy sobie tysi€Vc rycerzy. CLXXIX Cesarz ka€Te tr€Vbi€Z w surmy; jedzie waleczny cesarz ze swym wielkim wojskiem. Dopadli!tych z Hiszpanii z ty€Su, goni€V ich z jednakim m€Ustwem, wszyscy naraz. Kiedy cesarz widzi, €Te ma si€U ku zmierzchowi, zsiada z konia na zielon€V muraw€U na €S€Vce, k€Sadzie si€U na ziemi i prosi Boga, aby dla niego zatrzyma€S &s€So€\ce, i€Tby si€U noc sp€R€[ni€Sa, a i€Tby dzie€\ trwa€S. W€Rwczas przychodzi do€\ anio€S, ten, kt€Rry zwyczajnie z nim gada. Szybko daje mu ten rozkaz; €YKarolu, jed€[; jasny dzie€\ b€Udzie ci przy€Xwieca€S. !Postrada€Se€X kwiat Francji, B€Rg"to wie. Mo€Tesz si€U zem€Xci€Z na tym pieskim nasieniu.€] Rzek€S, a cesarz dosiada konia. CLXXX !Dla Karola Wielkiego B€Rg zrobi€S!wielki cud €Ws€So€\ce zatrzymuje si€U nieruchomo. Poganie uciekaj€V, Frankowie €Xcigaj€V ich chwacko. W Ciemnej !Dolinie dopadaj€V ich, pr€V €Tywoku Saragossie, zabijaj€V ich wal€Vc ze szczerego serca. Odci€Uli ich od go€Xci€\ca i od dr€Rg co szerszych. Ebro jest przed nimi; woda jest g€S€Uboka,straszna, nag€Sa; nie masz !€Sodzi ani galaru, ani cz€R€Sna. Poganie modl€V si€U do swego boga, Terwaganta, po czym rzucaj€V si€U w wod€U; ale nikt "ich nie ocali. Ci, kt€Rrzy nosz€V $he€Sm i kolczug€U, s€V najci€U€Tsi; tonie ich bez liku; inni $sp€Sywaj€V w d€R€S, najszcz€U€Xliwsinapili si€U t€Ugo. Wszyscy wreszcie topi€V si€U z wielkim lamentem. Francuzi krzycz€V: €YTo za €Xmier€Z Rolanda!€] CLXXXI Kiedy Karol widzi, €Te poganie wszyscy wygin€Uli, jedni zabici €Telazem, a wi€Ukszo€X€Z potopiona, i jaki wielki €Sup zebrali jego rycerze, zsiada z "konia, godny kr€Rl, k€Sadzie si€U na ziemi i dzi€Ukuje Bogu. Kiedy#si€U podni€Rs€S, s€So€\ce zasz€So. Cesarz powiada: €YCzas rozbi€Z ob€Rz, za p€R€[no nam wraca€Z doRonsewal. Konie s€V zm€Uczone izdro€Tone. Rozku€Sbaczcie je, zdejmcie im uzdy i dajcie si€U im pa€X€Z na murawie.€] Frankowie odpowiadaj€V: €YPanie, dobrze m€Rwisz!€] CLXXXII Cesarz rozbi€S ob€Rz. Francuzi zsiadaj€V z koni w pustej okolicy. Rozku€Sbaczaj€V konie, zdejmuj€V im z€Socone uzdy, puszczaj€V je na €S€Vk€U; jest "tam obfito€X€Z €Xwie€Tej trawy €W to wszystko, co im da€Z mog€V. Kto jest bardzo znu€Tony, €Xpi na ziemi. Tej nocy nie rozstawiono stra€Ty. CLXXXIII Cesarz le€Ty na €S€Vce. Dzielny rycerz u€So€Ty€S wpodle g€Sowy wielk€V kopi€U. Tej nocy nie chcia€S od€So€Ty€Z broni; zachowa€S swoj€V l€Xni€Vc€V kolczug€U pi€Uknie przetykan€V; nie odpi€V€S he€Smu strojnego oprawnymi w z€Soto kamieniamiani miecza zwanego Radosnym;nigdy nie by€So podobnego miecza €Wco dzie€\ odmienia€S barw€U trzydzie€Xci razy. Znamy "dzieje w€S€Rczni, kt€Rr€V zranionoZbawiciela naszego na krzy€Tu; Karol z €Saski Boga posiada jej ostrze i da€S je wprawi€Z w !z€Sot€V ga€Sk€U miecza; dla tego zaszczytu i tej €Saski miecz dosta€S miano Radosny. Baronomfrancuskim nie l€Ta tego zapomina€Z; st€Vd te€T wzi€Uli !swoje zawo€Sanie: €YMontjoie!€] ,i dlatego €Taden nar€Rd nie mo€Te si€U im osta€Z. CLXXXIV Jasna jest noc i ksi€U€Tyc l€Xni€Vcy. Karol spoczywa, ale !pe€Sen jest €Ta€Soby o Rolanda i serce jego ci€U€Tkie jest z przyczyny Oliwiera i dwunastu par€Rw, i Francuz€Rw; zostawi€S ich w Ronsewal, pomar€Sych, okrwawionych. P€Sacze i lamentuje, nie mo€Te si€U uspokoi€Z; i prosi Boga, aby zbawi€S ich dusze. Znu€Tony jest, bo jego m€Uka jest bardzo wielka. Usn€V€S; nie mo€Te ju€T #d€Su€Tej. Na ca€Sej €S€Vce Francuziposn€Uli. Ani jeden ko€\ nie trzyma si€U na nogach; je€Xli chc€V trawy, szczypi€V j€V #le€T€Vcy. Wiele si€U nauczy€S ten, kto cierpia€S. CLXXXV "Karol €Xpi jak cz€Sowiek, kt€Rrego!gryzie cierpienie. B€Rg zes€Sa€S mu €Xwi€Utego Gabriela; jemu poleci€S, aby strzeg€S cesarza. Anio€S stoi ca€S€V noc w jego g€Sowach. Widzeniem ukazuje mu bitw€U, jak€V mu wydadz€V. Ukazuje mu j€V z€Sowr€R€Tebnymi znaki. Karol wznosi oczy ku niebu. Widzi grzmoty i wiatry, i mrozy, straszne burze i nawa€Snice, i blask ognia i p€Somieni, kt€Rre nagle spad€Sy ; mpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїП:€Е cТ;5 ф-%< c€R=&™ cЕ>П$zF?9,E c€^@~6 XСna jego wojsko. Kopie jesionowe i jab€Sonne zapalaj€V !si€U, tako€T tarcze a€T do guz€Rwze szczerego z€Sota. Drzewce ostrych w€S€Rczni p€Ukaj€V; kolczugi i he€Smy stalowe skr€Ucaj€V si€U; Karol widzi swoich rycerzy w wielkiej rozpaczy. Potem nied€[wiedzie i leopardy chc€V ich po€Tre€Z; #w€U€Te i €Tmije, smoki i czarty. I jest tam wi€Ucej ni€T trzydzie€Xci tysi€Ucy gryf€Rw, !kt€Rre wszystkie rzucaj€V si€U naFrancuz€Rw. Francuzi krzycz€V: ,,Karolu Wielki, na pomoc!€] Kr€Rl, wzruszony bole€Xci€V i lito€Xci€V, chce i€X€Z, ale nie mo€Te. Z lasu wychodzi na€\ "wielki lew pe€Sen w€Xciek€So€Xci, pychy i zuchwalstwa. Lew targa si€U na sam€V osob€U cesarsk€V i zaczepia go; "obejmuj€V si€U wp€R€S cia€Sa, aby !walczy€Z. Ale Karol nie wie, kto jest g€Rr€V, kto do€Sem. Cesarz nie obudzi€S si€U. CLXXXVI Po tym widzeniu przychodzi inne €W jest we Francji, w Akwizgranie, na tarasie, i trzyma nied€[wiedzia uwi€Vzanego na dw€Rch €Sa€\cuchach. Widzi od Arden€Rw biegn€Vcych trzydzie€Xci nied€[wiedzi. Wszyscy m€Rwi€V jak ludzie; powiadaj€V mu: €YPanie, oddaj go nam! Nie godzi si€U, aby€X go przetrzymywa€S d€Su€Tej. To naszkrewniak, winni mu jeste€Xmy pomoc!€] A€T z pa€Sacu nadbiega chart. Na zielonej murawie, przed innymi, rzuca si€U na najwi€Ukszego nied€[wiedzia. Wtedy kr€Rl patrzy na cudown€Vwalk€U. Ale nie wie, kto zwyci€Uzc€V, kto zwyci€U€Tonym. Oto co anio€S z nieba pokaza€S rycerzowi. Karol €Xpi a€T do bia€Sego dnia. CLXXXVII Kr€Rl Marsyl uciek€S do Saragossy. Pod drzewem oliwnym zesiad€S z konia w cieniu. Odda€S s€Sugom sw€Rj miecz, sw€Rj he€Sm i pancerz i $n€Udznie si€U u€So€Ty€S na zielonej "trawie. Postrada€S praw€V r€Uk€U, uci€Uto mu j€V g€Sadko; z powodu"krwi, kt€Rr€V straci€S, omdlewa z l€Uku. Przy nim €Tona jego, Bramimonda, p€Sacze i krzyczy,#i g€So€Xno zawodzi. Z ni€V wi€Ucej "ni€T dwadzie€Xcia tysi€Ucy ludzi, kt€Rrzy przeklinaj€V Karola i s€Sodk€V Francj€U. Biegn€V do krypty Apollina, pomstuj€V na€\,odkazuj€V si€U szpetnie: €YHa, !z€Sy bo€Te! Czemu€X nam uczyni€S "taki wstyd? ! Czemu€X €Xcierpia€S zgub€U naszego kr€Rla? ! Z€S€V dajesz zap€Sat€U tym, co ci dobrze s€Su€T€V!€] Potem odbieraj€V mu ber€So i koron€U, wal€V go na ziemi€U do swoich !n€Rg, bij€V go i krusz€V kijami. Potem Terwagantowi wydzieraj€V jego karbunku€S; Mahometa rzucaj€V do rowu, a€T"€Xwinie i psy gryz€V go i depc€V. CLXXXVIII !Marsyl ockn€V€S si€U z omdlenia. Ka€Te si€U zanie€X€Z do swej komnaty; s€V tam wymalowane iwyrysowane znaki rozmaitymi kolorami. A kr€Rlowa Bramimondap€Sacze nad nim, wydziera sobie w€Sosy: €YJa n€Udzna! €W wo€Sa €Wi potem g€So€Xno wykrzykuje: €W Ha, Saragosso, jaka€X ty zeszpecona, kiedy€X !strada€Sa mi€Sego kr€Rla, kt€Rry !ci€U mia€S w swych r€Uku! Zdrajce s€V nasze bogi, €Te mu chybi€Sy pomocy w dzisiejszej bitwie. "Emir b€Udzie tch€Rrzem, je€Xli nieprzyjdzie zwalczy€Z tego zuchwa€Sego plemienia, tych junak€Rw tak hardych, €Te nie dbaj€V o w€Sasne €Tycie. Cesarz o siwej brodzie dzielny jest i pe€Sen pychy; je€Xli emir wyda mu bitw€U, nie ucieknie. Co za rozpacz, €Te nie ma nikogo, kto by go zabi€S!€] CLXXXIX Siedem pe€Snych lat cesarz zosta€S przemoc€V w Hiszpanii. Zdobywa tam liczne zamki i "miasta. Kr€Rl Marsyl sili mu si€U oprze€Z. Zaraz w pierwszym roku rozes€Sa€S swoje go€\ce; z Babilonu wezwa€S Baliganta; by€Sto emir, starzec brzemienny laty, kt€Rry €Ty€S d€Su€Tej od Wergilego i Homera. Niechaj przybywa do Saragossy na pomoc; je€Xli tego nie uczyni, Marsyl zaprze si€U swoich bog€Rw i wszystkich bo€Tk€Rw, kt€Rrych uwielbia; przyjmie "wiar€U chrze€Xcija€\sk€V, b€Udzie szuka€S pokoju z Karolem Wielkim. Ale emir jest daleko, zap€R€[ni€S si€U wielce. Z czterdziestu kr€Rlestw zwo€Suje ludy; ka€Te gotowa€Z wielkie "statki, okr€Uty i galary, barki i €Sodzie. Pod Aleksandri€V jest wielki port nad morzem; zbiera#tam ca€S€V swoj€V flot€U. By€So to w maju w pierwszy dzie€\ lata: rzuci na morze wszystkie swoje wojska. CXC Wielkie jest wojsko tego pod€Sego nasienia. Poganie p€Udz€V wszystkimi €Taglami, !wios€Suj€V, steruj€V. Na szczyciemaszt€Rw i na wysokich dziobach b€Syszcz€V karbunku€Syi mnogie latarnie; z g€Rry rzucaj€V przed siebie tak€V jasno€X€Z, €Te w nocy morze jestjeszcze pi€Ukniejsze. I kiedy zbli€Taj€V si€U do ziemi !hiszpa€\skiej, brzeg roz€Xwietla "si€U ca€Sy i b€Syszczy. Wie€X€Z o tym dochodzi a€T do Marsyla. CXCI Plemi€U poga€\skie nie my€Xli o spoczynku. Opuszczaj€V morze,wp€Sywaj€V na s€Sodkie wody. Przebywaj€V Marbryz€U, przebywaj€V Marbroz€U, p€Syn€V wg€Rr€U Ebru z wszystkimi statkami. Latarnie i karbunku€Sy!b€Syszcz€V bez liku i ca€S€V noc €Xwiec€V wielkim €Xwiat€Sem. Rankiem przybywaj€V do Saragossy. CXCII Dzie€\ jest jasny i s€So€\ce b€Syszcz€Vce. Emir wysiad€S ze swego statku. Po jego prawicykroczy Espanelis; siedemnastu kr€Rl€Rw tworzy jego €Xwit€U; potem id€V hrabiowie i diuki, kt€Rrych nie znam liczby. Pod laurem, w szczerym polu, rzucaj€V na zielon€V traw€U dywan z bia€Sego jedwabiu: !wznosi si€U tron, ca€Sy z ko€Xci s€Soniowej. Tam siedzi poganin Baligant; wszyscy inni stoj€V przed nim. Ich pan pierwszy #przem€Rwi€S: €YS€Suchajcie, zacni idzielni rycerze! Kr€Rl Karol, cesarz Francuz€Rw, nie ma #prawa je€X€Z, o ile ja nie ka€T€U. W ca€Sej Hiszpanii wyda€S mi wielk€V wojn€U; wzajem p€Rjd€U go szuka€Z w s€Sodkiej Francji. Nie spoczn€U w €Tyciu, p€Rki go #nie ubij€U lub p€Rki nie uzna si€U zwyci€U€Tonym!€] Jako zak€Sad !swoich s€S€Rw uderza si€U praw€V r€Ukawic€V w kolano. CXCIII Skoro tak rzek€S, zaklina si€U mocno, €Te za wszystko z€Soto, jakie jest na ziemi, nie poniecha wyprawy do Akwizgranu, gdzie Karol odbywa swoje roki. Ludzie jegochwal€V mu to, daj€V mu swoje rady. W€Rwczas wo€Sa dw€Rch swoich rycerzy; jeden Klaryfan, drugi Klarian. €YJeste€Xcie synami kr€Rla Maltrajana, kt€Rry mia€S obyczajch€Utnie nosi€Z poselstwa. Nakazuj€U wam, aby€Xcie poszli do Saragossy. Oznajmcie ode mnie Marsylowi: przyszed€Sem mu pomaga€Z przeciw Francuzom. Je€Xli znajd€U sposobno€X€Z, b€Udzie wielka bitwa. Jako zak€Sad dacie mu t€U zwini€Ut€V r€Ukawic€U haftowan€V z€Sotem i niechaj j€Vwdzieje na praw€V r€Uk€U. I zanie€Xcie mu t€U lask€U ze szczerego z€Sota, i niechaj przyjdzie tutaj uzna€Z si€U mymlennikiem. P€Rjd€U do Francji wojowa€Z z Karolem. Je€Xli nie b€Udzie b€Saga€S zmi€Sowania, $le€T€Vc u moich st€Rp, i je€Xli nie zaprze si€U wiary chrze€Xcija€\skiej, zedr€U mu z g€Sowy koron€U!€] Poganie !odpowiadaj€V: €YDobrze rzek€Se€X, panie!€] CXCIV Baligant powiada: €YBaronowie, na ko€\! Niech jeden niesie r€Ukawiczk€U, drugi lask€U.€] "Odpowiadaj€V: €YMi€Sy kr€Rlu, tak !uczynimy.€] Tak d€Sugo jad€V, a€Tprzybyli do Saragossy. Przebywaj€V dziesi€U€Z bram, przebywaj€V cztery mosty, jad€V ulicami , gdzie przygl€Vdaj€V si€U im mieszczanie. Kiedy si€U $zbli€Taj€V, s€Sysz€V w g€Rrze wielki zgie€Sk, pochodz€Vcy z pa€Sacu. Tam zbiera si€U plemi€U pogan, kt€Rrzy p€Sacz€V, krzycz€V, €Xwi€Uc€V wielk€V €Ta€Sob€U €W op€Sakuj€V swoich bog€Rw, Terwaganta i Mahometa, i #Apollina, kt€Rrych ju€T nie maj€V. Powiadaj€V jeden do drugiego: "€YNieszcz€U€Xliwi! Co si€U z nami stanie? Spad€Sa na nas wielka kl€Uska €W stracili€Xmy kr€Rla Marsy la; wczoraj hrabia #Roland uci€V€S mu praw€V r€Uk€U; i Jurfala p€Sowow€Sosego te€T nie mamy. Ca€Sa Hiszpania b€Udzie teraz na ich €Sasce!€] Dwaj pos€Sowie zsiadaj€V z koni przed tarasem. CXCV Zostawiaj€V konie pod drzewemoliwnym: dwaj Saraceni !chwycili je za cugle. I pos€Sowieujmuj€V si€U za p€Saszcze i wst€Upuj€V na sam szczyt pa€Sacu. Kiedy weszli do wielkiej komnaty, daj€V z przyja€[ni niewczesne powitanie: €YNiechaj Mahomet, kt€Rry ma nas w swojej mocy, iTerwagant, i Apollo, nasz pan, chroni€V kr€Rla i strzeg€V kr€Rlowej!€] Bramimonda rzecze: €YS€Sysz€U oto bardzo szalone s€Sowa! Ci bogowie, kt€Rrych wo€Sacie, ci bogowie chybili nam. W Ronsewal wyp€Satali nam szpetn€V sztuk€U: dali wyci€V€Z naszych rycerzy; pana "mego, kt€Rry oto le€Ty, opu€Xcili "w bitwie. Straci€S praw€V r€Uk€U, !uci€V€S mu j€V Roland, pot€U€Tny hrabia. Karol zagarnia pod #swoj€V w€Sadz€U ca€S€V Hiszpani€U! !Co si€U ze mn€V stanie, bolesn€V,"n€Udzn€V kr€Rlow€V? Ha, czy€T niktsi€U nie znajdzie, kto by mnie zabi€S? €] CXCVI !Klarian powiedzia€S: €YPani, nie gadaj pr€R€Tno! Jeste€Xmy pos€Sowie Baliganta poganina. B€Udzie broni€S Marsyla, przyrzeka to; jako zak€Sad posy€Sa mu swoj€V r€Ukawic€U i lask€U. Mamy na Ebrze cztery tysi€Vce galar€Rw, okr€Ut€Rw, barek i chybkich €Sodzi i tyle statk€Rw, €Te nie umiem ich zliczy€Z. Emir jest silny i pot€U€Tny; p€Rjdzie do Francji poszuka€Z Karola; czuje w sobiemoc, aby go zabi€Z albo "zmusi€Z, by b€Saga€S o €Sask€U.€] Bramimonda rzek€Sa: €YCzemu€T "mia€Sby i€X€Z tak daleko? Bli€Tej snadno znajdziecie Frank€Rw. Oto siedem lat, jak cesarz !jest w tym kraju; jest €Xmia€Sy ichrobry; raczej by umar€S, "ni€Tby uciek€S z pola bitwy; tyle #on si€U l€Uka ka€Tdego kr€Rla, ile #m€V€T l€Uka si€U dziecka. Karol nieboi si€U nikogo w €Xwiecie.€] CXCVII %€YPrzesta€\! €W rzek€S kr€Rl Marsyl; a do pos€S€Rw: €W Panowie, do mnie to trzeba m€Rwi€Z. Widzicie, €Xmier€Z mnie przyciska, a nie mam syna ani c€Rrki, ani dziedzica. Mia€Sem jednego €W ubili mi go wczoraj! Powiedzcie memu panu, aby mnie odwiedzi€S. Emir ma prawa do ca€Sej Hiszpanii. Oddaj€U mu j€V ze szczerego serca, je€Teli chce; ale ni echaj jej broni przeciw Francuzom! Co do Karola Wielkiego, dam mu "dobr€V rad€U; od dzi€X za miesi€VcBaligant b€Udzie go mia€S je€\cem. Zaniesiecie mu klucze od Saragossy. Potem powiedzcie mu, €Teby nie !odchodzi€S, je€Xli pos€Sucha mej rady.€] Odpowiedzieli: €YPanie, dobrze powiadasz.€] CXCVIII Marsyl powiada: €YCesarz Karol pobi€S mi ludzi, spustoszy€S mi ziemie. Miasta moje pogwa€Sci€S i zdoby€S. Tej nocy nocowa€S nad brzegami Ebro; to ledwie siedem mil st€Vd, policzy€Sem. Powiedzcie emirowi, aby tam zawi€Rd€S ca€Se swoje wojsko. Przekazuj€U mu to przez was €Wniechaj tam wyda bitw€U!€] Odda€S im klucze Saragossy. Pos€Sowie k€Saniaj€V si€U obaj; !€Tegnaj€V si€U, po czym wracaj€V.CXCIX Dwaj pos€Sowie wsiedli na ko€\. Opuszczaj€V €Xpiesznie miasto, p€Udz€V do emira w wielkim pop€Sochu. Wr€Uczaj€V mu kluczeSaragossy. Baligant powiada: €YCzego€Xcie si€U dowiedzieli? Gdzie Marsyl, kt€Rrego wezwa€Sem?€] Klarian odpowiada: €YRanny jest !€Xmiertelnie. Cesarz by€S wczorajw g€Rrach, chcia€S wraca€Z do s€Sodkiej Francji. Ustanowi€S tyln€V stra€T, bardzo zaszczytn€V; zosta€S w niej hrabia Roland, jego siostrzan, iOliwier, i wszystkich dwunastu par€Rw, i dwadzie€Xcia tysi€Ucy Francuz€Rw, samych rycerzy. #Kr€Rl Marsyl, dzielny kr€Rl, wyda€S im bitw€U. Roland i on spotkali si€U. Roland zada€S mu swoim Durendalem taki cios, €Te odci€V€S mu od cia€Sa praw€V pi€U€X€Z. Zabi€S jego syna najukocha€\szego i baron€Rw, kt€Rrych mia€S ze sob€V. Marsyl !wr€Rci€S do domu uciekaj€Vc; nie "m€Rg€S strzyma€Z; cesarz €Xciga€S go gwa€Stownie. Kr€Rl wzywa !ci€U, aby€X go wspom€Rg€S; oddaje"ci z woli kr€Rlestwo Hiszpanii.€] "A Baligant zaduma€S si€U. €ciska go taki €Tal, €Te omal nie szaleje. CC €YPanie emirze €W rzecze Klarian€Wwczoraj w Ronseswal wydano bitw€U. Zabito Rolanda i hrabiego Oliwiera, i dwunastu par€Rw, kt€Rrych Karol tak kocha€S; Francuz€Rw zabito dwadzie€Xcia tysi€Ucy. Kr€Rl "Marsyl straci€S praw€V pi€U€X€Z i cesarz €Xciga€S go silnie; nie zosta€So w tej ziemi ani jednego rycerza, kt€Rrego by nie zabito albo nie utopiono w Ebrze. Francuzi stoj€V obozem nad rzek€V; s€V tak blisko nas w"tej okolicy, €Te je€Xli zechcesz, #ci€U€Tko im b€Udzie wraca€Z.€] A€T oko Baliganta znowu si€U staje harde; serce si€U w nim !nape€Snia rado€Xci€V i zapa€Sem. Prostuje si€U na swoim tronie i wo€Sa: €YBaronowie, nie !oci€Vgajcie si€U! Wychod€[cie ze $statk€Rw! Na ko€\ i jed€[cie! Je€Xli stary Karol Wielki nie ucieknie,kr€Rl Marsyl b€Udzie wnet pomszczony; za jego stradan€Vpraw€V pi€U€X€Z ja mu wydam g€Sow€U cesarza.€] CCI Poganie arabscy wyszli ze statk€Rw, po czym wsiedli na konie i mu€Sy. Jad€V przed siebie, co mog€V innego uczyni€Z? Emir, skoro wszystkich pogna€S, wo€Sa Gemalfina, jednego ze swych wiernych: ,,Powierzam ci wszystkie swoje wojska...€] Za czym siada na swego gniadosza. Tak d€Sugo jedzie, a€T przyby€S do Saragossy. Zsiada z konia przed marmurowym gankiem; czterech hrabi€Rw trzyma mu strzemi€U. Wst€Upuje po schodach do pa€Sacu. A€T Bramimonda wybiega na jego spotkanie i powiada: €YJa n€Udzna i zrodzona w #nieszcz€U€Xciu, kr€Rlu, straci€Sam mego pana, i to tak haniebnie!€] Pada do jego st€Rp, emir podnosi j€V i oboje pe€Sni bole€Xci id€V do komnaty. CCII Kiedy kr€Rl Marsyl ujrza€S Baliganta, wo€Sa dw€Rch hiszpa€\skich Saracen€Rw: €YWe€[cie mnie pod ramiona i !podeprzyjcie mnie.€] Lew€V r€Uk€V#wzi€V€S r€Ukawic€U. €YKr€Rlu m€Rj, emirze, oddaj€U ci wszystkie moje ziemie, i Saragoss€U, i lenno, kt€Rre do niej nale€Ty. Zgubi€Sem siebie i zgubi€Sem ca€Sy m€Rj nar€Rd!€] A emir odpowiada: €YWielce mnie to !boli. Nie mog€U d€Sugo m€Rwi€Z z tob€V; wiem, €Te Karol nie czekana mnie. Ale przyjmuj€U twoj€V r€Ukawic€U.€] Pe€Sen bole€Xci, !oddala si€U p€Sacz€Vc. Schodzi poschodach, wsiada na konia, wraca do swoich wojsk pr€Vc rumaka ostrogami. Jedzie tak szybko, €Te przegania innych. Raz po raz krzyczy: €YBywajcie, poganie, bo tamci ju€T zaczynaj€V ucieka€Z!€] CCIII Rano o pierwszym €Xwitaniu zbudzi€S si€U cesarz Karol. €wi€Uty Gabriel, kt€Rry go strze€Te w imi€U Boga, podnosi "r€Uk€U i czyni nad nim znak. Kr€Rl!odpasuje bro€\ i sk€Sada j€V; za jego przyk€Sadem w ca€Sej armii wszyscy zdejmuj€V zbroje. !Potem siadaj€V na ko€\ i d€Sugimi drogami, szerokimi go€Xci€\cami jad€V wielkim krokiem. Jad€V ogl€Vda€Z straszliwe szkody w Ronsewal, tam gdzie by€Sa bitwa. CCIV Karol Wielki przyby€S do Ronsewal. Ujrzawszy pobitych,zacz€V€S p€Saka€Z. Rzecze do Francuz€Rw: €YPanowie, jed€[cie wolno; trzeba mi jecha€Z na czele, dla mego siostrzana, kt€Rrego chcia€Sbym odnale€[€Z. By€Sem w Akwizgranie w dniu uroczystego €Xwi€Uta, kiedy moidzielni rycerze che€Spili si€U wielkimi bitwami, pot€U€Tnymi utarczkami, jakie stoczyli. S€Sysza€Sem, jak Roland powiada€S jedno to, €Te gdyby mia€S umrze€Z w obcym kr€Rlestwie, wysun€V€Sby si€U dalej ni€T jego ludzie i jego parowie i znaleziono by go z g€Sow€V zwr€Rcon€V ku ziemi !nieprzyjaci€R€S, i w ten spos€Rb sko€\czy€Sby jako zwyci€Uzca!€] Nieco dalej ni€T na rzucenie kijem przed innymi cesarz wst€Vpi€S na pag€Rrek. CCV Gdy tak idzie szukaj€Vc swego !siostrze€\ca, znajduje na €S€Vce tyle ziela, kt€Rrego kwiaty s€V czerwone od krwi naszych "baron€Rw! Lito€X€Z go zbiera, nie !mo€Te si€U wstrzyma€Z od p€Saczu.Zaszed€S pod owe dwa drzewa. Poznaje na g€Sazach ciosy Rolanda, na zielonej murawie widzi le€T€Vcego siostrzana. "Kt€R€T by si€U dziwi€S cesarzowi, #je€Xli zadr€Ty z bole€Xci? Zsiada zkonia, €Xpieszy, biegnie. Chwyta hrabiego w ramiona... Mdleje na jego ciele, tak mu si€U serce €Xciska. CCVI !Cesarz ockn€V€S si€U z omdlenia. Diuk Naim i hrabia Acelin, Gotfryd Andegawe€\ski i brat jego, Henryk, bior€V go, sadzaj€V pod sosn€V. Patrzy na ziemi€U, widzi le€T€Vcego !siostrzana. €aagodnie si€U z nim !€Tegna. €YPrzyjacielu Rolandzie, "niech B€Rg si€U zlituje nad tob€V!Nigdy nie widziano r€Rwnego tobie rycerza, i€Tby wydawa€S tak wielkie bitwy i tak je wygrywa€S. Moja chwa€Sa ma si€U !ku schy€Skowi.€] Karol nie mo€Te si€U wstrzyma€Z, mdleje. CCVII Kr€Rl Karol ockn€V€S si€U z omdlenia. Czterech baron€Rw trzyma go pod r€Uce. Patrzy na ziemi€U, widzi le€T€Vcego siostrzana. Cia€So jego "pozosta€So pi€Ukne, ale straci€So barw€U; oczy stoj€V w s€Sup i #pe€Sne s€V ciemno€Xci. W mi€So€Xci i wierze Karol szepce mu swoj€V skarg€U: €YPrzyjacielu Rolandzie, niech B€Rg z€So€Ty twoj€V dusz€U w kwiatach, w "raju, po€Xr€Rd b€Sogos€Sawionych. "Jaki€T z€Sy los zawi€Rd€S ci€U do Hiszpanii! Ani jeden dzie€\ nie wstanie, bym nie cierpia€S nad #tob€V. Jak€Te s€Sabnie moja si€Sa imoja ochota! Nie znajd€U ju€T pad€Sy ; mpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПAW5Bчђ c€NCйœ aБDuP c€EХ"Š cuFO-е/иG$2Y c€H}<jnikogo, kto by wspiera€S moj€V "cze€X€Z; zda mi si€U, €Te nie mam ju€T ani jednego przyjaciela pod s€So€\cem; mam krewniak€Rw, ale ani jednego tak walecznego.€] Gar€Xciami wydziera sobie w€Sosy. Sto tysi€Ucy Francuz€Rw cierpi okrutn€V bole€X€Z; nie masz ani "jednego, kt€Rry by si€U nie zala€S€Szami. CCVIII !€YPrzyjacielu Rolandzie, wr€Rc€U !do Francji. Kiedy si€U znajd€U w Laon, mojej dziedzinie, przyb€Ud€V tam wasale cudzoziemscy z wielu kr€Rlestw. Spytaj€V: €_Gdzie jest hrabia i !w€Rdz? €` Powiem im, €Te zgin€V€Sw Hiszpanii; odt€Vd b€Ud€U "kr€Rlowa€S w samej bole€Xci i nie !prze€Tyje ju€T dnia bez p€Saczu i j€Uk€Rw.€] CCIX €YPrzyjacielu Rolandzie, dzielny, pi€Ukny m€Sodzie€\cze; kiedy b€Ud€U w Akwizgranie, w mojej stolicy, wasale moi przyjd€V, b€Ud€V pytali nowin. Powiem im dziwne i straszne nowiny: pomar€S m€Rj siostrzan, !ten, kt€Rry mi zdoby€S tyle ziem. Zbuntuj€V si€U przeciw mnie Sasii W€Ugrzy, i Bu€Sgarzy, i tyle przekl€Utych lud€Rw; i Rzymianie, i Pujanie, i Sycylijczycy, i Afrykany, i Kalifernijczyki. Kto poprowadzitak pot€U€Tnie moje wojska, skoro pomar€S ten, kt€Rry zawsze nas wodzi€S? Ha, Francjo, jaka€X ty osierocona! €^a€Soba moja jest taka, €Te chcia€Sbym ju€T nie €Ty€Z!€] Szarpie bia€S€V brod€U, dwiema r€Ukami wydziera w€Sosy z g€Sowy. Sto tysi€Ucy Francuz€Rw pada w omdleniu na ziemi€U. CCX €YPrzyjacielu Rolandzie, niech B€Rg si€U zmi€Suje nad tob€V! Niech twoja dusza dostanie si€U do raju! Ten, kt€Rry ci€U zabi€S, pogr€V€Ty€S Francj€U w rozpaczy! Dusi mnie taka &€Ta€So€X€Z, €Te wolejby mi nie €Ty€Z! !O, moi rycerze, kt€Rrzy€Xcie dla mnie pomarli! Oby B€Rg, syn !Naj€Xwi€Utszej Panny, da€S, aby, nim dotr€U do prze€S€Uczy Cizy, dusza moja oddzieli€Sa si€U w tym samym dniu od cia€Sa i abyzosta€Sa przy ich duszach, i aby moje cia€So pogrzebano przy nich!€] P€Sacze, szarpie bia€S€V brod€U. A diuk Naim powiada: €YWielka jest m€Uczarnia Karola!€] CCXI €YPanie cesarzu €W powiada Gotfryd Andegawe€\ski €W nie poddawaj si€U bez miary swej bole€Xci! Po wszystkich polach ka€T szuka€Z naszych, kt€Rrych ci z Hiszpanii por€Tn€Uli w bitwie. Naka€T, aby ich !zniesiono do wsp€Rlnego do€Su!€] !Kr€Rl powiada: €YZadzwo€\ w r€Rg,aby da€Z rozkaz!€] CCXII Gotfryd Andegawe€\ski zadzwoni€S w r€Rg. Francuzi zsiadaj€V z koni, tak Karol rozkaza€S. Wszystkich "przyjaci€R€S, kt€Rrych odnale€[li martwych, nios€V natychmiast do wsp€Rlnego grobu. Jest w armii biskup€Rw i ksi€U€Ty bez liku, i mnich€Rw, kanonik€Rw, wy€Xwi€Uconych kap€San€Rw, daj€V im w imi€U bo€Te rozgrzeszenie ib€Sogos€Sawie€\stwo. Zapalaj€V mirr€U i tymianek, okadzaj€V ichz nabo€Te€\stwem, po czym grzebi€V ich z wielk€V czci€V. Potem zostawiaj€V ich €Wc€R€T mogliby uczyni€Z wi€Ucej? CCXIII Cesarz ka€Te si€U gotowa€Z do pogrzebu Rolanda i Oliwiera, i arcybiskupa Turpina. W swoichoczach ka€Te otworzy€Z cia€So wszystkich trzech. Ka€Te z€So€Ty€Z ich serca w jedwabne ca€Suny; chowaj€V je w trumnie z bia€Sego marmuru. Potem !wzi€Uto cia€Sa trzech baron€Rw i z€So€Tono je, pi€Uknie umyte pachnid€Sami i winem, w jelenich sk€Rrach. Kr€Rl wo€Sa Tybalda i Gebwina, hrabiego Milona i margrabiego Otona: €YZabierzcie ich na trzy !wozy...€] Pi€Uknie przykryte s€V wozy galaza€\skim jedwabiem. CCXIV Cesarz Karol chce wraca€Z, gdyprzed nim jawi€V si€U przednie stra€Te pogan. Od i ch najbli€Tszej chor€Vgwi przychodz€V dwaj pos€Sowie. W imieniu emira oznajmiaj€V mu bitw€U: €YKarolu dumny, nie tak €Satwo powr€Rcisz! Widzisz Baliganta, kt€Rry jedzie za !tob€V! Wielkie s€V wojska, kt€Rreprzywi€Rd€S z Arabii. Nim przyjdzie wiecz€Rr, ujrzymy, czy jeste€X m€U€Tny!€] Karol !g€Sadzi r€Uk€V brod€U, przypominasobie swoj€V €Ta€Sob€U i wszystko, co straci€S. Rzuca z lekka na ca€Sy sw€Rj orszak dumne spojrzenie, po czym krzyczy silnym i dono€Xnym g€Sosem: €YBaronowie francuscy,na ko€\ i do broni!€] CCXV Pierwszy cesarz przywdziewa zbroj€U. Szybko obleka swoj€V "kolczug€U. Wi€V€Te he€Sm, opasa€S sw€Rj miecz Radosny, kt€Rrego blasku samo s€So€\ce nie gasi. Wiesza na szyi tarcz€U z Biterny, chwyta kopi€U i potrz€Vsa ni€V. Potem wsiada naTensendura, swego dzielnego rumaka; zdoby€S go przy marso€\skim brodzie, kiedy wysadzi€S z siod€Sa Malpalina z Narbony i po€So€Ty€S go trupem. Zwalnia rumakowi cugle, spina go raz po raz ostrog€V i puszcza si€U galopem na oczach stu tysi€Ucy ludzi. Wzywa Boga i aposto€Sa rzymskiego. CCXVI Na ca€Sej r€Rwninie Francuzi "zsiadaj€V z koni; wi€Ucej ni€T stotysi€Ucy zbroi si€U ich naraz. Maj€V pi€Ukny rynsztunek, konie €Twawe, a bro€\ pi€Ukn€V. Potem !siadaj€V na ko€\. Je€Xli godzina przyjdzie, spodziewaj€V si€U wytrzyma€Z bitw€U. Proporce ich sp€Sywaj€V a€T na he€Smy. Kiedy !Karol ich ujrza€S w tak pi€Uknej postawie, wo€Sa €^ozerana z Prowancji, diuka Naima, Antelma z Moguncji: €YNa takich zuchach mo€Tna polega€Z.Szalony by€Sby, kto by si€U trapi€S maj€Vc ich ze sob€V! Je€Teli Arabowie nie wyrzekn€V si€U ataku, sprzedam im, jak #s€Vdz€U, drogo €Xmier€Z Rolanda!€] Diuk Naim powiada: : €YDaj to B€Rg!€] CCXVII Karol wo€Sa Rabela i Ginemanta. I tak m€Rwi kr€Rl: €YPanowie, rozkazuj€U wam, obejmijcie miejsce Rolanda i Oliwiera; niech jeden niesie miecz, a drugi r€Rg; i jed€[cie przed innymi, a z wami pi€Utna€Xcie tysi€Ucy Francuz€Rw samej m€Sodzie€Ty, spo€Xr€Rd najdzielniejszych. Po nich p€Rjdzie drugie tyle; Gebwin i Laurenty poprowadz€V ich.€] Diuk Naim i hrabia €^ozeran pi€Uknie sprawili te dwa szyki. Je€Xli ich godzina przyjdzie, walka b€Udzie sroga. CCXVIII Dwa pierwsze szyki z€So€Tone s€Vz Francuz€Rw. Po nich ustawia si€U trzeci. W tym s€V wasale bawarscy; szacuj€V ich na dwadzie€Xcia tysi€Ucy rycerzy. Gdzie oni stoj€V, tam nie ugniesi€U szereg bitewny. Nie masz !pod s€So€\cem ludzi, kt€Rrych by Karol bardziej mi€Sowa€S, z wyj€Vtkiem Francuz€Rw, kt€Rrzy !podbili mu tyle kr€Rlestw. HrabiaOgier du€\ski, dzielny wojownik, poprowadzi ich. Ha, pi€Ukne to jest wojsko! CCXIX Cesarz Karol narz€Vdzi€S ju€T trzy szyki. Diuk Naim sprawujew€Rwczas czwarty, z baron€Rw pe€Snych m€Ustwa; s€V z Alemanii, a szacuj€V ich na dwadzie€Xcia tysi€Ucy. Maj€V pi€Ukne konie, dobr€V bro€\. Nigdy z obawy przed €Xmierci€V nie ust€Vpi€V kroku. Herman, diuk tracki, poprowadzi ich; "raczej by zgin€V€S, ni€Tby okaza€Ssi€U tch€Rrzem. CCXX Diuk Naim i hrabia €^ozeran utworzyli z Norman€Rw pi€Vty szyk bitewny. Wszyscy Francuzi szacuj€V ich na dwadzie€Xcia tysi€Ucy. Maj€V pi€Ukn€V bro€\ i r€Vcze konie; "raczej umr€V, ni€Tby si€U poddali.Pod niebem nie ma ludu zdatniejszego w bitwie. Stary Ryszard ich powiedzie. Ten dobrze b€Udzie k€Su€S swoj€V ostr€V w€S€Rczni€V. CCXXI Sz€Rsty szyk utworzono z Breton€Rw. Jest tam trzydzie€Xcitysi€Ucy rycerzy. Jad€V jak szczerzy baronowie, lance maj€V z malowanym drzewcem, proporce ich bujaj€V na wietrze. Pan ich zowie si€U Eudon. Wo€Sa hrabiego Newelona, Tybalda rejmskiego imargrabiego Otona: €YPowied€[cie m€Rj lud, powierzam wam ten zaszczyt!€]CCXXII Cesarz ma sze€X€Z sformowanych szyk€Rw. Diuk $Naim z€So€Ty€S si€Rdmy. Sk€Sada si€Uz Puatwen€Rw i z baron€Rw owerniackich. Mo€Te ich by€Z czterdzie€Xci tysi€Ucy rycerzy. Maj€V dobre konie, a bro€\ ich "jest bardzo pi€Ukna. Ustawili si€Una stronie, w dolinie, u st€Rp !wzg€Rrza; praw€V r€Uk€V Karol im b€Sogos€Sawi. Zozeran i Godzelm poprowadz€V ich. CCXXIII Zasi€U €Rsmy szyk bojowy sformowa€S Naim z Flamand€Rw iz fryzyjskich baron€Rw; jest ich wi€Ucej ni€T czterdzie€Xci tysi€Ucy rycerzy. Gdzie oni b€Ud€V, nigdy bitwa si€U nie !ugnie. Kr€Rl powiada: €YCi dobrze#spe€Sni€V moje s€Su€Tby.€] Rembalt i Hamon z Galicji we dw€Rch powiod€V tych zacnych rycerzy. CCXXIV Naim i hrabia €^ozeran narz€Vdzili z dzielnych junak€Rwdziewi€Vty szyk bojowy. To s€V Lotary€\czyki i Burgundy; jest #ich dobre pi€U€Zdziesi€Vt tysi€Ucy rycerstwa; he€Smy zamkni€Ute, kolczugi na grzbiecie; maj€V t€Ugie w€S€Rcznie o kr€Rtkich drzewcach. Je€Teli Arabowie nie odm€Rwi€V bitwy, ci b€Ud€V bili dobrze, skoro raz ich dopadn€V!Poprowadzi ich Tiery, diuk argo€\ski. CCXXV Dziesi€Vty korpus bojowy sk€Sada si€U z baron€Rw francuskich. Jest ich sto tysi€Ucy najlepszych naszych rycerzy. Cia€Sa maj€V chwackie, postaw€U butn€V, g€Sowy siwe, brody bia€Se. Wdziali pancerze ikolczugi z podw€Rjnej siatki, przypasali miecze francuskie i hiszpa€\skie; paw€U€Te ich, pi€Uknie wyrobione, zdobne s€V licznymi znaki. Ju€T siedli na ko€\ i domagaj€V si€U bitwy. "Krzycz€V: €YMontjoie !€] Z nimi totrzyma si€U Karol Wielki. Gotfryd Andegawe€\ski dzier€Ty sztandar, Oriflamm€U. Sztandar #ten by€S w ko€Xciele €w. Piotra i zwa€S si€U Rzymski, ale zmieniono mu imi€U. CCXXVI Cesarz zsiada z konia. Na !zielonej murawie po€So€Ty€S si€U twarz€V do ziemi. Obraca lica ku wschodz€Vcemu s€So€\cu i z ca€Sego serca wzywa Boga: €YOjcze prawdziwy, bro€\ mnie w tym dniu dzisiejszym, ty, kt€Rry€X ocali€S Jonasza i wydoby€S go z brzucha wieloryba; ty, kt€Rry€X oszcz€Udzi€S kr€Rla Niniwy i oswobodzi€S Daniela ze straszliwej m€Uczarni w jamie, gdzie by€S w€Xr€Rd lw€Rw; ty, kt€Rry€X ocali€S trzech m€Sodziank€Rw w piecu gorej€Vcym! Niechaj w dniu dzisiejszym . mi€So€X€Z twoja b€Udzie mi ku pomocy! Przez #twoj€V €Sask€U, je€Xli ci si€U tak spodoba, dozw€Rl mi pom€Xci€Z mego siostrzana, Rolanda!€] Takpomodliwszy si€U, stan€V€S na nogi i uczyni€S pot€U€Tny znak krzy€Ta €Xwi€Utego. Dosiada swego r€Vczego bieguna. Naim i €^ozeran trzymali mu strzemi€U. Bierze tarcz€U i swoj€V ostr€V "w€S€Rczni€U. Cia€So ma szlachetne,dzielne i postawne; twarz jasn€V i spokojn€V. Jedzie, mocno trzymaj€Vc si€U w strzemionach. Przed nim, za !nim surmy graj€V; g€So€Xniej nad wszystkie inne wydziera si€U "r€Rg. Przez lito€X€Z nad Rolandem Francuzi p€Sacz€V. CCXXVII Bardzo wspaniale cesarz jedziena koniu. Na piersi jego, na kolczudze rozk€Sada si€U broda. "Przez mi€So€X€Z dla€\ inni robi€V tak samo; po tym mo€Tna pozna€Z sto tysi€Ucy Francuz€Rw, jego szyk bojowy. Przebywaj€V g€Rry i wysokie ska€Sy, g€S€Ubokie doliny i w€Vwozy pe€Sne trwogi. Wychodz€V z w€Vwoz€Rw i z dzikiej okolicy. Weszli w Hiszpani€U i rozwin€Uli si€U na r€Rwninie. Do Baliganta wracaj€Vjego przednie stra€Te. Syryjczyk pewien zdaje mu spraw€U z poselstwa: €YWidzieli€Xmy dumnego kr€Rla Karola. Ludzie jego s€V hardzi, nie chybi€V mu z pewno€Xci€V. Zbr€Rjcie si€U, za chwil€U #b€Udziecie mieli bitw€U.€] Baligantpowiada: €YPi€Uknie si€U zapowiada. Grajcie w surmy, i€Tby moi poganie wiedzieli o tym.€] CCXXVIII W ca€Sym wojsku ka€Te b€Ubni€Z !w b€Ubny i d€V€Z w tr€Vby i rogi !g€So€Xno i d€[wi€Ucznie; poganie zsiadaj€V na ziemi€U, aby przywdzia€Z zbroje. Emir nie chce by€Z najopieszalszy. Wdziewa szmelcowany pancerz, wi€V€Te he€Sm strojny z€Sotem i kamieniami. Potem do lewego boku przypasuje miecz;w pysze swojej znalaz€S dla€\ imi€U €W z przyczyny miecza Karola, o kt€Rrym s€Sysza€S, nazywa go Szacownym; €YSzacowny!€] to jego krzyk bitewny. Ka€Te tak wykrzykiwa€Z swoim rycerzom, potem wiesza na szyi wielk€V, szerok€V tarcz€U; guz na niej z€Soty, brzeg strojny kryszta€Sem; pas z t€Ugiego jedwabiu haftowany. Chwyta "swoj€V w€S€Rczni€U, kt€Rr€V nazywaMaltet: drzewce jest grube jakmaczuga, a €Telazo starczy€Soby na brzemi€U dla mu€Sa. Baligant wsiad€S na swego rumaka. Markules zza morza trzyma€S mu strzemi€U. Waleczny rycerz rozkraczy€S si€U szeroko; l€Ud€[wie ma w€Vskie, a boki szerokie, pier€X obszern€V i dobrze utoczon€V, barki !krzepkie, p€Se€Z rumian€V, twarz hard€V; jego k€Udzierzawa g€Sowa bia€Sa jest jak kwiat wiosenny; co za€X do #dzielno€Xci, tej dowi€Rd€S nieraz. Bo€Te, co za rycerz, gdyby by€S chrze€Xcija€\ski! Spina konia €Wjasna krew tryska pod ostrog€V. Puszcza si€U galopem, skacze przez r€Rw; by€S mo€Te pi€U€Zdziesi€Vt st€Rp szeroki. Poganie krzycz€V: €YTen jest stworzony, aby broni€Z granic! Kt€Rry Francuz odwa€Ty si€U walczy€Z przeciw niemu, chc€Vcy czy niechc€Vcy !przyp€Saci to €Tyciem. Karol jest bardzo szalony, €Te nie uszed€S st€Vd!€] CCXXIX Emir podobny jest do szczerego barona. Broda u niego bia€Sa jest jak kwiat. Jest bardzo uczony w swoim prawie; w bitwie jest dumny i €Xmia€Sy. Syn jego, Malpramis, jest z rz€Udu wielkich rycerzy; wysoki i silny, podobny do swoich przodk€Rw. Powiada do ojca: €YNaprz€Rd, panie, naprz€Rd! Bardzo bym si€U dziwowa€S, gdyby€Xmy ujrzeli Karola.€] Baligant powiada: €YUjrzymy go pewnie, bo bardzo jest waleczny. Liczne kroniki m€Rwi€V o nim z wielk€V pochwa€S€V. Ale nie ma ju€T swego siostrzana, Rolanda; niestanie mu si€Sy, aby nam zdzier€Ty€Z.€] CCXXX €YMi€Sy synu Malpramisie €W powiada Baligant €Wprzedwczoraj ubito Rolanda, dobrego wasala, i Oliwiera, dzielnego rycerza, i dwunastu par€Rw, kt€Rrych Karol tak kocha€S; dwadzie€Xcia tysi€Ucy rycerzy ubito, samych Francuz€Rw. Wszyscy inni mniej dla mnie warci od tej r€Ukawicy.To prawda, €Te cesarz wraca; goniec m€Rj, Syryjczyk, oznajmi€S mi to. Dziesi€U€Z !wielkich chor€Vgwi zbli€Ta si€U. Ten, kt€Rry dzwoni w r€Rg, jest bardzo waleczny. Towarzysz odpowiada mu na bardzo d€[wi€Ucznym rogu; ci dwaj jad€Vna czele, z nimi pi€Utna€Xcie tysi€Ucy Francuz€Rw, z owej m€Sodzi, kt€Rr€V Karol nazywa swymi dzie€Zmi; potem jedzie ich drugie tyle; ci b€Ud€V !potyka€Z si€U bardzo €Xmia€So.€] "Malpramis rzecze: €YProsz€U ci€U, ojcze, o dar €W niech ja zadam pierwszy cios!€] CXXXI €YSynu Malpramisie €W rzecze !Baligant €Wdaj€U ci to, o co mnieprosisz. Przeciw Francuzom wnet przyjdzie ci walczy€Z. Powiedziesz Torleja, kr€Rla perskiego, i Dapamorta, kr€Rla lutyckiego. Je€Teli zdo€Sasz zetrze€Z pych€U wrog€Rw, dam cikawa€S mego kraju od Szeriantu a€T do Walmarkis.€] Odpowiada: :"€YDzi€Uki ci, panie!€] Podchodzi, przyjmuje dar, ziemi€U, kt€Rra nale€Ta€Sa w€Rwczas do kr€Rla Florisa. Nigdy nie mia€S jej ujrze€Z; nigdy tego lenna nie posiad€S ani nie zaj€V€S. CCXXXII Emir jedzie przez szeregi swoich wojsk. Syn jego, wynios€Sej postawy, jedzie za #nim. Kr€Rl Torlej i kr€Rl Dapamort wystawiaj€V natychmiast !trzydzie€Xci chor€Vgiwi; rycerzy maj€V w cudownej mnogo€Xci; najlichsza chor€Vgiew liczy $pi€U€Zdziesi€Vt tysi€Ucy. Pierwsz€V tworz€V ludzie butentroccy; drug€V z Mi€Xni, z wielkimi g€Sowami €Wna krzy€Tu, wzd€Su€T grzbietu, maj€V szcze€Z, zgo€Sa jak wieprze. A trzecia sk€Sada si€U z Nubl€Rw i Blos€Rw, a czwarta z Brun€Rw i Esklawon€Rw, a pi€Vta z Sorbr€Rwi Sor€Rw, a sz€Rsta z Ormian i Maur€Rw, a si€Rdma z Jerycho€\czyk€Rw, a €Rsma z Nigr€Rw, a dziewi€Vta z Gros€Rw,a dziesi€Vta z mieszka€\c€Rw krzepkiej Balidy: to plemi€U nigdy nie chcia€So niczego dobrego. Emir klnie si€U wszelakim zakl€Uciem na cuda Mahometa i na jego cia€So: €YSzalony ten Karol francuski, !€Te jedzie na nas! B€Udzie mia€S bitw€U, je€Xli si€U nie cofnie. Nigdy ju€T nie b€Udzie nosi€S z€Sotej korony!€] CCXXXIII Potem sk€Sadaj€V dziesi€U€Z innych chor€Vgwi. Pierwsza z€So€Tona jest z brzydkich Kananejczyk€Rw: przybyli z Walfitu na kr€Rtsze drogi; druga z Turk€Rw, a trzecia z Pers€Rw; zasi€U czwarta z Pieczyng€Rw, a pi€Vta z !Solteras€Rw i Awar€Rw, a sz€Rsta z Ormalej€Rw i Eugiez€Rw, a si€Rdma z ludu Samuela, a €Rsma z mieszka€\c€Rw Bruizy, a dziewi€Vta z Klawerczyk€Rw, a dziesi€Vta z mieszka€\c€Rw pustyni Okcjanu: plemi€U, kt€Rrenie s€Su€Ty Bogu. Nigdy nie s€Syszeli€Xcie o gorszych okrutnikach; maj€V sk€Rr€U tak tward€V jak €Telazo, tote€T nie dbaj€V o kolczug€U ani o he€Sm; w bitw€U zasi€U twardzi s€V i uparci. CCXXXIV Emir kaza€S sprawi€Z dziesi€U€Z dalszych chor€Vgwi. Pierwsza sk€Sada si€U z olbrzym€Rw malproskich, druga z Hun€Rw, atrzecia z W€Ugr€Rw, czwarta zasi€U z mieszka€\c€Rw Baldyzy D€Sugiej, a pi€Vta z Walpenejczyk€Rw, a sz€Rsta z ludzi z Marozy, a si€Rdma z Leus€Rw i Astrymon€Rw, a €Rsma z Argoil€Rw, a dziewi€Vta z mieszka€\c€Rw Klarbony, a dziesi€Vta z Frond€Rw d€Sugobrodych; to plemi€U nigdy nie kocha€So Boga. Kroniki francuskie wymieniaj€V tak trzydzie€Xci chor€Vgwi. Wielkie to jest wojsko, w kt€Rrym znajd€U ju€T pad€Sy ; mpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€ЃkI4 cˆJФ HыK Њ c€ LЖнPmM“к c€НNm) c O‹3‡ƒP6‰ ]€surmy dzwoni€V. Poganie jad€V odwa€Tnie w b€Rj. CCXXXV Emir jest bardzo pot€U€Tny pan. Przed sob€V ka€Te nie€X€Z swojego smoka i sztandar Terwaganta i Mahometa, i obraz okrutnego Apollina. Dziesi€Uciu Kananejczyk€Rw jedzie doko€Sa niego; jad€Vc €Xpiewaj€V dono€Xnym g€Sosem: €YTen, kt€Rry chce by€Z zbawiony przez naszych bog€Rw, niechaj si€U modli do nich i niech im s€Su€Ty w wielkiej pokorze!€] Francuzi !powiadaj€V: €YRych€So, €Sajdaki, pomrzecie! Oby ten dzie€\ sta€S si€U wam zgub€V! Ty, Bo€Te nasz,bro€\ Karola! Niechaj ta bitwa b€Udzie wygrana w jego imieniu!€] CCXXXVI Emir jest to w€Rdz bardzo roztropny. Wo€Sa do siebie synaswego i dw€Rch kr€Rl€Rw: €YPanowie baronowie, b€Udzieciejechali na przedzie. Prowadzicie wszystkie moje chor€Vgwie, ale trzy najlepsze zatrzymam przy sobie €Wpierwsz€V tureck€V, drug€V ormalejsk€V, a trzeci€V z olbrzym€Rw malproskich. Ze mn€Vb€Ud€V Okcja€\czycy; oni to b€Ud€V walczy€Z przeciw Karolowii Francuzom. Je€Teli cesarz "spr€Rbuje targn€V€Z si€U na mnie, zdejm€U mu g€Sow€U z ramion. Niedoczeka si€U €W niechaj wie o !tym! €W €Tadnego innego prawa!!€] CCXXXVII Wielkie s€V wojska, pi€Ukne chor€Vgwie i szyki. Mi€Udzy poganami a Francuzami nie masz g€Rry ani doliny, pag€Rrka ani lasu, ani boru, kt€Rre by "mog€Sy skry€Z wojsko: widz€V si€U jasno na otwartej r€Rwninie. Baligant powiada: €YOwo, moi poganie, pospieszajcie szuka€Z bitwy!€] Ambor z Olufernii niesie sztandar. Widz€Vc go, poganie wykrzykuj€V jego imi€U: €YSzacowny!€] €W swoje zawo€Sanie. Francuzi powiadaj€V: €YNiech ten dzie€\ ujrzy wasz€V zgub€U!€] I krzycz€V zn€Rw "pot€U€Tnie: €YMontjoie !€] Cesarz !ka€Te uderzy€Z w tr€Vby i w r€Rg,kt€Rry dzwoni dono€Xniej nad wszystkie. Poganie m€Rwi€V: €YPi€Ukny jest lud Karolowy! #B€Udziemy mieli ostr€V i zaci€Ut€V bitw€Ul€] CCXXXVIII Szeroka jest dolina i wida€Z kraj w oddali. He€Smy o kamieniach oprawnych w z€Soto b€Syszcz€V i tarcze, i pancerze szmelcowane, i w€S€Rcznie, i !proporce wisz€Vce u €Tele€[c€Rw. Surmy graj€V, a g€Sosy ich s€V bardzo jasne, a r€Rg dzwoni g€So€Xno do ataku. Emir wo€Sa swego brata, Kanabeja, kr€Rla #Floredy; ten dzier€Ty€S ziemi€U a€Tdo Walsewry. Pokazuje mu chor€Vgwie Karolowe: €YPatrzcie t€U pych€U s€Sawnej Francji! Cesarz jedzie bardzo dumnie. Jedzie z ty€Su z owymi starcami, kt€Rrzy na pancerzach roz€So€Tyli swoje !brody, tak bia€Se jak €Xniegi na lodach. Ci b€Ud€V dobrze bili mieczem i kopi€V. B€Udziemy "mieli bitw€U tward€V i zawzi€Ut€V;nigdy nie widziano podobnej.€] Daleko przed swoim wojskiem, dalej ni€T na rzucenie lask€V, Baligant jedzie na koniu. Krzyczy: €YP€Rjd€[cie, poganie, bo ja ruszam w drog€U!€] !Potrz€Vsa w€S€Rczni€V; obr€Rci€S ostrze przeciw Karolowi. CCXXXIX Kiedy Karol Wielki widzi emira ismoka, chor€Vgiew i sztandar, i!jak wielka jest si€Sa Arab€Rw, i jak oni pokryli ca€S€V okolic€U pr€Rcz pola, kt€Rre on zajmuje, kr€Rl francuski wo€Sa, a g€Sos jego niesie daleko: €YBaronowie francuscy, dobrzy z was wasale! Wytrzymali€Xcie tyle szczerych bitew. Widzicie !pogan €Wokrutnicy s€V i tch€Rrze. Ca€Sa ich wiara nie zda si€U im za szel€Vga. Liczne jest ich !plemi€U, ale co to jest dla was, panowie? Kto nie chce w tej chwili p€Rj€X€Z ze mn€V, niech sobie idzie!€] Po czym spina konia ostrogami, Tensendur daje cztery susy. Francuzi powiadaj€V: €YDzielnego mamy kr€Rla! Jed€[, wielki rycerzu, €Taden z nas ci nie chybi!€] CCXL Dzie€\ by€S jasny, s€So€\ce jaskrawe. Pi€Ukne s€V wojska, pot€U€Tne szyki bojowe. !Przednie szeregi zderzaj€V si€U. Hrabia Rabel i hrabia Gwinemant puszczaj€V cugle koniom i pr€V €Tywo ostrog€V. W€Rwczas Frankowie wypuszczaj€V konie, gotuj€V si€Uuderzy€Z ostrymi kopiami. CCXLI Hrabia Rabel jest €Xmia€Sy rycerz. Spina konia !szczeroz€Sot€V ostrog€V i gotuje si€U ugodzi€Z Torleja, kr€Rla perskiego; ani tarcza, ani pancerz nie wytrzymuj€V ciosu.Wbi€S mu w cia€So poz€Socist€V !w€S€Rczni€U, zwali€S go trupem w zaro€Xla. Francuzi powiadaj€V: €YNiech B€Rg nam pomaga! Karol ma za sob€V prawo, nie mo€Temy mu chybi€Z!€] CCXLII I Gwinemant p€Udzi przeciw lutyckiemu kr€Rlowi. Strzaska€S mu tarcz€U malowan€V w kwiaty;potem rozdar€S mu pancerz; wbija mu w cia€So ca€Sy sw€Rj proporzec i €Wniech kto z tego €Xmieje si€U lub p€Sacze! €W k€Sadzie go trupem. Na ten ciosFrancuzi krzycz€V: €YBijcie, !baronowie, nie oci€Vgajcie si€U! Prawo jest przy Karolu przeciwtym nienawistnym: B€Rg nas wybra€S, aby€Xmy wydali prawdziwy s€Vd.€] CCXLIII Malpramis siedzi na koniu cale bia€Sym. Rzuca si€U w ci€Tb€U Francuz€Rw. Od jednego do drugiego idzie zadaj€Vc srogie ciosy i wal€Vc trupa na trupa. Najpierwszy Baligant krzyczy: €YO, moi baronowie, d€Sugo was €Tywi€Sem! Patrzcie na mego syna! Karola on chce !dosi€Ugn€V€Z. Ilu baron€Rw wzywa ze swego szyku! Dzielniejszego!nade€\ nie €T€Vdam. Wspom€R€Tcie go waszymi ostrymi w€S€Rczniami!€] Na te s€Sowa poganie rzucaj€V si€U. Zadaj€V krzepkie ciosy, wielka jest rze€[ba. Bitwa jest pi€Ukna i krwawa; ani wprz€Rd, ani potemnie widziano tak za€Tartej bitwy. CCXLIV Wielkie s€V wojska, hufce €Xmia€Se. Wszystkie chor€Vgwie wda€Sy si€U w bitw€U. A poganie wal€V krzepko nad podziw. Bo€Te, tyle drzewc€Rw p€Uka na dwoje, tyle tarczy si€U €Samie, tyle stalowych . kolczug si€U pruje! Ziemia jest ca€Sa nimi zasypana i trawa na polu, tak zielona i mi€Ukka... Emir wo€Sa niewiernych: €YBijcie, baronowie, bijcie to nasienie chrze€Xcija€\skie!€] Bitwa jest uparta i twarda. Ani przedtem,ani potem nie widziano r€Rwnie zaci€Utej. A€T do nocy b€Udzie trwa€Sa bez wytchnienia. CCXLV Emir wzywa swoich: €YBijcie, poganie; przybyli€Xcie jeno po to, aby bi€Z! Dam wam kobiet szlachetnych i pi€Uknych, dam wam lenna, dziedziny, ziemi€U!€]Poganie odpowiadaj€V: €YTak powinni€Xmy czyni€Z!€] Od tego ci€Vg€Sego bicia du€To ich "w€S€Rczni si€U €Samie; w€Rwczas . dobywaj€V wi€Ucej ni€T sto tysi€Ucy miecz€Rw. Oto potrzeba!bolesna i straszliwa €W kto jest !po€Xr€Rd nich, widzi, co to jest bitwa. CCXLVI Cesarz wzywa swoich Francuz€Rw: €YPanowie !baronowie, mi€Suj€U was, wierz€U w was! Dla mnie wydali€Xcie tylebitew, zdobyli€Xcie tyle #kr€Rlestw, zdarli z tronu kr€Rl€Rw;uznaj€U to dobrze, winien wam jestem zap€Sat€U: cia€So moje, ziemi€U, bogactwa. Pom€Xcijcie waszych syn€Rw, waszych bracii waszych dziedzic€Rw, kt€Rrzy w Ronsewal padli tamtego wieczoru. Wiecie, €Te przeciw poganom mam prawo za sob€V.€]Frankowie odpowiadaj€V: €YPanie, prawd€U powiadasz!€] I dwadzie€Xcia tysi€Ucy jest ich ko€So niego, kt€Rrzy jednym !g€Sosem przysi€Ugaj€V mu wiar€U, "i€T nie chybi€V mu, cho€Zby mieli !pa€X€Z; ka€Tdy dobrze u€Tyje swejkopii. Wnet dzwoni€V miecze; bitwa jest nad podziw zaci€Uta.CCXLVII I Malpramis jedzie polem. Srog€V"rze€[b€U czyni w€Xr€Rd Francuz€Rw.Diuk Naim patrzy na€\ hardym wzrokiem i zamierza ugodzi€Z go jako rycerz. Rozdziera sk€Rr€U na jego tarczy, rozpruwa mu kolczug€U, wbija mu w cia€So sw€Rj €T€R€Sty proporzec, wali go trupem mi€Udzy innych, kt€Rrzy le€T€V bez liku. CCXLVIII Kr€Rl Kanabej, brat emira, spinakonia mocno ostrogami. Doby€S !miecza; ga€Ska jest z kryszta€Su.Wali Naima w he€Sm, €Samie mu go na dwoje, przecina stalowym mieczem pi€U€Z rzemieni €W czapa nie zda si€U na nic €Wprzecina j€V a€T do sk€Rry, zrzuca jej kawa€S na ziemi€U. Cios by€S srogi, diuk jest jak piorunem ra€Tony. Ma upa€X€Z, ale B€Rg go wspiera. Chwyta obur€Vcz szyj€U swego bieguna. Je€Xli poganin ponowi cios, szlachetny wasal polegnie. Karol francuski przybywa, on go wspomo€Te. CCXLIX Diuk Naim jest w wielkiej niedoli. A poganin gotuje si€U ugodzi€Z go znowu. Karol powiada mu: €YLadaco, na swoje nieszcz€U€Xcie porwa€Se€X #si€U na niego!€] I m€U€Tnie nacierana€\. Kruszy tarcz€U poganina, mia€Td€Ty mu j€V o serce. Rozdziera kolczug€U na piersi i k€Sadzie go trupem; siod€So zostaje pr€R€Tne. CCL !Karol Wielki, kr€Rl, pe€Sen jest bole€Xci, kiedy widzi przed sob€V rannego Naima i jasn€V !krew, kt€Rra €Xcieka na zielon€V muraw€U. Pochylony nad nim, powiada: €YMi€Sy panie Naimie, jed€[ przy moim boku! Zgin€V€S ladaco, kt€Rry na ciebie nastawa€S; na ten raz wbi€Sem mu w cia€So sw€V w€S€Rczni€U.€] Diuk odpowiada: €YPanie, "polegam na tobie; je€Xli wy€Tyj€U,nie stracisz na tym.€] Potem, wmi€So€Xci i wierze, jad€V obok siebie, z nimi dwadzie€Xcia tysi€Ucy Francuz€Rw; nie masz jednego, kt€Rry by nie wali€S i nie kosi€S. CCLI Emir jedzie polem. Uderzy hrabiego Gwinemanta. Mia€Td€Tymu bia€S€V tarcz€V serce, rozdziera mu kolczug€U, otwiera na dwoje pier€X i wali go trupem z r€Vczego konia. Potem zabi€S Gebwina i Loranta, i Ryszarda Starego, pana Norman€Rw. Poganie krzycz€V; €Y€_Szacowny €` wart jest swojej ceny! Bijcie, poganie, mamy obro€\c€U!€] CCLII Pi€Uknie jest widzie€Z rycerzy arabskich i okcyja€\skich, i owych z Argoli, i z Baskli, jak wal€V swymi w€S€Rczniami. Z drugiej strony Francuzi nie my€Xl€V ust€Upowa€Z. Wielu Francuz€Rw, wielu pogan umiera. A€T do wieczora bitwa szaleje. Ilu pomar€So baron€Rw francuskich! Ile €Ta€Soby jeszcze, nim si€U to sko€\czy! CCLIII Francuzi i Arabowie bij€V na wyprz€Rdki. Tyle drzewc€Rw si€U €Samie, tyle ostrych w€S€Rczni! Kto by widzia€S te potrzaskane "tarcze, kto by s€Sysza€S te bia€Sekolczugi dzwoni€Vce, te tarczezgrzytaj€Vce o he€Smy, kto by widzia€S tych rycerzy padaj€Vcych i tych ludzi wyj€Vcych i umieraj€Vcych na ziemi, ten by sobie przypomnia€S wielk€V bole€X€Z. #Ci€U€Tko jest strzyma€Z t€U bitw€U.Emir wzywa Apollina i Tenwaganta, a tak€Te Mahometa: €YMoi panowie !bogowie, d€Sugo wam s€Su€Ty€Sem. Zrobi€U wam pos€Vgi ze szczerego z€Sota! ...€] Staje przed nim wierny s€Suga Gemalfin, przynosi mu z€Se nowiny. Powiada: €YBaligancie, !wielkie nieszcz€U€Xcie przysz€So na ciebie. Malpramis, tw€Rj syn, stracony. I Kanabej, tw€Rj brat,zabity. Dwom Francuzom los da€S ich pokona€Z. Jeden, zda misi€U, to sam cesarz, rycerz wielkiej postawy, wygl€Vda na pot€U€Tnego pana, brod€U ma !bia€S€V jak kwiaty w kwietniu.€] Emir spuszcza g€Sow€U, kt€Rrej he€Sm ci€V€Ty, twarz mu si€U chmurzy, bole€X€Z jego jest wielka, zda si€U, i€T z niej skona. Wo€Sa Jangleja z Zamorza. CCLIV Emir powiada: €YJangleju, przyb€Vd€[! Jeste€X dzielny i m€Vdry wielce; zawsze zasi€Uga€Sem twojej rady. Co s€Vdzisz o Arabach i o Frankach? Czy b€Udziemy mieli zwyci€Ustwo w tej bitwie?€] A !tamten odpowiada: €YZgin€V€Se€X, Baligancie, bogi twoje nie ocal€V ci€U. Karol jest dumny, ludzie jego waleczni. Nigdy niewidzia€Sem plemienia tak €Xmia€Sego w boju. Ale wezwij napomoc baron€Rw z Okcjanu, Turk€Rw, Enfrun€Rw, Arab€Rw i Olbrzym€Rw. Co b€Vd€[ si€U stanie, nie oci€Vgaj si€U!€] CCLV !Emir roz€So€Ty€S na pancerzu sw€Vbrod€U, tak bia€S€V jak kwiat "g€Sogu. Co b€Vd€[ si€U zdarzy, nie chce si€U chowa€Z. Bierze do ust r€Rg jasno graj€Vcy, dzwoni we€\tak g€So€Xno, €Te poganie us€Syszeli; na ca€Sym polu wojska skupiaj€V si€U ko€So niego. Okcyja€\scy krzycz€V i r€T€V, argoilscy szczekaj€V jak psy. €^€Vdaj€V Francuz€Rw, i z jakim zuchwalstwem! Rzucaj€V si€U w g€Ustw€U, gromi€V ich i dziel€V. Od jednego razu pok€Sadli trupem siedem tysi€Ucy. CCLVI Hrabia Ogier nie zna€S nigdy tch€Rrzostwa; nigdy m€U€Tniejszybaron nie obl€Rk€S pancerza. Kiedy ujrza€S, €Te szyki Francuz€Rw si€U €Sami€V, wo€Sa Tierego, diuka Argony, Gotfryda andegawe€\skiego i hrabiego €^ozerana. Bardzo !€Xmia€So upomina Karola: €YPatrz na tych pogan, jak oni zabijaj€V twoich! Nie daj B€Rg, aby twoja g€Sowa nosi€Sa koron€U, je€Xli nie natrzesz w tej chwili, aby pom€Xci€Z nasz wstyd!€] Nikt nie odrzek€S ani s€Sowa. Wszelako bod€V konie !ostrog€V, pop€Udzaj€V je, natr€V na pogan, gdziekolwiek ich dopadn€V. CCLVII Karol Wielki uderza srodze i diuk Naim, i Ogier Du€\czyk, i Gotfryd andegawe€\ski, kt€Rry !dzier€Ty€S sztandar. A pan Ogier du€\ski najwaleczniejszy jest ze wszystkich. Spina konia, prze go ca€S€V si€S€V i zadaje temu, kt€Rry trzyma smoka, taki cios, €Te przewraca na miejscu przed sob€V Ambora i smoka, i sztandar kr€Rlewski. Baligant widzi, €Te jego sztandar pad€S i €Te chor€Vgiew Mahometa zha€\biono; w€Rwczasemir zaczyna pojmowa€Z, €Te nie ma s€S uszno€Xci, a prawo jest z Karolem. Poganie arabscy podaj€V ty€S, cesarz wzywa Francuz€Rw: €YPowiedzcie, baronowie, na Boga, czy mi pomo€Tecie? €]Francuzi odpowiadaj€V: €YCzemu pytasz o to? Zdrajca ten, kto nie b€Udzie wali€S co si€Sy!€] CCLVIII $Dzie€\ mija, zbli€Ta si€U wiecz€Rr, Francuzi i poganie wal€V mieczami. Ci, kt€Rrzy si€U #potykaj€V t€V broni€V, dzielni s€V,i jeden, i drugi. Nie zapominaj€V swego zawo€Sania. Emir krzyczy: €YSzacowny!€] , Karol; €YMontjoie !€] , s€Synne swe zawo€Sanie. Po swoich g€Sosach dono€Xnych i silnych poznali si€U. W szczerym polu spotykaj€V si€U, szukaj€V si€U, zadaj€V sobie wielkie ciosy kopi€V w paw€U€Te zdobne obr€Uczami. €aami€V je wzajem pod szerokimi guzami. Po€Sy obu"kolczug dr€V si€U, ale obaj . nie s€V ranni. Popr€Ugi p€Ukaj€V, siod€Sa zsuwaj€V si€U, obaj kr€Rlowie spadaj€V... Powstaj€V szybko na nogi. Dobywaj€V €Xmia€So miecz€Rw. Nikt nie przerwie tej walki; nie mo€Te si€U sko€\czy€Z bez ludzkiej €Xmierci. CCLIX Bardzo jest dzielny Karol z #lubej Francji; i emir nie boi si€U go ani nie dr€Ty. Dobywaj€V nagich miecz€Rw i wal€V straszliwe ciosy w swoje paw€U€Te. Przecinaj€V sk€Rr€U i deski podw€Rjne pod spodem; gwo€[dzie wypadaj€V, guzy lec€Vw kawa€Sy. Potem, ods€Soniwszy "cia€So, wal€V si€U po pancerzach: z ich jasnych he€Sm€Rw sypi€V !si€U iskry. Nie sko€\czy si€U ta walka, a€T jeden z nich uzna sw€Rj b€S€Vd. CCLX Emir powiada: €YKarolu, wejd€[ wsamego siebie; zg€Rd€[ si€U okaza€Z mi, €Te €Ta€Sujesz! W istocie, zabi€Se€X mi syna i bardzo nies€Susznie €T€Vdasz mego kraju. Zosta€\ moim "wasalem... P€Rjd€[ ze mn€V a€T na "wsch€Rd jako m€Rj s€Suga.€] Karol !odpowiada: €YTo by€Saby, wier€U, wielka nikczemno€X€Z. !Poganinowi nie l€Ta mi u€Tyczy€Z pokoju ani mi€So€Xci. Przyjm prawo, jakie B€Rg nam objawi€S, prawo chrze€Xcija€\skie, wnet $b€Ud€U ci€U mi€Sowa€S; potem s€Su€T mu i uwierz w Kr€Rla wszechpot€U€Tnego.€] Baligant rzecze: €YG€Supie s€Sowa powiadasz!€] Za czym j€Uli na nowo wali€Z mieczem. CCLXI Emir jest bardzo silny. Wali Karola Wielkiego w he€Sm z ciemnej stali, €Samie mu go na g€Sowie i rozcina, brzeszczot si€Uga a€T do w€Sos€Rw, nadcina #cia€So na d€So€\ i wi€Ucej, ko€X€Z jest obna€Tona, Karol chwieje #si€U, omal nie upad€S. Ale B€Rg niechce, aby go zabito ani zwyci€U€Tono! €wi€Uty Gabriel wr€Rci€S do€\ i pyta: €YWielki Kr€Rlu, co czynisz? €] CCLXII Kiedy Karol us€Sysza€S €Xwi€Uty $g€Sos anio€Sa, ju€T si€U nie l€Uka, wie, €Te nie umrze. Odzyska€S si€S€U i zmys€Sy. Mieczem francuskim wali emira. Kruszy mu he€Sm, na kt€Rrym b€Syszcz€V drogie kamienie, otwiera mu czaszk€U rozlewaj€Vc m€Rzg, #rozcina mu g€S€Rw€] a€T po bia€S€V brod€U i bez €Tadnego ratunku k€Sadzie go trupem. Krzyczy: #€YMontjoie!€] , i€Tby si€U skupili ko€So niego. Na ten krzyk przybywa diuk Naim, chwyta konia Tensendura, Karol wsiadana€\ z powrotem. Poganie uciekaj€V, B€Rg nie chce, aby "zostali. Francuzi osi€Vgn€Uli tak upragniony cel. CCLXIII Poganie pierzchaj€V, B€Rg tak chce. Frankowie i cesarz z #nimi p€Udz€V ich przed sob€V. Kr€Rlpowiada: €YPanowie, pom€Xcijcie wasze €Ta€Soby, czy€\cie wasz€V wol€U i niechaj serca wasze rozja€Xni€V si€U, widzia€Sem bowiem dzi€X rano, €Te oczy wasze p€Saka€Sy.€] Frankowie odpowiadaj€V: €YPanie, tak trzeba nam czyni€Z!€] Ka€Tdy bije, ile tylko mo€Te. Z pogan, kt€Rrzy tam byli, ma€So kt€Rry uszed€S. CCLXIV Skwar jest wielki, kurz wzbija "si€U w g€Rr€U. Poganie uciekaj€V, a Francuzi n€Ukaj€V ich. Pogo€\ trwa a€T do Saragossy. Na szczyt wie€Ty wysz€Sa Bramimonda, z ni€V jej kleryki ikanoniki fa€Sszywej wiary, !kt€Rrych nigdy B€Rg nie kocha€S; nie maj€V ani €Xwi€Uce€\, ani tonsury. Kiedy ujrza€Sa Arab€Rw w takiej rozsypce, g€So€Xno !krzyczy: €YHa, mi€Sy kr€Rlu, oto pobito naszych ludzi! Emir poleg€S tak haniebnie!€] Kiedy ju€T pad€Sy ; mpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€ЃkQl cњRќ Н+]SЙ c€ˆTд cыUc$NVi&ё c€cWZ0Г aЦX :n3€'џџ!Marsyl to s€Syszy, obraca si€U do€Xciany, oczy jego lej€V €Szy, !g€Sowa opada. Umar€S z bole€Xci, od kl€Uski, kt€Rra si€U na€\ zwali€Sa. Oddaje dusz€U czartu. CCLXV Poganie pomarli; Karol wygra€S !bitw€U. Zwali€S bramy Saragossy; !wie, €Te nie b€Ud€V jej bronili. Zaj€V€S . miasto; wojska jego wesz€Sy w nie prawem zdobyczy i spa€Sy tam tej nocy.#Kr€Rl z bia€S€V brod€V pe€Sen jest dumy. A Bramimonda odda€Sa muwszystkie wie€Te, dziesi€U€Z #wielkich, pi€U€Zdziesi€Vt ma€Sych. Kto zyska pomoc bo€T€V, dobrzewie€\czy swoje dzie€Sa. CCLXVI !Dzie€\ si€U ko€\czy, noc zapada. Ksi€U€Tyc jest jasny, gwiazdy b€Syszcz€V. Cesarz zdoby€S Saragoss€U; oddzia€Sy Francuz€Rwpl€Vdruj€V do szcz€Utu miasto, synagogi i meczety. Ciosami miecz€Rw i topor€Rw krusz€V obrazy i wszystkie ba€Swany; nie zostanie tam czar€Rw ani urok€Rw. Kr€Rl wierzy w Boga, #chce spe€Sni€Z swoj€V s€Su€Tb€U; a biskupi b€Sogos€Sawi€V wody. Prowadz€V pogan a€T do #chrzcielnicy; je€Xli znajdzie si€U "taki, kt€Rry opiera si€U Karolowi,kr€Rl ka€Te go pojma€Z albo !spali€Z, albo zabi€Z €Telazem. O wiele wi€Ucej ni€T sto tysi€Ucy ochrzczono na prawdziwych !chrze€Xcijan, ale kr€Rlowej nie. !Zawiod€V j€V do s€Sodkiej Francji"jako brank€U, kr€Rl chce, aby si€Unawr€Rci€Sa z mi€So€Xci. CCLXVII Noc mija, dzie€\ wstaje jasny. W wie€Tach Saragossy Karol osadza za€Sog€U. Zostawi€S tam tysi€Vc dobrze wypr€Rbowanych rycerzy; strzeg€V miasta w imi€U!cesarza. Kr€Rl siada na ko€\; taksamo wszyscy jego ludzie i Bramimonda, kt€Rr€V bierze jakobrank€U, ale nie chce jej nic zrobi€Z, jeno samo dobre. !Wracaj€V pe€Sni rado€Xci i dumy. Zajmuj€V si€S€V Narbon€U i przechodz€V mimo. Karol przybywa do Bordeaux, g€So€Xnego miasta; na o€Starzu barona, €Xwi€Utego Seweryna, sk€Sada r€Rg pe€Sen z€Sota i dukat€Rw; pielgrzymi, kt€Rrzy tam chodz€V, ogl€Vdaj€V go jeszcze. Przebywa €^yrond€U na wielkich galarach, kt€Rre tam znajduje. A€T do Blave odprowadzi€S swego siostrzana i Oliwiera, jego szlachetnego towarzysza, i arcybiskupa, !kt€Rry by€S roztropny i dzielny. W ko€Xciele €w. Romana w bia€Setrumny ka€Te z€So€Ty€Z trzech par€Rw, tam le€T€V dzielni rycerze. Francuzi oddaj€V ich Bogu i Jego Imionom. Przez !doliny, przez g€Rry Karol jedzie;a€T do Akwizgranu nie chce stan€V€Z dla odpoczynku. Tak d€Sugo jedzie, a€T ujrza€S si€U przed swym tarasem. Kiedy przyby€S do swego kr€Rlewskiego pa€Sacu, wezwa€S przez pos€S€Rw swoje s€Udzie: Bawar€Rw i Sas€Rw, i Lotary€\czyk€Rw, i Fryz€Rw; wezwa€S Aleman€Rw i Burgund€Rw, i Puatwen€Rw, i Norman€Rw, i Breton€Rw, i Francuz€Rw nad inne roztropnych. W€Rwczas zaczyna si€U s€Vd nad Ganelonem. CCLXVIII Cesarz wr€Rci€S z Hiszpanii. Przybywa do Akwizgranu, najpi€Ukniejszego miasta we Francji. Wst€Upuje do pa€Sacu, idzie do sali. Oto wychodzi ku niemu Oda, pi€Ukna panienka. Rzecze kr€Rlowi: €YGdzie jest w€Rdz #Roland, kt€Rry przysi€Vg€S poj€V€Z mnie za €Ton€U?€] Karol czuje #wielki b€Rl i strapienie. P€Sacze, #szarpie bia€S€V brod€U: €YSiostro, droga przyjaci€R€Sko, o kogo ty pytasz? O umar€Sego! Dam ci lepszego w zamian. Dam ci Ludwika, nie mog€U rzec lepiej. To m€Rj syn, on to b€Udzie dzier€Ty€S moje marchie.€] Oda odpowie: €YDziwne to s€Sowa! Nie daj B€Rg ani Jego €Xwi€Uci, ani anio€Sowie, abym po €Xmierci Rolanda zosta€Sa przy €Tyciu!€] Blednie, pada do n€Rg Karola Wielkiego. Umar€Sa natychmiast; niech B€Rg zlituje si€U nad jej dusz€V. Baronowie francuscy p€Sacz€V i €Tal€V si€U jej. CCLXIX Pi€Ukna Oda do€Ty€Sa swego ko€\ca. Kr€Rl mniema, €Te ona !zemdla€Sa; lituje si€U nad ni€V, p€Sacze. Bierze j€V za r€Uce, podnosi j€V; g€Sowa jej opada na ramiona. Kiedy Karol widzi, €Te jest martwa, przywo€Sa€S zaraz cztery hrabiny. Nios€V j€V do klasztoru mniszek, ca€S€V noc !a€T do €Xwitu czuwaj€V przy niej;pod o€Starzem pi€Uknie j€V $chowaj€V. Kr€Rl wielce j€V uczci€S. CCLXX Cesarz wr€Rci€S do Akwizgranu. Ganelon zdrajca, w €Telaznych kajdanach, jest w mie€Xcie, przed pa€Sacem. Niewolnicy przywi€Vzali go do s€Supa, sp€Utali mu r€Uce rzemieniami z !jeleniej sk€Rry, bij€V go silnie #r€Rzgami i kijami. Nie zas€Su€Ty€S na nic lepszego. W wielkiej bole€Xci czeka swego s€Vdu. CCLXXI Napisane jest w starej kronice, €Te Karol z wielu !kraj€Rw zwo€Sa€S swoich wasal€Rw.Zebrali si€U w Akwizgranie w kaplicy. Jest to dzie€\ uroczystego €Xwi€Uta; dzie€\ (powiada wielu)€Xwi€Utego barona Sylwestra. W€Rwczas !zaczyna si€U s€Vd; a oto historiaGanel ona zdrajcy €W cesarz kaza€S go zawlec przed siebie. CCLXXII €YPanowie baronowie €W rzecze $Karol, wielki kr€Rl €W os€Vd€[cie miGanelona wedle prawa. Przyby€Sz wojskiem a€T do Hiszpanii ze mn€V; wydar€S mi dwadzie€Xcia tysi€Ucy moich Francuz€Rw i mego siostrzana, kt€Rrego ju€T nie ujrzycie, i dzielnego, dwornego Oliwiera, i dwunastupar€Rw; zdradzi€S ich dla pieni€Udzy.€] Ganelon rzek€S: #€YHa€\ba na mnie, je€Xli co b€Ud€U tai€S! Roland mnie pokrzywdzi€S na maj€Vtku, na moich dostatkach i dlatego szuka€Sem!jego €Xmierci i zguby. Ale €Teby w tym by€Sa jaka zdrada, temu przecz€U.€] Frankowie odpowiadaj€V: €YB€Udziemy nad tym radzili.€] CCLXXIII W obliczu kr€Rla Ganelon stoi prosto. Ma cia€So krzepkie, twarz rumian€V; gdyby by€S wiemy, wzi€Uliby€Xcie go za dzielnego rycerza. Patrzy na Francuz€Rw i na wszystkich s€Udzi€Rw, i na trzydziestu krewnych, kt€Rrzy zar€Uczyli za niego; po czym krzyczy silnym $i donios€Sym g€Sosem: €YNa mi€So€X€ZBoga, baronowie wys€Suchajcie mnie! Panowie, by€Sem w wojsku przy cesarzu. S€Su€Ty€Semmu z ca€S€V wiar€V, z ca€S€V . mi€So€Xci€V. Roland, jego siostrzan, znienawidzi€S mnie i skaza€S mnie na €Xmier€Z i na cierpienie. Wys€Sano mnie za pos€Sa do kr€Rla Marsyla; przez #moj€V zr€Uczno€X€Z zdo€Sa€Sem si€U ocali€Z. Wyzwa€Sem rycerzy Rolanda i Oliwi era, i wszystkich ich towarzysz€Rw. Karol i jego szlachetni baronowie s€Syszeli moje wyzwanie. Pom€Xci€Sem si€U, ale to nie by€Sa zdrada.€] Frankowieodpowiadaj€V: €YB€Udziemy nad tym radzili.€] CCLXXIV Ganelon widzi, €Te zaczyna si€U wielki s€Vd nad nim. Trzydziestujego krewnych zebra€So si€U. Jest jeden, kt€Rremu daj€V pos€Such wszyscy €W to Pinabel z sorencidego zamku. Umie dobrze m€Rwi€Z i powiedzie€Z swoje racje, jak si€U godzi. Jest dzielny, gdy chodzi o to, aby broni€Z swego herbu. Ganalon powiada do€\: €YPrzyjacielu, ocal mnie od €Xmierci i ha€\by!€] Pinabel powiada: €YNiebawem b€Udziesz ocalony. Je€Teli cho€Zby jeden Francuz os€Vdzi, aby ci€U powiesi€Z, niechaj cesarz naka€Te walk€U mi€Udzy nami na udeptanej ziemi; m€Rj stalowy miecz zada mu €Sgarstwo.€] Hrabia Ganelon pochyla mu si€U do st€Rp. CCLXXV Bawarowie i Sasi weszli do sali obrad, i Puatweni, i Normanowie, i Francuzi. Alemanowie i Niemcy s€V tam w wielkiej liczbie; Owerniaci s€V najdworniejsi. Spuszczaj€V z tonu z przyczyny Pinabela. Jeden powiada do drugiego: €YTrzeba tego poniecha€Z! Dajmy!spok€Rj s€Vdom i pro€Xmy kr€Rla, aby odpu€Xci€S Ganelonowi na ten raz; niech Ganelon s€Su€Ty #mu odt€Vd wiernie i z mi€So€Xci€V. Roland umar€S, ju€T go nie ujrzycie; z€Soto ani srebro go nie wr€Rc€V. Szalony, kto by "stawia€S czo€So Pinabelowi!€] Nie masz takiego, kt€Rry by si€U przeciwi€S, wyj€Vwszy Tierego, brata wielmo€Tnego Gotfryda. CCLXXVI Wracaj€V baronowie do Karola Wielkiego. Powiadaj€V kr€Rlowi: !€YPanie, prosimy ci€U, uniewinnijhrabiego Ganelona i niech ci potem s€Su€Ty z mi€So€Xci€V i wiar€V. Zostaw go przy €Tyciu, bo jest pan bardzo pot€U€Tny. Ani z€Soto, ani srebro nie wr€Rci€Soby ci Rolanda.€] Kr€Rl rzecze: €YJeste€Xcie zdrajcy!€] CCLXXVII Kiedy Karol ujrza€S, €Te wszyscymu chybili, spuszcza g€Sow€U z $bole€Xci€V. €YJa nieszcz€U€Xliwy!€] €Wpowiada. A€T staje przed nim rycerz niejaki, Tiery, brat Gotfryda, diuka andegawe€\skiego. Cia€So ma chude, w€Vt€Se, smuk€Se, w€Sosy czarne, twarz dosy€Z ciemn€V. Nie jest zbyt wielki, ale i niezbyt ma€Sy. Powiada $grzecznie do kr€Rla: €YMi€Sy kr€Rlu,panie, nie rozpaczaj tak. D€Sugo ci s€Su€Ty€Sem, wiesz o tym. Przez pami€U€Z przodk€Rw winienem ci rzec te s€Sowa. Gdyby nawet Roland przewini€S wobec Ganelona, Roland by€S w twojej s€Su€Tbie; to powinno "by€So starczy€Z mu za r€Ukojmi€U. Ganelon jest zdrajca, albowiemzdradzi€S; wobec ciebie to $krzywo przysi€Vg€S i dopu€Xci€S si€Uzbrodni. Dlatego s€Vdz€U, €Te powinien by€Z powieszony i umrze€Z; a z cia€Sem jego godzi "si€U post€Vpi€Z tak jak z cia€Sem zdrajcy, kt€Rry dopu€Xci€S si€U zdrady. Je€Teli ma krewnego, kt€Rry chce mi zada€Z €Sgarstwo,got€Rw jestem tym mieczem, kt€Rry nosz€U przy boku, podtrzyma€Z natychmiast m€Rj !s€Vd.€] Frankowie odpowiadaj€V: :€YDobrze rzek€Se€X!€] CCLXXVIII !Przed kr€Rla wyst€Vpi€S Pinabel. Jest wielki i silny, dzielny i zwinny; kogo jego cios kiedy dosi€Ugn€V€S, ten zako€\czy€S "€Tycie. Rzecze do kr€Rla: €YPanie,tu jest tw€Rj s€Vd; naka€T€Te tedy, aby nie czyniono tyle zgie€Sku. Widz€U tu Tierego, kt€Rry wyda€S s€Vd. Zadaj€U €Sgarstwo jego s€Vdowi i b€Ud€U walczy€S przeciw niemu!€] Daje kr€Rlowi do r€Uki r€Ukawic€U z jeleniej sk€Rry, r€Ukawic€U z prawej r€Uki. Cesarz powiada: "€Y€^€Vdam dobrych zak€Sadnik€Rw!€]Trzydziestu krewnych ofiaruje si€U jako wierny zak€Sad. Kr€Rl !powiada: €YZgadzam si€U na to!€] Oddaje ich pod dobr€V stra€T, p€Rki nie b€Udzie uczyniona sprawiedliwo€X€Z. CCLXXIX Kiedy Tiery widzi, €Te b€Udzie bitwa, podaje Karolowi praw€V r€Ukawic€U. Cesarz daje za€\ r€Ukojmi€U, po czym ka€Te wynie€X€Z cztery €Sawy na plac. Ci, kt€Rrzy maj€V walczy€Z, siadaj€V. Powszechnym s€Vdem wyzwali si€U wedle prawide€S. !Ogier du€\ski zani€Rs€S podw€Rjnewyzwanie. Po czym €T€Vdaj€V swoich koni i or€U€Ta. CCLXXX Skoro s€V gotowi do bitwy, spowiadaj€V si€U; rozgrzeszeni $s€V i pob€Sogos€Sawieni. S€Suchaj€V mszy i przyjmuj€V komuni€U. Czyni€V ko€Xcio€Som wielkie ofiary. Potem obaj wracaj€V "przed Karola. Przypi€Uli ostrogi, !wdziewaj€V bia€Se kolczugi, silnei lekkie, wi€V€T€V na g€Sowie jasne he€Smy, przypasuj€V miecze o r€Ukoje€Xci z czystegoz€Sota, wieszaj€V na szyi tarcze, bior€V w prawe r€Uce ostre kopie, po czym dosiadaj€V swych szybkich rumak€Rw. W€Rwczas zap€Saka€So sto tysi€Ucy rycerzy, kt€Rrzy, #przez mi€So€X€Z do Rolanda, lituj€Vsi€U Tierego. Jaki b€Udzie koniec, B€Rg to wie dobrze. CCLXXXI Jest pod Akwizgranem pole bardzo szerokie; tam to starli "si€U dwaj baronowie. S€V m€U€Tni idzielni wielce, a konie ich #r€Vcze s€V i rw€Vce. T€Ugo spinaj€Vje ostrogami, puszczaj€V cugle.$Ca€S€V si€S€V zetr€V si€U ze sob€V. Tarcze si€U €Sami€V, lec€V w sztuki, kolczugi si€U dr€V, %popr€Ugi p€Ukaj€V, €S€Uki skr€Ucaj€V #si€U, siod€Sa spadaj€V na ziemi€U. Sto tysi€Ucy ludzi p€Sacze patrz€Vc na nich. CCLXXXII Dwaj rycerze spadli na ziemi€U. Szybko wstaj€V na nogi. Pinabeljest silny, zwinny i lekki. Szukaj€V si€U wzajem; nie maj€V ju€T koni. Mieczami o r€Ukoje€Xciach ze szczerego z€Sota wal€V raz po raz w !stalowe he€Smy; ciosy s€V silne, zdolne strzaska€Z he€Sm. L€Uk ogarnia francuskich rycerzy. €YHa, dobry Bo€Te €W rzecze !Karol €W spraw, aby zaja€Xnia€So prawo!€] CCLXXXIII Pinabel rzecze: €YTiery, poddaj si€U! B€Ud€U twoim wasalem wiernym i mi€Suj€Vcym, dam ci, ile wola, moich skarb€Rw, ale spraw zgod€U Ganelona z "kr€Rlem!€] Tiery odpowiada: €YNie b€Ud€U z tob€V d€Sugo radzi€S. Ha€\ba mi, je€Xli ust€Vpi€U w czymkolwiek! Niech mi€Udzy nami uczyni dzi€X prawo B€Rg!€] CCLXXXIV Tiery powiada: €YPinabelu, !waleczny jeste€X, jeste€X wielki i silny, cz€Sonki twoje s€V kszta€Stne, a parowie znaj€V twoj€V dzielno€X€Z €Wwyrzecz€Te si€U tej bitwy! Uzyskam dla ciebie zgod€U z Karolem Wielkim. Co za€X do Ganelona, uczyni€V mu sprawiedliwo€X€Z, i !tak€V, €Te przez wieki co dzie€\ b€Ud€V o tym m€Rwili!€] Pinabel !rzecze: : €YNie daj to B€Rg! Nie poddam si€U nikomu €Tywemu! Wol€U raczej zgin€V€Z ni€T cierpie€Z ha€\b€U!€] Zaczynaj€V zn€Rw wali€Z mi eczami po he€Smach wyk€Sadanych z€Sotem. Lec€V w niebo jasne iskry. Nikt "by ich nie rozdzieli€S. Nie mo€Te si€U sko€\czy€Z ta walka, a€T jeden z nich nie padnie. CCLXXXV Pinabel z Sorencji bardzo jest silny. Wali Tierego w he€Sm prowancki, ogie€\ tryska, trawa p€Sonie. B€Syska mu ostrzem stalowego brzeszczota. Miecz spada na jego czo€So. Prawe lico ma ca€Sewe krwi i krwaw€V kolczug€U na grzbiecie i na piersi. B€Rg czuwa nad nim €WPinabel nie po€So€Ty€S go trupem. CCLXXXVI Tiery widzi, €Te jest ranny w twarz. Krew jego spada jasna na traw€U na €S€Vce. Wali Pinabela w he€Sm z ciemnej stali, kruszy i przecina go a€T do przy€Sbicy, wypuszcza z czaszki m€Rzg; obraca brzeszczot w ranie i wali go trupem. Ten cios rozstrzygn€V€S bitw€U. Frankowie krzycz€V: #€YB€Rg sprawi€S cud! S€Suszna jest,aby Ganelona powiesi€Z i jego krewnych, kt€Rrzy r€Uczyli za niego!€] CCLXXXVII Kiedy Tiery wygra€S walk€U, cesarz Karol podszed€S ku niemu. Czterech baron€Rw towarzyszy mu: diuk Naim, Ogier Du€\czyk, Gotfryd z Andegawenii i Wilhelm z Blaj. !Kr€Rl wzi€V€S Tierego w ramiona, wielkimi po€Sami gronostajowego p€Saszcza ociera mu twarz; po czym odrzuca p€Saszcz, daj€V mu inny. Bardzo czule zdejmuj€V zbroj€U z rycerza, sadzaj€V go na arabskiego mu€Sa; wiod€V go z rado€Xci€V i w pi€Uknym ordynku. Baronowie wracaj€V doAkwizgranu, zsiadaj€V z koni na dziedzi€\cu. W€Rwczas zaczyna si€U u€Xmiercanie tamtych. CCLXXXVIII Karol wo€Sa swoich diuk€Rw i hrabi€Rw: €YCo radzicie o tych, kt€Rrych zatrzyma€Sem? Przyszlina s€Vd nad Ganelonem; oddali mi si€U jako zak€Sadnicy za Pinabela.€] Frankowie odpowiadaj€V: €Y€^aden z nich "nie ma prawa €Ty€Z!€] Kr€Rl wo€Sa "Bastruna, swojego rz€Vdc€U: €YId€[i powie€X wszystkich na drzewie z przekl€Utego drewna. "Na t€U brod€U, kt€Rrej w€Sos jest "siwy, je€Xli ujdzie €Xmierci bodaj#jeden, zgin€V€Se€X ty i przyszed€S dzie€\ twojej zguby!€] Odpowiada: €YCo mog€U pocz€V€Z innego?€] Ze stoma stra€Tnikamizabiera ich si€S€V; jest ich trzydziestu, wszystkich powieszono. Kto zdradza, gubi innych z sob€V. CCLXXXIX W€Rwczas odeszli Bawarowie i Alemanowie, i Puatweni, i Bretonowie, i Normanowie. Wszyscy zgodzili si€U, a Frankowie pierwsi, €Te Ganelon musi umrze€Z w osobliwych m€Ukach. Przyprowadzaj€V cztery rumaki, potem przywi€Vzuj€V mu r€Uce i nogi. Konie s€V ogniste i r€Vcze, czterej stra€Tnicy p€Udz€V ich przed siebie do klaczy, kt€Rra !jest na €Xrodku pola. Przyszed€S na Ganelona dzie€\ zguby. Wszystkie jego nerwy pr€U€T€V si€U, wszystkie jego cz€Sonki p€Ukaj€V, na zielon€V muraw€U !leje si€U jego jasna krew. Umar€SGanelon €Xmierci€V, kt€Rra przysta€Sa jawnemu zdrajcy. Kiedy cz€Sowiek jeden zdradzi drugiego, nie jest s€Suszna, abysi€U tym m€Rg€S che€Spi€Z. CCXC Skoro cesarz wzi€V€S ju€T pomst€U, zawo€Sa€S swoich biskup€Rw z Francji, z Bawarii iz Alemanii. €YW moim domu mamszlachetn€V brank€U. Tyle "s€Sysza€Sa kaza€\ i przypowie€Xci,€Te chce uwierzy€Z w Boga i #€T€Vda sta€Z si€U chrze€Xcijank€V. "Ochrzcijcie j€V, i€Tby B€Rg mia€S jej dusz€U!€] Odpowiadaj€V: €YPrzeznaczcie jej matki chrzestne!€] W €[r€Rd€Sach akwizgra€\skich ochrzcili "kr€Rlow€U hiszpa€\sk€V, znale€[li jej imi€U Julianna. Sta€Sa si€U chrze€Xcijank€V przez szczere poznanie €Xwi€Utej wiary. CCXCI Kiedy cesarz uczyni€S sprawiedliwo€X€Z i u€Xmierzy€S sw€Rj wielki gniew, w€Rwczas kaza€S ochrzci€Z Bramimond€U. "Dzie€\ si€U sko€\czy€S, nadesz€Sa $czarna noc. Kr€Rl u€So€Ty€S si€U do snu w sklepionej komnacie. I przyszed€S od Boga €Xwi€Uty Gabriel, i rzek€S: €YKarolu, w ca€Sym swym cesarstwie zwo€Saj#wojsko pod bro€\. Z wielk€V si€S€V p€Rjdziesz do ziemi birskiej, wspomo€Tesz kr€Rla Wiwiana w jego mie€Xcie Imfie, gdzie go obiegli poganie. Chrze€Xcijanie wzywaj€V ci€U tam i wo€Saj€V!€] !Cesarz rad by nie i€X€Z: €YBo€Te €Wpowiada €W ile€T m€Uki w mym €Tyciu!€] Oczy jego lej€V €Szy, targa siw€V brod€U. Tu ko€\czy 'si€U pie€X€\, kt€Rr€V Turold pisa€S... €b€c€d€e€f€g€h€i€j€k€l€m€n€o€p€q€r€s€t€u€v€w€x€y€z€{€|€}€~€€€€€‚€ƒ€„€…€†€‡€ˆ€‰€Š€‹€Œ€€Ž€€€‘€’€“€”€•€–€—€˜€™€š€›€œ€€ž€Ÿ€ €Ё€Ђ€Ѓ€Є€Ѕ€І€Ї€Ј€Љ€Њ€Ћ€Ќ€­€Ў€Џ€А€Бpoleg€S tak haniebnie!€] Kiedy ju€T pad€Sy ; mpє0гnЬ5ЦrЏH(ШrХПЪ№ЂkP€t6@nС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk€€€€€€€   ((ќPPј   p€€@ р BЄЈP*J„pˆ|ˆˆˆv€€€@@€€€€€€@@€€@@@@@@€€ ј P ј Р@@€ј€€€@@@ pˆˆˆˆˆˆp `  pˆ @јpˆˆp(Hˆј№€€рр @№ˆˆˆpј @@pˆˆpˆˆˆppˆˆˆx €€€€@@Р@@€`€`№№€``€р @@@@ <BБ‰™ЉЉО@< PPPјˆˆ№ˆˆ№ˆˆˆ№8D€€€€D8рˆˆˆˆрј€€№€€€јј€€№€€€€8D€€Œ„D<„„„ќ„„„„€€€€€€€€`ˆ р ˆ€€€€€€€№DDDlЊЊ’’„ФЄЄ””Œ„8D‚‚‚‚D8№ˆˆˆ№€€€ 8D‚‚‚‚D8 №ˆˆˆ№ˆ„p€€@ рј „„„„„„„x‚DDD((( ˆ€ˆ€UUUU""„HH00HH„‚D(ј @@€јР€€€€€€€€Р€@@@ Р@@@@@@@@Р@ №€@pxˆˆx€€№ˆˆˆˆ№pˆ€€ˆpxˆˆˆˆxpˆј€ˆp0@р@@@@@p`€pˆp€€№ˆˆˆˆˆ@Р@@@@@ ` Р€€ Р ˆ€€€€€€€€ќ’’’’’№ˆˆˆˆˆpˆˆˆˆp№ˆˆˆˆ№€€xˆˆˆˆx Р€€€€p€@ р@@№@@@@0ˆˆˆˆˆxˆˆPPP ’’ЊЊЊDˆP PˆˆˆPPP Рј @ј @@@€@@@@ €€€€€€€€€€ @@@€@@@@ P №№№№№№№№ p€€@ р „ФЄЄ””Œ„ џџ†Ц€Ц€Ц€ЦЦџ†џ€€€ќќјјƒ?уps`3`p?Уу3Р3р3Р€РРРРР`Р0Р0РР Р РРР№ј8000008€€€ќќps?уƒРРРј№№ј  ј№`p08р№80 p`````p0 000000000000p0p8и<и<и6Œ3Œ3Œ1ў0ў000   ` ` ` ` `Œ`Ь`Ь`l`<`џсџp0 0``0РЦЦ†ќќјј 8№р0?ь?ь0АА<` q€уџƒџЦЦќќЮј№ј<ќŒќŸЧйуи<ќŒќЮј№ЧјуЮŸјй№иј<ќŒќŸЧйуи<ќŒќЮј№ЧјуЮŸјй№иј<ќŒќŸЧйуи<ќŒќЮј№ЧјуЬŸјй№иј|?#Я#РУ€|#?#У€Я|Р?#Я#РУ€|#?#У€Я|Р?#Я#РУ€|#?#У€Я|Р< pˆˆˆˆp@@@`Р@@@ ј @јpˆј€ˆppxˆˆtј p€@ рииH pˆ€€ˆp ј @ј №ˆˆˆˆˆииH ј @@€ј$HH$H$$H@@P`Р@@xјРРР0Р@Р€€  УФмўпЯ€ЧРУрС№РјР|Р~№88|№=ј><<<<<<<<<<<<<<<<<<<ќќxx||<|<|žž№xaЮC†C‡G‡‡џ‡€€€Стќ>pљ{3ф>œŒ„Р№ќ|>Œ№ 8<< |М<<<<|О<<<<љџƒ№~~ј?xžžœјˆp0Р`Р€рp88p?№€>x𹇈€№8№Рpp`Р0`@ЈЈ<<x№pё€юќppрР Р€ Р8p№рР€€<€€€8pрР0ррР€0=Р>ќ€0€Ч88оŸ†ј8x№р№џ€Р€€€xx|<у?ш0@€pрРƒ€œр