.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBAHٟHYHdAD dT,0Q 4 4:9Q 4 4:N8Q 4 4: S 4:8  0S`H`hH`/.$Qi!= $!R FJJ'1X3οߔK VrMsʚaX'v#aV8@Ro0`ր%cN84>Dxˈ:e|c<%8 r!GOOMBAGOOMBAGMBA 0Uih7 RUD@ 0X@ q`PUUQ HAptbd5Q1QUUQl)`D` P@ @I Hps'6FTQE%In@p`P+5@;7g;#Oh(qF&PRQ oOwww.a$PcWЏ`^&'_ ?dP@*Q?piIp`5SQUEU`ߖ_p`_c~P?@G@FTtU4b_`dHpw6fP0;UhGsPpIwrF@TPAUE@?c@`@wGfaUP ?Ph`tp@ff1UU$b!o{׀(2?ulB_a{%aQbrf>)< ^ 5~C?B{A H7p6 `^Q5UU@IFtrdUQE@??faUR0U?@)A)(wJfZS00%1[1F!wpfU!U UU4AwwGf~_ @DwfaS#P`@A0PU@k_ ! T?2ifa$UEDQ$!?^%^?#I@hwttFbBEqA  wBd@Q@biq_TR0BC?ww??QbTUBU4$??dQC!?ۙA_swwbE3_Ai~$_~`1P0S$I`QiÆqw 6UT'@i `h`GGGf&A%`iݑhHq#FF]E$E~a Iqi!GOETHH#`P1a C@q@81b@r6F0`ffPFR??01?HB*i8btwa79*Q@ _ TPp#```0w%FS ?`0660SS R8 DqF6 Qy@`p?TPU4q? ~@  7 _0\/zz @0H??*kp3$$$$RSSC4FF%RteC4VG%RddC455%BBBBX=RJZ9gs{X=LJZ1gs{gCClC)C] 𵆰KN$kIHRR!B!GOys@-h$U`!!4, W@  7B  ?' xG 7(9"HBa8dI# h@C8!> - @'% x 7 / ' L '` h #@ Hx( GhCXC C2C J'PhR{3:3z;@* 9+ѐpGhC񵂰 )Hh.8PCpR(0 9 B %($EHh( "B"1# .1o0:0z!@4B Hh ))IBIIIBIIAG1hCHIh h`B@@#@Oi#B i1a)ۉ HaaI ` !@CpGhCCC!"R( KR(HQ1B !HpG0  #GK *KK#A#CETS0 \ ,!!1BCR0(۰pG0*A A"I2 "HpG@I" pG@NhH1iCA@@ 0a xA(h (ya` h 7B  ?'! 1@#BHМC` GC "JI# h@#[B EHpEI hO#'<pK $x#Cp"Cp8< $Qx9K!CQph !#B!`4I`4I3IMH`$] h`!!4,*L C8a!Lhi@Hhh (ڠ!I!IXH` 8@H8@$( 2`!4 ,L C I  IMGC2lCC `8` $M/`U/ HC(a/ / ` Ӯh/ѰI/IX` @/(/ H @O8CGC h`` G G Oh 0*2Rh"B"]GCK"hB"%0NGCB828!RGOFFONwith RONOFFSLOWMO5min10min30minOFFIIIIIIIIIIIIIIINormalTurboCrapProtGBAGBPNDS1P2PLink2PLink3PLink4PBlackGreyBlueNoneYellowGreyMulti1Multi2ZeldaMetroidAdvIslandAdvIsland2BaloonKidBatmanBatmanROTJBionicComCV AdvDr.MarioKirbyDK LandDMGMGBSGBCGBAGBAuto Goomba Pogoomba ' I" ;`AHx('@I XhF? @HAIx XiFhFiF" F;O @ 2 2 > GPowered by XGFLASH2.com 2005uChav2.2 on wC`C`B autofire: A autofire: 2`Controller: Display->Other Settings->Link TransferSleepRestartSave State->Load State->Manage SRAM->Exit Q" 6h:H;Ix X:hFiF 8H8Ox8:XhFiF 6L7Ix X6hFiF x4I X4hFiF 4H4h :XhFiF y0:XhFiF /H/x:XhFiF /H/hhFiF G Other Settings(`VSync: _`FPS-Meter: C`Autosleep: `EWRAM speed: 2Swap A-B: Autoload state: (Goomba detection: PaGame Boy:  " HIh XhFIiF 7HIx XhFfOKBa  @&60`.CH p ;pAH[#  >Np00Xp!000pp@;p#C3H&1H1A1HA(1%H&V f>Й(`]0 Z&v  # 06N<,$$ 4D=- Hh. 47?/ JGgCTCC brac#\T3:рpG H!I LhB 8hB <`x`Gg1W!"Cxx;Cx?;Cx?;CY02*ۀpG e") |"* wZ'?рG Write error! Memory full. Delete some games.1K1Oh#[<f'BC#fB7B+) #[B 5 (92>.'C.`h`=- 9*d'C'``` I02 `!Ip02B @I9 GCg^)2:p01ypG "S!H9 !7< 9< !7< }9 79 G00:00:00 - 00/00kKCIh h&1+AL! + + h)89B)) !`  Y'# ` B )"B" 0 1_Bѡh7  &.ѽB  i"2 D/"3 =( ("B" 0." )7 (" H` `GCgPush SELECT to deleteSave state:Load state:Erase SRAM:CKL(#[30 g``Hh`Hh2`HOx(8I Hh1.1"8NGg0CPCuCgCTC LjF ` (ќG  "! h-!h8BH ` 8@jF (H8@C #L!:#k LjF `  @"! h("! h 8@jF H8@GgCd#C% I NBh3B1` *I `GgCIh" J)0% )>hI`GgCH#h@pGlC( Hh/jF!(HhGPCTC(јG ") O#!";HhjF!v( "!6( g Saving.gPC(4! N(-h()!D("#[M0"#K!I H631!"H`!8Gg0!HKJ?"!GgA(< Hx8Hhw! ! -hB "RIH<// "Ah J00""RIH"GdCPCHx"Hh-jF! (hBE"R I HjF!8(zGdCPC  .MiF(`(G @&h%(B(!{%mH5hB#[B I") `%5<- M"!(h)h8BH(` 8@iF ( H8@CpC ROM not found.I(IjF! ("L#[0" IHhqHhHqHIx xCI x CI xICqHxHhO`/"! #[0"Gg0g8\_C(C_dCPC(!jF! (Jy`Ay J`y Jp!@ Jp!@ J#pI@@ pG8\_C(C_&O(C !I%=p70BjF! Z(L#[0"IHJhqHhHqHxqxyCq/`"! #[0"Gg0g8\_CC8O8J9j `%3L.S][D/7>W S BՉ-63CCBiсщ) щIaZ %KB$H!!с!C P CKBH!KBH!KBPh(Е`h(Аh8`HH8bH#CpG!`Q`сQ`gC @0&@  HKhB Hx( H! I CII#CpGC0vC CB0ӄFR) xp@Iу:Ӱɸ:Ұ 2 p Cp p p xpI@R`FpG CCXPpGR\TpG/Y@P@ KRB#BBRB[AB Z@P@Y@pGGGGG G(G0G8G CфF0 LC+@# @pB0`FpG xpI[*pG2x+ x1p2+pG/KRB#BBRB[ABpGFCˀ  xx[IR gFpGFRp@: C C  :ӁTR`FpGxG0`B @ @   !QR B0`BaB/F C ӰL;C+@рҰ xpI@+ R`FpG p@R`FpGxG--N< \/ Divide by zero///4 ,P$PP //38//1e "" \  /\ \$/< }Ϡ0\ }Ϡ@\  @0}ϠP\ // XTS4xVͫ0 FhnzZ~h2 0;.Yk  RT;h;h;h;;;T; T; = = =<<<<<===<<<<<<" =l=H=T; O-<04 +**)HAIB*@/@GPO|xt,`- .{H x@@44P,T(X$\ㄔGO 2 ZB^?O/pD-逡$ b(`4@ 0 PPQ0S$pD/XCP ` w9`9@9,C BB4Cx0@P`x404x40x4L-`ጠ匰Z @O PPQP$T0IE?@  L/xxxx h>P`@: ;;,'t,C2\+phà`àbàcàdàeàhàiàlàmàpàrà`sàtàu` àxàyà|à}ààà`bcdehilmprs`tu` xy|}wxFFFG8GhGGG H(??(@@(AA(B?(M3"o{3"o{3"o{3"o{UUUUUUUUUUUUUUUUUUZJZcUUUތk)ZcZJggU F%)YZJZcޢBk{URZJ!1sJ!!scR)祥{))Bu)ksJ!!scR)祥{))BތZsJ!!kkcB{))BȐPDBRRRRZZk{!BRZ{9RZ{9RZ{9Zk{!Bε!)99JZ9ﭥkZZB猥BRkRRRBZޜkf!BRUURBΌZR>sB3 wx#5 ZM`) UUUѩQH%GGM[jcBs{!%   @h*>` ; 8L 50@  ,$ /P-"P-p???????-???/@-L =@P 1 @@@0S@/0S@/                  @-BJRZbjrz "&.B1.07, T\ 0P@0/P00/$0/  R 0/޼ DP`l  0܀P:O-@PB A  ᠀堐cp@DA`PPP` \ EX P: O 0@-S"I 0  \0 Π0 S( 000 Q@@Ao 0!CexV4-$2X$QP$? @P,,0 R :Q0A 2 --N< \  Divide by zero!"!!"!"!!""!!"!""""!"!!""!!"!""""!!!!!!""""!"!!"!!!!!!!"!!""!!"!!!!!!!"""""!!"!!!!!!!!!!!!!0CFGNINTENDOxG[?xGbxGDxG\?xGZxGxG\xG xGxGxGexGxGqxGxGXTW@XTW@XTWXXTW$ %Ƞ B.瀀XTWX XTW2T12@XTW21TE112@XTWX\ကXTW0@2#D#@XTWČ~ B. B.XTW'1p2#!2XTW%Ƞ +LကXTWXE XTWe\2T12eT@XTWe\21TE112eT@XTWTXကXTW0L2#@#L@XTW$ PI@XTWhXTW$ &Ƞ B.瀀XTWh XTW2d12@XTW21dF112@XTWhlကXTW0E@2#@XTWXTW'1p2#!2XTW&Ƞ +LကXTWhF XTWfl2d12fd@XTWfl21dF112fd@XTWdhကXTW(0d@2E@XTW@HXTWxXTW$ 'Ƞ B.x XTWx XTW2t12@XTW21tG112@XTWx|ကXTWD QDR T"@ 22#1@XTW@T 2231@XTW@HXTW'1p2#!2XTW'Ƞ +xLကXTWxG XTWg|2t12gt@XTWg|21tG112gt@XTWtxကXTWD$ 2@XTW@HXTW|XTW$ 'Ƞ B.xG XTW||倀XTW'Ƞ + 212  B.XTW'Ƞ + 21@112  B.XTW'Ƞ B.XTW12@XTW@HXTW|'1p2#!2XTW'Ƞ +xGLကXTW|@|倀XTW2D12@XTW21DD112@XTWLကXTW22#@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTWXP@XTWXT@XTW'Ƞ +X\ကXTWXP@XTWT%T@XTWT&T\@XTWTP@XTWT'T\@XTWTP@XTW'Ƞ +TXကXTWT$T@XTWh`@XTWhd@XTWhd@XTWh`@XTWhd@XTW'Ƞ +hlကXTWh`@XTWd%dl@XTWd`@XTWd&d@XTWd'dl@XTWd`@XTW'Ƞ +dhကXTWd$d@XTWxp@XTWxt@XTWxp@XTWxt@XTWxt@XTW'Ƞ +x|ကXTWxp@XTWt%t|@XTWtp@XTWt&t|@XTWtp@XTWt't@XTW'Ƞ +txကXTWt$t@XTW% 'Ƞ B.瀀XTW%'Ƞ B.瀀XTW& 'Ƞ B.瀀XTW&'Ƞ B.瀀XTW' 'Ƞ B.瀀XTW'Ƞ  B.瀀XTW PI@XTW@H$ 'Ƞ B.瀀XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTWD@XTW'Ƞ +LကXTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW$@02!2D@XTW$D02!2@XTW'Ƞ +$L02!2XTW$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW(!$@02!2@XTW'Ƞ + (!$@02!2XTW(!$@02!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW$@T02 2#!2@XTW$DT02 2#!2@XTW'Ƞ +$LT02 2#!2XTW$@T02 2#!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW'Ƞ + 2##?$@2# 2#D1!2XTW2##?$@2# 2#D1!2@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW2@1@XTW2D1@XTW'Ƞ +2L1XTW2@1@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW0@41@XTW0D41@XTW'Ƞ +0L41XTW@1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW0@1@XTW0D1@XTW'Ƞ +0L1XTW0@1@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW$T02 2#!2@XTW'Ƞ +$ T02 2#!2XTW$T02 2#!2@XTWg XTW|Ě -,XȌ,Ȍ|ĊTXXTW XTW -XTWa XTW%|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$L02!2XTWI|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWXTW@H|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -XTWXTWXTW I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Qf  -XTW (!$@02!2XTWI XTW|Ě -,hȌ,Ȍ|ĊdhXTWJ XTW XTW&|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW$LT02 2#!2XTWIOhXTWXTW}XTW 2##?$@2# 2#D1!2XTWI& $ XTW|Ě -,xȌ,Ȍ|ĊtxXTW%( $ v뀀XTW'|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q XTW2L1XTWI |(!|02 "2XTW' -@XTWČ$  B.XTW0L41XTWI( LXTW|Ě -,Ȍ,HȌ|ĊL0P ;XTW%( oLကXTW@XTW  $|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q8 XTW0L1@XTWI0s|(!x02 "2XTW|t倀XTWČ +LXTW|Ě -,Ȍ,Ȍ|Ċ -H@H$ T02 2#!2XTWI80O- ģij,F.  !#RO/#>5:5`   h/<<3   4# R $# ,/  /"P" R" B4 4@ FxGQEĊQEĊ x ĊG @ĊQEOĊ$ P P@ $ @: $  vR $ $@ H  P  X ` @ I|ĚL|Ċ --,Ȍ ,Q  -XTWPFPFh>P01// \J" 3--:--. .:::::::.TA`AlAxAA:AAAAAAAAA:B B,B8BDBPB\B:::::::::BBBBBBBBBBBBBBBB@56d6677:477778::::::::::-::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: \(UWQL \UWQLRead from OAM. Wrote to OAM. \J2--:----:::::::-<@H@T@`@l@:x@@@@@@@@@:A AA$A0A  ˌ  ˌLT!L t >  ˌ  +xxxxSNtuuh>Ix^Z!`@@&9_9_9_9_`?DDDD@ D H L P T X T X  PO4OdO::::(;|;;;-<;:: v  (;=L<$<!Q@-U@ nO4rOP$ P$ P$ P$ P$ (;<<: 9: =0=:+ P CSv(;\=;;?(;=<:(;=::C9@-0<<<<8$@DA$HLI -$@DHL$T?99 0Px h8Tx0`|  P 8Lt@`4PhH 4 ` |       8 P l        4 P |        @ X t       $ @ X t       <X p0\(<Pdx @l4p$`(\$THH0Lh ,Hh(Dd0d<l (ldlBDTl$ X h P$     !(!d!!!!!0"X"""""#<#T#### $ $$$$:::::::(::::8 ;;D+bkGG@@>BEoE>B>RG>Uff s nٙgcnܙ3>CLAS NOWYTESTAM003i*Copyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. >P Q1b͛ >a>&> > ͜:\ BS ( O>ͧ ͮ Ϳ ͮ G ͮ Q|r>>xE>@A>>@ v(́ Vw cog_ 9W -O G  < >O < >Oͳ S  (((# ("(*( */͘^# = >O| < >O|!>w# !6# 6#6# ! 6#6# 6# B͜ w  O> O͜Oͮ < 8>   G3 8  3 8 #@w    (=> O> >O͜Oͮ 0< O  ͟ w  ͮ y  {   G3  3  O w  ͮ y  > > >>!>A!@}|!* a* OG> > >>>!>A!@}|- = 3  -(>(>ʘ 3  u,#> >(og #F+Nx<(,x ͷ ͮ Q>$(>ͯ ͮ Q> (!В@(=3 y !В@y( 3 y >G ͮ Q O> |y (((( ($((!p(! !!!!~"  ! (q! (j!H (c!p (\! (U! (N! (G! (@! (9!: (2!b (+! &! !! ! !a* Przewi Wers Str. Roz. Wsz Liiku: Rivi Sivu Kapp LopBlttern: Zeil Seit Kapt AlleDfiler: Ligne Page Chap ToutScrolla: Rad Sida Kap Hela Lista: Linea Pagina Cap. Tutto Blader: Lijn Blad Hfdst Alles Bla: Linje Side Kap Alle Despl.: Lnea Pgina Cap. Todo Mudar: Linha Pagina Cap. Tudo Despl.: Lnia Plana Cap. Tot www.rg.w.pl G<8-(>> 7 > O O ( u> 7 => G!x(~# * !6# x y!(#!@(!(!(!@y(=]T! P* P* P* P* > >A! y( >"" " N"O">A> >A! y( *GN 6*GO . * >!A 3  > >A!   # A! @6# x !~#(  o&MD)))  0( 8 V#F#' y z_k&)}o ! {(8=xw#wyw#wˇ@@>@>GHI!`>" " !` y(=> W>'('('(y !`Q'('('((,>O!`>" x >" x `>" x >Ow#<  6# !>"< ! "< !@6# ! 6# !>("< !  "< ́> /7G>/Gx>0(>>$ x >$@(D ɇƀhiA * >hiA * >h@iA * ɇƀjkA * >jk@A * ==|================<=MBFONTMonospaced @@@@@@@``@ @ @@@`@@ @@@@@ @ @@@@@ @`@ @@@ࠠ@@@@@ @ `   ࠠ @@ࠠࠠࠠ @@ @ @@ @ @ @@@ࠠࠠࠠ@@@@@ ࠠࠠ@@ࠠࠠ ࠠ @@@@@@@@@@@@ @@@`@@@@@`@@@ ` `@@  ࠠ ࠠ`@@@@@ࠠ @@@@@@ @@@@@@@ ࠠࠠࠠࠠ  @`@@@ @@  @ @@@@ @@@@@@@@@ @@`@`@ࠠ@`@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@  @@ @ ࠠ@ @ @ @ࠠ @@`@@@@ @ @ @ ࠠ@ @ @ @@@@@@@@@@ࠠࠠ0@@@@@@   @@  @ @@@@ @@@`@@@@@@ @ @@@@ @@@ @` @ @@ @@`@@@ @ @ @@@ @@@@@@@@ࠠ @ࠠ@ࠠ@ࠠ@ࠠPࠠࠠ@ࠠࠠ@ @@ @@@@  @ @ P  @  @@ @ @ @@@@@@@@@@@@@@@@@  @ࠠ@ @ࠠ@Pࠠ@@@ @@ @  MBFONTVariable pitch PPPPP x(  @ࠠ@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@ @ `   ࠠ @@ࠠࠠࠠ @@ @@ @ @ @@@ࠠࠠࠠ@@@@@ بȨࠠࠠࠠ ࠠ @@@@@@@P@@@@ @@@@@@ @@@@@@@ ࠠ ࠠ`@@@@@ࠠ @@@@@@ࠠ@@ࠠࠠ` ࠀ @P@  @ @@@@ @@ @@P```ࠠ@`@@@@@@@@@@@@@@@@@ @P@  @@ @ ࠠ@ @ @ @ࠠ@@HHP\T@ @ @ @ ࠠ@ @ @ @@@pPpࠠࠠ xx $HH$ xx@ @@@@ @@@`@@@@PPPPP@ H$H(8 8 ( @ @@ࠠ @ࠠ@Pࠠ@ࠠ@@ @  @@@ @@@@@@@@@pHHHHpȨ@ࠠ@ࠠ@ࠠPࠠPpp@Ȉ@ @@ @@@@@  @ @ P  @  @@ @ @ @@@@@@@@@@@@@@@@@p` @ࠠ@ࠠ @ࠠ@ࠠPࠠࠠ@@@@ @@ @ ࠠ P. c~ ` cR c0% c21^ c= BIBLIA PISMO WITE NOWEGO TESTAMENTU EWANGELIA WG W. MATEUSZA CZʌ I RODOWD I LATA DZIECICE ZBAWICIELA (l,1 - 2,23) 1 RODOWD P. JEZUSA. 1 Ksiga rodowodu Jezusa Chrystusa, syna Dawidowego, syna Abrahamowego. 2 Abraham zrodzi Izaaka. Izaak za zrodzi Jakuba. A Jakub zrodzi Jud i braci jego. 3 Juda za zrodzi Faresa i Zar z Tamary.A Fares zrodzi Ezrona. Ezron za zrodzi Arama. 4 A Aram zrodzi Aminadaba. Aminadab za zrodzi Naassona. A Naasson zrodzi Salmona. 5 Salmon za zrodzi Booza z Rahaby. A Booz zrodzi Obeda z Ruty. Obed za zrodziJessego. A Jesse zrodzi Dawida krla. 6 A Dawid krl zrodzi Salomona z tej, ktra bya Uriaszowa. 7 Salomon za zrodzi Roboama. A Roboam zrodzi Abiasza. Abiasz za zrodzi Az. 8 A Aza zrodzi Jozafata. Jozafat za zrodzi Jorama. A Joram zrodzi Ozjasza. 9 A Ozjasz zrodzi Joatama. Joatam za zrodzi Achaza. A Achaz zrodzi Ezechiasza.10 Ezechiasz za zrodzi Manassesa. A Manasses zrodzi Amona. Amon za zrodzi Jozjasza. 11 A Jozjasz zrodzi Jechoniasza i braci jego, w przeprowadzeniu do Babilonu. 12 A po przeprowadzeniu do Babilonu, Jechoniasz zrodzi Salatiela. Salatiel za zrodzi Zorobabela. 13 A Zorobabel zrodzi Abiuda. Abiud za zrodzi Eliakima. A Eliakim zrodzi Azora. 14 Azor za zrodzi Sadoka. A Sadok zrodzi Achima. Achim za zrodzi Eliuda. 15 A Eliud zrodzi Eleazara. Eleazar za zrodzi Matana. Matan za zrodzi Jakuba. 16 A Jakub zrodzi Jzefa, ma Maryi, z ktrej si narodzi Jezus, ktrego nazywaj Chrystusem. 17 Tak wic wszystkich pokole, od Abrahama a do Dawida, pokole czternacie i od Dawida a do przeprowadzenia do Babilonu pokole czternacie, a od przeprowadzenia do Babilonu a do Chrystusa, pokole czternacie. POCZCIE I NARODZENIE JEZUSA. 18 Z narodzeniem za Chrystusa tak byo: Gdy bya polubiona matka jego Maryja Jzefowi, pierwej nim si zeszli, znalezionajest, jako majca w ywocie z Ducha witego. 19 Jzef za, m jej, bdc sprawiedliwy i nie chcc jej zniesawia, chcia j potajemnie opuci. 20 Gdy za o tym myla, oto Anio Paski ukaza mu si we nie, mwic: Jzefie, synu Dawidw, nie bj si przyj Maryi, maonki swej; albowiem co si w niej poczo, z Ducha witego jest. 21 Porodzi za syna i nazwiesz imi jego Jezus; albowiem on zbawi lud swj od grzechw ich. 22 To wszystko za si stao, aby si wypenio, co jest powiedziane od Pana przez proroka mwicego: 23 Oto panna bdzie mie w ywocie i porodzi syna i nazw imi jego Emanuel, co si wykada: Bg z nami. 24 Jzef za wstawszy ze snu, uczyni jakmu rozkaza Anio Paski, i przyj on swoj. 25 I nie poznawa jej, a porodzia syna swego pierworodnego; i nazwa imi jego Jezus. 2 POKON TRZECH MDRCW. l Gdy wic narodzi si Jezus w Betlejem Judzkim, za dni krla Heroda; oto Mdrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy, 2 mwic: Gdzie jest, ktry si narodzi, krl ydowski? Albowiem ujrzelimy jego gwiazd na wschodzie i przybylimy pokoni si j emu. 3 Krl za Herod usyszawszy to, zatrwoy si i caa Jerozolima z nim. 4 I zebrawszy wszystkich przedniejszych kapanw i doktorw ludu, dowiadywa si od nich, gdzie si mia Chrystus narodzi. 5 A oni mu rzekli: W Betlejem Judzkim; bo tak jest napisane przez Proroka: 6 I ty Betlejem ziemio judzka, adn miarnie jeste najmniejsze midzy ksitami judzkimi; albowiem z ciebie wyjdzie wdz, ktry by rzdzi ludem moim izraelskim. 7 Wtedy Herod wezwawszy potajemnie Mdrcw, pilnie si wywiadywa od nich o czas gwiazdy ktra im si ukazaa. 8 I posyajc ich do Betlejem, rzek: Idcie i wywiadujcie si pilnie o dziecitku; a gdy znajdziecie oznajmijcie mi, abym i ja przybywszy, pokoni si jemu. 9 Ktrzy wysuchawszy krla, odjechali. A oto gwiazda, ktr byli widzieli na wschodzie, sza przed nimi, a przyszedszy, stana nad miejscem, gdziebyo dzieci. 10 Ujrzawszy za gwiazd, uradowali si radoci bardzo wielk. 11 I wszedszy w dom, znaleli dzieci z Maryj, matk jego, i upadszy, pokonili si jemu; a otworzywszy skarby swoje, ofiarowali mu dary: zoto, kadzido i mirr.12 A otrzymawszy odpowied we nie, aby si nie wracali do Heroda, inn drog powrcili do swej krainy. UCIECZKA DO EGIPTU. 13 Gdy oni odjechali, oto Anio Paski ukaza si we nie Jzefowi, mwic: Wsta i wemij dzieci i matk jego, a uciekaj do Egiptu i bd tam, a ci powiem; bo stanie si, e Herod bdzie szuka dziecicia, eby je zatraci. 14 A on wstawszy, wzi dzieci i matk jego w nocy i uszed do Egiptu. 15 I by tam a do mierci Heroda; aby si spenio, co byo powiedziane od Pana przez proroka mwicego: Z Egiptu wezwaem Syna mojego. RZE NIEWINITEK. 16 Wtedy Herod widzc, e go Mdrcy zawiedli, rozgniewa si bardzo, i posawszy pozabija wszystkie dzieci, ktre byy w Betlejem i we wszystkich granicach jego, od dwu lat i niej, wedug czasu, o ktry si by wypyta od Mdrcw. 17 Wtedy si wypenio co byo powiedziane przez Jeremiasza proroka mwicego: 18 Gos syszano w Ramie, pacz i krzyk wielki; Rachel paczca synw swoich, i niechciaa da si pocieszy, bo ich nie ma. POWRT WITEJ RODZINY DO NAZARETU. 19 Gdy za Herod umar, oto Anio Paski ukaza si we nie Jzefowi w Egipcie, mwic: 20 Wsta i wemij dzieci i matk jego, a id do ziemi izraelskiej; albowiem pomarli ci, co czyhali na ycie dziecicia. 21 A on wstawszy, wzi dzieci i matk jego, i przyszed do ziemi izraelskiej. 22 Usyszawszy za, e Archelaus krlowaw Judei w miejsce Heroda, ojca swego, basi tam i; a napomniany we nie, ustpi w strony galilejskie. 23 I przyszedszy, osiad w miecie, ktrezowi Nazaret, aby si wypenio, co jest powiedziane przez prorokw: e nazwany bdzie Nazarejczykiem. CZʌC II (3,1- 25,46) YCIE PUBLICZNE PANA JEZUSA I. Okres przygotowania (3,1- 4,11) 3 JAN GOSI POKUT. 1 W owe za dni przyszed Jan Chrzciciel, kac na pustyni judzkiej, 2 i mwic: Czycie pokut; albowiem przybliyo si krlestwo niebieskie. 3 Ten bowiem jest, ktry zapowiedziany byprzez Izajasza proroka mwicego: Gos woajcego na pustyni: Gotujcie drog Pask, proste czycie cieki jego. 4 Sam za Jan mia odzienie z sierci wielbdziej i pas skrzany okoo bioder swoich, pokarmem za jego byy szaraczei mid leny. 5 Wtedy wychodzia do niego Jerozolima i caa Judea i caa kraina okoo Jordanu. 6 I byli chrzczeni przez niego w Jordanie, spowiadajc si z grzechw swoich. 7 Gdy za widzia wielu faryzeuszw i saduceuszw przychodzcych do chrztu swego, mwi im: Plemi mijowe! Kt wam pokaza, e unikniecie przyszego gniewu? 8 Czycie wic owoc godny pokuty. 9 A nie chciejcie mwi sami w sobie: Ojca mamy Abrahama. Albowiem wam powiadam, e Bg ma moc z tych kamieni wzbudzi synw Abrahamowi. 10 Ju bowiem siekiera przyoona jest do korzenia drzew. Przeto wszelkie drzewo, ktre nie daje owocu dobrego, bdzie wycite i w ogie wrzucone. 11 Ja was chrzcz wod ku pokucie, ale ten, co przyjdzie po mnie, mocniejszy jest ni ja, ktrego trzewikw nie jestem godzien nosi; on was chrzci bdzie Duchem witym i ogniem. 12 A jego wiejado w rce jego i wyczyci boisko swoje i zgromadzi pszenic sw do gumna, plewy za spali ogniem nieugaszonym. CHRZEST PANA JEZUSA. 13 Wtedy Jezus przyszed do Galilei nad Jordan do Jana, aby by przez niego ochrzczony. 14 Jan za go wstrzymywa, mwic: winienem by ochrzczony od ciebie, a ty przychodzisz do mnie? 15 Jezus za odpowiadajc, rzek mu: Zaniechaj teraz; albowiem tak si nam godziwypeni wszelk sprawiedliwo. Wtedy godopuci. 16 A gdy Jezus zosta ochrzczony, natychmiast wyszed z wody. I oto otworzyy si dla niebiosa i ujrza Ducha Boego zstpujcego jako gobic, i przychodzcego na. 17 A oto gos z niebios mwicy: Ten jest Syn mj miy, w ktrym sobie upodobaem. 4 POST NA PUSTYNI I KUSZENIE. 1 Wtedy Jezus by zaprowadzony na pustyni przez Ducha, aby by kuszony od diaba. 2 A gdy poci czterdzieci dni i czterdzieci nocy, potem akn. 3 I przystpiwszy kusiciel, rzek mu: Jeli jeste Synem Boym, powiedz, aby te kamienie stay si chlebem. 4 On za odpowiadajc, rzek: Napisane jest: Nie samym chlebem yje czowiek, ale wszelkim sowem, ktre pochodzi z ust Boych. 5 Wtedy go wzi diabe do witego miastai postawi go na ganku wityni, 6 i rzek mu: Jeli jeste Synem Boym, rzu si na d; albowiem napisane jest, eanioom swoim rozkaza o tobie, i bd ci na rku nosi, by przypadkiem nie zrani o kamie nogi swej. 7 Rzecze mu Jezus: Rwnie napisane jest: Nie bdziesz kusi Pana Boga swego. 8 Wzi go znw diabe na gr wysok bardzo i ukaza mu wszystkie krlestwa wiata i chwa ich, 9 i rzek mu: To wszystko dam tobie, jeli upadszy, oddasz mi pokon. 10 Wtedy mu rzek Jezus: Id precz, szatanie! Albowiem napisane jest: Panu Bogu twemu kania si bdziesz i jemu samemu suy bdziesz. 11 Wtedy opuci go diabe, a oto anioowieprzystpili i suyli mu. II. Dziaalno P. Jezusa w Galilei (4,12 -18,35) 1. PIERWSZE KROKI (4,12-25) CHRYSTUS ZACZYNA NAUCZA.- 12 Gdy za Jezus usysza, e Jan zosta wydany, uszed do Galilei. 13 I opuciwszy miasto Nazaret, przyszedi zamieszka w Kafarnaum nad morzem, na pograniczu Zabulona i Neftalima, 14 aby si wypenio, co byo powiedziane przez Izajasza proroka: 15 Ziemia Zabulona i ziemia Neftalima, droga morska za Jordanem, Galilea pogan, 16 lud, ktry siedzia w ciemnoci, ujrza wiato wielk, i siedzcym w krainie cienia mierci wzesza im wiato. 17 Odtd pocz Jezus przepowiada i mwi: Pokut czycie, albowiem przybliyo si krlestwo niebieskie. POWOUJE PIERWSZYCH UCZNIW. 18 Gdy za Jezus szed nad morzem Galilejskim, ujrza dwch braci, Szymona, ktrego zowi Piotrem i Andrzeja, brata jego, zapuszczajcych sieci w morze (albowiem byli rybakami). 19 I rzek im: Pjdcie za mn, a uczyni, e si staniecie rybakami ludzi. 20 A oni natychmiast opuciwszy sieci, poszli za nim. 21 A idc dalej stamtd, ujrza drugich dwch braci, Jakuba Zebedeuszowego i Jana, brata jego, w odzi z Zebedeuszem, ojcem ich, naprawiajcych sieci swoje i wezwa ich. 22 0ni za zaraz opuciwszy sieci i ojca, poszli za nim. SAWA CUDW. 23 I obchodzi Jezus ca Galile, nauczajc w synagogach ich i przepowiadajc ewangeli krlestwa, a uzdrawiajc wszelk chorob i wszelk niemoc midzy ludem. 24 I rozesza si sawa jego po caej Syrii, i przynosili mu wszystkich le si majcych, nawiedzonych rozmaitymi chorobami i dolegliwociami, i optanych od diabw i lunatykw i sparaliowanych i uzdrowi ich. 25 I szy za nim wielkie rzesze od Galilei i Dekapolu i Jerozolimy i z Judei i z Zajordania. 2. KAZANIE NA GRZE (5,1 - 7,29) 5 CHRYSTUS GOSI OSIEM BOGOSAWIESTW. 1 Jezus za widzc rzesze, wstpi na gr, a gdy usiad, przystpili ku niemu uczniowie jego. 2 A otworzywszy usta swe, naucza ich, mwic: 3 Bogosawieni ubodzy w duchu, albowiem ich jest krlestwo niebieskie. 4 Bogosawieni cisi, albowiem oni posid ziemi. 5 Bogosawieni, ktrzy pacz, albowiem oni bd pocieszeni. 6 Bogosawieni, ktrzy akn i pragn sprawiedliwoci, albowiem oni bd nasyceni. 7 Bogosawieni miosierni, albowiem oni miosierdzia dostpi. 8 Bogosawieni czystego serca, albowiem oni Boga oglda bd. 9 Bogosawieni pokj czynicy, albowiem nazwani bd synami Boymi. 10 Bogosawieni, ktrzy cierpi przeladowanie dla sprawiedliwoci, albowiem ich jest krlestwo niebieskie. 11 Bogosawieni jestecie, gdy wam bd zorzeczy i bd was przeladowa i mwi wszystko ze przeciwko wam kamic, dla mnie. 12 Radujcie si i weselcie si, albowiem zapata wasza obfita jest w niebiosach: bo tak przeladowali prorokw, ktrzy przed wami byli. NAZYWA APOSTOW SOL I WIATEM. 13 Wy jestecie sol ziemi. A jeli sl zwietrzeje, czym bdzie solona? Na nic si wicej nie przyda, tylko eby bya precz wyrzucona i podeptana przez ludzi. 14 Wy jestecie wiatoci wiata. Nie moe si skry miasto lece na grze. 15 Ani nie zapalaj wiecy i nie kad jej pod korzec, ale na wieczniku, aby wieciawszystkim, ktrzy s w domu. 16 Tak niechaj wieci wiato wasza przed ludmi, aby widzieli uczynki wasze dobre i chwalili Ojca waszego, ktry jest wniebiosach. PRZYSZED UDOSKONALI ZAKON. 17 Nie mniemajcie, e przyszedem rozwizywa Zakon albo prorokw. Nie przyszedem rozwizywa, ale wypeni. 18 Zaprawd bowiem powiadam wam: Dopkinie przeminie niebo i ziemia, jedna jota albojedna kreska nie odmieni si w Zakonie, a si wszystko stanie. 19 Kto by wic rozwiza jedno z tych przykaza najmniej szych i tak by ludzi naucza, bdzie zwany najmniejszym w krlestwie niebieskim; a kto by wypeni i naucza, ten bdzie zwany wielkim w krlestwie niebieskim. 20 Albowiem powiadam wam, e jeli nie bdzie obfitowaa sprawiedliwo wasza wicej, ni doktorw zakonnych i faryzeuszw, nie wejdziecie do krlestwa niebieskiego. UCZY NIE GNIEWA SI NA BLINIEGO. 21 Syszelicie, e powiedziane byo starym: Nie bdziesz zabija, kto by zazabi, bdzie winien sdu. 22 Lecz ja wam powiadam, e kady, ktry si gniewa na brata swego, bdzie winien sdu. Kto by za rzek bratu swemu: gupcze, bdzie winien Rady. A kto by rzek: szalony, bdzie winien ognia piekielnego. 23 Jeli tedy ofiarujesz dar swj do otarza i tam wspomnisz, e brat twj ma co przeciw tobie, 24 zostaw tam dar swj przed otarzem i id pierwej pojedna si z bratem swoim: awtedy przyszedszy, ofiarujesz dar swj. 25 Pogd si prdko z przeciwnikiem swoim, pki z nim jeste w drodze, by ci przeciwnik nie poda przypadkiem sdziemu, a sdzia by ci nie poda sudze i byby wrzucony do wizienia. 26 Zaprawd powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtd a oddasz ostatni pieniek. O PODLIWOCI, ZGORSZENIU I CUDZOSTWIE. 27 Syszelicie, e powiedziano starym: Nie bdziesz cudzooy. 28 A ja powiadam wam, e kady, ktry patrzy na niewiast, aby jej poda, ju j scudzooy w sercu swoim. 29 Jeli wic prawe oko twoje gorszy ci, wyrwij je i odrzu od siebie, albowiem poyteczniej jest tobie, aby zgin jeden z czonkw twoich, niby cae ciao twoje miao by wrzucone do pieka. 30 A jeli ci prawa rka twoja gorszy, odetnij j i odrzu od siebie; albowiem poyteczniej jest tobie, aby zgin jeden z czonkw twoich, niby cae ciao twoje miao i do pieka. 31 Powiedziano za: Ktokolwiek opuci onswoj, niech jej da list rozwodowy. 32 Lecz ja wam powiadam, e wszelki, ktry opuci on swoj, wyjwszy przyczyn porubstwa, sprawia, e ona cudzooy, i kto by opuszczon poj, cudzooy. O PRZYSIDZE. 33 Syszelicie rwnie, e powiedziano starym: Nie bdziesz krzywoprzysiga; ale oddasz Panu przysigi swoje. 34 Ja wam za powiadam, abycie zgoa nieprzysigali: ani na niebo, bo jest tronem Boga, 35 ani na ziemi, bo jest podnkiem ng jego, ani na Jerozolim, bo jest miastem wielkiego krla. 36 Ani na gow swoj nie bdziesz przysiga, bo nie moesz uczyni jednego wosa biaym albo czarnym. 37 Lecz niech mowa wasza bdzie: tak, tak;nie, nie. A co nadto wicej jest, od zego jest. JAK SI ZEMU SPRZECIWIA? 38 Syszelicie i powiedziano: Oko za oko i zb za zb. 39 Ja za wam powiadam, bycie si nie sprzeciwiali zemu: ale jeli ci kto uderzy w prawy policzek twj, nadstaw mu i drugi.40 A temu, ktry chce si z tob w sdzie spiera i wzi sukni twoj, odstp mu i paszcz. 41 A ktokolwiek by przymusza ci na tysic krokw, id z nim i drugie dwa. 42 Temu, co ci prosi, daj: i nie odwracaj si od tego, ktry chce u ciebie poyczy. UCZY MIOWA NIEPRZYJACIӣ. 43 Syszelicie, e powiedziano: Bdziesz yt@j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|iC }x}`XjP cI c  c $ c c0 c :=miowa bliniego twego a bdziesz mia w nienawici nieprzyjaciela twego. 44 Ja za wam powiadam: Miujcie nieprzyjaci waszych, dobrze czycie tym, ktrzy was maj w nienawici, a mdlcie si za przeladujcych i potwarzajcych was, 45 abycie byli synami Ojca waszego, ktry jest w niebiosach, ktry sprawia, e soce jego wschodzi nad dobrymi i zymi, i spuszcza deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych. 46 Albowiem jeli miujecie tych, co was miuj, c za zapat mie bdziecie? Czy i celnicy tego nie czyni? 47 A jelibycie pozdrawiali tylko braci waszych, c wicej czynicie? Czy i poganie tego nie czyni? 48 Wy wic bdcie doskonali, jako i Ojciec wasz niebieski doskonay jest. 6 JAK WYKONYWA DOBRE UCZYNKI, JAMUN? l Strzecie si, abycie sprawiedliwoci waszej nie czynili przed ludmi, abycie byliwidziani od nich; bo inaczej zapaty mie nie bdziecie u Ojca waszego, ktry jest w niebiosach. 2 Gdy wic dajesz jamun, nie trb przedsob, jak to obudnicy czyni w synagogachi po ulicach, aby byli czczeni od ludzi. Zaprawd powiadam wam: Wzili zapat swoj. 3 Ale gdy ty dajesz jamun, niech nie wielewica twoja, co prawica twoja czyni, 4 aby jamuna twoja bya w skrytoci; a Ojciec twj, ktry widzi w skrytoci, odda tobie. JAK SI MODLI? 5 A gdy si modlicie, nie bdcie jak obudnicy, ktrzy radzi mod si w synagogach i stojc na rogach ulic, aby byliwidziani od ludzi. Zaprawd powiadam wam: wzili zapat swoj. 6 Ale ty, gdy si modli bdziesz, wejd do izdebki swojej,. a zawarszy drzwi, mdl si do Ojca swego w skrytoci; a Ojciec twj, ktry widzi w skrytoci, odda tobie. 7 Modlc si za, nie mwcie wiele, jak poganie; albowiem mniemaj, e w wielomwstwie swoim bd wysuchani. 8 Nie bdcie wic do nich podobni; albowiem wasz Ojciec wie, czego potrzebujecie, zanim go poprosicie. MODLITWA PASKA. 9 Wy tedy tak si modli bdziecie: Ojcze nasz, ktry jest w niebiosach! wi si imi twoje. Przyjd krlestwo twoje. 10 Bd wola twoja, jako w niebie tak i na ziemi. 11 Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. 12 I odpu nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. 13 I nie wwd nas w pokuszenie. Ale nas zbaw ode zego. Amen. 14 Jeli bowiem odpucicie ludziom grzechy ich, odpuci wam te Ojciec wasz niebieski grzechy wasze. 15 Lecz jeli nie odpucicie ludziom, ani Ojciec wasz nie odpuci wam grzechw waszych. JAK POCI? 16 Gdy za pocicie, nie bdcie jak obudnicy smutni; albowiem wyniszczaj twarze swoje, aby si okazali ludziom, e poszcz. Zaprawd powiadam wam, e wzili zapat swoj. 17 Ale ty, kiedy pocisz, nama gow swoj i umyj oblicze swoje, 18 aby si nie okaza ludziom,. e pocisz,ale Ojcu swemu, ktry jest w skrytoci; a Ojciec twj, ktry widzi w skrytoci, odda tobie. O SKARBIE NIEBIESKIM. 19 Nie skarbcie sobie skarbw na ziemi, gdzie rdza i ml psuje, i gdzie zodzieje wykopuj i kradn. 20 Ale skarbcie sobie skarby w niebie, gdzieani rdza, ani ml nie psuje,i gdzie zodziejenie wykopuj, ani nie kradn. 21 Albowiem gdzie jest skarb twj, tam jest i serce twoje. 22 wiec ciaa twego jest oko twoje. Jeliby oko twoje byo szczere, wszystko ciao twoje wiate bdzie. 23 Ale jeliby oko twoje byo niegodziwe, cae ciao twoje ciemne bdzie. Jeli wic wiato, ktre jest w tobie, jest ciemnoci, jake wielka bdzie sama ciemno? O UFNOCI W BOGU. 24 Nikt nie moe dwom panom suy; bo albo jednego bdzie nienawidzi, a drugiego bdzie miowa, albo przy jednym sta bdzie, a drugim wzgardzi. Nie moecie Bogu suy i mamonie. 25 Dlatego powiadam wam: Nie troszczcie si o ycie wasze, co bycie jedli, ani o ciao wasze, czym bycie si odziewali. Czy ycie nie jest waniejsze ni pokarm, a ciao ni odzienie? 26 Wejrzyjcie na ptaki niebieskie, e nie siej ani n, ani zbieraj do gumien, a Ojciec wasz niebieski ywi je. 27 Czy wy nie jestecie daleko waniejsi ni one? A kto z was obmylajc, moe przyda do wzrostu swego okie jeden? 28 A o odzienie czemu si troszczycie? Przypatrzcie si liliom polnym, jak rosn: nie pracuj, ani nie przd. 29 A powiadam wam, e ani Salomon w caej chwale swojej nie by odziany jak jedna z tych. 30 Jeli za traw poln, ktra dzi jest, ajutro bdzie w piec wrzucona, Bg tak przyodziewa, jake daleko wicej was, maej wiary?: 31 Nie troszczcie si tedy, mwic: C bdziemy je, albo co bdziemy pi, albo czym bdziemy si przyodziewa? 32 Bo tego wszystkiego poganie pilnie szukaj. Albowiem Ojciec wasz niebieski wie, e tego wszystkiego potrzebujecie. 33 Szukajcie wic najprzd krlestwa Boego i sprawiedliwoci jego, a to wszystko bdzie wam przydane. 34 Nie troszczcie si wic o jutro; albowiem jutrzejszy dzie sam o siebie bdzie si troszczy. Dosy ma dzie swojej ndzy. 7 NIE NALEY SDZI. 1 Nie sdcie, abycie nie byli sdzeni. 2 Albowiem jakim sdem sdzi bdziecie takim was osdz, i jak miar mierzy bdziecie, tak wam odmierz. 3 Czemu to widzisz dbo w oku brata swego, a nie widzisz belki w oku swoim? 4 Albo jake mwisz bratu swemu: Pozwl, e wyjm dbo z oka twego, a oto belka jest w oku twoim. 5 Obudniku! Wyrzu pierwej belk z oka twego, a wtedy zobaczysz, jak wyrzuci dbo z oka brata swego. 6 Nie dawajcie psom tego, co wite, ani nie rzucajcie pere waszych przed wieprze, by ich przypadkiem nie podeptay nogami swymi, i obrciwszy si, eby was nie rozszarpay. ZALECA MODLITW. 7 Procie, a bdzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; pukajcie, a bdzie wam otworzone. 8 Albowiem kady, kto prosi, otrzymuje; i kto szuka, znajduje; a pukajcemu, bdzie otworzone. 9 Albo ktry z was czowiek, jeliby go synjego prosi o chleb, czy poda mu kamie? 10 Albo jeliby prosi o ryb, czy poda mu wa? 11 Jeli wic wy, cho jestecie zymi, umiecie dobre datki dawa synom waszym, jake daleko wicej Ojciec wasz, ktry jestw niebiosach, da rzeczy dobre tym, ktrzy go prosz? 12 Wszystko wic, cokolwiek chcecie, aby wam ludzie czynili, i wy im czycie; bo to jest Zakon i prorocy. O DRODZE WSKIEJ I SZEROKIEJ. 13 Wchodcie przez ciasn bram; albowiemszeroka brama i przestronna jest droga, ktra wiedzie na zatracenie, a wielu jest, ktrzy przez ni wchodz. 14 O jak ciasna brama i wska jest droga, ktra wiedzie do ycia, a mao jest tych, ktrzy j znajduj! O PRAWDZIWIE DOBRYCH UCZYNKACH. 15 Strzecie. si pilnie faszywych prorokw, ktrzy do was przychodz w odzieniu owczym, a wewntrz s wilkami drapienymi. 16 Z owocw ich poznacie ich. Czy zbieraj z cierni jagody winne, albo z ostu figi? 17 Tak wszelkie drzewo dobre rodzi owoce dobre, a ze drzewo rodzi owoce ze. 18 Nie moe drzewo dobre rodzi owocw zych, ani drzewo ze rodzi owocw dobrych. 19 Wszelkie drzewo, ktre nie rodzi owocu dobrego, bdzie wycite i w ogie wrzucone. 20 A przeto z owocw ich poznacie ich. 21 Nie kady, ktry mi mwi: Panie, Panie, wejdzie do krlestwa niebieskiego, ale ten, co czyni wol Ojca mego, ktry jest w niebiosach, ten wejdzie do krlestwa niebieskiego. 22 Wielu powie mi w w dzie: Panie, Panie!czymy nie prorokowali w imi twoje i w imi twoje nie wyrzucali czartw i w imi twoje nie czynili wielu cudw. 23 A wtedy wyznam im: em was nigdy nie zna, odstpcie ode mnie, ktrzy czynicie nieprawo. O MOCNYM BUDOWANIU. 24 Kady wic, ktry sucha tych sw moich i wypenia je, bdzie przyrwnany czowiekowi mdremu, ktry zbudowa domswj na opoce. 25 I spad deszcz, i przyszy rzeki, i wiay wiatry, i uderzyy na w dom, a nie upad; bo by na opoce ugruntowany. 26 I kady, ktry sucha tych sw moich, a nie wypenia ich, bdzie podobny czowiekowi gupiemu, ktry zbudowa domswj na piasku. 27 I spad deszcz, i przyszy rzeki, i powiay wiatry, i uderzyy na w dom; i upad, i by upadek jego wielki. 28 I stao si, gdy Jezus dokoczy tych sw, zdumieway si rzesze nad nauk jego. 29 Albowiem naucza ich jak wadz majcy, a nie jak ich doktorowie i faryzeusze. 3. STWIERDZENIE NAUKI PRZEZ SZEREG CUDW (8,1 - 9,34) 8 OCZYSZCZENIE TRDOWATEGO. l Gdy za zstpi z gry, szy za nim wielkie rzesze. 2 A oto trdowaty przyszedszy, pokoni si mu, mwic: Panie! jeli chcesz, moeszmi oczyci. 3 I wycignwszy Jezus rk, dotkn si go, mwic: Chc, bd oczyszczony. I zaraz zosta oczyszczony trd jego. 4 I rzek mu Jezus: Bacz, eby nikomu niemwi, ale id, uka si kapanowi i ofiarujdar, ktry przykaza Mojesz na wiadectwo im. UZDROWIENIE SUGI SETNIKA. 5 Gdy za wszed do Kafarnaum, przystpido niego setnik, proszc go, i mwic: 6 Panie! suga mj ley w domu paraliem tknity i ciko jest drczony. 7 I rzek mu Jezus: Ja przyjd i uzdrowi go. 8 I odpowiadajc setnik, rzek: Panie, nie jestem godzien, aby wszed pod dach mj;ale tylko powiedz sowo, a bdzie uzdrowiony suga mj. 9 I ja bowiem jestem czowiekiem pod wadz postanowionym, majcym pod sob onierzy, i mwi temu: Id, a idzie; a drugiemu: Chod, a przychodzi; a sudze mojemu: czy to, a czyni. 10 Jezus za syszc to, zdziwi si i rzek tym, ktrzy szli za nim: Zaprawd, powiadam wam, nie znalazem tak wielkiej wiary w Izraelu. 11 Wam za powiadam, e wielu przyjdzie ze wschodu soca i z zachodu i zasid z Abrahamem i Izaakiem i Jakubem w krlestwie niebieskim; 12 a synowie krlestwa bd wyrzuceni do ciemnoci zewntrznych; tam bdzie pacz izgrzytanie zbw. 13 I rzek Jezus setnikowi: Id, a jak uwierzye, niech ci si stanie. I uzdrowiony zosta suga w owej godzinie. INNE UZDROWIENIA W KAFARNAUM. 14 A gdy przyszed Jezus do domu Piotra, ujrza wiekr jego lec i majc gorczk. 15 I dotkn si jej rki i opucia j gorczka i wstaa i posugiwaa im. 16 Gdy za wieczr nasta, przywiedli mu wielu optanych; i wyrzuca duchy sowem i uzdrowi wszystkich le si majcych; 17 aby si wypenio, co byo powiedziane przez Izajasza proroka, mwicego: On niemoce nasze przyj i choroby nasze nosi. O DOSKONAYM WYRZECZENIU SI. 18 Jezus za widzc wielkie rzesze koo siebie, kaza jecha za morze. 19 I przystpiwszy pewien. doktor, rzek mu: Nauczycielu! pjd za tob, dokdkolwiek pjdziesz. 20 I rzek mu Jezus: Lisy maj jamy i ptakiniebieskie gniazda, a Syn Czowieczy nie ma, gdzieby gow skoni. 21 Inny za z uczniw jego rzek mu: Panie! pozwl mi pierwej odej i pogrzebaojca mego. 22 I rzek mu Jezus: Pjd za mn, a umarym zostaw grzebanie umarych swoich. UMIERZENIE BURZY. 23 A gdy On wstpi w dk, weszli za nimuczniowie jego. 24 A oto wielka burza powstaa na morzu, tak e si dka falami okrywaa, a on spa. 25 I przystpili do niego uczniowie jego, i obudzili go, mwic: Panie! zachowaj nas, giniemy. 26 I rzek im Jezus: Czemu bojaliwi jestecie, maej wiary? Wtedy wstawszy, rozkaza wiatrom i morzu, i staa si ciszawielka. 27 A zatem ludzie zdumieli si, mwic: Ktjest ten, e wiatry i morze s mu posuszne? UZDROWIENIE OPTANYCH GERAZECZYKW. 28 A gdy przyby za morze do krainy Gerazeczykw, zabiegli mu dwaj diabw majcy, wychodzcy z grobw, bardzo okrutni, tak e nikt nie mg przej ow drog. 29 A oto zakrzyknli, mwic: C ci do nas, Jezusie, Synu Boy? Przyszede tu przed czasem mczy nas? 30 A byo niedaleko od nich pasce si stado wielu wieprzw. 31 Czarci za prosili go, mwic: Jeli nas wyrzucasz std, polij nas w stado wieprzw. 32 I rzek im: Idcie. A oni wyszedszy, weszli w wieprze; i oto cae stado z urwistego brzegu pdem wpado w morze i pozdychao w wodach. 32 Pasterze za uciekli i przyszedszy do miasta, opowiedzieli wszystko i o owych, comieli diabw. 34 A oto cae miasto wyszo naprzeciw Jezusa i ujrzawszy go, prosili, aby odszedz ich granic. 9 UZDROWIENIE PARALITYKA. 1 I wstpiwszy w dk, przeprawi si i przyszed do miasta swego. 2 A oto przynieli mu sparaliowanego, lecego na ou. I widzc Jezus wiar ich,rzek do sparaliowanego: Ufaj, synu! Odpuszczaj ci si grzechy twoje. 3 A oto niektrzy z doktorw mwili sami wsobie: Ten bluni. 4 A widzc Jezus myli ich, rzek: Czemu mylicie ze w sercach waszych? 5 C jest atwiej rzec: Odpuszczaj ci si grzechy twoje, czy, rzec: Wsta a chod? 6 ebycie za wiedzieli, i Syn Czowieczy ma moc na ziemi odpuszczania grzechw, wtedy rzek do sparaliowanego: Wsta, we oe swoje, a id do domu swego. 7 I wsta, i poszed do domu swego. 8 Co te widzc rzesze, ulky si i chwaliy Boga, ktry da tak moc ludziom. POWOANIE MATEUSZA. 9 A gdy Jezus szed stamtd, ujrza czowieka, siedzcego przy cle, imieniem Mateusz. I rzek mu: Pjd za mn. A wstawszy poszed za nim. 10 I stao si, gdy on siedzia u stou w domu, oto wielu celnikw i grzesznikw przyszedszy, siedziao u stou z Jezusem i uczniami jego. 11 A widzc to faryzeusze, mwili uczniom jego: Czemu z celnikami i z grzesznikami je nauczyciel wasz? 12 Lecz Jezus usyszawszy, rzek: Nie potrzeba zdrowym lekarza, ale le si majcym. 13 Idc za uczcie si, co znaczy: Miosierdzia chc, a nie ofiary; bo nie przyszedem wzywa sprawiedliwych, ale grzesznych. 14 Wtedy przystpili do niego uczniowie Janowi, mwic: Czemu my i faryzeusze pocimy czsto, a uczniowie twoi nie poszcz? 15 I rzek im Jezus: Czy gocie weselni mog si smuci, dopki z nimi jest oblubieniec? Ale przyjd dni, gdy bdzie wzity od nich oblubieniec, a wtedy bd poci. 16 Nikt za nie przyprawia aty z surowego sukna do starej szaty, albowiem obrywa od szaty cao jej i przedarcie staje si gorsze. l7 Ani nie lej modego wina w stare bukaki; bo inaczej bukaki pkaj i wino si rozlewa i bukaki niszczej. Ale mode wino zlewaj w bukaki nowe, a tak jedno idrugie bywa zachowane. UZDROWIENIE CIERPICEJ KRWOTOK I WSKRZESZENIE CRKI JAIRA. 18 Gdy on to do nich mwi, oto jeden ksi przystpi i pokoni mu si, mwic: Panie! crka moja dopiero skonaa,ale przyjd, w na ni rk swoj, a ybdzie. 19 A Jezus wstawszy, poszed za nim i uczniowie jego. 20 A oto niewiasta, ktra cierpiaa krwotokprzez lat dwanacie, przystpia z tyu i dotkna si kraju szaty jego. 21 Mwia bowiem sama w sobie: Bylebym tylko dotkna si szaty jego, bd zdrowa.22 A Jezus obrciwszy si i ujrzawszy j, rzek: Ufaj crko! Wiara twoja ciebie uzdrowia. I uzdrowiona zostaa niewiasta od owej godziny. 23 I gdy Jezus przyszed w dom ksicia iujrza fletnistw i tum zgiek czynicy, mwi: 24 Odstpcie; albowiem nie umara dzieweczka, ale pi. I miali si z niego. 25 A gdy wyrzucono tum, wszed i uj rk jej, i powstaa dzieweczka. 26 I rozesza si ta wie po wszystkiej owej ziemi. LECZY DWCH LEPYCH I NIEMEGO. 27 A gdy Jezus przechodzi stamtd, szli zanim dwaj lepi, woajc i mwic: Zmiuj si nad nami, Synu Dawidw! 28 Gdy za przyszed do domu, przystpili do niego lepi. I rzek im Jezus: Wierzycie, e wam to mog uczyni? Rzekli mu: Tak, Panie! 29 Wtedy dotkn si oczu ich, mwic: Niech si wam stanie wedug wiary waszej.30 I otworzyy si oczy ich, i zagrozi im Jezus, mwic: Baczcie, aby si kto nie dowiedzia. 31 Lecz oni wyszedszy, rozsawili go, po wszystkiej owej ziemi. 32 Gdy ci za odeszli, oto przywiedli mu czowieka niemego, optanego od diaba. 33 A gdy diabe zosta wyrzucony, przemwi niemy i dziwiy si rzesze, mwic: Nigdy si tak nie okazao w Izraelu. 34 Ale faryzeusze mwili: Przez ksicia diabelskiego wypdza diaby. 4. WYBR APOSTOW I DANE IM NAUKI (9,35 -10,42) LITUJE SI NAD LUDEM I PRAGNIE DLA PASTERZY. 35 I obchodzi Jezus wszystkie miasta i wioski, nauczajc w synagogach ich i przepowiadajc ewangeli krlestwa, a uzdrawiajc wszelk chorob i wszelk niemoc. 36 Widzc za rzesze, zlitowa si nad Bdziesz yt@j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA Pm c ] cd c~$d c0/ c=Unimi, gdy byli strudzeni i lecy jako owce, nie majce pasterza. 37 Wtedy rzek uczniom swoim: niwo wprawdzie wielkie, ale robotnikw mao. 38 Procie tedy Pana niwa, aby wysa robotnikw na niwo swoje. 10 WADZA I IMIONA APOSTOW. 1 I zwoawszy dwunastu uczniw swoich, da im moc nad duchami nieczystymi, aby jewypdzali i uzdrawiali wszelk chorob i wszelk niemoc. 2 Dwunastu za apostow te s imiona: Pierwszy Szymon, ktrego zwi Piotrem i Andrzej brat jego, Jakub, syn Zebedeusza i Jan, brat jego, 3 Filip i Bartomiej, Tomasz i Mateusz celnik, Jakub Alfeuszowy i Tadeusz, 4 Szymon Kananejczyk i Judasz Iszkariot, ktry go te wyda. MAJ EWANGELIZOWA IZRAELA W UBSTWIEI POKOJU. 5 Tych dwunastu posa Jezus, rozkazujc im, mwic: Na drog pogan nie zachodcie,i do miast samarytaskich nie wchodcie; 6 ale raczej idcie do owiec, ktre poginyz domu Izraela. 7 Idc za przepowiadajcie, mwic: e przybliyo si krlestwo niebieskie. 8 Niemocnych uzdrawiajcie, umarych wskrzeszajcie, trdowatych oczyszczajcie,czartw wyrzucajcie; darmo otrzymalicie,darmo dawajcie. 9 Nie miejcie zota ani srebra, ani pienidzy w trzosach swoich. 10 Ani torby podrnej, ani dwu sukien, ani butw, ani laski; albowiem godzien jest robotnik strawy swojej. 11 Do ktregokolwiek za miasta albo miasteczka wejdziecie, pytajcie si, kto w nim jest godny i tam mieszkajcie, pki nie wyjdziecie. 12 A wchodzc w dom, pozdrawiajcie go, mwic: Pokj temu domowi. 13 I jeliby dom w by godny, przyjdzie na pokj wasz;. a jeliby nie by godny, pokj wasz wrci si o was. 14 I ktokolwiek by was nie przyj, i nie sucha mw waszych, wychodzc precz z domu albo z miasta, otrznijcie proch z ng waszych. 15 Zaprawd powiadam wam: Lej bdzie ziemi sodomskiej i gomorejskiej w dzie sdny, ni owemu miastu. ZAPOWIADA PRZELADOWANIA. 16 Oto ja was posyam jak owce midzy wilki, bdcie wic roztropni jak we, a proci jak gobice. 17 Strzecie si za ludzi; albowiem bd was wydawa przed Rady i w synagogach swoich bd was biczowa. 18 I do namiestnikw i do krlw bdziecie wodzeni dla mnie na wiadectwo im i poganom. 19 A gdy was wydadz, nie mylcie, jak albo co bycie mwi mieli; bo w owej godzinie bdzie wam dane, co bycie mwili:20 Albowiem nie wy jestecie, ktrzy mwicie, ale Duch Ojca waszego, ktry mwi w was. 21 Wyda za brat brata na mier i ojciec syna, i powstan dzieci przeciw rodzicom, io mier ich przyprawia bd. 22 I bdziecie w nienawici u wszystkich dla imienia mego. Ale kto wytrwa a do koca, ten bdzie zbawiony. 23 A gdy was przeladowa bd w tym miecie, uciekajcie do drugiego. Zaprawd powiadam wam, e nie skoczycie miast izraelskich, a przyjdzie Syn Czowieczy. KOGO NALEY SI BA? 24 Nie jest ucze nad mistrza, ani suga nad pana swego. 25 Dosy uczniowi, aby by jako mistrz jego, a sudze jako Pan jego. Jeli gospodarza Belzebubem nazwali, jake daleko wicej domownikw jego? 26 A wic nie bjcie si ich; albowiem nie ma nic skrytego, co by nie miao by odkryte; ani tajemnego, czego by wiedzie nie miano. 27 Co wam w ciemnoci mwi, powiadajciena wietle, a co na ucho syszycie, przepowiadajcie na dachach. 26 I nie bjcie si tych, ktrzy zabijaj ciao, a duszy zabi nie mog; ale raczej bjcie si tego, ktry i dusz i ciao moe zatraci w piekle. 29 Czy nie sprzedaj dwch wrbli za miedziaka? I ani jeden z nich nie spadnie naziemi bez Ojca waszego? 30 A wasze wosy wszystkie na gowie s policzone. 31 Nie bjcie si tedy; lepsi jestecie wy ni wiele wrbli. 32 Kady wic, ktry mnie wyzna przed ludmi, wyznam go i ja przed Ojcem moim; ktry jest w niebiosach. 33 Kto by za zapar si mnie przed ludmi,zapr si go i ja przed Ojcem moim, ktry jest w niebiosach. NIE POKJ, ALE WOJN OGASZA. 34 Nie mniemajcie, e przyszedem pokj zsya na ziemi. Nie przyszedem zsya pokoju, ale miecz. 35 Przyszedem bowiem oddzieli czowiekaod ojca swego i crk od matki swojej i synow od wiekry swojej. 36 I bd nieprzyjacimi czowieka domownicy jego. 37 Kto miuje ojca albo matk wicej ni mnie, nie jest mnie godzien, a kto miuje syna albo crk nade mnie, nie jest mnie godzien. 38 A kto nie bierze krzya swego i nie naladuje mnie, nie jest mnie godzien. 39 Kto znalaz dusz swoj, straci j; a kto by utraci dusz sw dla mnie, znajdziej. 40 Kto was przyjmuje, mnie przyjmuje, a kto mnie przyjmuje, przyjmuje tego, ktry mnie posa. 41 Kto przyjmuje proroka w imi proroka, otrzyma zapat proroka, i kto przyjmuje sprawiedliwego w imi sprawiedliwego, otrzyma zapat sprawiedliwego. 42 A ktokolwiek by da si napi jednemu z tych najmniejszych kubek zimnej wody, tylko w imi ucznia, zaprawd powiadam wam, nie straci zapaty swojej. 5. A ZATEM JEZUS JEST MESJASZEM (11,1-30)11 WIADCZ O TYM CZYNY JEGO. 1 I stao si, gdy Jezus skoczy przykazywa dwunastu uczniom swoim, odszed stamtd, aby uczy i przepowiadaw miastach ich. 2 Jan za, gdy usysza w wizieniu o dzieach Chrystusa, posawszy dwch uczniw swoich, 3 rzek mu: Ty jest, ktry ma przyj, czyli innego czekamy? 4 A odpowiadajc Jezus, rzek im: Idcie, doniecie Janowi, cocie syszeli i widzieli: 5 lepi widz, chromi chodz, trdowaci bywaj oczyszczeni, gusi sysz, umarli zmartwychwstaj, ubogim ewangeli opowiadaj. 6 A bogosawiony jest, ktry si ze mnie nie zgorszy. WIADCZY JAN, KTRY ZASUGUJE NA WIAR.7 Gdy za oni odchodzili, pocz Jezus mwi do rzesz o Janie: Cocie wyszli na pustyni widzie? Trzcin chwiejc si od wiatru? 8 Ale cocie wyszli widzie? Czowieka w mikkie szaty obleczonego? Oto ci, co w mikkie szaty si ubieraj, w domach krlewskich s. 9 Ale cocie wyszli widzie? Proroka? Zaiste powiadam wam: I wicej ni proroka.10 Ten jest bowiem, o ktrym napisano: Oto ja posyam Anioa mego przed obliczem twoim, ktry zgotuje drog tw przed tob. 11 Zaprawd powiadam wam: Nie powsta midzy narodzonymi z niewiast wikszy nadJana Chrzciciela, lecz ktry jest mniejszy w krlestwie niebieskim, wikszy jest, ni on. 12 A od dni Jana Chrzciciela a dotd, krlestwo niebieskie gwat cierpi i gwatownicy je porywaj. 13 Gdy wszyscy prorocy i Zakon a do Jana prorokowali. 14 A jeli chcecie przyj, on jest Eliaszem, ktry ma przyj. 15 Kto ma uszy ku suchaniu, niechaj sucha. A WIC BIADA NIEWIERNYM. 16 Komu za przyrwnam to plemi? Podobne jest chopitom siedzcym na rynku, ktre woajc do rwienikw, 17 mwi: piewalimy wam, a nie taczylicie, zawodzilimy, a nie pakalicie. 18 Albowiem przyszed Jan nie jedzc ani nie pijc, i powiadaj: Czarta ma. 19 Przyszed Syn Czowieczy, jedzc i pijc i mwi: Oto czowiek oberca i winopilca, przyjaciel celnikw i grzesznikw. I usprawiedliwiona jest mdro od synw swoich. BIADA, ZWASZCZA ZATWARDZIAYM. 20 Wtedy pocz wymawia miastom, w ktrych stao si bardzo wiele cudw jego,e nie czyniy pokuty. 21 Biada tobie Korozain! Biada tobie Betsaido! Gdyby bowiem w Tyrze i w Sydoniestay si byy cuda, ktre stay si u was,dawno by byy czyniy pokut we wosiennicy i w popiele. 22 Wszake powiadam wam: lej bdzie Tyrowi i Sydonowi w dzie sdu, nili wam. 23 A ty Kafarnaum czy si a do nieba wyniesiesz? A do pieka zstpisz, bo gdybysi byy w Sodomie stay cuda, ktre si dziay w tobie, byaby si moe ostaa a do tego dnia. 24 Wszake powiadam wam: I znoniej bdzie ziemi sodomitw w dzie sdu, anieli tobie. A BOGOSAWIENI WIERZCY. 25 Wwczas odpowiadajc Jezus, rzek: Wyznaj tobie, Ojcze, Panie nieba i ziemi, e te rzeczy zakry przed mdrymi i roztropnymi, a objawie je maluczkim. 26 Tak Ojcze, poniewa tak spodobao si tobie. 27 Wszystko dane mi jest od Ojca mego. I nikt nie zna Syna tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu by Syn chciaobjawi. 28 Pjdcie do mnie wszyscy, ktrzy pracujecie i jestecie obcieni, a Ja was ochodz. 29Wemijcie jarzmo moje na si, a uczcie si ode mnie, em jest cichy i pokornego serca, a znajdziecie odpoczynek duszom waszym. 30 Albowiem jarzmo moje sodkie jest, a brzemi moje lekkie. 6. MNOCE SI SPRZECIWY (12,1-50) 12 SPR O SZABAT. 1 Wwczas szed Jezus w szabat przez zboa, a uczniowie jego bdc godni, poczli rwa kosy i je. Faryzeusze za ujrzawszy, rzekli mu: Oto uczniowie twoi czyni, czego si nie godzi czyni w szabat.3 Lecz on im powiedzia: Nie czytalicie, couczyni Dawid, kiedy akn, i ci, ktrzy z nim byli? 4 Jak wszed do domu Boego i jad chleb pokadny, ktrego mu si nie godzio je, ani tym, ktrzy z nim byli, tylko samym kapanom? 5 Albocie nie czytali w Zakonie, e w szabaty kapani w wityni gwac szabat, a s bez winy. 6 Ale mwi wam, e tu jest wikszy ni witynia. 7 Gdybycie za wiedzieli, co znaczy: Miosierdzia chc, a nie ofiary, nigdy bycie nie byli potpili niewinnych. 8 Albowiem Panem jest Syn Czowieczy i szabatu. UZDRAWIA USCH RK W SZABAT. 9 A gdy odszed stamtd, przyszed do ich synagogi. 10 A oto czowiek majcy usch rk; i pytali go, mwic: Czy godzi si w szabaty uzdrawia, aby go oskaryli. 11 On za rzek im: Ktry z was czowiek, jeliby mia owc jedn, a ona wpadaby wd w szabat, czy jej nie wemie i nie podniesie? 12 O ile wicej wart jest czowiek ni owca? Przeto godzi si w szabaty dobrze czyni. 13 Wtedy rzek czowiekowi: Wycignij rk twoj. I wycign, i przywrcona jest do zdrowia jako druga. 14 Faryzeusze za wyszedszy, naradzali si przeciw niemu, jakby go straci. PROROCTWO IZAJASZA O SODYCZY CHRYSTUSA.15 Ale Jezus wiedzc, odszed stamtd, i poszo wielu za nim, i uzdrowi ich wszystkich. 16 I rozkaza im, aby go nie wyjawiali. 17 Aby si wypenio, co byo powiedziane przez Izajasza proroka mwicego: 18 Oto suga mj, ktrego obraem, miy mj, w ktrym dobrze upodobaa sobie dusza moja. Poo ducha mojego na nim, asd poganom opowie. l9 Nie bdzie si wadzi, ani nie bdzie woa, i nikt nie usyszy na ulicach gosu jego. 20 Trzciny zgniecionej nie zamie, a lnu kurzcego si nie zagasi, a doprowadzi sd ku zwycistwu. 21 A w imieniu jego narody nadziej mie bd. BLUNIERCZE OBELGI FARYZEUSZW. 22 Wtedy przywiedziono mu optanego od diaba, lepego i niemego, i uzdrowi go tak, i mwi i widzia. 24 I zdumieway si wszystkie rzesze, i mwiy: Czy ten nie jest synem Dawida? 24 Faryzeusze za usyszawszy, rzekli: Tennie wyrzuca czartw, tylko przez Belzebuba, ksicia czartowskiego. 25 Ale Jezus wiedzc myli ich, rzek im: Wszelkie krlestwo rozdzielone przeciwko sobie bdzie spustoszone, i wszelkie miastoalbo dom rozdzielony przeciwko sobie nie ostoi si. 26 A jeli szatan szatana wyrzuca, przeciwko sobie jest rozdzielony; jake tedy ostoi si krlestwo jego? 27 A jeli ja przez Belzebuba wyrzucam czarty, synowie wasi przez kogo wyrzucaj? Dlatego oni bd sdziami waszymi. 28 Lecz jeli ja Duchem Boym wyrzucam czarty, wic przyszo do was krlestwo Boe. 29 Albo jak moe kto wej do domu mocarza i sprzt jego zagrabi, jeliby pierwej nie zwiza mocarza, i wtedy dopiero dom jego ograbi? 30 Kto nie jest ze mn, przeciwko mnie jest, a kto nie gromadzi ze mn, rozprasza.GRZECH PRZECIWKO DUCHOWI W. 31 Dlatego powiadam wam: Wszelki grzech i blunierstwo bdzie odpuszczone ludziom, ale blunierstwo Ducha nie bdzie odpuszczone. 32 I ktokolwiek by rzek sowo przeciwko Synowi Czowieczemu, bdzie mu odpuszczone, ale kto by mwi przeciw Duchowi witemu, nie bdzie mu odpuszczone, ani w tym wieku, ani w przyszym. 33 Albo przyznajcie, e drzewo dobre, i owoc jego dobry, albo przyznajcie, e drzewo ze, i owoc jego zy, albowiem drzewo bywa poznawane z owocu. 34 Plemi mijowe! jake moecie dobre rzeczy mwi, bdc zymi? Albowiem z obfitoci serca usta mwi. 35 Dobry czowiek z dobrego skarbu wynosirzeczy dobre, a zy czowiek ze zego skarbu wynosi ze. 36 A powiadam wam, e z kadego sowa prnego, ktre by wyrzekli ludzie, zdadz liczb w dzie sdu. 37 Albowiem ze sw twoich bdziesz usprawiedliwiony, i ze sw twoich bdziesz potpiony. ZNAK JONASZA. 38 Wtedy odpowiedzieli mu niektrzy z doktorw i z faryzeuszw, mwic: Nauczycielu! chcemy od ciebie znak widzie.39 On za odpowiadajc, rzek im: Plemi ze i cudzoone znaku szuka, a znak mu nie bdzie dany, tylko znak Jonasza proroka. 40 Albowiem jak by Jonasz w brzuchu wieloryba trzy dni i trzy noce, tak bdzie Syn Czowieczy w sercu ziemi trzy dni i trzy noce. 41 Mowie niniwici powstan na sdzie z tym plemieniem i potpi je, gdy pokut czynili na kazanie Jonaszowe; a oto tutaj wicej nili Jonasz. 42 Krlowa z poudnia powstanie na sdzie z tym plemieniem i potpi je, gdy przyjechaa z kracw ziemi sucha mdroci Salomonowej; a oto tutaj wicej ni Salomon. TAKTYKA DUCHA NIECZYSTEGO. 43 Gdy za nieczysty duch wyjdzie z czowieka, chodzi po miejscach suchych, szukajc odpocznienia, a nie znajduje. 44 Wtedy mwi: Wrc si do domu mego, skd wyszedem. I przyszedszy, znajduje go pustym, umiecionym i ozdobionym. 45 Wtedy idzie i bierze ze sob siedmiu innych duchw gorszych, ni sam, i wszedszy, ,mieszkaj tam; i staj si ostateczne rzeczy czowieka owego gorszenili pierwsze. Tak bdzie i z tym plemieniem niegodziwym. KTO MATK I BRATEM JEZUSA? 46 Gdy on jeszcze mwi do rzeszy, oto matka jego i bracia stanli przed domem, chcc z nim mwi. 47 A kto mu rzek: Oto matka twoja i bracia twoi przed domem stoj, szukajc ci. 48 Lecz on odpowiadajc, rzek mwicemudo siebie: Kto jest matk moj i ktrzy s brami moimi? 49 I wycignwszy rk ku uczniom swoim rzek: Oto matka moja i bracia moi. 50 Albowiem ktokolwiek by speni wol Ojca mego, ktry jest w niebiosach, ten jest bratem moim i siostr i matk. 7. NAUCZANIE W PRZYPOWIECIACH (13,1-53) 13 PRZYPOWIE O SIEWCY. 1 Owego dnia wyszedszy Jezus z domu, siedzia nad morzem. 2 I zebray si przy nim rzesze wielkie tak, e wstpiwszy do odzi, siedzia, a caa rzesza staa na brzegu. 3 I powiedzia im wiele w przypowieciach,mwic: Oto szed sia, ktry sieje. 4 A gdy sia, niektre pady obok drogi, i przyleciay ptaki niebieskie, i wydziobay je. 5 Inne za pady na opoczyste, gdzie nie miay wiele zlemi,i wnet wzeszy, bo nie miay gbokiej ziemi. 6 A gdy soce wzeszo, zwidy i e nie miay korzenia, uschy. 7 Inne za pady midzy ciernie, a ciernie wyrosy i zadusiy je. 8 A inne pady na ziemi dobr i day owoc:jedno setny, drugie szedziesity, a inne trzydziesty. 9 Kto ma uszy ku suchaniu, niechaj sucha.CZEMU PRZEZ PRZYPOWIECI NAUCZA. 10 I przystpiwszy uczniowie, rzekli mu: Czemu im mwisz w przypowieciach? 11 A on odpowiadajc, rzek im: Gdy wam dane jest pozna tajemnice krlestwa niebieskiego, tamtym za nie jest dane. 12 Albowiem ktokolwiek ma, bdzie mu daneibdzie obfitowa, kto za nie ma, i to co ma, bdzie wzite od niego. 13 Dlatego mwi im w przypowieciach, epatrzc, nie widz, a suchajc, nie syszani rozumiej. 14 I spenia si na nich proroctwo Izajasza, mwicego: Suchem sucha bdziecie, a nie zrozumiecie i widzc, widzie bdziecie, a nie ujrzycie. 15 Albowiem zatyo serce ludu tego, a uszami ciko syszeli i oczy swe zamruyli, eby kiedy oczyma nie widzieli i uszami nie syszeli, a sercem nie zrozumieli i nie nawrcili si, a uzdrowibym ich. 16 Wasze za oczy bogosawione, e widz, i uszy wasze, e sysz. 17 Albowiem zaprawd mwi wam, i wieluprorokw i sprawiedliwych pragno widzie, co widzicie, a nie widzieli, i sysze, co syszycie, a nie syszeli. WYJANIA PRZYPOWIE O SIEWCY. 18 Wy zatem suchajcie przypowieci o siewcy. 19 Do kadego, co sucha sowa o krlestwie, a nie rozumie, przychodzi Zy i @j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAPz c 9 c c%; c1 c=>porywa to, co byo wsiane w serce jego. Ten jest, ktry zosta obok drogi posiany. 20 A ktry na opoczystych zosta posiany, ten jest, ktry sucha sowa, i zaraz je z radoci przyjmuje. 21 Nie ma za korzenia w sobie, ale trwa do czasu, a gdy przypadnie ucisk i przeladowanie dla sowa, wnet si gorszy.22 A ktry zosta posiany midzy ciernie, ten jest, ktry sucha sowa, a troska wiata tego i szukanie bogactw zadusza sowo, i staje si bez poytku. 23 A ktry zosta posiany na ziemi dobr, ten jest, ktry sucha sowa i rozumie i owoc przynosi, a mianowicie jedno wydaje setny, a drugie szedziesity, a inne trzydziesty. PRZYPOWIE O KKOLU. 24 Inn przypowie przedoy im, mwic: Podobne jest krlestwo niebieskie czowiekowi, ktry posia dobre nasienie na roli swojej. 25 Gdy za ludzie spali, przyszed nieprzyjaciel jego i nasia kkolu midzy pszenic, i odszed. 26 A gdy urosa trawa i owoc uczynia, wtedy pokaza si i kkol. 27 Przystpiwszy za sudzy gospodarza, rzekli mu: Panie, czye nie posia dobrego nasienia na roli swojej? Skd wic ma kkol? 26 I rzek im: Nieprzyjazny czowiek to uczyni. A sudzy rzekli mu: Chcesz, pjdziemy i zbierzemy go? 29 I rzek: Nie, bycie przypadkiem zbierajc kkol, nie wykorzenili razem z nim i pszenicy. 30 Dopucie obojgu r a do niwa, a czasu niwa powiem ecom:, Zbierzcie pierwej kkol i zwicie go w snopki ku spaleniu, a pszenic zgromadcie do gumna mojego. O ZIARNIE GORCZYCZNYM I O KWASIE. 31 Inn przypowie przedoy im, mwic: Podobne jest krlestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, ktre wziwszy czowiek, posia na roli swojej. 32 Jest ono wprawdzie najmniejsze ze wszelkiego nasienia, ale kiedy uronie, wiksze jest nad wszystkie jarzyny i staje si drzewem, tak e ptaki niebieskie przylatuj i mieszkaj na gazkach jego. 33 Inn przypowie powiedzia im: Podobne jest krlestwo niebieskie do kwasu, ktry wziwszy niewiasta, woyaw trzy miary mki, a si wszystka zakwasia. 34To wszystko mwi Jezus do rzeszy w przypowieciach, a bez przypowieci nie mwi im, 25 aby si wypenio to, co byo powiedziane przez Proroka mwicego: Otworz usta moje w przypowieciach, bd wypowiada rzeczy skryte od zaoenia wiata. WYJANIA PRZYPOWIE O KKOLU. 26 Wtedy rozpuciwszy rzesze, przyszed do domu. I przystpili do niego uczniowie jego, mwic: Wy nam przypowie o kkolu w roli. 27 A on odpowiadajc, rzek im: Tym, ktrysieje dobre nasienie, jest Syn Czowieczy. 28 A rol jest wiat, a dobrym nasieniem ssynowie krlestwa, a kkolem synowie zego. 29 Nieprzyjacielem za, ktry go nasia, jest diabe, a niwem jest koniec wiata, ecami za s anioowie. 40 Jak wic kkol zbieraj i pal ogniem, tak bdzie na kocu wiata. 41 Pole Syn Czowieczy Aniow swoich i zbior z krlestwa jego wszystkie zgorszenia i tych, ktrzy czyni nieprawo. 42 I wrzuc ich w piec ognisty; tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw. 43 Wtedy sprawiedliwi wieci bd jako soce w krlestwie Ojca swego. Kto ma uszy ku suchaniu, niechaj sucha. PRZYPOWIE O SKARBIE, PERLE I NIEWODZIE. 44 Podobne jest krlestwo niebieskie do skarbu ukrytego w roli, ktry znalazszy czowiek, skry, i radujc si z niego, odchodzi i sprzedaje wszystko, co ma, i kupuje ow rol. 45 Rwnie podobne jest krlestwo niebieskie czowiekowi kupcowi, szukajcemu dobrych pere. 46 A znalazszy jedn drog per, odszed, i sprzeda wszystko, co mia, i kupi j. 47 Rwnie podobne jest krlestwo niebieskie niewodowi, zapuszczonemu w morze i zgromadzajcemu wszelkiego rodzaju ryby. 48 Ktry, gdy si napeni, wycignwszy, a na brzegu usiadszy, wybrali dobre w naczynia, a ze precz wyrzucili. 49 Tak bdzie przy kocu wiata; wyjd anioowie i wycz zych z porodka sprawiedliwych, 50 i wrzuc ich w piec ognisty; tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw. 51 Zrozumielicie to wszystko? Mwi mu: Tak. 52 Rzek im: Dlatego kady uczony nauczyciel w krlestwie niebieskim, podobnyjest czowiekowi gospodarzowi, ktry wyjmuje ze skarbu swego nowe i stare rzeczy. 52 I stao si, gdy Jezus dokoczy tych przypowieci, odszed stamtd. 8. RӯNE PODRӯE, PRZEPLATANE CUDAMI (13,54 - 17,20) JEZUS WZGARDZONY W NAZARECIE. 54 I przyszedszy do ojczyzny swojej naucza ich w synagogach ich, tak e si zdumiewali i mwili: Skde temu ta mdro i cuda? 55 Czy ten nie jest synem rzemielnika? Czy matka jego nie nazywa si Maryja, a bracia jego Jakub i Jzef i Szymon i Juda? 56 A siostry jego czy nie wszystkie s u nas? Skde wic jemu to wszystko? 57 I gorszyli si z niego. A Jezus rzek im: Nie jest prorok bez czci, tylko w ojczynieswojej i w domu swoim. 58 I nie uczyni tam wielu cudw z powodu ich niedowiarstwa. 14 ZAMORDOWANIE JANA CHRZCICIELA. l Wwczas usysza Herod tetrarcha wie o Jezusie, 2 i rzek sugom swoim: Ten ci jest Jan Chrzciciel; on to zmartwychwsta, i dlategocuda dziej si przeze. 3 Albowiem Herod pojma by Jana, i zwiza go, i wsadzi do wizienia z powodu Herodiady, ony brata swego. 4 Mwi mu bowiem Jan: Tobie nie wolno jejmie. 5 A chcc go zabi, ba si ludu; albowiem mieli go za proroka. 6 W dzie za urodzin Heroda taczya crka Herodiady w porodku, i spodobaa si Herodowi. 7 Dlatego pod przysig obieca jej da, czegokolwiek by zadaa od niego. 8 A ona podmwiona przez matk sw, rzeka: Daj mi tu na misie gow Jana Chrzciciela. 9 I zasmuci si krl, lecz dla przysigi i tych, ktrzy po spou siedzieli, kaza da. 10 A posawszy, ci Jana w wizieniu. 11 I przyniesiono gow jego na misie, i oddano dziewczynie, i odniosa matce swojej. 12 A przybywszy uczniowie jego, wzili ciao jego i pogrzebali je, a przyszedszy, opowiedzieli Jezusowi. PIERWSZE ROZMNOENIE CHLEBA. 13 Gdy usysza o tym Jezus, odjecha stamtd odzi na miejsce pustynne, osobno. A usyszawszy o tym rzesze, poszy za nim z miast pieszo. 14 I wyszedszy, ujrza wielk rzesz, i zlitowa si nad nimi, i uzdrowi niemocnych ich. 15 A gdy nasta wieczr, przystpili do niego uczniowie jego, mwic: Miejsce jest pustynne, a godzina ju mina; rozpu rzesze, aby poszy do wsi i kupiy sobie ywnoci. 16 Jezus za im rzek: Nie potrzebuj i, dajcie wy im je. 17 Odpowiedzieli mu: Nie mamy tu tylko pichlebw i dwie ryby. 18 A on im rzek: Przyniecie mi je tu. 19 A rozkazawszy rzeszom usi na trawie, wziwszy pi chlebw i dwie ryby,i spojrzawszy w niebo, pobogosawi, poama, i da uczniom chleb, a uczniowie rzeszom. 20 I jedli wszyscy, i najedli si. I zebrali resztki, dwanacie koszw penych uomkw. 21 Tych za, co jedli, liczba bya pi tysicy mczyzn, oprczniewiast i dzieci. 22 A Jezus zaraz przymusi uczniw, by weszli do odzi i wyprzedzili go za morze, aby rozpuci rzesze. 23 I rozpuciwszy rzesze, wszed na gr sam, by si modli. Gdy za nasta wieczr,by tam sam. JEZUS CHODZI PO MORZU. 24 A odzi na rodku morza miotay fale; albowiem by wiatr przeciwny. 25 Lecz o czwartej stray nocnej przyszed do nich, idc po morzu. 26 I widzc go idcego po morzu, zatrwoyli si, mwic, e to zjawa. I z bojani krzyknli. 27 I zaraz przemwi do nich Jezus, mwic: Miejcie ufno, jam jest, nie bjcie si. 28 A Piotr odpowiadajc, rzek: Panie, jeli ty jest, ka mi przyj do siebie po wodzie. 29 A on rzek: Przyjd. I wyszedszy Piotr z odzi, szed po wodzie, aby przyj do Jezusa. 30 Ale widzc wiatr gwatowny, zlk si; a gdy pocz ton, zawoa, mwic: Panie, ratuj mnie! 31 A zaraz Jezus wycignwszy rk, uchwyci go, i rzek mu: Maej wiary, czemu zwtpi? 32 A gdy weszli w d, usta wiatr. 33 Ci za, co byli w odzi, przyszli, i pokonili mu si, mwic: Prawdziwie jesteSynem Boym. 34 I gdy si przeprawi, przybyli do ziemi Genezar. 35 A poznawszy go ludzie owego miejsca, posali po caej owej krainie, i przynieli mu wszystkich, ktrzy si le mieli. 36 I prosili go, aby si cho kraju szaty jego dotknli, a ktrzykolwiek si dotknli, zostali uzdrowieni. 15 USTAWY FARYZEJSKIE NALEY ODRZUCI. 1 Wtedy przystpili do niego z Jerozolimy doktorowie i faryzeusze, mwic: 2 Czemu uczniowie twoi przestpuj ustawstarszych? Albowiem nie umywaj rk swych, gdy chleb jedz. 3 On za odpowiadajc, rzek im: Czemu i wy przestpujecie przykazania Boe dla ustawy waszej? Albowiem Bg rzek: 4 Czcij ojca i matk, i: Kto by zorzeczy ojcu albo matce; niechaj mierci umrze. 5 Wy za powiadacie: Ktokolwiek powie ojcualbo matce: Dar, ktry jest ode mnie, tobie poyteczny bdzie; 6 i nie bdzie czci ojca swego ani matki swojej. I udaremnilicie przykazanie Boe dla ustawy waszej. 7 Obudnicy, dobrze o was prorokowa Izajasz, mwic: 8 Ten lud czci mnie wargami; ale serce ichdaleko jest ode mnie. 9 Lecz prno mnie chwal, uczc nauk i przykaza ludzkich. 10 I wezwawszy do siebie rzesze, rzek im: Suchajcie a rozumiejcie. 11 Nie to, co wchodzi w usta, plami czowieka, ale co wychodzi z ust, to plami czowieka. 12 Wtedy przystpiwszy uczniowie jego, rzekli mu: Wiesz, e faryzeusze, usyszawszy to sowo, zgorszyli si? 13 A on odpowiadajc, rzek: Wszelki szczep, ktrego nie szczepi Ojciec mj niebieski, wykorzeniony bdzie. 14 Zaniechajcie ich, lepi s, i wodzowie lepych. lepy te jeliby lepego prowadzi, obaj w d wpadaj. 15 Piotr za odpowiadajc, rzek mu: Wy nam to podobiestwo. 16 A on rzek: Jeszcze jestecie i wy bez zrozumienia? 17 Nie rozumiecie, e wszystko co wchodziw usta, do brzucha idzie, i do wychodu si wyrzuca? 18 Ale co z ust wychodzi, z serca pochodzi,i to plami czowieka. 19 Albowiem z serca wychodz ze myli, zabjstwa, cudzostwa, porubstwa, kradziee, faszywe wiadectwa, blunierstwa. 20 Te plami czowieka; ale je nieumytymi rkoma, czowieka nie plami. UZDRAWIA CRK CHANANEJKI. 21 A wyszedszy Jezus stamtd, odszed wstrony Tyru i Sydonu. 22 I oto niewiasta chananejska wyszedszyz tamtych okolic, woaa do, mwic: Zmiuj si nade mn, Panie, Synu Dawidw! Crka moja ciko jest drczona od szatana. 23 A on nie odpowiedzia jej ani sowa. I przystpiwszy uczniowie jego, prosili go, mwic: Odpraw j, bo woa za nami. 24 On za odpowiadajc, rzek: Nie jestem posany tylko do owiec domu izraelskiego, ktre zginy. 25 A ona przysza, i pokonia mu si, mwic: Panie, ratuj mnie! 26 On za odpowiadajc, rzek: Nie dobra jest zabiera chleb dzieciom, a rzuca psom. 27 Lecz ona rzeka: I owszem, Panie; bo i szczenita jedz z odrobin, ktre spadaj ze stou panw ich. 28 Wtedy odpowiadajc Jezus, rzek jej: O niewiasto! wielka jest wiara twoja, niechaj ci si stanie, jak chcesz. I uzdrowiona jestcrka jej od owej godziny. CZYNI LICZNE CUDA. 29 I gdy Jezus odszed stamtd, przyby nad Morze Galilejskie, i wstpiwszy na gr, siedzia tam. 30 I przyszy do niego wielkie rzesze, majc z sob niemych, lepych, chromych, uomnych i innych wielu i zoyli ich u ng jego i uzdrowi ich, 31 tak e si rzesze dziwiy, widzc niemych mwicych, chromych chodzcych, lepych widzcych, i wielbili Boga izraelskiego. POWTRNIE CHLEB ROZMNAA. 32 A Jezus zwoawszy uczniw swoich, rzek: al mi rzeszy, gdy ju trzy dni trwaj przy mnie i nie maj co je; a nie chc ich puci godnych, aby nie ustali w drodze. 33 I rzekli mu uczniowie jego: skde mamywzi tyle chleba na pustyni, aby tak wielkrzesz nakarmi? 34 I rzek Jezus: Wiele macie chlebw? A oni rzekli: Siedem i troch rybek. 36 I rozkaza rzeszy, aby usiedli na ziemi. 36 A wziwszy siedem chlebw i ryby, i dziki uczyniwszy, poama, i da uczniom swoim, a uczniowie dali ludowi. 37 I jedli wszyscy, i najedli si; i zebrali co zbywao uomkw, siedem koszw penych. 38 Tych za, co jedli, byo cztery tysice mczyzn, oprcz niewiast i dzieci. 39 A rozpuciwszy rzesz, wstpi w d,i przyby w granice Magedan. 16 O KWASIE FARYZEUSZW I SADUCEUSZW. 1 A przystpili do niego faryzeusze i saduceusze, kuszc, i prosili go, aby im ukaza znak z nieba. 2 A on odpowiadajc, rzek im: Gdy wieczrnadejdzie, mwicie: Bdzie pogoda, bo si niebo czerwieni. 3 A rano: Dzi niepogoda, bo czerwieni si smutne niebo. 4 Wygld wic nieba umiecie osdzi, znamion za czasw nie moecie? Plemi ze i cudzoone znaku szuka, a znak nie bdzie mu dany, tylko znak Jonasza proroka. I opuciwszy ich, odszed. 5 A gdy przeprawili si uczniowie jego za morze, zapomnieli wzi chleba. 6 I on im rzek: Baczcie, a strzecie si kwasu faryzeuszw i saduceuszw. 7 Lecz oni myleli sami w sobie, mwic: emy nie wzili chleba. 8 Jezus za wiedzc, rzek: C mylicie midzy sob, maej wiary, e chleba nie macie? 9 Jeszcze nie rozumiecie, ani nie pamitaciepiciu chlebw na pi tysicy ludzi, i wielecie koszw wzili? l0 Ani siedmiu chlebw na cztery tysice ludzi, i wielecie koszw wzili? 11 Czemu nie rozumiecie, e wam mwiem nie o chlebie: Strzecie si kwasu faryzeuszw i saduceuszw? 12 Wtedy zrozumieli, e nie mwi, aby si strzegli kwasu chlebowego, ale nauki faryzeuszw i saduceuszw. WYZNANIE PIOTRA, JEGO PRYMAT. 13 Przyszed za Jezus w stron Cezarei Filipowej i pyta uczniw swoich, mwic: Kim mieni by ludzie Syna Czowieczego? 14 A oni rzekli: Jedni Janem Chrzcicielem, adrudzy Eliaszem, a inni Jeremiaszem, albo jednym z prorokw. 15 Rzek im Jezus: A wy kim mnie by powiadacie? 16 Odpowiadajc Szymon Piotr, rzek: Ty jeste Chrystus, Syn Boga ywego. 17 A odpowiadajc Jezus, rzek mu: Bogosawiony jeste Szymonie, Bar Jona; bo ciao i krew nie objawia tobie, ale Ojciec mj, ktry jest w niebiosach. 18 A ja tobie powiadam, e ty jeste opoka,a na tej opoce zbuduj Koci mj, a bramy piekielne nie przemog go. 19 I tobie dam klucze krlestwa niebieskiego; a cokolwiek zwiesz na ziemi, bdzie zwizane i w niebiosach; a cokolwiek rozwiesz na ziemi, bdzie rozwizane i w niebiosach. 20 Wtedy przykaza uczniom swoim, aby nikomu nie mwili, e on jest Jezusem Chrystusem. PRZEPOWIEDNIA MKI. 21 Odtd pocz Jezus wykazywa uczniom swoim, i potrzeba, aby szed do Jeruzalem, i wiele wycierpia od starszych i od doktorw i od przedniejszych kapanw, i by zabity, i trzeciego dnia zmartwychwsta. 22 I wziwszy go Piotr, pocz go karci, mwic: Boe ci uchowaj, Panie! Nie przyjdzie to na ciebie. 22 A on obrciwszy si, rzek Piotrowi: Idza mn, szatanie! Jeste mi zgorszeniem, bo nie rozumiesz, co jest Boego, ale co jest ludzkiego. KONIECZNO ZAPARCIA SI. 24 Wtedy Jezus rzek uczniom swoim: Jeli kto chce i za mn, niech sam siebie zaprze, i wemie krzy swj, a naladuje mnie. 25 Kto bowiem chciaby zachowa ycie swoje, straci je, a kto by straci ycie swoje dla mnie, znajdzie je. 26 C bowiem pomoe czowiekowi, chobycay wiat pozyska, a na duszy swojej szkod ponis? Albo co da czowiek w zamian za dusz swoj? 27 Albowiem Syn Czowieczy przyjdzie w chwale Ojca swego z anioami swymi, a wtedy odda kademu wedug uczynkw jego. 28 Zaprawd powiadam wam: S tacy wrdtych, co tu stoj, ktrzy nie zaznaj mierci, a ujrz Syna Czowieczego, przychodzcego w krlestwie swoim. 17 PRZEMIENIENIE PASKIE. 1 A po szeciu dniach wzi Jezus Piotra i Jakuba i Jana, brata jego, i wyprowadzi ich na gr wysok osobno. 2 I przemieni si przed nimi. A oblicze jego rozjaniao jak soce, szaty za jego stay si biae jak nieg. 3 A oto ukazali im si Mojesz i Eliasz, z nim rozmawiajcy. 4 Piotr za odpowiadajc, rzek do Jezusa: Panie! dobrze jest nam tu by; jeli chcesz,uczymy tu trzy przybytki: Tobie jeden, Mojeszowi jeden i Eliaszowi jeden. 5 Gdy on jeszcze mwi, oto obok jasny okry ich. A oto gos z oboku mwicy: Ten jest Syn mj miy, w ktrym sobie dobrze upodobaem, jego suchajcie. zychodzi Zy i @j A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP9 c cQ# ct%7 c1e c>d 6 A usyszawszy uczniowie, upadli na twarzswoj i bali si bardzo. 7 I przystpi Jezus, i dotkn si ich, i rzek im: Wstacie, a nie bjcie si. 8 Podnisszy za swe oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego Jezusa. PRZYJCIU ELIASZA. 9 Gdy Oni zstpowali z gry, przykaza im Jezus, mwic: Nikomu nie mwcie o widzeniu, a Syn Czowieczy zmartwychwstanie. 10 I pytali go uczniowie, mwic: C wic powiadaj doktorowie zakonni, e Eliasz mapierwej przyj? 11 A on odpowiadajc, rzek im: Eliasz wprawdzie przyjdzie, i naprawi wszystko. 12 Wszake wam powiadam, e Eliasz ju przyszed, a nie poznali go, ale uczynili z nim cokolwiek chcieli. Tak te i Syn Czowieczy bdzie od nich cierpia. 13 Wtedy zrozumieli uczniowie, e im mwio Janie Chrzcicielu. UZDROWIENIE LUNATYKA. 14 A gdy przyszed do rzeszy, przystpi do niego czowiek i upadszy przed nim na kolana, rzek: Panie! zmiuj si nad synem moim, bo jest lunatykiem i le si ma; bo czsto wpada w ogie, a czsto w wod. 15 I przywiodem go do uczniw twoich, a nie mogli go uzdrowi. 16 Jezus za odpowiadajc, rzek: O pleminiewierne i przewrotne! Dopki bd z wami? Dokde bd was cierpia? Przyniecie go tu do mnie. 17 I zgromi go Jezus, a wyszed od niego czart, i uzdrowiony zosta chopiec w owejgodzinie. 18Wtedy przystpili uczniowie do Jezusa na osobnoci i rzekli: Czemu my nie moglimy go wyrzuci? 19 Rzek im Jezus: Dla niedowiarstwa waszego; bo zaprawd wam powiadam: Jelibdziecie mie wiar jako ziarno gorczyczne, rzeczecie tej grze: Przejd std tam, a przejdzie, i nic niepodobnego wam bdzie. 20 Ten za rodzaj nie bywa wypdzany, tylko przez modlitw i post. 9. OSTATNI POBYT W KAFARNAUM (17,21-18,35) 21 A gdy oni przebywali w Galilei, rzek im Jezus: Syn Czowieczy ma by wydany w rce ludzkie. 22 I zabij go, a trzeciego dnia zmartwychwstanie. I zasmucili si bardzo. DANINA NA WITYNI. 23 A gdy przyszli do Kafarnaum, przystpilido Piotra, ktrzy pobierali dydrachmy, i rzekli mu: Mistrz wasz nie paci dydrachm?24 Rzek: I owszem. A gdy wszed do domu, uprzedzi go Jezus, mwic: Co ci si zda, Szymonie? Krlowie ziemscy od kogo bior podatek albo czynsz, od synw swoich, czyli od obcych? 25 A on rzek: Od obcych. Rzek mu Jezus: A wic wolni s synowie. 26 Ale e bymy ich nie zgorszyli, id do morza, i zarzu wdk, a t ryb, ktra najpierw wyjdzie, we, a otworzywszy pyszczek jej, znajdziesz stater; ten wziwszy, daj im za mnie i za siebie. 18 CHRYSTUS ZALECA POKOR. 1 W ow godzin przyszli do Jezusa uczniowie, mwic: Kto mniemasz, wikszym jest w krlestwie niebieskim? 2 A Jezus przywoawszy dzieci, postawi je w porodku nich. 3 I rzek: Zaprawd powiadam wam: Jeli si nie nawrcicie i nie staniecie si jako dziatki, nie wejdziecie do krlestwa niebieskiego. 4 Ktokolwiek wic uniy si jako to dziecitko, ten jest wikszy w krlestwie niebieskim. 5 A kto by przyj jedno dziecitko takie w imi moje, mnie przyjmuje. 6 Kto by za zgorszy jednego z tych maych, ktrzy we mnie wierz, lepiej by mu byo, aby zawieszono kamie myski uszyi jego i zatopiono go w gbokociach morskich. GROZI GORSZYCIELOM. 7 Biada wiatu dla zgorszenia, albowiem musz przyj zgorszenia; wszelako biada temu czowiekowi, przez ktrego zgorszenie przychodzi. 8 Jeli za rka twoja, albo noga twoja gorszy ci, odetnij j i odrzu od siebie. Lepiej ci jest uomnym albo chromym wejdo ycia, anieli majc dwie rce albo dwie nogi, by wrzuconym w ogie wieczny. 9 A jeli oko twoje gorszy ci, wyup je i odrzu od siebie. Lepiej ci jest z jednym okiem wej do ycia, anieli majc dwoje oczu, by wrzuconym do pieka ognistego. 10 Baczcie, abycie nie gardzili jednym z tych maych; albowiem wam powiadam, e anioowie ich w niebiosach zawsze widz oblicze Ojca mego, ktry jest w niebiosach. 11 Przyszed bowiem Syn Czowieczy, aby zbawi, co byo zgino. ZGUBIONA OWCA. 12 Co Wam Si zdaje? Gdyby kto mia sto owiec, a zabdziaby jedna z nich, czy nieopuszcza dziewidziesiciu dziewiciu na grach, i nie idzie szuka tej, ktra zabdzia? 13 A jeli mu si uda znale, zaprawd powiadam wam, e si z niej wicej weseli,ni z dziewidziesiciu dziewiciu tych, ktre nie zbdziy. 14Tak te nie jest wol Ojca waszego, ktry jest w niebiosach, aby zgin jeden ztych maych. UPOMNIENIE BRATERSKIE. 15 Jeliby za zgrzeszy przeciw tobie brattwj, id, a upomnij go wobec siebie i jego samego; jeli ci usucha, pozyskasz brata twego. 16 Ale jeli ci nie usucha, we z sob jeszcze jednego albo dwch, aby na zeznaniu dwch albo trzech wiadkw opieraa si wszelka sprawa. 17 A jeliby ich nie usucha, powiedz Kocioowi; a jeliby i Kocioa nie usucha, niech ci bdzie jako poganin i celnik. 18 Zaprawd powiadam wam: Cokolwiek zwiecie na ziemi, bdzie zwizane i w niebie, a cokolwiek rozwiecie na ziemi, bdzie rozwizane i w niebie. 19 Jeszcze powiadam wam, e jeli dwaj z was zgodz si na ziemi co do jakiej rzeczy, o ktr poprosz, stanie si im od Ojca mego, ktry jest w niebiosach. 20 Albowiem gdzie s dwaj albo trzej zgromadzeni w imi moje, tam ja jestem w porodku nich. 21 Wtedy Piotr, przystpiwszy do niego, rzek: Panie! Gdy brat mj zgrzeszy przeciwko mnie, ilekro mam mu odpuci? A do siedmiukro? 22 Mwi mu Jezus: Nie powiadam ci a do siedmiukro, ale a do siedemdziesiciu siedmiukro. NIEMIOSIERNY SUGA-DUNIK. 23 Dlatego podobne jest krlestwo niebieskie czowiekowi krlowi, ktry chcia rozlicza si ze sugami swoimi. 24 A gdy si pocz rozlicza, przywiedziono mu jednego, ktry by mu winien dziesi tysicy talentw. 25 Gdy za nie mia skd odda, kaza go pan jego, sprzeda i on jego i dzieci i wszystko, co mia, i odda. 26 A upadszy suga w, prosi go mwic:Miej cierpliwo nade mn, a wszystko ci oddam. 27 Pan za zlitowawszy si nad owym sug, wypuci go i dug mu darowa. 28 Lecz suga w wyszedszy, znalaz jednego z towarzyszw swoich, ktry by mu winien sto denarw; i ujwszy, dusi go, mwic: Oddaj co winien. 29 A upadszy towarzysz jego, prosi go, mwic: Miej cierpliwo nade mn, a wszystko ci oddam. 30 On za nie chcia, ale poszed i wsadzi go do wizienia, aby odda dug. 31 Towarzysze za jego widzc, co si dziao, zasmucili si bardzo, i przyszli, i opowiedzieli panu swemu wszystko, co si byo stao. 32 Wtedy zawoa go pan jego i rzek mu: Sugo niegodziwy! Cay dug odpuciem ci,gdy mnie prosie! 33 Czy wic i ty nie powiniene by zmiowa si nad towarzyszem twoim, jak ija zmiowaem si nad tob? 34 I rozgniewawszy si pan jego, poda go katom, aby odda wszystek dug. 35 Tak te i Ojciec mj niebieski uczyni wam, jeli nie odpucicie kady bratu swe mu ze serc waszych. III. Chrystus w Jerozolimie z okazji ostatniej wielkanocy (19,1 - 25,46) 1. PO DRODZE DO JERUZALEM (19,1 - 20,34) 19 1 I stao si, gdy dokoczy Jezus tych mw, odszed z Galilei i przyszed w granice Judei za Jordan. 2 I szy za nim wielkie rzesze i tam je uzdrowi. NAUKA O MAESTWIE I CZYSTOCI. 3 I przyszli do niego faryzeusze, kuszc goi mwic: Czy godzi si czowiekowi opucion swoj z jakiejkolwiek przyczyny? 4 A on odpowiadajc rzek im: Nie czytalicie, e ten ktry stworzy czowieka na pocztku, mczyzn i niewiast stworzy ich? I rzek: 5 Dlatego opuci czowiek ojca i matk, i zczy si z on swoj, i bd dwoje w jednym ciele. 6 A tak ju nie s dwoje, ale jedno ciao. Co wic Bg zczy, czowiek niech nie rozcza. 7 Rzekli mu: Czemu wic Mojesz kaza da list rozwodowy i odprawi? 8 Rzek im: Mojesz dla twardoci serca waszego pozwoli wam opuszcza ony wasze, lecz od pocztku nie byo tak. 9 A powiadam wam: I ktokolwiek opucibyon swoj, oprcz dla porubstwa, a pojby inn, cudzooy; a kto by opuszczon poj, cudzooy. 10 Rzekli mu uczniowie jego: Jeli tak si ma sprawa mczyzny z on, niepoyteczno si eni. 11 A on im rzek: Nie wszyscy pojmuj to sowo, ale ci, ktrym jest dane. 12 Albowiem s rzezacy, ktrzy z ywota matki tak si narodzili, i s rzezacy, ktrych ludzie uczynili, i s rzezacy, ktrzy si sami otrzebili dla krlestwa niebieskiego. Kto moe poj, niechaj pojmuje. BOGOSAWI DZIECIOM. 13 Wtedy mu przyniesiono dziatki, aby woy na nie rce i modli si, a uczniowie ajali ich. 14 Lecz Jezus rzek im: Dopucie dziatki i nie zabraniajcie im przychodzi do mnie; albowiem takich jest krlestwo niebieskie. 15 A gdy woy na nie rce, odszed stamtd. BOGATY MODZIENIEC. 16 A Oto jeden przystpiwszy, rzek mu: Nauczycielu dobry! Co dobrego mam czyni,abym mia ycie wieczne? 17 A on mu rzek: Co mnie pytasz o dobro? Jeden jest dobry, Bg. Jeli za chcesz wej do ycia, chowaj przykazania. 18 Rzecze mu: Ktre? Jezus za rzek: Niebdziesz zabija, nie bdziesz cudzooy; nie bdziesz czyni kradziey, nie bdziesz mwi faszywego wiadectwa. 19 Czcij ojca twego i matk twoj: a bdziesz miowa bliniego twego, jako samego siebie. 20 Rzek mu modzieniec: Wszystkiego tego strzegem od modoci mojej, czeg mi jeszcze nie dostaje? 21 Rzek mu Jezus: Jeli chcesz by doskonaym, id, sprzedaj co masz, i daj ubogim, a bdziesz mia skarb w niebie; i przyjd, pjd za mn. 22 Gdy za modzieniec usysza to sowo,odszed smutny; albowiem mia majtnoci wiele. NIEBEZPIECZESTWO BOGACTW. 23 Jezus za rzek uczniom swoim: Zaprawd powiadam wam, i bogaty trudno wejdzie do krlestwa niebieskiego. 24 I po wtre powiadam wam: atwiej jest wielbdowi przej przez ucho igielne, ni bogatemu wej do krlestwa niebieskiego. 25 Uczniowie za usyszawszy to, dziwili si bardzo, mwic: Kt tedy moe by zbawiony? 26 Lecz Jezus spojrzawszy, rzek im: U ludzi to niemoliwe, ale u Boga wszystko jest moliwe. NAGRODA UBSTWA. 27 Wtedy Piotr odpowiadajc, rzek mu: Otomy opucilimy wszystko, i poszlimy za tob; c my wic mie bdziemy? 28 Jezus za rzek im: Zaprawd powiadamwam: I wy, ktrzycie poszli za mn, w odrodzeniu, gdy Syn Czowieczy usidzie nastolicy majestatu swego, bdziecie i wy siedzie na dwunastu stolicach, sdzc dwanacie pokole izraelskich. 29 I wszelki, ktry by opuci dom, albo braci, albo siostry, albo ojca, albo matk, albo on, albo synw, albo rol dla imienia mego, stokro tyle wemie, i ycie wieczneotrzyma. 30 Wielu za pierwszych bdzie ostatnimi, aostatnich pierwszymi. 20 PRZYPOWIE O ROBOTNIKACH W WINNICY. 1 Podobne jest krlestwo niebieskie czowiekowi gospodarzowi, ktry wyszed bardzo rano najmowa robotnikw do winnicy swojej. 2 A zawarszy umow z robotnikami po denarze za dzie, posa ich do winnicy swojej. 3 I wyszedszy okoo trzeciej godziny, ujrza innych stojcych na rynku, prnujcych. 4 I rzek im: Idcie i wy do winnicy mojej,a co bdzie sprawiedliwe, dam wam. 5 A oni poszli. I znowu wyszed okoo szstej i dziewitej godziny, i tak samo uczyni. 6 Okoo za jedenastej wyszed i znalaz innych stojcych, i rzek im: Co tu stoicie cay dzie prnujc? 7 Rzekli mu: Bo nas nikt nie naj. Rzek im:Idcie i wy do winnicy mojej. 8 Lecz gdy wieczr nadszed, rzek pan winnicy rzdcy swemu: Zawoaj robotnikwioddaj im zapat, poczwszy od ostatnich a do pierwszych. 9 Gdy wic przystpili ci, ktrzy okoo jedenastej godziny przyszli, wzili po denarze. 10 A przyszedszy i pierwsi, mniemali, e wicej otrzymaj, ale wzili i oni po denarze. 11 A wziwszy, szemrali przeciw gospodarzowi, 12 mwic: Ci ostatni jedn godzin pracowali, a uczynie ich rwnymi nam, ktrzymy znosili ciar dnia i upau. 13 A on odpowiadajc jednemu z nich, rzek: Przyjacielu! Nie czyni ci krzywdy: czye si ze mn za denara nie umwi? 14 We, co twoje jest, a id; chc te i temu ostatniemu da jako i tobie. 15 Czy mi nie wolno czyni tego, co chc? Czy oko twoje zoliwe jest, e ja jestem dobry? 16 Tak to ostatni bd pierwszymi, a pierwsi ostatnimi; albowiem wielu jest wezwanych, ale mao wybranych. PONOWNA ZAPOWIED MKI. 17 I wstpujc Jezus do Jerozolimy, wzi dwunastu uczniw osobno i rzek im: 18 Oto wstpujemy do Jerozolimy, a Syn Czowieczy bdzie wydany przedniejszym kapanom i doktorom i ska go na mier; 19 i wydadz go poganom na pomiewisko i biczowanie i ukrzyowanie, a trzeciego dniazmartwychwstanie. PROBA SYNW ZEBEDEUSZOWYCH. 20 Wtedy przystpia do niego matka synwZebedeuszowych z synami swymi, oddajc mu pokon i proszc go o co. 21 I Ktry jej rzek: Czego chcesz? Rzekamu: Powiedz, aby ci dwaj synowie moi siedzieli, jeden po prawicy twojej, a drugi po lewicy w krlestwie twoim. 22 Jezus za odpowiadajc, rzek: Nie wiecie, o co prosicie. Moecie pi kielich, ktry ja bd pi? 23 Rzekli mu: Moemy. Rzek im: Kielich mjwprawdzie pi bdziecie, ale siedzie po prawicy mojej, albo po lewicy, nie jest moj rzecz da wam, ale ktrym jest zgotowane od Ojca mojego. 24 A usyszawszy dziesiciu, obruszyli si na obu braci. 25 Jezus za wezwa ich do siebie i rzek: Wiecie, e ksita narodw panuj nad nimi: i moniejsi rozcigaj nad nimi wadz. 26 Nie tak bdzie midzy wami, ale ktokolwiek by midzy wami chcia by wikszym, niech bdzie sug waszym. 27 A kto by midzy wami chcia by pierwszym, niech bdzie ostatnim, sug waszym; 28 jak Syn Czowieczy nie przyszed, aby mu suono, ale aby suy i da dusz sw na okup za wielu. LEPI W JERYCHO. 29 A gdy oni wychodzili z Jerycha, sza za nim rzesza wielka. 30 I oto dwaj lepi siedzcy przy drodze usyszeli, e Jezus przechodzi i zawoali, mwic: Panie, zmiuj si nad nami, synu Dawidw! 31 Lecz rzesza ajaa ich, aby milczeli. Ale oni bardziej woali, mwic: Panie, zmiuj si nad nami, synu Dawidw! 32 I stan Jezus, i zawoa ich, i rzek: Co chcecie, abym wam uczyni? 33 Rzekli mu: Panie, aby otworzone zostay oczy nasze! 34 Jezus za zlitowawszy si nad nimi, dotkn oczu ich, a natychmiast przejrzeli iposzli za nim. 2. W JEROZOLIMIE (21,1- 25,46) 21 WJAZD TRIUMFALNY. 1 A gdy si przybliali ku Jerozolimiei przyszli do Betfage, do gry Oliwnej, wtedyJezus posa dwu uczniw, 2 mwic im: Idcie do miasteczka, ktre jest przed wami, a natychmiast znajdziecie olic uwizan i ol z ni; odwicie i przywiedcie mi. 3 A jeliby wam kto co rzek, powiedzcie, i Pan ich potrzebuje; a zaraz je puci. 4 A to wszystko stao si, aby si wypenio, co byo powiedziane przez Proroka mwicego: 5 Powiedzcie crce Syjoskiej: Oto krl twj idzie ku tobie cichy, siedzc na olicy ina olciu, synu podjarzemnej. 6 Uczniowie za przyszedszy uczynili, jak im rozkaza Jezus. 7 I przywiedli olic i ol, i woyli na nieszaty swoje, a jego wsadzili na nie. 8 A rzesza bardzo wielka saa szaty swoje na drodze, a drudzy obcinali gazki z drzew i na drodze sali. 9 Rzesze za, ktre szy naprzd i ktre szy z tyu, woay, mwic: Hosanna synowi Dawidowemu! Bogosawiony, ktry przychodzi w imi Paskie. Hosanna na wysokociach! 10 A gdy wjecha do Jerozolmy, poruszyosi cae miasto, mwic: Kim jest ten? 11 Lud za mwi: Ten jest Jezus, prorok zNazaretu galilejskiego. WYRZUCA KUPCZCYCH Z WITYNI. 12 I wszed Jezus do wityni Boej i wyrzuca wszystkich sprzedajcych i kupujcych w wityni, a stoy bankierw iawki sprzedajcych gobie poprzewraca.13 I rzek im: Napisane jest: Dom mj domem modlitwy zwany bdzie, a wycie gouczynili jaskini zbjcw. 14 I przystpili do niego lepi i chromi w wityni, i uzdrowi ich. 15 Widzc za przedniejsi kapani i doktorowie dziwy, ktre czyni, i dzieci woajce w wityni i mwice: Hosanna synowi Dawidowemu - rozgniewali si 16 i rzekli mu: Syszysz, co ci mwi? A Jezus rzek im: I owszem. Nie czytalicie nigdy: z ust niemowlt i sscych doskonaj A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c L c!& c"$ c#1 c$>uczynie chwa? 17 A opuciwszy ich, wyszed poza miasto do Betanii i tam zosta. PRZEKLINA FIG. 18 Rano za wracajc do miasta, uczu gd. 19 A ujrzawszy jedno figowe drzewo przy drodze, przyszed do niego i nie znalaz nanim nic prcz samych lici, i rzek mu: Niechaj si nigdy z ciebie owoc nie rodzi nawieki. I uscha zaraz figa. 20 A ujrzawszy uczniowie, zdziwili si, mwic: Jake natychmiast uscha. 21 Jezus za odpowiadajc, rzek im: Zaprawd powiadam wam, jelibycie mieli wiar, a nie wtpilibycie, nie tylko z figowym drzewem uczynicie, ale te gdybycie tej grze rzekli: Podnie si a rzu si w morze, stanie si. 22 I wszystko otrzymacie, o co bycie wierzc, prosili w modlitwie. UTARCZKI Z FARYZEUSZAMI. 23 A gdy przyszed do wityni, przystpili do niego, gdy uczy, przedniejsi kapani i starsi ludu, mwic: Jak moc to czynisz ikto ci da t wadz? 24 Odpowiadajc Jezus, rzek im: Spytam jate was o jedn rzecz, jeli mi na ni odpowiecie, i ja wam powiem, jak moc toczyni. 25 Chrzest Jana skd by, z nieba, czy z ludzi? Lecz oni rozwaali midzy sob, mwic: 26 Jeli powiemy: z nieba, rzecze nam: Czemuecie mu wic nie uwierzyli? A jeli powiemy: z ludzi, boimy si rzeszy; bo wszyscy mieli Jana za proroka. 27 I odpowiadajc Jezusowi rzekli: Nie wiemy. Rzek im i on: To i ja wam nie powiem, jak moc to czyni. PRZYPOWIE O DWU SYNACH. 28 Wam za co si zdaje? Pewien czowiek mia dwch synw. I przyszedszy do pierwszego, rzek: Synu, id dzi popracuj w winnicy mojej. 29 A on odpowiadajc, rzek: Nie chc. Ale potem alem wzruszony poszed. 30 A przyszedszy do drugiego, rzek podobnie. Lecz ten odpowiadajc, rzek: Idpanie, a nie poszed. 31 Ktry z dwch speni wol ojcowsk? Rzekli mu: Pierwszy. Powiedzia im Jezus: Zaprawd powiadam wam, e celnicy i wszetecznice uprzedz was do krlestwa Boego. 32 AIbowiem przyszed do was Jan drog sprawiedliwoci, i nie uwierzylicie mu; a celnicy i wszetecznice uwierzyy mu; a wy widzc, ani nie mielicie alu potem, aby muuwierzy. PRZEWROTNI DZIERAWCY WINNICY. 33 Innej przypowieci posuchajcie: By czowiek gospodarz, ktry zaoy winnicipotem j ogrodzi, i wykopa w niej pras, i zbudowa wie, i odda j w dzieraw oraczom i odjecha w podr. 34 A gdy si przybliy czas owocw, posa sugi swoje do oraczw, aby odebrali owoce jego. 35 A oracze pojmawszy sugi jego, jednegoobili, drugiego zabili, innego za ukamienowali. 36 I znowu posa innych sug wicej ni pierwszych, i tak samo im uczynili. 37 A na koniec posa do nich syna swego, mwic: Uszanuj syna mego. 38 Lecz oracze ujrzawszy syna, mwili midzy sob: Ten jest dziedzic, pjdcie, zabijmy go i posidziemy dziedzictwo jego. 39 I pojmawszy go, wyrzucili z winnicy i zabili. 40 Gdy tedy przyjdzie pan winnicy, co uczyni oraczom owym? 41 Rzekli mu: Zych srodze straci, a winnic sw wynajmie innym oraczom, ktrzy oddadz mu owoc we waciwej porze. 42 Rzek im Jezus: Nie czytalicie nigdy w Pismach: Kamie, ktry odrzucili budujcy,ten sta si kamieniem wgielnym. Od Pana si to stao i dziwne jest w oczach naszych. 43 Dlatego powiadam wam, e bdzie odjteod was krlestwo Boe i bdzie dane narodowi, czynicemu owoce jego. 44 A kto upadnie na ten kamie, rozbije si,a na kogo by upad, zmiady go. 45 I usyszawszy przedniejsi kapani i faryzeusze przypowieci jego, poznali, e onich mwi. 46 A usiujc go pojma, bali si rzesz, poniewa go za proroka miay. 22 GODY KRLEWSKIE. 1 I Odpowiadajc Jezus, przemwi do nichznowu w przypowieciach, mwic: 2 Podobne stao si krlestwo niebieskie pewnemu krlowi, ktry sprawi gody maeskie synowi swemu. 3 I posa sug swoich wzywa zaproszonych na gody, ale nie chcieli przyj. 4 Znowu posa innych sug, mwic: Powiedzcie zaproszonym: Oto obiad mj nagotowaem, woy moje i karmne zwierzta s pobite, i wszystko gotowe; pjdcie na gody. 5 Ale oni zaniedbali i odeszli, jeden do swej wsi, a drugi do kupiectwa swego. 6 Reszta za chwycia sugi jego i zelywo im uczyniwszy, zabia. 7 Krl za usyszawszy, rozgniewa si i posawszy wojska swe, wytraci owych mobjcw i miasto ich spali. 8 Wtedy rzek suebnikom swoim: Gody wprawdzie s gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni. 9 A przeto idcie na rozstajne drogi i kogokolwiek znajdziecie, wezwijcie na gody.10 I wyszedszy sudzy jego na drogi, zebrali wszystkich, ktrych znaleli, zych i dobrych, i napeniy si gody siedzcymi. 11 Wszed te krl, aby zobaczy siedzcych, i ujrza tam czowieka nie odzianego szat godow. 12 I rzek mu: Przyjacielu, jak tu wszede, nie majc szaty godowej? Lecz on zamilk. 13 Wtedy rzek krl sugom: Zwizawszy rce i nogi jego, wyrzucie go w ciemnoci zewntrzne; tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw. 14 Albowiem wielu jest wezwanych, lecz mao wybranych. CZY PACI PODATKI? 15 Wtedy odszedszy faryzeusze, naradzalisi, jakby go podchwyci w mowie. 16 I posali mu uczniw swoich z herodianami, mwic: Nauczycielu! Wiemy, e jest prawdomwny i drogi Boej w prawdzie nauczasz, a nie dbasz na nikogo; albowiem nie ogldasz si na osob ludzk. 17 Powiedz nam wic, co ci si zdaje? Czy godzi si dawa czynsz cesarzowi, czy te nie? 18 A Jezus poznawszy zo ich, rzek: Czemu mnie kusicie, obudnicy? 19 Pokacie mi monet czynszow. A oni muprzynieli denara. 20 I rzek im Jezus: Czyj jest ten obraz i napis? 21 Rzekli mu: Cesarski. Wtedy rzek im: Oddajcie wic, co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest Boego, Bogu. 22 Usyszawszy za, zdziwili si i opuciwszy go, odeszli. O ZMARTWYCHWSTANIU. 23 Tego samego dnia przyszli do niego saduceusze, ktrzy powiadaj, e nie ma zmartwychwstania, i pytali, go, 24 mwic: Nauczycielu! Mojesz rzek: Jeliby kto umar, nie majc syna, niech brat jego pojmie on jego i wzbudzi potomstwo bratu swemu. 25 Byo za siedmiu braci u nas i pierwszy oeniwszy si umar, a nie majc potomstwa, zostawi on swoj bratu swemu. 26 Podobnie drugi i trzeci a do sidmego. 27 A na ostatek po wszystkich umara i ona. 28 W zmartwychwstaniu wic ktrego z siedmiu bdzie on, bo j mieli wszyscy? 29 Jezus za odpowiadajc, rzek im: Bdzicie, nie rozumiejc Pism ani mocy Boej. 30 Albowiem w zmartwychwstaniu ani nie bd si eni, ani za m wychodzi; ale bd jako anioowie Boy w niebie. 31 A o powstaniu umarych nie czytalicie, co powiedziane jest od Boga mwicego wam: 32 Jam jest Bg Abrahama i Bg Izaaka i Bg Jakuba? Nie jest Bogiem umarych, ale ywych. 33 A usyszawszy rzesze, dziwiy si nauce jego. KTRE PRZYKAZANIE NAJWIKSZE. 34 Faryzeusze za usyszawszy, e zamkn usta saduceuszom, zeszli si razem. 35 I zapyta go jeden z nich, zakonny doktor, kuszc go: 36 Nauczycielu, ktre jest wielkie przykazanie w Zakonie? 37 Rzek mu Jezus: Bdziesz miowa PanaBoga twego, ze wszystkiego serca twego i ze wszystkiej duszy twojej i ze wszystkiej myli twojej. 38 To jest najwiksze i pierwsze przykazanie. 39 Drugie za podobne jest temu: Bdziesz miowa bliniego twego jako samego siebie. 40 Na tych dwch przykazaniach zawis cay Zakon i prorocy. MESJASZ PANEM DAWIDA. 41 Gdy si za faryzeusze zebrali, spyta ich Jezus, 42 mwic: Co wy sdzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? Rzekli mu: Dawidowym. 43 Rzek im: Jake wic Dawid w duchu nazywa go Panem, mwic: 44 Rzek Pan Panu memu: Sid po prawicymojej, a poo nieprzyjaci twoich podnkiem ng twoich? 45 Jeli wic Dawid nazywa go Panem, jake jest synem jego? 46 I aden nie mg mu odpowiedzie sowa, ani nikt nie mia go od owego dnia wicej pyta. 23 KARCI PYCH FARYZEUSZW. 1 Wtedy Jezus przemwi do rzesz i do uczniw swoich, 2 mwic: Na stolicy Mojeszowej zasiedli doktorowie i faryzeusze. 3 Wszystko tedy, cokolwiek wam rozka, zachowujcie i czycie, ale wedug uczynkw ich nie czycie; gdy mwi, a nie czyni. 4 Gdy wi brzemiona cikie i nieznone,i kad na ramiona ludzkie, a palcem swym nie chc ich ruszy. 5 Wszystkie te sprawy swe czyni, aby byli widziani od ludzi; albowiem rozszerzajfilaktery swe i wyduaj kraje paszczw.6 A lubi pierwsze miejsca na ucztach i pierwsze siedzenia w synagogach 7 i pozdrowienia na rynku i by zwanymi odludzi: rabbi. 8 Ale wy nie dajcie si nazywa: rabbi; albowiem jeden jest nauczyciel wasz, a wy wszyscy brami jestecie. 9 I ojcem nie nazywajcie sobie nikogo na ziemi, albowiem jeden jest Ojciec wasz, ktry jest w niebiosach. 10 Ani si nie nazywajcie nauczycielami, gdy jeden jest nauczyciel wasz, Chrystus. 11 Kto z was jest wikszy, bdzie sug waszym; 12 kto by si za wywysza, bdzie uniony; a kto by si unia, bdzie wywyszony. OMIOKROTNE BIADA NA OBUDNIKW. 13 A biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, e zamykacie krlestwo niebieskie przed ludmi! Sami bowiem nie wchodzicie, ani wchodzcym wej nie pozwalacie. 14 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, e objadacie domy wdw, dugiemodlitwy czynic! Dlatego ciszy wyrok was spotka. 15 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, e objedacie morza i ldy, abyuczyni jednego prozelit, a gdy si stanie, czynicie go synem pieka dwakro wicej, ni sami jestecie! 16 Biada wam, wodzowie lepi, ktrzy mwicie: Ktokolwiek by przysig na wityni, nic to; ale kto by przysig na zoto wityni, winien dotrzyma. 17 Gupi i lepi! C bowiem jest wiksze: zoto, czy witynia, ktra powica zoto? 18 A ktokolwiek by przysig na otarz, nicto, lecz kto by przysig na dar, ktry jestna nim, winien dotrzyma. 19 lepi! C bowiem jest wiksze: dar, czyotarz, ktry dar powica? 20 Kto wic przysiga na otarz, przysiga na niego i na wszystko, co na nim jest. 21 A ktokolwiek by przysiga na wityni,przysiga na ni i na tego, ktry w niej mieszka. 22 I kto przysiga na niebo, przysiga na tron Boy i na tego, ktry na nim siedzi. 23 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, gdy dajecie dziesicin z mity i z anyu i z kminku, a opucilicie to, co waniejsze jest w Zakonie: sd i miosierdzie i wiar! To trzeba byo czyni,a tamtego nie opuszcza. 24 Wodzowie lepi, ktrzy przecedzacie komara, a poykacie wielbda. 25 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, e oczyszczacie, co jest zewntrz kubka i misy, wewntrz za penijestecie grabiey i plugastwa! 26 Faryzeuszu lepy! Oczy pierwej, co jest wewntrz kubka i misy, aby to, co zewntrz jest, czystym si stao. 27 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, e jestecie podobni do grobw pobielanych, ktre z wierzchu zdaj si ludziom pikne, ale wewntrz pene s koci umarych i wszelkiego plugastwa! 28 Tak te i wy z wierzchu wprawdzie zdajecie si ludziom sprawiedliwi, lecz wewntrz peni jestecie obudy i nieprawoci. 29 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obudnicy, ktrzy budujecie groby prorokw i zdobicie pomniki sprawiedliwych, 30 i powiadacie: Gdybymy byli yli za dni ojcw naszych, nie bylibymy ich wsplnikami w krwi prorokw. 31 Zatem wiadkami jestecie sami w sobie,e jestecie synami tych, ktrzy prorokw zabili. 32 I wy dopenijcie miary ojcw waszych! 33 We! Plemi mijowe! Jake ujdziecie przed potpieniem pieka? 34 Dlatego oto ja posyam do was prorokwi mdrcw i doktorw, a z nich jednych zabijecie i ukrzyujecie, a innych ubiczujecie w synagogach waszych i bdziecie przeladowa od miasta do miasta, 35 aby przysza na was wszystka krew sprawiedliwa, ktra rozlana jest na ziemi, od krwi Abla sprawiedliwego, a do krwi Zachariasza, syna Barachiaszowego, ktregocie zabili midzy wityni i otarzem. 36 Zaprawd powiadam wam: Przyjdzie to wszystko na to plemi. AL NAD JEROZOLIM. 37 Jeruzalem, Jeruzalem, ktre zabijasz prorokw i kamienujesz tych, ktrzy do ciebie s posani; ile razy chciaem zgromadzi dzieci twoje, jako kokosz zgromadza kurczta swoje pod skrzyda, anie chciao? 38 Oto wam zostanie dom wasz pusty. 39 Albowiem powiadam wam: Nie ujrzycie mnie odtd, a rzeczecie: Bogosawiony, ktry przychodzi w imi Paskie. 24 ZAPOWIED ZBURZENIA JEROZOLIMY I KOCAWIATA. 1 A wyszedszy Jezus ze wityni, szed. Iprzystpili uczniowie jego, aby mu ukaza budynki wityni. 2 On za odpowiadajc rzek im: Widzicie towszystko? Zaprawd powiadam wam, nie zostanie tu kamie na kamieniu, ktry by nie by zwalony. 3 A gdy on siedzia na grze Oliwnej, przystpili do niego osobno uczniowie, mwic: Powiedz nam kiedy to bdzie, i co za znak twojego przyjcia i koca wiata? 4 A odpowiadajc Jezus, rzek im: Baczcie, eby was kto nie zwid. 5 Albowiem wielu przyjdzie w imi moje, mwic: Jam jest Chrystus i wielu zwiod. 6 Usyszycie bowiem o wojnach i wieci o wojnach. Baczcie, ebycie si nie trwoyli;bo si to musi sta, ale jeszcze nie jest koniec. 7 Albowiem powstanie nard przeciw narodowi i krlestwo przeciw krlestwu, i bd mory i gody i trzsienia ziemi po miejscach. 8 Ale to wszystko s pocztki boleci. 9 Wtedy podadz was w udrczenie i bd was zabija, i bdziecie nienawidzeni przez wszystkie narody dla imienia mego. 10 A wtedy wielu si zgorszy i bd si wzajemnie wydawa, i jedni drugich nienawidzi. 11 I powstanie wielu faszywych prorokwizwiod wielu. 12 A i si rozmnoy nieprawo, ozibnie mio wielu. 13 Kto za wytrwa a do koca, ten bdzie zbawiony. 14 I bdzie przepowiadana ta ewangelia krlestwa po caej ziemi, na wiadectwo wszystkim narodom; a wtedy przyjdzie koniec. 15 Gdy wic ujrzycie brzydot spustoszenia, ktra jest opowiedziana przez Daniela proroka, zalegajc miejsce wite, kto czyta niech rozumie. 16 Wtedy ci, ktrzy s w Judei, niech uciekaj na gry; 17 a kto na dachu niech nie zstpuje, aby co wzi z domu swego; 18 a kto na roli, niech si nie wraca wzi sukni swojej. 19 Biada za brzemiennym i karmicym w owe dni! 20 A mdlcie si, aby ucieczka wasza nie bya w zimie, albo w szabat. 21 Albowiem naonczas bdzie wielki ucisk, jakiego nie byo od pocztku wiata a dotd, ani nie bdzie. 22 I gdyby owe dni nie byy skrcone, nie byoby zachowane adne ciao; ale dla wybranych bd skrcone dni owe. 23 Wtedy jeliby wam kto rzek: Oto tu jestChrystus, albo tam,nie wierzcie. 24 Albowiem powstan faszywi chrystusowie i faszywi prorocy, i czyni bd znaki wielkie i dziwy, tak eby w bdbyli wprowadzeni (jeli by moe) nawet wybrani. 25 Oto wam przepowiedziaem. 26 Jeliby wic wam rzekli: Oto jest na pustyni, nie wychodcie; oto wewntrz gmachu, nie wierzcie. 27 Albowiem jako byskawica wychodzi od wschodu soca i ukazuje si a na zachodzie, tak bdzie i przyjcie Syna Czowieczego. 28 Gdziekolwiek by byo ciao, tam si zgromadz i ory. KONIEC WIATA. 29 A natychmiast po utrapieniu owych dni soce si zami i ksiyc nie da wiatoci swojej, a gwiazdy bd spada znieba i moce niebieskie poruszone bd. 30 A naonczas ukae si znak Syna Czowieczego na niebie, i wtedy bd narzeka wszystkie pokolenia ziemi, i ujrzSyna Czowieczego, przychodzcego w obokach niebieskich z moc wielk i majestatem. 31 I pole aniow swoich z trb i gosemwielkim, i zgromadz wybranych jego ze czterech wiatrw, od szczytw niebios a do kracw ich. 32 A od figowego drzewa uczcie si podobiestwa: Gdy ju ga jego staje si mikk i licie wypuszcza, wiecie, e bliskojest lato. 33 Tak te i wy, gdy ujrzycie to wszystko, wiedzcie, e blisko jest, w drzwiach. 34 Zaprawd powiadam wam, i nie przeminie to pokolenie, aby si stao to wszystko. 35 Niebo i ziemia przemin, ale sowa mojenie przemin. 36 Lecz o owym dniu i godzinie nikt nie wie,ani anioowie niebiescy, tylko sam Ojciec. POTRZEBA CZUJNOCI. 37A jak za dni Noego, tak bdzie i przyjcieSyna Czowieczego. 38 Albowiem jak we dni przed potopem jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA%P c& c'I c(% c)2m c* ?Hpili, enili si i za m wydawali, a do owego dnia, ktrego Noe wszed do korabia, 39 i nie poznali, a przyszed potop i zabra wszystkich, tak bdzie i przyjcie Syna Czowieczego. 40 tedy bd dwaj na roli; jeden bdzie wzity, a drugi zostawiony. 41 Dwie mielce w mynie: jedna bdzie wzita, a druga zostawiona. 42 Czuwajcie wic; albowiem nie wiecie, ktrej godziny Pan wasz przyjdzie. 43 To za wiedzcie, e gdyby wiedzia gospodarz, ktrej godziny zodziej przyjdzie, czuwaby, a nie pozwoliby wama si do domu swego. 44 Przeto i wy bdcie gotowi, bo o godzinie, ktrej nie wiecie, Syn Czowieczy przyjdzie. 45 Kto mniemasz jest sug wiernym i roztropnym, ktrego pan jego postanowi nad czeladzi swoj, aby im da ywno czasu swego? 46 Bogosawiony w suga, ktrego, gdy przyjdzie pan jego, znajdzie tak czynicego.47 Zaprawd powiadam wam, e postanowi go nad wszystkimi dobrami swoimi. 48 Ale jeliby w zy suga rzek w sercu swoim: Ociga si pan mj z przyjciem, 49 i poczby bi towarzyszw swoich, a jadaby i pija z pijanicami, 50 przyjdzie pan sugi owego w dzie, ktrego si nie spodziewa i o godzinie, ktrej nie wie; 51 i odczy go, a czstk jego pooy z obudnikami. Tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw. 25 PANNY MDRE I GUPIE. 1 Wtedy podobne bdzie krlestwo niebieskie dziesiciu pannom, ktre wziwszy lampy swoje, wyszy naprzeciw oblubieca i oblubienicy. 2 Pi te z nich byo gupich, a pi mdrych. 3 Ale pi gupich, wziwszy lampy, nie wzio oliwy ze sob. 4 A mdre wziy oliwy w naczynia swoje zlampami. 5 Gdy za oblubieniec opnia si, zdrzemny si wszystkie i posny. 6 Lecz o pnocy rozlego si woanie: Oto oblubieniec idzie, wyjdcie naprzeciw niemu.7 Wtedy wstay wszystkie we panny i opatrzyy lampy swoje. 8 Gupie za rzeky mdrym: Dajcie nam oliwy waszej, bo lampy nasze gasn. 9 Odpowiedziay mdre, mwic: By przypadkiem nie zabrako nam i wam, idcie raczej do sprzedajcych i kupcie sobie. 10 A gdy szy kupowa, przyszed oblubieniec, a ktre byy gotowe, weszy znim na gody i zamknito drzwi. 11 Na koniec te przysza i reszta panien, mwic: Panie, Panie, otwrz nam! 12 A on odpowiadajc, rzek: Zaprawd mwi wam, nie znam was. l3 Czuwajcie tedy, bo nie wiecie dnia ani godziny. PRZYPOWIE O TALENTACH. 14 Albowiem jak czowiek odjedajc w podr, wezwa sugi swoje i powierzy immajtnoci swoje; 15 i da jednemu pi talentw, drugiemu za dwa, a trzeciemu jeden, kademu wedug jego zdolnoci, i zaraz odjecha. 16 A odszedszy ten, co by wzi pi talentw, robi nimi i zyska drugie pi. 17 Take i ten, ktry by wzi dwa, zyska drugie dwa. 18 Lecz ten, ktry by wzi jeden, odszedszy, wykopa ziemi i ukry pienidze pana swego. 19 A po niemaym czasie wrci si pan owych sug i pocz rozlicza si z nimi. 20 I przystpiwszy ten, co by otrzyma pi talentw, przynis drugie pi talentw, mwic: Panie! Dae mi pi talentw, otom drugie pi zyska. 21 Rzek mu pan jego: Dobrze, sugo dobry i wierny! Poniewa nad maym bye wierny, nad wieloma ci postanowi, wejd do wesela pana swego. 22 Przystpi te i ten, ktry otrzyma dwa talenty i rzek: Panie! Dae mi dwa talenty, otom drugie dwa zyska. 23 Rzek mu pan jego: Dobrze, sugo dobry i wierny! Poniewa nad maym bye wierny, nad wieloma ci ustanowi, wejd do wesela pana swego. 24 A przystpiwszy i ten, co by otrzyma jeden talent, rzek: Panie! Wiem, e jest czowiek srogi. niesz, gdzie nie sia, i zbierasz, gdzie nie rozsypa. 25 I bojc si, odszedem i skryem talent twj w ziemi. Oto masz, co twego jest. 26 A odpowiadajc pan jego, rzek mu: Sugo zy i gnuny! Wiedziae, e n, gdziem nie sia, i zbieram, gdziem nie rozsypa. 27 Miae tedy pienidze moje poruczy bankierom, a ja przyszedszy, bybym przecie zzyskiem odebra swoje. 28 Odbierzcie mu przeto talent i dajcie temu, ktry ma dziesi talentw. 29 Albowiem wszelkiemu, ktry ma, bdzie dane i obfitowa bdzie, a temu, ktry nie ma, i to, co zda si mie, bdzie odebrane. 30 A niepoytecznego sug wyrzucie w ciemnoci zewntrzne. Tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw. SD OSTATECZNY. 31 Gdy za Syn Czowieczy przyjdzie w majestacie swoim i wszyscy anioowie z nim, wtedy usidzie na stolicy majestatu swego. 32 I zgromadz si przed nim wszystkie narody, i odczy jednych od drugich, jak pasterz odcza owce od kozw. 33 I postawi owce po prawicy swojej, a kozy po lewicy. 34 Wtedy rzecze Krl tym, ktrzy bd po prawicy jego: Pjdcie, bogosawieni Ojca mego, posidcie krlestwo, zgotowane wam od zaoenia wiata. 35 Albowiem aknem, a dalicie mi je: pragnem, a napoilicie mnie; byem gociem, a przyjlicie mnie; 36 nagim, a przyodzialicie mnie; chorym, anawiedzilicie mnie; byem w wizieniu; a przyszlicie do mnie. 37 Wtedy mu odpowiedz sprawiedliwi, mwic: Panie, kiedy widzielimy ci akncym, a nakarmilimy ci, pragncym, a dalimy ci pi? 38 Kiedy te widzielimy ci gociem i przyjlimy ci, albo nagim i przyodzialimyci? 39 Albo kiedy widzielimy ci niemocnym, albo w wizieniu i przyszlimy do ciebie? 40 A odpowiadajc Krl, rzecze im: Zaprawd powiadam wam, cokolwiek uczynilicie jednemu z tych braci moich najmniejszych, mniecie uczynili. 41 Wtedy rzecze i tym, ktrzy po lewicy bd: Idcie ode mnie, przeklci, w ogie wieczny, ktry zgotowany jest diabu i anioom jego. 42 Albowiem aknem, a nie dalicie mi je; pragnem, a nie dalicie mi pi; 43 byem gociem, a nie przyjlicie mnie; nagim, a nie przyodzialicie mnie; niemocnym i w wizieniu, a nie nawiedzilicie mnie. 44 Wtedy mu odpowiedz i oni, mwic: Panie! Kiedy widzielimy ci akncym, albopragncym, albo gociem, albo nagim, albo niemocnym, albo w wizieniu, a nie usuylimy tobie? 45 Wtedy im odpowie, mwic: Zaprawd powiadam wam, czegokolwiek nie uczynilicie jednemu z tych najmniejszych, mniecie nie uczynili. 46 I pjd ci na mk wieczn, a sprawiedliwi do ycia wiecznego. CZʌ III (26,1 - 28,20) MKA I ZMARTWYCHWSTANIE PANA JEZUSA 1.MKA (26,1 - 27,66) 26 NOWA PRZEPOWIEDNIA MKI. 1 I stao si, gdy dokoczy Jezus tych wszystkich mw; rzek uczniom swoim: 2 Wiecie, e po dwu dniach bdzie Pascha i Syn Czowieczy bdzie wydany, aby by ukrzyowany. 3 Wtedy zebrali si przedniejsi kapani i starsi ludu do dworu najwyszego kapana,ktrego zwano Kajfaszem. 4 I naradzili si, aby Jezusa zdrad pojmai zabi. 5 Lecz mwili: Nie w dzie wity, aby przypadkiem nie powsta rozruch midzy ludem. UCZTA W BETANII. 6 Gdy Za Jezus by w Betanii, w domu Szymona trdowatego, 7 przystpia do niego niewiasta, majc soik alabastrowy drogiego olejku, i wylaana gow jego, gdy u stou siedzia. 8 A widzc uczniowie, oburzyli si, mwic:Na c ta strata? 9 Albowiem mona byo to drogo sprzeda irozda ubogim. 10 Jezus za wiedzc, rzek im: Czemu sprawiacie przykro tej niewiecie? Dobrybowiem uczynek wzgldem mnie spenia. 11 Albowiem ubogich zawsze macie pomidzy sob, ale mnie nie zawsze macie. 12 Gdy ta wylawszy ten olejek na ciao moje, uczynia to na pogrzeb mj. 13 Zaprawd mwi wam: Gdziekolwiek bdzie opowiadana ta ewangelia po caym wiecie, bdzie opowiadane na jej pamitk i to, co ona uczynia. ZDRADA JUDASZA. 14 Wtedy odszed jeden z dwunastu, ktrego zwano Judaszem Iszkariot, do przedniejszych kapanw, 15 i rzek im: Co mi chcecie da, a ja go wam wydam? Oni za naznaczyli mu trzydzieci srebrnikw. 16 I odtd szuka sposobnej pory, aby go wyda. 17 W pierwszy tedy dzie Przanikw przystpili do Jezusa uczniowie, mwic: Gdzie chcesz, abymy ci przygotowali spoycie Paschy? 18 A Jezus rzek: Idcie do miasta, do pewnego czowieka, i powiedzcie mu: Mistrz mwi: Czas mj jest bliski, u ciebie urzdzam Pasch z uczniami moimi. 19 I uczynili uczniowie, jak im rozkaza Jezus, i przygotowali Pasch. 20 Gdy za nadszed wieczr, zasiad do stou z dwunastu uczniami swoimi. 21 A gdy oni jedli, rzek: Zaprawd, powiadam wam, e jeden z was mnie wyda. 22 I zasmuciwszy si bardzo poczli kady z osobna mwi: Czy to ja, Panie? 23 Lecz on odpowiadajc, rzek: Ktry macza ze mn rk w misie, ten mnie wyda.24 Wprawdzie Syn Czowieczy idzie, jak o nim napisano; ale biada temu czowiekowi, przez ktrego Syn Czowieczy bdzie wydany. Lepiej by mu byo, gdyby si by nie narodzi ten czowiek. 25 A odpowiadajc Judasz, ktry go wyda,rzek: Czy to ja jestem, Mistrzu? Rzek mu: Ty powiedzia. USTANOWIENIE EUCHARYSTII. 26 Gdy za oni wieczerzali, wzi Jezus chleb, bogosawi, ama i dawa uczniomswoim, i rzek: Bierzcie i jedzcie, to jest ciao moje. 27 A wziwszy kielich, dziki czyni, i da im, mwic: Pijcie z tego wszyscy. 28 Albowiem to jest krew moja Nowego Testamentu, ktra za wielu bdzie wylana na odpuszczenie grzechw. 29 A powiadam wam: Nie bd pi odtd z tego owocu winnego szczepu, a do dnia owego, gdy go z wami bd pi nowy w krlestwie Ojca mego. PRZEPOWIEDNIA UPADKU PIOTRA. 30 I hymn odmwiwszy, wyszli na gr Oliwn. 31 Wtedy rzek im Jezus: Wszyscy wy zgorszycie si ze mnie tej nocy; albowiem jest napisane: Uderz pasterza, i rozprosz si owce trzody. 32 Lecz gdy zmartwychwstan, uprzedz was do Galilei. 33 Piotr za odpowiadajc, rzek mu: Choby si wszyscy zgorszyli z ciebie, ja nigdy si nie zgorsz. 34 Rzek mu Jezus: Zaprawd powiadam ci, e tej nocy, pierwej ni kur zapieje, trzykro si mnie zaprzesz. 35 Rzek mu Piotr: Choby mi te przyszo z tob umrze, nie zapr si ciebie. Tak samo i wszyscy uczniowie mwili. KONANIE JEZUSA W OGROJCU. 36 Wtedy przyszed Jezus z nimi do folwarku, ktry zowi Getsemani, i rzek uczniom swoim: Siedcie tu, a pjd tam i bd si modli. 37 A wziwszy Piotra i dwch synw Zebedeuszowych, pocz si smuci i odczuwa odraz. 38 Wtedy im rzek: Smutna jest dusza mojaa do mierci, zostacie tu i czuwajcie ze mn. 39 I postpiwszy troch, pad na oblicze swoje, modlc si i mwic: Ojcze mj, jeli to by moe, niech odejdzie ode mnie ten kielich; wszake nie jako ja chc, ale jako ty. 40 I przyszed do uczniw swoich, i znalaz ich picych, i rzek Piotrowi: Tak to nie moglicie jednej godziny czuwa ze mn? 41 Czuwajcie i mdlcie si, abycie nie weszli w pokus; duch wprawdzie jest ochotny, ale ciao sabe. 42 Po wtre znw odszed i modli si, mwic: Ojcze mj, jeli ten kielich nie moe odej, tylko go mam pi, niech si dzieje wola twoja. 43 I przyszed po wtre, i znalaz ich picych; albowiem oczy ich byy obcione.44 A zostawiwszy ich, znowu odszed, i po trzeci raz si modli, te same sowa, mwic. 45 Wtedy przyszed do uczniw swoich, i rzek im: Ju pijcie, i odpoczywajcie; oto przybliya si godzina i Syn Czowieczy bdzie wydany w rce grzesznikw. 46 Wstacie, pjdmy; oto si przybliy ten, ktry mnie wyda! POJMANIE JEZUSA. 47 A gdy on jeszcze mwi, oto Judasz, jeden z dwunastu przyszed, a z nim wielkazgraja z mieczami i kijami, posana od przedniejszych kapanw i starszych ludu. 48 Ten za, co go wyda, da im znak, mwic: Kogokolwiek pocauj, on to jest, chwytajcie go. 49 I natychmiast przystpiwszy do Jezusa, rzek: Bd pozdrowion, Rabbi! I pocaowago. 50 A Jezus rzek mu: Przyjacielu, po co przyszed? Wtedy przystpili, i rzucili si na Jezusa, i pojmali go. 51 A oto jeden z tych, ktrzy byli z Jezusem, wycignwszy rk, doby mieczaswego, a uderzywszy sug arcykapana, uci ucho jego. 52 Wtedy rzek mu Jezus: Obr miecz swj na miejsce jego; albowiem wszyscy, ktrzy miecz bior, mieczem pogin. 53 Czy mylisz, e nie mgbym poprosi Ojca mego, a wystawiby mi teraz wicej ni dwanacie hufcw anielskich? 54 Jake wic wypeni si Pisma, e si tak sta musi? 55 Owej godziny rzek Jezus do tuszczy: Wyszlicie jako na zbjc z mieczami i z kijami, pojma mnie. Codziennie siedziaem u was, uczc w wityni i nie pojmalicie mnie. 56 Lecz to wszystko si stao, aby si wypeniy Pisma prorokw. Wtedy uczniowie wszyscy, opuciwszy go, pouciekali. JEZUS PRZED RAD. 57 A Oni pojmawszy Jezusa, powiedli go do Kajfasza, najwyszego kapana, gdzie si byli zebrali doktorowie i starsi. 58 Piotr za szed za nim z daleka a na dziedziniec najwyszego kapana, a wszedszy tam, siedzia ze sugami, aby widzie koniec. 59 A przedniejsi kapani i wszystka Rada szukali faszywego wiadectwa przeciw Jezusowi, aby go o mier przyprawi; 60 i nie znaleli, cho wielu faszywych wiadkw przychodzio. Na koniec za przyszli dwaj faszywi wiadkowie, 61 i rzekli: Ten mwi: Mog zburzy wityni Bo, a po trzech dniach znw j zbudowa. 62 I wstawszy najwyszy kapan, rzek mu: Nic nie odpowiadasz na to, co ci przeciwko tobie wiadcz? 63 Lecz Jezus milcza. A arcykapan rzek mu: Poprzysigam ci przez Boga ywego, aby nam powiedzia, czy ty jest Chrystus, Syn Boy? 64 Rzek mu Jezus: Ty powiedzia. Wszake powiadam wam: Odtd ujrzycie Syna Czowieczego, siedzcego po prawicy mocy Boej, i przychodzcego w obokach niebieskich. 65Wtedy arcykapan rozdar szaty swoje, mwic: Zbluni! C jeszcze potrzebujemywiadkw? Otocie teraz syszeli blunierstwo. 66 Co si wam zdaje? A oni odpowiadajc, rzekli: Winien jest mierci. 67 Wtedy pluli na oblicze jego i bili go piciami, a inni policzki w twarz mu dawali, 68 mwic: Prorokuj nam, Chrystusie! Kto jest, co ci uderzy? ZAPARCIE SI PIOTRA. 69 A Piotr siedzia zewntrz na dziedzicu. I przystpia do niego jedna suca, mwic: I ty by z Jezusem galilejskirn. 70 Lecz on zapar si przed wszystkimi, mwic: Nie wiem, co mwisz. 71 Gdy za wychodzi do bramy, ujrzaa godruga suca, i rzeka tym, co tam byli: Iten by z Jezusem Nazareskim. 72 I powtrnie zapar si z przysig: I nie znam tego czowieka. 73 A wnet potem przystpili ci, ktrzy tam stali, i rzekli Piotrowi: Prawdziwie i ty jeste z nich, bo i mowa twoja ci zdradza.74 Wtedy pocz zaklina si i przysiga, e nie zna tego czowieka. A natychmiast kur zapia. 75 I wspomnia Piotr na sowo Jezusowe, ktre mu by rzek: Pierwej ni kur zapieje, trzykro si mnie zaprzesz. A wyszedszy na dwr, gorzko paka. 27 U PIATA. 1 Gdy za nadszed ranek, zebrali si na narad wszyscy przedniejsi kapani i starsiludu przeciw Jezusowi, aby go na mier wyda. 2 I zwizawszy, przywiedli go, i wydali namiestnikowi Poncjuszowi Piatowi. ROZPACZ JUDASZA. 3 Wtedy ujrzawszy Judasz, ktry go wyda, e zosta skazany, alem zdjty, odnis trzydzieci srebrnikw przedniejszym kapanom i starszym, 4 mwic: Zgrzeszyem, wydajc krew sprawiedliwego. Lecz oni rzekli: Co nam do tego? Ty patrz siebie. 5 I porzuciwszy srebrniki w wityni, odszed; a poszedszy, powiesi si. 6 A przedniejsi kapani wziwszy srebrniki,mwili: Nie godzi si ich ka do skarbony,bo s zapat krwi. 7 I naradziwszy si, kupili za nie rol garncarzow na pogrzeb pielgrzymw. 8 Dlatego rola ta nazwana jest Haceldama, to jest Rola Krwi, a do dnia dzisiejszego. 9 Wtedy si wypenio, co byo powiedzianeprzez Jeremiasza proroka, mwicego: I wzili trzydzieci srebrnikw, zapat oszacowanego, ktrego oszacowali synowie Izraela. 10 I dali je na rol garncarzow, jako mi postanowi Pan. BARABASZA CZY JEZUSA? 11 Jezus za stan przed namiestnikiem i spyta go namiestnik, mwic: Ty jest Krlydowski? Rzek mu Jezus: 12 Ty powiadasz. A gdy na skaryli przedniejsi kapani i starsi, nic nie odpowiedzia. 13 Wtedy mu rzek Piat: Nie syszysz, jakwiele wiadectw przeciw tobie przywodz? 14 I nie odpowiedzia mu na adne sowo, tak e si namiestnik bardzo dziwi. 15 A na dzie uroczysty zwykby namiestnik wypuszcza posplstwu jednego winia, ktrego by chcieli. jak we dni przed potopem jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA+P c,X c-?'.2 c/ )w c05 P16 Mia za nawczas winia znacznego, ktrego zwano Barabaszem. l7 Gdy si wic oni zebrali, rzek Piat: Ktrego chcecie, bym wam wypuci: Barabasza, czy te Jezusa, ktrego zwi Chrystusem? 18 Wiedzia bowiem, e go z zazdroci byli wydali. 19 Lecz gdy on siedzia na stolicy sdowej,posaa do ona jego, mwic: Nic tobie i sprawiedliwemu temu; albowiem wiele cierpiaam dzi przez sen dla niego. 20 A przedniejsi kapani i starsi namwili posplstwo, aby prosili o Barabasza, a Jezusa stracili. 21 Namiestnik za odpowiadajc, rzek im: Ktrego z tych dwch chcecie, ebym wamwypuci? 22 A oni rzekli: Barabasza. Rzek im Piat: C tedy mam uczyni z Jezusem, ktrego zwi Chrystusem? Mwi wszyscy: Niech bdzie ukrzyowany. 23 Rzek im namiestnik: C wic zego uczyni? Lecz oni jeszcze bardziej woali, mwic: Niech bdzie ukrzyowany! SKAZANY NA MIER I UBICZOWANY. 24 Piat za widzc, e nic nie osiga, lecz zamieszanie wiksze powstaje, wziwszy wod, umy rce przed posplstwem, mwic: Nie winienem ja krwi tego sprawiedliwego; wy si patrzcie! 25 A odpowiadajc wszystek lud, rzek: Krew jego na nas i na syny nasze. 26 Wtedy wypuci im Barabasza, a Jezusa ubiczowanego wyda im, aby by ukrzyowany. 27 Wtedy onierze namiestnika wziwszy Jezusa do pretorium, zebrali do niego ca rot; 28 a rozebrawszy go, woyli na paszcz szkaratny. 29 I upltszy koron z ciernia, woyli na gow jego i trzcin w prawic jego. A klkajc przed nim, naigrawali si z niego, mwic: Bd pozdrowiony, Krlu ydowski! 30 I plujc na, brali trzcin, i bili go po gowie. 31 A gdy si z niego namiali, zdjli ze paszcz, i oblekli go w odzienie jego, i powiedli go na ukrzyowanie. UKRZYOWANIE. 32 Wychodzc za, znaleli czowieka Cyrenejczyka, imieniem Szymona; tego przymusili, aby nis krzy jego. 33 I przyszli na miejsce, ktre zowi Golgota, to znaczy miejsce Trupiej Gowy. 34 I dali mu pi wino zmieszane z ci, agdy skosztowa, nie chcia pi. 35 A ukrzyowawszy go, rozdzielili szaty jego, rzuciwszy los, aby si wypenio, co byo powiedziane przez Proroka mwicego:Rozdzielili sobie odzienie moje, a o sukni moj los rzucali. 36 I siedzc, strzegli go. 37 I pooyli nad gow jego napisan winjego: TEN JEST JEZUS, KRL YDOWSKI. 38 Wtedy ukrzyowano z nim dwch otrw:jednego po rawicy, a drugiego po lewicy. 39 Przechodzcy za obok, blunili mu, kiwajc gowami swymi, 40 i mwic: Hej, ty, co rozwalasz wityni Bo, a za trzy dni znw j budujesz, wybaw sam siebie; jeli jeste Synem Boym, zstp z krzya! 41 Take i przedniejsi kapani z doktorami ize starszymi natrzsajc si, mwili: 42 Innych wybawia, sam siebie wybawi nie rnoe. Jeli jest krlem Izraela, niech teraz zstpi z krzya, a uwierzymy mu. 43 Ufa w Bogu, niech go teraz wybawi, jeeli chce; bo powiedzia: e jest Synem Boym. 44 Take i zoczycy, ktrzy byli z nim ukrzyowani, urgali mu. JEZUS UMIERA. 45 A od szstej godziny nastaa ciemno na caej ziemi, a do dziewitej godziny. 46 A okoo dziewitej godziny zawoa Jezus gosem wielkim, mwic: Eli, Eli, lamma sabakthani? to znaczy: Boe mj, Boe mj, czemu mnie opuci? 47 A niektrzy stojcy tam i syszcy to, mwili: Eliasza ten woa. 48 I natychmiast jeden z nich pobieg, a wziwszy gbk, napeni octem, i woy na trzcin, i dawa mu pi. 49 Lecz inni mwili: Zaniechaj, patrzmy, czyprzyjdzie Eliasz, aby go wybawi. 50 A Jezus zawoawszy po wtre wielkim gosem, odda ducha. 51 I oto zasona wityni rozdara si na dwie czci od wierzchu a do dou, i ziemia zadraa, a skay popkay. 52 I groby si otworzyy, i wiele cia witych, ktrzy byli posnli, powstao. 53 I wyszedszy z grobw, po zmartwychwstaniu jego, weszli do miasta witego, i ukazali si wielom. 54 Setnik za i ci, co z nim byli, strzegc Jezusa, ujrzawszy trzsienie ziemi i to, co si dziao, zlkli si bardzo, mwic: Zaisteten by Synem Boym. 55 I byo tam wiele niewiast patrzcych z daleka, ktre byy przyszy za Jezusem z Galilei, posugujc mu. 56 Midzy nimi bya Maria Magdalena i Maria, matka Jakuba i Jzefa, i matka synw Zebedeuszowych. POGRZEB P. JEZUSA. 57 Gdy za nasta wieczr, przyszed pewien czowiek bogaty z Arymatei, imieniem Jzef, ktry te by uczniem Jezusowym. 58 Ten poszed do Piata, i poprosi o ciaoJezusowe. Wtedy Piat kaza odda ciao. 59 A Jzef wziwszy ciao, owin je w czyste przecierado, 60 i pooy je w nowym grobie swoim, ktry by wyku w skale. I przywali do drzwi grobu kamie wielki, i odszed. 61 A bya tam Maria Magdalena i druga Maria, siedzce naprzeciw grobu. STRA PRZY GROBIE. 62 Nazajutrz za, to jest w dzie po Przygotowaniu, zebrali si przedniejsi kapani i faryzeusze u Piata, 63 mwic: Panie, wspomnielimy, e ten zwodziciel powiedzia jeszcze, yjc: Po trzech dniach zmartwychwstan. 64Rozka wic, aby strzeono grobu a do dnia trzeciego, by przypadkiem nie przyszli uczniowie jego i nie ukradli go i nie powiedzieli ludowi: Powsta z martwych. I bdzie ostatni bd gorszy ni pierwszy. 65 Rzek im Piat: Macie stra, idcie, strzecie, jak umiecie. 66 A oni poszedszy, obwarowali grb, zapiecztowawszy kamie, strae postawili.2. ZBAWICIEL ZMARTWYCHWSTAY (28,1-20) 28 NIEWIASTY SPIESZ DO GROBU. 1 W wieczr za szabatu, ktry wita na pierwszy dzie tygodnia, przysza Maria Magdalena i druga Maria obejrze grb. 2 A oto stao si wielkie trzsienie ziemi; albowiem Anio Paski zstpi z nieba; i przystpiwszy, odwali kamie i usiad na nim. 3 Jego za wejrzenie byo jak byskawica, a odzienie jego jako nieg. 4 A z bojani przed nim przerazili si stre i stali si jakby umarli. 5 Anio za odpowiadajc, rzek niewiastom: Nie bjcie si wy; gdy wiem, e szukacie Jezusa, ktry by ukrzyowany. 6 Nie ma go tu; albowiem powsta, jak powiedzia. Chodcie, a ogldajcie miejsce, gdzie by pooony Pan. 7 A prdko idc, powiedzcie uczniom jego, e powsta; i oto uprzedza was do Galilei, tam go ujrzycie. Oto wam zapowiedziaem. 8 I wyszy prdko z grobu z bojani i z radoci wielk, biegnc, aby opowiedzie uczniom jego. JEZUS UKAZUJE SI NIEWIASTOM. 9 A oto Jezus spotka si z nimi, mwic: Witajcie! One za przystpiy, i ujy nogi jego, i pokon mu odday. 10 Wtedy im rzek Jezus: Nie bjcie si, idcie, oznajmijcie braciom moim, aby poszli do Galilei, tam mi ujrz. STRA PRZEKUPIONA. 11 Gdy za one odeszy, oto niektrzy ze strw przyszli do miasta, i oznajmili przedniejszym kapanom wszystko, co si stao. 12 A zebrawszy si ze starszymi, naradziwszy si, dali onierzom wiele pienidzy, 13 mwic: Powiadajcie, e uczniowie jego w nocy przyszli, i ukradli go, gdymy spali. 14 A jeli si to do namiestnika doniesie, mymu wytumaczymy i wam bezpieczestwo zapewnimy. 15 Oni za wziwszy pienidze, uczynili, jakich nauczono. I rozniosa si ta wie u ydw a do dnia dzisiejszego. ZJAWIENIE SI JEZUSA NA GRZE. 16 Lecz jedenastu uczniw poszo do Galileina gr, gdzie im by wyznaczy Jezus. 17 I ujrzawszy go, pokonili si, a niektrzy wtpili. 18 I przystpiwszy Jezus, przemwi do nich, mwic: Dana mi jest wszelka wadza na niebie i na ziemi. 19 Idc tedy, nauczajcie wszystkie narody,chrzczc je w imi Ojca i Syna i Ducha witego, 20 nauczajc je zachowywa wszystko, cokolwiek wam przykazaem. A oto ja jestem z wami po wszystkie dni a do skoczenia wiata. ------------------------------ EWANGELIA WG W. MARKA Wstp do dziaalnoci publicznej. (1,1-13) 1 WSTP. 1 Pocztek Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna Boego. 2 Jak napisane jest u Izajasza proroka: Oto ja posyam Anioa mego przed obliczem twoim, ktry zgotuje drog twoj przed tob. 3 Gos woajcego na pustyni : Gotujcie drog Pask, czycie proste cieki jego. PRZEPOWIADANIE JANA CHRZCICIELA. 4 By Jan na pustyni, chrzczc i przepowiadajc chrzest pokuty na odpuszczenie grzechw. 5 I wychodzia do niego caa kraina Judei ijerozolimczycy wszyscy ; i byli od niego ochrzczeni w rzece Jordanie, spowiadajc si z grzechw swoich. 6 A Jan mia odzienie z sierci wielbdziejipas skrzany okoo bioder swoich, a jada szaracze i mid leny. I przepowiada, mwic: 7 Idzie za mn mocniejszy nili ja, ktremunie jestem godzien, upadszy, rozwiza rzemyka u trzewikw jego. 8 Ja chrzciem was wod, ale on was bdzie chrzci Duchem witym. CHRZEST I POST P. JEZUSA. 9 I stao si w owe dni, przyszed Jezus zNazaretu galilejskiego, i zosta ochrzczonyod Jana w Jordanie. 10 A natychmiast wychodzc z wody, ujrzaotworzone niebiosa i Ducha jako gobic zstpujcego i zostajcego z nim. 11 I rozleg si gos z niebios : Ty jest Syn mj miy, w tobie upodobaem sobie. 12 I natychmiast Duch wywid go na pustyni. 13 I by na pustyni czterdzieci dni i czterdzieci nocy, i by kuszony od szatana, i by ze zwierztami, a anioowie suyli mu. CZʌ I (1,14 - 6,13) CHRYSTUS W GALILEI POWOANIE CZTERECH APOSTOW. 14 A potem, gdy Jan zosta wydany, przyszed Jezus do Galilei, przepowiadajc ewangeli krlestwa Boego, 15 i mwic : e wypeni si czas i przybliyo si krlestwo Boe; pokutujcie iwierzcie ewangelii. 16 A przechodzc nad Morzem Galilejskim, ujrza Szymona i Andrzeja, brata jego, zapuszczajcych sieci w morze (bo byli rybakami). 17 I rzek im Jezus: Pjdcie za mn, a uczyni, e staniecie si rybakami ludzi. 18 I natychmiast opuciwszy sieci, poszli za nim. 19 A stamtd odszedszy maluczko, ujrza Jakuba Zebedeuszowego i Jana, brata jego, kiedy zwijali sieci w odzi. 20 I zaraz ich zawoa. A zostawiwszy ojca swego Zebedeusza w odzi z najemnikami, poszli za nim. UZDROWIENIE OPTANEGO. 21 I weszli do Kafarnaum. A zaraz w szabat wszedszy do synagogi, naucza ich.22 I zdumiewali si nad nauk jego ; albowiem uczy ich, jako wadz majcy, anie jako doktorowie. 23 I by w ich synagodze czowiek, majcyducha nieczystego, i zawoa, 24 mwic : C ci do nas, Jezusie Nazareski? Przyszede gubi nas? Znam ci; kto jest, wity Boy. 25 I zagrozi mu Jezus, mwic : Milcz i wyjd z czowieka. 26 I targajc go duch nieczysty, z krzykiem wielkim wyszed z niego. 27 I zdumiewali si wszyscy, tak e si midzy sob pytali, mwic : C to jest? C to za nowa nauka, e z moc rozkazujenawet duchom nieczystym, a s mu posuszne? 28 I wnet rozesza si sawa jego po caej krainie galilejskiej. UZDROWIENIE WIEKRY PIOTRA I WIELU INNYCH. 29 I niebawem wyszedszy z synagogi, przyszli do domu Szymona i Andrzeja z Jakubem i z Janem. 30 A wiekra Szymonowa leaa w gorczce, i zaraz mwi mu o niej. 31 I przystpiwszy, podnis j, ujwszy za rk, a wnet opucia j gorczka, i suya im. 32 Gdy za nasta wieczr, i soce zaszo, przynosili do niego wszystkich le si majcych i optanych. 33 A cae miasto zebrao si u drzwi. 34 I uzdrowi wielu, ktrych rozmaite choroby trapiy, i wyrzuci wielu czartw, a nie dopuszcza im mwi, e go znali. 35 A bardzo rano wstawszy, wyszed, i uda si na miejsce pustynne i tam si modli. 36 I poszed za nim Szymon i ci, co z nim byli. 37 A znalazszy go, powiedzieli mu : e wszyscy ci szukaj. 38 I rzek im : Idmy do pobliskich wsi i miast, abym i tam przepowiada, bom na toprzyszed. PRACA W GALILEI I OCZYSZCZENIE TRDOWATEGO. 39 I naucza w ich synagogach i po caej Galilei, i wyrzuca czarty. 40 I przyszed do niego trdowaty, proszc go, i upadszy na kolana, rzek mu: Jeli chcesz, moesz mi oczyci. 41 A Jezus zmiowawszy si nad nim, wycign rk swoj i dotknwszy go, rzek mu : Chc, bd oczyszczony. 42 A gdy rzek, natychmiast znikn trd z niego, i zosta oczyszczony. 43 I zagrozi mu, i natychmiast go oddali. 44 I rzek mu: Bacz, eby nikomu nie powiada, ale id, uka si najwyszemu kapanowi, i ofiaruj za oczyszczenie swoje, co przykaza Mojesz na wiadectwo im. 45 Lecz on wyszedszy, pocz opowiada irozsawia, co si stao, tak e ju nie mg jawnie wej do miasta ; ale przebywa na ustroniu, na miejscach pustynnych ; a zewszd schodzili si do niego. 2 UZDROWIENIE PARALITYKA. 1 I znowu wszed do Kafarnaum po jakim czasie. 2 I usyszano, e jest w domu ; a wielu sizebrao, tak e nie mogli si zmieci ani udrzwi; i gosi im sowo. 3 I przyszli do niego, niosc paralityka, ktrego dwigao czterech. 4 A gdy go nie mogli wnie przede z powodu ciby, rozebrali powa tam, gdzie by, a uczyniwszy otwr, spucili oe, na ktrym lea paralityk. 5 Gdy za Jezus ujrza ich wiar, rzek paralitykowi : Synu, odpuszczaj ci si grzechy twoje! 6 A byli tam niektrzy z doktorw, siedzc imylc w sercach swoich : 7 Czemu ten tak mwi? Bluni. Kt grzechyodpuszcza moe, jeli nie sam Bg? 8 Gdy to Jezus zaraz pozna duchem swoim, e tak w sobie myl, rzek im : Czemu to mylicie w sercach waszych? 9 C atwiej jest, rzec paralitykowi : Odpuszczaj ci si grzechy, czy rzec: Wsta, wemij oe swoje i chod? 10 ebycie za wiedzieli, i Syn Czowieczy ma moc odpuszcza grzechy na ziemi, (rzek do paralityka) : 11 Tobie mwi : Wsta, we oe swoje, i id do domu swego. 12 A on natychmiast wsta, i wziwszy oe, wyszed przed wszystkimi, tak i siwszyscy zdumieli, i chwalili Boga, mwic : Iemy nigdy nic takiego nie widzieli. POWOANIE MATEUSZA. 13 I wyszed znw ku morzu, i caa rzesza schodzia si do niego, i naucza ich. 14 A przechodzc, ujrza Lewiego, syna Alfeusza, siedzcego przy cle i rzek mu : Pjd za mn. A wstawszy, poszed za nim.15 I stao si, gdy siedzia u stou w domujego, wielu celnikw i grzesznikw siedziao razem z Jezusem i z uczniami jego ; bo byo wielu, ktrzy te chodzili za nim. 16 A widzc doktorowie i faryzeusze, e jada z celnikami i grzesznikami, mwili uczniom jego : Czemu z celnikami i grzesznikami je i pije mistrz wasz? l7 Co usyszawszy Jezus, rzek im : Zdrowinie potrzebuj lekarza, ale le si majcy ;albowiem nie przyszedem wzywa sprawiedliwych, ale grzesznych. SPR O POST. 18 A uczniowie Janowi i faryzeusze pocili. I przychodz, i mwi mu: Czemu uczniowie Jana i faryzeuszw poszcz, a twoi uczniowie nie poszcz? 19 rzek im Jezus : Czy mog gocie weselni poci, dopki z nimi jest oblubieniec? Jak dugo maj midzy sob oblubieca, nie mog poci. 20 Ale przyjd dni, gdy bdzie wzity od nich oblubieniec, a wtedy bd poci w owe dni. 21 Nikt nie przyszywa aty z surowego sukna do starej szaty ; bo inaczej nowy pat obrywa star szat i rozdarcie staje si wiksze. 22 I nikt nie leje wina nowego w stare bukaki ; bo inaczej wino rozsadzi bukaki irozleje si wino, a bukaki si zepsuj ; alewino nowe ma by wlewane w bukaki nowe. CHRYSTUS PANEM SZABATU. 23 I stao si znw, gdy Pan przechodzi wszabat przez zboa, uczniowie jego poczli,idc, rwa kosy. 24 A faryzeusze mwili mu : Oto, co czyni w szabat, czego si nie godzi? 25 I rzek im : Nigdycie nie czytali, co uczyni Dawid, gdy by w potrzebie, kiedy akn sam i ci co z nim byli? 26 Jak wszed do domu Boego za Abiatara,najwyszego kapana, i jad chleby pokadne, ktrych nie godzio si je tylkokapanom, i da tym, ktrzy z nim byli? 27 I mwi im: Szabat by ustanowiony dla czowieka, a nie czowiek dla szabatu. 28 A wic panem jest Syn Czowieczy takeiszabatu. 3 LECZY USCH RK. 1 I wszed znw do synagogi, a by tam czowiek, majcy rk usch. 2 I podpatrywali go, czy bdzie w szabat uzdrawia, aby go oskary. 3 I rzek czowiekowi, majcemu rk usch : Sta w porodku! 4 I rzek im : Czy godzi si w szabat dobrze czyni, czy te le, dusz uzdrowi,czy zabi? Lecz oni milczeli. 5 I spojrzawszy po nich z gniewem, zasmucony lepot serca ich, rzek czowiekowi : Wycignij rk twoj! I jak we dni przed potopem jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA1P c2k c3VS c4% c5D2 c6>U wycign, i rka zostaa mu przywrcona.6 A wyszedszy faryzeusze naradzali si zaraz z herodianami przeciwko niemu, jakby go straci. ZEWSZD ZBIEGAJ SI RZESZE. 7 Jezus za z uczniami swymi odszed nad morze, a wielka rzesza z Galilei i z Judei posza za nim ; 8 I z Jerozolimy i z Idumei, i z Zajordania iz okolic Tyru, i Sydonu przyszo do niego mnstwo wielkie, syszc, co czyni. 9 I rzek uczniom swoim, aby dka bya na jego posug z powodu rzeszy, aeby gonie cisna. l0 Albowiem wielu uzdrawia, tak e na niego napierali, aby si go dotkn, ilukolwiek z nich miao rany. 11 A duchy nieczyste na jego widok upadayprzed nim i woay mwic : 12 Ty jeste Synem Boym. I bardzo im grozi, aby go nie wyjawiay. WYBR APOSTOW. 13 I wszedszy na gr, wezwa do siebie,ktrych sam chcia, i przyszli do niego. 14 I postanowi dwunastu, aby byli z nim, ieby ich posya przepowiada. 15 I da im moc uzdrawiania chorb i wypdzania czartw. 16 I da Szymonowi imi Piotr. 17 I Jakuba Zebedeuszowego i Jana, brata Jakubowego, i da im imiona Boanerges, co znaczy synowie gromu. 18 I Andrzeja i Filipa, i Bartomieja i Mateusza, i Tomasza i Jakuba Alfeuszowego, i Tadeusza i Szymona Kananejczyka. 19 I Judasza Iszkariot, ktry go te wyda. JAK MOC WYRZUCA CZARTY. 20 I przyszli do domu, i zbiega si znowu rzesza, tak e nie mogli ani chleba spoy. 21 A gdy to posyszeli bliscy jego, wyszli, aeby go pojma, bo mwili, e oszala. 22 A doktorowie, ktrzy byli przyszli z Jerozolimy, mwili, e ma Belzebuba, i e moc ksicia czartowskiego wyrzuca czarty. 23 I wezwawszy ich, mwi do nich w przypowieciach : Jake moe szatan wyrzuca szatana? 24 I krlestwo, jeliby przeciw sobie byo rozdzielone, takie krlestwo nie moe si osta. 25 I dom, jeliby przeciw sobie by rozdzielony, taki dom nie moe si osta. 26 I szatan, jeliby sam przeciw sobie powsta, rozdzielony jest, i nie bdzie si mg osta, ale upadnie. 27 Nikt nie moe, wszedszy w dom, zrabowa sprztw mocarza, jeliby pierwej mocarza nie zwiza, a wtedy dom jego ograbi. 28 Zaprawd powiadam wam, e wszystkie grzechy bd odpuszczone synom ludzkim, iblunierstwa, ktrymi by blunili; 29 ale kto by zbluni przeciw Duchowi witemu, nie dostpi odpuszczenia na wieki, ale bdzie winien grzechu wiecznego.30 Albowiem mwili : Ma ducha nieczystego. KTO MATK I BRATEM CHRYSTUSA? 31 I przysza matka jego i bracia, a stojcprzed domem, posali po niego, woajc go.32 A rzesza siedziaa okoo niego, i powiedziano mu : Oto matka twoja i bracia twoi s przed domem ; szukaj ci. 33 I odpowiadajc im, rzek : Kto jest matka moja i bracia moi? 34 A spogldajc na tych, ktrzy okoo niego siedzieli, rzek : Oto matka moja i bracia moi. 35 Albowiem kto by czyni wol Bo, ten jest bratem moim i siostr moj i matk. 4 NAUCZA W ODZI. 1 I pocz znowu uczy przy morzu; i zebraa si koo niego rzesza wielka, tak e wszedszy do odzi, siedzia na morzu, a wszystka rzesza bya przy morzu na ziemi. 2 I naucza ich wiele w przypowieciach, i mwi im w nauce swojej. PRZYPOWIE O SIEWCY. 3 Suchajcie! Oto siewca wyszed sia. 4 A gdy sia, jedno pado obok drogi, a ptaki niebieskie przyszy i zjady je. 5 Drugie za pado na opoczyste, gdzie nie miao wiele ziemi, i natychmiast wzeszo, bo nie miao gbokiej ziemi. 6 A gdy soce wzeszo, zwido i dlatego uscho, e nie miao korzenia. 7 A inne pado w ciernie; i urosy ciernie, izadusiy je, i nie dao owocu. 8 A inne upado na ziemi dobr i dao owoc bujny i wzrastajcy; a jedno przynioso trzydzieci, drugie szedziesit, a trzecie sto. 9 I mwi: Kto ma uszy ku suchaniu, niechaj sucha. 10 A gdy by sam tylko, spytao go o przypowie tych dwunastu, co przy nim byli. 11 I mwi im : Wam dane jest pozna tajemnic krlestwa Boego ; ale tym, ktrzy s zewntrz, wszystko dzieje si w przypowieciach, 12 aby patrzc patrzyli, a nie widzieli, i syszc syszeli, a nie zrozumieli, by si kiedy nie nawrcili, a nie byy im odpuszczone grzechy. 13 I rzek im : Nie rozumiecie tej przypowieci? A jake zrozumiecie wszystkie przypowieci? 14 Ktry sieje, sowo sieje. 15 A ktrzy obok drogi, gdzie si rozsiewa sowo, ci s, ktrzy gdy usysz, natychmiast przychodzi szatan i bierze sowo, ktre jest wsiane w serca ich. 16 Podobnie i ci, ktrzy s na opoczystychposiani, s ci, ktrzy gdy usysz sowo, natychmiast z radoci je przyjmuj ; 17 a nie maj korzenia w sobie, ale trwaj do czasu; potem, gdy przyjdzie ucisk i przeladowanie z powodu sowa, natychmiast si gorsz. 18 A inni, ktrzy midzy ciernie s posiani, ci s, ktrzy sowa suchaj, 19 a troski wiata i omamienie bogactw i chciwo innych rzeczy, wchodzc, zaduszaj sowo, i staje si bez poytku. 20 A ktrzy na dobr ziemi s posiani, ci s, ktrzy suchaj sowa, i przyjmuj, i przynosz owoc, jedno trzydzieci, drugie szedziesit, a trzecie sto. DARY BOE NALEY ROZWIJA. 21 I mwi im : Czy wiec wnosz, aby j postawi pod korcem, albo pod oem? Czy nie po to, aby bya postawiona na wieczniku? 22 Nie ma bowiem nic tajemnego, co by si objawi nie miao; i nic nie stao si ukrytym, ale po to, eby na jaw wyszo. 23 Jeli kto ma uszy ku suchaniu, niechaj sucha. 24 I mwi im: Baczcie czego suchacie. Jak miar mierzy bdziecie, bdzie wam odmierzone, i bdzie wam przydane. 25 Albowiem kto ma, bdzie mu dane ; a ktonie ma, i to, co ma, odejm od niego. 26 I mwi : Tak jest z krlestwem Boym,jak gdyby czowiek wrzuci nasienie w ziemi, 27 a spaby, i wstawa w nocy i we dnie, anasienie wschodzioby i roso, gdy on nie wie. 28 Ziemia bowiem sama z siebie owoc rodzi,naprzd dbo, potem kos, a potem peneziarno w kosie. 29 A gdy zboe dojrzeje, wnet zapuszcza sierp, bo niwo przyszo. PRZYPOWIE O ZIARNIE GORCZYCY. 30 I mwi : Do czego podobnym uczynimy krlestwo Boe, albo do jakiej przypowieciprzyrwnamy je? 31 Jak ziarno gorczyczne, ktre gdy siej w ziemi, mniejsze jest od wszystkich nasion, jakie s na ziemi. 32 A gdy si je wsieje, wyrasta, i staje siwiksze nad wszystkie jarzyny, i wypuszcza gazie tak wielkie, e pod cieniem jego mog mieszka ptaki niebieskie. 33 I w wielu takich przypowieciach tak gosi do nich sowo, jak mogli sucha. 34 A bez przypowieci nie mwi im. A uczniom swoim osobno wykada wszystko. UCISZENIE BURZY. 35 I w w dzie mwi do nich, gdy ju wieczr nasta : Przeprawmy si na drug stron. 36 A opuciwszy rzesz, wzili go tak, jak by w odzi, a inne odzie byy z nim. 37 I powstaa wielka nawanica wiatru, i miotaa fale w d, tak e si d napeniaa. 38 A on by w tyle odzi, pic na wezgwku ; i budz go, i mwi mu: Nauczycielu! Nie obchodzi ci to, e giniemy? 39 I powstawszy, zagrozi wiatrowi, i rzek morzu : Milcz, zamilknij. I usta wiatr, i staa si cisza wielka. 40 I rzek im : Czemu bojaliwi jestecie? Jeszcze nie macie wiary? 41 I przelkli si bojani wielk, i mwili jeden do drugiego : Kime wic jest ten, e i wiatr i morze s mu posuszne? 5 WYPDZA CZARTY W WIEPRZE. 1 I przybyli za morze do krainy Gerazeczykw. 2 A gdy on wychodzi z odzi, zaraz wybieg ku niemu z grobw czowiek optany duchem nieczystym. 3 Mia on mieszkanie w grobach, a nie mg go ju nikt i acuchami zwiza ; 4 bo czsto bdc w pta i acuchy zwizany, acuchy rozrywa i pta kruszy i nikt go nie mg poskromi. 5 A zawsze we dnie i w nocy by w grobachi w grach, krzyczc i tukc si kamieniami. 6 Ujrzawszy za Jezusa z daleka, przybiegi pokoni si mu, 7 a woajc gosem wielkim, mwi : Co ci do mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyszego? Zaklinam ci przez Boga, aby mnie nie mczy. 8 Albowiem mwi do niego : Wyjd, duchu nieczysty z czowieka! 9 I pyta go : Co ty masz za imi? I rzek mu : Legion mi na imi, albowiem nas jest wielu. 10 I prosi go bardzo, aby go nie wypdzaz tej okolicy. 11 A byo tam na grze wielkie stado wieprzw pasce si. 12 I prosili go czarci, mwic: Polij nas wwieprze, abymy w nie weszli. 13 I natychmiast pozwoli im Jezus. A wyszedszy duchy nieczyste, weszy w wieprze, i wpado stado wielkim pdem ze stromego zbocza w morze, w liczbie okoo dwch tysicy i utono w morzu. 14 Ci za, ktrzy je pali, uciekli, i dali zna do miasta i na pola. I wyszli oglda, co si stao. 15 I przychodz do Jezusa, i widz tego, ktry by od czarta drczony, siedzcego, ubranego i przy zdrowych zmysach, i zlkli si. 16 I opowiedzieli im ci, ktrzy widzieli, co si zdarzyo temu, ktry mia czarta, i o wieprzach. 17 I poczli go prosi, aby wyszed z ich granic. 18 A gdy wstpowa do odzi, zacz go prosi ten, ktry by od czarta drczony, aby mg by przy nim. 19 I nie przyj go, ale mu rzek : Id do domu swojego, do swoich i oznajmij im, jakwielkie rzeczy uczyni ci Pan i zlitowa si nad tob. 20 I odszed, i pocz gosi w Dekapolu, jak wielkie rzeczy uczyni mu Jezus, a wszyscy si dziwili. UZDRAWIA NIEWIAST MAJC KRWOTOK. 21 A gdy Jezus znw przeprawi si w odzi za morze, zesza si do niego wielka rzesza, i by nad morzem. 22 I przyszed jeden przeoony synagogi, imieniem Jair, a ujrzawszy go, pad mu do ng. 23 I prosi go bardzo, mwic : I crka moja kona, pjd, w na ni rce, eby ozdrowiaa, i ywa zostaa. 24 I poszed z nim, a sza za nim wielka rzesza, i cisnli si na niego. 25 A niewiasta, ktra miaa krwotok przez dwanacie lat, 26 i wiele bya ucierpiaa od wielu lekarzy,icae swe mienie wydaa bya, a nic jej nie pomogo, ale si jeszcze gorzej miaa; 27 i usyszawszy o Jezusie, przysza z tyu midzy rzesz i dotkna si szaty jego. 28 Mwia bowiem, e jeli dotkn si choby szaty jego, bd zdrowa. 29 I natychmiast wyscho w niej rdo krwi, i poczua w ciele, e bya uzdrowiona od choroby. 30 A Jezus poznawszy zaraz w sobie moc, ktra z niego wysza, obrciwszy si do rzeszy, mwi : Kto si dotkn szat moich? 31 A uczniowie jego mwili mu: Widzisz, jakci rzesza cinie, a mwisz : Kto si mnie dotkn? 32 I patrza wokoo, aby zobaczy t, ktra to uczynia. 33 A niewiasta, bojc si i drc, wiedzc, co si z ni stao, przysza i upada przednim, i powiedziaa mu ca prawd. 34 On za rzek jej : Crko! Wiara twoja ci uzdrowia, id w pokoju i bd uzdrowiona z choroby twojej. WSKRZESZENIE CRKI JAIRA. 35 Gdy on jeszcze mwi, przyszli od przeoonego synagogi, mwic : I crka twoja umara, czemu jeszcze trudzisz Nauczyciela? 36 A Jezus usyszawszy sowa, ktre powiedziano, rzek przeoonemu synagogi:Nie bj si, wierz tylko! 37 I nie dopuci nikomu i za sob, tylko Piotrowi i Jakubowi i Janowi, bratu Jakuba. 38 I przychodz do domu przeoonego synagogi i widzi zgiek i paczcych i zawodzcych bardzo. 39 A wszedszy, rzek im : Czemu zgiek czynicie, i paczecie? Dzieweczka nie umara, ale pi. 40 I miano si z niego. On za wypdziwszy wszystkich, bierze ojca i matk dzieweczki i tych, ktrzy z nim byli, i wchodzi, gdzie dzieweczka leaa. 41 A ujwszy rk dzieweczki mwi do niej : Talitha kumi! Co znaczy : Dzieweczko, (tobie mwi) wsta! 42 I natychmiast wstaa dzieweczka i chodzia ; miaa za dwanacie lat ; i zdumieli si zdumieniem wielkim. 43 I przykaza im surowo, aby tego nikt nie wiedzia ; i rzek, aby jej dano je. 6 NAUCZA W NAZARECIE. 1 A odszedszy stamtd, przyszed do ojczyzny swojej, i szli za nim uczniowie jego. 2 A gdy nasta szabat, zacz uczy w synagodze i wielu suchajcych zdumiewaosi nad nauk jego, mwic : Skde temu to wszystko? A co to za mdro, ktra mujest dana, i takie cuda, ktre dziej si przez rce jego? 3 Czy to nie jest rzemielnik, syn Maryi, brat Jakuba i Jzefa i Judy i Szymona? Czy i sistr jego tu u nas nie ma? I gorszyli si z niego. 4 A Jezus im mwi: I prorok nie jest bez czci, chyba w ojczynie swojej, i w domu swoim, a midzy rodzin swoj. 5 I nie mg tam uczyni adnego cudu, tylko uzdrowi niewielu chorych, kadc na nich rce. 6 I dziwi si niedowiarstwu ich; a nauczajc, obchodzi okoliczne miasteczka. ROZSYA APOSTOW. 7 I wezwa dwunastu, i pocz ich po dwch rozsya, i dawa im moc nad duchami nieczystymi. 8 I rozkaza im, aby nic na drog nie brali,jak tylko lask, ani torby podrnej, ani chleba, ani pienidzy w trzosie ; 9 ale by chodzili w sandaach, a nie wdziewali dwch sukien. 10 I mwi im: Gdziekolwiek wejdziecie do domu, tam mieszkajcie, a stamtd wyjdziecie. 11 A gdziekolwiekby was nie przyjli, i nie suchali, wychodzc stamtd, otrznijcie proch z ng waszych, na wiadectwo im. 12 A wyszedszy, przepowiadali, aby pokutczynili. 13 I wyrzucali wielu czartw, i wielu chorych olejem namaszczali, i uzdrawiali. CZʌC II (6,14 - 9,49) WDRWKI PO GALILEI I OKOLICZNYCH KRAJACH RӯNE ZDANIA O JEZUSIE. 14 I usysza krl Herod (bo imi jego byorozsawione), i mwi: e Jan Chrzciciel wsta z martwych, i dlatego cuda dziej siprzez niego. 15 Inni za mwili: e to jest Eliasz ; inni znw powiadali : I jest to prorok, jak jeden z prorokw. 16 Co usyszawszy Herod, rzek: Jan, ktrego ja ciem, ten wsta z martwych.HISTORIA ZABICIA W. JANA. 17 Albowiem sam Herod posa, i pojma by Jana, i zwiza go w wizieniu z powodu Herodiady, ony Filipa, brata swego, e j by poj. 18 Jan bowiem mwi Herodowi : Nie godzi si tobie mie ony brata twego. 19 A Herodiada czyhaa na, i chciaa go zabi, a nie moga. 20 Albowiem Herod ba si Jana, wiedzc, e jest mem sprawiedliwym i witym, i strzeg go, a za jego rad wiele rzeczy czyni i chtnie go sucha. 21 Gdy za nadszed dzie sposobny, sprawi Herod w urodziny swoje uczt dostojnikom swoim i dowdcom i przedniejszym Galilei. 22 A gdy wesza crka owej Herodiady, i taczya, i spodobaa si Herodowi i wesp siedzcym, rzek krl do dziewczcia: Pro mnie o co chcesz, a dam tobie. 23 I przysig jej : e o cokolwiek prosi bdziesz, dam ci, choby i poow krlestwa mego. 24 Ona wyszedszy, rzeka matce swojej : O co mam prosi? Ta za odrzeka : gow Jana Chrzciciela. 25 A gdy wesza zaraz z popiechem do krla, prosia, mwic : Chc, aby mi natychmiast da na misie gow Jana Chrzciciela. 26 I zasmuci si krl ; dla przysigi i dla wesp siedzcych nie chcia jej zasmuci,27 ale posawszy kata, rozkaza przynie gow jego na misie. 28 I ci go w wizieniu, i przynis gow jego na misie, i odda j dziewczynie, a dziewczyna oddaa j matce swojej. 29 Co usyszawszy uczniowie jego, przyszli, i wzili ciao jego, i pooyli je wgrobie. JEZUS ODPOCZYWA Z APOSTOAMI. 30 A gdy apostoowie zeszli si do Jezusa, opowiedzieli mu wszystko, co czynili, i czego uczyli. 31 I rzek im : Pjdcie osobno na miejsce pustynne i odpocznijcie troch; bo wielu byo tych, co przychodzili i odchodzili, i aniczasu do jedzenia nie mieli. 32 I wstpiwszy do odzi, odjechali na miejsce pustynne osobno. 33 I widzieli ich odjedajcych, i zwiedziao si wielu, i zbiegli si tam pieszo ze wszystkich miast, i wyprzedzili ich. 34 A wyszedszy Jezus, ujrza wielk rzesz, i ulitowa si nad nimi, e byli jak owce nie majce pasterza, i pocz ich uczy wielu rzeczy. ROZMNAA CHLEB. 35 A gdy ju bya pna godzina, przystpiliuczniowie jego, mwic : Miejsce to jest pustynne i ju czas upyn ; 36 rozpu ich, aby poszli do najbliszych zagrd i wsi, i kupili sobie ywnoci do jedzenia. 37 A odpowiadajc, rzek im: Dajcie wy im je. I rzekli mu : Pjdmy, kupmy za dwiecie denarw chleba, a damy im je. 38 I rzek im : Ile chlebw macie? Idcie, izobaczcie. A dowiedziawszy si, odpowiedzieli : Pi i dwie ryby. 39 I rozkaza im posadzi wszystkich gromadami na zielonej trawie. 40 I siedli gromadami po stu i po ed potopem jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA7P c8 C c9j c:% c;2D c<= pidziesiciu. 41 A wziwszy pi chlebw i dwie ryby, wejrzawszy w niebo, bogosawi, i amachleb, i dawa uczniom swoim, aby przed nich kadli, i dwie ryby podzieli wszystkim.42 I jedli wszyscy, i najedli si. 43 I zebrali ostatki, dwanacie koszw penych uomkw i z ryb. 44 A tych, ktrzy jedli, byo pi tysicy mczyzn. CHODZI PO MORZU. 45 I wnet przymusi uczniw swoich wstpi w d, aby go wyprzedzili za morze do Betsaidy, aby on rozpuci lud. 46 A rozpuciwszy ich odszed na gr modli si. 47 I gdy nasta wieczr, bya d w porodku morza, a on sam na ziemi. 48 A widzc ich, jak si trudzili przy wiosowaniu (bo im by wiatr przeciwny), okoo czwartej stray nocnej przyszed donich, chodzc po morzu, i chcia ich min. 49 Lecz oni, skoro go ujrzeli chodzcego pomorzu, mniemali, e to bya zjawa, i zakrzyknli. 50 Albowiem wszyscy go widzieli, i zatrwoyli si. A natychmiast przemwi donich, i rzek im : Ufajcie, jam jest, nie lkajcie si! 51 I wstpi do nich w d, i usta wiatr. I tym bardziej zdumiewali si sami w sobie.52 Nie zrozumieli bowiem co do chlebw, gdy serce ich byo zalepione. UZDRAWIA NIEMOCNYCH. 53 A gdy si przeprawili, przyszli do ziemi Genezaret, i przybili do brzegu. 54 Skoro wyszli z odzi, natychmiast go poznali. 55 I przebiegajc ca t okolic, poczli na oach przynosi le si majcych, gdzieusyszeli, e jest. 56 A gdziekolwiek wchodzi do wsi, albo do zagrd albo miast, kadli niemocnych na ulicach, i prosili go, aby si dotknli cho kraju szaty jego; i wszyscy, ktrzy si go dotknli, zdrowymi si stawali. 7 KARCI FARYZEUSZW. 1 I zeszli si do niego faryzeusze i niektrzy z doktorw, co przyszli z Jerozolimy. 2 A ujrzawszy niektrych z uczniw jego, jedzcych chleb pospolitymi, to jest, nieumytymi rkami, ganili ich. 3 Faryzeusze bowiem i wszyscy ydzi bez czstego umywania rk nie jedz, trzymajc si podania starszych. 4 I wracajc z rynku nie jedz, dopki si nie umyj ; i wiele jest innych rzeczy, ktre im do zachowania s podane: umywania kubkw i dzbankw i naczy miedzianych i ek. 5 I pytali go faryzeusze i doktorowie : Czemu uczniowie twoi nie postpuj wedugpodania starszych, ale jedz chleb pospolitymi rkami? 6 On za odpowiadajc, rzek im : Dobrze Izajasz o was obudnikach prorokowa, jakjest napisane : Lud ten czci mi wargami, ale serce ich daleko jest ode mnie. 7 Lecz prno mnie czcz, uczc nauk i przykaza ludzkich. 8 Albowiem opuciwszy przykazanie Boe, trzymacie si podania ludzkiego, umywania dzbankw i kubkw; i wiele innych rzeczy tym podobnych czynicie. 9 I mwi im : Cakiem udaremniacie przykazanie Boe, aby zachowa podanie wasze. 10 Mojesz bowiem powiedzia : Czcij ojcatwego i matk twoj, i Kto by zorzeczy ojcu albo matce, niech mierciumrze. 11 A wy mwicie: Jeliby czowiek rzek ojcu albo matce : Korban (to znaczy dar), ktry jest ode mnie, tobie pomocny bdzie; 12 i nie pozwalacie mu nic wicej czyni dlaojca albo matki, 13 niweczc sowo Boe tym podaniem waszym, ktrecie przekazali; i wiele rzeczy tym podobnych czynicie. CO PLUGAWI CZOWIEKA. 14 A przywoawszy znw rzesze, mwi im: Suchajcie mnie wszyscy, a zrozumiejcie. 15 Nie ma adnej rzeczy zewntrz czowieka, ktra by, wchodzc we, splugawi go moga ; lecz rzeczy, ktre wychodz z czowieka, te s, ktre plami czowieka. 16 Jeli kto ma uszy do suchania, niechaj sucha. 17 A gdy od rzeszy wszed do domu, pytali go uczniowie jego o przypowie. 18 I rzek im : Take i wy nierozumni jestecie? Nie rozumiecie, i nic z tego co z zewntrz wchodzi w czowieka, nie moego splami, 19 bo nie wchodzi w serce jego, ale w brzuch idzie, i do wychodu odchodzi, czyszczc wszystkie potrawy? 20 I powiada, e co wychodzi z czowieka, to plami czowieka. 21 Gdy z wntrza, z serca ludzkiego wychodz myli ze, cudzostwa, porubstwa, zabjstwa, 22 kradziee, akomstwa, zoci, zdrada, bezwstyd, ze spojrzenia, blunierstwa, pycha, gupota. 23 Wszystko to ze z wewntrz pochodzi i plami czowieka. UZDRAWIA CRK CHANANEJKI. 24 A stamtd powstawszy, odszed w granice Tyru i Sydonu. I wszedszy w dom,nie chcia, aby to kto wiedzia, lecz ukry si nie mg. 25 Gdy skoro tylko usyszaa o nim niewiasta, ktrej crka miaa ducha nieczystego, wesza i upada do ng jego. 26 Bya to niewiasta pogaska, rodem Syrofenicjanka. I prosia go, aby wyrzuci czarta z jej crki. 27 A on jej rzek: Pozwl pierwej naje si dzieciom; bo nie dobrze jest bra chleb dzieciom i rzuca psom. 28 Lecz ona odpowiedziaa i rzeka mu : I owszem Panie, bo i szczenita jadaj pod stoem z okruszyn dzieci. 29 I rzek jej : Dla tego sowa id, wyszed czart z crki twojej. 30 A gdy odesza do domu swego, znalaza dzieweczk lec na ou, i e czart wyszed. UZDRAWIA GUCHONIEMEGO. 31 A wyszedszy znowu z granic Tyru, przyszed przez Sydon do Morza Galilejskiego poprzez granice Dekapolu. 32 I przywiedli mu guchoniemego i prosili go, aby na rk woy. 33 A wziwszy go na stron od rzeszy, wpuci palce swoje w uszy jego i splunwszy, dotkn jzyka jego. 34 A wejrzawszy w niebo, westchn i rzek mu : Effetha! to znaczy : Otwrz si. 35 I wnet otworzyy si uszy jego i rozwizay si wizy jzyka jego i mwi dobrze. 36 I przykaza im, aby nikomu nie opowiadali. Ale im wicej on zakazywa, tym jeszcze wicej rozgaszali, 37 i tym bardziej dziwili si, mwic : Dobrze wszystko uczyni, i guchym przywrci such i niemym mow. 8 POWTRNIE CHLEB ROZMNAA. 1 W owe dni znowu, gdy bya wielka rzesza, a nie mieli co je, wezwawszy uczniw swoich, rzek im : 2 al mi ludu, bo oto ju trzy dni trwaj przy mnie, a nie maj co je. 3 A jeli ich puszcz godnych do domw ich, ustan w drodze ; bo niektrzy z nich przyszli z daleka. 4 I odpowiedzieli mu uczniowie jego: Skdebdzie mg ich kto tu na pustyni nakarmi chlebem? 5 I zapyta ich : Wiele chlebw macie? A onirzekli : Siedem. 6 I rozkaza rzeszy usi na ziemi. A wziwszy siedem chlebw, dziki czynic, ama i dawa uczniom swoim, aby przed nich kadli ; i kadli przed rzesz. 7 Mieli te i troch rybek, i te pobogosawi i kaza przed nimi pooy. 8 I jedli i najedli si, i zebrali, co byo uomkw, siedem koszw. 9 A tych, co jedli, byo okoo czterech tysicy ; i odprawi ich. PRZESTRZEGA PRZED KWASEM FARYZEJSKIM. 10 I zaraz wsiadszy do odzi z uczniami swoimi, przyby w strony Dalmanuty. 11 I wyszli faryzeusze i poczli si z nim spiera, kuszc go, i domagali si od niego znaku z nieba. 12 A westchnwszy w duchu, rzek: Czemu to plemi znaku szuka? Zaprawd powiadamwam, nie bdzie dany aden znak temu plemieniu. 13 A opuciwszy ich, wstpi znowu w di puci si za morze. 14 I zapomnieli wzi chleba, i nie mieli z sob tylko jeden chleb w odzi. 15 I przykazywa im, mwic: Baczcie i strzecie si kwasu faryzejskiego i kwasu Herodowego. 16 I myleli midzy sob, mwic : e chleba nie mamy. 17 Co poznawszy Jezus, rzek im : C mylicie, e chleba nie macie? Jeszcze nie poznajecie ani rozumiecie? Jeszcze macie serce wasze zalepione? 18 Oczy majc, nie widzicie, i uszy majc, nie syszycie? Ani nie pamitacie, 19 gdy pi chlebw poamaem dla piciu tysicy, wielecie odnieli koszw penych uomkw? Rzekli mu : Dwanacie. 20 A gdy siedem chlebw dla czterech tysicy, wielecie koszw uomkw zebrali?I rzekli mu : Siedem. 21 I powiedzia im : Jake jeszcze nie rozumiecie? PRZYWRACA WZROK LEPEMU. 22 I przybyli do Betsaidy i przywiedli mu lepego i prosili, aby si go dotkn. 23 A ujwszy lepego za rk, wywid go poza wiosk ; a plunwszy na oczy jego, pooywszy na rce swoje, spyta go, czy co widzi. 24 A on spogldajc, rzek : Widz ludzi jako drzewa chodzcych. 25 Potem znowu pooy rce na oczy jego i pocz widzie i zosta uzdrowiony, tak e widzia wszystko jasno. 26 I odesa go do domu jego, mwic: Iddo domu swego, a jeli wejdziesz do wsi, nikomu nie mw. WYZNANIE PIOTRA. 27 I wyszed Jezus i uczniowie jego ku miasteczku Cezarei Filipa, a po drodze pyta uczniw swoich, mwic im: Kim powiadaj mnie by ludzie? 28 A oni mu odpowiedzieli, mwic : Janem Chrzcicielem, inni Eliaszem, a inni jakby jednym z prorokw. 29 Wtedy im rzek : A wy kim mnie by powiadacie? A odpowiadajc Piotr, rzek mu: Ty jest Chrystus. 30 I zagrozi im, aby o nim nikomu nie mwili. 31 I pocz ich naucza, i potrzeba, eby Syn Czowieczy wiele cierpia, i by wzgardzony od starszych i od przedniejszych kapanw i od doktorw, i zabity, a po trzech dniach eby zmartwychwsta. 32 A mwi te sowa otwarcie. I wziwszy go Piotr, pocz go karci. 33 A on obrciwszy si i spojrzawszy na uczniw swoich, zgromi Piotra, mwic : Id za mn, szatanie! bo nie rozumiesz tego, co jest Boe, ale co jest ludzkie. POLECA KRZY. 34 I zebrawszy rzesz z uczniami swymi, rzek im: Jeli kto chce i za mn, niech zaprze samego siebie, a wemie krzy swji niech mi naladuje. 35 Albowiem kto by chcia zachowa dusz swoj, straci j, a kto by straci dusz swoj dla mnie i dla ewangelii, zachowa j. 36 C bowiem pomoe czowiekowi, chobycay wiat pozyska, a na duszy swojej szkod ponis? 37 Albo co w zamian da czowiek za dusz swoj? 38 Albowiem kto by si wstydzi mnie i sw moich midzy plemieniem tym cudzoonym i grzesznym, zawstydzi si goi Syn Czowieczy, gdy przyjdzie w chwale Ojca swego z anioami witymi. 39 I mwi im : Zaprawd powiadam wam, e s niektrzy z tych tu stojcych, co nie zaznaj mierci a ujrz krlestwo Boe przychodzce w mocy. 9 PRZEMIENIENIE NA GRZE. 1 A po szeciu dniach wzi Jezus Piotra i Jakuba i Jana, i zaprowadzi ich na gr wysok samych osobno, i przemieni si przed nimi. 2 A szaty jego stay si janiejce i bardzobiae jako nieg, jakich pilniarz na ziemi wybieli nie moe. 3 I ukaza si Eliasz z Mojeszem i rozmawiali z Jezusem. 4 A odpowiadajc Piotr, rzek Jezusowi : Rabbi! Dobrze nam tu by, i uczymy trzy przybytki, tobie jeden, a Mojeszowi jeden i Eliaszowi jeden. 5 Albowiem nie wiedzia, co mwi ; bo bylibojani zdjci. 6 I powsta obok, ktry ich zasoni, i przyszed z oboku gos mwicy : Ten jest Syn mj najmilszy, jego suchajcie. 7 I obejrzawszy si zaraz, nikogo wicej nie zobaczyli tylko samego Jezusa przy sobie. 8 A gdy zstpowali z gry, rozkaza im, aby nikomu nie opowiadali, co widzieli, dopki Syn Czowieczy nie zmartwychwstanie. 9 I zachowali to zlecenie u siebie, pytajc si midzy sob, co by znaczyo : kiedy zmartwychwstanie? 10 I pytali go, mwic : C tedy faryzeusze i doktorowie powiadaj, e potrzeba, aby pierwej przyszed Eliasz? 11 A on odpowiadajc, rzek im : Gdy Eliaszwpierw przyjdzie, naprawi wszystko; ale jake jest napisane o Synu Czowieczym, ewiele wycierpi i bdzie wzgardzony? 12 Ale powiadam wam, e i Eliasz przyszed(i uczynili z nim, cokolwiek chcieli), jako o nim jest napisane. UZDROWIENIE OPTANEGO. 13 A gdy przyszed do swych uczniw, ujrza wielk rzesz okoo nich i doktorwspierajcych si z nimi. 14 I lud cay wnet ujrzawszy Jezusa, zdumia si i zlkli si, a przybiegajc, witali go. 15 I spyta ich : O co si spieracie midzy sob? 16 A odpowiadajc jeden z rzeszy, rzek : Nauczycielu! Przywiodem do ciebie syna mego, ktry ma ducha niemego. 17 Ktry gdziekolwiek go napadnie, rzuca goo ziemi i pieni si i zgrzyta zbami i drtwieje; i mwiem uczniom twym, aby go wyrzucili, a nie mogli. 18 A on odpowiadajc im, rzek : O plemi niewierne! Dokde wrd was bd? Dokde was cierpie bd? Przyniecie go do mnie. 19 I przynieli go. A gdy go ujrza, natychmiast duch zacz go targa ; a upadszy na ziemi, tarza si, pienic si. 20 I spyta ojca jego: Od jak dawna to mu si przydarzyo? A on odpowiedzia : Od dziecistwa. 21 I czsto wrzuca go w ogie i w wod, aby go zgubi ; ale jeli co moesz, ratuj nas, litujc si nad nami. 22 Jezus za rzek mu : Jeli moesz uwierzy, wszystko moliwe jest wierzcemu. 23 I natychmiast ojciec chopca zawoawszy, mwi ze zami : Wierz, Panie! Wspom niedowiarstwo moje. 24 A Jezus widzc, e si rzesza zbiega, nakaza duchowi nieczystemu, mwic mu : Guchy i niemy duchu! Ja tobie rozkazuj, wyjd z niego,i nie wchod we wicej. 25 A krzyknwszy i bardzo go stargawszy, wyszed z niego ; i sta si jakby umary, tak e wielu mwio, e umar. 26 Jezus za ujwszy go za rk, podnis go, i wsta. 27 A gdy wszed do domu, uczniowie jego spytali go na osobnoci: Czemu my nie moglimy go wyrzuci? 28 I rzek im: Ten rodzaj adnym sposobemwyj nie moe, tylko przez modlitw i post. ZAPOWIED MKI. 29 I Wyszedszy stamtd, przechodzili przez Galile, a nie chcia, aby kto wiedzia. 30 Uczy za uczniw swoich i mwi im, e Syn Czowieczy bdzie wydany w rce ludzkie i zabij go, a zabity, trzeciego dnia zmartwychwstanie. 31 Lecz oni nie rozumieli tego sowa, a balisi go pyta. ZALECENIE POKORY. 32 I przyszed do Kafarnaum. A gdy byli w domu, spyta ich: O czym rozmawialicie w drodze? 33 Lecz oni milczeli ; albowiem w drodze spierali si midzy sob, kto by z nich by wikszy. 34 A usiadszy, wezwa dwunastu i rzek im : Jeli kto chce by pierwszy, bdzie ze wszystkich ostatni i sug wszystkich. 35 I wziwszy dzieci, postawi je wpord nich i objwszy je, rzek im : 36 Ktokolwiek przyjmie jedno z takich dziatek w imi moje, mnie przyjmuje, a ktokolwiek mnie przyjmuje, nie mnie przyjmuje, ale tego, ktry mnie posa. DOBRE CZYNY W IMI JEZUSA. 37 Odpowiedzia mu Jan, mwic : Nauczycielu! Widzielimy jednego, ktry nie chodzi z nami, wyrzucajcego czarty w imi twoje i zakazalimy mu. 38 A Jezus rzek: Nie zakazujcie mu, albowiem nikt, co by czyni cuda w imi moje, nie bdzie mg prdko le mwi o mnie. 39 Kto bowiem nie jest przeciwko wam, za wami jest. 40 Albowiem ktokolwiek da wam kubek wodydo picia w imi moje, dlatego ecie Chrystusowi, zaprawd powiadam wam, nie utraci zapaty swojej. POTPIENIE ZGORSZENIA. 41 A ktokolwiek zgorszyby jednego z tych maluczkich, wierzcych we mnie, lepiej by mu byo, eby mu uwizano kamie myski u szyi jego i wrzucono go w morze. 42 A jeliby rka twoja gorszya ci, odetnij j; lepiej ci jest wej do ycia uomnym, ni majc obie rce, i do pieka w ogie nieugaszony, 43 gdzie robak ich nie umiera, a ogie nie ganie. 44 I jeli noga twoja gorszy ci, utnij j; lepiej ci jest wej chromym do ycia wiecznego, ni majc obie nogi, by wrzuconym do pieka ognia nieugaszonego, 45 gdzie robak ich nie umiera, a ogie nie ganie. 46 A jeli oko twoje gorszy ci, wyup je ; lepiej ci jest wej jednookim do krlestwBoego, ni majc dwoje oczu, by wrzuconym do pieka ognistego, 47 gdzie robak ich nie umiera a ogie nie ganie. 48 Albowiem kady ogniem bdzie posolony ikada ofiara bdzie sol posolona. 49 Dobra jest sl, ale jeli sl niesona bdzie, czyme j przyprawicie? Miejcie w sobie sl, a pokj miejcie midzy sob. CZʌC III (10,1-13,37) ZBAWICIEL IDZIE DO JEROZOLIMY NA OSTATNI PASCH 10 NIEROZWIZALNO MAESTWA. 1 A stamtd powstawszy, przyszed w granice Judei za Jordanem. I znowu zeszysi do niego rzesze, i swoim zwyczajem znowu je naucza. 2 A przystpiwszy faryzeusze, pytali go, kuszc : Czy godzi si mowi opuci on? 3 On za odpowiadajc, rzek im : Co wam przykaza Mojesz? 4 A oni rzekli: Mojesz pozwoli napisa list rozwodowy i opuci. 5 Odpowiadajc im Jezus, rzek : Dla twardoci serca waszego napisa wam taki nakaz. 6 Ale od pocztku stworzenia mczyzn i niewiast uczyni ich Bg. 7 Dlatego opuci czowiek ojca swego i matk, a przyczy si do ony swojej ; 8 i bd dwoje w jednym ciele. Tak wic ju nie s dwoje, ale jedno ciao. jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA=P\ c> c?wF c@% cA2` cB>a9 Co tedy Bg zczy, niechaj czowiek nierozcza. 10 A w domu znw o to samo pytali go uczniowie jego. 11 I rzecze im: Ktokolwiek opuciby on swoj, a pojby inn, cudzostwa si dopuszcza przeciwko niej. 12 I jeliby ona opucia ma swojego, awyszaby za drugiego, cudzooy. CHRYSTUS BOGOSAWI DZIECIOM. 13 I przynoszono mu dziatki, aby si ich dotkn; uczniowie za ajali przynoszcych. 14 A gdy ich ujrza Jezus, oburzy si i rzek im: Dopucie dziatkom przychodzi do mnie, a nie zabraniajcie im; albowiem takich jest krlestwo Boe. 15 Zaprawd mwi wam : Ktokolwiek nie przyjmie krlestwa Boego, jako dzieci, nie wejdzie do niego. 16 I obejmujc je i kadc na nie rce, bogosawi je. WZYWA MODZIECA DO DOSKONAOCI. 17 A gdy wyruszy w drog, jeden przybiegszy, upad na kolana przed nim i pyta go : Nauczycielu dobry! Co mam czyni, aby otrzyma ycie wieczne? 18 Jezus za rzek mu : Czemu mnie zwieszdobrym? Nikt nie jest dobry, tylko jeden Bg. 19 Znasz przykazania : Nie cudzo! nie zabijaj! Nie kradnij! Nie mw wiadectwa faszywego! Nie czy zdrady! Czcij ojca twego i matk? 20 A on odpowiadajc, rzek mu : Nauczycielu! Tego wszystkiego strzegem od modoci mojej. 21 Jezus za wejrzawszy na, umiowa go i rzek mu : Jednego ci nie dostaje; id, sprzedaj, cokolwiek masz i daj ubogim, a bdziesz mia skarb w niebie, i przyjd, naladuj mi. 22 A on zmartwiwszy si tym sowem, odszed smutny; albowiem mia majtnoci wiele. WYCHWALA UBSTWO. 23 A Jezus spogldajc wokoo, mwi uczniom swoim: Ci, co pienidze maj, o jaktrudno wejd do krlestwa Boego! 24 Uczniowie za zdumiewali si na sowa jego. Lecz Jezus znowu odpowiadajc, mwiim : Dzieci! Jak trudno tym, co w pienidzach ufaj, wej do krlestwa Boego. 25 atwiej jest wielbdowi przez ucho igielne przej, anieli bogaczowi wej do krlestwa Boego. 26 A oni tym wicej si dziwili, mwic sami do siebie : I kt moe by zbawiony? 27 A Jezus spojrzawszy na nich, mwi : U ludzi to niemoliwe, ale nie u Boga ; albowiem u Boga wszystko jest moliwe. 28 I pocz mu Piotr mwi : Oto my opucilimy wszystko, i poszlimy za tob. 29 A Jezus odpowiadajc, rzek : Zaprawdmwi wam : Nie ma nikogo, kto by opucidom, albo braci, albo siostry, albo ojca, albo matk, albo dzieci, albo rol dla mnie i dla ewangelii, 30 eby nie mia wzi stokro tyle, teraz w tym czasie : domw i braci i sistr i matek i dzieci i rl, wrd przeladowa, aw przyszym wieku ycia wiecznego. 31 Wielu za pierwszych bdzie ostatnimi, aostatnich pierwszymi. ZAPOWIADA PONOWNIE MK. 32 I byli w drodze, wstpujc do Jerozolimy ; a Jezus szed przed nimi, i zdumiewali si, a idc za nim bali si. I znowu wziwszy dwunastu, pocz im mwi, co na niego przyj miao. 33 e oto wstpujemy do Jerozolimy, a Syn Czowieczy bdzie wydany przedniejszym kapanom i doktorom i starszym i ska go na mier i wydadz go poganom. 34 I bd si ze naigrawa, i bd na plwa i ubiczuj go i zabij; a dnia trzeciego zmartwychwstanie. ODRZUCA PROB SYNW ZEBEDEUSZA. 35 I przystpuj do niego Jakub i Jan, synowie Zebedeusza, mwic: Nauczycielu, chcemy, aeby nam uczyni, o cokolwiek prosi bdziemy. 36 Lecz on im rzek: C chcecie, abym wam uczyni? 37 I rzekli: Daj nam, abymy jeden po prawicy twojej, a drugi po lewicy twej siedzieli w chwale twojej. 38 Jezus za rzek im: Nie wiecie, o co prosicie. Moecie pi kielich, ktry ja pij, albo by ochrzczeni chrztem, ktrym ja sichrzcz? 39 A oni mu odpowiedzieli: Moemy. Jezus za rzek im : Kielich, ktry ja pij, wprawdzie pi bdziecie, i chrztem, ktrymja si chrzcz, ochrzczeni bdziecie. 40 Ale siedzie po prawicy mojej, albo po lewicy, nie jest moj rzecz da wam, leczktrym jest zgotowane. 41 A usyszawszy dziesiciu, zaczo oburza si na Jakuba i Jana. 42 Jezus za wezwawszy ich, mwi im : Wiecie, i ci, ktrzy uchodz za wadcw nad narodami, panuj nad nimi, a ksita ich wadz wywieraj nad nimi. 43 Lecz nie tak jest midzy wami ale ktokolwiek chciaby by wikszym, bdzie sug waszym. 44 A ktokolwiek by midzy wami chcia by pierwszym, bdzie sug wszystkich. 45 Albowiem Syn Czowieczy nie przyszed,aby mu suono, ale aby suy i odda ycie swoje na okup za wielu. UZDRAWIA LEPEGO BARTYMEUSZA. 46 I przyszli do Jerycha. A gdy wychodzi zJerycha on i uczniowie jego i rzesza wielka, syn Tymeusza, Bartymeusz lepy, siedzia przy drodze, ebrzc. 47 Skoro usysza, e Jezus Nazareski jest, pocz woa i mwi: Jezusie, synu Dawidw, zmiuj si nade mn! 48 I wielu grozio mu, aby milcza, ale on daleko bardziej woa : Synu Dawidw, zmiuj si nade mn! 49 A Jezus stanwszy, kaza go zawoa. Izawoali lepego, mwic mu : Bd dobrej myli, wsta, woa ci. 50 On za rzuciwszy paszcz swj, zerwasi i przyszed do niego. 51 I odpowiadajc Jezus, rzek mu: Co chcesz, abym ci uczyni? lep za rzek mu : Mistrzu, abym przejrza. 52 A Jezus rzek mu: Id, wiara twoja ci uzdrowia. I natychmiast przejrza i poszed za nim drog. 11 CHRYSTUS WJEDA DO JEROZOLIMY. 1 A gdy si zbliali do Jerozolimy i do Betanii, u gry Oliwnej, posya dwch z uczniw swoich, 2 i mwi im: Idcie do miasteczka, ktre jest przed wami, a zaraz, wchodzc tam, znajdziecie ol uwizane, na ktrym jeszcze nikt z ludzi nie siedzia ; odwicieje i przywiedcie. 3 A jeliby wam kto rzek : co czynicie? powiedzcie, e Panu go potrzeba, a wnet jetu odele. 4 A poszedszy, znaleli ol uwizane przed bram na dworze na rozdrou i odwizali je. 5 A niektrzy ze stojcych tam mwili im : Co czynicie, odwizujc ol? 6 A oni im odpowiedzieli, jak im by rozkaza Jezus, i pucili im. 7 I przywiedli ol do Jezusa i wkadaj nanie szaty swoje, i wsiad na nie. 8 A wielu sao paszcze swoje na drodze; inni za obcinali gazie z drzew i rzucali na drog. 9 A ci, ktrzy szli naprzd, i ci co z tyu, woali, mwic : Hosanna, bogosawiony, ktry idzie w imi Paskie! 10 Bogosawione, ktre nadchodzi, krlestwo ojca naszego Dawida! Hosanna na wysokociach! 11 I wszed do Jerozolimy do wityni, a obejrzawszy wszystko, gdy ju bya wieczorna godzina, wyszed z dwunastoma do Betanii. PRZEKLINA FIG. 12 A nazajutrz, gdy wychodzili z Betanii, uczu gd. 13 I ujrzawszy z daleka fig okryt limi,przyszed, czyby przypadkiem na niej czego nie znalaz. A przyszedszy do niej, nic nie znalaz prcz lici, bo nie bya to pora na figi. 14 I odezwa si do niej, mwic: Niech ju wicej nikt nie je z ciebie owocu na wieki. A syszeli uczniowie jego. WYRZUCA KUPCZCYCH Z WITYNI. 15 I przychodz do Jerozolimy. A gdy wszed do wityni, pocz wyrzuca sprzedajcych i kupujcych w wityni; i stoy bankierw i awki tych, co sprzedawali gobie, poprzewraca. 16 I nie pozwala, aby kto przenosi sprztjaki przez wityni. 17 A naucza, mwic im: Czy nie jest napisane, e dom mj bdzie nazwany domem modlitwy wszystkim narodom, a wycie ze uczynili jaskini zbjcw! l8 Co usyszawszy przedniejsi kapani i doktorowie, przemyliwali, jakby go zgadzi ; albowiem bali si go, gdy caa rzesza podziwiaa nauk jego. POTGA MODLITWY. 19 A gdy nasta wieczr, wychodzili z miasta. 20 I gdy rano przechodzili, ujrzeli fig od korzenia usch. 21 A Piotr wspomniawszy, mwi mu : Rabbi! Oto figa, ktr przekl, uscha. 22 A Jezus odpowiadajc, rzecze im : Miejcie wiar w Boga; 23 zaprawd powiadam wam, e ktokolwiek rzekby tej grze : podnie si, a rzu si w morze, i nie wtpiby w sercu swoim, ale wierzyby, e si stanie, cokolwiek by rzek, stanie si mu. 24 Przeto wam powiadam : wszystko, o cokolwiek modlc si prosicie, wierzcie, e otrzymacie, a stanie si wam. 25 A gdy staniecie do modlitwy, odpucie, jeli co przeciw komu macie, aby i Ojciec wasz, ktry jest w niebiosach, odpuci wam grzechy wasze. 26 Lecz jeli wy nie odpucicie, ani Ojciec wasz, ktry jest w niebiosach, nie odpuci wam grzechw waszych. ROZPRAWA Z DOKTORAMI. 27 I przychodz znw do Jerozolimy. A gdy przechadza si w wityni, przystpuj doniego przedniejsi kapani i doktorowie i starsi, 28 i mwi mu : Jak moc te rzeczy czynisz, a kto ci da t wadz, aby to czyni? 29 Jezus za odpowiadajc, rzek im : Spytam i ja was o jedn rzecz : odpowiedzcie mi a powiem wam, jak moc to czyni. 30 Chrzest Jana z nieba by, czy z ludzi? Odpowiedzcie mi. 31 A oni rozwaali midzy sob, mwic : Jeli powiemy : z nieba, rzecze : Czemuciemu wic nie uwierzyli? 32 Jeli powiemy: z ludzi, boimy si ludu, albowiem wszyscy sdzili o Janie, e prawdziwie by prorokiem. 33 I odpowiadajc, rzekli Jezusowi: Nie wiemy. A Jezus odpowiadajc, rzek im: To i ja wam nie powiem, jak moc to czyni. 12 PRZYPOWIE O DZIERAWCACH WINNICY. 1 I pocz im mwi w przypowieciach: Pewien czowiek zasadzi winnic i ogrodzi potem, i wkopa pras, i zbudowa wie, i wynaj j oraczom i odjecha w podr. 2 A w swoim czasie posa sug do oraczw, aby od oraczw odebra z owocu winnicy. 3 A oni pojmawszy go, obili i odesali z niczym. 4 I znowu posa do nich drugiego sug, ale i tego ranili w gow i zelyli. 5 I jeszcze innego posa, a tego zabili ; i wielu innych, jednych bijc, a drugich zabijajc. 6 Majc wic jeszcze jednego syna najmilszego i tego na ostatek posa do nich, mwic, e uszanuj syna mego. 7 Lecz rolnicy rzekli jeden do drugiego : Ten jest dziedzic. Pjdcie, zabijmy go, a dziedzictwo bdzie nasze. 8 I pojmawszy go, zabili i wyrzucili z winnicy. 9 C wic uczyni pan winnicy? Przyjdzie i wytraci rolnikw i odda winnic innym. 10 Ani tego Pisma nie czytalicie : Kamie, ktry odrzucili budujcy, ten sta si kamieniem wgielnym. 11 Od Pana si to stao, i dziwne jest w oczach naszych? 12 I starali si go pojma, a bali si rzeszy; bo poznali, e do nich t przypowie powiedzia. I opuciwszy go, odeszli. O PACENIU PODATKU. 13 I posyaj do niego niektrych z faryzeuszw i herodianw, aby go podchwycili w sowie. 14 Ktrzy przyszedszy, mwi do : Nauczycielu, wiemy, e jest prawdomwny, a nie dbasz o nikogo ; bo nieogldasz si na osob ludzk, ale drogi Boej w prawdzie nauczasz : Czy godzi si oddawa podatek cesarzowi, czy nie bdziemy dawa? 15 On za znajc ich obud, rzek im: Czemu mnie kusicie? Przyniecie mi denara,abym zobaczy. 16 A oni mu przynieli ; i rzecze im : Czyj jest ten obraz i napis? Mwi mu : Cesarski. 17 Jezus za odpowiadajc, rzek im : Oddajcie tedy, co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest Boego, Bogu. I podziwiali go. O ZMARTWYCHWSTANIU. 18 I przyszli do niego saduceusze, ktrzy powiadaj, e nie ma zmartwychwstania, i pytali go mwic: 19 Nauczycielu! Mojesz nam napisa, e jeliby czyj brat umar i pozostawi on, a nie zostawiby dzieci, aby jego brat pojon jego i wzbudzi potomstwo bratu swemu. 20 Byo wic siedmiu braci i pierwszy pojon i umar, nie zostawiwszy potomstwa. 21 I poj j drugi i umar; i ani ten nie zostawi potomstwa, i trzeci take. 22 I wzio j podobnie siedmiu, a nie zostawili potomstwa. 23 W zmartwychwstaniu wic, gdy powstan, ktrego z tych bdzie on, bo siedmiu miao j za on? 24 A Jezus odpowiadajc, rzek im : Czy niedlatego bdzicie, e nie rozumiecie Pism, ani mocy Boej? 25 Albowiem gdy zmartwychwstan, ani si bd eni, ani za m wychodzi; ale s jako anioowie w niebie. 26 A o umarych, e zmartwychwsta maj, nie czytalicie w ksidze Mojesza, okrzaku, jak mwi Bg do niego tymi sowy:Jam jest Bg Abrahama i Bg Izaaka i Bg Jakuba? 27 Nie jest Bg umarych, ale ywych. Wy wic bardzo bdzicie. O NAJWIKSZYM PRZYKAZANIU. 28 I przystpi jeden z doktorw, ktry sysza jak rozprawiali, a widzc, e dobrze im odpowiedzia, spyta go : Ktre jest pierwsze przykazanie ze wszystkich? 29 A Jezus mu odpowiedzia: Pierwsze ze wszystkich jest przykazanie : Suchaj Izraelu! Pan Bg twj Bg jedyny jest. 30 I bdziesz miowa Pana, Boga twego, zcaego serca twego i z caej duszy twojej i z caego umysu twego i z caej siy twojej. To jest pierwsze przykazanie. 31 A drugie jest temu podobne: Bdziesz miowa bliniego twego, jako samego siebie. Nad te nie masz innego wikszego przykazania. 32 I rzek mu doktor : Dobrze, Nauczycielu, prawdziwie powiedziae, e jeden jest Bg, i nie masz innego oprcz niego ; 33 i eby by miowany z caego serca i z caego umysu i z caej duszy i z caej siy; i miowa bliniego, jako samego siebie : to jest wicej anieli wszystkie caopalenia i ofiary. 34 A Jezus widzc, e roztropnie odpowiedzia, rzek mu: Niedaleko jeste od krlestwa Boego. I nikt ju nie mia go pyta. SYN DAWIDOWY. 35 A Jezus odpowiadajc mwi, nauczajc w wityni : Jake mwi doktorowie, e Chrystus jest synem Dawidowym, 36 skoro sam Dawid mwi w Duchu witym:Rzek Pan Panu memu, sid po prawicy mojej, a poo nieprzyjaci twoich podnkiem ng twoich? 37 Sam wic Dawid nazywa go Panem, jaketedy jest synem jego? A liczna rzesza chtnie go suchaa. JEZUS GROMI FARYZEIZM. 38 I mwi im w nauce swojej : Strzecie si doktorw, ktrzy lubi chodzi w dugich szatach i by pozdrawiani na rynku,39 i siedzie na pierwszych krzesach w synagogach i pierwsze miejsca na ucztach, 40 ktrzy objadaj domy wdw pod pozorem dugich modlitw; tych ciszy wyrok spotka. GROSZ WDOWI. 41 I Jezus siedzc naprzeciw skarbony, patrza jak rzesza rzucaa pienidze do skarbony i wielu bogatych rzucao wiele. 42 A gdy przysza jedna uboga wdowa, woya dwa szelki to jest tyle co grosz.43 A przywoawszy uczniw swoich, rzek im: Zaprawd powiadam wam, e ta uboga wdowa wicej woya, nili wszyscy, ktrzy kadli do skarbony. 44 Albowiem wszyscy rzucali z tego, co im zbywao; a ta z niedostatku swego wrzucia wszystko, co miaa, cae utrzymanie swoje. 13 O ZBURZENIU JEROZOLIMY I KOCU WIATA. 1 A gdy Wychodzi z wityni, rzek mu jeden z uczniw jego : Nauczycielu! Patrz, co za kamienie i jakie budowle! 2 A Jezus odpowiadajc, rzek mu : Widziszte wszystkie wielkie budowle? Nie zostanie kamie na kamieniu, ktry by nie by zwalony. 3 Gdy za siedzia na grze Oliwnej naprzeciw wityni, pytali go na osobnoci Piotr i Jakub i Jan i Andrzej : 4 Powiedz nam, kiedy si to stanie, i co za znak bdzie, kiedy to wszystko zacznie si spenia? 5 A Jezus odpowiadajc, pocz im mwi: Baczcie, aby was kto nie zwid. 6 Albowiem wielu przyjdzie w imi moje, powiadajc, i ja jestem, i wielu w bd wprowadz. 7 A gdy usyszycie o wojnach i wieci o wojnach, nie bjcie si, bo si to dzia musi, ale jeszcze nie koniec. 8 Albowiem powstanie nard przeciw narodowi, i krlestwo przeciw krlestwu, i bd miejscami trzsienia ziemi i gody. To pocztek boleci. 9 Wy za uwaajcie sami na siebie ; bo waswydadz do rad i w synagogach biczowa was bd, a przed namiestnikw i przed krlw stawia was bd dla mnie, im na wiadectwo. 10 A potrzeba, aby najpierw wszystkim narodom opowiadana bya ewangelia. 11 Skoro was prowadzi bd, aby was wyda, nie mylcie przedtem, co bycie mwi mieli, ale co wam bdzie dane w owej godzinie, to mwcie ; albowiem nie wyjestecie, ktrzy mwicie, ale Duch wity. 12 Brat za wyda brata na mier i ojciec syna, i powstan synowie przeciw rodzicomi bd ich zabija. 13 I bdziecie u wszystkich w nienawici dla imienia mego. Lecz kto wytrwa do koca, ten zbawiony bdzie. STRASZLIWE SPUSTOSZENIE. 14 Gdy za ujrzycie brzydot spustoszenia, stojc, gdzie nie powinna, kto czyta, niechrozumie ; wtedy, ktrzy s w Judei, niech uciekaj na gry. 15 A kto bdzie na dachu, niech nie schodzi do domu i nie wchodzi, aby co wzi z domuswego. 16 A kto bdzie na polu, niech si nazad nie , ale jedno ciao. jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AACP cD cEj; cF$ cGj0 cH<wraca, aby wzi paszcz swj. l7 Biada za brzemiennym i karmicym w owe dni. 18 A mdlcie si, aby to si nie stao w zimie. 19 Albowiem owe dni bd takim utrapieniem, jakiego nie byo od pocztku stworzenia, ktre Bg stworzy, a dotd, i ani nie bdzie. 20 I gdyby Pan nie by skrci tych dni, adne ciao nie byoby zachowane; ale dla wybranych, ktrych wybra, skrci te dni.21 A wtedy, jeliby wam kto rzek: Oto tu jest Chrystus, oto tam, nie wierzcie. 22 Powstan bowiem faszywi Chrystusowiei faszywi prorocy, i bd czyni znaki i dziwy, aby zwie, jeliby to mogo by, nawet wybranych. 23 Wy tedy uwaajcie, oto wam przepowiedziaem wszystko. 24 Ale w owe dni po owym ucisku zami si soce i ksiyc nie da jasnoci swojej, 25 i gwiazdy niebieskie bd spada, a moce, ktre s na niebie, porusz si. 26 I wtedy ujrz Syna Czowieczego, przychodzcego w obokach, z wielk mocichwa. 27 Wtedy te pole aniow swoich, i zbierze wybranych swoich od czterech wiatrw, od kracw ziemi a do kracw nieba. 28 Od figi za uczcie si przypowieci. Gdy ju ga jej staje si mikka i wypuszcza licie, poznajecie, e zblia si lato. 29 Tak i wy, gdy ujrzycie, e to si dzia bdzie, wiedzcie, e ju blisko jest, we drzwiach. 30 Zaprawd powiadam wam, e nie przeminie to pokolenie, a si to wszystko stanie. 31 Niebo i ziemia przemin, lecz sowa moje nie przemin. 32 A o dniu owym albo godzinie nikt nie wie,ani anioowie w niebie, ani Syn, tylko Ojciec. NALEY CZUWA. 33 Baczcie, czuwajcie, a mdlcie si ; bo nie wiecie, kiedy ten czas bdzie. 34 Jak czowiek, ktry odjechawszy w drog, zostawi dom swj i przeoy sugi swoje kadego nad robot swoja, a odwiernemu rozkaza, aby czuwa. 35 Czuwajcie tedy : (bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie : z wieczora, czy o pnocy, czy kiedy kur zapieje, czy z poranku), 36 aby nagle przyszedszy, nie znalaz waspicych. 37 Co wam za mwi, wszystkim mwi : Czuwajcie. CZʌ IV (14,1-16,20) MKA I ZMARTWYCHWSTANIE 1. MKA 14 ZAMIARY WROGW. 1 Bya za Pascha i Przaniki po dwu dniach, a najwysi kapani i doktorowie szukali, jakby go zdrad pojma i zabi. 2 Mwili za : Nie w wito, eby przypadkiem nie powsta rozruch wrd ludu. UCZTA W BETANII. 3 A gdy by w Betanii w domu Szymona trdowatego, i siedzia u stou, przysza niewiasta, majca soik alabastrowy drogiego szpikanardowego olejku, i zamawszy alabaster, wylaa na gow jego. 4 I byli niektrzy, co oburzali si midzy sob, mwic : Na c si staa ta utrata olejku? 5 Mona bowiem byo ten olejek sprzeda droej ni za trzysta denarw i rozda ubogim ; i szemrali przeciwko niej. 6 A Jezus rzek: Dajcie jej pokj, czemu jej przykro sprawiacie? Spenia dobry uczynek wzgldem mnie. 7 Ubogich bowiem zawsze macie midzy sob, i kiedy zechcecie, moecie im dobrze czyni ; lecz mnie nie zawsze macie. 8 Ta co moga, uczynia ; naprzd ju namacia ciao moje na pogrzeb. 9 Zaprawd powiadam wam : Gdziekolwiek opowiadana bdzie ta ewangelia po caym wiecie, i to, co ona uczynia, opowiada bd na jej pamitk. ZDRADA JUDASZA. 10 I Judasz Iszkariot, jeden z dwunastu odszed do najwyszych kapanw, aby im go wyda. 11 Oni za usyszawszy, uradowali si i obiecali mu da pienidze; i szuka, jakby go wyda przy dogodnej sposobnoci. PRZYGOTOWANIE WIECZERNIKA. 12 I pierwszego dnia Przanikw, gdy Pasch ofiarowano, rzekli mu uczniowie : Gdzie chcesz, abymy poszli przygotowa, eby poywa Pasch? 13 I posa dwch ze swych uczniw i rzecze im : Idcie do miasta, a spotka si zwami czowiek, nioscy dzban wody, idcie za nim. 14 A tam dokd wejdzie, powiedzcie panu domu, e Nauczyciel mwi : Gdzie jest gospoda moja, w ktrej bym jad Pasch z uczniami moimi? 15 I on wam pokae wieczernik wielki, usany, i tam przygotujcie nam. 16 I poszli uczniowie jego i przyszli do miasta i znaleli jak im powiedzia, i przygotowali Pasch. UCZTA EUCHARYSTYCZNA. 17 Gdy za nasta wieczr, przyszed z dwunastoma. 18 A gdy oni siedzieli i jedli, rzek Jezus: Zaprawd powiadam wam, e jeden z was, ktry je ze mn, wyda mnie. 19 Wwczas oni poczli si smuci i mwi mu kady z osobna : Czy to ja? 20 A on im rzek : Jeden z dwunastu, ktryze mn macza rk w misie. 21 I Syn Czowieczy idzie wprawdzie, jako nim jest napisane; lecz biada temu czowiekowi, przez ktrego Syn Czowieczybdzie wydany! Lepiej by mu byo, by si ten czowiek by nie narodzi. 22 Skoro oni jedli, wzi Jezus chleb i bogosawic ama i da im i rzek: Bierzcie, tt jest ciao moje. 23 A wziwszy kielich, dziki uczyniwszy, da im, i pili z niego wszyscy. 24 I rzek im : To jest krew moja Nowego Testamentu, ktra za wielu bdzie wylana. 25 Zaprawd powiadam wam, e ju nie bd pi z tego owocu winnego szczepu, a do owego dnia, gdy go bd pi nowy w krlestwie Boym. ZAPOWIED ZAPARCIA SI PIOTRA. 26 A odmwiwszy hymn, wyszli ku grze Oliwnej. 27 I rzecze im Jezus: Wszyscy zgorszycie si ze mnie tej nocy, bo napisane jest : Uderz pasterza, a rozprosz si owce. 28 Ale gdy zmartwychwstan, uprzedz wasdo Galilei. 29 Piotr za mu rzek: Chociaby wszyscy zgorszyli si z ciebie, ale nie ja. 30 I rzecze mu Jezus : Zaprawd powiadamci, e ty dzi tej nocy, zanim kur dwakro zapieje, trzykro si mnie zaprzesz. 31 Ale on wicej mwi : Choby mi trzeba byo i umrze z tob, nie zapr si ciebie. Podobnie te i wszyscy mwili. KONANIE W OGROJCU. 32 I przyszli do folwarku, ktry zwano Getsemani. I rzecze uczniom swoim: Siedcie tu, a si pomodl. 33 I bierze z sob Piotra i Jakuba i Jana, i zacz si lka i czu odraz. 34 I rzek im : Smutna jest dusza moja a do mierci; zostacie tu, a czuwajcie. 35 I poszedszy nieco dalej, pad na ziemii modli si, eby go omina ta godzina, jeli to by mogo. 36 I mwi : Abba, Ojcze! Wszystko Tobie jest moliwe, oddal ode mnie ten kielich ; lecz nie co ja chc, ale co Ty. 37 I przyszed i znalaz ich picych i rzecze do Piotra: Szymonie, pisz? Nie moge czuwa jednej godziny? 38 Czuwajcie, a mdlcie si, bycie nie weszli w pokuszenie. Duch wprawdzie ochotny, ale ciao sabe. 39 I znowu odszedszy modli si, te same sowa mwic. 40 A wrciwszy si, znalaz ich znowu picych (bo oczy ich byy obcione), a niewiedzieli, co by mu odpowiedzie. 41 I przychodzi po raz trzeci i mwi im : pijcie ju i odpoczywajcie! Dosy, przysza godzina, oto Syn Czowieczy bdzie wydany w rce grzesznikw. 42 Wstacie, pjdmy; oto ten, ktry mnie wyda, blisko jest. POJMANIE. 43 A gdy on jeszcze mwi, przyszed Judasz Iszkariot, jeden z dwunastu, a z nim wielka zgraja z mieczami i z kijami, od najwyszych kapanw i doktorw i starszych. 44 Ten za, ktry go wyda, da im znak, mwic : Kogo pocauj, ten ci jest ; bierzcie go, a prowadcie ostronie. 45 I gdy przyszed, przystpiwszy zaraz ku niemu, rzek : Bd pozdrowiony Mistrzu! I pocaowa go. 46 A oni targnli si na rkoma i pojmali go. 47 Jeden za z tych, co stali obok, dobywszy miecza, uderzy sug najwyszego kapana i uci mu ucho. 48 A Jezus odpowiadajc, rzek im : Jakby na zbjc wyszlicie z mieczami i z kijami pojma mnie? 49 Codziennie byem u was w wityni uczc, a nie pojmalicie mnie ; ale, eby siwypeniy Pisma. 50 Wtedy uczniowie jego opuciwszy go, wszyscy uciekli. 51 A pewien modzieniec szed za nim, odziany przecieradem na goym ciele, i pojmali go. 52 Lecz on porzuciwszy przecierado, nagiuciek od nich. U KAJFASZA. 53 I przyprowadzili Jezusa do najwyszegokapana; a zeszli si wszyscy kapani i doktorowie i starsi. 54 Piotr za szed z daleka za nim, a do wntrza na dziedziniec najwyszego kapana, i siedzia ze sugami przy ogniu i grza si. 55 Najwysi za kapani i caa Rada szukaliprzeciw Jezusowi wiadectwa, aby go na mier wyda; a nie znajdowali. 56 Wielu bowiem faszywie wiadczyo przeciw niemu; lecz wiadectwa nie byy zgodne. 57 A niektrzy powstawszy, faszywie wiadczyli przeciw niemu, mwic: 58 Mymy go syszeli mwicego : Ja rozwal t wityni rk uczynion, a zbuduj za trzy dni inn, nie rk uczynion. 59 I nie byo zgodne ich wiadectwo. 60 A najwyszy kapan stanwszy porodku, spyta Jezusa, mwic : Nic nie odpowiadasz na to, co oni ci zarzucaj? 61 Ale on milcza i nic nie odpowiedzia. Znowu zapyta go najwyszy kapan i rzekmu : Ty jest Chrystus, syn Boga bogosawionego? 62 A Jezus mu rzek: Jam jest, i ujrzycie Syna Czowieczego siedzcego po prawicy mocy Boej i przychodzcego wrd obokw niebieskich. 63 Najwyszy za kapan rozdarszy szatyswoje, mwi : Na c jeszcze potrzebujemy wiadkw? 64 Syszelicie blunierstwo; co wam si zdaje? A oni wszyscy osdzili, e jest winien mierci. 65 I poczli niektrzy plwa na niego, i zakrywa oblicze jego, i bi go piciami, i mwi mu : Prorokuj! A sudzy policzkowali go. TRZYKROTNE ZAPARCIE SI PIOTRA. 66 A gdy Piotr by na dole, na dziedzicu, przysza jedna ze sucych najwyszego kapana, 67 i widzc, e Piotr si grzeje, spojrzawszy na, mwi : I ty by z Jezusem Nazareskim. 68 Lecz on si zapar, mwic: Ani nie wiem, ani nie rozumiem, co mwisz. I wyszed na zewntrz do przedsionka, a kurzapia. 69 Gdy go za znowu ujrzaa suca, zacza mwi tym, ktrzy wokoo stali, e ten z nich jest. 70 Ale on po wtre si zapar. A po chwili ci, co tam stali, znw mwili Piotrowi: Prawdziwie z nich jeste ; bo i Galilejczyk jest. 71 A on pocz zaklina si i przysiga : e nie znam tego czowieka, o ktrym mwicie. 72 A niebawem kur zapia po raz drugi. I wspomnia Piotr na sowo, ktre mu rzek Jezus : Pierwej ni kur dwakro zapieje, trzykro si mnie zaprzesz. I pocz paka. 15 U PIATA. 1 I zaraz, rano najwysi kapani uczyniwszy narad ze starszymi i z doktorami i z ca Rad, zwizawszy Jezusa, zaprowadzili i oddali Piatowi. 2 I spyta go Piat : Ty jeste Krlem ydowskim? Lecz on odpowiadajc, rzecze mu : Ty powiadasz. 3 I oskarali go najwysi kapani o wiele rzeczy. 4 A Piat pyta go znowu, mwic: Nic nie odpowiadasz? Patrz, o jak wielkie rzeczy ci winuj. 5 Jezus za nic wicej nie odpowiedzia, tak e si Piat dziwi. JEZUS I BARABASZ. 6 A na wito zwyk by wypuszcza im jednego winia, o ktrego by prosili. 7 By za niejaki zwany Barabaszem, ktry z buntownikami by w wizieniu, bo w rozruchu popeni zabjstwo. 8 A gdy wstpia rzesza pocza prosi o to, co zawsze im czyni. 9 Piat za odpowiedzia im, mwic : Chcecie, to puszcz wam Krla ydowskiego? 10 Wiedzia bowiem, e z zazdroci wydali go najwysi kapani. 11 Lecz przedniejsi kapani podmwili rzesz, aby raczej wypuci im Barabasza. 12 A odpowiadajc Piat, rzek im znowu : C tedy chcecie, bym uczyni Krlowi ydowskiemu? 13 A oni znowu zawoali : Ukrzyuj go! 14 Piat za im mwi : C wic zego uczyni? Ale oni tym bardziej krzyczeli : Ukrzyuj go! 15 A Piat, chcc ludowi dogodzi, wypuciim Barabasza, a Jezusa ubiczowanego wyda, aby by ukrzyowany. CIERNIEM UKORONOWANIE. 16 onierze za zaprowadzili go na dziedziniec pretorium i zwoali ca rot. 17 I przyoblekli go w purpur, i upltszy cierniow koron, woyli na niego. 18 I zaczli go pozdrawia: Witaj, Krlu ydowski! 19 I bili go trzcin po gowie i plwali na, a upadajc na kolana, kaniali si mu. DROGA NA GOLGOT. 20 A Skoro si z niego namiali, zdjli z niego purpur i woyli na szaty jego, i wyprowadzili go, aby go ukrzyowa. 21 I przymusili przechodzcego, niejakiego Szymona Cyrenejczyka, idcego z pola, ojcaAleksandra i Rufa, aby nis krzy jego. 22 I przywiedli go na miejsce Golgota, co si wykada : miejsce Trupiej Gowy. 23 I dawali mu pi wino z mirr i nie przyj. 24 A ukrzyowawszy go, podzielili szaty jego, rzucajc o nie los, co kto ma wzi. UKRZYOWANIE I SZYDERSTWA. 25 A bya trzecia godzina, i ukrzyowali go.26 I by tytu winy jego napisany: KRL ZYDOWSKI. 27 A z nim ukrzyowali dwch otrw, jednego po prawicy, a drugiego po lewicy jego. 28 I wypenio si Pismo, ktre mwi : I ze zoczycami zosta policzony. 29 A przechodzcy blunili mu, kiwajc gowami swymi i mwic : Hej ty, co rozwalasz wityni i w trzech dniach znowu j budujesz! 30 Wybaw samego siebie, zstpujc z krzya. 31 Podobnie i najwysi kapani z doktorami, szydzc, jeden do drugiego mwili : Innych wybawia, a samego siebie wybawi nie moe! 32 Chrystus, Krl izraelski, nieche teraz zstpi z krzya, abymy ujrzeli i uwierzyli. I ci, ktrzy z nim byli ukrzyowani, lyli go. MIER ZBAWICIELA. 33 A gdy przysza godzina szsta, zalegy ca ziemi ciemnoci a do godziny dziewitej. 34 A o dziewitej godzinie zawoa Jezus gosem wielkim, mwic: Eloi, Eloi, lamma sabakthani, co si wykada: Boe mj, Boe mj! Czemu mnie opuci? 35 A niektrzy z okoo stojcych syszc to, mwili: Oto Eliasza woa. 36 Jeden za przybieg, i napeniwszy gbk octem, woy na trzcin i dawa mupi, mwic : Poczekajcie, patrzmy czy przyjdzie Eliasz, aby go zdj. 37 Lecz Jezus, wydawszy gos wielki, skona. 38 A zasona wityni rozdara si na dwoje od wierzchu a do dou. 39 Setnik za, ktry sta naprzeciw, widzc, e tak woajc, skona, rzek: Prawdziwie czowiek ten by Synem Boym.40 Byy te i niewiasty patrzce z daleka, midzy ktrymi bya Maria Magdalena i Maria, Matka Jakuba Mniejszego i Jzefa, iSalome, 41 a gdy by w Galilei, chodziy za nim i suyy mu, i wiele innych, ktre razem z nim byy przyszy do Jerozolimy. POGRZEB P. JEZUSA. 42 Skoro ju nasta wieczr (poniewa by to dzie Przygotowania, ktry jest przed szabatem), 43 przyszed Jzef z Arymatei, dostojny senator, ktry te oczekiwa krlestwa Boego, i miao wszed do Piata, i prosio ciao Jezusowe. 44 A Piat si zdziwi, czyby ju skona. I wezwawszy setnika, zapyta go, czyby ju umar. 45 A dowiedziawszy si od setnika, darowaciao Jzefowi. 46 Jzef za, kupiwszy przecierado i zdjwszy Jezusa, owin go w przecierado i pooy w grobie, ktry by wyciosany w skale, i przywali kamie do drzwi grobowych. 47 A Maria Magdalena i Maria Jzefowa patrzyy, gdzie go kadziono. 2. ZMARTWYCHWSTANIE 16 NIEWIASTY U GROBU. 1 A gdy min szabat, Maria Magdalena i Maria Jakubowa i Salome nakupiy wonnych olejkw, aby przyszedszy namaci Jezusa. 2 A bardzo rano pierwszego dnia tygodnia przyszy do grobu, gdy ju wzeszo soce. 3 I mwiy midzy sob : Kto nam odwali kamie od drzwi grobowych? 4 A spojrzawszy, zobaczyy odwalony kamie; albowiem by bardzo wielki. 5 I wszedszy do grobu, ujrzay modzieca siedzcego po prawej stronie, ubranego w szat bia, i zdumiay si. 6 A on im mwi : Nie lkajcie si ; Jezusa szukacie Nazareskiego, ukrzyowanego? Wsta, nie ma go tu; oto miejsce, gdzie go pooono. 7 Ale idcie, powiedzcie uczniom jego i Piotrowi, e was uprzedza do Galilei, tam go zobaczycie, jak wam powiedzia. 6 A one wyszedszy, ucieky z grobu, albowiem zdjo je drenie i przestrach; i nikomu nic nie powiedziay, bo si bay. CHRYSTUS UKAZUJE SI MAGDALENIE. 8 Wstawszy za raniutko pierwszego dnia tygodnia, ukaza si najpierw Marii Magdalenie, z ktrej by wyrzuci siedmiu czartw. 10 Ona poszedszy, opowiedziaa tym, ktrzy z nim bywali, smutnym i paczcym. 11 A oni usyszawszy, e yje i by widziany przez ni, nie uwierzyli. UKAZUJE SI UCZNIOM I APOSTOOM. 12 Potem za dwom z nich idcym do wsi, ukaza si w drodze w innej postaci. 13 A oni przyszedszy, opowiedzieli innym ;ale i tym nie uwierzyli. 14 Na koniec ukaza si owym jedenastu siedzcym u stou, i wymawia im niedowiarstwo i zatwardziao serca, e tym, ktrzy go widzieli, e zmartwychwsta, nie uwierzyli. 15 I rzek im : Idc na cay wiat, , ale jedno ciao. jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAIPJ cK cLv cM(< cN5 Jopowiadajcie ewangeli wszelkiemu stworzeniu. 16 Kto uwierzy i ochrzci si, bdzie zbawiony ; a kto nie uwierzy, bdzie potpiony. 17 A za tymi, co uwierz, te cuda w lad pjd: W imi moje czarty bd wyrzuca, nowymi jzykami bd mwi, 18 we bd bra, i choby co miertelnego pili, szkodzi im nie bdzie, nachorych bd ka rce, i dobrze si miebd. WNIEBOWSTPIENIE. 19 Ale Pan Jezus potem, kiedy do nich przemwi, zosta wzity do nieba, i siedzipo prawicy Boej. 20 Oni za wyszedszy, przepowiadali wszdzie ; a Pan dopomaga, i potwierdza sowa przez cuda w lad idce. --------------------------- EWANGELIA WG W. UKASZA PRZEDMOWA 1. Poniewa wielu starao si uoy opowiadanie o rzeczach, ktre si wrd nas dokonay, 2 jak nam podali ci, ktrzy si im od pocztku sami przypatrywali, i byli sugamisowa; 3 postanowiem i ja, zbadawszy wszystko dokadnie od pocztku, spisa ci po kolei, dostojny Teofilu, 4 aby pozna prawd tych sw, ktrych ci nauczono. CZʌ I (1,5 - 2,52) ZAPOWIED NARODZENIA JANA CHRZCICIELA. 5 Za dni Heroda, krla Judei, pewien kapan, imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza, a ona jego z crek Aaronowych, aimi jej Elbieta. 6 Byli za oboje sprawiedliwi przed Bogiem,postpujc wedug wszystkich przykaza i przepisw Paskich bez przygany. 7 A nie mieli syna, bo Elbieta bya niepodna, a byli ju oboje podeszli w latach swoich. 8 I stao si, gdy sprawowa urzd kapaski w porzdku zmiany swojej przedBogiem, wedug zwyczaju kapastwa padlos na niego, e mia kadzi, 9 wszedszy do wityni Paskiej; 10 a cae mnstwo ludu byo zewntrz, modlc si w czasie kadzenia. 11 I ukaza mu si Anio Paski, stojcy poprawej stronie otarza kadzenia. 12 A ujrzawszy, zatrwoy si Zachariasz, i przypada na boja. 13 I rzek do niego Anio : Nie bj si Zachariaszu, bo wysuchana zostaa probatwoja i ona twoja Elbieta urodzi ci syna, a nazwiesz imi jego Jan. 14 A ty bdziesz mia wesele i rado i wielu bdzie si radowa z narodzenia jego.15 Albowiem bdzie wielki przed Panem, i wina i sycery pi nie bdzie, i bdzie napeniony Duchem witym jeszcze w ywocie matki swojej. 16 I nawrci wielu synw izraelskich do Pana Boga ich; 17 a sam pjdzie przed nim w duchu i mocyEliaszowej, aby zwrci serca ojcw ku dzieciom, a niedowiarkw ku roztropnoci sprawiedliwych, by zgotowa Panu lud doskonay. 18 I rzek Zachariasz do Anioa : Skde topoznam, bo ja jestem stary, i ona moja podesza w latach swoich? 19 A odpowiadajc Anio, rzek mu : Jam jest Gabriel, ktry stoj przed Bogiem, a jestem posany, aby mwi do ciebie, i t dobr nowin tobie zwiastowa. 20 A oto bdziesz milczcy, i nie bdziesz mg mwi a do dnia, ktrego si to stanie, dlatego e nie uwierzy sowom moim, ktre wypeni si czasu swego. 21 A lud oczekiwa Zachariasza, i dziwili si, e tak dugo przebywa w wityni. 22 Wyszedszy za, nie mg do nich mwi; i poznali, e mia w wityni widzenie: A on dawa im znaki, i zosta niemy. 23 I stao si, gdy si wypeniy dni urzdu jego, odszed do domu swego. 24 A po tych dniach pocza Elbieta, ona jego, i ukrywaa si przez pi miesicy, mwic : 25 e mi tak Pan uczyni w czasie, w ktrym wejrza, aby zdj hab moj wrd ludzi. ZWIASTOWANIE MARYI. 26 W szstym za miesicu posany zosta od Boga Anio Gabriel do miasta galilejskiegoBy, ktremu imi Nazaret, 27 do panny polubionej mowi, ktremu imi byo Jzef, z domu Dawidowego, a imi panny Maryja. 28 I wszedszy Anio do niej, rzek: Bd pozdrowiona, aski pena, Pan z tob, bogosawiona ty midzy niewiastami. 29 A ona, gdy usyszaa, zatrwoya si namow jego, i mylaa, jakie by to byo pozdrowienie. 30 I rzek jej Anio: Nie bj si Maryjo, albowiem znalaza ask u Boga ! 3l Oto poczniesz w onie, i porodzisz syna, a nazwiesz imi jego Jezus. 32 Ten bdzie wielki, a bdzie zwany SynemNajwyszego. I da mu Pan Bg stolic Dawida, ojca jego, i bdzie krlowa w domu Jakubowym na wieki, 33 a krlestwu jego nie bdzie koca. 34 Maryja za rzeka do Anioa: Jake si to stanie, gdy ma nie znam? 35 A odpowiadajc Anio, rzek jej : Duch wity zstpi na ci, a moc Najwyszego zacieni ci. Przeto i to, co si z ciebie narodzi wite, bdzie nazwane Synem Boym. 36 I oto Elbieta, krewna twoja, i ona pocza syna w staroci swojej, a ten miesic szsty jest tej, ktr zowi niepodn. 37 Gdy u Boga nie bdzie niemoliwe adne sowo. 38 I rzeka Maryja : Oto ja suebnica Paska, niech mi si stanie wedug sowa twego.I odszed od niej Anio. MARYJA NAWIEDZA ELBIET. 39 Maryja za powstawszy w owe dni, posza w gry z popiechem do miasta judzkiego. 40 I wesza w dom Zachariasza, i pozdrowia Elbiet. 41 I stao si, skoro usyszaa Elbieta pozdrowienie Maryi, skoczyo dziecitko w jej onie, a Elbieta napeniona zostaa Duchem witym. 42 I zawoaa gosem wielkim, mwic : Bogosawiona ty midzy niewiastami, i bogosawiony owoc ywota twojego. 43 A skde mi to, e przysza matka Pana mego do mnie? 44 0to bowiem, skoro zabrzmia gos pozdrowienia twego w uszach moich, skoczyo z radoci dziecitko w onie moim. 45 A bogosawiona jeste, ktra uwierzya, albowiem speni si to, co ci byo powiedziane od Pana. 46 I rzeka Maryja : Wielbi dusza moja Pana, 47 i rozradowa si duch mj w Bogu, Zbawicielu moim. 48 Gdy wejrza na nisko suebnicy swojej ; oto bowiem odtd bogosawion zwa mnie bd wszystkie narody. 49 Albowiem uczyni mi wielkie rzeczy, ktry mony jest, i wite imi jego. 50 A miosierdzie jego z pokolenia w pokolenie, bojcym si jego. 5l Uczyni moc ramieniem swoim, rozproszy pysznych w zamysach ich serca. 52 Strci mocarzy ze stolicy, a podwyszy pokornych. 53 akncych napeni dobrami, a bogaczy z niczym puci. 54 Przyj Izraela, sug swego, wspomniawszy na miosierdzie swoje. 55 Jak mwi do ojcw naszych, Abrahamowi i potomstwu jego na wieki. 56 Mieszkaa za z ni Maryja okoo trzech miesicy, i wrcia si do domu swego. NARODZENIE JANA CHRZCICIELA. 57 A Elbiecie wypeni si czas rozwizania, i porodzia syna. 58 I usyszeli ssiedzi i krewni jej, e Pan uczyni jej wielkie miosierdzie swoje, i radowali si z ni. 59 I stao si, dnia smego przyszli obrzeza dziecitko, i nazwali je imieniem ojca jego, Zachariaszem. 60 A matka jego odpowiadajc, rzeka : Wcale nie, ale nazwany bdzie Janem. 61 I mwili do niej : I nikogo nie ma w rodzie twoim, ktrego by zwano tym imieniem. 62 I pytali przez znaki ojca jego, jakby go chcia nazwa. 63 A zadawszy tabliczki, napisa, mwic:Jan jest imi jego. I zdziwili si wszyscy. 64 Wnet za otwary si usta jego i jzyk jego, i mwi, bogosawic Boga. 65 I pad strach na wszystkich ssiadw ich, i po wszystkich grach Judei rozpowiadano te wszystkie sowa. 66 A wszyscy, ktrzy syszeli, brali do serca swego, mwic: Czym, mniemasz, dzieci to bdzie ? Albowiem bya z nim rka Paska. HYMN ZACHARIASZA. 67 A Zachariasz, ojciec jego, napeniony zosta Duchem witym, i prorokowa mwic : 68 Bogosawiony Pan Bg Izraela, e nawiedzi, i uczyni odkupienie ludu swego, 69 i wzbudzi dla nas rg zbawienia w domuDawida, sugi swego, 70 jak mwi przez usta witych, ktrzy przed wiekami byli, prorokw swoich; 7l wybawienie od nieprzyjaci naszych, i zrk wszystkich, ktrzy nas nienawidz, 72 aby uczyni miosierdzie nad ojcami naszymi, i wspomnie na przymierze swoje wite, 73 na przysig, ktr przysig Abrahamowi, ojcu naszemu, e nam da, 74 abymy, wybawieni z rki nieprzyjaci naszych bez bojani mu suyli, 75 w witobliwoci i w sprawiedliwoci przed nim, po wszystkie dni nasze. 76 A ty, dziecitko, nazwane bdziesz prorokiem Najwyszego ; bo pjdziesz przed obliczem Pana, gotowa drogi jego, 77 aby da nauk zbawienia ludowi jego, na odpuszczenie grzechw ich. 78 Dla wntrznoci miosierdzia Boga naszego, przez ktre nawiedzi nas, Wschd z wysokoci, 79 aby zawieci tym, ktrzy w ciemnoci iw cieniu mierci siedz, aby pokierowa nogi nasze na drog pokoju. 80 A dziecitko roso, i umacniao si duchem, i byo na pustynnych miejscach a do czasu ukazania si swego przed Izraelem. 2 NARODZENIE PANA JEZUSA. 1 I stao si w owe dni, wyszed dekret odcesarza Augusta, aby spisano wszystek wiat. 2 Ten pierwszy spis dokonany zosta przez namiestnika Syrii, Cyryna. 3 I szli wszyscy, aby da si zapisa, kady do miasta swego. 4 Poszed te i Jzef z Galilei, z miasta Nazaret do Judei, do miasta Dawidowego, ktre zowi Betlejem, dlatego, e by z domu i pokolenia Dawidowego, 5 aby da si zapisa z Maryj, polubion sobie maonk brzemienn. 6 I stao si, gdy tam byli, wypeniy si dni, aby porodzia. 7 I porodzia syna swego pierworodnego, auwina go w pieluszki, i pooya go w obie, bo nie byo dla nich miejsca w gospodzie. PASTERZE U BKA. 8 A byli w teje krainie pasterze, czuwajcy i odbywajcy strae nocne przy trzodzie swojej. 9 I oto Anio Paski stan przy nich, a jasno Boa zewszd ich owiecia, i zlklisi bojani wielk. 10 I rzek im Anio : Nie bjcie si ; bo otoopowiadam wam wesele wielkie, 11 ktre bdzie wszystkiemu ludowi, bo si wam dzi narodzi Zbawiciel, ktry jest Chrystus Pan, w miecie Dawidowym. 12 A ten znak dla was: Znajdziecie niemowltko, uwinite w pieluszki i pooone w obie. 13 I nagle zjawio si z Anioem mnstwo wojska niebieskiego, wielbic Boga, i mwic : l4 Chwaa na wysokoci Bogu, a na ziemi pokj ludziom dobrej woli. 15 I stao si, gdy odeszli od nich anioowie do nieba, pasterze mwili jeden do drugiego : Pjdmy a do Betlejem, a ogldajmy to sowo, ktre si stao, ktre nam Pan oznajmi. 16 I przyszli z popiechem, i znaleli Maryj i Jzefa i dziecitko pooone w obie. 17 Ujrzawszy za poznali sowo, ktre im byo powiedziane o tym dziecitku. 18 A wszyscy, ktrzy syszeli, dziwili si, itemu, co im pasterze powiedzieli. l9 Lecz Maryja zachowywaa te wszystkie sowa, rozwaajc w sercu swoim. 20 I wrcili si pasterze, wysawiajc i chwalc Boga za wszystko, co syszeli i widzieli, jak im byo powiedziane. OBRZEZANIE I OFIAROWANIE JEZUSA. 21 A gdy si spenio osiem dni, aby obrzezano dziecitko, nazwano imi jego Jezus, ktre nazwane byo przez Anioa pierwej ni si w onie poczo. 22 A gdy si wypeniy dni oczyszczenia jejwedug Zakonu Mojeszowego, przynieli jedo Jeruzalem, aby je stawi przed Panem, 23 jak napisane jest w Zakonie Paskim, e"wszelki pierworodny pd mski witym Panu nazwany bdzie," 24 i eby zoy na ofiar wedug tego, copowiedziane jest w Zakonie Paskim, "par synogarlic, albo dwoje gobit." 25 I oto by w Jeruzalem czowiek, ktremu imi byo Symeon, a czowiek ten sprawiedliwy i bogobojny, wyczekujcy pociechy Izraela, a Duch wity by w nim. 26 I otrzyma by zapowied od Ducha witego, e nie mia oglda mierci, dopkiby wpierw nie ujrza Chrystusa Paskiego. 27 I przyszed w duchu do wityni. A gdy wnosili dziecitko Jezus rodzice jego, aby znim postpi wedug zwyczaju Zakonu, 28 on te wzi je na rce swoje, i bogosawi Boga, mwic: 29 Teraz puszczasz, Panie, sug twego w pokoju, wedug sowa twego, 30 gdy oczy moje oglday zbawienie twoje, 3l ktre zgotowae przed obliczem wszystkich narodw. 32 wiato na objawienie pogan i chwa ludu twego izraelskiego 33 A ojciec jego i matka dziwili si temu, coo nim mwiono. 34 I bogosawi im Symeon, i rzek do Maryi, matki jego : Oto ten pooony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, ina znak, ktremu sprzeciwia si bd, 35 a dusz tw wasn przeniknie miecz, aby myli z wielu serc byy objawione. 36 Bya te Anna prorokini, crka Fanuela, z pokolenia Aser ; ta bya bardzo podesza w latach, a siedem lat ya z mem swym od paniestwa swego. 37 Ona to bdc wdow a do lat osiemdziesiciu czterech, nie odchodzia z wityni, postami i modlitwami suc we dnie i w nocy. 38 I ona teje godziny nadszedszy wyznawaa Panu, i opowiadaa o nim wszystkim, ktrzy oczekiwali odkupienia Izraela. 39 Skoro wykonali wszystko wedug ZakonuPaskiego, wrcili si do Galilei, do Nazaret, miasta swego. 40 A dzieci roso, i umacniao si pene mdroci, i aska Boa bya w nim. DWUNASTOLETNI JEZUS W WITYNi. 41 A rodzice jego chodzili co roku do Jeruzalem, na dzie uroczysty Paschy 42 A gdy ju mia lat dwanacie, gdy oni poszli do Jeruzalem wedug zwyczaju dnia witego, 43 i kiedy wypeniwszy dni, wracali, zostao dzieci Jezus w Jeruzalem, a nie zauwayli rodzice jego 44 Mniemajc za, e on jest w towarzystwie, uszli dzie drogi, i szukali go wrd krewnych i znajomych. 45 A nie znalazszy, wrcili si do Jeruzalem, szukajc go. 46 I stao si, po trzech dniach znaleli go w wityni, siedzcego w porodku doktorw, suchajcego i pytajcego ich. 47 Wszyscy za, ktrzy go suchali, zdumiewali si nad rozumem i odpowiedziami jego. 48 A ujrzawszy go, zdziwili si. I rzeka do matka jego : Synu, ce nam tak uczyni ? Oto ojciec twj i ja, bolejc, szukalimy ci. 49 I rzek do nich: C jest, ecie mnie szukali? Nie wiedzielicie, e w tych rzeczach, ktre s Ojca mego, potrzeba, ebym by? 50 A oni nie zrozumieli sowa, ktre im powiedzia. 51 I poszed z nimi, i przyszed do Nazaretu, a by im poddany. A matka jego zachowywaa wszystkie te sowa w sercu swoim. 52 A Jezus pomnaa si w mdroci i w latach, i w asce u Boga i u ludzi. CZʌ II (3,1 - 21,38) YCIE PUBLICZNE ZBAWICIELA I. Okres przygotowawczy. (3,1 - 4,13) 3 DZIAALNO JANA CHRZCICIELA. 1 A pitnastego roku panowania Tyberiusza cesarza, gdy, Poncjusz Piat rzdzi Jude,a Herod by tetrarch Galilei, a Filip, brat jego, tetrarch Iturei i krainy Trachonu, a Lizaniasz tetrarch Abileny, 2 za najwyszych kapanw Annasza i Kajfasza, stao si sowo Paskie do Jana,syna Zachariaszowego, na pustyni. 3 I przeszed ca krain nadjordask, opowiadajc chrzest pokuty na odpuszczenie grzechw, 4 jako napisane jest w ksidze mw Izajasza proroka : "Gos woajcego na pustyni : Gotujcie drog Pask, czycie proste cieki jego. 5 Wszelka dolina bdzie napeniona, a wszelka gra i pagrek bdzie poniony, i krzywe miejsca bd proste, a ostre drogami gadkimi. 6 I ujrzy wszelkie ciao zbawienie Boe." 7 Mwi tedy do rzesz, ktre wychodziy, aby przyj chrzest od niego : Plemi mijowe ! Kto was nauczy ucieka przed nadchodzcym gniewem? 8 Czycie tedy owoce godne pokuty, a nie zaczynajcie mwi: Ojcem mamy Abrahama. Albowiem wam powiadam, e Bg ma moc z tych kamieni wzbudzi synw Abrahamowi. 9 Ju bowiem siekiera do korzenia drzew jest przyoona, a przeto wszelkie drzewo,nie rodzce owocu dobrego, bdzie wycite,i w ogie wrzucone. 10 I pytay go rzesze, mwic : C wic mamy czyni? Odpowiadajc za mwi im : 11 Kto ma dwie suknie niech da nie majcemu, a kto ma ywno, niech tak samo uczyni. 12 Przyszli te i celnicy, aby chrzest otrzyma, i rzekli mu: Nauczycielu, co czyni mamy? 13 A on im rzek : Nic wicej nie czycie nad to, co wam postanowiono. l4 Pytali go za i onierze, mwic : C i my czyni mamy ? I rzek im : Nikogo nie bijcie, ani nie potwarzajcie, ale na odzie waszym poprzestawajcie. 15 A gdy lud si domniemywa, i wszyscy myleli o Janie w sercu swoim, czy on przypadkiem nie jest Chrystusem, 16 odpowiedzia Jan, mwic wszystkim : Ja was chrzcz wod, ale przyjdzie mocniejszy ode mnie, ktremu nie jestem godzien rozwiza rzemyka u obuwia jego; on was chrzci bdzie Duchem witym i ogniem. 17 Ma on wiejado w rku swym, i wyczyci boisko swoje, i zgromadzi pszenic do spichlerza swego, a plewy spaliogniem nieugaszonym. 18 Wiele innych rzeczy, napominajc, gosi, ale jedno ciao. jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAOP cP cQ cR%Z cSm1 cTo=ludowi. 19 Gdy za Herod tetrarcha by karcony przez niego o Herodiad, on brata swego,i o wszystkie zoci, ktre uczyni Herod, 20 do wszystkiego doda te i to, e zamkn Jana w wizieniu. CHRZEST JEZUSA. 21 I stao si, gdy by chrzczony lud wszystek, i gdy Jezus by ochrzczony, i modli si, niebo si otwaro, 22 i zstpi na Duch wity w postaci cielesnej jako gobica, i rozleg si gos znieba : Ty j jest Syn mj miy, w tobie upodobaem sobie. RODOWD JEZUSA. 23 Sam za Jezus rozpoczynajc, by w latach okoo trzydziestu, jak mniemano, syn Jzefa, ktry by Helego, ktry by Mattata, 24 ktry by Lewiego, ktry by Melchiego,ktry by Jannaja, ktry by Jzefa, 25 ktry by Mattatiasza, ktry by Amosa,ktry by Nahuma, ktry by Hesliego, ktry by Naggaja, 26 ktry by Mahata, ktry by Mattatiasza, ktry by Semeja, ktry by Jzefa, ktry by Judy, 27 ktry by Joanna, ktry by Resy, ktryby Zorobabela, ktry by Salatiela, ktry by Neriego, 28 ktry by Melchiego, ktry by Addeja, ktry by Kosama, ktry by Elnladama, ktry by Hera, 29 ktry by Jezusa, ktry by Eliezera, ktry by Joryma, ktry by Mattata, ktryby Lewiego, 30 ktry by Symeona, ktry by Judy, ktry by Jzefa, ktry by Arama, ktry by Esrona, ktry by Jony, ktry by Eliakima, 31 ktry by Meleasza, ktry by Menny, ktry by Mattata, ktry by Natana, ktryby Dawida, 32 ktry by Jessego, ktry by Obeda, ktry by Booza, ktry by Salmona, 33 ktry by Aminadaba, ktry by Arama, ktry by Esroma, ktry by Faresa, 34 ktry by Judy, ktry by Jakuba, ktryby Izaaka, ktry by Abrahama, ktry byTarego, ktry by Nachora, 35 ktry by Saruga, ktry by Ragaua, ktry by Falega, ktry by Hebera, ktry by Salego, ktry by Kainana, 36 ktry by Arfaksada, ktry by Sema, ktry by Noego, ktry by Lamecha, 37 ktry by Matusali, ktry by Enocha, ktry by Jareda, ktry by Malaleela, ktry by Kainana, 38 ktry by Henosa, ktry by Seta, ktry by Adama, ktry by Boy. 4 POST I KUSZENIE NA PUSTYNI. 1 Jezus za peen Ducha witego, wrci si od Jordanu, i by prowadzony przez Ducha na pustyni 2 dni czterdzieci, i by przez diaba kuszony. A nie jad nic w owe dni ; i gdy one si skoczyy, akn. 3 Rzek mu za diabe : Jeli jest Synem Boym, powiedz kamieniowi temu, aby sta si chlebem. 4 I odpowiedzia mu Jezus : Napisane jest :"Nie samym chlebem yje czowiek, ale wszelkim sowem Boym." 5 I zawid go diabe na gr wysok, i ukaza mu w okamgnieniu wszystkie krlestwa caego wiata. 6 I rzek mu : Tobie dam ca t potg i chwa ich ; bo mnie s oddane, a daj je, komu chc. 7 Jeli wic ty pokonisz si przede mn, bd twoje wszystkie. 8 A odpowiadajc Jezus, rzek mu : Napisane jest : "Panu Bogu twemu bdziesz si kania, i jemu samemu suy." 9 I zawid go do Jeruzalem, a postawi gona ganku wityni, i rzek mu : Jeli jesteSynem Boym, rzu si std na d ; albowiem napisane jest : "e anioom swoimrozkaza o tobie, aby ci strzegli." 11 I e "ci na rku nosi bd, by przypadkiem nie zrani o kamie nogi twojej 12 A odpowiadajc Jezus, rzek mu: Powiedziane jest : "Nie bdziesz kusi PanaBoga twego." 13 A skoczywszy cae kuszenie, diabe odszed od niego a do czasu. II. Dziaalno Pana Jezusa w Galilei (4,14 -9,50) A. OD POCZTKU DO WYBORU APOSTOW (4,14 - 6,I I) POWRT DO GALILEI. 14 A Jezus powrci w mocy Ducha do Galilei. I rozesza si o nim sawa po wszystkiej krainie. 15 A on naucza w synagogach ich, i by wielce sawiony przez wszystkich. JEZUS NIE PRZYJTY W NAZARECIE. 16 I przyszed do Nazaretu, gdzie by wychowany, i wszed zwyczajem swoim w dzie sobotni do synagogi i powsta, by czyta. 17 I podano mu ksig Izajasza proroka. A rozwinwszy ksig, znalaz miejsce, gdziebyo napisane : 18 "Duch Paski nade mn: dlatego mnie namaci, abym opowiada ewangeli ubogim ; posa mnie, abym uzdrowi skruszonych w sercu, l9 abym opowiada winiom wyzwolenie i lepym przejrzenie, ebym wypuci na wolno znkanych, i opowiada rok Paski przyjemny i dzie odpaty," 20 A zwinwszy ksig, odda sudze, i usiad. A oczy wszystkich w synagodze byy na zwrcone. 21 I pocz do nich mwi : I dzi speniosi to Pismo w uszach waszych. 22 A wszyscy mu przywiadczali i dziwili si wdzicznym sowom, ktre wychodziy z ust jego i mwili : Czy to nie jest syn Jzefa? 23 I rzek im : Pewnie mi powiecie t przypowie : Lekarzu, ulecz samego siebie.Jako wielkie rzeczy syszelimy, e uczynie w Kafarnaum, takie te uczy i tu, w ojczynie twojej. 24 I rzek : Zaprawd wam powiadam, e aden prorok nie jest przyjty w ojczynie swojej. 25 Po prawdzie wam mwi, e wiele wdwbyo za dni Eliaszowych w Izraelu, gdy byo zamknite niebo przez trzy lata i sze miesicy, gdy by wielki gd po caej ziemi ; 26 a do adnej z nich nie by posany Eliasz, tylko do niewiasty wdowy w Sarepcie Sydoskiej. 27 I wielu trdowatych byo w Izraelu za Elizeusza proroka, a aden z nich nie zosta oczyszczony, tylko Naaman Syryjczyk. 28 A syszc to, wszyscy w synagodze zaponli gniewem. 29 I wstali, i wyrzucili go z miasta, i wyprowadzili go a na wierzch gry, na ktrej ich miasto byo zbudowane, aby go strci. 30 On za oddali si, przeszedszy przez rodek ich. UZDROWIENIE OPTANEGO. 31 I zeszed do Kafarnaum, miasta galilejskiego, i tam ich naucza w szabaty. 32 I zdumiewali si nad nauk jego, bo wadz tchna jego mowa 33 A w synagodze by czowiek, majcy czarta nieczystego, i zawoa wielkim gosem, 34 mwic : Ach, co ci do nas, Jezusie Nazareski? Przyszede zgubi nas? Znamci, kto jest, wity Boy. 35 I zgromi go Jezus, mwic: Zamilknij, awyjd z niego. A czart rzuciwszy go na rodek, wyszed z niego, i nic mu nie zaszkodzi. 36 I pad strach na wszystkich, i rozmawiali midzy sob mwic : C to za nauka, e z wadz i moc rozkazuje duchom nieczystym, a wychodz? 37 i rozchodzia si sawa o nim po wszystkich miejscach okolicznych. W DOMU PIOTRA. 38 A powstawszy Jezus z synagogi, wszeddo domu Szymona. wiekra za Szy- mona bya trawiona wielk gorczk, i prosili go za ni. 39 I stanwszy nad ni, rozkaza gorczce, i opucia j. A natychmiast wstawszy, suya im. 40 Gdy za soce zaszo, wszyscy, ktrzymieli chorych na rne niemoce, przyprowadzali ich do niego, a on na kadego z osobna kadc rce, uzdrawia ich. 41 Wychodziy za z wielu czarty, woajc i mwic : Ty jeste Syn Boy. A ajc, nie pozwala im mwi, i wiedzieli, e on jest Chrystusem. 42 Gdy za dzie nasta wyszedszy, odszed na miejsce pustynne, a rzesze go szukay. I przyszy a do niego, i zatrzymyway go, aby nie odchodzi od nich. 43 A on im rzek : e potrzeba, abym i innym miastom opowiada krlestwo Bo- e;bo na to jestem posany. 44 I naucza w synagogach galilejskich. 5 CUDOWNY POW RYB. 1 I stao si gdy cisny si do rzesze, by sucha sowa Boego, a on sta nad jeziorem Genezaret. 2 I ujrza dwie odzie, stojce przy jeziorze, a rybacy wyszli byli, i pukali sieci. 3 Wszedszy za w jedn d, ktra bya Szymonowa, prosi go, eby troch odjecha od ziemi. A usiadszy, uczy rzesze z odzi. 4 Gdy za przesta mwi, rzek do Szymona : Zajed na gbi, i zapucie sieci wasze na pow. 5 A Szymon odpowiadajc, rzek mu : Nauczycielu ! Przez ca noc pracujc, nic nie uowilimy; wszake na sowo twoje zapuszcz sie. 6 A gdy to uczynili, zagarnli ryb mnstwo wielkie, i rwaa si ich sie. 7 I skinli na towarzyszw, ktrzy byli w drugiej odzi, aby przybyli, i dopomogli im. I przybyli, i napenili obie dki, tak e si prawie zanurzay. 8 Co widzc Szymon Piotr, przypad do kolan Jezusowych, mwic: Wyjd ode mnie,bo jestem czowiek grzeszny, Panie. 9 Albowiem zdumienie ogarno go i wszystkich, co przy nim byli, z poowu ryb, ktre schwytali. 10 A take Jakuba i Jana, synw Zebedeuszowych, ktrzy byli towarzyszami Szymona. I rzek Jezus do Szymona: Nie bj si, odtd ju ludzi owi bdziesz. 11 A wycignwszy odzie na ziemi, opuciwszy wszystko, poszli za nim. UZDROWIENIE TRDOWATEGO. 12 I stao si gdy by w jednym miecie, aoto czowiek peen trdu ; a ujrzawszy Jezusa, i padszy na oblicze, prosi go, mwic : Panie ! Jeli chcesz, moesz mnie oczyci. 13 I wycignwszy rk, dotkn si go, mwic : Chc, bd oczyszczony. I natychmiast ustpi trd z niego. 14 A on mu przykaza, aby nikomu nie mwi; ale: Id, uka si kapanowi, i ofiaruj za oczyszczenie twoje, jak rozkaza Mojesz, na wiadectwo im. 15 Wie za rozchodzia si coraz wicej o nim i gromadziy si wielkie rzesze, aby sucha i znale uzdrowienie z niemocy swoich. 16 A on usuwa si na pustyni, i modli si. UZDROWIENIE PARALITYKA 17 I stao si dnia jednego, a on siedzia, uczc. I siedzieli faryzeusze i doktorowie zakonni, ktrzy przyszli ze wszystkich miasteczek Galilei i Judei i z Jeruzalem, a moc Paska bya ku uzdrowieniu ich. 18 I oto mowie nioscy na ou czowieka, ktry by paralitykiem; i prbowali go wnie i postawi przed nim. 19 A nie znalazszy, ktrdyby go wnie, zpowodu rzeszy, weszli na dach, i przez dachwki spucili go z oem na rodek przed Jezusa 20 A on widzc ich wiar, rzek: Czowiecze, odpuszczaj ci si grzechy twoje. 21 I poczli myle doktorowie i faryzeusze, mwic : Kt jest ten, co mwi blunierstwa? Kt moe odpuszcza grzechy, jeli nie sam Bg? 22 Jezus za poznawszy myli ich, odpowiadajc, rzek do nich: C mylicie wsercach waszych? 23 C jest atwiej powiedzie : Odpuszczaj ci si grzechy, czy te powiedzie : Wsta, a chod? 24 Lecz abycie wiedzieli, e Syn Czowieczy ma wadz na ziemi odpuszczagrzechy, (rzek paralitykowi) : Tobie mwi, wsta. We oe swoje, i id do domu swego. 25 A natychmiast wstawszy przed nimi, wzi oe, na ktrym lea, i poszed do domu swego, wielbic Boga. I zdumienie ogarno wszystkich, i wielbili Boga. 26 I napenili si bojani, mwic : emy dzisiaj dziwy widzieli. POWOANIE MATEUSZA. 27 A potem wyszed, i ujrza celnika, imieniem Lewi, siedzcego przy cle, i rzekmu: Pjd za mn. 28 A opuciwszy wszystko, wstawszy, poszed za nim. 29 I sprawi mu Lewi wielk uczt w domu swoim ; a bya wielka rzesza celnikw i innych, ktrzy z nim siedzieli u stou. 30 I szemrali faryzeusze i doktorowie ich, mwic do uczniw jego : Czemu z celnikamii z grzesznikami jecie i pijecie 31 A Jezus odpowiadajc, rzek do nich : Nie potrzebuj zdrowi lekarza, ale ci, ktrzy le si maj. 32 Nie przyszedem wzywa sprawiedliwych, ale grzesznych do pokuty. SPRAWA POSTU. 33 Lecz oni rzekli do niego : Czemu uczniowie Jana, a take i faryzeuszw, poszcz czsto i modlitwy czyni, a twoi jedz i pij? 34 A on im rzek: Czy moecie sprawi, eby gocie weselni pocili, pki z nimi jestoblubieniec 35 Lecz przyjd dni, gdy oblubieniec bdzie wzity od nich, wtedy poci bd w owe dni. 36 Powiedzia im te podobiestwo : Nikt nie przyszywa pata od sukni nowej do starej szaty; bo inaczej i now obedrze, i starej nie przystoi pat od nowej. 37 I nikt nie leje nowego wina w stare bukaki, bo inaczej wino nowe rozsadzi bukaki, i samo wyciecze, a bukaki zniszczej. 38 Ale nowe wino trzeba la w nowe bukaki ; a tak jedno i drugie si zachowa. 39 I nikt pijc stare, nie chce zaraz nowego, bo mwi: lepsze jest stare. 6 ZRYWANIE KOSW W SZABAT. 1 I stao si w szabat wtropierwszy, gdy szed przez zboa, uczniowie rwali kosy, ijedli wycierajc rkami. 2 Niektrzy za z faryzeuszw mwili im : c czynicie, czego si nie godzi w szabat ?3 A Jezus odpowiadajc, rzek do nich : Czycie i tego nie czytali, co uczyni Dawid,gdy sam akn, i ci, co z nim byli? 4 Jak wszed do domu Boego, i wzi chleby pokadne, i jad, i da tym, ktrzy znim byli, cho nie godzi si ich je, tylko samym kapanom ? 5 I mwi im : e Syn Czowieczy jest Panem szabatu. UZDROWIENIE W SZABAT. 6 5tao si za i w inny szabat, e wszed do synagogi i uczy. A by tam czowiek, ktry mia praw rk usch. 7 I podpatrywali doktorowie i faryzeusze, czy w szabat bdzie uzdrawia, aby znale, o co by go oskary. 8 A on zna myli ich, i rzek czowiekowi,ktry mia rk usch: Wsta, a sta w porodku. I powstawszy, stan. 9 I rzek do nich Jezus : Pytam was, czy godzi si w szabaty czyni dobrze, czy te le, ycie ocali, czy straci? 10 A spojrzawszy po wszystkich, rzek czowiekowi: Wycignij rk twoj. I wycign. I zostaa przywrcona rka jego. 11 Ich za ogarn sza i umawiali si midzy sob, co by uczyni Jezusowi. B. OD WYBORU APOSTOW DO ROZMNOENIA CHLEBA (6,12 - 9,9) WYBR 12 APOSTOW. 12 Stao si te w owe dni, odszed na gr modli si, i nocowa na modlitwie Boej. 13 A gdy nasta dzie, przywoa uczniw swoich, i wybra z nich dwunastu, i nazwaich apostoami : l4 Szymona, ktrego nazwa Piotrem, i Andrzeja, brata jego, Jakuba i Jana, Filipa iBartomieja, l5 Mateusza i Tomasza, Jakuba Alfeuszowego i Szymona, ktrego zwi Zelot, 16 i Jud Jakubowego, i Judasza Iszkariota, ktry by zdrajc. LICZNE UZDROWIENIA. 17 A Zeszedszy z nimi, stan na polu i rzesza uczniw jego, i wielkie mnstwo ludu z caej Judei, i z Jeruzalem, i z nad morza, i z Tyru, i z Sydonu, 18 ktrzy przyszli go sucha, i by uzdrowieni z niemocy swoich. I ci, co byli drczeni od duchw nieczystych, byli uzdrawiani. 19 Caa za rzesza staraa si go dotkn,bo moc wychodzia z niego, i uzdrawiaa wszystkich. KAZANIE NA GRZE. 20 A on podnisszy oczy na uczniw swoich, mwi : Bogosawieni ubodzy, bo wasze jest krlestwo Boe. 21 Bogosawieni, ktrzy teraz akniecie, bo bdziecie nasyceni. Bogosawieni, ktrzy teraz paczecie, bo mia si bdziecie. 22 Bogosawieni bdziecie, gdy bd was ludzie nienawidzi i gdy was wycz, i bd wam zorzeczy, a imi wasze jako ze bd zniesawia dla Syna Czowieczego. 28 Weselcie si dnia owego, i radujcie si, bo oto zapata wasza obfita jest w niebie; podobnie bowiem ojcowie ich czynili prorokom. 24 Wszake biada wam bogaczom, bo macie pociech wasz. 25 Biada wam, ktrzy jestecie nasyceni, albowiem akn bdziecie. Biada wam, ktrzy si teraz miejecie, bo bdziecie narzeka i paka. 26 Biada, kiedy o was dobrze mwi bd ludzie ; podobnie bowiem ojcowie ich czynilifaszywym prorokom. MIO NIEPRZYJACIӣ. 27 Ale wam, ktrzy suchacie, powiadam : Miujcie nieprzyjaci waszych, czycie dobrze tym, co was nienawidz 28 Bogosawcie tym, co was przeklinaj, amdlcie si za tych, ktrzy was potwarzaj. 29 I kto ci uderzy w policzek, nadstaw mui drugi, a temu, ktry bierze ci paszcz, nie wzbraniaj i sukni. 30 I kademu, kto ci prosi, daj, a kto bierze, co twojego jest, nie upominaj si. 31 A jak chcecie, aby wam ludzie czynili, tak i wy im czycie. 32 A jeli miujecie tych, ktrzy was miuj, jak macie zasug? Albowiem i grzesznicy miuj tych, co ich kochaj. 33 A jeli dobrze czynicie tym, ktrzy wam dobrze czyni, jak macie zasug? Albowiem i grzesznicy to czyni 34 A jeli poyczacie tym, od ktrych spodziewacie si odebra, jak macie zasug? Albowiem i grzesznicy grzesznikom poyczaj, aby tyle odebrali. 35 Ale wy miujcie nieprzyjaci waszych, czycie dobrze i poyczajcie, niczego std si nie spodziewajc; i wielka bdzie zapata wasza, a bdziecie dziemi Najwyszego: albowiem on askawy jest dlaniewdzicznych, i zych. 36 Bdcie wic miosierni, jak i Ojciec wasz miosierny jest. PRZEPISY MIOCI BLINIEGO. 37 Nie sdcie, a nie bdziecie sdzeni. Niepotpiajcie, a nie bdziecie potpieni. Odpuszczajcie a bdzie wam odpuszczone 38 Dawajcie, a bdzie wam dane : miar dobr i natoczon i potrzsion i osi, ale jedno ciao. jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAUP; cV cW cX& cY3 \opywajc dadz w zanadrze wasze. Wszak t sam miar, ktr mierzycie, bdzie wam odmierzone. PRZYPOWIE O LEPYM. 39 A powiedzia im i podobiestwo : Czy moe lepy lepego prowadzi? Czy nie wpadn obydwaj w d ? 40 Nie jest ucze nad mistrza ; lecz kady bdzie doskonay, jeeli bdzie jako mistrz jego. 41 A c widzisz dbo w oku brata twego, belki za, ktra jest w oku twoim nie spostrzegasz? 42Albo jak moesz mwi bratu twemu : Bracie, pozwl, e wyrzuc dbo z oka twego, sam belki w oku swoim nie widzc? Obudniku, wyrzu pierwej belk z oka swego, a wtedy przejrzysz, aby wyj dbo z oka brata twego ! PRZYPOWIE O DRZEWIE ZYM I DOBRYM. 43 Albowiem nie ma drzewa dobrego, ktre by rodzio ze owoce, ani drzewa zego, ktre by rodzio owoc dobry. 44 Kade bowiem drzewo z owocu swego bywa poznawane : bo nie zbieraj z ciernia fig, ani z gogu nie zbieraj winnych jagd.45 Czowiek dobry z dobrego skarbu serca swego wynosi dobre, a zy czowiek ze zego skarbu wynosi ze ; albowiem z obfitoci serca usta mwi. 46 Czemu to mnie nazywacie : Panie, Panie,a nie czynicie tego, co powiadam? ZAKOCZENIE KAZANIA. 47 Wszelki, ktry przychodzi do mnie, a sucha sw moich, i wypenia je, poka wam, komu jest podobny. 48 Podobny jest do czowieka budujcego dom, ktry wykopa gboko, i zaoy fundament na skale, a gdy nadesza powd, uderzya rzeka o ten dom, a nie moga go poruszy, bo by zaoony na skale. 49 Lecz ten, ktry sucha, a nie czyni, podobny jest do czowieka, ktry buduje dom swj na ziemi bez fundamentu, o ktryuderzya rzeka, i natychmiast upad, i stasi upadek tego domu wielki. 7 SUGA SETNIKA Z KAFARNAUM. 1 A gdy dokoczy wszystkich mw swoich wobec suchajcego ludu, wszed do Kafarnaum. 2 Suga za pewnego setnika, le si majc, by umierajcy ; a by mu on drogi.3 A usyszawszy o Jezusie, posa do niegostarszych ydowskich, proszc go, aby przyszed, i uzdrowi sug jego. 4 Lecz oni przyszedszy do Jezusa, prosili go usilnie, mwic mu: I godzien jest, aby mu to uczyni. 5 Albowiem nard nasz miuje, i on zbudowa nam synagog. 6 Jezus za poszed z nimi. A gdy ju niedaleko by od domu, posa do niego setnik przyjaci, mwic : Panie, nie trudsi, bo nie jestem godzien, aby wszed pod dach mj. 7 Dlatego te i sam nie miaem si za godnego, aby przyj do ciebie; ale powiedzsowo, a bdzie uzdrowiony suga mj. 8 Gdy i ja jestem czowiek pod wadz postawiony, majcy pod sob onierzy, i mwi temu: id, a idzie ; a drugiemu : przyjd, i przychodzi : a sudze mojemu uczy to, i czyni. 9 Co usyszawszy Jezus zadziwi si, i obrciwszy si, rzek rzeszom za sob idcym : Zaprawd powiadam wam, nie znalazem tak wielkiej wiary nawet w Izraelu 10 A wrciwszy si do domu ci, co byli posani, znaleli sug, ktry chorowa, zdrowego. WSKRZESZENIE MODZIECA Z NAIM. 11 I Stao si, potem szed do miasta, ktre zowi Naim, a z nim szli uczniowie jego i rzesza wielka. l2 Gdy si za przybliy ku bramie miejskiej, oto wynoszono umarego, jedynego syna matki jego, a bya to wdowa, i wielka rzesza z miasta bya z ni.13 A gdy ujrza j Pan, miosierdziem wzruszony nad ni, rzek jej : Nie pacz ! 14 I przystpi i dotkn si mar (a ci, co nieli, stanli), i rzek : Modziecze ! Tobie mwi, wsta ! 15 I usiad ten, ktry by umary, i poczmwi, i odda go matce jego 16 I zdj wszystkich strach, i wielbili Boga, mwic : e prorok wielki powsta midzy nami, i e Bg nawiedzi lud swj. 17 I rozesza si o nim ta wie po caej Judei i po wszystkiej okolicznej krainie. POSELSTWO JANA CHRZCICIELA. 18 I oznajmili o tym wszystkim Janowi uczniowie jego. 19 A Jan wezwa dwch spord uczniw swoich, i posa do Jezusa, mwic : Ty jeste tym, ktry ma przyj, czy te innego czekamy? 20 Gdy za przyszli do niego ci mowie, rzekli : Jan Chrzciciel posa nas do ciebie,mwic : Ty jeste tym, ktry ma przyj, czy te innego czekamy? 21 (W tej te godzinie uzdrowi wielu od niemocy i chorb i od zych duchw, a wielu lepym wzrok przywrci). 22 A odpowiadajc, rzek im: Idcie i doniecie Janowi, cocie syszeli i widzieli; "e lepi widz, chromi chodz, trdowaci bywaj oczyszczeni, gusi sysz, umarli zmartwychwstaj, ubogim ewangelia bywa opowiadana." 23 A bogosawiony jest, ktry si ze mnie nie zgorszy. 24 I gdy posowie Janowi odeszli, pocz mwi o Janie do rzeszy : Cecie wyszli widzie na pustyni? Trzcin chwiejc si od wiatru? 25 Ale cocie wyszli widzie ? Czowieka w mikkie szaty obleczonego ? Oto ci, co s wkosztownej odziey i w rozkoszach, w domach krlewskich s 26 Ale cocie wyszli widzie ? Proroka ? Zaiste powiadam wam i wicej ni proroka. 27 Ten jest, o ktrym napisane jest : "Oto posyam Anioa mego przed obliczem twoim, ktry zgotuje drog twoj przed tob." 28 Albowiem powiadam wam : Nie ma midzy narodzonymi z niewiast wikszego proroka nad Jana Chrzciciela ; ale kto mniejszy jest w krlestwie Boym, wikszyjest, nili on. 29 A syszc lud wszystek i celnicy, oddali cze Bogu, przyjmujc chrzest Janowy. 30 Ale faryzeusze i biegli w Zakonie wzgardzili zamiarem Boym wzgldem siebie, nie przyjmujc chrztu od niego. 31 I rzek Pan: Do kog wic przyrwnam ludzi plemienia tego, a komu s podobni? 32 Podobni s chopitom na rynku siedzcym i woajcym jedni do drugich i mwicym: Gralimy wam na piszczakach, a nie taczylicie ; zawodzilimy, a nie pakalicie. 32 Gdy Jan Chrzciciel przyszed, nie jedzc chleba ani nie pijc wina, a mwicie : Czarta ma. 34 Przyszed Syn Czowieczy jedzc i pijc, a mwicie : Oto czowiek oberca i winopijca, przyjaciel celnikw i grzesznikw. 35 I usprawiedliwiona jest mdro od wszystkich synw swoich. GRZESZNICA PODCZAS UCZTY. 36 Pewien za faryzeusz prosi go, aby z nim jad. I wszedszy w dom faryzeusza, zasiad do stou. 37 A oto niewiasta, ktra bya w miecie grzesznic, skoro dowiedziaa si, e siedzi u stou w domu faryzeusza, przyniosa soik alabastrowy olejku; 38 i stanwszy z tyu u ng jego, pocza zami polewa nogi jego, a wosami gowy swojej wycieraa, i caowaa nogi jego, i olejkiem namaszczaa. 39 A widzc faryzeusz, ktry go by zaprosi, rzek sam do siebie, mwic : Gdyby ten by prorokiem, przecieby wiedzia, kto i jaka jest ta niewiasta, ktrasi go dotyka : e jest grzesznic. 40 A Jezus odpowiadajc, rzek do niego : Szymonie, mam ci co powiedzie. 41 On za rzek : Mistrzu, powiedz. Dwch dunikw mia pewien wierzyciel : jeden winien by piset denarw, a drugi pidziesit. 42 Lecz gdy oni nie mieli skd odda, darowa obydwom; ktry wic bardziej gomiuje? 43 Szymon odpowiadajc, rzek: Mniemam, e ten, ktremu wicej darowa. A on mu powiedzia: Dobrze rozsdzi. 44 I zwrciwszy si do niewiasty, rzek Szymonowi : Widzisz t niewiast? Wszedem do domu twego, nie dae wody na nogi moje, a ona zami oblaa nogi moje,i wosami swymi otara. 45 Nie dae mi pocaunku, a ona odkd wesza, nie przestaa caowa ng moich. 46 Nie namacie oliw gowy mojej, ta za namacia olejkiem nogi moje. 47 Przeto powiadam ci : Odpuszcza si jej wiele grzechw, gdy wielce umiowaa; a komu mniej odpuszczaj, mniej miuje. 48 I rzek do niej : Odpuszczaj ci si grzechy. 49 I poczli wspsiedzcy mwi midzy sob: Kt jest ten, ktry i grzechy odpuszcza? I rzek do niewiasty: Wiara twoja ci zbawia, id w pokoju. 8 PODRӯ PO GALILEI 1.I Stao si potem, a on chodzi po miastach i miasteczkach, kac i przepowiadajc krlestwo Boe, a dwunastuz nim, 2 i niektre niewiasty, ktre byy uzdrowione od zych duchw i od chorb : Maria, ktr zowi Magdalen, z ktrej wyszo byo siedmiu czartw, 3 i Joanna, ona Chuzy, zarzdcy dbr Heroda, i Zuzanna i wiele innych, ktre mu suyy z majtnoci swoich. PRZYPOWIE O SIEWCY. 4 Gdy za wielka rzesza schodzia si i zmiast spieszyli do niego, rzek przez podobiestwo: 5 Wyszed ktry sieje, sia nasienie swoje.A gdy sia, jedno upado koo drogi, i zdeptane zostao, a ptaki niebieskie wydziobay je. 6 A drugie upado na opok, a gdy wzeszo,uscho, bo nie miao wilgoci. 7 A inne pado midzy ciernie, a gdy ciernierazem wzrosy, przydusiy je. 8 A inne pado na ziemi dobr ; a gdy wzroso, wydao owoc stokrotny. To mwic, woa : Kto ma uszy ku suchaniu,niechaj sucha. 9 I pytali go uczniowie jego, co by to bya za przypowie ? 10 A on im rzek: Wam dane jest zna tajemnice krlestwa Boego, a innym przez przypowieci, aby widzc nie widzieli, a syszc nie rozumieli. 11 Jest za ta przypowie : Nasieniem jest sowo Boe. 12 A ktrzy koo drogi s, ci s, co suchaj, a potem przychodzi diabe i wybiera sowo z serca ich, aby uwierzywszy nie byli zbawieni. 13 A ktrzy na opok, ci s, ktrzy gdy usysz, z weselem przyjmuj sowo, ale korzenia nie maj; ci do czasu wierz, i w czasie prby odstpuj. l4 Ktre za pado midzy ciernie, ci s, ktrzy usyszeli, a odszedszy, od trosk i bogactw i rozkoszy ycia bywaj zaduszeni,i nie przynosz owocu. 15 A ktre na ziemi dobr, ci s, co dobrym a wybornym sercem usyszawszy, zachowuj sowo, i owoc przynosz w cierpliwoci. CEL TEJ NAUKI. 16 Nikt za, zapaliwszy wiec, nie nakrywa jej naczyniem, ani stawia pod ko, ale stawia na wieczniku, aby ci, co wchodz, widzieli wiato. l7 Nie ma bowiem tajemnej rzeczy, ktra by si wyjawi nie miaa, ani skrytej, ktra by poznana nie bya, i na jaw nie wysza 18 A wic uwaajcie, jak sucha macie; albowiem kto ma, bdzie mu dane ; a kto nie ma, i to, co sdzi, e ma, bdzie mu odjte. KREWNI JEZUSA 19 I przyszli do niego matka i bracia jego, ale nie mogli do niego przystpi z po- woduciby. 20 I oznajmiono mu : Matka twoja i bracia twoi stoj przed domem, chcc ci widzie.21 A on odpowiadajc, rzek im : Matk moj i brami moimi s ci, ktrzy suchaj sowa Boego i czyni je. BURZA NA MORZU. 22 Stao si za dnia jednego, a on wstpiw dk i uczniowie jego. I rzek do nich : Przeprawmy si za jezioro. I odbili od brzegu 23 A gdy oni pynli usn. I przysza nawanica wiatru na jezioro, i zalewao ich, i byli w niebezpieczestwie. 24 A przystpiwszy, zbudzili go, mwic : Mistrzu, giniemy ! A on wstawszy, zaja wiatr i nawanic wody, i uspokoiy si, i staa si cisza. 25 I rzek im: Gdzie jest wiara wasza ? A oni. bojc si, mwili ze zdziwieniem jeden do drugiego: Kto mniemasz, jest ten, e i wiatrom i morzu rozkazuje, a suchaj go?OPTANY Z GERAZY. 26 I popynli do krainy Gerazeczykw, ktra jest naprzeciw Galilei. 27 A gdy wyszed na ld, zabieg mu pewien czowiek, co mia czarta ju od dawnego czasu, i nie nosi odzienia, i nie mieszka w domu, ale w grobach. 28 Ten, gdy ujrza Jezusa, upad przed nimi zawoawszy wielkim gosem, mwi: Co cido mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyszego? Prosz ci, nie drcz mnie. 29 Rozkazywa bowiem duchowi nieczystemu, aby wyszed z czowieka. Od dawnego bowiem czasu porywa go, i wizano go acuchami, i w ptach strzeono; a on zerwawszy wizy, bywa pdzony od czarta na pustyni. 30 Jezus za spyta go, mwic : Jakie masz imi? A on odpowiedzia : Legion: bo weszo byo wielu czartw w niego. 31 I prosili go, aby im nie .kaza i do przepaci. 32 A byo tam stado wielu wieprzw, pascych si na grze; i prosili go, aby im pozwoli w nie wej; i pozwoli im. 33 Wyszli tedy czarci z czowieka i weszli w wieprze, i stado pdem wpado z urwistego brzegu w jezioro, i utono. 34 A gdy pasterze ujrzeli, co si stao, uciekli, i dali zna do miasta i do wiosek. 35I wyszli oglda, co si stao, i przyszli doJezusa; i znaleli czowieka, z ktrego wyszy czarty, siedzcego, ubranego i ze zdrowym umysem, u ng jego, i zlkli si 36 I opowiedzieli im te ci, ktrzy widzieli, jak wybawiony zosta od legionu. 37 I prosi go cay lud krainy Gerazeczykw, aby odszed od nich ; bo byli wielkim strachem zdjci. A on wsiadszy do odzi, odjecha z powrotem. 38 I prosi go czowiek, z ktrego wyszli byli czarci, aby mg by przy nim. 39 Ale Jezus odprawi go, mwic : Wr si do domu twego, a opowiadaj, jak wielkierzeczy Bg ci uczyni. I poszed po caym miecie, opowiadajc, jak wielkie rzeczy uczyni mu Jezus. WSKRZESZENIE CRKI JAIRA. 40 Stao si za, gdy si wrci Jezus, przyja go rzesza, bo wszyscy na czekali. 41 A oto przyszed m imieniem Jair, a by on przeoonym synagogi ; i upad do ng Jezusowych, proszc go, aby przyszed do domu jego, 42 bo mia crk jedyn, okoo lat dwunastu, a ta umieraa. I zdarzyo si, gdy szed, cisny si na rzesze. 43 A pewna niewiasta, ktra miaa krwotokod lat dwunastu, i wydaa bya na lekarzy ca sw majtno, a od adnego nie moga by uleczona, 44 przystpia z tyu, i dotkna si kraju szaty jego, a natychmiast usta jej krwotok 45 I rzek Jezus : Kto jest, co si mnie dotkn ? Gdy si za wszyscy wypierali, rzek Piotr i ci, ktrzy z nim byli : Mistrzu ! Rzesze ciskaj si i tocz, a ty mwisz:Kto si mnie dotkn? 46 A Jezus rzek : Dotkn si mnie kto, bo ja wiem, e moc wysza ze mnie. 47 Niewiasta za widzc, e si nie ukrya,drc przysza, i upada do ng jego; dlajakiej przyczyny si go dotkna, oznajmiawobec caego ludu i jak natychmiast uzdrowiona zostaa. 48 Lecz on jej powiedzia: Crko, wiara twoja ci uzdrowia, id w pokoju. 49 Gdy on jeszcze mwi, przyszed kto do przeoonego synagogi, mwic mu: e umara crka twoja, nie trud go. 50 A Jezus usyszawszy to sowo, odpowiedzia ojcu dzieweczki: Nie bj si, wierz tylko, a bdzie zdrowa. 51 I wszedszy w dom, nie pozwoli nikomuwej ze sob tylko Piotrowi i Jakubowi i Janowi i ojcu i matce dzieweczki. 52 Wszyscy za pakali, i aowali jej; leczon rzek : Nie paczcie ! Nie umara dzieweczka, ale pi. 53 I miali si z niego, wiedzc, e bya umara. 54 A on ujwszy j za rk, zawoa, mwic : Dzieweczko, wsta ! 55 I wrci si duch jej, i zaraz wstaa ; irozkaza, aby jej dano je. 56 I zdumieli si rodzice jej, a on im nakaza, aby nikomu nie opowiadali, co si stao. 9 ROZESANIE APOSTOW. 1 Zwoawszy za dwunastu apostow, daim moc i wadz nad wszystkimi czartami, ieby uzdrawiali choroby. 2 I posa ich przepowiada krlestwo Boe i uzdrawia niemocnych. 3 I rzek do nich : Nie bierzcie nic na drog, ani laski, ani torby podrnej, ani chleba, ani pienidzy, ani nie miejcie po dwie suknie. 4 A do ktregokolwiek domu wejdziecie, tammieszkajcie, i stamtd nie wychodcie. 5 A ktrzykolwiek by was nie przyjli, wychodzc z tego miasta, nawet proch z ng waszych otrznijcie na wiadectwo przeciw nim. 6 Wyszedszy za, obchodzili miasteczka, opowiadajc ewangeli, i uzdrawiajc wszdzie. NIEPOKJ HERODA. 7 I usysza Herod tetrarcha wszystko, cosi dziao przez niego, a waha si, dlategoe niektrzy powiadali, i Jan zmartwychwsta ; 8 a inni za, e si Eliasz ukaza ; a inni znowu, e zmartwychwsta jeden z dawnych prorokw. 9 I rzek Herod : Jana ja ciem; kt wic jest ten, o ktrym takie rzeczy sysz ? I stara si go zobaczy. C. OD ROZMNOENIA CHLEBA DO PIERWSZEJ PODRӯY DO JERUZALEM (9,10-50) ROZMNOENIE CHLEBA. 10 I wrciwszy si apostoowie opowiedzieli mu wszystko, co uczynili. I wziwszy ich, uda si osobno na miejsce pustynne, w pobliu Betsaidy. 11 A rzesze dowiedziawszy si o tym, poszy za nim ; i przyj je, i opowiada im o krlestwie Boym ; a tych, ktrzy potrzebowali uleczenia, uzdrawia. 12 Dzie za mia si ku schykowi. I przystpiwszy dwunastu, rzekli mu: Rozpu rzesze, by odszedszy do miasteczek i wsi, ktre s Wokoo, znalazy gospod i ywno ; bo jestemy tu na miejscu pustynnym. 13 I rzek do nich : Wy im je dajcie. A oni powiedzieli: Nie mamy wicej, tylko iao. jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAZP c[N c\z c]%0 c^1 c_^>picioro chleba i dwie ryby ; chyba e my pjdziemy, i kupimy ywnoci na ca t rzesz. 14 A byo mczyzn okoo piciu tysicy. I rzek do uczniw swoich : Posadcie ich gromadami po pidziesiciu. 15 I uczynili tak, i posadzili wszystkich. 16 A wziwszy picioro chleba i dwie ryby, spojrza w niebo, i pobogosawi je, i poama, i rozdawa uczniom swoim, aby kadli przed rzesz. 17 I jedli wszyscy, i najedli si, i zebrano co im zbyo, dwanacie koszw uomkw. WYZNANIE PIOTRA I ZAPOWIED MK1. 18 I stao si, gdy by sam na modlitwie, byli z nim i uczniowie, i zapyta ich, mwic : Kim mi powiadaj by rzesze ? 19 A oni odpowiedzieli, i rzekli: Janem Chrzcicielem, drudzy za Eliaszem, a inni, e prorok jeden z dawniejszych zmartwychwsta. 20 I rzek im: A wy kim mnie by powiadacie? Odpowiadajc Szymon Piotr, rzek: Chrystusem -Boym. 21 0n za zagroziwszy im, rozkaza, aby tego nikomu nie powiadali, 22 mwic : e potrzeba, aby Syn Czowieczy wiele cierpia, i by wzgardzony od starszych i od przedniejszych kapanw i doktorw, i aby by zabity, a trzeciego dnia zmartwychwsta. NALADOWANIE CHRYSTUSA. 23 Mwi za do wszystkich : Jeli kto chcei za mn, niech zaprze samego siebie, a wemie krzy swj na kady dzie, i niech idzie za mn. 24 Kto bowiem chciaby dusz swoj zachowa, straci j; a kto by straci duszswoj dla mnie, zachowa j. 26 Albowiem co za poytek ma czowiek, jeliby zyska wszystek wiat, a samego siebie straci, i sam na sobie szkod ponis? 26 Kto bowiem wstydziby si mnie i sw moich, tego Syn Czowieczy wstydzi si bdzie, kiedy przyjdzie w majestacie swoim, i Ojca, i witych aniow. 27 A powiadam wam prawdziwie : S niektrzy tu stojcy, co nie zaznaj mierci, a ujrz krlestwo Boe. PRZEMIENIENIE PASKIE. 28 I stao si po tych sowach prawie w osiem dni, i wzi Piotra i Jakuba i Jana, i wyszed na gr, aby si modli. 29 A gdy si modli, sta si inny wygld oblicza jego, a odzienie jego biae i lnice.30 A oto dwaj mowie rozmawiali z nim a byli to Mojesz i Eliasz, 31 widziani w chwale; i mwili o zejciu jego, ktrego mia dokona w Jeruzalem. 32 Piotr za i ci, co byli z nim, byli snem zmorzeni ; a przebudziwszy si, ujrzeli majestat jego i dwch mw, ktrzy przy nim stali. 33 I stao si, gdy odchodzili od niego, rzek Piotr do Jezusa : Mistrzu! Dobrze nam tu by, i uczymy trzy przybytki, jeden tobie, a jeden Mojeszowi, i jeden Eliaszowi; a nie wiedzia, co mwi. 34 Skoro on to mwi, powsta obok, i zasoni ich; i zlkli si, gdy wchodzili w obok. 36 I odezwa si gos z oboku mwicy: Ten jest Syn mj miy, jego suchajcie. 36 Gdy za gos brzmia, pozosta sam Jezus. A oni milczeli, i w te dni nikomu nic nie powiedzieli z tego, co widzieli. UZDROWIENIE CHOPCA OPTANEGO. 37 I stao si nazajutrz, gdy oni -schodzili z gry, zabiega im rzesza wielka. 38 I oto czowiek z rzeszy zawoa, mwic : Nauczycielu ! Prosz ci, wejrzyj na syna mego, bo jedynego mam. 39 A oto duch go porywa, i nagle krzyczy, irzuca nim, i targa z pian, i z trudnoci odchodzi, mczc go. 40 I prosiem uczniw twoich, aby go wyrzucili, a nie mogli. 41 Jezus za odpowiadajc, rzek: O pleminiewierne i przewrotne! Dokde u was bd i cierpie was bd? Przyprowad tu syna twego. 42 A gdy nadchodzi, rzuci go czart o ziemi, i tarza ; lecz Jezus zgromi duchanieczystego, i uzdrowi chopca, i odda goojcu jego. DRUGA ZAPOWIED MKI. 43 I Zdumieli si wszyscy nad wielkoci Boga. A gdy si wszyscy dziwili wszystkiemu, co czyni, rzek do uczniw swoich : 44 Wecie wy sobie do waszych serc te sowa; albowiem stanie si, e Syn Czowieczy bdzie wydany w rce ludzkie. 45 Lecz oni nie rozumieli tego sowa, i zakryte byo przed nimi, e go nie pojli ; a bali si spyta go o to sowo. ZALECENIE POKORY I WYROZUMIAOCI. 46 A przysza im myl, ktry te z nich jest wikszy. 47 Jezus za widzc myli ich serca, wzidziecko, i postawi je przy sobie, 48 i rzek im: Ktokolwiek przyjby to dziecko w imi moje, mnie przyjmuje; a ktomnie przyjmuje, przyjmuje tego, ktry mi posa ; albowiem kto mniejszy jest midzywami wszystkimi, ten jest wikszy. 49 A odpowiadajc Jan, rzek: Mistrzu, widzielimy czowieka w imi twoje czarty wyrzucajcego, i zabronilimy mu, bo nie chodzi z nami. 50 I rzek do niego Jezus : Nie zabraniajcie; bo kto nie jest przeciwko wam, za wami jest. III Podre do Jeruzalem (9,51-19,28) A. PIERWSZA PODRӯ (9,51-10,42) NIEGOCINNI SAMARYTANIE. 51 Stao si za gdy si dopeniy dni wzicia jego, a on postanowi niezomnie, aby i do Jeruzalem. 52 I wysa posw przed obliczem swoim,a idc, weszli do miasteczka samarytaskiego, aby mu przygotowa gospod. 53 Ale go nie przyjli, poniewa szed w stron Jeruzalem. 54 Widzc za uczniowie jego Jakub i Jan, rzekli : Panie, chcesz, powiemy, eby ogiezstpi z nieba, i spali ich ? 55 A obrciwszy si, zgani ich, mwic : Nie wiecie, czyjego ducha jestecie. 56 SynCzowieczy nie przyszed gubi dusz, ale jezbawia. I odeszli do innego miasteczka. NIEDOSKONALI UCZNIOWIE. 57 I zdarzyo si, gdy oni szli drog, odezwa si kto do niego : Pjd za tob, dokdkolwiek pjdziesz. 58 Rzek mu Jezus : Lisy maj jamy, a ptaki niebieskie gniazda, lecz Syn Czowieczy nie ma, gdzieby gow skoni. 59 I rzek do innego : Pjd za mn. On zaodpar: Panie, pozwl mi najpierw pj i pogrzeba ojca mego. 60 A Jezus mu rzek : Niechaj umarli grzebi swych umarych ; a ty id, i opowiadaj krlestwo Boe. 61 I rzek inny : Pjd za tob, Panie, ale pozwl mi wpierw rozporzdzi rzeczami, ktre s w domu. 62 Rzek do niego Jezus: aden, ktry rk sw przyoy do puga, a oglda si wstecz, nie jest zdatny do krlestwa Boego. 10 ROZESANIE 72 UCZNIW. 1 Potem za naznaczy Pan innych siedemdziesiciu dwch, i rozesa ich po dwch przed sob do wszystkich miast i miejsc, dokd sam mia przyby. 2 I mwi im : niwo wprawdzie wielkie, ale robotnikw mao; procie tedy Pana niwa, aby wysa robotnikw na niwo swoje. 3 Idcie, oto ja was posyam jako baranki midzy wilki. 4 Nie nocie trzosa, ani torby podrnej, ani butw, a nikogo po drodze nie pozdrawiajcie. 5 Do ktregokolwiek domu wejdziecie, naprzd mwcie : Pokj temu domowi. 6 A jeliby tam by syn pokoju, spocznie nanim pokj wasz ; a jeli nie, wrci si do was. 7 W tym te samym domu mieszkajcie, jedzc i pijc to, co u nich jest, bo godzienjest robotnik zapaty swojej. Nie przechodcie z domu do domu. 8 A do jakiegokolwiek miasta wejdziecie, a przyjm was, jedzcie, co przed was poo. 9 I uzdrawiajcie niemocnych, ktrzy w nim s, a powiadajcie im : Przybliyo si do was krlestwo Boe. 10 Jeli za w -jakim miecie, do ktrego wejdziecie, nie przyjm was, wyszedszy na ulice jego, mwcie: 11 I proch, ktry przylgn do nas z miasta waszego, strzsamy na was ; wszake to wiedzcie, e przybliyo si krlestwo Boe. l2 Powiadam wam, e Sodomie lej bdzie ww dzie, ni temu miastu: NIEPOKUTUJCE MIASTA. 13 Biada tobie, Korozain ! Biada tobie, Betsaido ! Albowiem, gdyby w Tyrze i Sydonie dokonay si byy cuda, ktre si w was speniy, dawno by siedzc we wosienicy i w popiele pokutowali. 14 Wszake Tyrowi i Sydonowi lej bdzie na sdzie, nili wam. 15 I ty Kafarnaum, a do nieba wyniesione,a do pieka bdziesz pogrone. 16 Kto was sucha, mnie sucha ; a kto wami gardzi, mn gardzi ; a kto mn gardzi, gardzi tym, ktry mi posa. POWRT UCZNIW 17 A powrcio siedemdziesiciu dwch z weselem, mwic : Panie, i czarci si nam poddaj w imi twoje. 18 I rzek im: Widziaem szatana, jako byskawic z nieba spadajcego 19 Oto daem wam moc deptania po wach i skorpionach i po wszelakiej mocy nieprzyjaciela, a nic wam nie zaszkodzi. 20 Wszelako z tego si nie weselcie, e si wam duchy poddaj ; ale si weselcie, e imiona wasze zapisane s w niebiosach. DZIKCZYNNA MODLITWA JEZUSA. 21 W owej godzinie rozradowa si Duchem witym, i rzek : Wyznaj Tobie, Ojcze, Panie nieba i ziemi, e to zakry przed mdrymi i uczonymi, a objawie to maluczkim. Tak, Ojcze, gdy tak si spodobao tobie. 22 Wszystko jest mi oddane przez Ojca mego ; a nikt nie wie, kim jest Syn, tylko Ojciec; i kim jest Ojciec, tylko Syn i komu Syn chciaby objawi. 23 A zwrciwszy si do uczniw swoich, rzek: Bogosawione oczy, ktre widz, cowy widzicie. 24 Mwi wam bowiem, e wielu prorokw ikrlw pragno widzie, co wy widzicie, anie widzieli, i sysze, co syszycie, a nie syszeli. MIOSIERNY SAMARYTANIN. 25 A oto pewien biegy w Zakonie powsta, kuszc go, i mwic : Nauczycielu, co czynic, dostpi ycia wiecznego? 26 A on rzek do niego : W Zakonie co napisane, jak czytasz? 27 On odpowiadajc, rzek: "Bdziesz miowa Pana Boga twego, z caego serca twego i z caej duszy twojej, i ze wszystkich si twoich i ze wszystkiej mylitwojej, a bliniego twego jako samego siebie." 28 I rzek mu : Dobrze odpowiedzia ; to czy, a bdziesz y. 29 0n za chcc samego siebie usprawiedliwi, rzek do Jezusa : A kto jest moim blinim ? 30 Jezus za podejmujc, rzek: Pewien czowiek szed z Jeruzalem do Jerycha i wpad midzy zbjcw, ktrzy go te zupili, i rany zadawszy, odeszli, na p umarego zostawiajc. 31 I zdarzyo si, e pewien kapan zstpowa t sam drog, a ujrzawszy go, min. 32 Take i lewita, przyszedszy na to miejsce i ujrzawszy go, min. 33 Lecz pewien Samarytanin jadc, przechodzi obok niego, i ujrzawszy go, wzruszy si miosierdziem. 34 A przybliywszy si, zawiza rany jego, nalawszy oliwy i wina, a woywszy go na bydl swoje, zaprowadzi do gospody, i pielgnowa go. 35 A nazajutrz wyj dwa denary, i da gospodarzowi, i rzek : Miej staranie o nim, a cokolwiek wicej wydasz, ja, gdy siwrc, oddam tobie. 36 Ktry z tych trzech zdaje ci si by blinim tego, co wpad midzy zbjcw ? 37 On za rzek : Ten, ktry uczyni miosierdzie nad nim. I rzek mu Jezus : Id, i ty czy podobnie. MARTA I MARIA. 38 I stao si, gdy szli, a on wstpi do pewnego miasteczka; i pewna niewiasta, imieniem Marta, przyja go do domu swego. 39 A miaa ona siostr, imieniem Maria, ktra te siedzc u ng Paskich, suchaasowa jego. 40 Marta za zabiegaa okoo rozmaitej posugi. A stanwszy rzeka : Panie, czy nie dbasz o to, e siostra moja zostawia mi, ebym sama usugiwaa ? Powiedze jej tedy, by mi pomoga. 41 I odpowiadajc, rzek jej Pan: Marto, Marto, troszczysz si i frasujesz okoo bardzo wiela. Ale jednego potrzeba 42 Maria najlepsz czstk obraa, ktra od niej odjta nie bdzie. B. W JERUZALEM I W DRODZE POWROTNEJ (11,1-13,21) MODLITWA PASKA. 1 I Stao si, gdy by w pewnym miejscu na modlitwie, skoro przesta, rzek do jeden z uczniw jego : Panie, naucz nas modli si, jak i Jan nauczy uczniw swoich. 2 I rzek im : Gdy si modlicie, mwcie : Ojcze, wi si imi twoje. Przyjd krlestwo twoje. 3 Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. 4 A odpu nam grzechy nasze, bo i my odpuszczamy kademu naszemu winowajcy. I nie wwd nas w pokuszenie. WYTRWAO W MODLITWIE 5 I rzek do nich : Kto z was bdzie mia przyjaciela, i pjdzie do niego o pnocy, i powie mu : "Przyjacielu, poycz mi trzy chleby; 6 bo przyjaciel mj przyszed do mnie z drogi, a nie mam co przed nim pooy." 7 A on z wewntrz odpowiadajc, rzekby :"Nie naprzykrzaj mi si, ju drzwi zamknite, a dzieci moje s ze mn w ku; nie mog wsta i da ci." 8 I jeli on bdzie dalej koata, powiadam wam : chocia nie da mu, i nie wstanie, dlatego e jest przyjacielem jego, to dla natrctwa jego wstanie, i da mu tyle, ile mu potrzeba. 9 I ja wam powiadam : Procie, a bdzie wam dane ; szukajcie, a znajdziecie ; pukajcie, a bdzie wam otworzone. 10 Albowiem kady, kto prosi, otrzymuje; akto szuka, znajduje ; a pukajcemu bdzie otworzone. 11 Kto za z was jeli prosi ojca o chleb, czy da mu kamie ; albo o ryb, czy zamiast ryby poda mu wa? 12 Albo jeliby prosi o jajo, czy poda mu skorpiona? 13 Jeli wic wy, cho jestecie zymi, umiecie dawa dobre datki dzieciom waszym, o ile wicej Ojciec wasz z nieba da ducha dobrego tym, ktrzy go prosz ? BLUNIERSTWO FARYZEUSZW 14 I wyrzuca czarta, a on by niemy ; a gdy wyrzuci czarta, przemwi niemy i zdziwiy si rzesze. 15 A niektrzy z nich mwili: Przez Belzebuba, ksicia czartowskiego, wyrzuca czarty. 16 Inni za kuszc, domagali si znaku od niego z nieba. 17 On za gdy pozna myli ich, rzek im : Wszelkie krlestwo przeciw sobie rozdzielone, bdzie spustoszone, i dom na dom upadnie. 18 A jeli i szatan rozdzielony jest przeciw sobie, jake si ostoi krlestwo jego? Mwicie bowiem, e ja przez Belzebuba wyrzucam czarty. 19 A jeli ja przez Belzebuba wyrzucam czarty, synowie wasi przez kogo wyrzucaj? Dlatego oni sdziami waszymi bd. 20 Lecz jeli palcem Boym wyrzucam czarty, zaiste przyszo do was krlestwo Boe. 21 Gdy mocarz zbrojny strzee dworu swego, w pokoju jest to, co posiada. 22 A jeli mocniejszy od niego nadszedszy,zwyciy go, zabierze wszystk bro jego,w ktrej ufa, i upy jego rozda. 23 Kto nie jest ze mn, przeciw mnie jest, a kto nie gromadzi ze mn, rozprasza. 24 Gdy duch nieczysty wyjdzie z czowieka,chodzi po miejscach bezwodnych, szukajc odpoczynku ; a nie znalazszy, mwi : Wrc si do domu mego, skd wyszedem. 25 I przyszedszy, znajduje go umiecionymiozdobionym. 26 Wtedy idzie, i bierze ze sob siedmiu innych duchw gorszych anieli sam, a wszedszy mieszkaj tam. I staj si ostatnie rzeczy tego czowieka gorsze, ni pierwsze. MACIERZYSTWO MARYI BOGOSAWIONE 27 I stao si, gdy to mwi, podnisszy gos pewna niewiasta z rzeszy, rzeka mu : Bogosawione ono, ktre ci nosio, i piersi ktre ssa. 28 A on rzek : I owszem, bogosawieni, ktrzy suchaj sowa Boego, i strzeg go. JONASZ FIGUR MESJASZA. 29 Gdy za rzesze si zbieray, pocz mwi : Plemi to jest plemieniem zoliwym: da znaku, a znak nie bdzie mu dany, tylko znak Jonasza proroka. 30 Jak bowiem Jonasz by znakiem dla niniwitw, tak bdzie i Syn Czowieczy dla plemienia tego. 31 Krlowa Poudnia powstanie na sdzie z mami plemienia tego, i potpi ich ; bo przyjechaa od kracw ziemi sucha mdroci Salomona; a oto tu wicej, ni Salomon. 32Mowie niniwici powstan na sdzie z plemieniem tym, i potpi je, bo pokut czynili na kazanie Jonasza ; a oto tu wicej, ni Jonasz. PORWNANIE ZE WIEC. 33 Nikt wiecy nie zapala, i nie stawia w ukryciu, ani pod korcem, ale na wieczniku,aby ci, ktrzy wchodz, widzieli wiato. 34 wiec ciaa twego jest oko twoje. Jelioko twoje bdzie szczere, cae ciao twojebdzie wietlane ; lecz jeli bdzie ze, i ciao twoje te ciemne bdzie. 35 Bacz tedy, eby wiato, ktre w tobie jest, nie byo ciemnoci. 36 Jeliby wic cae twoje ciao byo wietlane, nie majc adnej czstki ciemnoci, cae bdzie jasne, i jako wiato byskawicy owieci ci. NAPITNOWANIE OBUDY FARYZEJSKIEJ. 37 A gdy mwi, zaprosi go pewien faryzeusz, aby obiadowa u niego. I wszedszy, zasiad do stou. 38 Lecz faryzeusz zastanawiajc si, pocz sam sobie w myli mwi, czemu sinie obmy przed obiadem. 39 I rzek Pan do niego: Teraz wy faryzeusze oczyszczacie, co jest z wierzchu kubka i misy, wntrze za wasze pene jest zdzierstwa i nieprawoci. 40 Nierozumni ! Czy ten, ktry uczyni to, co jest z wierzchu, nie uczyni te tego, cojest iwewntrz ? 41 Wszake co zbywa, dajcie jamun, a oto wszystkie rzeczy bd wam czyste. 42 Ale biada wam faryzeuszom, e dajecie dziesicin z mity i z ruty i z wszelkiej jarzyny, a zaniedbujecie sd i mio Bo;lecz te rzeczy trzeba byo czyni, a tamtych nie zaniedbywa 43 Biada wam faryzeuszom, e lubicie jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA`P ca u cbx cc% cd1 ce>pierwsze krzesa w synagogach i pozdrowienia na rynku. 44 Biada wam, gdy jestecie jako groby, ktrych nie wida, i o ktrych ludzie, przechodzcy po nich, nie wiedz. BIADA UCZONYM W PIMIE 45 A odpowiadajc jeden z biegych w Zakonie, rzek mu : Nauczycielu, to mwici nam zelywo czynisz. 46 Lecz on rzek :I wam, biegym w Zakonie, biada ! Gdy obciacie ludzi brzemionami, ktrych unie nie mog, a sami jednym palcem swoim nie dotykacie brzemion. 47 Biada wam, ktrzy budujecie groby prorokw, a ojcowie wasi pozabijali ich. 48 Zaiste dajecie wiadectwo, e zgadzacie si z uczynkami ojcw waszych; bo oni ich zabili, a wybudujecie im groby. 49 Dlatego i mdro Boa powiedziaa : Bd posya do nich prorokw i apostow, a oni niektrych z nich zabij i przeladowa bd, 50 aby dano krwi wszystkich prorokw, ktr wyla ten nard od zaoenia wiata,51 od krwi Abla a do krwi Zachariasza, ktry zgin midzy otarzem a przybytkiem. Zaiste powiadam wam, zadaj jej od plemienia tego 52 Biada wam, biegym w Zakonie, bo wzilicie klucz zrozumienia ; samicie nie weszli, a tym, ktrzy chcieli wej, przeszkodzilicie. 53 Skoro to do nich mwi, zaczli faryzeusze i biegli w Zakonie bardzo naciera i zagadywa go o wiele rzeczy, 54 czyhajc na, i starajc si podchwyci co z ust. jego, aby go oskary. 12 PRZESTROGA PRZED OBUD. 1 Gdy za liczne rzesze stay wokoo, tak e jedni drugich nadeptywali, pocz mwido uczniw swoich. Strzecie si kwasu faryzejskiego, ktrym jest obuda. 2 A nie ma nic ukrytego, o czym by si nie dowiedziano. 3 Albowiem cocie mwili w ciemnociach, w wietle powiedziane bdzie, a cocie na ucho mwili w komorach, bdzie goszone na dachach. POCIECHA W PRZELADOWANIU. 4 A mwi wam, przyjacioom moim : Nie dajcie si zastraszy tym, ktrzy zabijaj ciao, i potem ju nie maj co wicej uczyni. 5 Lecz poka wam, kogo si ba macie ; bjcie si tego, ktry skoro zabije, ma mocwtrci do pieka. Zaiste powiadam wam, tego si bjcie. 6 Czy piciu wrbli nie sprzedaj za dwa miedziaki, a aden z nich nie jest w zapomnieniu u Boga? 7 Ale i wosy na gowie waszej wszystkie s policzone. A przeto si nie bjcie ; drosi wy jestecie, ni wiele wrbli. 8 Wam za mwi: Ktokolwiek wyzna mi przed ludmi, i Syn Czowieczy wyzna go przed anioami Boymi. 9 Lecz kto si mnie zaprze przed ludmi, nie bdzie uznany przed anioami Boymi. 10 I kademu, ktry mwi sowo przeciw Synowi Czowieczemu, bdzie odpuszczone, ale temu, co by bluni przeciw Duchowi witemu, nie bdzie odpuszczone. 11 A gdy was prowadzi bd do synagogi i do urzdw i zwierzchnoci, nie troszczcie si, jak albo co macie odpowiada albo mwi. 12 Gdy Duch wity nauczy was w owej godzinie, co wam mwi potrzeba. PRZESTROGA PRZED CHCIWOCI. 13 I rzek mu kto z rzeszy : Nauczycielu,powiedz bratu memu, aby si ze mn podzieli dziedzictwem. l4 Lecz on mu odrzek : Czowiecze, kt mnie ustanowi sdzi albo rozdzielc nad wami ? 15 I rzek do nich : Uwaajcie, a strzecie si wszelkiej chciwoci, bo niczyje ycie nie polega na obfitoci tego, co posiada. 16 I powiedzia im podobiestwo, mwic: Rola pewnego bogatego czowieka zrodzia obfite plony. 17 I rozmyla sam w sobie, mwic : C uczyni bo nie mam gdzie zgromadzi plonw moich ? 18 I rzek : Oto co uczyni : zburz spichlerze moje, a wiksze pobuduj, i tam zgromadz wszystko, co mi si urodzio, i dobra moje. 19 I powiem duszy swojej : Duszo, masz wiele dbr zgotowanych na wiele lat; odpoczywaj, jedz, pij, uywaj. 20 I rzek mu Bg : Szalony ! Tej nocy dusz twojej zadaj od ciebie; a co nagotowa, czyje bdzie? 21 Tak bywa z tym, ktry sobie skarby zbiera, a nie jest wobec Boga bogaty. NADMIERNA TROSKA. 22 I rzek do uczniw swoich : Dlatego wam powiadam: nie troszczcie si o dusz wasz, co bdziecie jedli, ani o ciao, w cobdziecie si odziewali. 23 Dusza jest czym wicej, ni pokarm; a ciao czym wicej, ni odzienie 24 Przypatrzcie si krukom, i nie siej, ani n, nie maj one spiarni ani spichlerza, a Bg je karmi. O ile drosi od nich wy jestecie? 25 A kt z was mylc, potrafi jeden okie przyda do wzrostu swego? 26 Jeli wic ani tego, co najmniejsze jest, nie moecie, czemu si o inne rzeczy troszczycie ? 27 Przypatrzcie si liliom, jak rosn ; nie pracuj ani przd, a powiadam wam : ani Salomon w caej chwale swojej nie by tak ubrany, jak jedna z nich. 28 A jeli traw, ktra dzi jest na polu, i jutro bywa w piec wrzucona, tak Bg przyodziewa, o ile bardziej was, maej wiary ! 29 I wy nie pytajcie si, co bdziecie je, albo co bdziecie pi ; a w gr si nie podnocie. 30 Tego wszystkiego bowiem narody tego wiata szukaj; a Ojciec wasz wie, e tego potrzebujecie. 31 Ale szukajcie najpierw krlestwa Boego, a to wszystko przydane wam bdzie. SKARBY W NIEBIE. 32 Nie bj si, trzdko maa, bo spodobaosi Ojcu waszemu da wam krlestwo. 33 Sprzedajcie, co macie, a dajcie jamun; sprawcie sobie trzosy, ktre nieniszczej, skarb niewyczerpany w niebie, gdzie zodziej si nie przyblia, ani ml nie psuje. 34 Albowiem gdzie jest skarb wasz, tam i serce wasze bdzie. PRZYPOWIE O WIERNYM SUDZE. 35 Niech bd przepasane biodra wasze, i pochodnie gorejce w rkach waszych. 36 A wy podobni ludziom, oczekujcym panaswego, kiedy z godw weselnych powrci, aby gdy przyjdzie i zapuka, natychmiast muotworzy. 37 Bogosawieni owi sudzy, ktrych pan przyszedszy, znajdzie czuwajcych. Zaprawd powiadam wam, e si przepasze, i kae im usi za stoem, a przechodzc, bdzie im suy 38 A jeliby przyszed o drugiej stray, i jeliby o trzeciej stray przyszed, i tak by znalaz, bogosawieni s owi sudzy. 39 To za wiedzcie, e gdyby wiedzia gospodarz, o ktrej godzinie zodziej przyjdzie, czuwaby bez wtpienia, i nie dopuciby wama si do domu swego. 40 I wy bdcie gotowi ; bo o godzinie, ktrej si nie domylacie, Syn Czowieczy przyjdzie. WYJANIENIE PRZYPOWIECI 41 I rzek mu Piotr: Panie, czy do nas mwisz t przypowie, czy i do wszystkich? 42 Pan za rzek : Kt, mniemasz, jest wiernym a roztropnym szafarzem, kto go Pan postanowi nad czeladzi swoj, aby imda na czas miar pszenicy? 43 Bogosawiony w suga, ktrego pan przyszedszy, znajdzie tak czynicym. 44 Prawdziwie mwi wam, nad wszystkim,co ma, postanowi go. 45 Ale jeliby rzek w suga w sercu swoim : Ociga si pan mj z przyjciem, i zaczby bi sugi i suebnice, i je, i pi, i upija si ; 46 przyjdzie pan tego sugi w dzie, w ktry si nie spodziewa, i o godzinie, ktrejnie wie, i odczy go, a dzia z niewiernymimu wyznaczy 47 w za suga, ktry pozna wol pana swego, a nie przygotowa, i nie uczyni wedug woli jego, otrzyma wielk chost. 48 Ale ten, ktry nie wiedzc, popeni cogodnego kary, niewielk chost otrzyma. A od kadego, ktremu wiele dano,wiele domaga si bd, i od tego, ktremu wiele zlecono, wicej da bd od niego. OGIE I ROZKA. 49 Przyszedem puci ogie na ziemi, a czeg chc, tylko eby zapon? 50 Mam te by chrztem ochrzczony; a jake ciniony jestem, pki si to nie dokona! 51 Mniemacie, em przyszed pokj przynie na ziemi? Nie, mwi wam, ale rozczenie. 52 Albowiem odtd bdzie w jednym domu picioro rozczonych, troje przeciwko dwojgu, a dwoje przeciwko trojgu. 53 Podziel si ojciec przeciw synowi, a syn przeciw ojcu swemu, matka przeciw crce, a crka przeciw matce, wiekra przeciw synowej swojej, a synowa przeciwwiekrze swojej. ZNAKI CZASU. 54 Mwi za i do rzeszy : Gdy widzicie obok, podnoszcy si od zachodu, zaraz mwicie : bdzie deszcz ; i tak bywa. 55 A gdy wiatr wiejcy z poudnia, powiadacie, e bdzie gorco ; i bywa. 56.0budnicy ! Wygld nieba i ziemi umiecie rozpozna, tego za czasu jake nie poznajecie ? 57 Czemu to i sami z siebie nie sdzicie, co jest sprawiedliwe? 58 Gdy bowiem idziesz z twym przeciwnikiem do przeoonego, staraje si w drodze uwolni od niego, by ci przypadkiem nie pocign przed sdziego, a sdzia odda ci dozorcy, a dozorca wrzuci ci do wizienia. 59 Powiadam ci : Nie wyjdziesz stamtd, pki nie oddasz a do ostatniego szelka. 13 NAPOMNIENIE DO POKUTY 1 A na ten czas przybyli niektrzy, oznajmiajc mu o Galilejczykach, ktrych krew zmiesza Piat z ich ofiarami 2 A odpowiadajc, rzek im: Mniemacie, e ci Galilejczycy nad wszystkich innych Galilejczykw bardziej byli grzeszni, e takie rzeczy ucierpieli ? 3 Nie, powiadam wam; lecz jeli pokutowanie bdziecie, wszyscy podobnie zginiecie. 4 Jak osiemnastu tych, na ktrych upada wiea w Siloe, i zabia ich, czy mniemacie, e i oni byli wicej winni, ni wszyscy ludzie mieszkajcy w Jeruzalem ? 5 Nie, mwi wam ; ale jeli pokutowa niebdziecie, wszyscy podobnie zginiecie. PRZYPOWIE O FIDZE. 6 Powiedzia za i to podobiestwo. Pewien czowiek mia drzewo figowe posadzone w winnicy swojej, i przyszed, szukajc na nim owocu, i nie znalaz. 7 I rzek do uprawiajcego winnic : Oto trzy lata s, jak przychodz szuka owocu na tej fidze, a nie znajduj ; wytnij j wic, po c i ziemi zajmuje? 8 A on odpowiadajc, rzek mu : Panie, zostaw j i na ten rok, a j okopi, i gnojem obo, 9 a moe da owoc; a jeli nie, to potem j wytniesz. NIEWIASTA UZDROWIONA W SZABAT. 10 I naucza w synagodze ich w szabaty. 11 A oto bya tam niewiasta, ktra od osiemnastu lat miaa ducha niemocy, a byapochylona, i nie moga adn miar w gr spojrze 12 Skoro j ujrza Jezus, przywoa j do siebie, i rzek jej : Niewiasto, uwolniona jeste od niemocy twojej. 13 I woy na ni rce, a natychmiast wyprostowaa si, i chwalia Boga. 14 0dpowiadajc za przeoony synagogi, oburzony, e Jezus w szabat uzdrowi, mwi do rzeszy : Jest sze dni, w ktre pracowa naley, w te dni wic przychodcie, i leczcie si, a nie w dzie sobotni 15 A odpowiadajc Pan, rzek mu : Obudnicy ! Czy kady z was w szabat nie odwizuje od obu wou swego albo osa, i nie prowadzi; by go napoi? 16 Tej za crki Abrahama, ktr zwiza szatan, oto ju osiemnacie lat, nie trzeba byo z tych wizw uwolni w dzie sobotni? 17 gdy to mwi, wstydzili si wszyscy przeciwnicy jego; a cay lud radowa si ze wszystkiego, co chwalebnie dziao si przez niego. RZYPOWIE O ZIARNIE GORCZYCY I O KWASIE. 18 Mwi tedy : Do czego podobne jest krlestwo niebieskie, a do czego je przyrwnam? 19 Podobne jest do ziarna gorczycznego, ktre wziwszy czowiek, posadzi w ogrodzie swoim, i uroso, i stao si drzewem wielkim, a ptaki niebieskie spoczyway na gaziach jego. 20 I znowu rzek : Do czego przyrwnam krlestwo Boe? 21 Podobne jest do kwasu, ktry wziwszy niewiasta, woya w trzy miary mki, a si wszystko zakwasio. C. DRUGA PODRӯ DO JERUZALEM (13,22 -17,10) O CIASNEJ BRAMIE. 22 I szed przez miasta i miasteczka, nauczajc i idc ku Jeruzalem. 23 I rzek mu kto : Panie, czy mao jest tych, co maj by zbawieni? On za rzek do nich : 24 Usiujcie wej przez ciasn bram ; bopowiadam wam, e wielu bdzie chciao wej, a nie bd mogli. 25 Lecz gdy wejdzie gospodarz, i zamknie drzwi, zaczniecie sta na dworze i puka do drzwi, mwic : Panie, otwrz nam! A odpowiadajc, rzecze wam : Nie znam was,skd jestecie. 26 Wtedy poczniecie mwi : Jadalimy wobec ciebie, i pijali, i na ulicach naszych uczye. 27 I rzecze wam : Nie znam was, skd jestecie ; odstpcie ode mnie wszyscy, ktrzy czynicie nieprawo. 28 Tam bdzie pacz i zgrzytanie zbw, gdy ujrzycie Abrahama i Izaaka, i Jakuba i wszystkich prorokw w krlestwie Boym, a siebie samych precz wyrzuconych. 29 I przyjd od Wschodu i Zachodu, od Pnocy i Poudnia, i zasid w krlestwie Boym. 30 I oto s ostatni, ktrzy bd pierwszymi, a s pierwsi, ktrzy bd ostatnimi. JEZUS I HEROD. 31 Tego dnia przyszli niektrzy z faryzeuszw, mwic mu: Wyjd, a uchod std, bo ci Herod chce zabi. 32 I rzek im: Idcie, a powiedzcie temu lisowi : Oto wyrzucam czarty, i sprawuj uzdrowienia dzi i jutro, a trzeciego dnia koniec mie bd. 33 Wszake trzeba mi i dzi i jutro i pojutrze, bo nie moe by, aby prorok zgin poza Jeruzalem. SKARGA NA JEROZOLIM. 34 Jeruzalem, Jeruzalem, ktre zabijasz prorokw, i kamienujesz tych, trzy do ciebie bywaj posyani, ilekro chciaem zebra dzieci twoje, jak ptak swe gniazdo pod skrzyda, a nie chciao? 35 0to dom wasz zostanie wam pusty. A powiadam wam, e mnie nie ujrzycie, a przyjdzie to, e powiecie : "Bogosawiony,ktry przychodzi w imi Paskie." 14 UZDROWIENIE CHOREGO NA PUCHLIN. 1 I stao si, gdy Jezus wszed do domu jednego z przedniejszych faryzeuszw jechleb w szabat, a oni go podpatrywali. 2 A oto pewien czowiek opuchy by przednim. 3 Jezus te odpowiadajc, rzek do biegych w Zakonie i faryzeuszw, mwic : Czy godzi si w szabat uzdrawia? 4 Lecz oni milczeli a on ujwszy, uzdrowi go, i odprawi. 5 A odpowiadajc, rzek do nich : Jeli osio albo w ktrego z was wpadnie do studni, czy nie wycignie go zaraz w dzie sobotni? 6 I nie mogli mu -na to odpowiedzie. OSTATNIE MIEJSCE NA UCZCIE. 7 Powiedzia za przypowie do zaproszonych, przypatrujc si, jak pierwsze siedzenia obierali, mwic do nich:8 Gdy bdziesz zaproszony na gody, nie siadaje na pierwszym miejscu, by czasem godniejszy od ciebie nie by zaproszony przez niego; 9 a gdy przyjdzie ten, ktry ciebie i jego zaprosi, nie rzek ci : ustp temu miejsca ; a wtedy musiaby ze wstydem zaj miejsce ostatnie. 10 Ale gdy bdziesz zaproszony, id, usidna ostatnim miejscu, aby przyszedszy ten,ktry ci zaprosi, powiedzia ci: Przyjacielu, posid si wyej ; wtedy bdziesz mia chwa przed wspbiesiadujcymi. 11 Kady bowiem, co si wywysza, bdzie poniony; a kto si unia, bdzie wywyszony. 12 Mwi te i temu, ktry go zaprosi : Gdy wyprawiasz obiad albo wieczerz, nie wzywaje przyjaci twoich, ani braci twoich, ani krewnych, ani ssiadw bogatych, by ci przypadkiem i oni wzajem nie zaprosili, i nie spotkaa ci nagroda 13 Ale gdy wyprawiasz uczt, wezwij ubogich, uomnych, chromych i lepych; 14 a bdziesz bogosawiony, e nie mog ci si odpaci; albowiem bdzie ci oddane w zmartwychwstaniu sprawiedliwych. PRZYPOWIE O ZAPROSZONYCH NA GODY 15 Gdy to usysza jeden ze wspsiedzcych, rzek mu: Bogosawiony, ktry bdzie jad chleb w krlestwie Boym. 16 A on mu powiedzia : Pewien czowiek zgotowa wielk wieczerz, i wezwa wielu17 I posa sug swego o godzinie wieczerzy, aby powiedzia zaproszonym, eby przyszli, bo ju wszystko gotowe 18 I zaczli si wszyscy razem wymawia. Pierwszy mu rzek : Kupiem wie, i muszwyj i obejrze j ; prosz ci, miej mnieza wymwionego. 19 A drugi rzek: Kupiem pi par wow, i id je sprbowa; prosz ci, miej mnie za wymwionego. 20 A trzeci rzek : on pojem, a przeto nie mog przyj. 21 A wrciwszy si suga, oznajmi to panuswemu. Wtedy gospodarz rozgniewany, rzek sudze swemu : Wyjd prdko na ulice i uliczki miasta, a ubogich i uomnych ilepych i chromych wprowad tu. 22 I rzek suga : Panie, stao si, jak rozkazae, a jeszcze jest miejsce. 23 I rzek pan sudze : Wyjd na drogi i opotki, a przymuszaj, by wchodzili, aby dom mj by napeniony. 24 A powiadam wam, e aden z tych mw, ktrzy byli wezwani, nie skosztuje wieczerzy mojej. POTRZEBA ZAPARCIA SI. 25 Szy za z nim rzesze wielkie, a obrciwszy si, rzek do nich: 26 Jeli kto idzie do mnie, a nie ma w nienawici ojca swego i matki, i ony i dzieci, i braci i sistr, jeszcze te i duszy swojej, nie moe by uczniem moim. 27 A kto nie dwiga krzya swego, i nie idzie za mn, nie moe by uczniem moim. 28 Albowiem kto z was, chcc zbudowa om, e lubicie jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAfP cg- > chk ciQ' cj3e \kQ?wie, nie usidzie pierwej, i nie obliczy, czy ma rodki potrzebne na dokonanie, 29 aby, gdyby zaoy fundament, a nie mg dokoczy, wszyscy patrzcy nie zaczli mia si z niego, 30 mwic : e ten czowiek zacz budowa, a nie mg dokoczy. 31 Albo ktry krl, majc prowadzi wojn z innym krlem, pierwej siadszy, nie pomyli, czy moe z dziesiciu tysicami zmierzy si z tym, ktry z dwudziestu tysicami cignie przeciw niemu ? 32 W przeciwnym razie gdy tamten jest jeszcze daleko, wyprawiwszy poselstwo, prosi o warunki pokoju. 33 Tak wic aden z was, ktry nie odstpuje wszystkiego, co ma, nie moe by uczniem moim. 34 Dobra jest sl, lecz jeli sl zwietrzeje,czym solona bdzie? 35 Nie przyda si do ziemi, ani do gnoju, ale j precz wyrzuc. Kto ma uszy ku suchaniu, niechaj sucha. 15 PRZYPOWIE O ZGUBIONEJ OWCY. 1 Zbliali si te do niego celnicy i grzesznicy, aby go sucha. 2 A faryzeusze i doktorowie szemrali, mwic : e ten przyjmuje grzesznikw, i i jada z nimi. 3 I rzek do nich t przypowie, mwic :4 Ktry z was czowiek, co ma sto owiec, jeliby jedn z nich zgubi, czy nie zostawia dziewidziesiciu dziewiciu na pustyni, a nie idzie za t, ktra zgina, aj odnajdzie? 5 A gdy j znajdzie, kadzie na ramiona swoje, radujc si 6 I wrciwszy do domu, zwouje przyjaci i ssiadw, mwic im: 7 Radujcie si ze mn, bo znalazem owc moj, ktra bya zgina. 'Powiadam wam, e tak bdzie w niebie rado nad jednym grzesznikiem pokut czynicym, wicej ni nad dziewidziesiciu dziewiciu sprawiedliwymi, ktrzy nie potrzebuj pokuty. PRZYPOWIE O ZGUBIONEJ DRACHMIE. 8 Albo ktra niewiasta majc dziesi drachm, jeliby zgubia jedn drachm czy nie zapala wiecy, i nie wymiata domu, i nieszuka z pilnoci, a j odnajdzie? 9 A gdy znajdzie, zwouje przyjaciki i ssiadki, mwic: Radujcie si ze mn, bo znalazam drachm, ktr byam zgubia. 10 Tak, powiadam wam, rado bdzie przed anioami Boymi nad jednym grzesznikiem pokut czynicym. PRZYPOWIE O SYNU MARNOTRAWNYM. 11 Rzek znowu: Pewien czowiek mia dwch synw. 12 I rzek modszy z nich ojcu: Ojcze, daj mi cz majtnoci, ktra na mnie przypada. I rozdzieli im majtno. 13 A po niewielu dniach modszy syn, zebrawszy wszystko odjecha w dalek krain, i tam roztrwoni swoj majtno, yjc rozpustnie. 14 Skoro wszystko straci, nasta gd wielki w tej krainie, i on sam zacz cierpie niedostatek. 15 I poszed, i przysta do jednego z obywateli tej krainy. I posa go do wsi swojej, aby pas wieprze. 16 I radby by napeni brzuch swj mtem, ktre jaday wieprze, a nikt mu nie dawa. 17 Wszedszy za w siebie, rzek : Jake wielu najemnikw w domu ojca mego ma dosy chleba, a ja tu godem przymieram ! 18 Wstan, i pjd do ojca mego, i powiem mu : Ojcze, zgrzeszyem przeciw niebu i przed tob. 19 Ju nie jestem godzien nazywa si synem twoim ; uczy mi jakby jednym z najemnikw twoich. 20 I wstawszy, poszed do ojca swego. A gdy jeszcze by daleko, ujrza go ojciec jego, i wzruszy si miosierdziem; i przybiegszy, upad na szyj jego, i pocaowa go. 21 I rzek mu syn : Ojcze, zgrzeszyem przeciw niebu i przed tob; ju nie jestem godzien nazywa si synem twoim. 22 I rzek ojciec do sug swoich: Prdko przyniecie najlepsz szat, a obleczcie go,i wcie piercie na rk jego i obuwie na nogi jego. 23 I przyprowadcie tucznego cielca, i zabijcie; a jedzmy, i ucztujmy. 24 Albowiem ten syn mj umar by, a oy; zgin by, a odnalaz si. I poczli ucztowa. 25 Starszy za syn jego by na polu ; gdy wraca i zblia si do domu, usysza muzyk i taniec. 26 I przyzwa jednego ze sug, i zapyta, co by to byo. 27 A on mu powiedzia : Brat twj powrci, i zabi ojciec twj cielca tucznego, e go zdrowym odzyska. 28 I rozgniewa si, i nie chcia wej; ojciec wic jego wyszedszy, zacz go prosi. 29 Lecz on odpowiadajc, rzek ojcu swemu : Oto tak wiele lat ci su, i nigdy nie przestpiem rozkazu twego; a nigdy minie dae kolcia, ebym ucztowa z przyjacimi moimi. 30 Ale gdy ten syn twj, ktry roztrwoni majtek swj z nierzdnicami, powrci, zabie mu utuczonego cielca. 31 A on mu odpowiedzia : Synu, ty zawsze jeste ze mn, i wszystko moje twoim jest.32Wszake trzeba byo ucztowa i weseli si, e ten brat twj by umary, a oy; zgin by, a odnalaz si. 16 PRZYPOWIE O NIESPRAWIEDLIWYM WODARZU. 1 Mwi te do uczniw swoich : By pewien czowiek bogaty, ktry mia wodarza; i doniesiono mu o nim, e roztrwoni dobra jego. 2 I wezwa go i rzek, mu : C to sysz o tobie? Zdaj spraw z wodarstwa twego, bo ju nie bdziesz mg wodarzy 3 I rzek wodarz sam do siebie : C uczyni, skoro pan mj odejmuje mi wodarstwo ? Kopa nie mog, ebra si wstydz. 4 Wiem, co uczyni, eby, gdy bd zoonyz wodarstwa, przyjli mnie do domw swoich. 5 Wezwawszy zatem dunikw pana swegokadego z osobna, mwi pierwszemu: ile winiene panu memu ? 6 A on odpowiedzia : Sto bary oliwy. I rzek mu : We zapis swj, a sid natychmiast, a napisz : pidziesit. 7 A Potem drugiemu rzek : A ty ile winien ? A on rzek: Sto miar pszenicy. I rzek mu: We zapis swj, a napisz : osiemdziesit. 8 I pochwali pan niesprawiedliwego wodarza, e roztropnie uczyni ; bo synowie tego wiata roztropniejsi s w rodzaju swoim ni synowie wiatoci. 9 I ja wam powiadam : Czycie sobie przyjaci z mamony niesprawiedliwoci, aby, gdy ustaniecie, przyjli was do wiecznych przybytkw. 10 Kto wierny jest w najmniejszej rzeczy, iw wikszej jest wierny ; a kto w maym jest niesprawiedliwy, ten i w wikszym jestniesprawiedliwy. 11 Jeli wic w niesprawiedliwej mamonie nie bylicie wierni, prawdziwe dobra kto wam powierzy ? 12 A jelicie w cudzym nie byli wierni, kt wam da, co jest wasze? 13 aden suga nie moe dwom panom suy; bo albo jednego bdzie mia w nienawici, a drugiego bdzie miowa; alboz jednym trzyma bdzie, a drugim wzgardzi. Nie moecie suy Bogu i mamonie. 14 Suchali za tego wszystkiego faryzeusze, ktrzy byli chciwi, i namiewalisi z niego. 15 I rzek im : Wy jestecie, ktrzy sami siebie usprawiedliwiacie przed ludmi, lecz Bg zna serca wasze ; albowiem to, co u ludzi jest wyniose, obrzydliwoci jest przed Bogiem. 16 Zakon i prorocy a do Jana ; od tego czasu krlestwo Boe bywa przepowiadane,a kady gwat mu zadaje. 17 atwiej te niebu i ziemi przemin, ni jednej kresce z Zakonu wypa. 18 Kady, ktry opuszcza on sw, a drug pojmuje, cudzooy; a kto od ma opuszczon pojmuje, cudzooy. PRZYPOWIE O BOGACZU I AZARZU. 19 By pewien czowiek bogaty, ktry obczy si w purpur i w bisior, i ucztowa wystawnie na kady dzie. 20 I by pewien ebrak, imieniem azarz, ktry lea u wrt jego, peen wrzodw, 21 i pragn nasyci si okruszynami, ktrespaday ze stou bogacza, a nikt mu nic dawa ; za to nawet psy przychodziy i lizay wrzody jego. 22 A stao si, e umar ebrak, i zaniesiony jest przez aniow na ono Abrahama. Umar te i bogacz, i pogrzebanyjest w piekle. 23 A podnisszy oczy swoje, gdy by w mkach, ujrza Abrahama z daleka i azarza na onie jego. 24 A woajc, rzek: Ojcze Abrahamie ! Zmiuj si nade mn, a polij azarza, aby umoczy koniec palca swego we wodzie, i ochodzi jzyk mj, bo cierpi mki w tympomieniu. 25 I rzek mu Abraham : Synu, wspomnij, e za ycia swego otrzymae dobra, a azarz przeciwnie ze: a teraz on ma pociech, a ty mki cierpisz. 26 A nad to wszystko, midzy nami a wami wielka przepa jest utwierdzona; aby ci, ktrzy chc przej std do was, nie mogli,ani stamtd tutaj si przeprawi. 27 I rzek: Prosz ci wic, ojcze, aby goposa do domu ojca mego, 28 bo mam piciu braci, aby ch przestrzeg, eby te i oni nie przyszli na to miejsce mk. 29 I rzek mu Abraham: Maj Mojesza i prorokw, nieche ich suchaj. Lecz on rzek : Nie, ojcze Abrahamie, ale gdyby ktoz umarych przyszed do nich, bd pokutczynili. 30 I rzek mu: Jeli Mojesza i prorokw nie suchaj, choby te kto z martwych powsta, nie uwierz. 17 WSKAZWKI DLA UCZNIW. 1 I rzek do uczniw swoich: Nie podobna jest, aby zgorszenia przyj nie miay; lecz biada temu, przez kogo przychodz. 2 Poyteczniej by mu byo, gdyby kamie myski zawieszono na szyi jego, i wrzucono go w morze, ni eby mia zgorszy jednego z tych malutkich. 3 Uwaajcie na samych siebie. Jeli brat twj zgrzeszy przeciw tobie, upomnij go; ajeli bdzie aowa, odpu mu. 4 I choby siedemkro razy na dzie zgrzeszy przeciw tobie, i siedemkro razyna dzie nawrci si do ciebie, mwic : al mi ; odpu mu. 5 I rzekli apostoowie Panu: Przymn nam wiary. 6 Pan za rzek : Jelibycie mieli wiar, jak ziarno gorczyczne, powiecie temu drzewu morwowemu : Wykorze si, a przesad si w morze, a usucha was. 7 A kt z was majc sug orzcego lub pascego, gdy on wrci z pola, powie mu : Zaraz pjd, sid do stou, 8 a nie powie mu : Przygotuj dla mnie wieczerz, a przepasz si i su mi, a sinajem i napij, a potem ty bdziesz jad i pi? 9 Czy dzikuje owemu sudze, e uczyni to, co mu rozkaza? Nie sdz. Tak i wy, gdy uczynicie wszystko, co wam rozkazano,mwcie : Sudzy nieuyteczni jestemy :comy winni byli uczyni, uczynilimy. D. OSTATNIA PODRӯ DO JERUZALEM (17,11-19,28) OCZYSZCZENIE DZIESICIU TRDOWATYCH. 11 I stao si, gdy szed do Jeruzalem przechodzi midzy Samari a Galile 12 A gdy wchodzi do pewnego miasteczka, zabiego mu dziesiciu trdowatych, co stanli z daleka, 13 i podnieli gos, mwic : Jezusie, Nauczycielu, zmiuj si nad nami. 14 A gdy ich ujrza, rzek : Idcie, pokacie si kapanom. I stao si, kiedy szli, zostali oczyszczeni. 15 A jeden z nich, gdy zobaczy, e jest uzdrowiony, wrci si, chwalc Boga gosem wielkim. 16 I pad na twarz u ng jego, dzikujc; aten by Samarytanin. 17 Jezus za odpowiadajc rzek : Czy nie dziesiciu zostao oczyszczonych? A dziewiciu gdzie jest? 18 Nie znalaz sie aden, ktry by si wrci a da chwa Bogu, tylko ten cudzoziemiec? 19 I rzek mu : Wsta, id, bo wiara twojaci uzdrowia. O NADEJCIU KRLESTWA BOEGO. 20 A spytany przez faryzeuszw, kiedy przyjdzie krlestwo Boe, odpowiadajc im,rzek: Nie przychodzi krlestwo Boe dostrzegalnie. 21 I nie powiedz: oto tu, albo: tam. Oto bowiem krlestwo Boe w was jest. 22 I rzek do uczniw swoich. Przyjd dni, gdy pragn bdziecie oglda jeden dzie Syna Czowieczego, a nie ujrzycie. 23 I bd wam mwi : oto tu, i : oto tam. Nie chodcie, ani si za nimi nie udawajcie. 24 Albowiem jako byskawica, gdy zabynie spod nieba, rozwietla to, co jestpod niebem, tak bdzie i Syn Czowieczy w dzie swj. 25 Lecz potrzeba mu pierwej wiele ucierpie i by wzgardzonym od narodu tego. 26 A jak byo za dni Noego, tak bdzie i za dni Syna Czowieczego. 27 Jedli i pili, enili si i za m wydawali, a do dnia, ktrego Noe wszed do korabia;i przyszed potop, i wytraci wszystkich. 28 Podobnie jak dziao si za dni Lota: jedli i pili, kupowali i sprzedawali, szczepili i budowali. 29 A tego dnia, ktrego Lot wyszed z Sodomy, spad deszcz ognisty i siarczysty z nieba, i wszystkich wytraci. 30 Podobnie stanie si w dzie, w ktrym Syn Czowieczy si objawi. 31 W owej godzinie kto bdzie na dachu, a sprzty jego w domu, niechaj nie schodzi, by je zabra ; a kto na polu, niech take nazad si nie wraca. 32 Wspomnijcie na on Lota. 33 Ktokolwiek staraby si zachowa dusz swoj, straci j; a kto by j straci, oywij. 34 Powiadam wam : W owej nocy bdzie dwch na jednym ou: jednego wezm, a drugiego zostawi. 35 Dwie bd mle razem: jedn wezm, a drug zostawi. Dwaj bd na polu : jeden bdzie wzity, a drugi zostawiony. 36 A odpowiadajc rzekli mu : Gdzie; Panie ? A on im rzek : Gdziekolwiek bdzie ciao,tam zgromadz si i ory. 18 NIESPRAWIEDLIWY SDZIA I WDOWA 1 A powiedzia im te przypowie, e zawsze trzeba si modli, a nie ustawa, mwic : 2 By w jednym miecie pewien sdzia, ktry si Boga nie ba, a ludzi si nie wstydzi. 3 Bya za w tym miecie pewna wdowa, i chodzia do niego, mwic: Uczy mi sprawiedliwo z przeciwnikiem moim! 4 Ale on nie chcia przez dugi czas. Potem za rzek sam do siebie : Chocia si Boga nie boj, i ludzi si nie wstydz, 5 poniewa jednak naprzykrza mi si ta wdowa, uczyni jej sprawiedliwo, aby na koniec przyszedszy, nie zelya mnie. 6 I rzek Pan : Suchajcie, co mwi niesprawiedliwy sdzia. 7 A Bg, czy nie uczyni sprawiedliwoci wybranym swoim, woajcym do niego we dnie i w nocy, i bdzie zwleka w ich sprawie? 8 Powiadam wam, e rycho im sprawiedliwo uczyni. Wszelako Syn Czowieczy gdy przyjdzie, sdzisz, e znajdzie wiar na ziemi ? PRZYPOWIE O FARYZEUSZU I CELNIKU. 9 Rzek te i do niektrych, co ufali sami wsobie, majc si za sprawiedliwych, i innymi gardzili, t przypowie. 10 Dwch ludzi weszo do wityni, aby si modli, jeden faryzeusz, a drugi celnik. 11 Faryzeusz stojc, tak si sam w sobie modli : Boe, dzikuj ci, e nie jestem jakinni ludzie, drapieni, niesprawiedliwi, cudzoonicy, jako i ten celnik. 12 Poszcz dwakro w tydzie ; daj dziesiciny ze wszystkiego, co mam. 13 A celnik stojc z daleka, nie chcia ani oczu podnie w niebo; ale bi si w piersi,mwic : Boe, bd miociw mnie grzesznemu! 14 Powiadam wam, odszed ten usprawiedliwiony do domu swego, a nie tamten. Albowiem kady, co si wywysza, bdzie uniony ; a kto si unia, bdzie podwyszony. JEZUS I DZIECI. 15 Przynosili mu te i dziatki, aby si ich dotyka ; co widzc uczniowie, ajali ich. 16 Lecz Jezus przywoawszy je, rzek : Dopucie dziatkom przychodzi do mnie, a nie zabraniajcie im; albowiem takich jest krlestwo Boe 17 Zaprawd wam powiadam : Ktokolwiek bynie przyj krlestwa Boego jak dziecko, nie wejdzie do niego. BOGATY MODZIENIEC. 18 I zapyta go pewien ksi, mwic: Nauczycielu dobry, co czynic, otrzymam ycie wieczne? 19 Jezus za rzek mu : Czemu nazywasz mi dobrym ? Nikt nie jest dobry, tylko sam Bg. 20 Znasz przykazania: "Nie zabijaj; nie cudzo; nie kradnij ; nie mw faszywego wiadectwa; czcij ojca swego imatk." 21 A on rzek : Tego wszystkiego przestrzegaem od modoci mojej. 22 Co usyszawszy Jezus, rzek mu : Jednego ci jeszcze niedostaje : sprzedaj wszystko, co masz, a daj ubogim, a bdziesz mia skarb w niebie, a przyjd, chod za mn. 23 0n usyszawszy to, zasmuci si, bo bybardzo bogaty. 24 A Jezus widzc go zasmuconego, rzek :Jake trudno ci, co maj pienidze, wejd do krlestwa Boego! 25 Albowiem atwiej jest wielbdowi przej przez ucho igielne, ni bogaczowi wej do krlestwa Boego. 26 I rzekli ci, co suchali : Kt wic moe by zbawiony? 27 Rzek im : Co niemoebne jest u ludzi, moebne jest u Boga. 28 Piotr za rzek : Oto my opucilimy wszystko, a poszlimy za tob. 29 A on im rzek : Zaprawd wam powiadam, e nie ma nikogo, ktry opuci dom, albo rodzicw, albo braci, albo on, albo dzieci dla krlestwa Boego, 30 a nie otrzymaby daleko wicej w tym czasie, a w przyszym wieku ycia wiecznego. TRZECIA ZAPOWIED MKI. 31 I wzi z sob Jezus dwunastu, i rzek im : Oto wstpujemy do Jerozolimy i wypeni si wszystko, co napisane jest przez prorokw o Synu Czowieczym. 32 Bdzie bowiem wydany poganom, i bdzienaigrawany, i ubiczowany, i oplwany; 33 A ubiczowawszy, zabij go, a dnia trzeciego zmartwychwstanie. 34 A oni nic z tego nie zrozumieli, i byo to sowo zakryte przed nimi, i nie rozumieli, co si mwio. UZDROWIENIE LEPEGO Z JERYCHA. 35 I stao si, gdy si przyblia do Jerycha, pewien lepy siedzia przy drodze, ebrzc. 36 A usyszawszy rzesz przechodzc pyta, co by to byo. ie jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAlP cm cn co% cp?1 cq=Y37 I powiedzieli mu, e Jezus Nazareski przechodzi. 38 I zawoa, mwic : Jezusie, synu Dawidw, zmiuj si nade mn. 39 A ci, co szli na przedzie, ajali go, aby milcza. Lecz on tym wicej woa : Synu Dawidw, zmiuj si nade mn. 40 Jezus za stanwszy, kaza przyprowadzi go do siebie. A gdy si przybliy, spyta go, 41 mwic: Co chcesz, abym ci uczyni? A on powiedzia : Panie, abym przejrza. 42 AJezus mu rzek : Przejrzyj, wiara twoja ci uzdrowia. 42 I natychmiast przejrza, i szed za nim,wielbic Boga. I cay lud, widzc to, odda chwa Bogu. 19 W GOCINIE U ZACHEUSZA. 1 A wszedszy, przechodzi przez Jerycho.2 I oto m imieniem Zacheusz ; a by on przeoony nad celnikami, i by bogaty. 3 I stara si zobaczy Jezusa, ktry to jest, a nie mg z powodu rzeszy bo by maego wzrostu. 4 I pobiegszy naprzd, wszed na drzewo ponnej figi, aby go ujrze; bo tamtdy mia i. 5 A gdy Jezus przyszed na miejsce, spojrzawszy w gr, ujrza go, i rzek do niego: Zacheuszu, zejd prdko; albowiem dzi potrzeba mi zamieszka w domu twoim.6 I zeszed prdko, i przyj go z radoci. 7 A widzc to, szemrali wszyscy, mwic, e wszed w gocin do czowieka grzesznego. 8 Zacheusz za stanwszy, rzek do Pana : Oto, Panie, poow dbr moich daj ubogim ; a jeli kogo w czym oszukaem, zwracammu w czwrnasb. 9 Rzek Jezus do niego : I dzisiaj zbawienie stao si temu domowi, dlatego e i on jest synem Abrahamowym. 10 Przyszed bowiem Syn Czowieczy szuka i zbawi to, co byo zgino. PRZYPOWIE O 1O MINACH. 11 Gdy oni tego suchali, powiedzia jeszcze jedn przypowie, dlatego e by blisko Jeruzalem, i dlatego e mniemali, jakoby wnet miao si objawi krlestwo Boe. 12 Rzek wic: Pewien czowiek szlachetnego rodu wybra si w dalek krain, aby otrzyma dla siebie krlestwo i powrci. 13 I zwoawszy dziesiciu sug swoich, da im dziesi grzywien, i rzek do nich : Handlujcie, a powrc. 14 A obywatele jego mieli go w nienawici, iwyprawili za nim poselstwo, mwic : Nie chcemy, aby ten krlowa nad nami. 15 I stao si, e powrci, otrzymawszy krlestwo, i kaza wezwa sugi, ktrym da by pienidze, aby dowiedzie si, co kady z nich zarobi. 16 I przyszed pierwszy, mwic: Panie, grzywna twoja dziesi grzywien przysporzya. 17 I rzek mu : Dobrze, sugo dobry, poniewa w maym bye wierny, bdziesz mia wadz nad dziesiciu miastami. 18 Przyszed i drugi, mwic: Panie, grzywna twoja pi grzywien uczynia. 19 Rzek i temu: I ty bd nad piciu miastami. 20 A trzeci przyszed, mwic: Panie, oto grzywna twoja, ktr miaem zachowan wchustce, 21 bom si ba ciebie, e jeste czowiek srogi: bierzesz, czego nie pooy, a niesz, czego nie posia. 22 Rzek mu : Z ust twoich sdz ci, zy sugo! Wiedziae, e jajestem czowiek srogi, ktry bierze, czego nie pooy, i nie, czego nie posia. 23 A dlaczego nie dae pienidzy moich do banku, abym ja wrciwszy przecie z zyskiem je odebra. 24 I rzek tam stojcym : Wecie od niego grzywn, a dajcie temu, ktry ma dziesi grzywien. 25 I rzekli mu : Panie, ma dziesi grzywien! 26 A powiadam wam, e kademu, ktry ma, bdzie dane, i obfitowa bdzie, a temu, ktry nie ma, i to co ma,, odjte mu bdzie. 27 Nieprzyjaci za moich, tych, ktrzy nie chcieli, abym krlowa nad nimi, przywiedcie tu, i zabijcie przede mn. 28 A to rzekszy, poszed naprzd, idc doJeruzalem. IV. Ostatni pobyt w Jeruzalem a do mki. (19,29 - 21,38) TRIUMFALNY WJAZD DO JEROZOLIMY. 29 I stao si, gdy si przybliy do Betfage i Betanii, u gry, ktr zw Oliwn,posa dwch uczniw swoich mwic: 30 Idcie do miasteczka ktre jest przed wami; a wchodzc do niego, znajdziecie ol uwizane, na ktrym jeszcze nikt z ludzi nie siedzia; odwicie je i przyprowadcie. 31 A jeliby was kto spyta: Czemu odwizujecie, tak mu powiecie: e Pan potrzebuje posugi jego. 32 I odeszli ci, ktrzy byli posani, i znaleli ol stojce, jak im powiedzia. 33 Gdy za oni odwizywali ol, rzekli do nich waciciele jego: Czemu odwizujecie ol? 34 A oni odpowiedzieli : e go Panu potrzeba. 35 I przyprowadzili je do Jezusa, i zarzuciwszy szaty swoje na ol, posadzili Jezusa. 36 A gdy jecha, sali szaty swoje na drodze. 37 A gdy si ju tam przyblia, gdzie schodzi si w d z gry Oliwnej, poczy wszystkie rzesze uczniw, radujc si, chwali Boga gosem wielkim za wszystkie cuda, ktre widzieli, mwic : 38 "Bogosawiony, ktry przychodzi krl w imi Paskie ; pokj na niebie, a chwaa na wysokoci." 39 Niektrzy za faryzeusze spord rzeszy, rzekli do niego : Nauczycielu, skaruczniw swoich ! 40 A on im rzek : Powiadam wam, e jeliby ci milczeli, kamienie woa bd. ZAPOWIED UPADKU JEROZOLIMY. 41 Skoro si przybliy, ujrzawszy miasto, zapaka nad nim, mwic: 42 O gdyby i ty poznao, i to w ten dzie twj, co jest ku pokojowi twemu, a teraz zakryte jest przed oczyma twymi ! 43 Albowiem przyjd na ci dni, i otocz cinieprzyjaciele twoi waem, i oblegn ci, i cisn ci zewszd; 44 i na ziemi ci powal i synw twoich, ktrzy w tobie s, i nie zostawi w tobie kamienia na kamieniu; dlatego e nie poznao czasu nawiedzenia twego. WYRZUCENIE KUPCZCYCH Z wITvNl. 45 I wszedszy do wityni, pocz wypdza sprzedajcych w niej i kupujcych, 46 mwic im : Napisano : e dom mj jest domem modlitwy, a wycie go uczynili jaskini zbjcw. 47 I uczy kadego dnia w wityni. 48 A przedniejsi kapani i doktorowie i starsi ludu starali si go zgubi; 49 ale nie znajdowali, co by mu uczyni ; bowszystek lud bardzo pilnie go sucha. 20 ROZPRAWA Z PRZEDSTAWICIELAMI SANHEDRYNU. 1 I stao si jednego dnia, gdy on uczy ludw wityni, i opowiada ewangeli, zeszli si przedniejsi kapani i doktorowie ze starszymi, 2 i rzekli do niego, mwic : Powiedz nam jak moc to czynisz, albo kto jest, co ci da t wadz? 3 A Jezus odpowiadajc, rzek do nich: Spytam i ja was o jedn rzecz, odpowiedzcie mi: 4 Czy chrzest Janowy by z nieba, czy te z ludzi ? 5 Lecz oni rozwaali midzy sob, mwic :Jeli powiemy : z nieba, rzecze: Czemu wic nie uwierzylicie mu? 6 A jeli rzeczemy : z ludzi, wszystek lud ukamienuje nas, bo przekonani s, e Jan jest prorokiem. 7 I odpowiedzieli, e nie wiedz, skd by. 8 A Jezus im powiedzia : To i ja wam nie powiem, jak moc to czyni. PRZYPOWIE O NAJEMNIKACH W WINNICY. 9 Pocz za mwi do ludu t przypowie:Pewien czowiek posadzi winnic, i wynaj j oraczom, a sam odjecha na czas duszy. 10 A w swoim czasie posa do oraczw sug, aby mu dali z owocu winnicy. A oni obiwszy go, odesali z niczym. 11 I znowu posa drugiego sug. Lecz onii tego obiwszy i zniewaywszy, odesali z niczym. 12 I posa jeszcze trzeciego; a oni i tego zraniwszy, wyrzucili. 13 Pan za winnicy rzek: Co uczyni? Polsyna mego umiowanego. Moe, gdy zobacz, ulkn si 14 0racze za, ujrzawszy go, namylali si midzy sob, mwic : Ten jest dziedzic; zabijmy go, aby dziedzictwo nam si dostao. 15 I wyrzuciwszy go z winnicy, zabili. C im wic uczyni pan winnicy ? 16 Przyjdzie, i wygubi tych oraczw, a winnic odda innym. Co usyszawszy, rzeklimu : Uchowaj Boe! 17 On za spojrzawszy na nich, rzek : Cwic znaczy, co jest napisane: "Kamie, ktry odrzucili budowniczy, ten sta si kamieniem wgielnym ?" l8 Kady, kto upadnie na ten kamie, rozbije si, a na kogo on spadnie, tego skruszy. 19 I usiowali przedniejsi kapani i doktorowie targn si na rkami w teje chwili, lecz bali si ludu. Zrozumieli bowiem,e przeciw nim powiedzia to podobiestwo.CZY PACI PODATEK? 20 A ledzc go, posali szpiegw, ktrzy udawaliby sprawiedliwych, aby go podchwyci w mowie, eby go wyda do urzdu i wadz namiestnika. 21 I spytali go, mwic: Nauczycielu, wiemy, e dobrze mwisz i uczysz; a nie ogldasz si na osobg, lecz drogi Boej w prawdzie nauczasz. 22 Czy godzi si nam dawa podatek cesarzowi, czy te nie? 23 Lecz on przejrzawszy podstp ich, rzek do nich : Czemu mnie kusicie? 24 Pokacie mi denara. Czyj ma obraz i napis ? Odpowiadajc, rzekli mu : Cesarski. 25 I rzek im : Oddajcie wic, co jest cesarskiego cesarzowi, a co jest Boego Bogu. 26 I nie mogli zgani sowa jego przed ludem, a dziwic si odpowiedzi jego, umilkli. SADUCEUSZE, A ZMARTWYCHWSTANIE CIA. 27 Przystpili za niektrzy z saduceuszw,co mwi, e nie ma zmartwychwstania, i spytali go, 28 mwic: Nauczycielu ! Mojesz napisa nam : "Jeliby czyj brat umar, majc on, a byby bez dzieci, niech brat jego wemie j za on, i wzbudzi potomstwo bratu swemu." 29 Byo tedy siedmiu braci; a pierwszy poj on, i umar bezdzietnie. 30 I poj j drugi, ale i ten umar bez syna. 31 I trzeci j poj, i tak samo wszyscy siedmiu, a nie zostawili potomstwa, i pomarli. 32 Po wszystkich umara te i niewiasta. 33 W zmartwychwstaniu wic ktrego z nich bdzie on, poniewa siedmiu miao jza on? 34 I rzek im Jezus: Synowie tego wiata eni si i za m id; 35 lecz ci, ktrzy za godnych bd uznani wieku tamtego i powstania z martwych, nie bd ani wychodzi za m, ani on pojmowa. 36 Nie bd bowiem mogli wicej umrze ; bo s rwni anioom i s dziemi Boymi, bdc dziemi zmartwychwstania. 27 A e umarli zmartwychwstaj, to i Mojesz pokaza u krzaka, zowic Pana "Bogiem Abrahama i Bogiem Izaaka i BogiemJakuba." 38 A Bg nie jest umarych, ale ywych, jemu bowiem wszyscy yj. 39 A odpowiadajc niektrzy z doktorw, rzekli mu : Nauczycielu, dobrze powiedzia. 40 I ju o nic wicej nie mieli go pyta. CHRYSTUS SYNEM I PANEM DAWIDA. 41 I rzek do nich : Jake to mwi, e Chrystus jest synem Dawidowym ? 42 A sam Dawid powiada w ksidze Psalmw: "Rzek Pan Panu mojemu : Sid po prawicy mojej, 43 a poo nieprzyjaci twoich podnkiem ng twoich." 44 Dawid wic nazywa go Panem ; jake jest synem jego ? 45 Gdy za cay lud sucha, rzek uczniomswoim : 46 Strzecie si doktorw, ktrzy chtnie chodz w dugich szatach, i lubi pozdrowienia na rynku i pierwsze krzesa w synagogach i pierwsze miejsca przy ucztach, 47 ktrzy objadaj domy wdw, udajc dug modlitw. Tych czeka wiksze potpienie. 21 GROSZ WDOWI. 1 A spogldajc, ujrza tych bogatych, ktrzy rzucali do skarbony ofiary swoje. 2 A ujrza te i ubouchn wdow wrzucajc dwa szelki. 3 I rzek : Prawdziwie wam powiadam, e ta uboga wdowa wicej, ni wszyscy wrzucia. 4 Albowiem ci wszyscy z tego, co im zbywao, wrzucili do darw Boych, a ta z niedostatku swego woya wszystko, co miaa na utrzymanie swoje. PROROCTWO O ZBURZENIU JEROZOLIMY I KOCU WIATA. 5 A gdy niektrzy mwili o wityni, e jestozdobiona piknymi kamieniami i darami, rzek: 6 Przyjd dni, e z tego, na co patrzycie, nie zostanie kamie na kamieniu, ktry by nie by rozwalony. 7 I pytali go, mwic : Nauczycieiu, kiedy si to stanie, a co za znak, gdy si to dziazacznie? 8 A on im rzek : Uwaajcie; eby was nie zwiedziono; bo wielu przyjdzie w imi moje,mwic, e ja jestem, a czas si przybliy; nie chodcie wic za nimi. 9 Gdy za usyszycie o wojnach i rozruchach, nie lkajcie si : potrzeba, abyto wpierw si stao, ale jeszcze nie zaraz koniec. 10 Wtedy im mwi : Powstanie nard przeciw narodowi i krlestwo przeciw krlestwu. 11 I wielkie trzsienia ziemi bd miejscami, i mory i gody i strachy z nieba i znaki wielkie bd. 12 Ale przed tym wszystkim podnios na was rce swoje, i bd was przeladowa, podajc do synagog i wizie, cignc do krlw i namiestnikw dla imienia mego. 13 To za was spotka na wiadectwo. 14 A przeto wecie sobie do serca nie obmyla naprzd, jakbycie mieli odpowiada. 15 Ja bowiem dam wam wymow i mdro,ktrej nie bd mogli oprze si, ani sprzeciwia wszyscy przeciwnicy wasi. 16 A wydawa was bd rodzice i bracia i krewni i przyjaciele, i niektrych z was o mier przyprawi. 17 I bdziecie w nienawici u wszystkich dla imienia mego. 18 A wos z gowy waszej nie zginie. 19 W cierpliwoci waszej posidziecie duszewasze. UPADEK JEROZOLIMY. 20 Gdy za ujrzycie Jeruzalem wojskiem otoczone, wtedy wiedzcie, e si przybliyo spustoszenie jego. 21 Wtedy ci, co s w Judei, niech uciekaj na gry, a ktrzy s w rodku niej, niech uchodz, a ci, co s po okolicznych miejscach, niech do niej nie wchodz 22 S to bowiem dni pomsty, aby si wypenio wszystko, co byo napisane. 23 A biada brzemiennym i karmicym w owedni ; albowiem bdzie ucisk wielki na ziemi igniew przeciw ludowi temu. 24 I polegn od ostrza miecza, i zapdz ich w niewol midzy wszystkie narody, a Jeruzalem deptane bdzie przez pogan, a si wypeni czasy narodw. KONIEC WIATA. 25 I bd znaki na socu i ksiycu i na gwiazdach, a na ziemi ucinienie narodw od zamieszania szumu morskiego i nawanicy, 26 skoro ludzie schn bd od strachu i oczekiwania tych rzeczy, ktre bd przychodzi na wszystek wiat; albowiem moce niebieskie poruszone bd. 27 A wtedy ujrz Syna Czowieczego, przychodzcego w oboku, z moc wielk i z majestatem. 28 Gdy za to dzia si pocznie, spojrzyjcie, a podniecie gowy wasze, bo si przyblia odkupienie wasze. 29 I powiedzia im podobiestwo: Spojrzyjcie na fig i na wszystkie drzewa. 30 Gdy ju z siebie owoc wydaj, wiecie, eju blisko jest lato. 31 Tak i wy, gdy ujrzycie, e si to bdzie dziao, wiedzcie, e blisko jest krlestwo Boe. 32 Zaprawd mwi wam, e nie przeminie to plemi, a si wszystko zici. 33 Niebo i ziemia przemin, ale sowa mojenie przemin. ZACHTA DO CZUJOC1. 34 A miejcie si na bacznoci, aby kiedy serca wasze nie byy obcione obarstwem i opilstwem i troskami tego ycia, eby na was z naga ten dzie nie przyszed. 35 Albowiem spadnie on jak potrzask na wszystkich, ktrzy mieszkaj po caej ziemi. 36 A przeto czuwajcie modlc si na kady czas, abycie byli godni unikn tego wszystkiego, co przyj ma, i stan przedSynem Czowieczym. 37 I naucza we dnie w wityni, a w nocy wychodzc, przebywa na grze, ktr zwOliwn. 38 A wszystek lud od rana schodzi si do niego w wityni, aby go sucha. CZʌ III (22,1- 24,53) MKA I ZMARTWYCHWSTANIE ZBAWICIELA I. MKA (22,1 - 23,56) 22 ZDRADA JUDASZA. 1 Zblia si te dzie wity Przanikw, nazywany Pasch. 2 A przedniejsi kapani i doktorowie przemyliwali, jakby Jezusa zabi, ale bali si ludu. 3 I wstpi szatan w Judasza, ktrego zwano Iszkariot, jednego z dwunastu. 4 I odszed, i umwi si z przedniejszymi kapanami i przeoonymi, jakby im go wyda. 5 I uradowali si, i uoyli, e mu dadz pienidze. 6 I obieca, i szuka sposobnej pory, jakbyim go wyda z dala od rzeszy. OSTATNIA WIECZERZA. 7 Przyszed za dzie Przanikw, w ktrym naleao ofiarowa Pasch. 6 I posa Piotra i Jana, mwic : Idcie, iprzygotujcie nam Pasch, aby-my poywali.9 A oni rzekli : Gdzie chcesz, abymy przygotowali ? 10 I rzek do nich : Oto gdy wejdziecie do miasta, spotka si z wami pewien czowiek,nioscy dzban wody; idcie za nim do domu, do ktrego wejdzie 11 I powiecie gospodarzowi domu : Nauczyciel mwi tobie : Gdzie jest gospoda,w ktrej bym spoy Pasch z uczniami moimi 12 A on wam pokae wieczernik wielki, usany, i tam przygotujcie. 13 0dszedszy za znaleli, jak im powiedzia, i przygotowali Pasch. 14 A gdy przysza pora, zasiad do stou, idwunastu apostow z nim. 15 I rzek im: Podaniem podaem poywa t Pasch z wami, zanimbym cierpia. 16 Gdy wam powiadam, e odtd nie bd jej poywa, a si wypeni w krlestwie Boym. 17 A wziwszy kielich dziki czyni i rzek :Wecie, a podzielcie midzy siebie. 18 Albowiem wam powiadam, e nie bd piz owocu winnego szczepu, a przyjdzie krlestwo Boe. USTANOWIENIE EUCHARYSTII to byo. ie jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AArP cs x ctP( cux%3 cv1 cw>19 A wziwszy chleb, dziki czyni, ama, i da im, mwic : To jest ciao moje, ktre si za was daje. To czycie na moj pamitk. 20 Tak samo i kielich, po wieczerzy, mwic : Ten jest kielich, Nowy Testament we krwi mojej, ktry za was bdzie wylany. 21 Wszelako, oto rka tego, co mnie wydaje, ze mn jest na stole. 22 A Syn Czowieczy idzie wprawdzie wedug tego, co jest postanowione ; wszake biada czowiekowi temu, przez ktrego bdzie wydany. 23 A oni zaczli pyta si midzy sob, ktry by to z nich by, co mia to uczyni. SPR O PIERWSZESTWO. 24 wszcz si te spr midzy nimi, ktryby z nich zdawa si by wikszym. 25 I rzek im : Krlowie narodw panuj nad nimi, a ci, ktrzy wadz nad nimi sprawuj, zwani s dobroczycami. 26 Lecz wy nie tak ; ale ktry jest midzy wami wikszy, niech bdzie jako mniejszy ;a przeoony, jako ten, co suy. 27 Albowiem kt jest wikszy: ten, co siedzi u stou, czy ten, co suy? Czy nie ten, ktry siedzi? Ja te jestem wpord was, jako ten, ktry suy. 28 Lecz wy jestecie, ktrzycie wytrwali przy mnie w pokusach moich. 29 I ja wam przekazuj krIestwo, jak mi przekaza Ojciec mj, 30 abycie jedli i pili u stou mego w krlestwie moim, i siedzieli na stolicach, sdzc dwanacie pokole izraelskich. ZAPOWIED ZAPARCIA SI PIOTRA. 31 I rzek Pan : Szymonie, Szymonie ! Oto szatan poda, aby was przesia jako pszenic. 32 Ale ja prosiem za tob, aby nie ustaa wiara twoja ; a ty kiedy, nawrciwszy si, utwierdzaj braci twoich. 33 A on mu rzek : Panie ! Z tob gotw jestem i do wizienia, i na mier. 34 Lecz on rzek : Powiadam ci, Piotrze, nie zapieje dzi kur, a si trzykro zaprzesz, e mi nie znasz. 35 I rzek im : Gdy was posaem bez trzosa i torby podrnej i obuwia, czy wamczego brakowao? A oni rzekli: Niczego. 36 Rzek im tedy : Ale teraz, kto ma trzos, niech wemie take i torb podrn; a kto nie ma, niech sprzeda paszcz swj, a kupimiecz. 37 Albowiem powiadam wam, i jeszcze potrzeba, aby to, co napisane jest, wypenio si na mnie : "I policzony jest midzy zoczycw." Gdy to, co mnie dotyczy, do koca dochodzi. 38 Lecz oni rzekli : Panie, oto tu dwa miecze. On za im rzek : Dosy jest. MODLITWA I KONANIE W OGROJCU 39 A wyszedszy, zda wedug zwyczaju na gr Oliwn, a za nim te poszli i uczniowie. 40 A gdy przyszed na miejsce, rzek im : Mdlcie si, abycie nie weszli w pokuszenie. 41 Sam za oddali si od nich jakby na rzutkamienia, a upadszy na kolana,modli si, 42 mwic : Ojcze, jeli chcesz, przenie ode mnie ten kielich; wszake nie moja wola, ale twoja niech si stanie. 43 I ukaza mu si anio z nieba, posilajc go. A bdc w trwodze miertelnej, modli si usilniej. 44 I sta si pot jego jak krople krwi, spywajcej na ziemi. 45 A gdy wsta od modlitwy, i przyszed douczniw swoich, znalaz ich picych ze smutku. 46 I rzek im : Czemu picie? Wstacie, mdlcie si, abycie nie weszli w pokus. POJMANIE JEZUSA. 47 Gdy on jeszcze mwi, oto rzesza i ten, ktrego zwano Judaszem, jeden z dwunastu, szed przed nimi, i przystpi doJezusa, aby go pocaowa. 48 Jezus za mu rzek: Judaszu, pocaunkiem wydajesz Syna Czowieczego? 49 A ci, ktrzy przy nim byli, widzc, co si dzia miao, rzekli mu: Panie, czy mamybi mieczem ? 50 I jeden z nich uderzy sug najwyszego kapana, i uci ucho jego prawe. 51 Jezus za odpowiadajc, rzek: Poprzestacie ; nic nad to ! A dotknwszy ucha jego, uzdrowi go. 52 I rzek Jezus do tych, (ktrzy wyszli przeciw niemu) przedniejszych kapanw i urzdnikw wityni i starszych : Wyszlicie jak na zbjc z mieczami i kijami53 Gdy codziennie wrd was bywaem w wityni, nie podnielicie rk na mnie ; aleta jest godzina wasza i moc ciemnoci. POTRJNE ZAPARCIE SI PIOTRA. 54 A pojmawszy go, wprowadzili do domu najwyszego kapana. Piotr jednak szed zanim z daleka. 55 Gdy za rozniecili ogie na dziedzicu i siedli wokoo, by Piotr pomidzy nimi. 56 Gdy go ujrzaa jedna suca siedzcego u wiata, i przypatrzya mu si, rzeka : I ten z nim by. 57 A on si zapar, mwic: Niewiasto, nie znam go. 58 A po chwili ujrzawszy go inny, rzek : I ty z nich jeste. Piotr znw rzek : O czowiecze, nie jestem. 59 A po upywie prawie jednej godziny ktoinny pocz twierdzi, mwic: Prawdziwie i ten z nim by, bo i Galilejczykiem jest. 60 A Piotr powiedzia : Czowiecze, nie wiem, co mwisz ! I natychmiast, gdy on jeszcze mwi, zapia kur. 61 A Pan obrciwszy si, spojrza na Piotra. I wspomnia Piotr na sowa Pana, jakie by powiedzia : I zanim kur zapieje,trzykro si mnie zaprzesz. 62 A Piotr wyszedszy stamtd, gorzko zapaka. UROCZYSTE WYZNANIE JEZUSA. 63 A mowie, ktrzy go trzymali, naigrawali si z niego, bijc go. 64 I zakryli go, i bili go po twarzy, i pytali go, mwic: Prorokuj, kto jest, co ci uderzy? 65 I wiele innych rzeczy blunic, mwili przeciw niemu. 66 I gdy dzie nasta, zeszli si starsi z ludu i przedniejsi kapani i doktorowie, i przyprowadzili go do Rady swojej, mwic: 67 Jeli ty jeste Chrystusem, powiedz nam. I rzek im : Jeli Wam powiem, nie uwierzycie mi; 68 a jeli i spytam, nie odpowiecie mi, ani nie wypucicie. 69 Lecz odtd bdzie Syn Czowieczy siedzia po prawicy Boej. 70 I rzekli wszyscy : To ty jest Syn Boy?On za rzek: Wy powiadacie, em ja jest. 71 A oni rzekli : Na c jeszcze potrzebujemy wiadectwa ? Wszak sami syszelimy z ust jego. 23 JEZUS PRZED PIATEM. 1 I powstawszy cae ich mnstwo, powiedligo do Piata. 2 I poczli na skary, mwic : Tego znalelimy podburzajcego nasz nard, i zakazujcego dawa podatki cesarzowi, i mwicego, e on jest Chrystusem krlem. 3 I spyta go Piat, mwic : Ty jeste krlem ydowskim? A on odpowiadajc, rzek: Ty powiadasz. 4 A Piat rzek do przedniejszych kapanwi do rzeszy : Nie znajduj adnej winy w tym czowieku. 5 Lecz oni nalegali, mwic: Podburza lud, uczc po caej Judei, poczwszy od Galilei a dotd. JEZUS PRZED HERODEM. 6 Piat za, usyszawszy o Galilei, zapyta,czy ten czowiek jest Galilejczykiem. 7 A gdy si dowiedzia, e nalea do wadzy Heroda, odesa go do Heroda, ktry te by w Jeruzalem w owe dni. 8 A Herod ujrzawszy Jezusa, uradowa si bardzo; bo od dawnego czasu pragn go widzie, dlatego e wiele o nim sysza, i spodziewa si, e jaki cud zobaczy przezniego uczyniony 9 I zadawa mu wiele pyta, ale on nic mu nie odpowiada. 10 Przedniejsi za kapani i doktorowie stali, usilnie na skarc 11 I wzgardzi nim Herod wraz z wojskiemswoim, i wymia obleczonego w szat bia, i odesa do Piata. 12 I stali si tego dnia przyjacimi Herod iPiat, bo przedtem byli sobie nieprzyjacimi. BARABASZ CZY JEZUS. 13 A Piat wezwawszy przedniejszych kapanw i przeoonych i lud, rzek do nich: l4 Przywiedlicie mi tego czowieka jakby podburzajcego lud, i oto ja pytajc przed wami, nie znalazem w tym czowieku adnej winy z tych, o ktre go oskaracie. 15ale ani Herod, bo was do niego odesaem, i oto nie zarzucono mu nic godnego mierci. 16 A przeto ukarawszy go, wypuszcz. 17 By za winien wypuci im na wita jednego winia. 18 I zawoaa razem wszystka rzesza, mwic: Stra tego, a wypu nam Barabasza! 19 A by on za jaki rozruch, uczyniony w miecie, i za zabjstwo osadzony w wizieniu. 20 Piat za przemwi znowu do nich, chcc wypuci Jezusa. 21 Ale oni woali, mwic : Ukrzyuj, ukrzyuj go ! 22 0n za po raz trzeci rzek do nich : C wic zego ten uczyni? adnej przyczyny mierci w nim nie znajduj ; ukarz go wic i wypuszcz. 23 Lecz oni nalegali gosami wie1kimi, dajc, aby by ukrzyowany ; i wzmagay si ich gosy. 24 A Piat przysdzi, aby si stao zadoich daniu. 25 I wypuci im tego, ktry za zabjstwo i rozruch wrzucony by do wizienia o ktrego prosili, Jezusa za wyda na ich wol. W DRODZE NA GOLGOT. 26 A gdy go wiedli, przytrzymali niejakiego Szymona Cyrenejczyka idcego ze wsi, i woyli na krzy, aby nis za Jezusem 27 I sza za nim wielka rzesza ludu i niewiast, ktre pakay, i ualay si nad nim. 28 Jezus za obrciwszy si do nich, rzek:Crki Jerozolimskie ! Nie paczcie nade mn, ale same nad sob paczcie i nad dziemi waszymi. 29 Gdy oto przyjd dni, w ktrych bd mwi : Szczliwe niepodne i ywoty, ktre nie rodziy, i piersi, ktre nie karmiy. 30 Wtedy poczn mwi grom : Padnijcie na nas, - a pagrkom : Przykryjcie nas. 3l Albowiem jeli to na zielonym drzewie czyni, c na suchym bdzie? 32 Prowadzono te z nim i innych dwch zoczycw, aby byli straceni. UKRZYOWANIE. 33 A gdy przyszli na miejsce, ktre zwi Trupi Gow, tam go ukrzyowali ; i otrw, jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie. 34 Jezus za mwi : Ojcze ! Odpu im, bo nie wiedz, co czyni. A dzielc si szatami jego, rzucili losy. 35 I sta lud patrzc ; a namiewali si z niego przeoeni z nimi, mwic : Innych wybawia, nieche sam siebie wybawi, jeliten jest Chrystusem Boym wybranym. 36 Naigrawali si te z niego i onierze, przychodzc, a ocet mu podajc, i mwic: 37 Jeli ty jeste krlem ydowskim, wybawe sam siebie. DOBRY I ZY OTR. 38 By za nad nim i napis, wypisany greckimi, aciskimi i hebrajskimi literami :TEN JEST KRL YDOWSKI. 39 A jeden z tych otrw, ktrzy wisieli, .bluni mu, mwic : Jeli ty jeste Chrystusem, wybawe samego siebie i nas. 40 Odpowiadajc za, drugi karci go, mwic : Ani ty si Boga nie boisz, chocia t sam kar ponosisz ? 41 A my wprawdzie susznie, bo godn zapat za uczynki odbieramy : lecz ten nic zego nie uczyni 42 I rzek do Jezusa: Panie, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do krlestwa swego! 43 A Jezus mu rzek : Zaprawd mwi tobie, dzi ze mn bdziesz w raju. MIER JEZUSA. 44 Bya za prawie godzina szsta i nastay ciemnoci po wszystkiej ziemi a do godziny dziewitej. 45 I zamio si soce, a zasona wityni wp si rozdara. 46 A Jezus zawoawszy gosem wielkim, rzek : Ojcze, w rce twoje polecam ducha mojego ! A to rzekszy, skona. 47 Setnik za widzc, co si dziao, chwaliBoga, mwic : Prawdziwie ten czowiek by sprawiedliwy. 48 I caa rzesza tych, ktrzy zeszli si byli na to widowisko, i widzieli, co si dziao, wracali, bijc si w piersi swoje. 49 A wszyscy jego znajomi stali z daleka, i niewiasty, ktre za nim przyszy byy z Galilei, patrzc na to. POGRZEB. 50 I Oto m imieniem Jzef, ktry by czonkiem Rady, m dobry i sprawiedliwy, 51- ten nie by si zgodzi na ich wyrok i uczynki, - z Arymatei, miasta judzkiego, ktry te i sam oczekiwa krlestwa Boego. 52 Ten przyszed do Piata, i poprosi o ciao Jezusa. 53 I zdjwszy, uwin w przecierado, i pooy je w grobie wykutym, w ktrym nikt jeszcze nie by pooony. 54 A by to dzie Przygotowania, i szabat si zaczyna. 55 Niewiasty za, ktre z nim przybyy z Galilei, przyszedszy, obejrzay grb, i jakbyo pooone ciao jego. 56 A wrciwszy si, przygotoway wonnoci i maci. Ale w szabat day pokj, we- dug przykazania. II. ZMARTWYCHWSTANIE (24,1-53) 24 NIEWIASTY I PIOTR U GROBU. 1 W pierwszy za dzie tygodnia bardzo rano przyszy do grobu, niosc wonnoci, ktre byy przygotoway. 2 I znalazy kamie odwalony od grobu. 3 A wszedszy, nie znalazy ciaa Pana Jezusa. 4 I stao si, gdy si dla tego w sercu zatrwoyy, oto stanli przy nich dwaj mowie w szatach lnicych. 5 Gdy si za przestraszyy, i pochyliy twarz ku ziemi, rzekli do nich: Czemu szukacie yjcego midzy umarymi? 6 Nie masz go tu, ale powsta. Wspomnijcie, jak wam mwi, gdy jeszcze by w Galilei, 7 powiadajc : e potrzeba, aby Syn Czowieczy by wydany w rce ludzi grzesznych, I by ukrzyowany, a trzeciego dnia aby zmartwychwsta. 8 I wspomniay na sowa jego. 9 A wrciwszy si od grobu, oznajmiy to wszystko owym jedenastu i wszystkim innym. 10 A byy to Maria Magdalena i Joanna, i Maria Jakubowa i inne, ktre z nimi byy, ktre o tym powiedziay apostoom. 11 I wydaway si te sowa w oczach ich jakby niedorzecznoci, i nie uwierzyli im. 12 Ale Piotr wstawszy, pobieg do grobu ; apochyliwszy si, ujrza same przecieradapooone, i odszed, dziwic si sam w sobie temu, co si stao. PO DRODZE DO EMAUS. 13 I Oto dwaj z nich tego samego dnia szli do miasteczka, ktre byo o szedziesit stadiw od Jeruzalem, zwanego Emaus. 14 A mwili oni z sob o tym wszystkim, cosi byo wydarzyo. 15 I stao si, gdy rozmawiali, i rozprawiali ze sob, sam Jezus, przybliywszy si, szed z nimi. 16 0czy za ich byy zamroczone, aby go nie poznali. 17 I rzek do nich : C to s za rozmowy ktre idc prowadzicie midzy sob, i jestecie smutni? 18 A odpowiadajc jeden ktremu imi Kleofas, rzek mu : Ty sam gociem jeste w Jeruzalem a nie wiesz, co si w nim dziao tymi dniami? 19 A on im rzek : Co ? I powiedzieli : O Jezusie Nazareskim, ktry by mem prorokiem potnym w uczynku i mowie przed Bogiem i wszystkim ludem ; 20 a jak go przedniejsi kapani i przeoeninasi wydali, aby by skazany na mier, i ukrzyowali go. 21 My za spodziewalimy si, e on mia odkupi Izraela ; a teraz po tym wszystkimdzisiaj trzeci dzie jest, jak si to stao. 22 Ale i niektre z naszych niewiast przestraszyy nas, ktre przede dniem byy u grobu ; 23 a nie znalazszy ciaa jego, przyszy, powiadajc, e i zjawienie aniow widziay, ktrzy mwi, e on yje. 24 I poszli niektrzy z naszych do grobu, i tak znaleli, jak niewiasty mwiy; ale jegosamego nie znaleli. 25 A on rzek do nich: O gupi, a leniwego serca do wierzenia temu wszystkiemu, co powiedzieli prorocy! 26 Czy nie byo potrzeba, eby to cierpiaChrystus, i tak wszed do chway swojej 27 A poczynajc od Mojesza i wszystkich prorokw, wykada im, co we wszystkich pismach o nim byo. 28 I przybliyli si do miasteczka, do ktrego szli; a on okazywa, jakby mia idalej. 29 I przymusili go, mwic : Zosta z nami,bo si ma ku wieczorowi, i dzie si ju nachyli. I wszed z nimi. 30 I stao si, gdy siedzia z nimi u stou, wzi chleb, i bogosawi, i ama, i podawa im. 31 I otwary im si oczy, i poznali go, a onznikn z ich oczu. 32 I mwili midzy sob: Czy serce nasze nie paao w nas, gdy mwi w drodze, i Pisma nam wykada? 33 A wstawszy teje godziny, wrcili si doJeruzalem i znaleli zgromadzonych jedenastu i tych ktrzy z nim byli, 34 mwicych : e wsta Pan prawdziwie, i ukaza si Szymonowi. 35 A oni opowiadali, co si dziao w drodze,i jak go poznali przy amaniu chleba. JEZUS ZJAWIA SI APOSTOOM. 36 Gdy za to mwi, stan Jezus w porodku nich, i rzecze im: Pokj wam ! Jam jest, nie bjcie si. 37 A strwoeni i przestraszeni mniemali, educha widz. 38 I rzek im : Czemu jestecie zmieszani, a myli wstpuj do serc waszych? 39 0gldajcie rce moje i nogi, e ja ten sam jestem; dotykajcie si, i przypatrujcie : bo duch nie ma ciaa ani koci, jako widzicie, e ja mam. 40 A to rzekszy ukaza im rce i nogi. 41 Gdy za oni jeszcze nie wierzyli, i dziwilisi z radoci, rzek : Macie tu co do jedzenia? 42 A oni mu podali cz ryby pieczonej i plaster miodu. 43 I gdy zjad wobec nich, wziwszy ostatki, da im. MOWA POEGNALNA. 44 I rzek do nich : Te s sowa, ktre mwiem do was, bdc jeszcze z wami, emusiao wypeni si wszystko, co napisane jest o mnie w Zakonie Mojeszowym i w Prorokach i w Psalmach. 45 Wtedy otworzy im umys, eby rozumieli Pisma, 46 i rzek im : e tak jest napisane, i tak byo potrzeba, eby Chrystus cierpia, i wsta z martwych dnia trzeciego ; 47 i eby przepowiadana bya w imi jego pokuta i odpuszczenie grzechw po wszystkich narodach, poczwszy od Jerozolimy. 46 Wy za jestecie wiadkami tego. 49 I ja posyam na was obietnic Ojca byo. ie jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAxPy cz V c{8 c|'] c}s3 Xmego ; wy za zostacie w miecie, a bdziecie obleczeni moc z wysokoci. WNIEBOWSTPIENIE. 50 I wyprowadzi ich z miasta do Betanii, apodnisszy rce swe, bogosawi im. 51 I stao si, gdy im bogosawi, rozsta si z nimi, i unosi si do nieba. 52 A oni zoywszy pokon, wrcili do Jeruzalem z weselem wielkim. 58 I byli zawsze w wityni, chwalc i bogosawic Boga. Amen. ------------------------ EWANGELIA WG W. JANA Wstp. (1,1-18) WCIELENIE SOWA BOEGO 1 CHRYSTUS SOWEM PRZEDWIECZNYM. 1 Na pocztku byo Sowo, a Sowo byo uBoga, a Bogiem byo Sowo. 2 To byo na pocztku u Boga. 3 Wszystko przez nie si stao; a bez niegonic si nie stao, co si stao. 4 W nim byo ycie, a ycie byo wiatoci ludzi. 5 A wiato w ciemnociach wieci, a ciemnoci j ej nie ogarny. 6 By czowiek posany od Boga, ktremu na imi byo Jan. 7 Ten przyszed na wiadectwo, aby da wiadectwo o wiatoci, aby przeze wszyscy wierzyli. 8 Nie by on wiatoci, ale eby wiadectwo da o wiatoci. 9 Bya wiato prawdziwa, ktra owiecawszelkiego czowieka na ten wiat przychodzcego. 10 Na wiecie by, a wiat przeze uczyniony jest, a wiat go nie pozna. 11 Przyszed do swej wasnoci, a swoi gonie przyjli. 12 A ilukolwiek go przyjo, da im moc, aby si stali dziemi Boymi, tym, ktrzy wierz w imi jego, 13 ktrzy nie ze krwi, ani z woli ciaa, ani z woli ma, ale z Boga si narodzili. 14 A Sowo ciaem si stao, i mieszkao midzy nami, (i widzielimy chwa Jego, chwa jako jednorodzonego od Ojca), pene aski i prawdy. 15 Jan daje wiadectwo o nim, i woa, mwic: Ten by, o ktrym powiedziaem: Ten, co po mnie przyj ma, sta si przede mn; bo pierwej by, ni ja. 16 I z penoci jego mymy wszyscy otrzymali, i ask za ask. 17 Albowiem Zakon przez Mojesza by dany; aska i prawda staa si przez Jezusa Chrystusa. 18 Boga nikt nigdy nie widzia; jednorodzony Syn, ktry jest na onie Ojca,on opowiedzia. CZʌ I (1,19 -12,50) OBJAWIENIE BSTWA ZBAWICIELA PRZEZ NAUK I CUDA A. NAD JORDANEM I W GALILEI (1,19 2,12) WIADECTWO JANA CHRZCICIELA. 19 A to jest wiadectwo Janowe, gdy ydzi z Jeruzalem posali do niego kapanw i lewitw, aby go spytali: Kto ty jest? 20 I wyzna, a nie zapar si; i wyzna: enie jestem ja Chrystusem. 21 spytali go: C wic? Jeste ty Eliaszem?I rzek: Nie jestem. Jeste ty prorokiem? I odpowiedzia: Nie. 22 Rzekli mu wic: Kime jeste, ebymy dali odpowied tym, ktrzy nas posali? Co powiadasz sam o sobie? 23 Rzek: Jam "gos woajcego na pustyni:Prostujcie drog Pask," jak powiedzia Izajasz prorok. 24 A ci, co byli posani, byli z faryzeuszw.25 I spytali go, i rzekli mu: Czemu wic chrzcisz, jeli ty nie jeste Chrystusem, ani Eliaszem, ani prorokiem? 26 Odpowiedzia im Jan, mwic: Ja chrzcz wod; ale wpord was stan, ktrego wy nie znacie. 27 0n jest, ktry po mnie przyjdzie, ktry przede mn sta si, ktremu ja nie jestemgodzien rozwiza rzemyka u obuwia jego. 28 To dziao si w Betanii za Jordanem, gdzie Jan udziela chrztu. OTO BARANEK BOY. 29 Nazajutrz ujrza Jan Jezusa idcego do siebie, i rzek: Oto Baranek Boy, oto ktrygadzi grzech wiata. 30 Tenci jest, o ktrym powiedziaem: Przychodzi po mnie m, ktry si sta przede mn, bo pierwej by, ni ja. 31 I ja go nie znaem, lecz eby by objawiony w Izraelu, dlatego ja przyszedem, chrzczc wod. 32 I da Jan wiadectwo mwic: e widziaem Ducha zstpujcego z nieba jako gobic, i zosta na nim. 33 A ja go nie znaem; ale, ktry mi posa chrzci wod, ten mi powiedzia: Nakogo ujrzysz zstpujcego Ducha, i na nim zostajcego, ten jest, ktry chrzci Duchem witym. 34 A ja widziaem, i daem wiadectwo, e ten jest Synem Boym. PIERWSI UCZNIOWIE JEZUSA. 35 A nazajutrz znowu sta Jan i dwaj uczniowie jego. 36 I spojrzawszy na Jezusa przechodzcego, rzek: Oto Baranek Boy. 37 I usyszeli go dwaj uczniowie mwicego, i poszli za Jezusem. 38 A Jezus obrciwszy si, i ujrzawszy ich za sob idcych, rzek im: Czego szukacie? A oni mu rzekli: Rabbi (co przetumaczone znaczy: Nauczycielu), gdzie mieszkasz? 39 Rzek im: Pjdcie, a zobaczcie. Przyszliizobaczyli, gdzie mieszka, i zostali przy nim tego dnia; a byo okoo dziesitej godziny. 40 By za Andrzej, brat Szymona Piotra, jednym z dwch, ktrzy syszeli byli od Jana, i poszli za nim. 41 Ten znalaz najpierw Szymona, brata swego, i rzecze mu: Znalelimy Mesjasza (co przetumaczone znaczy Chrystus). 42 I przyprowadzi go do Jezusa. Jezus za wejrzawszy na rzek: Ty jesteSzymon, syn Jony; ty bdziesz nazwany Kefas (co si wykada: Opoka). POWOANIE NATANAELA. 43 Nazajutrz chcia uda si do Galilei, i znalaz Filipa. I rzecze mu Jezus: Pjd za mn. 44 A Filip by z Betsaidy, miasta Andrzeja i Piotra. 45 Znalaz Filip Natanaela, i rzecze mu: Znalelimy tego, o ktrym pisa Mojesz wZakonie i prorocy, Jezusa, syna Jzefa, z Nazaretu. 46 I rzek mu Natanael: Czy z Nazaretu moe by co dobrego? Rzecze mu Filip: Pjd, a zobacz. 47 Ujrza Jezus Natanaela, idcego, ku sobie, i rzecze o nim: Oto prawdziwie izraelita, w ktrym nie ma zdrady. 48 Rzecze mu Natanael: Skde mnie znasz?Odpowiedzia Jezus, i rzek mu: Pierwej, ni ci Filip zawoa, gdy bye pod fig, widziaem ci. 49 Odpowiedzia mu Natanael, i rzek: Rabbi, ty jest Syn Boy, ty jest krl Izraela. 50 Odpowiedzia Jezus, i rzek mu: em ci powiedzia: Widziaem ci pod fig, wierzysz; wiksze, ni te, rzeczy ujrzysz. 51 I rzek mu: Zaprawd, zaprawd, mwiwam: Ujrzycie niebo otwarte i Aniow Boych wstpujcych i zstpujcych na Syna Czowieczego. 2 CUD W KANIE GALILEJSKIEJ. 1 A dnia trzeciego byy gody maeskie w Kanie Galilejskiej; a bya tam matka Jezusowa. 2 Wezwany te by na gody i Jezus i uczniowie jego. 3 A gdy zabrako wina, rzeka matka Jezusowa do niego: Wina nie maj. 4 I rzecze jej Jezus: Co mnie i tobie niewiasto? Jeszcze nie przysza godzina moja. 5 Rzecze matka jego sugom: Cokolwiek wam powie, czycie. 6 Byo tam ze sze stgwi kamiennych, ustawionych dla oczyszczenia ydowskiego, mieszczcych w sobie kada po dwa albo trzy wiadra. 7 Rzecze im Jezus: Napenijcie stgwie wod. I napenili je a do wierzchu. 8 I rzecze im Jezus: Zaczerpnijcie teraz, i zaniecie gospodarzowi wesela. I zanieli. 9 A gdy gospodarz wesela skosztowa wody, ktra staa si winem, a nie wiedzia, skdby byo (lecz wiedzieli sudzy, ktrzy wod czerpali), woa oblubieca gospodarz wesela, 10 i rzecze mu: Kady czowiek stawia najpierw dobre wino, a gdy sobie podpij, wtedy podlejsze; ty za dobre wino zachowae a do tego czasu! 11 Ten pocztek cudw uczyni Jezus w Kanie Galilejskiej; i objawi chwa swoj, iuwierzyli we uczniowie jego. 12 Potem zstpi do Kafarnaum, on i matka jego, i bracia jego i uczniowie jego; i zabawili tam niewiele dni. B. PIERWSZY POBYT W JERUZALEM I W JUDEI (2,13 3,36) WYRZUCENIE KUPCZCYCH Z WITYNI. 13 A bya blisko Pascha ydowska, i poszed Jezus do Jerozolimy. 14 I znalaz w wityni sprzedajcych woy i owce i gobie, i bankierw siedzcych. 15 A uczyniwszy jakby bicz z powrzkw, wyrzuci wszystkich z wityni, owce te iwoy, a pienidze bankierw rozsypa, i stoy poprzewraca. 16 A tym, co gobie sprzedawali, rzek: Wyniecie to std, a nie czycie domu Ojca mego domem kupiectwa. 17 I wspomnieli uczniowie jego, e jest napisane: "arliwo o dom twj poera mnie." 18 Odpowiedzieli wic ydzi, i rzekli mu: Jaki znak ukazujesz nam, e to czynisz? 19 Opowiedzia Jezus, i rzek im: Rozwalciet wityni, a w trzech dniach j postawi. 20 Rzekli wic ydzi: Czterdzieci i sze lat budowano t wityni, a ty j w trzechdniach wystawisz? 21 Ale on mwi o wityni ciaa swojego. 22 Gdy tedy zmartwychwsta, wspomnieli uczniowie jego, i to powiedzia, i uwierzyliPismu i sowom, ktre wyrzek Jezus. 23 Gdy za by w Jerozolimie w Pasch w dzie wity, wielu uwierzyo w imi jego, widzc cuda jego, ktre czyni. 24 Lecz sam Jezus nie zwierza im samego siebie, dlatego e on zna wszystkich, 25 i e nie trzeba mu byo, aby kto dawa wiadectwo o czowieku; albowiem sam wiedzia, co jest w czowieku. 3 ROZMOWA Z NIKODEMEM. 1 By za m spord faryzeuszw, imieniem Nikodem, ksi ydowski. 2 Ten przyszed do Jezusa w nocy, i rzek mu: Rabbi, wiemy, e przyszed jako nauczyciel od Boga; bo nikt takich cudw czyni nie moe, jakie ty czynisz, jeliby z nim Bg nie by. 3 Odpowiedzia Jezus, i rzek mu: Zaprawd, zaprawd mwi tobie: Jeli si kto na nowo nie odrodzi, nie moe oglda krlestwa Boego. 4 Rzecze do niego Nikodem: Jake si moe czowiek narodzi, bdc starym? Czy moe napowrt wej w ono matki swojej i odrodzi si? 5 Odpowiedzia Jezus: Zaprawd, zaprawd powiadam ci: Jeli si kto nie odrodzi z wody i z Ducha witego, nie moe wej do krlestwa Boego. 6 Co si narodzio z ciaa, ciaem jest, a co si narodzio z Ducha, duchem jest. 7 'Nie dziw si, e ci powiedziaem: Potrzeba si wam znowu narodzi. 8 Duch tchnie, kdy chce, i gos jego syszysz, ale nie wiesz, skd przychodzi, i dokd idzie; tak jest z kadym, ktry si narodzi z Ducha. 9 Odpowiedzia Nikodem, i rzek mu: Jake si to sta moe? 10 Odpowiedzia Jezus, i rzek mu: To ty jeste nauczycielem w Izraelu, a tego nie wiesz? 11 Zaprawd, zaprawd powiadam tobie, emy co wiemy, mwimy, i o tym, comy widzieli, wiadczymy; a wiadectwa naszego nie przyjmujecie. 12 Jeeli ziemskie rzeczy wam powiedziaem, a nie wierzycie, jake uwierzycie, gdy wam niebieskie opowiada bd? 13 I nikt nie wstpi do nieba, tylko ten, ktry zstpi z nieba, Syn Czowieczy, ktry jest w niebie. 14 A jak Mojesz podwyszy wa na pustyni, tak trzeba, aby podwyszony by Syn Czowieczy: 15 aby wszelki, ktry we wierzy, nie zgin, ale mia ycie wieczne. 16 Albowiem tak Bg umiowa wiat, e Syna swego jednorodzonego da, aby wszelki, kto wierzy we, nie zgin, ale mia ycie wieczne. 17 Gdy Bg nie posa Syna swego na wiat, aby wiat sdzi; ale eby wiat byzbawiony przez niego. 18 Kto wierzy we, nie bywa sdzony; a kto nie wierzy, ju osdzony jest, bo nie wierzy w imi jednorodzonego Syna Boego.19 Ten za jest sd, e wiato przyszana wiat, a ludzie bardziej umiowali ciemnoci, ni wiato; bo ze byy ich uczynki. 20 Kady bowiem, ktry le czyni, nienawidzi wiatoci, i nie przychodzi do wiatoci, eby nie byy zganione uczynki jego. 21 Lecz kto czyni prawd, przychodzi do wiatoci, aby si okazay sprawy jego, e w Bogu s uczynione. DZIAALNO W JUDEI. 22 Potem przyszed Jezus i uczniowie jego do ziemi Judzkiej, i tam przebywa z nimi, ichrzci. 23 Chrzci te i Jan w Enon w pobliu Salim, bo byo tam wd wiele i przychodzili,i chrzcili si. 24 Jeszcze bowiem Jan nie by wtrcony dowizienia. 25 I wszcz si spr midzy uczniami Janowymi i ydami co do oczyszczenia. 26 I przyszli do Jana, i rzekli mu: Rabbi, ten, co z tob by za Jordanem, ktremu ty da wiadectwo, ten oto chrzci, a wszyscy id do niego. 27 Odpowiedzia Jan, i rzek: Nie moe czowiek nic wzi, jeliby mu nie byo dane z nieba. 28 Wy sami jestecie mi wiadkami, e powiedziaem: Nie jestem ja Chrystusem; ale e jestem posany przed nim. 29 Kto ma oblubienic, jest oblubiecem; lecz przyjaciel oblubieca, ktry stoi, a sucha go, weselem si weseli dla gosu oblubieca. To wic wesele moje wypenio si. 30 On ma wzrasta, a ja si umniejsza. 31 Ten, co z wysoka przychodzi, ponad wszystkimi jest; ten, co jest z ziemi, z ziemi jest, i o ziemi mwi; ten, co z nieba przyszed, jest ponad wszystkimi. 32 A co widzia i sysza, to wiadczy; a wiadectwa jego nikt nie przyjmuje. 33 Kto wiadectwo jego przyj, stwierdzi, e Bg jest prawdomwny. 34 Albowiem ten, ktrego Bg posa, sowa Boe gosi, bo nie pod miar Bg daje ducha. 35 Ojciec miuje syna, i wszystko odda w rk jego. 36 Kto wierzy w Syna ma ycie wieczne; a kto nie wierzy Synowi, nie ujrzy ycia, ale gniew Boy nad nim zostaje. C. PODRӯ PRZEZ SAMARI I POWRT DO GALILEI (4,1-54) 4 JEZUS OPUSZCZA JUDE. 1 Gdy wic dowiedzia si Jezus, e usyszeli faryzeusze, i Jezus zdobywa uczniw i chrzci wicej, ni Jan 2 (chocia Jezus nie chrzci, ale uczniowie jego), 3 opuci Jude, i poszed znw do Galilei. 4 A trzeba mu byo przechodzi przez Samari. NIEWIASTA SAMARYTASKA. 5 Przyszed tedy do miasta Samarii, ktre zwi Sychar, blisko folwarku, ktry da Jakub Jzefowi, synowi swemu. 6 A bya tam studnia Jakubowa; Jezus wicznuony z drogi, siedzia tak przy studni. Godzina bya prawie szsta. 7 Przychodzi niewiasta z Samarii czerpa wod. Rzecze do niej Jezus: Daj mi pi. 8 (Uczniowie jego bowiem odeszli byli do miasta, aby kupi ywnoci). 9 Rzecze mu wic owa niewiasta samarytaska: Jake ty, bdc ydem, prosisz pi ode mnie, ktra jestem niewiast samarytask? ydzi bowiem nie obcuj z Samarytanami. 10 Odpowiedzia Jezus, i rzek jej: Gdyby znaa dar Boy, i kto jest ten, co ci mwi: Daj mi pi, ty by go zapewne prosia, a daby ci wody ywej. 11 Rzecze mu niewiasta: Panie! I czerpa czym nie masz, a studnia jest gboka; skde wic masz wod yw? 12 Czy ty wikszy jeste, ni ojciec nasz Jakub, ktry nam studni da, i sam z niej pi, i synowie jego, i trzody jego? 13 Odpowiedzia Jezus, i rzek jej: Kady, kto pije z tej wody, znw bdzie pragn; lecz kto by pi z wody, ktr ja mu dam, nie bdzie pragn na wieki; 14 ale woda, ktr ja mu dam, stanie si wnim rdem wody, tryskajcej ku yciu wiecznemu. 15 Rzecze do niego niewiasta: Panie! Daj mi tej wody, abym nie pragna, ani czerpa tu nie przychodzia. 16 Rzecze do niej Jezus: Id, zawoaj matwego, a przyjd tu. 17 Odpowiedziaa niewiasta, i rzeka: Nie mam ma. Rzecze do niej Jezus: Dobrze powiedziaa, e nie mam ma. 18 Albowiem piciu mw miaa, a ten, ktrego masz teraz, nie jest twoim mem.To prawdziwie powiedziaa. 19 Rzecze mu niewiasta: Panie! Widz, e tyjeste prorokiem. 20 Ojcowie nasi cze oddawali na tej grze, a wy powiadacie, e w Jerozolimie jest miejsce, gdzie cze oddawa potrzeba. 21 Rzecze do niej Jezus: Niewiasto, wierz mi, e nadchodzi godzina, kiedy ani na tej grze, ani w Jerozolimie nie bdziecie czciliOjca. 22 Wy czcicie to, czego nie znacie, my czcimy, co znamy, ob z ydw jest zbawienie. 23 Ale nadchodzi godzina, i teraz jest, gdy prawdziwi czciciele bd czcili Ojca w duchu i w prawdzie; bo i Ojciec takich szuka, ktrzy by go czcili. 24 Duchem jest Bg, a ci, co mu cze oddaj, trzeba, aby go czcili w duchu i w prawdzie. 25 Rzecze mu niewiasta: Wiem, e przyjdzieMesjasz (ktrego zowi Chrystusem); gdy wic on przyjdzie, oznajmi nam wszystko. 26 Rzecze do niej Jezus: Jam jest, ktry mwi z tob. O POKARMIE I NIWIE DUCHOWYM. 27 A wnet przyszli uczniowie jego i dziwili si, e z niewiast rozmawia; ale aden nie powiedzia: O co pytasz, albo o czym z ni rozmawiasz? 28 Niewiasta wic zostawia wiadro swoje,i odesza do miasta, i powiedziaa owym ludziom: 29 Chodcie, a zobaczcie czowieka, ktry powiedzia mi wszystko, cokolwiek uczyniam. Nie jeste to Chrystus? 30 Wyszli wic miasta, i szli do niego. 31 Tymczasem prosili go uczniowie, mwic:Rabbi, jedz. 32 On za im rzecze: Mam ja pokarm do jedzenia, o ktrym wy nie wiecie. 33 Mwili wic uczniowie midzy sob: Czy moe kto przynis mu je? 34 Rzecze im Jezus: Mj pokarm jest, ebym czyni wol tego, ktry mnie posa,abym wykona spraw j ego. 35 Czy wy nie mwicie, e jeszcze s cztery miesice, a niwo przyjdzie? Oto wam powiadam: Podniecie oczy wasze, a popatrzcie na pola, e biae ju s do niwa. 36 A kto nie, bierze zapat, i zbiera owocna ycie wieczne; aby i ten, ktry sieje, e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA~Pm c cy cH% c`2 c6> weseli si i zarazem ten, ktry nie. 37 Albowiem w tym sowo jest prawdziwe, e inny jest, ktry sieje, a inny jest, ktrynie. 38 Ja was posaem to, nad czym nie pracowalicie; inni si napracowali, a wycie weszli w ich prace. JEZUS WRD SAMARYTAN. 39 Z owego za miasta wielu Samarytan uwierzyo we dla sowa niewiasty, wiadectwo dajcej: e powiedzia mi wszystko, cokolwiek uczyniam. 40 Gdy tedy przyszli do niego Samarytanie, prosili go, aby tam pozosta. I zosta tam dwa dni. 41 I daleko wicej uwierzyo we dla mowy jego. 42 A niewiecie mwili: e ju nie dla twegoopowiadania wierzymy; sami bowiem usyszelimy, i wiemy, e ten jest prawdziwie Zbawicielem wiata. POWRT DO GALILEI. 43 A po dwch dniach wyszed stamtd, i odszed do Galilei. 44 Albowiem sam Jezus da wiadectwo, eprorok nie ma czci w ojczynie swojej. 45 Gdy wic przyszed do Galilei, przyjli go Galilejczycy, gdy widz leli wszystko, coby uczyni w Jerozolimie w dzie wity; bo i sami byli przyszli na dzie wity. 46 Przyszed wic znowu do Kany Galilejskiej, gdzie z wody uczyni wino. UZDROWIENIE SYNA DWORZANINA. A by pewien dworzanin krlewski, ktrego syn chorowa w Kafarnaum. 47 Ten gdy usysza, e Jezus przyszed zJudei do Galilei, poszed do niego, i prosi go, aby przyby, i uzdrowi syna jego, bo zaczyna umiera. 48 Rzek wic do niego Jezus: Jeli znakw i cudw nie ujrzycie, nie wierzycie. 49 Rzecze do niego dworzanin: Przyjd, Panie, zanim syn mj umrze. 50 Rzecze mu Jezus: Id, syn twj yje. Uwierzy czowiek sowom, ktre mu powiedzia Jezus, i odszed. 51 A gdy on ju powraca, zabiegli mu sudzy, i oznajmili, mwic, e syn jego yje. 52 Pyta ich wic o godzin, w ktrej mu si polepszyo. I powiedzieli mu: e wczoraj o sidmej godzinie opucia go gorczka. 53 Pozna tedy ojciec, e bya to godzina, o ktrej rzek mu Jezus: Syn twj yje; i uwierzy on sam i cay dom jego. 54 Ten znw drugi znak uczyni Jezus, przyszedszy z Judei do Galilei. D. DRUGA PASCHA W JERUZALEM (5, t -47) 5 UZDROWIENIE CHOREGO OD LAT 38. 1 Potem by dzie wity ydowski, i poszed Jezus do Jerozolimy. 2 A jest w Jerozolimie Owcza sadzawka, ktr po ydowsku nazywaj Betsaida, majca pi krugankw. 3 W tych leao wielkie mnstwo chorych, lepych, chromych, wyschych, ktrzy oczekiwali na poruszenie wody. 4 Anio za Paski zstpowa od czasu do czasu w sadzawk, i poruszaa si woda. Akto pierwszy wszed do sadzawki po poruszeniu wody, stawa si zdrowym, jakkolwiek byby zdjty chorob. 5 A by tam pewien czowiek od trzydziestui omiu lat niemoc zoony. 6 Gdy go Jezus ujrza lecego i pozna e dugi ju czas choruje, rzecze mu: Chcesz by zdrw? 7 Odpowiedzia mu chory: Panie! Nie mam czowieka, eby mnie wpuci do sadzawki,gdy poruszy si woda; gdy bowiem ja przychodz, inny wstpuje przede mn. 8 Rzecze mu Jezus: Wsta, wemij oe twoje, a chod. 9 I natychmiast sta si zdrowym w czowiek, i wzi oe swoje, i chodzi. By za szabat dnia tego. 10 Mwili wic ydzi temu, ktry zosta uzdrowiony: Szabat jest, nie godzi si tobie nosi oa twego. 11 Odpowiedzia im: Ten, ktry mnie uzdrowi, on mi rzek: Wemij oe twoje, a chod. 12 Spytali go wic: Kt jest ten czowiek, ktry ci powiedzia: Wemij oe twoje, a chod? 13 w za uzdrowiony nie wiedzia, kto to by; Jezus bowiem usun si od rzeszy, ktra bya na miejscu. 14 Potem znalaz go Jezus w wityni, i rzek mu: Oto stae si zdrowym, ju nie grzesz, aby ci si co gorszego nie zdarzyo. 15 Odszed w czowiek, i oznajmi ydom,e to Jezus jest, ktry go zdrowym uczyni. 16 Dlatego ydzi przeladowali Jezusa, e to czyni w szabat. 17 Lecz Jezus im odpowiedzia: Ojciec mj a dotd dziaa, i ja dziaam. 18 Dlatego wic tym bardziej starali si go ydzi zabi, e nie tylko narusza szabat, ale te Boga powiada by Ojcem swym, czynic si rwnym Bogu. JEZUS RWNY OJCU. Jezus zatem odpowiedzia, i rzek im: 19 Zaprawd, zaprawd mwi wam, nie moe Syn sam od siebie nic czyni, tylko to co widzi, e Ojciec czyni; albowiem cokolwiek on czyni, to i Syn podobnie czyni. 20 Gdy Ojciec miuje Syna i wszystko mu ukazuje, co sam czyni, i wiksze nad te uczynki mu okae, abycie si wydziwilli. 21 Albowiem jak Ojciec wskrzesza umarych, i oywia, tak i Syn, ktrych chce, oywia. 22 Ojciec bowiem nikogo nie sdzi, lecz wszystek sd da Synowi, 23 aby wszyscy czcili Syna, jako czcz Ojca. Kto nie czci Syna, nie czcz Ojca, ktry go posa. 24 Zaprawd, zaprawd powiadam wam, e kto sowa mego sucha, a wierzy temu, ktry mi posa, ma ycie wieczne, i nie przyjdzie na sd, ale przeszed ze mierci do ycia. 25 Zaprawd, zaprawd wam powiadam, e nadchodzi godzina i teraz jest, gdy umarli usysz gos Syna Boego, a ci, ktrzy usysz, oyj. 26 Albowiem jak Ojciec ma ycie sam w sobie, tak da i Synowi, aby mia ycie samw sobie. 27 I da mu wadz sd czyni, dlatego e jest Synem Czowieczym. 28 Nie dziwcie si temu, bo przychodzi godzina, w ktrej wszyscy, co s w grobach, usysz gos Syna Boego. 29 I wyjd ci, ktrzy dobrze czynili, na zmartwychwstanie ycia; a ktrzy le czynili, na zmartwychwstanie sdu. 30 Nie mog ja sam od siebie nic czyni. Jak sysz, sdz, a sd mj jest sprawiedliwy; bo nie szukam woli mojej, alewoli tego, ktry mnie posa. WIADECTWO OJCA I UCZYNKW. 31 Jeli ja sam o sobie daj wiadectwo, wiadectwo moje nie jest prawdziwe. 32 Inny jest, ktry o mnie wiadczy; i wiem, e prawdziwe jest wiadectwo, ktre o mnie wydaje. 33 Wycie posali do Jana, i da wiadectwo prawdzie. 34 Ja za nie od czowieka wiadectwo bior, ale to mwi, abycie wy byli zbawieni. 35 On by wiec gorejc i wiecc; a wycie chcieli do czasu radowa si w wiatoci jego. 36 Ale ja mam wiadectwo wiksze ni Janowe. Uczynki bowiem, ktre da mi Ojciec, abym je wykona: same uczynki, ktre ja czyni, wiadcz o mnie, e mnie Ojciec posa. 37 A Ojciec, ktry mnie posa, sam wiadectwo da o mnie. I nie syszelicie nigdy gosu jego, ani nie widzielicie postaci jego; 38 i sowa jego nie macie w sobie na stae,gdy temu, ktrego on posa, wy nie wierzycie. 39 Badajcie Pisma, gdy wam si zdaje, e w nich ycie wieczne macie; a one s, ktre wiadectwo daj o mnie; 40 a do mnie przyj nie chcecie, abycie ycie mieli. 41 Chway od ludzi nie bior. 42 Ale poznaem was, e mioci Boej nie macie w sobie. 43 Ja przyszedem w imi Ojca mego, a nieprzyjmujecie mnie; jeli inny przyjdzie w imi swoje, jego przyjmiecie. 44 Jake moecie wierzy wy, ktrzy chwa jeden od drugiego bierzecie, a chway, ktra od samego Boga jest, nie szukacie? 45 Nie sdcie, e ja was oskara bd u Ojca; jest, ktry was oskara, Mojesz, w ktrym wy nadziej macie. 46 Gdybycie bowiem wierzyli Mojeszowi, imnie bycie zapewne wierzyli; o mnie bowiem on pisa. 47 Lecz jeli jego pismom nie wierzycie, jake moim sowom uwierzycie? E. NOWY POBYT W GALILEI (6,1 - 7,9) 6 CUDOWNE ROZMNOENIE CHLEBA. 1 Potem odszed Jezus za morze Galilejskie, to jest Tyberiadzkie. 2 I sza za nim rzesza wielka, gdy widzieli znaki, ktre czyni nad tymi, co chorowali. 3 Wszed wic Jezus na gr, i siedzia tam z uczniami swoimi. 4 A bya blisko Pascha, dzie wity ydowski. 5 Gdy wic Jezus podnis oczy, i zobaczy, e wielka rzesza idzie do niego, rzek do Filipa: Skd kupimy chleba, eby cijedli? 6 A mwi to, prbujc go; bo sam wiedziaco mia czyni. 7 Odpowiedzia mu Filip: Za dwiecie denarw chleba nie wystarczy im, tak eby kady mao co wzi. 8 Rzek mu jeden z uczniw jego, Andrzej, brat Szymona Piotra: 9 Jest tu jedno pachol, co ma pi chlebwjczmiennych i dwie ryby; ale co to jest na tak wielu? 10 Rzek tedy Jezus: Kacie ludziom usi. A byo trawy wiele na tym miejscu. Usiedli wic mczyni w liczbie okoo piciu tysicy. 11 Wzi wic Jezus chleby, i dziki uczyniwszy, rozda siedzcym; podobnie i z ryb, ile chcieli. 12 Gdy za si najedli, rzek uczniom swoim: Zbierzcie uomki ktre pozostay, aby nie zginy. 13 Zebrali tedy, i napenili dwanacie koszw uomkami z piciu chlebw jczmiennych, ktre pozostay tym, co jedli. 14 Owi wic ludzie ujrzawszy cud, ktry Jezus uczyni, mwili: e ten jest prawdziwie Prorokiem, ktry ma przyj nawiat. 15 Jezus zatem poznawszy, e mieli przyj, aby go porwa i uczyni krlem, uszed znowu sam jeden na gr. JEZUS CHODZI PO MORZU. 16 Gdy za zmrok zapad, zeszli uczniowie jego nad morze. 17 I wsiadszy w d, pynli za morze do Kafarnaum; i byo ju ciemno, a Jezus do nich nie przyszed. 18 Morze za poczynao si burzy, bo wia silny wiatr. 19 Gdy wic ujechali okoo dwadziecia pialbo trzydzieci stadiw, widz Jezusa chodzcego po morzu i zbliajcego si do odzi, i zlkli si. 20 Lecz on im rzecze: Jam jest, nie bjcie si. 21 Chcieli go tedy wzi do odzi; a d natychmiast przypyna do ziemi, do ktrej jechali. OBIETNICA EUCHARYSTII. 22 Nazajutrz rzesza, ktra staa za morzem, zobaczya, e tam nie byo innej odzi tylko jedna, i e Jezus nie wsiad do odzi z uczniami swoimi, ale sami uczniowiejego odjechali. 23 Inne za odzie nadeszy od Tyberiady obok miejsca, gdzie jedli chleb, gdy Pan dziki czyni. 24 Skoro wic zobaczya rzesza, e tam nie ma Jezusa, ani uczniw jego, wsiedli w dki, i przypynli do Kafarnaum, szukajcJezusa. 25 A znalazszy go za morzem, rzekli mu: Rabbi, kiedy tu przyby? 26 Odpowiedzia im Jezus, i rzek: Zaprawd, zaprawd mwi wam: Szukacie mnie, nie dlatego ecie cuda widzieli, ale ecie chleb jedli, i najedlicie si. 27 Starajcie si nie o pokarm, ktry ginie, ale ktry trwa na ycie wieczne, ktry wam da Syn Czowieczy; na nim bowiem BgOjciec pooy sw piecz. 28 Rzekli wic do niego: C mamy czyni, abymy penili uczynki Boe? 29 Odpowiedz la Jezus, i rzek im: To jest dzieo Boe, abycie wierzyli w tego, ktrego on posa. 30 Rzekli mu tedy: C wic ty za znak czynisz, abymy ujrzeli, i uwierzyli tobie? C dziaasz? 31 Ojcowie nasi jedli mann na pustyni, jakojest napisane: "Chleb z nieba da im je." JEZUS PRAWDZIWYM CHLEBEM Z NIEBA. 32 Rzek im wic Jezus: Zaprawd, zaprawd mwi wam: Nie Mojesz da wam chleb z nieba, ale Ojciec mj daje wamchleb z nieba prawdziwy. 33 Albowiem chleb Boy jest, ktry z nieba zstpi, i daje ycie wiatu. 34 Rzekli wic do mego: Panie, daj nam zawsze tego chleba. 35 A Jezus im powiedzia: Jam jest chleb ycia; kto do mnie przychodzi, akn nie bdzie; a kto we mnie wierzy, nigdy pragn nie bdzie. 36 Ale wam powiedziaem, ecie i widzieli mi, i nie wierzycie. 37 Wszystko, co mi daje Ojciec, do mnie przyjdzie; a tego, co do mnie przychodzi, nie wyrzuc precz; 38 bo zstpiem z z nieba, nie ebym czyniwol moj, ale wol tego, ktry mi posa.39 A ta jest wola tego, ktry mi posa, Ojca, ebym nic z tego wszystkiego, co mi da, nie straci; ale ebym to wskrzesi w dzie ostateczny. 40 A ta jest wola Ojca mego, ktry mi posa, eby kady, ktry widzi Syna, i wierzy we, mia ycie wieczne, a ja go wskrzesz w dzie ostatni. SZEMRANIE NIEWIERNYCH YDW. 41 Szemrali wic na niego ydzi, e powiedzia: Jam jest chleb ywy, ktry z nieba zstpi. 42 I mwili: Czy nie jest to Jezus, syn Jzefa, ktrego ojca i matk my znamy? Jake wic on mwi: e z nieba zstpiem? 43 Odpowiedzia tedy Jezus, i rzek im: Nieszemrajcie midzy sob. 44 Nikt do mnie przyj nie moe, jeli Ojciec, ktry mi posa, nie pocignie go; a ja go wskrzesz w dzie ostatni. 45 Jest napisane u prorokw: "I bd wszyscy uczniami Boymi." Wszelki, kto usysza od Ojca, i nauczy si, przychodzido mnie. 46 Nie, eby Ojca kto widzia; tylko ten, ktry jest od Boga, ten widzia Ojca. 47 Zaprawd, zaprawd wam powiadam: Ktowierzy we mnie, ma ycie wieczne. JEZUS CHLEBEM YWOTA. 48 Jam jest chleb ycia. 49 Ojcowie wasi jedli mann na pustyni, i pomarli. 50 Ten jest chleb z nieba zstpujcy, aby jeli go kto poywa bdzie, nie umar. 51 Jam jest chleb ywy, ktry z nieba zstpi. 52 Jeli kto poywa bdzie tego chleba, y bdzie na wieki; a chleb, ktry ja dam, jest ciao moje za ycie wiata. 53 Spierali si wic ydzi midzy sob, mwic: Jake on moe da nam ciao swoje do jedzenia? 54 Rzek im wic Jezus: Zaprawd, zaprawd wam powiadam: Jelibycie nie jedli ciaa Syna czowieczego, i nie pili krwi jego, nie bdziecie mie ycia w sobie.55 Kto poywa ciao moje, i pije krew moj, ma ycie wieczne, a ja go wskrzeszw dzie ostatni. 56 Albowiem ciao moje prawdziwie jest pokarmem, a krew moja prawdziwie jest napojem. 57 Kto poywa ciao moje, i pije krew moj, we mnie mieszka, a ja w nim. 58 Jako mnie posa yjcy Ojciec, i ja yj dla Ojca; a kto mnie poywa, i on y bdzie dla mnie. 59 Ten jest chleb, ktry z nieba zstpi. Nie jak ojcowie wasi jedli mann, i pomarli.Kto poywa tego chleba, y bdzie na wieki. RӯNY SKUTEK OBIETNICY. 60 To powiedzia w synagodze, nauczajc wKafarnaum. 61 Wielu wic z uczniw jego usyszawszy,mwili: Twarda jest ta mowa, i kt jej sucha moe? 62 Jezus za wiedzc sam w sobie, e na to szemraj uczniowie j ego, rzek do nich:To was gorszy? 63 A jeli zobaczycie Syna Czowieczego wstpujcego tam, gdzie by pierwej? 64 Duch jest, ktry oywia, ciao na nic sinie przyda. Sowa, ktre ja wam powiedziaem, duchem i yciem s. 65 Ale s niektrzy spord was, co nie wierz. Wiedzia bowiem Jezus od pocztku, ktrzy byli, co nie wierzyli, i kto go mia wyda. 66 I mwi: Dlatego wam powiedziaem, e nikt nie moe przyj do mnie, jeli mu nie bdzie dane od Ojca mojego. ODSTPSTWO WIELU UCZNIW. 67 Odtd wielu uczniw jego wycofao si, iju z nim nie chodzili. 68 Rzek wic Jezus do dwunastu: Czy i wy odej chcecie? 69 Odpowiedzia mu przeto Szymon Piotr: Panie! Do kog pjdziemy? Ty masz sowa ycia wiecznego. 70 A my wierzymy i poznalimy, e ty jestChrystus, Syn Boy. Odpowiedzia im Jezus: 71 Czy ja nie dwunastu was obraem? A jeden z was jest diabe. 72 Mwi za o Judaszu Szymonowym, Iszkariocie; bo ten mia go wyda, chocia by jednym z dwunastu. 7 NIEDOWIARSTWO KREWNYCH CHRYSTUSA. 1 Potem za chodzi Jezus po Galilei, gdy nie chcia po Judei chodzi, bo ydzi staralisi go zabi. 2 A zbliao si ydowskie wito Kuczek. 3 Rzekli wic do niego bracia jego: Odejd std, a id do Judei, eby i uczniowie twoi widzieli dziea twoje, ktre czynisz. 4 Nikt bowiem niczego w skrytoci nie czyni, a sam chce by na widoku. Jeli te rzeczy czynisz, oka si wiatu. 5 I bracia bowiem jego we nie wierzyli. 6 Rzecze im tedy Jezus: Czas mj jeszcze nie przyszed; ale czas wasz zawsze jest w pogotowiu. 7 Nie moe wiat mie was w nienawici, ale mnie ma w nienawici; bo ja wiadectwodaj o nim, e ze s uczynki jego. 8 Idcie wy na ten dzie wity, ja za niepjd na ten dzie wity; bo mj czas jeszcze si nie wypeni. 9 To powiedziawszy, zosta sam w Galilei. F. ZBAWICIEL W JERUZALEM PODCZAS WITAKUCZEK (7,10 -10,21) RӯNE ZDANIA O JEZUSIE. 10 A gdy poszli bracia jego, wtedy i on poszed na dzie wity, nie jawnie, ale jakby potajemnie. 11 Szukali go wic. ydzi w dzie wity pytajc: Gdzie on jest? 12 I by o nim wielki pomruk midzy rzesz. Jedni bowiem powiadali: e jest dobry. Drudzy za mwili: Nie, ale zwodzi rzesze. 13 Nikt o nim jednak jawnie nie mwi z bojani przed ydami. JEZUS UCZY W WITYNI. 14 Gdy za ju byo w p wita, wszed Jezus do wityni, i naucza 15 I dziwili si ydzi, mwic: Jake ten umie Pismo, skoro si nie uczy? 16 Odpowiedzia im Jezus, i rzek: Moja nauka nie jest moja, ale tego, ktry mi posa. 17 Jeli kto zechce peni wol jego, dowiesi o tej nauce, czy jest z Boga, czy te jaten, ktry sieje, e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP_ c cC c' c4I Usam ze siebie mwi. 18 Kto sam ze siebie mwi, ten chway wasnej szuka; lecz kto szuka chway tego, ktry go posa, ten jest prawdomwny, a nie ma w nim niesprawiedliwoci. 19 Czy Mojesz nie da wam Zakonu, a aden z was nie peni Zakonu? 20 Czemu chcecie mnie zabi? Odpowiedziaa rzesza, i rzeka: Czarta masz; kt ci chce zabi? 21 Odpowiedzia Jezus, i rzek, im: Jednegoczynu dokonaem, a wszyscy si dziwicie. 22 Dlatego Mojesz da wam obrzezanie (nie eby ono od Mojesza byo, ale od ojcw), i w szabat czowieka obrzezujecie.23 Jeli obrzezanie przyjmuje czowiek w szabat, eby nie naruszy Mojeszowego Zakonu, na mnie si oburzacie, e caego czowieka uzdrowiem w szabat? 24 Nie sdcie wedug pozorw, ale sdcie sdem sprawiedliwym. 25 Mwili wic niektrzy z Jerozolimy: Czyto nie ten, ktrego chc zabi? 26 A oto jawnie przemawia, i nic mu nie mwi. Czyby prawdziwie poznali starsi, e ten jest Chrystusem? 27 Ale o nim wiemy, skd jest; lecz gdy Chrystus przyjdzie, nikt nie bdzie wiedzia, skd jest. 28 Woa tedy Jezus w wityni, uczc i mwic: I mnie znacie, i skd jestem wiecie, a sam od siebie nie przyszedem, ale jest prawdomwny ten, ktry mnie posa, ktrego wy nie znacie. 29 Ja go znam, bo od niego jestem, a on mi posa. 30 Chcieli go wic pojma, ale nikt na nie podnis rki; bo jeszcze nie nadesza godzina jego. 31 Wielu za z rzeszy uwierzyo we, i mwili: Czy Chrystus gdy przyjdzie, wicejcudw czyni bdzie, anieli te, ktre ten czyni? 32 Usyszeli faryzeusze, jak to o nim rzesza szemraa; i posali przedniejsi kapani i faryzeusze sugi, aby go pojmali. 33 Rzek im wic Jezus: Jeszcze krtki czas jestem z wami, a odchodz do tego, ktry mi posa. 34 Szuka mi bdziecie, a nie znajdziecie; a gdzie ja jestem wy przyj nie moecie. 35 Mwili wic ydzi midzy sob: Dokde ten pjdzie, e my go nie znajdziemy? Czy pjdzie do rozproszenia pogan, i bdzie uczy pogan? 36 C to za sowo, ktre powiedzia: Szuka mi bdziecie, a nie znajdziecie; a gdzie ja jestem, wy przyj nie moecie? CZY JEZUS JEST MESJASZEM? 37 W ostatni za wielki dzie wita sta Jezus, i woa, mwic: Jeli kto pragnie, niech do mnie przyjdzie a pije. 38 Kto wierzy we mnie, jak mwi Pismo, z ywota jego rzeki wody ywej popyn. 39 A to mwi o Duchu, ktrego otrzyma mieli wierzcy we; albowiem Duch jeszczenie by dany, bo Jezus jeszcze nie by uwielbiony. 40 Z owej wic rzeczy, usyszawszy te sowa jego, mwili: Ten jest prawdziwie prorokiem. 41 Inni mwili: Ten jest Chrystusem. Niektrzy za powiadali: Czy Jezus przyjdzie z Galilei? 42 Czy Pismo nie mwi, e Jezus przyjdziez rodu Dawida i z Betlejem miasteczka, gdzie by Dawid? 43 Powsta zatem rozam midzy reszt z powodu niego. 44 A niektrzy z nich chcieli go pojma, ale nikt nie podnis na rki. 45 Przyszli wic sudzy najwyszych kapanw i faryzeuszw. A oni im rzekli: Czemucie go nie przyprowadzili? 46 Odpowiedzieli sudzy: Nigdy tak czowieknie mwi, jako ten czowiek. 47 Odpowiedzieli im tedy faryzeusze: Czy i wy jestecie zwiedzeni? 48 Czy ktry ze starszych uwierzy we, albo z faryzeuszw? 49 Ale to posplstwo, ktre nie zna Zakonu,przeklte jest. 50 Rzek do nich Nikodem, ten, ktry w nocy przyszed do niego, a by jednym z nich: 51 Czy Zakon nasz sdzi czowieka, jeli pierwej nie usyszy od niego, i nie zrozumie, co czyni? 52 Odpowiedzieli, i rzekli mu: Czy i ty jesteGalilejczykiem? Badaj Pisma, a zobaczysz, e z Galilei prorok nie powstaje. 53 I powrcili kady do domu swego. 8 JAWNOGRZESZNICA. 1 Jezus za uda si na gr Oliwn. 2 A raniutko znw przyszed do wityni, i cay lud przyszed do niego; a usiadszy naucza ich. 3 I przyprowadzaj doktorowie i faryzeusze niewiast, ktr na cudzostwie zostano, i postawili j porodku, i 4 rzekli mu: Nauczycielu t niewiast zastano teraz na cudzostwie. 5 W Zakonie za Mojesz przykaza nam takie kamienowa. Ty wic co mwisz? 6 To znw mwili, kuszc go, aby go mogli oskary. A Jezus schyliwszy si w d, pisa palcem po ziemi. 7 Gdy za nie przestawali go pyta, podnis si, i rzek im: Kto z was jest bezgrzechu, niech pierwszy rzuci na ni kamieniem. 8 I znowu schyliwszy si, pisa na ziemi. 9 A usyszawszy to, jeden za drugim wychodzili, poczynajc od starszych; i zosta sam Jezus, i niewiasta w porodku stojca. 10 Jezus za podnisszy si, rzek jej: Niewiasto, gdzie s ci, co na ciebie skaryli? aden ci nie potpi? 11 A ona rzeka: aden, Panie! Jezus za powiedzia: I ja ci nie potpi. Id, a ju wicej nie grzesz. JEZUS WIATOCI WIATA. 12 Znowu wic odezwa si do nich Jezus, mwic: Jam jest wiato wiata; kto za mn idzie, nie chodzi w ciemnoci, ale bdzie mia wiato ycia. 13 Rzekli mu tedy faryzeusze: Ty sam o sobie wiadectwo dajesz; wiadectwo twojenie jest prawdziwe. 14 Odpowiedzia Jezus, i rzek im: Chocia ja wiadectwo daj sam o sobie, prawdziwejest wiadectwo moje, bo wiem, skd przyszedem i dokd id; lecz wy nie wiecie, skd przychodz, albo dokd id. 15 Wy wedug ciaa sdzicie; ja nikogo nie sdz. 16 A jeli te i sdz; sd mj jest prawdziwy; bo nie jestem sam, ale ja i ten,ktry mnie posa, Ojciec. 17 A w Zakonie waszym jest napisane, e wiadectwo dwch ludzi jest prawdziwe. 18 Jam jest, ktry sam o sobie daj wiadectwo; i daje wiadectwo o mnie Ojciec, ktry mi posa. 19 Rzekli mu wic: Gdzie jest twj Ojciec? Odpowiedzia Jezus: Ani mnie nie znacie, aniOjca mojego; gdybycie mnie znali, to bycie zapewne i Ojca mego znali. 20 Te sowa powiedzia Jezus koo skarbca, uczc w wityni; a nikt go nie pojma, bo jeszcze nie nadesza godzina jego. JEZUS SYNEM BOGA. 21 Jezus wic rzek im znowu, mwic: Ja odchodz, i bdziecie mnie szuka, a w grzechu waszym pomrzecie. Dokd ja id, wy przyj nie moecie. 22 Mwili tedy ydzi: Albo sam si zabije, e powiedzia: Dokd ja id, wy przyj niemoecie? 23 I mwi im: Wycie z niskoci, a jam z wysokoci. Wycie z tego wiata, a ja nie jestem z tego wiata. 24 Przeto wam powiedziaem, e pomrzeciew grzechach waszych; bo jeli nie uwierzycie, em ja jest, pomrzecie w grzechu waszym. 25 Mwili mu wic: Kte ty jest? Rzek imJezus: Pocztek, ktry i mwi wam. 26 Mam o was wiele mwi i sdzi; lecz ten, ktry mi posa jest prawdomwny; aja, co syszaem od niego, to mwi na wiecie. 27 I nie zrozumieli, e Ojcem swoim nazywa Boga. 28 Rzek im tedy Jezus: Gdy podwyszycie Syna Czowieczego, wtedy poznacie, em jajest, a sam z siebie niczego nie uczyni; alejako mi nauczy Ojciec, to mwi. 29 A ten, ktry mi posa, ze mn jest, i nie zostawi mi samego, bo ja, co mu si podoba, zawsze czyni. 30 Gdy on to mwi, wielu we uwierzyo. KTO PRAWDZIWYM SYNEM ABRAHAMA? 31 Mwi wic Jezus do tych ydw, ktrzymu uwierzyli: Jeli wy trwa bdziecie przymowie mojej, prawdziwie bdziecie uczniami moimi; 32 i poznacie prawd a prawda was wyswobodzi. 33 Odpowiedzieli mu: Jestemy potomstwem Abrahama, a nigdymy nikomu nie suyli; jake ty mwisz: Wolni bdziecie? 34 Odpowiedzia im Jezus: Zaprawd, za prawd powiadam wam, e kady ktry czyni grzech, sug jest grzechu; 35 lecz suga nie mieszka w domu na wieki,syn za mieszka na wieki. 36 A przeto jeli was Syn wyswobodzi, prawdziwie wolni bdziecie. 37 Wiem, e jestecie synami Abrahama; alestaracie si mig zabi, poniewa mowa moja nie przyjmuje si w was. 38 Ja mwi, co widziaem u Ojca mojego; a wy czynicie, cocie widzieli u ojca waszego. 39 Odpowiedzieli, i rzekli mu: Ojcem naszymjest Abraham. Rzek im Jezus: Jelicie synami Abrahama, czycie uczynki Abrahama. 40 Lecz teraz staracie si zabi mnie, czowieka, ktry wam mwiem prawd, jak syszaem od Boga; tego Abraham nie czyni. KTO SYNEM BOGA? 41 Wy czynicie uczynki ojca waszego. Rzeklimu zatem: Mymy si nie urodzili z cudzostwa; mamy jednego ojca, Boga. 42 Rzek im wic Jezus: Gdyby Bg by ojcem waszym, to bycie mi pewnie miowali; albowiem ja z Boga wyszedem, i przyszedem; nie od siebie bowiem przyszedem, ale on mi posa. 43 Czemu mowy mojej nie rozumiecie? Gdynie moecie sucha mowy mojej. 44 Wy z ojca diaba jestecie i podania ojca waszego czyni chcecie. On by zabjc od pocztku i w prawdzie si nie osta, bo nie ma w nim prawdy; gdy mwi kamstwo, z wasnego mwi, gdy kamc jest, i ojcem jego. 45 A jeli ja prawd mwi, nie wierzycie mi. 46 Kto z was dowiedzie na mnie grzechu? Jeli prawd mwi wam, czemu mi nie wierzycie? 47 Kto z Boga jest, sw Boych sucha; dlatego wy nie suchacie, e z Boga nie jestecie. DIABELSKIE USPOSOBIENIE YDW. 48 Odpowiedzieli wic ydzi, i rzekli mu: Czymy nie dobrze mwimy, e ty jest Samarytanin, i czarta masz? 49 Odpowiedzia Jezus: Ja czarta nie mam; ale czcz Ojca mego, a wycie mnie nie uczcili. 50 Ale ja nie szukam chway wasnej; jest taki, co szuka, i sdzi. 51 Zaprawd, zaprawd mwi wam: Jeli kto zachowa mow moj, nie zazna mierci na wieki. 52 Rzekli wic ydzi: Teraz poznalimy, e czarta masz. Abraham umar i prorocy, a ty powiadasz: Jeliby kto zachowa mow moj, nie zazna mierci na wieki! 53 Czy ty wikszy jeste nad ojca naszego Abrahama, ktry umar? I prorocy pomarli.Kim sam siebie czynisz? 54 Odpowiedzia Jezus: Jeli ja sam siebie chwal; niczym jest chwaa moja. Jest Ojciec mj, ktry mi uwielbia, o ktrym wy powiadacie, e jest Bogiem waszym, 55 a nie poznalicie go; ale ja go znam. I jelibym powiedzia, e go nie znam, bd podobnym do was kamc; ale go znam, i mow jego zachowuj. 56 Abraham, ojciec wasz, cieszy si, e mia oglda dzie mj; ujrza, i rozradowa si. 57 Rzekli wic ydzi do niego: Pidziesiciulat jeszcze nie masz, a Abrahama widziae? 58 Rzek im Jezus: Zaprawd, zaprawd mwi wam: pierwej ni Abraham si sta, jam jest. 59 Porwali wic kamienie, by rzuci na niego; lecz Jezus ukry si, i wyszed z wityni. 9 UZDROWIENIE LEPEGO OD URODZENIA. 1 A przechodzc, ujrza Jezus czowieka lepego od urodzenia. 2 I spytali go uczniowie jego: Rabbi, kto zgrzeszy, on, czy rodzice jego, e si lepym narodzi? 3 Odpowiedzia Jezus: Ani on nie zgrzeszy,ani rodzice jego; ale eby si okazay w nim sprawy Boe. 4 Mnie potrzeba wykonywa sprawy tego, ktry mi posa, pki dzie jest; nadchodzi noc, kiedy nikt pracowa nie moe. 5 Pki jestem na wiecie, jestem wiatoci wiata. 6 To rzekszy, splun na ziemi, i uczyni boto ze liny, i pomaza botem oczy jego,7 i rzek mu: Id, umyj si w sadzawce Siloe (co si wykada: "Posany"). Odszed wic i umy si, i przyszed widzcy. 8 Ssiedzi zatem i ci, co przedtem go widywali, e by ebrakiem, mwili: Czy to nie ten, ktry siadywa i ebra? Jedni mwili: e to on jest. 9 A drudzy: Wcale nie, ale jest do podobny.A on mwi: e to ja jestem. 10 Mwili mu wic: Jake ci si oczy otwary? 11 Odpowiedzia: Ten czowiek, ktrego zwi Jezusem, uczyni boto, i pomaza oczy moje, i rzek mi: Id do sadzawki Siloe, a umyj si. I poszedem, umyem si, i widz. 12 I rzekli mu: Gdzie on jest? Odpowiedzia: Nie wiem. 13 Przyprowadzaj tego, ktry by lepy, do faryzeuszw. 14 A by to szabat, gdy Jezus uczyni boto, i otworzy oczy jego. 15 Znowu wic pytali go faryzeusze, jak przejrza? A on im odpowiedzia: Woy mi bota na oczy i umyem si, i widz. 16 Mwili przeto niektrzy z faryzeuszw: Nie jest ten czowiek od Boga, bo nie zachowuje szabatu. A inni mwili: Jake moe czowiek grzeszny te cuda czyni? I byo rozdwojenie midzy nimi. 17 Rzekli wic lepemu po wtre: C ty mwisz o tym, ktry otworzy oczy twoje?On za rzek: e jest prorokiem. 18 Nie uwierzyli tedy ydzi, e on by lepy, i wzrok odzyska, dopki nie wezwalirodzicw tego, ktry przejrza. 19 I spytali ich, mwic: Czy to jest syn wasz, o ktrym wy mwicie, e si lepym urodzi? Jake wic teraz widzi? 20 Odpowiedzieli im rodzice jego, i rzekli: Wiemy, e to jest syn nasz, i e si lepymurodzi; 21 ale jak teraz widzi, nie wiemy; albo kto otworzy oczy jego, my nie wiemy. Jego samego pytajcie; ma lata, niech sam mwi osobie. 22 To powiedzieli rodzice jego, gdy bali siydw. Ju bowiem zmwili si ydzi, e jeliby kto wyzna, i on jest Chrystusem, aby zosta wyrzucony z synagogi. 23 Dlatego to powiedzieli rodzce jego: e ma lata, jego samego pytajcie. 24 Wezwali wic po raz drugi czowieka, ktry by lepy, i rzekli mu: Daj chwa Bogu; my wiemy, e ten czowiek jest grzeszny. 25 On za im odrzek: Czy grzeszny jest, tego nie wiem; jedno wiem, e byem lepy,a teraz widz. 26 Rzekli mu tedy: C ci uczyni? Jake ci oczy otworzy? 27 Odpowiedzia im: Ju wam powiedziaem,i syszelicie; czemu znowu sysze chcecie? Czy i wy chcecie zosta uczniami jego? 28 Zorzeczyli mu przeto i powiedzieli: Ty bd uczniem jego, a my jestemy uczniamiMojesza. 29 My wiemy, e do Mojesza mwi Bg; ale skd ten jest, nie wiemy, 30 Odpowiedzia w czowiek, i rzek im: To wanie jest dziwne, e wy nie wiecie, skd jest, a otworzy oczy moje. 31 Wiemy za, e grzesznikw Bg nie wysuchuje; ale jeli kto jest czcicielem Boga, a wol jego czyni, tego wysuchuje. 32 Od wieku nie syszano, eby kto otworzy oczy lepo narodzonemu. 33 Gdyby ten nie by od Boga, nie mgby nic uczyni. 34 Odpowiedzieli i rzekli mu: W grzechach narodzie si cay, a ty nas uczysz? I precz go wyrzucili. 35 Usysza Jezus, e go precz wyrzucili, a znalazszy go, rzek mu: Ty wierzysz w Syna Boego? 36 On odpowiedzia, i rzek: Kt to jest, Panie, abym we uwierzy? 37 I rzek mu Jezus: I widziae go, i ktry mwi z tob, ten jest. 38 A on rzek: Wierz, Panie! I upadszy, odda mu pokon. 39 I rzek Jezus: Na sd ja przyszedem na ten wiat, aby ci, ktrzy nie widz, przejrzeli, a ci, co widz, lepymi si stali.40 I usyszeli niektrzy z faryzeuszw, coprzy nim byli, i rzekli mu: Czy i my lepymi jestemy? 41 Rzek im Jezus: Gdybycie byli lepymi, nie mielibycie grzechu; ale teraz mwicie: e widzimy. Grzech wasz trwa. 10 JEZUS DOBRYM PASTERZEM. 1 Zaprawd, zaprawd mwi wam: Kto nie wchodzi przez bram do owczarni owiec, ale wdziera si skdind, ten jest zodziej izbjca. 2 Lecz ten, co wchodzi przez bram, jest pasterzem owiec. 3 Temu odwierny otwiera, a owce suchaj gosu jego, i woa owce swoje poimieniu, i wyprowadza je. 4 A gdy wypuci owce swoje, idzie przed nimi; a owce id za nim, bo znaj gos jego. 5 Za obcym za nie id, ale uciekaj od niego, bo nie znaj gosu obcych. 6 T przypowie powiedzia im Jezus; leczoni nie zrozumieli, co im mwi. 7 Znowu wic rzek im Jezus: Zaprawd, zaprawd powiadam wam, i ja jestem bram owiec. 8 Wszyscy, ilu ich tylko przyszo, zodziejami s i zbjcami, i nie suchay ich owce. 9 Ja jestem bram. Jeli kto wejdzie przeze mnie, bdzie zbawiony; i bdzie wchodzi, i wychodzi, i pastwiska znajdzie. 10 Zodziej nie przychodzi, tylko eby krad, a zabija i traci. Ja przyszedem, eby ycie miay, i obficiej miay. 11 Jam jest pasterz dobry. Dobry pasterz dusz swoj daje za owce swoje. 12 Lecz najemnik, i ten, co nie jest pasterzem, ktrego owce nie s wasne, widzi wilka przychodzcego, i opuszcza owce, i ucieka, a wilk porywa, i rozprasza owce; 13 najemnik za ucieka, bo jest najemnikiem, i nie zaley mu na owcach. 14 Jam jest pasterz dobry, i znam moje, i znaj mi moje. 15 Jak mi zna Ojciec, i ja znam Ojca; a dusz moj kad za owce moje. 16 I inne owce mam, ktre nie s z tej owczarni; i te trzeba mi przyprowadzi, i sucha bd gosu mego, i stanie si jednaowczarnia i jeden pasterz. 17 Dlatego miuje mi Ojciec, e ja kad dusz moj, abym j znowu wzi. 18 Nikt nie bierze jej ode mnie, ale ja kad j sam od siebie; i mam moc pooyry sieje, e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c^ T c c% c20 c>j, i mam moc znowu wzi j. To przykazanie otrzymaem od Ojca mego. 19 Znowu powstaa niezgoda midzy ydamiz powodu tych sw. 20 A wielu z nich mwio: Czarta ma, i szaleje; czemu go suchacie? 21 Inni mwili: To nie s sowa optanego od diaba. Czy diabe moe oczy lepych otwiera? G. ZAMACHY NA ZBAWICIELA W CZASIE UROCZYSTOCI POWICENIA WITYNI ( 10, 22-42) CHRYSTUS JEST WSPӣISTOTNY OJCU. 22 Bya za w Jerozolimie uroczysto Powicenia wityni; i bya zima. 23 A Jezus przechadza si w wityni po kruganku Salomona. 24 Obstpili go wic ydzi, i rzekli mu: Dokde dusz nasz w zawieszeniu trzyma bdziesz? Jeli ty jeste Chrystusem, powiedz nam otwarcie. 25 Odpowiedzia im Jezus: Powiadam wam, a nie wierzycie; sprawy, ktre ja czyni w imi Ojca mego, te o mnie wiadectwo daj.26 Ale wy nie wierzycie bo nie jestecie z owiec moich. 27 Owce moje suchaj gosu mego; a ja jeznam, i id za mn. 28 Ja im daj ycie wieczne: i nie zgin na wieki, i nikt nie wydrze ich z rki mojej. 29 To, co mi da Ojciec mj, wiksze jest nad wszystko; a nikt nie moe wydrze z rk Ojca mego. 30 Ja i Ojciec jedno jestemy. YDZI CHC GO UKAMIENOWA. 31 Przeto ydzi porwali kamienie, aby go ukamienowa. 32 Odpowiedzia im Jezus: Wiele dobrych uczynkw ukazaem wam od Ojca mego; za ktry z tych uczynkw kamienujecie mnie? 33 Odpowiedzieli mu ydzi: Za dobry uczyneknie kamienujemy ci, ale za blunierstwo; i e ty, bdc czowiekiem, czynisz sam siebie Bogiem. 34 Odpowiedzia im Jezus: Czy nie jest napisane w Zakonie waszym: e "Ja rzekem: bogami jestecie?" 35 Jeeli tych nazwa bogami, do ktrych staa si mowa Boa a Pisma zmieni nie mona 36 o mnie, ktrego Ojciec powici, i posa na wiat, wy mwicie: e blunisz, poniewa rzekem: Jestem Synem Boym? 37 Jeli nie czyni dzie Ojca mego, nie wierzcie mi. 38 Ale jeli czyni, chociabycie mnie wierzy nie chcieli, uczynkom wierzcie, abycie poznali, i uwierzyli, e Ojciec jest we mnie, a ja w Ojcu. 39 Usiowali go wic pochwyci, lecz wyszed z rk ich. 40 I odszed na powrt za Jordan na to miejsce, gdzie najpierw Jan chrzci, i tam przebywa. 41 A wielu przychodzio do niego, i mwili: e Jan wprawdzie adnego znaku nie uczyni; 42 ale wszystko, co Jan o nim powiedzia, byo prawd. I wielu uwierzyo w niego. H. WSKRZESZENIE AZARZA BEZPOREDNIM POWODEM WYROKU MIERCI NA ZBAWICIELA (11,1-57) 11 CHOROBA I MIER AZARZA. 1 By za chory niejaki azarz z Betanii, z miasteczka Marii i Marty jej siostry. 2 (A bya to Maria, ktra namacia Pana olejkiem, i otara nogi jego wosami swoimi; jej to brat azarz chorowa). 3 Posay wic siostry jego do niego, mwic: Panie! Oto ten, ktrego miujesz, choruje. 4 A usyszawszy Jezus, rzek im: Ta choroba nie jest na mier, ale dla chway Boej, eby Syn Boy uwielbiony by przez ni. 5 Jezus te miowa Mart i siostr j ej Mari i azarza. 6 Gdy wic usysza, e choruj e, wtedy pozosta wprawdzie przez dwa dni na tym samym miejscu, 7 potem za rzek uczniom swoim: Idmy znowu do Judei. 8 Rzekli mu uczniowie: Rabbi! Dopiero chcielici ydzi ukamienowa, a znw tam idziesz?9 Odpowiedzia Jezus: Czy dzie nie ma dwunastu godzin? Jeli kto chodzi w dzie, nie potknie si, bo widzi wiato tego wiata; 10 ale jeli chodzi w nocy, potknie si, bo wiata w nim nie ma. 11 To powiedzia, a potem rzek im: azarz, przyjaciel nasz, pi; ale id, abym go ze snu obudzi. 12 Rzekli wic uczniowie jego: Panie! Jeli pi, zdrw bdzie. 13 Lecz Jezus mwi o mierci jego; a oni sdzili, e o zaniciu snem mwi. 14 Wtedy wic Jezus powiedzia im otwarcie: azarz umar. 15 I ciesz si dla was, e tam nie byem, abycie uwierzyli; ale idmy do niego. 16 Rzek tedy Tomasz, ktrego zwi Didymus, do wspuczniw: Pjdmy i my, abymy z nim umarli. ROZMOWA JEZUSA Z MART I MARI. 17 Przyszed zatem Jezus, i znalaz go juod czterech dni lecego w grobie. 18 (A Betania bya blisko Jerozolimy, na jakie pltnacie stadiw). 19 A przyszo do Marty i Marii wielu ydw, aby je pocieszy po ich bracie. 20 Marta wic, skoro usyszaa, e Jezus idzie, wysza mu naprzeciw, a Maria siedziaa w domu. 21 Rzeka tedy Marta do Jezusa: Panie! Gdyby tu by, nie byby umar brat mj. 22 Lecz i teraz wiem, e o cokolwiek bdziesz Boga prosi, da ci Bg. 23 Rzecze do niej Jezus: Zmartwychwstaniebrat twj. 24 Rzecze mu Marta: Wiem, e zmartwychwstanie w zmartwychwstaniu w dzie ostatni. 25 Rzek jej Jezus: Jam jest zmartwychwstanie i ycie; kto we mnie wierzy, choby i umar, y bdzie. 26 A wszelki, ktry yje, a wierzy we mnie, nie umrze na wieki. Wierzysz w to? 27 Powiedziaa mu: Tak, Panie, jam uwierzya, e ty jest Chrystus, Syn Boga ywego, ktry na ten wiat przyszede. 28 A to rzekszy, odesza, i po cichu zawoaa Mari, siostr swoj, mwic: Nauczyciel przyszed, i woa ci. 29 Skoro ona usyszaa, wstaje szybko, i idzie do niego; 30 jeszcze bowiem Jezus nie przyszed bydo miasteczka, ale by jeszcze na tym miejscu, gdzie Marta zabiega mu drog. 31 ydzi wic, ktrzy z ni byli w domu, i pocieszali j, ujrzawszy, e Maria prdko wstaa i wysza, poszli za ni, mwic: e idzie do grobu, aby tam paka. 32 Maria tedy, gdy przysza, gdzie by Jezus, ujrzawszy go, przypada do ng jego, i rzecze mu: Panie! Gdyby tu by, niebyby umar brat mj. 33 Jezus wic, gdy j ujrza paczc, i ydw, ktrzy z ni przyszli, paczcych rozrzewni si w duchu, i wzruszy sam siebie, 34 i rzek: Gdziecie go pooyli? Powiadajmu: Panie, pjd a ogldaj. 35 I zapaka Jezus. 36 Mwili wic ydzi: Oto, jak go miowa. 37 Niektrzy za z nich mwili: Czy ten, ktry otworzy oczy lepo narodzonemu, nie mg sprawi, eby on nie by umar? WSKRZESZENIE AZARZA. 38 Jezus tedy rozrzewniwszy si znowu sam w sobie, przychodzi do grobu. A bya to jaskinia, i kamie by na niej pooony. 39 Rzecze Jezus: Odsucie kamie. Rzecze mu Marta, siostra tego, ktry by umar: Panie, ju cuchnie, bo mu ju czwarty dzie. 40 Rzecze do niej Jezus: Czyem ci nie powiedzia, e jeli uwierzysz, ujrzysz chwa Bo? 41 Odsunli wic kamie. Jezus za podnisszy oczy swe w gr, rzek: Ojcze, dzikuj ci, e mnie wysucha. 42 A ja wiedziaem, e mi zawsze wysuchujesz; ale dla ludu, ktry wkoo stoi, powiedziaem, aby uwierzyli, e ty mnie posa. 43 To rzekszy, zawoa gosem wielkim: azarzu, wyjd z grobu! 44 I natychmiast wyszed, ktry by umary, majc rce i nogi zwizane opaskami, a twarz jego obwizana bya chust. Rzek im Jezus: Rozwicie go, i pozwlcie mu odej. SANHEDRYN POSTANAWIA ZGADZI JEZUSA. 45 Wielu wic z ydw, ktrzy byli przyszli do Marii i Marty, a widzieli, co uczyni Jezus, uwierzyo we. 46 Niektrzy za z nich odeszli do faryzeuszw, i powiedzieli im, co uczyni Jezus. 47 Zebrali tedy najwysi kapani i faryzeusze Rad, i mwili: C poczniemy, bo ten czowiek wiele cudw czyni? 48 Jeli go tak zostawimy, wszyscy we uwierz, i przyjd Rzymianie, i zabior nasze miejsce i nard. 49 A jeden z nich imieniem Kajfasz, bdc najwyszym kapanem w tym roku, rzek im: Wy nic nie wiecie, 50 ani me mylicie, e lepiej dla was, aby jeden czowiek umar za lud, i cay nard nie zgin. 51 A tego nie powiedzia sam z siebie, ale bdc najwyszym kapanem roku tego, prorokowa, e Jezus mia umrze za nard; 52 i nie tylko za nard, ale eby synw Boych, ktrzy byli rozproszeni, zgromadzi w jedno. 53 Od owego wic dnia postanowili, e go zabij. JEZUS UCHODZI DO EFREM. 54 Jezus wic nie chodzi ju jawnie midzy ydami, ale odszed w okolic bliskopustyni, do miasta ktre zowi Efrem, i tam przebywa z uczniami swoimi. 55 A blisko bya Pascha ydowska; i wielu zkraju szo do Jerozolimy przed Pasch, abysi oczyci. 56 Szukali wic Jezusa, i mwili midzy sob, stojc w wityni: Co sdzicie, e nieprzyszed na dzie wity? 57 A najwysi kapani i faryzeusze wydali rozkaz, eby kady, kto by si dowiedzia, gdzie on przebywa, oznajmi, aby go pojmali. I. OSTATNIA PODRӯ DO JERUZALEM ( 12,1-50) 12 NAMASZCZENIE W BETANII. 1 Jezus tedy sze dni przed Pasch przyszed do Betanii, gdzie by umar azarz, ktrego Jezus wskrzesi. 2 I sprawili mu tam uczt; i Marta suyaa azarz by jednym z siedzcych z nim u stou. 3 Maria wic wzia funt drogiego, szpikanardowego olejku, i namacia nogi Jezusowe, i otara nogi jego wosami swoimi; i napeni si dom wonnoci olejku. 4 Rzek tedy jeden z uczniw jego, Judasz Iszkariota, ktry go mia wyda: 5 Czemu tego olejku nie sprzedano za trzysta denarw, i nie dano ubogim? 6 To za powiedzia, nie eby mu chodzio o ubogich, ale e by zodziejem, i mieszekmajc, nosi co skadano. 7 Rzek wic Jezus: Pozwlcie jej, aby na dzie pogrzebu mego to zachowaa. 8 Ubogich bowiem zawsze wrd siebie macie, a mnie nie zawsze macie. 9 Dowiedziao si tedy wielkie mnstwo ydw, e tam jest; i przyszli, nie tylko dlaJezusa, ale eby widzie azarza, ktrego wskrzesi z martwych. 10 Umylili za przedniejsi kapani, eby i azarza zabi; 11 bo wielu ydw z powodu niego odstpowao, i wierzyo w Jezusa. WJAZD TRIUMFALNY DO JEROZOLIMY. 12 A nazajutrz wielka rzesza, ktra bya przysza na wito, skoro usyszeli, e Jezus idzie do Jerozolimy, 13 nabrali gazi palmowych, i wyszli naprzeciw niemu, i woali: "Hosanna! Bogosawiony, ktry przychodzi w imi Paskie," krl Izraela. 14 I znalaz Jezus osioka, i wsiad na, jak jest napisane: 15 "Nie bj si, crko Syjoska! Oto krl twj przybywa, siedzc na rebiciu olicy." 16 Tego nie rozumieli uczniowie jego z pocztku; ale gdy Jezus zosta uwielbiony, wtedy wspomnieli, e to byo o nim napisane, i e to mu uczynili. 17 wiadczya wic rzesza, ktra przy nimbya, kiedy azarza wywoa z grobu, i wskrzesi go z martwych. 18 Dlatego te wysza naprzeciw niego rzesza, e syszeli, i on ten cud uczyni. 19 Mwili wic faryzeusze midzy sob: Widzicie, e nic nie osigamy? Oto cay wiat za nim poszed. JEZUS I POGANIE. 20 A byli niektrzy poganie midzy tymi, co przyszli, eby pokoni si w dzie wity. 21 Ci tedy przystpili do Filipa, ktry by z Betsaidy Galilejskiej, i prosili go mwic: Panie, chcemy ujrze Jezusa. 22 Poszed Filip, i powiedzia Andrzejowi, Andrzej znowu i Filip powiedzieli Jezusowi. 23 Jezus za odpowiedzia im, mwic: Przysza godzina, aby uwielbiony by Syn Czowieczy. 24 Zaprawd, zaprawd mwi wam: Jeli ziarno pszeniczne wpadszy w ziemi, nie obumrze, 25 samo zostaje; lecz jeli obumrze, wiele owocu przynosi. Kto miuje dusz sw, straci j; a kto nienawidzi duszy swojej na tym wiecie, na ycie wieczne zachowa j. 26 Jeli kto mnie suy, niech idzie za mn;a gdzie ja jestem, tam i suga mj bdzie. Jeli kto mnie bdzie suy, uczci go Ojciec mj. OJCIEC UWIELBIA SWEGO SYNA. 27 Teraz dusza moja zatrwoona jest. I c powiem? Ojcze, wybaw mnie od tej godziny. Lecz po to przyszedem na t godzin. 28 Ojcze, uwielbij imi swoje! Rozleg si wic gos z nieba: I uwielbiem, i jeszcze uwielbi. 29 Rzesza tedy, ktra staa, i syszaa, mwia, e zagrzmiao. A inni mwili: Anio przemwi do niego. 30 Odpowiedzia Jezus, i rzek: Nie dla mnie ten gos przyszed, ale dla was. 31 Teraz jest sd wiata; teraz ksi tegowiata precz wyrzucony bdzie. 32 A ja gdy bd podwyszony nad ziemi, pocign wszystko do siebie. 33 (To za mwi, oznajmiajc, jak mierci mia umrze). 34 Odpowiedziaa mu rzesza: My syszelimy z Zakonu, e Chrystus trwa na wieki; a jake ty mwisz: Potrzeba, eby podwyszony by Syn Czowieczy? Kt to jest ten Syn Czowieczy? 35 Rzek im wic Jezus: Jeszcze przez krtki czas jest wrd was wiato. Chodcie, pki wiato macie, eby was ciemnoci nie ogarny; a kto w ciemnoci chodzi, nie wie, dokd idzie. 36 Pki wiato macie, wierzcie w wiato, abycie byli synami wiatoci. To powiedzia Jezus, i odszed, i ukry si przed nimi. ZALEPIENIE YDW. 37 A chocia tak wiele cudw uczyni przednimi, nie wierzyli w niego, 38 aby si wypeniy sowa Izajasza proroka, ktre powiedzia: "Panie, kt uwierzy przepowiadaniu naszemu, a rami Paskie komu jest objawione?" 39 Dlatego wierzy nie mogli, e jeszcze powiedzia Izajasz: 40 "Zalepi oczy ich, i zatwardzi serce ich, aby oczami nie widzieli, i sercem nie zrozumieli, i nie nawrcili si, i ebym ich nie uzdrowi." 41 To powiedzia Izajasz, gdy widzia chwa jego, i mwi o nim. 42 Jednake i przedniejszych wielu uwierzyo w niego; ale z powodu faryzeuszw nie przyznawali si, aby ich nie wyrzucano z synagogi. 43 Umiowali bowiem chwa ludzk wicej,ni chwa Bo. BOSKIE POSANNICTWO JEZUSA. 44 Jezus za woa, i mwi: Kto we mnie wierzy, nie we mnie Wierzy, ale w tego, ktry mi posa. 45 I kto mnie widzi, widzi tego, ktry mi posa. 46 Ja, wiato, przyszedem na wiat, aby nikt z tych, co wierz we mnie, nie pozosta w ciemnoci. 47 I jeliby kto sucha sw moich, a nie przestrzega, ja go nie sdz; bom nie przyszed, ebym sdzi wiat, ale ebym wiat zbawi. 48 Kto mn gardzi, a nie przyjmuje sw moich, ma, kto by go sdzi. Sowa, ktre mwiem, one go bd sdzi w dzie ostatni. 49 Ja bowiem z siebie samego nie mwiem,ale Ojciec, ktry mnie posa, on mi da przykazanie, co mam mwi i co opowiada.50 I wiem, e przykazanie jego jest ycie wieczne. A przeto co ja mwi, mwi tak, jak mi Ojciec powiedzia. CZʌ II (13,1-21,25) MKA I ZMARTWYCHWSTANIE ZBAWICIELA A. OSTATNIA WIECZERZA (13,1-38) 13 CHRYSTUS UMYWA NOGI APOSTOOM. 1 Przede dniem witym Paschy, Jezus wiedzc, e przysza godzina jego, aby przeszed z tego wiata do Ojca: umiowawszy swoich, ktrzy byli na wiecie, do koca ich umiowa. 2 A odprawiwszy wieczerz, gdy ju diabepoda by w sercu Judasza, syna Szymona Iszkarioty, eby go wyda; 3 wiedzc e wszystko da mu Ojciec W rce, i e od Boga wyszed, i do Boga idzie,4 wstaje od wieczerzy, i skada szaty swoje, a wziwszy przecierado, przepasa si. 5 Potem nalewa wody w miednic, i zaczynaumywa uczniom nogi, i ociera przecieradem, ktrym by przepasany. 6 Przychodzi wic do Szymona Piotra. I rzecze mu Piotr: Panie, ty mnie nogi umywasz? 7 Odpowiedzia Jezus, i rzek mu: Co ja czyni, ty teraz nie wiesz, ale dowiesz si potem. 8 Rzecze mu Piotr: Nie bdziesz mi umywang na wieki. Odpowiedzia mu Jezus: Jeli ci nie umyj, nie bdziesz mia czstki ze mn. 9 Rzecze mu Szymon Piotr: Panie, nie tylko nogi moje, ale i rce i gow. 10 Rzecze mu Jezus: Kto umyty jest, nie potrzebuje, tylko eby nogi umy, bo cay jest czysty. I wy jestecie czystymi, ale nie wszyscy. 11 Wiedzia bowiem, kto by ten, co go mia wyda; dlatego powiedzia: Nie jestecie Wszyscy czystymi. ZALECENIE POKORY. 12 Skoro Wic umy im nogi, i wzi szaty swoje, usiadszy na powrt, rzek im: Wiecie, co wam uczyniem? 13 Wy mnie nazywacie: Nauczycielu i Panie, i dobrze mwicie; bo nim jestem. 14 Jeli wic ja, Pan i Nauczyciel, umyem nogi wasze, i wy powinnicie jeden drugiemu nogi umywa. 15 Albowiem daem wam przykad, abycie,jak ja wam uczyniem, tak i wy czynili. 16 Zaprawd, zaprawd wam powiadam: Niejest suga wikszy nad pana swego, ani posaniec nie jest wikszy nad tego, ktry go posa. 17 Jeli to wiecie, bogosawieni bdziecie,jeli to uczynicie. 18 Nie o wszystkich was mwi; ja wiem, ktrych obraem; ale eby si wypenio Pismo: "Ten, co ze mn je chleb, podniesie przeciw mnie pit swoj." 19 Mwi wam teraz, zanim si stanie, abycie, gdy si stanie, wierzyli, em ja jest. 20 Zaprawd, zaprawd powiadam wam: Ktoprzyjmuje tego, ktrego pol, mnie przyjmuje; a kto mnie przyjmuje, przyjmuje tego, ktry mnie posa. WYJAWIENIE ZDRAJCY. pooyry sieje, e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c u cc c& c2 b21 To rzekszy, Jezus zatrwoy si w duchu, i owiadczy, i rzek: Zaprawd, zaprawd wam powiadam, ze jeden z was mi wyda. 22 Spogldali wic uczniowie jeden na drugiego, nie bdc pewni, o kim mwi. 23 By tedy jeden z uczniw jego, siedzcy przy onie Jezusowym, ktrego miowa Jezus. 24 Na tego wic skin Szymon Piotr, i rzek mu: Kto jest ten, o ktrym mwi? 25 On wic pooywszy si na piersiach Jezusowych, rzek mu: Panie, kt to jest?26 Odpowiedzia Jezus: Ten jest, ktremu ja umaczany chleb podam. A umoczywszy chleb, poda go Judaszowi, synowi SzymonaIszkarioty. 27 A po ksku wstpi w niego szatan. I rzek mu Jezus: Co czynisz, czy prdzej. 28 aden za z siedzcych e rozumia, na co by mu to rzek. 29 Niektrzy bowiem mniemali, poniewa Judasz mia mieszek, e Jezus mu rzek: Nakup, czego nam potrzeba na dzie wity, albo eby co da ubogim. 30 On wic wziwszy ksek, natychmiast wyszed. A bya noc. NOWE PRZYKAZANIE. 31 Gdy tedy wyszed, rzek Jezus: Teraz uwielbiony jest Syn Czowieczy, a Bg uwielbiony jest w nim. 32 A jeli Bg uwielbiony jest w nim, i Bg uwielbi go w sobie, i zaraz go uwielbi. 33 Synaczkowie, niedugo jeszcze z wami jestem. Bdziecie mnie szuka, a jak powiedziaem ydom: Dokd ja id, wy przyj nie moecie, tak teraz i wam powiadam. 34 Przykazanie nowe daj wam, abycie sispoecznie miowali; jak was umiowaem, abycie i wy wzajemnie si miowali. 35 Po tym poznaj wszyscy, ecie ucznia ml moimi, jeli bdziecie mie mio wzajemn. ZAPOWIED ZAPARCIA SI PIOTRA. 36 Rzecze mu Szymon Piotr: Panie dokd idziesz? Odpowiedzia Jezus: Dokd ja id, nie moesz teraz pj za mn, ale potem pjdziesz. 37 Rzecze mu Piotr: Czemu nie mog za tobi teraz? ycie moje za ciebie oddam. 38 Odpowiedzia mu Jezus: ycie swoje za mnie oddasz? Zaprawd, zaprawd powiadam ci: Nie zapieje kur, a si mnie trzykro zaprzesz. B. MOWA POEGNALNA W WIECZERNIKU (14,1-17,26) 14 JEZUS POCIESZA UCZNIW. 1 Niech si nie trwoy serce wasze. Wierzycie w Boga, i we mnie wierzcie. 2 W domu Ojca mego jest mieszka wiele. Gdyby inaczej byo, powiedziabym wam, boid przygotowa wam miejsce. 3 A gdy odejd, i przygotuj wam miejsce, przyjd znowu, i wezm was do siebie, abycie tam, gdzie ja jestem, i wy byli. 4 A dokd ja id, wiecie, i drog wiecie. 5 Mwi mu Tomasz: Panie, nie wiemy, dokdidziesz, a jake moemy zna drog? 6 Mwi mu Jezus: Jam jest droga, i prawda, i ycie. Nikt nie przychodzi do Ojca, tylko przeze mnie. 7 Gdybycie mnie byli poznali, to bycie pewnie i Ojca mego poznali; a odtd poznacie go, i widzielicie go. 8 Mwi mu Filip: Panie, uka nam Ojca, a wystarczy nam. 9 Mwi mu Jezus: Przez tak dugi czas jestem z wami, a nie poznalicie mnie? Filipie, kto mnie widzi, widzi i Ojca. Jake ty mwisz: Uka nam Ojca? 10 Nie wierzycie, e ja w Ojcu, a Ojciec jest we mnie? Sowa, ktre ja wam mwi,nie od samego siebie mwi; lecz Ojciec we mnie mieszkajcy, on dziea wykonuje. 11 Nie wierzycie, e ja w Ojcu, a Ojciec jest we mnie? 12 Choby dla samych uczynkw wierzcie! Zaprawd, zaprawd wam powiadam: Kto wierzy we mnie, uczynki, ktre ja czyni, ion czyni bdzie, i wiksze nad nie czyni bdzie, bo ja do Ojca id. 13 A o cokolwiek bgdziecie prosi Ojca w imi moje, to uczyni, aby uwielbiony by Ojciec w Synu. 14 Jeli mnie o co prosi bdziecie w imi moje, to uczyni. 15 Jeli mnie miujecie, zachowujcie przykazania moje. 16 A ja prosi bd Ojca, i innego Pocieszyciela da wam, aby mieszka z wamina wieki, 17 Ducha prawdy, ktrego wiat przyj niemoe, bo go nie widzi, ani go nie zna; lecz wy poznacie go, bo u was mieszka bdzie, i w was bdzie. NIE ZOSTAWI ICH SIEROTAMI. 18 Nie zostawi was sierotami; przyjd do was. 19 Jeszcze niedugo, a wiat mnie ju nie zobaczy; lecz wy mi widzicie: bo ja yj, iwy y bdziecie. 20 W w dzie wy poznacie, e ja jestem wOjcu moim, a wy we mnie, a ja w was. 21 Kto ma przykazania moje, i zachowuje je, ten jest, ktry mnie miuje. A kto mnie miuje, bdzie miowany przez Ojca mego, ija go miowa bd, i objawi mu siebie samego. 22 Powiedzia mu Judasz, nie w Iszkariota: Panie, c si stao, e si nammasz objawi, a nie wiatu? 23 Odpowiedzia Jezus, i rzek mu: Jeli mi kto miuje, bdzie strzeg sw moich,a Ojciec mj umiuje go, i do niego przyjdziemy, i mieszkanie u niego uczynimy.24 Kto mnie nie miuje sw moich nie przestrzega. A sowa, ktrecie syszeli, nie s moje, ale tego, ktry mi posa, Ojca. ZOSTAWIA IM SWJ POKJ. 25 To wam powiedziaem, u was mieszkajc. 26 A Pocieszyciel Duch wity, ktrego Ojciec pole w imi moje, on was wszystkiego nauczy, i przypomni wam wszystko, cokolwiek wam powiedziaem. 27 Pokj zostawiam wam, pokj mj daj wam; nie jako wiat daje, ja wam daj. Niech si nie trwoy serce wasze, ani si nie lka. 28 Syszelicie, e wam powiedziaem: Odchodz, i przychodz do was. Gdybycie mnie miowali, szczeglnie radowalibycie si, e id do Ojca; bo Ojciec wikszy jest, ni ja. 29 I teraz wam powiedziaem, zanim si tostanie, abycie wierzyli, gdy si stanie. 30 Ju wiele z wami mwi nie bd, bo nadchodzi ksi wiata tego, a we mnie nicnie ma. 31 Ale eby wiat pozna, e miuj Ojca, i jak mi Ojciec rozkazanie da, tak czyni. Wstacie, pjdmy std. 15 JEZUS PRAWDZIWYM SZCZEPEM WINNYM. 1 Jam jest prawdziwy szczep winny, a Ojciec mj jest rolnikiem. 2 Wszelk latorol, nie przynoszc we mnie owocu, odetnie j; a wszelk, ktra przynosi owoc, oczyci j, aby wicej owocu przynosia. 3 Ju wy jestecie czyci z powodu sw, ktre do was mwiem. 4 Trwajcie we mnie, a ja w was. Jak latorol nie moe przynosi owocu sama ze siebie, jeli nie bdzie trwa w winnym szczepie; tak ani wy, jeli we mnie nie bdziecie pozostawa. 5 Jam jest szczep winny, wycie latorole. Kto pozostaje we mnie, a ja w nim, ten wiele owocu przynosi; bo beze mnie nic uczyni nie moecie. 6 Jeliby kto we mnie nie trwa, precz wyrzucony bdzie jak latorol, i uschnie; i zbior j, i wrzuc do ognia, i pali si bdzie. 7 Jeli we mnie trwa bdziecie, a sowa moje w was trwa bd, cokolwiek zechcecie, prosi bdziecie, i stanie si wam. 8 W tym jest uwielbiony Ojciec mj, ebycie bardzo wiele owocu przynosili, i stali si uczniami moimi. 9 Jak mnie umiowa Ojciec, i ja umiowaem was: trwajcie w mioci mojej. 10 Jeli przykazania moje zachowacie, bdziecie trwa w mioci mojej, jak i ja zachowaem przykazania Ojca mego, i trwam w mioci jego. 11 To wam powiedziaem, aby rado moja bya w was, a rado wasza bya pena. PRZYKAZANIE WZAJEMNEJ MIOCI. 12 To jest przykazanie moje, abycie si wzajemnie miowali, jak ja was umiowaem. 13 Wikszej nad t mio nikt nie ma, ebykto ycie swe odda za przyjaci swoich. 14 Wy jestecie przyjacimi moimi, jeli czyni bdziecie, co ja wam przykazuj. 15 Ju was me bd zwa sugami, bo suga nie wie, co czyni Pan jego. Lecz was nazwaem przyjacimi, bo wszystko, co syszaem od Ojca mego, oznajmiem wam.16 Nie wycie mnie obrali, ale ja was wybraem, i ustanowiem was, abycie szli, i owoc przynieli, i eby owoc wasz trwa; eby o cokolwiek prosi bdziecie Ojca w imi moje, da wam. 17 To wam przykazuj, abycie si wzajemnie miowali. NIENAWI WIATA. 18 Jeli was wiat nienawidzi, wiedzcie, e mnie pierwej, ni was, nienawidzi. 19 Gdybycie byli ze wiata, wiat miowaby, co jest jego; ale e nie jestecie ze wiata, lecz ja was wybraem ze wiata, dlatego was wiat nienawidzi. 20 Wspomnijcie na sowa moje, ktre ja wam mwiem: Nie jest suga wikszy nad pana swego. Jeli mnie przeladowali i was przeladowa bd. Jeli mow moj zachowywali i wasz zachowywa bd. 21 Ale to wszystko czyni wam bd dla imienia mego; bo nie znaj tego ktry mi posa. 22 Gdybym by nie przyszed, a nie mwi im, nie mieliby grzechu; lecz teraz nie majwymwki z grzechu swojego. 23 Kto mnie nienawidzi, i Ojca mego nienawidzi. 24 Gdybym by midzy nimi nie dokona czynw, ktrych nikt inny nie dokona, grzechu by nie mieli; lecz teraz i widzieli, i znienawidzili i mnie, i Ojca mego. 25 Ale eby si wypeniy sowa, ktre w Zakonie ich s napisane: "e mi niesuszniemieli w nienawici. 26 A gdy przyjdzie Pocieszyciel, ktrego ja wam pol od Ojca, Ducha prawdy, ktry odOjca pochodzi, on o mnie wiadectwo dawabdzie. 27 I wy wiadectwo dawa bdziecie, bo zemn od pocztku jestecie. 16 PRZELADOWANIE UCZNIW I CHRYSTUSA. 1 To wam powiedziaem, abycie si nie gorszyli. 2 Wycz was z synagog, lecz przychodzi godzina, e kady, co was zabija, mniema bdzie, e czyni przysug Bogu. 3 A to wam czyni bd, bo nie znaj Ojca, ani mnie. 4 Ale to wam powiedziaem, abycie, gdy przyjdzie ich godzina, wspomnieli sobie, e ja wam to mwiem. A tego wam z pocztkunie powiedziaem, gdy byem z wami. OBIETNICA DUCHA W. 5 Teraz za id do tego, ktry mnie posa,a aden z was nie pyta mnie: Dokd idziesz?6 Ale e wam to powiedziaem, smutek napeni serca wasze. 7 Lecz ja wam prawd mwi: Poyteczno dla was, abym ja odszed; bo jeli nie odejd, Pocieszyciel do was nie przyjdzie; ajeli odejd, pol go do was. 8 A gdy on przyjdzie, przekona wiat o grzechu, i o sprawiedliwoci, i o sdzie. 9 O grzechu, mwi, bo nie uwierzyli we mnie; 10 o sprawiedliwoci za, bo id do Ojca, i ju mnie widzie nie bdziecie; 11 a o sdzie, bo ksie wiata tego ju jest osdzony. 12 Jeszcze wam wiele mam powiedzie, ale teraz znie nie moecie. 13 Lecz gdy przyjdzie w Duch prawdy, nauczy was wszelkiej prawdy; bo nie sam od siebie mwi bdzie, ale cokolwiek usyszy, opowie, i co przyj ma, oznajmi wam. 14 On mnie uwielbi, albowiem z mego wemie, a wam opowie. 15 Wszystko, cokolwiek ma Ojciec, moim jest; dlatego powiedziaem, e z mego wemie, a wam opowie. SMUTEK W RADO SI ZAMIENI. 16 Niedugo, a ju mnie nie ujrzycie, i znowu niedugo, a ujrzycie mnie, bo id do Ojca. 17 Mwili wic uczniowie jego jedni do drugich: Co to jest, co nam mwi: Niedugo,a nie ujrzycie mnie, i znowu niedugo, a ujrzycie mnie, i e id do Ojca? 18 Mwili tedy: Co to jest, co mwi: Niedugo? Nie wiemy, co powiada. 19 I pozna Jezus, e chcieli go zapyta, i rzek im: O to si pytacie midzy sob, e powiedziaem: Niedugo, a nie ujrzycie mnie, i znowu niedugo, a ujrzycie mnie? 20 Zaprawd, zaprawd wam powiadam, e wy bdziecie paka i narzeka, a wiat sibdzie weseli; a wy si smuci bdziecie, ale smutek wasz w rado si zamieni. 21 Niewiasta, gdy rodzi, ma smutek, e przysza jej godzina; lecz gdy porodzi dziecitko, ju nie pamita ucisku z powoduradoci, e czowiek na wiat si narodzi.22 Tak i wy, teraz wprawdzie smutek macie, lecz znowu ujrz was, i bdzie si radowao serce wasze; a radoci waszej nikt od was nie odejmie. 23 A w w dzie o nic mnie pyta nie bdziecie. Zaprawd, zaprawd wam powiadam: Jeli o co prosi bdziecie Ojca w imi moje, da wam. 24 Dotychczas o nic nie prosilicie w imi moje; procie, a otrzymacie, aby rado wasza bya pena. TERAZ A DAWNIEJ. 25 To wam mwiem przez przypowieci. Przychodzi godzina, gdy ju nie przez przypowieci mwi wam bd, ale jawnie oOjcu oznajmi wam. 26 W w dzie w imi moje prosi bdziecie, i nie mwi wam, e ja bd Ojcaprosi za wami. 27 Albowiem sam Ojciec miuje was, gdy wycie mnie umiowali, i uwierzylicie, e ja od Boga wyszedem. 28 Wyszedem od Ojca, a przyszedem na wiat; znowu opuszczam wiat, a id do Ojca. 29 Rzekli mu uczniowie jego: Oto teraz jawnie mwisz, a adnej przypowieci nie powiadasz. 30 Teraz wiemy, e wszystko wiesz, i nie potrzebujesz, eby ci kto pyta. Dlatego wierzymy, e od Boga wyszede. 31 Odpowiedza im Jezus: Teraz wierzycie?32 Oto przychodzi godzina, i ju nadesza, e rozpierzchniecie si kady do swoich, a mnie zostawicie samego; lecz ja nie jestem sam, bo Ojciec jest ze mn. 33 To wam powiedziaem abycie we mnie pokj mieli. Na wiecie ucisk mie bdziecie; ale ufajcie, jam zwyciy wiat.17 MODLITWA ARCYKAPASKA. 1 To powiedzia Jezus, i podnisszy oczy w niebo, rzek: Ojcze, przysza godzina, wsaw Syna twego, aby ci Syn twj wsawi, 2 jak dae mu wadz nad wszelkim ciaem, aby wszystkim, ktrych mu dae, da im ycie wieczne. 3 To za jest ycie wieczne, aby poznali ciebie, jedynego Boga prawdziwego i tego, ktrego posa, Jezusa Chrystusa. 4 Ja wsawiem ciebie na ziemi, wykonaem spraw, ktr mi zleci; 5 a teraz wsaw mnie ty, Ojcze, sam u siebie chwa, ktr miaem u ciebie pierwej, ni wiat by. WSTAWIA SI ZA UCZNIAMI. 6 Oznajmiem imi twoje ludziom, ktrych mi dae ze wiata. Twoimi byli, i mnie ich dae, a mow twoj zachowali. 7 Teraz poznali, e wszystko co mi da, od ciebie jest. 8 Albowiem sowa, ktre mi dae, daem im, a oni przyjli, i poznali prawdziwie, e od ciebie wyszedem i uwierzyli, e ty mnie posa. 9 Ja za nimi prosz; nie za wiatem prosz, lecz za tymi, ktrych mi dae, bo twoimi s. 10 I wszystko moje twoim jest, a twoje moim; i wsawiony jestem w nich. 11 A ju nie jestem na wiecie, ale oni s na wiecie, a ja do ciebie id. Ojcze wity,zachowaj ich w imi twoje, ktrych mi dae, aby byli jedno, jak i my. 12 Gdy z nimi byem, ja ich zachowywaem w imi twoje. Ktrych mi dae, strzegem;i aden z nich nie zgin, tylko syn zatracenia, eby si Pismo spenio. 13 Teraz za id do ciebie, i to mwi na wiecie, aby mieli pen rado moj w sobie. 14 Ja im daem mow twoj, a wiat mia ich w nienawici, bo nie s ze wiata, jak i ja nie jestem ze wiata. 15 Nie prosz, eby ich zabra ze wiata,ale eby ich zachowa od zego. 16 Nie s ze wiata, jak i ja nie jestem ze wiata. 17 Uwi ich w prawdzie. Mowa twoja jestprawd. 18 Jak ty mnie posae na wiat; i ja ich posaem na wiat. 19 A za nich ja powicam samego siebie, aby i oni byli uwiceni w prawdzie. MODLI SI ZA PRZYSZY KOCIӣ. 20 A nie tylko za nimi prosz, ale i za tymi,ktrzy przez sowo ich uwierz we mnie; 21 aby wszyscy byli jedno, jako ty, Ojcze, we mnie, a ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli, aby uwierzy wiat, e ty mi posae. 22 A ja chwa, ktr mi dae, daem im, aby byli jedno, jak i my jedno jestemy. 23 Ja w nich, a ty we mnie, aby osignli doskona jedno, i eby wiat pozna, ety mnie posae i umiowae ich, jak i mnie umiowae. 24 Ojcze, ktrych mi dae, chc, aby gdzieja jestem, i oni byli ze mn, aby ogldali chwa moj, ktr mi da; albowiem umiowae mi przed zaoeniem wiata. 25 Ojcze sprawiedliwy, wiat ci nie pozna, a ja ciebie poznaem i oni poznali, e ty mi posa. 26 I oznajmiem im imi twoje, i oznajmi, aby mio, ktr mi umiowae, w nich bya, a ja w nich. C. MKA CHRYSTUSOWA (18,1-19,42) 18 POJMANIE JEZUSA. l Gdy to Jezus powiedzia, wyszed z uczniami swoimi za potok Cedron, gdzie byogrd, do ktrego wszed on i uczniowie jego. 2 Ale i Judasz, ktry go wydawa, zna to miejsce, bo si tam czsto schodzi Jezus z uczniami swoimi. 3 Judasz wic wziwszy rot, a od najwyszych kapanw i faryzeuszw sub, przychodzi tani z latarniami i pochodniami i z broni. 4 Jezus wic wiedzc wszystko, co na przyj miao, wyszed, i rzecze im: Kogo szukacie? 5 Odpowiedzieli mu: Jezusa Nazareskiego. Rzecze im Jezus: Jam jest. A sta te z nimi Judasz, ktry go wydawa. 6 Skoro wic im rzek: Jam jest, cofnli si wstecz, i padli na ziemi. 7 Spyta ich tedy znowu: Kogo szukacie? A oni odpowiedzieli: Jezusa Nazareskiego. 8 Odpowiedzia Jezus: Powiedziaem wam, e ja jestem; jeli wic mnie szukacie, pozwlcie tym odej. 9 Aby si wypeniy sowa, ktre by wyrzek: e z tych, ktrych mi dae, nie straciem nikogo. 10 Szymon Piotr tedy majc miecz, doby sieje, e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c 5 cP c^% c1 `> go, i uderzy sug najwysze;go kapana, i uci prawe ucho jego. A sudze byo na imi Malchus. 11 Jezus wic rzek Piotrowi: W miecz twj do pochwy. Kielicha, ktry mi da Ojciec, czy go pi nie bd? 12 Rota wic i trybun i sudzy ydowscy pojmali Jezusa, i zwizali go. JEZUS PRZED ANNASZEM I KAJFASZEM. 13 I przyprowadzili go najpierw do Annasza, bo by teciem Kajfasza, ktry by najwyszym kapanem tego roku. 14 Kajfasz za by tym, ktry da by radydom: e poytecznie jest, aby jeden czowiek umar za lud. 15 I szed za Jezusem Szymon Piotr i drugiucze. A ten ucze by znajomy najwyszemu kapanowi, i wszed z Jezusem na dziedziniec najwyszego kapana. 16 Piotr za sta u drzwi na dworze. Wyszed tedy w drugi ucze, ktry by znajomy najwyszemu kapanowi, i pomwi z odwiern, i wprowadzi Piotra. 17 Mwi wic Piotrowi suca odwierna: Czy i ty nie jeste z uczniw tego czowieka? On mwi: Nie jestem. 18 Czelad za i sudzy stali przy ogniu, bozimno byo i grzali si. A by z nimi i Piotr,stojc i grzejc si. 19 Kapan wic najwyszy spyta Jezusa o jego uczniw i o nauk jego. 20 Odpowiedzia mu Jezus: Jam jawnie mwi wiatu; jam zawsze naucza w synagodze i w wityni, gdzie wszyscy ydzi si schodz, a w skrytoci nic nie mwiem. 21 Czemu mi pytasz? Pytaj tych, ktrzy syszeli co im mwiem: oto ci wiedz, co ja powiedziaem. 22 Gdy za to rzek jeden ze sug, stojcy tam, da policzek Jezusowi, mwic: Tak odpowiadasz najwyszemu kapanowi? 23 Odpowiedzia mu Jezus: Jeelim le powiedzia, daj wiadectwo o zym; a jeli dobrze, czemu mi bijesz? 24 I odesa go Annasz zwizanego do Kajfasza, najwyszego kapana. ZAPARCIE SI PIOTRA. 25 A Szymon Piotr sta, i grza si. Rzekli mu tedy: Czy i ty nie jeste z uczniw jego?A on si zapar, i rzek: Nie jestem. 26 Rzecze mu jeden ze sug najwyszego kapana, krewny tego, ktremu Piotr uci ucho: Czy ja ciebie nie widziaem z nim w ogrodzie? 27 Znowu wic Piotr zapar si, a natychmiast kur zapia. JEZUS PRZED PIATEM. 28 Przyprowadzaj tedy Jezusa od Kajfaszado pretorium; a byo rano. I sami nie weszli do pretorium, aby si nie zmazali, ale eby mogli poywa Pasch. 29 Tak wic Piat wyszed do nich na zewntrz, i rzek: Co za skarg przynosicieprzeciw temu czowiekowi? 30 Odpowiedzieli, i rzekli mu: Gdyby ten nie by zoczyc, nie wydalibymy go tobie. 31 Rzek im wic Piat: Wecie go wy, a wedug Zakonu waszego osdcie go. Rzekli mu tedy ydzi: Nam nie wolno nikogo zabija. 32 Aby si wypeniy sowa Jezusa, ktre powiedzia, oznajmiajc, jak mierci mia umrze. KRLESTWO JEZUSA. 33 Wyszed wic Piat znowu do pretorium i wezwa Jezusa i rzek mu: Ty jest krl ydowski? 34 Odpowiedzia Jezus: Sam od siebie to mwisz, czy te inni powiedzieli ci o mnie? 35 Odpowiedzia Piat: Czy ja ydem jestem? Nard twj i najwysi kapani wydali mi ciebie; co uczyni? 36 Odpowiedzia Jezus: Krlestwo moje nie jest z tego wiata; gdyby krlestwo moje byo z tego wiata, sudzy moi walczyliby pewnie, ebym nie by wydany ydom; lecz teraz krlestwo moje nie jest std. 37 Rzek mu tedy Piat: To ty jest krl? Odpowiedzia Jezus: Ty mwisz, e ja jestem krlem. Jam si na to narodzi, i nato przyszedem na wiat, abym wiadectwoda prawdzie. Wszelki, ktry jest z prawdy, sucha gosu mego. 38 Rzecze mu Piat: Co to jest prawda? A gdy to powiedzia, znowu wyszed do ydw i mwi im: Ja adnej winy w nim nie znajduj. 39 Lecz macie zwyczaj, abym wam jednego wypuci na Pasch; chcecie tedy, ebym wam wypuci krla ydowskiego? 40 Znowu wic wszyscy zawoali, mwic: Nie tego, ale Barabasza! A Barabasz by zbjc. 19 BICZOWANIE. 1 Wtedy wic Piat wzi Jezusa, i ubiczowa. 2 A onierze upltszy koron z ciernia, woyli mu na gow, i przyodziali go szatszkaratn. 3 I przychodzili do niego, i mwili: Witaj, krlu ydowski! I bili go po twarzy. 4 Wyszed wic znowu Piat na zewntrz, irzecze im: Oto wam go wyprowadzam abycie poznali, e w nim adnej winy nie znajduj. 5 (Wyszed tedy Jezus, niosc cierniow koron i szat szkaratn). I rzecze im: Oto czowiek. 6 Gdy go wic ujrzeli najwysi kapanll i sudzy, zawoali, mwic: Ukrzyuj, ukrzyuj go! Rzecze im Piat: Wecie go wy,i ukrzyujcie, bo ja w nim winy nie znajduj. 7 Odpowiedzieli mu ydzi: My Zakon mamy, awedug Zakonu powinien umrze, bo si synem Boym czyni. 8 Gdy wic Piat usysza te sowa, bardziej si przelk. 9 I wszed znowu do pretorium, i rzek doJezusa: Skd ty jeste? Lecz Jezus nie da mu odpowiedzi. 10 Rzecze mu wic Piat: Do mnie nie mwisz? Nie wiesz, e mam moc ukrzyowa ci, i mam moc wypuci ci? 11 Odpowiedzia Jezus: Nie miaby adnej mocy nade mn, gdyby ci z gry nie byo dane. Dlatego, ktry mi tobie wyda, wikszy grzech ma. 12 I odtd Piat stara si go wypuci. Lecz ydzi woali, mwic: Jeli tego wypucisz, nie jeste przyjacielem cesarskim; kady bowiem, co si czyni krlem, sprzeciwia si cesarzowi. SKAZANIE NA MIER. 13 Piat wic usyszawszy te sowa, wyprowadzi Jezusa przed pretorium, i usiad na stolicy sdowej, na miejscu, ktre zowi Litostrotos, a po ydowsku Gabbata. 14 A by to dzie przygotowania Paschy, godzina prawie szsta. I mwi ydom: Oto krl wasz. 15 A oni zawoali: Stra, stra, ukrzyuj go! Rzecze im Piat: Krla waszego mam ukrzyowa? Odpowiedzieli najwysi kapani: Nie mamy krla, tylko cesarza. 16 Wtedy wic wyda go im, aby by ukrzyowany. I wzili Jezusa, i wyprowadzili. UKRZYOWANIE. 17 A niosc krzy sobie, wyszed na to miejsce, ktre nazywaj Trupia Gowa, a po ydowsku Golgota. 18 Tam go ukrzyowali, a z nim innych dwch, z jednej i z drugiej strony, a w porodku Jezusa. 19 Napisa za Piat i tytu, i umieci nadkrzyem. Byo za napisane: JEZUS NAZARESKI KRL YDOWSKI. 20 Ten wic napis czytao wielu ydw, gdy blisko miasta byo miejsce, gdzie by ukrzyowany Jezus; a byo napisane po hebrajsku, po grecku i po acinie. 21 Mwili wic Piatowi najwysi kapani ydowscy: Nie pisz: Krl ydowski, ale e on powiedzia: Jestem krlem ydowskim. 22 Odpowiedzia Piat: ' om napisa, napisaem. 23 onierze wic, gdy go ukrzyowali, wzili szaty jego (i uczynili cztery czci, kademu onierzowi cz) i sukni. A bya suknia nieszyta, od wierzchu caodziana. 24 Rzekli tedy jeden do drugiego: Nie krajmy jej, ale rzumy o ni losy, czyja maby; eby si wypenio Pismo, ktre mwi:"Podzielili sobie szaty moje, a o sukni moj los rzucili." I to wic onierze uczynili. OSTATNIE SOWA JEZUSA I MIER. 25 A stay obok krzya Jezusowego matka jego i siostra matki jego, Maria Kleofasowa, i Maria Magdalena. 26 Gdy wic ujrza Jezus matk i ucznia, ktrego miowa, stojcego, mwi matce swojej: Niewiasto, oto syn twj. 27 Potem mwi uczniowi: Oto matka twoja. Iod tej chwili wzi j ucze do siebie. 28 Potem, wiedzc Jezus, e wszystko ju si wykonao, aby si wypenio Pismo, rzek: Pragn. 29 A byo tam naczynie postawione, pene octu; oni tedy woywszy na hizop gbk pen octu, podali do ust jego. 30 Jezus wic, gdy przyj ocet, rzek: Wykonao si. I skoniwszy gow, odda ducha. OTWARCIE BOKU JEZUSOWEGO. 31 ydzi tedy (poniewa by to dzie Przygotowania), aby na szabat nie zostay ciaa na krzyu (albowiem by wielki w dzie szabatu), poprosili Piata, aby poamano im golenie, i zdjto ich. 32 Przyszli wic onierze, i pierwszemu poamali golenie i drugiemu, ktry z nim by ukrzyowany. 33 Lecz przyszedszy do Jezusa, gdy ujrzeli, e ju umar, nie amali goleni jego, 34 ale jeden z onierzy wczni otworzy bok jego, a natychmiast wysza krew i woda. 35 Ten za, ktry widzia da wiadectwo, i prawdziwe jest wiadectwo jego. A on wie, e prawd mwi, abycie i wy wierzyli. 36 Albowiem to si stao, aby si wypenioPismo: "Nie bdziecie ama koci jego." 37 I znowu inne Pismo mwi: "Zobacz, kogo przebodli." ZDJCIE Z KRZYA I POGRZEB. 38 Potem za poprosi Piata Jzef z Arymatei (przeto e by uczniem Jezusowym, lecz tajemnym z bojani przed ydami), eby mg zdj ciao Jezusowe. I pozwoli Piat. Przyszed wic, i zdj ciao Jezusowe. 39 Przyby te i Nikodem, ktry niegdy przyszed by w nocy do Jezusa, niosc mieszanin mirry i aloesu okoo stu funtw.40 Wzili wic ciao Jezusowe, i obwizali je z wonnociami w przecierada, jak ydzi maj zwyczaj grzeba. 41 A na miejscu, gdzie zosta ukrzyowany,by ogrd, w ogrodzie za grb nowy, w ktrym jeszcze nikt nie by pooony. 42 Tam wic, poniewa grb by blisko, z powodu ydowskiego dnia Przygotowania, pooyli Jezusa. D. ZMARTWYCHWSTANIE (20,121,25) 20 MAGDALENA PRZY GROBIE. 1 A pierwszego dnia tygodnia, Maria Magdalena przysza rano, gdy jeszcze byociemno, i ujrzaa kamie odwalony od grobu. 2 Pobiega wic, i przysza do Szymona Piotra i do drugiego ucznia, ktrego miowa Jezus, i rzeka im: Wzito Pana z grobu, a nie wiemy, gdzie go pooono. PIOTR I JAN SPIESZ DO GROBU. 3 Wyszed tedy Piotr i w drugi ucze, i szli do grobu. 4 Biegli za obaj razem, ale w drugi uczeprzecign Piotra, i pierwszy przyszed do grobu. 5 A schyliwszy si, ujrza lece przecierada, wszelako nie wszed. 6 Przyszed wic Szymon Piotr idc za nim,i wszed do grobu, i ujrza przecierada lece, 7 i chustk, ktra bya na gowie jego, nie z przecieradami pooon, ale osobno zwinit na jedno miejsce. 8 Wtedy wic wszed i ten ucze, ktry by pierwszy przyszed do grobu, i ujrza i uwierzy; 9 jeszcze bowiem nie rozumieli Pisma, e trzeba byo, aby on powsta z martwych. 10 Odeszli tedy uczniowie na powrt do siebie. JEZUS ZJAWIA SI MAGDALENIE. 11 Maria za staa u grobu zewntrz, paczc. Gdy wic pakaa, nachylia si, i zajrzaa w grb. 12 I zobaczya dwch aniow w bieli siedzcych, jednego u gowy, a drugiego u ng, gdzie pooone byo ciao Jezusowe. 13 Mwi jej oni: Niewiasto! Czemu paczesz? Rzecze im: e wzito Pana mego,a nie wiem, gdzie go pooono. 14 Gdy to powiedziaa, obrcia si w ty, iujrzaa Jezusa stojcego, a nie wiedziaa, e to jest Jezus. 15 Rzecze do niej Jezus: Niewiasto, czemu paczesz? Kogo szukasz? Ona sdzc, e toogrodnik, rzecze mu: Panie, jeli go ty wzie, powiedz mi, gdzie go pooy, a ja go wezm. 16 Rzecze do niej Jezus: Mario! Ona obrciwszy si, rzecze mu: Rabboni, (co znaczy: Mistrzu). 17 Rzecze do niej Jezus: Nie dotykaj mnie, bom jeszcze nie wstpi do Ojca mego. Ale id do braci moich, a powiedz im: Wstpuj do Ojca mojego i Ojca waszego, Boga mojego i Boga waszego. 18 Przysza Maria Magdalena, oznajmiajc uczniom: em widziaa Pana i to mi powiedzia. CHRYSTUS ZJAWIA SI W WIECZERNIKU. 19 Gdy wic by wieczr owego dnia, pierwszego w tygodniu, a drzwi byy zamknite, gdzie uczniowie byli zgromadzeniz obawy przed ydami, przyszed Jezus, i stan w porodku, i rzek im: Pokj wam. 20 A to rzekszy, pokaza im rce i bok. Uradowali si tedy uczniowie, ujrzawszy Pana. 21 Rzek im wic znowu: Pokj wam. Jako mi posa Ojciec, i ja was posyam. 22 To powiedziawszy, tchn na nich, i rzek im: Wemijcie Ducha witego; 23 ktrym odpucicie grzechy, s im odpuszczone, a ktrym zatrzymacie, s zatrzymane. JEZUS ZJAWIA SI TOMASZOWI. 24 Tomasz za, jeden z dwunastu, ktrego zwi Didymus, nie by z nimi, kiedy przyszed Jezus. 25 Mwili mu wic inni uczniowie: Widzielimy Pana. Ale on im rzek: Jeli nie ujrz w rku jego przebicia gwodzi, a nie wo palca mego na miejsce gwodzi, i niewo rki mojej w bok jego, nie uwierz. 26 A po omiu dniach byli znw uczniowie jego w domu, i Tomasz z nimi. Przyszed Jezus drzwiami zamknitymi, i stan w porodku, i rzek: Pokj wam! 27 Potem rzek Tomaszowi: W tu palec twj, i ogldaj rce moje, i wycignij rk twoj, i w w bok mj; a nie bd niewierny, ale wierny. 28 Odpowiedzia Tomasz, i rzek mu: Pan mj i Bg mj! 29Powiedzia mu Jezus: Dlatego e mi ujrza, Tomaszu, uwierzye; bogosawieni, ktrzy nie widzieli, a uwierzyli. 30 I wiele te innych znakw uczyni Jezusprzed oczyma uczniw swoich, ktre nie szapisane w tej ksidze. 31 A te s napisane, abycie wierzyli, e Jezus jest Chrystusem Synem Boym; i ebycie wierzc, ycie mieli w imi jego. 21 JEZUS UKAZUJE SI NAD JEZIOREM TYBERIADZKIM. 1 Potem ukaza si znw Jezus uczniom nadMorzem Tyberiadzkim. 2 A ukaza si tak: byli razem Szymon PiotriTomasz, zwany Didymus, i Natanael, ktry by od Kany Galilejskiej, i synowie Zabedeuszowi i inni dwaj z uczniw jego. 3 Rzecze im Szymon Piotr: Id ryby owi. Mwi mu: Idziemy i my z tob. I wyszli, i wsiedli w d, ale tej nocy nic nie uowili. 4 A gdy byo rano, stan Jezus na brzegu;uczniowie jednak nie poznali, e to jest Jezus. 5 Rzek im wic Jezus: Dzieci, a macie co do jedzenia? Odpowiedzieli mu: Nie. 6 Mwi im: Zapucie sie po prawej stronie odzi, a znajdziecie. Zapucili wic, i ju nie mogli jej ucign dla mnstwa ryb. 7 Rzek tedy Piotrowi ten ucze, ktrego miowa Jezus: Pan jest. Szymon Piotr usyszawszy, e Pan jest, narzuci na si sukni (albowiem by rozebrany), i rzuci si w morze. 8 Inni za uczniowie przypynli w odzi (bo niedaleko byli od ziemi, ale na jakie dwiecie okci), cignc sie z rybami. 9 Gdy wic wyszli na ziemi, ujrzeli wgle naoone, i ryb na nie woon, i chleb. 10 Mwi im Jezus: Przyniecie z ryb, ktrecie teraz uowili. 11 Poszed Szymon Piotr, i wycign na ziemi sie napenion wielkimi rybami, stu pidziesiciu trzema. A cho tak wiele ich byo, nie porwaa si sie. 12 Mwi im Jezus: Pjdcie, niadajcie! A nikt z siedzcych nie mia go zapyta: Kto ty jeste? Wiedzieli bowiem, e Pan jest. 13 I zblia si Jezus, i bierze chleb, i daje im, a podobnie i ryb. 14 To ju trzeci raz ukaza si Jezus uczniom swoim, powstawszy z martwych. PIOTR NAJWYSZYM PASTERZEM. 15 Gdy wic poniadali, rzecze Jezus do Szymona Piotra: Szymonie, synu Jana! Miujesz mi wicej, ni ci? Rzecze mu: Tak, Panie! Ty wiesz, e ci miuj. Rzecze mu: Pa baranki moje. 16 Rzecze mu po wtre: Szymonie, synu Jana! Miujesz mi? Rzecze mu: Tak, Panie! Ty wiesz, e ci miuj. Rzecze mu: Pa baranki moje. 17 Rzecze mu po raz trzeci: Szymonie, synuJana! Miujesz mi? Zasmuci si Piotr, e mu trzeci raz rzek: Miujesz mi? i rzek mu: Panie, ty wszystko wiesz; ty wiesz, e ci miuj, Rzecze mu: Pa owce moje. PRZEPOWIEDNIA O PIOTRZE I JANIE. 18 Zaprawd, zaprawd powiadam tobie, gdy bye modszy, opasywae si, i chodzie, gdzie chciae; lecz gdy si zestarzejesz, wycigniesz rce twoje, a inny ci opasze, i poprowadzi, gdzie ty nie chcesz. 19 To za mwi, dajc zna, jak miercimia Boga uwielbi. A to powiedziawszy, rzecze mu: Pjd za mn. 20 Piotr obrciwszy si, ujrza idcego za sob tego ucznia, ktrego mlowa Jezus, ktry te przy wieczerzy pooy si by na piersiach jego, i rzek: Panie, kto jest ten, co ci wyda? 21 Gdy wic Piotr ujrza tego, rzecze Jezusowi: Panie, a ten co? 22 Powiedzia mu Jezus: Chc, aby on tak zosta, a przyjd, co tobie do tego? Ty pjd za mn. 23 Rozeszo si wic to sowo midzy brami, e ucze ten nie umrze. Lecz Jezusnie rzek: Nie umrze, ale: Chc, eby on tak zosta, a przyjd, co tobie do tego? ZAKOCZENIE. 24 Ten jest w ucze, ktry daje wiadectwo o tym, i to napisa, a wiemy, e prawdziwe jest wiadectwo jego. 25 Jest te wiele innych rzeczy, ktre uczyni Jezus; ktre gdyby z osobna opisywa, mniemam e i sam wiat nie mgby pomieci ksig, ktre by trzeba napisa. ------------------------ DZIEJE APOSTOLSKIE 1 1 Pierwsze opowiadanie uoyem, o Teofilu, o wszystkim, co pocz Jezus czyni i uczy, 2 a do dnia, w ktrym dawszy polecenie przez Ducha witego apostoom, ktrych sieje, e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP7 c c1 cD& c#3C _wybra, zosta wzity do nieba. 3 Im te okaza si sam ywy po swej Mce w licznych dowodach, przez czterdzieci dni ukazujc si im, i mwic okrlestwie Boym. WNIEBOWSTPIENIE PASKIE. 4 A jedzc z nimi, przykaza im, aby nie odchodzili z Jerozolimy, ale czekali na obietnic Ojca, ktr (mwi) syszelicie z ust moich: 5 e Jan wprawdzie chrzci wod, wy za bdziecie ochrzczeni Duchem witym po niewielu tych dniach. 6 Ci wic, ktrzy si byli zeszli, pytali go, mwic: Panie, czy w tym czasie przywrcisz krlestwo Izraelowi? 7 I rzek do nich: Nie wasza to rzecz znaczasy i chwile, 8 ktre Ojciec w swej wadzy zachowa; sale otrzymacie moc Ducha witego, ktry przyjdzie na was, i bdziecie mi wiadkami w Jeruzalem i w caej Judei i w Sanlarii i a do kracw ziemi. 9 A gdy to powiedzia, kiedy oni patrzyli, zosta uniesiony, i obok zakry go przed ich oczami. 10 A gdy pilnie patrzyli za nim, idcym do nieba, oto dwaj mowie stanli przy nich w biaym odzieniu, 11 ktrzy te rzekli: Mowie galilejscy, czemu stoicie, patrzc w niebo? Ten Jezus,ktry wzity jest od was do nieba, tak przyjdzie, jak widzielicie go idcego do nieba. APOSTOOWIE W WIECZERNIKU. 12 Wtedy wrcili do Jeruzalem z gry, zwanej Oliwn, ktra jest blisko Jeruzalem,odlega o drog szabatu. 13 A gdy weszli do wieczernika, wstpili, gdzie przebywali Piotr i Jan, Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartomiej i Mateusz, Jakub Alfeusza i Szymon Zelotes, iJuda Jakubw. 14 Ci wszyscy trwali jednomylnie na modlitwie z niewiastami i Maryj, matk Jezusow, i z brami jego. WYBR MACIEJA. 15 W owe dni powstawszy Piotr wpord braci, rzek (a by poczet osb razem okoo stu dwudziestu): 16 Mowie bracia, musiao wypeni si Pismo, ktre przepowiedzia Duch wity przez usta Dawida, o Judaszu, ktry by wodzem tych, co pojmali Jezusa; 17 ktry policzony by z nami, i otrzyma udzia w tym posugiwaniu. 18 Ot on posiad rol z zapaty nieprawoci, a powiesiwszy si, rozpk si przez p, i wypyny wszystkie wntrznoci jego. 19 I stao si jawne wszystkim mieszkacom Jeruzalem, tak e rol t nazwano w ich jzyku Haceldama, to jest rola krwi. 20 Napisano bowiem w ksidze Psalmw: Niechaj bdzie ich mieszkanie puste, i niech nie bdzie, kto by w nim mieszka, a biskupstwo jego niech wemie inny. 21 Potrzeba wic z tych mw ktrzy si z nami zbierali przez cay czas, w ktrym Pan Jezus przyszed i odszed spord nas, 22 poczwszy od chrztu Janowego a do dnia, w ktrym wzity zosta od nas, aby jeden z nich by z nami wiadkiem zmartwychwstania jego. 23 I postawili dwch: Jzefa, zwanego Barsab, ktry mia przydomek Justus, i Macieja. 24 A modlc si, mwili: Ty, Panie, ktry znasz serca wszystkich, wska jednego, ktrego z tych dwch wybrae, 25 aby otrzyma miejsce urzdu tego i apostolstwa, z ktrego wypad Judasz, abyodej na miejsce swoje. 26 I dali im losy, i pad los na Macieja, i zaliczony zosta do jedenastu apostow. CZʌ I (2,1-8,3) 2 ZAOENIE I PIERWSZE LATA KOCIOA W JERUZALEM ZESANIE DUCHA W. 1 A gdy dopeniay si dni Pidziesitnicy, byli wszyscy razem na tym samym miejscu.2 I nagle sta si z nieba szum, jakby nadchodzcego wichru gwatownego, i napeni cay dom, w ktrym siedzieli. 3 I ukazay im si rozdzielone jzyki jakby ognia, i usiad na kadym z nich z osobna. 4 I napenieni zostali wszyscy duchem witym, i poczli mwi rozmaitymi jzykami, jak im Duch wity dawa mwi.5 Byli za w Jeruzalem ydzi mieszkajcy, mowie naboni z kadego narodu, ktry jest pod niebem. 6 A gdy rozleg si ten gos, zbiego si mnstwo, zatrwoyli si w duchu, bo kadysysza ich mwicych swoim jzykiem. 7 Zdumiewali si za wszyscy, i dziwili si, mwic: Czy oto ci wszyscy, co mwi, nies Galilejczykami? 8 I jake usyszelimy kady z nas swj jzyk, w ktrym urodzilimy si? 9 Partowie i Medowie, i Elamici i mieszkajcy w Mezopotamii, w Judei i w Kapadocji, w Poncie i w Azji, 10 we Frygii i w Pamfilii, w Egipcie i w stronach Libii, ktre le koo Cyreny, i przybysze z Rzymu, 11 ydzi te i prozelici, Kreteczycy i Arabowie, syszelimy ich goszcych jzykami naszymi wielmone sprawy Boe. 12 I zdumiewali si wszyscy, i dziwili si, mwic wzajem do siebie: C to ma by? 13 Inni za namiewajc si, mwili: e ci moszczu s peni. PIERWSZE KAZANIE PIOTRA. 14 A stanwszy Piotr z jedenastoma, podnis gos swj, i przemwi do nich: Mowie ydowscy i wszyscy, ktrzy mieszkacie w Jeruzalem, niech wam to bdzie wiadome, a przyjmijcie do uszu sowa moje. 15 Albowiem nie s pijani ci, jak wy mniemacie, gdy jest trzecia godzina dnia, 16 ale to jest, ca powiedziane byo przez proroka Joela: 17 I stanie si, w ostatnie dni (mwi Pan) wylej z Ducha mego na wszelkie ciao; i prorokowa bd synowie wasi i crki wasze, a modziecy wasi widzenia mie bd, a starcom waszym sny ni si bd. 18 I zaiste na sugi moje i na suebnice moje wylej w owe dni z Ducha mojego, i bd prorokowa. 19 I sprawi cuda na niebie wysoko i znaki na ziemi nisko, krew i ogie i kurzaw dymu. 20 Soce obrci si w ciemnoci, a ksiyc w krew, zanim przyjdzie dzie Paski wielki i jawny. 21 I stanie si: Wszelki, ktry by wzywa imienia Paskiego, zbawiony bdzie. 22 Mowie izraelscy! Suchajcie tych sw: Jezusa Nazareskiego, ma, poleconego wam od Boga przez moce i cuda i znaki, ktre czyni Bg przeze pord was, jak to sami wiecie, 23 tego to, wydanego wedug postanowionego planu i przejrzenia Boego, umczywszy rkoma niezbonych, zgadzilicie. 24 Jego Bg wskrzesi, usunwszy boleci otchani, gdy niemoliwe byo, eby ona zatrzyma go miaa. 25 O nim bowiem mwi Dawid: Miaem zawsze Pana przed oczami mymi; bo mi jestpo prawicy, abym nie by poruszony. 26 Dlatego rozweselio si serce moje i rozradowa si jzyk mj; nadto i ciao moje spoczywa bdzie w nadziei. 27 Albowiem nie zostawisz duszy mojej w otchani, i nie pozwolisz witemu twemu oglda skaenia. 28 Oznajmie mi drogi ycia, i napenisz mnie radoci przed obliczem twoim. 29 Mowie bracia! Nieche wolno bdzie miao wam powiedzie o patriarsze Dawidzie, e umar, i pogrzebany zosta, i grb jego jest u nas a do dnia dzisiejszego. 30 Bdc wic prorokiem, i wiedzc, e Bgpod przysig mu obieca, e potomek jego bdzie siedzia na stolicy jego: 31 patrzc w przyszo, mwi o zmartwychwstaniu Chrystusa, e ani nie zosta zatrzymany w otchani, ani ciao jego nie ogldao skaenia. 32 Tego to Jezusa wskrzesi Bg, czego mywszyscy wiadkami jestemy. 33 Wywyszony wic prawic Boga i wziwszy obietnic Ducha witego od Ojca,wyla tego, ktrego wy widzicie, i syszycie. 34 Nie Dawid bowiem wstpi do nieba, leczsam powiada: Rzek Pan Panu memu: sid po prawicy mojej, 35 a poo nieprzyjaci twoich podnkiem ng twoich. 36 Niech tedy z wszelk pewnoci wie cay dom izraelski, e go i Panem i Chrystusem uczyni Bg, tego Jezusa, ktregocie wy ukrzyowali. NAWRCENIE TRZECH TYSICY. 37 Gdy za to usyszeli, skruszyli si w sercu, i rzekli do Piotra i do innych apostow: C mamy czyni, mowie bracia? 38 A Piotr do nich: Pokut czycie (mwi), iniech kady z was ochrzci si w imi Jezusa Chrystusa, na odpuszczenie grzechw waszych, a otrzymacie dar Duchawitego. 39 Albowiem dla was jest ta obietnica i dla dzieci waszych i dla wszystkich, co s daleko,. Ktrychkolwiek powoa Pan, Bg nasz. 40 I bardzo wielu innymi sowami wiadczy, i napomina ich, mwic: Ratujcie si spord tego przewrotnego plemienia. 41 Ci wic, co przyjli jego sowa, zostali ochrzczeni, i przybyo dnia tego dusz okootrzech tysicy. YCIE PIERWSZYCH CHRZECIJAN. 42 A trwali w nauce apostolskiej i w uczestnictwie amania chleba i w modlitwach. 43 Kadego za ogarniaa boja, wiele si te dziww i znakw dziao przez apostow w Jeruzalem; i bya wielka boja we wszystkich. 44 Wszyscy te, ktrzy wierzyli, byli razem, i mieli wszystko wsplne. 45 Majtnoci i dobytek sprzedawali, i rozdzielali je wszystkim, jak kademu byo potrzeba. 46 Co dzie take przebywali jednomylnie w wityni, i amic chleb po domach, poywali pokarm z radoci i w prostocie serca, 47 chwalc Boga, i majc ask u wszystkiego ludu. Pan za co dzie pomnaa liczb tych, co mieli by zbawieni.3 PIOTR UZDRAWIA CHOREGO. 1 A Piotr i Jan wstpowali do wityni na modlitw o dziewitej godzinie. 2 I wnoszono pewnego czowieka, ktry by chromy od urodzenia; jego to kadli codziennie przy bramie wityni, zwanej Pikn, aby prosi o jamun wchodzcychdo wityni. 3 Ten, ujrzawszy Piotra i Jana, gdy mieli wej do wityni, prosi, eby dosta jamun. 4 A Piotr z Janem wpatrujc si w niego, rzek mu: Spojrzyj na nas. 5 Lecz on spoglda na nich, spodziewajc si co od nich otrzyma. 6 Piotr za rzek: Srebra i zota nie mam; lecz co mam, to ci daj: W imi Jezusa Chrystusa Nazareskiego wsta, a chod! 7 I ujwszy praw rk jego, podnis go, i natychmiast umocniy si golenie jego i stopy. 8 A wyskoczywszy stan, i chodzi i wszed z nimi do wityni, chodzc i podskakujc, i chwalc Boga. 9 I widzia go cay lud chodzcego i chwalcego Boga. 10 A poznawali go, e to by ten, ktry dla jamuny siadywa u Piknej bramy wityni; i wpadli w zdumienie i podziw wobec tego, co mu si wydarzyo. 11 Gdy on za trzyma si Piotra i Jana, zbieg si do nich wszystek lud, zdumieniemzdjty, do kruganku, zwanego Salomonowym. KAZANIE PIOTRA W WITYNI. 12 A widzc to Piotr, przemwi do ludu: Mowie izraelscy! C si temu dziwicie, albo czemu nam si przypatrujecie, jakbymy nasz moc czy wadz sprawili, e ten chodzi? 13 Bg Abrahama i Bg Izaaka i Bg Jakuba,Bg Ojcw naszych, uwielbi Syna swego, Jezusa, ktregocie wy wydali, i zaparli siprzed Piatem, podczas gdy on osdzi, e uwolni go naley. 14 Wy za zaparlicie si witego i sprawiedliwego i prosilicie, aby wam darowa zabjc: 15 a zabilicie sprawc ycia, ktrego Bg wskrzesi z martwych, czego my wiadkami jestemy. 16 A dla wiary w imi jego ten, ktrego wy widzicie, i znacie, przez imi jego zosta umocniony; i wiara, ktra przeze jest, daa to zupene zdrowie przed oczyma waswszystkich. 17 Teraz te bracia, wiem, ecie z niewiadomoci uczynili, jak i przeoeni wasi. 18 Bg za to, co przez usta wszystkich prorokw by przepowiedzia, e Chrystus jego mia cierpie, tak speni. 19 A przeto pokutujcie, i nawrcie si, abyzgadzone byy grzechy wasze, 20 aby gdy przyjd czasy ochody od oblicza Paskiego, i eby zesa przepowiadanego wam Jezusa Chrystusa, 21 ktrego niebo musi przyj a do czasu odnowienia wszech rzeczy, ktre zapowiedzia Bg przez usta swoich witych od wieku prorokw. 22 Mojesz zaiste mwi: e proroka wzbudzi wam Pan Bg wasz spomidzy braciwaszych, jako mnie; jego sucha bdzieciewe wszystkim, cokolwiek wam mwi bdzie. 23 I stanie si: wszelki, ktry by nie sucha proroka tego, wytpiony bdzie spord ludu. 24 I wszyscy prorocy od Samuela, i ktrzy potem mwili, przepowiedzieli te dni. 25 Wy jestecie synami prorokw i przymierza, ktre zawar Bg z ojcami naszymi, mwic do Abrahama: I w potomstwie twoim bogosawione bd wszystkie narody ziemi. 26 Dla was najpierw Bg wskrzesiwszy Syna swego, posa go, bogosawicego wam, aby nawrci si kady od nieprawoci swojej. 4 PIOTR I JAN PRZED SYNEDRIUM. 1 Gdy za oni mwili do ludu, nadeszli kapani i zarzdca wityni i saduceusze, 2 okazujc niech, e nauczali lud, i e w Jezusie opowiadali powstanie z martwych. 3 I pojmali ich, i wtrcili do wizienia a dojutra, bo ju by wieczr. 4 Lecz wielu z tych, ktrych usyszeli sowo, uwierzyo; i bya liczba mw pitysicy. 5 I stao si nazajutrz, e si zebrali przeoeni ich i starsi i doktorowie w Jeruzalem, 6 i Annasz, najwyszy kapan, i Kajfasz i Jan i Aleksander, i ilu ich tylko byo z rodu kapaskiego. 7 A postawiwszy ich w porodku, pytali: Jak moc albo w czyje imi wycie to uczynili? 8 Wtedy Piotr, napeniony Duchem witym,rzek do nich: Przeoeni ludu i starsi, suchajcie: 9 Jeli my dzi sdownie badani jestemy o dobrodziejstwo dla czowieka uomnego, przez co on zosta uzdrowiony, 10 nieche wam wszystkim i caemu ludowi izraelskiemu wiadome bdzie, e przez imiPana naszego Jezusa Chrystusa Nazareskiego, ktregocie wy ukrzyowali, ktrego Bg wzbudzi z martwych, e przez niego ten stoi zdrowy przed wami. 11 Ten jest kamie, ktry zosta odrzucony przez was budujcych, ktry sta si kamieniem wgielnym; 12 i nie ma w nikim innym zbawienia. Nie ma bowiem innego imienia pod niebem, danego ludziom, w ktrym bymy mieli by zbawieni. ZAKAZ NAUCZANIA O JEZUSIE. 13 Widzc za odwag Piotra i Jana, i dowiedziawszy si, e byli to ludzie bez nauki i proci, dziwili si, i poznali ich, e byli z Jezusem. 14 Widzc te stojcego przy nich czowieka, ktry zosta uzdrowiony, nie mogli si sprzeciwia. 15 Kazali im wic opuci Rad, i rozmawialimidzy sob, 16 mwic: c uczynimy tym ludziom? e przecie znany cud zosta przez nich uczyniony, rzecz jest jawna wszystkim mieszkajcym w Jeruzalem i zaprzeczy memoemy. 17 Ale eby si to bardziej nie rozgaszao midzy ludem, zagromy im, aby wicej w to imi do adnego czowieka nie mwili. 18 A wezwawszy ich, zakazali, aby w ogle nie mwili, i nie nauczali w imi Jezusowe. 19 Lecz Piotr i Jan odpowiadajc; rzekli do nich: Osdcie, czy suszna to rzecz w obliczu Boga, sucha raczej was, ni Boga.20 Nie moemy bowiem nie mwi o tym, comy widzieli, i syszeli. 21 A oni zagroziwszy im, wypucili ich, nie wiedzc, w jaki sposb ich ukara, ze wzgldu na lud: poniewa wszyscy wysawiali to, co si stao w tym zdarzeniu. 22 Mia bowiem wicej ni czterdzieci lat w czowiek, na ktrym sta si ten cud uzdrowienia. MODLITWA DZIKCZYNNA WIERNYCH. 23 Gdy za ich wypuszczono, przyszli do swoich, i oznajmili im wszystko, co najwysi kapani i starsi im mwili. 24 Ci za usyszawszy, zgodnie podnieli gos swj do Boga, i rzekli: Panie, ty jest,ktry stworzy niebo i ziemi, morze i wszystko, co w nich jest, 25 ktry Duchem witym przez usta ojca naszego Dawida, sugi twego, powiedzia: Czemu wzburzyy si narody, a ludy rozmylay prne rzeczy? 26 Stanli krlowie ziemscy, i ksita zeszli si spoem przeciw Panu i przeciw Chrystusowi jego! 27 Albowiem zebrali si prawdziwie w tym miecie przeciw witemu Synowi twemu, Jezusowi, ktrego namaci, Herod i Poncjusz Piat, z poganami i z ludami izraelskimi, 28 aby uczyni, co rka twa i rada twa postanowiy, aby si stao. 29 A teraz, Panie, wejrzyj na ich pogrki, i daj sugom twoim z wszelk miaoci opowiada sowo twoje, 30 przez to, e rk twoj wyciga bdziesz, aby uzdrawia i dziaa i znaki i cuda przez imi witego Syna twego, Jezusa. 31 A gdy si pomodlili, zatrzso si miejsce, na ktrym byli zgromadzeni, i napenieni zostali wszyscy Duchem witym, i miao opowiadali sowo Boe. OBRAZ PIERWSZEJ GMINY CHRZECIJASKIEJ. 32 Mnstwo za wierzcych miao jedno serce i jedn dusz; nikt te z nich nie nazywa swoim tego, co posiada, lecz wszystko byo im wsplne. 33 I z wielk moc apostoowie dawali wiadectwo zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, Pana naszego, i wielka aska bya nad nimi wszystkimi. 34 Nie byo bowiem midzy nimi nikogo w niedostatku; gdy wszyscy, co mieli role albo domy, sprzedawszy, przynosili zapatza to, co sprzedawali, 35 i skadali przed nogi apostow. Rozdawano za kademu, ile komu byo potrzeba. 36 A Jzef, ktrego nazwali apostoowie Barnab (co znaczy: syn pocieszenia), lewita, rodem z Cypru, 37 majc rol, sprzeda j, i przynis pienidze, i pooy u ng apostow. , e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c` cZ c& c4h b5 ANANIASZ I SAFIRA. 1 Pewien za m, imieniem Ananiasz, z Safir, on swoj, sprzeda rol, 2 i uj z zapaty za rol za wiedz ony swojej; a przynisszy pewn cz pooy przed nogi apostow. 3 I rzek Piotr: Ananiaszu, czemu szatan skusi serce twoje, eby skama Duchowiwitemu, i uj z zapaty za rol? 4 Czy bdc twoja, nie zostawaa tobie, a sprzedana nie bya w twej mocy? Czemu t rzecz do serca twego przypuci? Nie skamae ludziom, ale Bogu. 5 A syszc te sowa Ananiasz, pad i skona. I zdj strach wielki wszystkich, ktrzy tego suchali. 6 Modziecy za powstawszy, usunli go na stron, i wynisszy, pogrzebali. 7 I upyn czas okoo trzech godzin, a ona jego, nie wiedzc, co si stao, wesza. 8 I rzek jej. Piotr: Powiedz mi, niewiasto, czy za tyle sprzedalicie rol? A ona rzeka: Tak jest, za tyle. 9 Piotr za do niej: Cecie si to zmwili,aby kusi Ducha Paskiego? Oto nogi tych, co pogrzebali ma twego, s przed drzwiami, i wynios ci. 10 Natychmiast pada u ng jego, i skonaaA wszedszy modziecy, znaleli j umar, i wynieli, i pogrzebali obok ma jej. 11 I pad wielki strach na cay Koci i nawszystkich, ktrzy o tym syszeli. RONIE LICZBA WIERZCYCH. 12 A przez rce apostow dziao si wieleznakw i cudw midzy ludem I byli wszyscy razem w kruganku Salomonowym.13 Z innych za nikt nie mia do nich si przyczy, ale lud ich wysawia. 14 I coraz bardziej wzrastaa liczba wierzcych w Panu, mw i niewiast, 15 tak e na ulic wynosili chorych i kadli na oach i tapczanach, aby gdy Piotr przechodzi, przynajmniej cie jego pad na ktrego z nich, by uzdrowieni byli z niemocy swoich. 16 Zbiegao si te mnstwo ludu z pobliskich miast do Jeruzalem, znoszc chorych i drczonych od duchw nieczystych, a ci wszyscy byli uzdrawiam. NOWE PRZELADOWANIE APOSTOW. 17 Powstawszy za najwyszy kapan i wszyscy, co z nim byli, (to jest sekta saduceuszw), przepenieni zazdroci, 16 pojmali apostow i wtrcili ich do publicznego wizienia. 19 Lecz anio Paski otworzywszy w nocy drzwi wizienia, i wyprowadziwszy ich, rzek: 20 Idcie, a stanwszy opowiadajcie w wityni udowi wszystkie sowa ywota tego. 21 A oni usyszawszy, weszli o wicie do wityni, i nauczali. Najwyszy za kapan i ci, co z nim byli, przyszedszy, zwoali Rad i wszystk starszyzn synw Izraela,iposali do wizienia, aby ich przyprowadzono. 22 A gdy przyszli sudzy, i otworzywszy wizienie, nie znaleli ich, wrciwszy si, oznajmili, 23 mwic: Wizienie znalelimy zamknite z ca starannoci i strw stojcych przed drzwiami; lecz otworzywszy, nikogomy w nim nie znaleli. 24 A gdy te sowa usyszeli, zarzdca wityni i przedniejsi kapani, nie umieli sobie wyjani, co z nimi si stao. 25 A kto przyszedszy, powiedzia im: e oto mowie, ktrych wtrcilicie do wizienia, s w wityni, stojc i uczc lud.26 Wtedy poszed zarzdca ze sugami, i przyprowadzi ich bez gwatu; bo si bali ludu, eby ich nie ukamienowa. 27 A gdy ich przyprowadzili, postawili przedRad. I spyta ich najwyszy kapan, 28 mwic: Surowo zakazalimy wam, abycie w to imi nie nauczali; a oto napenilicie Jeruzalem nauk wasz, i chcecie na nas cign krew czowieka tego. 29 Piotr za i apostoowie odpowiadajc rzekli: Wicej trzeba sucha Boga, anieli ludzi. 30 Bg ojcw naszych wskrzesi Jezusa, ktregocie wy zabili, zawiesiwszy na drzewie. 31 Tego wodza i zbawiciela wywyszy Bg prawic swoj, aby da Izraelowi pokut i odpuszczenie grzechw. 32 A my jestemy wiadkami tych sw, i Duch wity, ktrego da Bg wszystkim tym, co mu s posuszni. 33 Szarpa nimi gniew, gdy to syszeli, i myleli ich zabi. RADA GAMALIELA. 34 Lecz powstawszy w Radzie pewien faryzeusz, imieniem Gamaliel, doktor zakonny, w powaaniu u wszystkiego ludu, kaza na chwil ludzi wyprowadzi. 35 i rzek do nich: Mowie izraelscy! Zastanwcie si, co chcecie z tymi ludmi uczyni. 36 Przed tymi bowiem dniami powsta Teodas, mwic, e jest kim, i przystao do niego mw w liczbie okoo czterystu: on zosta zabity, a wszyscy, ktrzy mu wierzyli, rozproszyli si, i obrcili si w niwecz. 37 Po nim powsta Judasz Galilejczyk w czasie spisu ludnoci, i uwid lud za sob; i on sam zgin i wszyscy, ktrzy do niego przystali, poszli w rozsypk. 38 Przeto i teraz powiadam wam, odstpcieod tych ludzi, i zaniechajcie ich. Albowiem jeli z ludzi jest ta myl, albo ta sprawa, wniwecz si obrci; 39 lecz jeli jest z Boga, nie bdziecie moglijej zniweczy, bycie si przypadkiem nie znaleli w walce z Bogiem. I usuchali go. 40 A wezwawszy apostow, i obiwszy ich, nakazali, aby zgoa nie przemawiali w imi Jezusowe, i pucili ich. 41 A oni wanie wracali sprzed Rady, cieszc si, e stali si godnymi dla imienia Jezusowego zelywo cierpie. 42 Lecz nie przestawali codziennie w wityni i po domach naucza i opowiada Jezusa Chrystusa. 6 USTANOWIENIE DIAKONW. 1 A w te dni, gdy rosa liczba uczniw, powstao szemranie Grekw przeciwko ydom, e przy codziennym posugiwaniu zaniedbywano ich wdowy. 2 A dwunastu zwoawszy rzesz uczniw, rzekli: Nie jest rzecz suszn, ebymy opucili sowo Boe, a suyli stoom. 3 Upatrzcie wic, bracia, spomidzy siebiesiedmiu mw dobrej sawy, penych Ducha witego i mdroci, ktrych bymy ustanowili dla tej sprawy. 4 My za pilnowa bdziemy modlitwy i posugi sowa. 5 I spodobaa si ta mowa caemu zgromadzeniu. I obrali Szczepana, ma penego wiary i Ducha witego i Filipa i Prochora, i Nikanora i Tymona, i Parmenasai Mikoaja, prozelit z Antiochii. 6 Tych stawili przed oczyma apostow, a oni pomodliwszy si, woyli na nich rce. 7 A sowo Paskie roso, i pomnaaa si bardzo liczba uczniw w Jeruzalem; wielkiete mnstwo kapanw posuszne byo wierze. SKARGA PRZECIW SZCZEPANOWI. 8 Szczepan za, peen aski i mocy, czyni cuda i znaki wielkie pomidzy ludem. 9 I powstali niektrzy z synagogi, zwanej Libertynw i Cyrenejczykw, i Aleksandryjczykw i tych, ktrzy byli z Cylicji i z Azji, rozprawiajc ze Szczepanem, 10 i nie mogli oprze si mdroci i Duchowi, ktry mwi. 11 Wtedy podstawili mw, ktrzy by mwili, e syszeli go mwicego sowa bluniercze przeciw Mojeszowi i Bogu. 12 Tak wic poruszyli lud i starszyzn i doktorw, ktrzy zbiegszy si, porwali go,i przyprowadzili do Rady. 13 I postawili faszywych wiadkw, ktrzy mwili: Ten czowiek nie przestaje mwi sw przeciwko miejscu witemu i Zakonowi. 14 Albowiem syszelimy go mwicego, e ten Jezus Nazareski zburzy to miejsce, i odmieni zwyczaje, ktre nam poda Mojes. 15 A wszyscy, ktrzy siedzieli w Radzie, patrzc w niego, widzieli oblicze jego jak oblicze anioa. 7 SZCZEPAN BRONIC SI, MWI O PATRIARCHACH. 1 Rzek wic najwyszy kapan: Czy te rzeczy tak si maj? 2 A on przemwi: Mowie brata i ojcowie,suchajcie! Bg chway ukaza si ojcu naszemu Abrahamowi, gdy by w Mezopotamii, wpierw nim zamieszka w Charan, 3 i rzek do niego: Wyjd z ziemi twojej i z rodziny twojej, a id do ziemi, ktr ci wska. 4 Wtedy wyszed z ziemi Chaldejskiej, zamieszka w Charan; a stamtd, gdy umar ojciec jego, przenis go do tej ziemi, w ktrej wy teraz mieszkacie. 5 I nie da mu w niej dziedzictwa ani na dugo kroku, lecz obieca da mu j w posiadanie i potomstwu jego po nim, cho nie mia syna. 6 A powiedzia mu Bg: Ze potomstwo jegotuaczem bdzie w obcej ziemi, i podbij ich w niewol, i le z nimi obchodzi si bd przez czterysta lat. 7 Ale nard, ktremu suy bd, ja sdzi bd, rzek Pan; a potem wyjd, ibd mi suy na tym miejscu. 8 I da mu przymierze obrzezania; i tak zrodzi Izaaka, i obrzeza go dnia smego,a Izaak Jakuba, a Jakub dwunastu patriarchw. 9 A patriarchowie zazdroszczc Jzefowi, sprzedali go do Egiptu, i Bg by z nim. 10 I wyrwa go ze wszystkich `uciskw jego, i da mu ask i mdro w oczach Faraona, krla egipskiego; i postanowi go przeoonym nad Egiptem i nad caym domem swoim. 11 Lecz przyszed gd na cay Egipt i Chanaan, i wielki ucisk, i nie znajdowali ywnoci ojcowie nasi. 12 Jakub za usyszawszy, e byo zboe w Egipcie, posa ojcw naszych pierwszy raz. 13 A za drugim razem zosta poznany Jzefprzez braci swoich, i wyszed na jaw przed Faraonem rd jego. 14 Jzef za posawszy, sprowadzi ojca swego Jakuba i ca sw rodzin w liczbie siedemdziesiciu piciu dusz. 15 I przenis si Jakub do Egiptu, i umaron i ojcowie nasi. 16 I przeniesieni zostali do Sychem, i zoeni zostali w grobie, ktry kupi Abraham za cen srebra u synw Hemora, syna Sychema. OPOWIADA YCIE MOJESZA. 17 A gdy si przyblia czas obietnicy, ktr zoy by Bg Abrahamowi, rozrodzi si lud, i rozmnoy si w Egipcie, 18 a nasta inny krl w Egipcie, ktry nie zna Jzefa. 19 Ten podszedszy nasz nard gnbi ojcw naszych, eby wyrzucali dziatki swoje, aby nie yy. 20 W tyme czasie narodzi si Mojesz, i by miy Bogu, i przez trzy miesice chowany by w domu ojca swego. 21 Gdy za zosta wyrzucony, wzia go crka Faraona, i wychowaa go sobie za syna. 22 I wyksztacony zosta Mojesz we wszelkiej mdroci egipskiej, i by potny w sowie i w uczynkach swoich. 23 A gdy mu ju dochodzio czterdzieci lat, przyszo mu na myl, aby odwiedzi braci swoich, synw izraelskich. 24 I widzc jednego krzywdzonego, obronigo, i pomci tego, ktry krzywd cierpia,zabiwszy Egipcjanina. 25 Sdzi za, i bracia rozumiej, e Bg daje im wybawienie przez rk jego; lecz oni nie zrozumieli. 26 A nazajutrz zjawi si wrd nich, gdy si kcili, i chcia ich pogodzi, mwic: Mowie, brami jestecie; czemu jeden drugiego krzywdzicie? 27 Lecz ten, co krzywdzi bliniego, odpdzi go, mwic: Kt ci postawi panem i sdzi nad nami? 28 Czy ty chcesz mi zabi, jak wczoraj zabie Egipcjanina? 29 I uciek Mojesz z powodu sowa tego ista si przychodniem w ziemi Madianitw, gdzie zrodzi dwch synw. O WIDZENIU NA GRZE SYNAJ. 30 A gdy mino lat czterdzieci, ukaza musi anio na pustyni gry Synaj w pomieniukrzaka gorejcego. 31 Mojesz za ujrzawszy, zdziwi si na ten widok. A gdy si zblia, aby si przypatrzy, rozleg si przy nim gos Paski, mwicy: 32 Jam jest Bg ojcw twoich, Bg Abrahama, Bg Izaaka i Bg Jakuba. A Mojesz, dreniem zdjty, nie mia si przypatrywa. 33 I rzek mu Pan: Zdejm obuwie z ng swoich, bo miejsce, na ktrym stoisz, jest ziemi wit. 34 Widziaem dobrze utrapienie ludu mego, ktry jest w Egipcie, i syszaem wzdychanie ich, i zstpiem, eby ich wybawi. Teraz wic pjd, a pol ci do Egiptu. ODWRCENIE SI LUDU OD PRZYKAZA BOYCH. 35 Tego Mojesza, ktrego si zaparli, mwic: Kto ci postanowi panem i sdzi?- tego Bg posa jako wodza i wybawicielaz ramieniem anioa, ktry mu si w krzaku ukaza. 36 On ich wyprowadzi, czynic cuda i znakiw Ziemi Egipskiej i w Morzu Czerwonym i na pustyni przez lat czterdzieci. 37 Ten to jest Mojesz, ktry powiedzia synom izraelskim: Proroka wzbudzi wam Bg spord braci waszych jako mnie; jego sucha bdziecie. 38 Ten jest, ktry by w porodku zgromadzenia na pustyni z anioem, ktry do mwi na grze Synai, i z ojcami naszymi; ktry otrzyma sowa ycia, aby nam je da. 39 Ale nie chcieli mu by posuszni ojcowie nasi; lecz odrzucili, i zwrcili si sercem swym do Egiptu, 40 mwic do Aarona: Uczy nam bogw, ktrzy by szli przed nami; albowiem temu Mojeszowi, ktry nas wyprowadzi z ziemiEgipskiej, nie wiemy, co si stao. 41 I uczynili w te dni cielca, i zoyli ofiar bawanowi, i cieszyli si dzieami rk swoich. 42 I odwrci si Bg, i pozwoli, aby suyli zastpom niebieskim, jak napisane jest w ksidze Prorokw: Czy ofiary i obiaty przynosilicie mi przez czterdzieci lat na pustyni, domie izraelski? 43 I obnosilicie namiot Molocha i gwiazd Boga waszego Remfama, posgi, ktrecie uczynili; aby im pokon oddawa. I przenios was poza Babilon. PӏNIEJSZE I OBECNE YCIE IZRAELA. 44 Przybytek wiadectwa by z ojcami naszymi na pustyni, jak im rozkaza Bg, gdy powiedzia Mojeszowi, aby go uczyni wedle wzoru, ktry widzia. 45 I ten przyjwszy ojcowie nasi, wprowadzili go z Jezusem w posiado pogan, ktrych Bg wypdzi sprzed obliczaojcw naszych, a do dni Dawida, 46 ktry znalaz ask u Boga, i prosi, aby znalaz przybytek dla Boga Jakubowego. 47 A Salomon zbudowa mu dom. 48 Ale najwyszy nie mieszka w dzieach rk ludzkich, jak prorok powiada: 49 Niebo jest mi stolic, a ziemia podnkiem ng moich. C mi za dom zbudujecie, mwi Pan, albo ktre jest miejsce odpocznienia mego? 50 Czy rka moja nie uczynia tego wszystkiego? 51 Twardego karku i nieobrzezanych serc i uszu, wy si zawsze sprzeciwiacie Duchowiwitemu, jak ojcowie wasi, tak te i wy! 52 Ktrego z prorokw nie przeladowali ojcowie wasi? I zabili tych, co przepowiadali przyjcie Sprawiedliwego, ktrego wy stalicie si teraz zdrajcami i zabjcami; 53 wycie otrzymali Zakon przez posug anielsk, a nie zachowywalicie go. UKAMIENOWANIE SZCZEPANA. 54 A gdy tego suchali, gniew szarpa ich serca i zgrzytali na zbami. 55 Bdc za peen Ducha witego, wpatrujc si w niebo, ujrza chwa Bo, i Jezusa, stojcego po prawicy Boej.56 I rzek: Oto widz niebiosa otwarte, i Syna Czowieczego, stojcego po prawicy Boej. 57 Krzyczc za gosem wielkim, zatkali sobie uszy, i rzucili si na razem. 58 I wyrzuciwszy go z miasta, kamienowali; a wiadkowie zoyli szaty swe u ng modzieca, ktrego zwano Szawem. 59 I kamienowali Szczepana modlcego si imwicego: Panie Jezu, przyjmij ducha mojego! 60 Klknwszy za na kolana, zawoa gosem wielkim, mwic: Panie, nie poczytaj im tego grzechu! A to rzekszy, zasn w Panu. Szawe za zgadza si na zabicie jego. 8 WIELKIE PRZELADOWANIE KOCIOA. 1 I wybucho tego dnia wielkie przeladowanie przeciw Kocioowi; ktry by w Jerozolimie; i rozproszyli si wszyscy, prcz apostow, po krainach Judei i Samarii. 2 A Szczepana pogrzebali ludzie bogobojni, iuczynili nad nim pacz wielki. 3 Szawe za pustoszy Koci, wchodzc do domw, i porywajc mw i niewiasty, oddawa do wizienia. CZʌ II (8,4 -12,25) CHRZECIJASTWO WYCHODZI POZA JERUZALEM FILIP NAWRACA WIELU SAMARYTAN 4 Ci przeto co byli rozproszeni, chodzili, opowiadajc sowo Boe. 5 A, Filip zaszedszy do miasta Samarii, opowiada im Chrystusa. 6 I rzesze przychylay si do tego, co Filipmwi, zgodnie suchajc, i widzc znaki, ktre czyni. 7 Wiele bowiem duchw nieczystych wychodzio z tych, ktrzy je mieli, woajcgosem wielkim. Wielu te paralitykw i chromych zostao uzdrowionych. 8 Zapanowaa wic wielka rado w owym miecie. SZYMON CZARNOKSIʯNIK. 9 Pewien za m imieniem Szymon, ktry przedtem by w owym miecie czarnoksinikiem, zwodzi ludno Samarii, powiadajc o sobie, e jest czym wielkim. 10 Jego suchali wszyscy, od najmniejszegoa do najwikszego, mwic: Ten jest mocBo, ktra si zwie wielk. 11 A suchali go dlatego, e ju od dawnegoczasu omami ich by czarami swymi. 12 Lecz gdy uwierzyli Filipowi, opowiadajcemu o krlestwie Boym, chrzcili si w imi Jezusa Chrystusa mczyni i niewiasty. 13 Wtedy i sam Szymon uwierzy, a gdy siochrzci, pozosta przy Filipie Widzc te, e dziay si znaki i cuda bardzo wielkie, zdumiewajc si, podziwia. PIOTR I JAN W SAMARII. 14 A gdy apostoowie, ktrzy byli w Jerozolimie, usyszeli, e Samaria przyjasowo Boe, posali do nich Piotra i Jana. 15 Ci gdy przyszli, modlili si za nich, aby otrzymali Ducha witego. 16 Albowiem jeszcze na adnego z nich nie by przyszed, ale tylko ochrzczeni byli w imi Pana Jezusa. 17 Wtedy wkadali na nich rce, i e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP8 c c6 c& c3 Zotrzymywali Ducha witego. 18 A Szymon ujrzawszy, e przez wkadanie rk apostow by dawany Duch wity, ofiarowa im pienidze, 19 mwic: Dajcie i mnie t moc, aby kady,na ktrego wo rce, otrzyma Ducha witego. Piotr za rzek do niego: 20 Pienidze twoje niech id z tob na zgub, gdy mniemae, e dar Boy za pienidze si nabywa. 21 Nie masz ty czstki ani udziau w tej nauce, albowiem serce twoje nie jest proste wobec Boga. 22 Pokutuje wic za t zo twoj; a pro Boga, moe ci odpuszczony bdzie ten zamiar serca twego. 23 Widz ci bowiem, e jest ci zgorzknia i wizk nieprawoci. 24 A Szymon odpowiadajc, rzek: Mdlcie si wy za mn do Pana; aby na mnie nie przyszo nic z tego, cocie powiedzieli. 25 I tak oni dawszy wiadectwo, i opowiedziawszy sowo Paskie, wracali do Jerozolimy, i w wielu okolicach Samarii gosili ewangeli. NAWRCENIE ETIOPCZYKA. 26 Anio za Paski odezwa si do Filipa, mwic: Wsta, a id ku poudniowi, na drog, ktra biegnie z Jeruzalem do Gazy; jest ona pusta. 27 I wstawszy, poszed. A oto m Etiopczyk, rzezaniec, mony urzdnik Kandaki, krlowej Etiopii, ktry by nad wszystkimi jej skarbami, przyjecha pokoni si do Jeruzalem. 28 I wraca, siedzc na wozie swoim, i czytajc Izajasza proroka. 29 I rzek Duch do Filipa: Przybli si, i przycz si do wozu tego. 30 Filip za przybiegszy, usysza go czytajcego Izajasza proroka, i rzek: Czy sdzisz, e rozumiesz, co czytasz? 31 A on rzek: I jakebym mg, jeli mi nikt nie wyjani? I poprosi Filipa, aby wsiad, i usiad przy nim. 32 A ustp Pisma, ktry czyta, by ten: Jako owca na zabicie by wiedziony; a jako baranek bez gosu przed tym, ktry go strzye, tak nie otworzy ust swoich. 33 W unieniu sd jego zosta podniesiony, a rd jego kto wypowie? Albowiem zgadzone bdzie z ziemi ycie jego. 34 Rzezaniec za odpowiadajc, rzek Filipowi: Prosz ci, o kim prorok to mwi? O sobie, czy te o kim innym? 35 A Filip otworzywszy usta swoje, i zaczynajc od tego Pisma, opowiedzia mu dobr nowin o Jezusie. 36 I gdy jechali i rzek rzezaniec: Oto woda! C drog, przybyli do jakiej wody, przeszkadza mi, abym by ochrzczony? 37 I rzek Filip: Jeli z caego serca wierzysz, wolno. A on odpowiadajc, rzek:Wierz, e Jezus Chrystus jest Synem Boym. 38 I kaza zatrzyma wz, i weszli obaj w wod, Filip i rzezaniec, i ochrzci go. 39 A gdy wyszli z wody, Duch Paski porwa Filipa, i ju wicej nie widzia go rzezaniec; ale jecha drog swoj, radujcsi. 40 Filip za znalaz si w Azocie, i przechodzc opowiada ewangeli wszystkim miastom, a przyszed do Cezarei. 9 NAWRCENIE SZAWA. 1 A Szawe dyszc jeszcze grobami i mordem przeciw uczniom Paskim, przyszed do najwyszego kapana, 2 i prosi go o listy do Damaszku do synagog, aeby mg przyprowadzi do Jeruzalem uwizionych, jeliby znalaz jakich wyznawcw tej nauki, mw i niewiasty. 3 I gdy by w podry, stao si, e si zblia do Damaszku, i nagle owiecia go zewszd wiato z nieba. 4 A padszy na ziemi, usysza gos, ktry do mwi: Szawle, Szawle! Czemu mi przeladujesz? 5 A on rzek: Kto jeste, Panie? w za: Jam jest Jezus, ktrego ty przeladujesz; trudno ci jest przeciw ocieniowi wierzga.6 A drc i zdumiewajc si, rzek: Panie, co chcesz, abym czyni? A Pan do niego: Wsta, i wejd do miasta, a tam ci powiedz, co bdziesz mia czyni. 7 Owi za ludzie, ktrzy mu towarzyszyli, stali zdumieni, syszc wprawdzie gos, lecz nikogo nie widzc. 8 I wsta Szawe z ziemi, a otworzywszy oczy, nic nie widzia. Wiodc go za za rce, wprowadzili go do Damaszku. 9 I by tam trzy dni, nie widzc, i nie jad,ani nie pi. ANANIASZ CHRZCI SZAWA. 10 A by w Damaszku pewien ucze, imieniem Ananiasz. I rzek Pan do niego w widzeniu: Ananiaszu! On za rzek: Otom ja, Panie! 11 A Pan do niego: Wsta, a id na ulic, ktr zwi Prosta, i szukaj w domu Judy Szawa, pochodzcego z Tarsu: bo oto si modli. 12 (A widzia ma, imieniem Ananiasza, wchodzcego i wkadajcego na rce, abywzrok odzyska.) 13 I odpowiedzia Ananiasz: Panie, syszaem od wielu o tym mu, jak wiele zego uczyni witym, twoim w Jeruzalem.14 I tutaj ma moc od najwyszych kapanw uwizienia wszystkich, co wzywaj imienia twego. 15 Pan za rzek do niego: Id, albowiem on mi jest naczyniem wybranym, aby nis imi moje przed pogan i krlw i synw izraelskich. 16 Gdy ja mu uka, jak wiele trzeba mu wycierpie dla imienia mego. 17 I poszed Ananiasz, i wszed do domu, awoywszy na rce, rzek: Szawle bracie!Pan mi posa, Jezus, ktry ukaza si w drodze, ktr szede, aby przejrza, i zosta napeniony Duchem witym. 18 I natychmiast spady z oczu jego jakby uski, i przejrza; a powstawszy, zosta ochrzczony. 19 A wziwszy pokarm, nabra si. I by z uczniami, ktrzy byli w Damaszku, przez kilka dni. PIERWSZE WYSTPIENIE SZAWA. 20 A natychmiast opowiada w synagogach Jezusa, e on jest Synem Boym. 21 I zdumiewali si wszyscy, ktrzy suchali, i mwili: czy to nie ten jest, ktryzwalcza w Jeruzalem tych, co wzywali tego imienia: i tu po to przyszed, aby ich w wizach zaprowadzi do przedniejszych kapanw? 22 Szawe za coraz bardziej si wzmacnia, i zawstydza ydw ktrzy mieszkali w Damaszku, dowodzc, e ten jest Chrystusem. 23 A gdy upyno dni niemao, uradzili midzy sob ydzi, eby go zabi; 24 lecz powiadomiono Szawa o ich zasadzce. Strzegli za i bram w dzie i w nocy, aby go zabi. 25 Lecz uczniowie wziwszy go w nocy, przez mur go wpucili, spuszczajc w koszu. 26 A gdy przyszed do Jeruzalem, prbowa przyczy si do uczniw, ale wszyscy si go bali, nie wierzc, e jest uczniem. 27 Lecz Barnaba wziwszy go, przyprowadzi do apostow, i opowiedziaim, jak w drodze widzia Pana, i e mwi do niego, i jak w Damaszku miao sobie poczyna w imi Jezusowe. 28 I przebywa z nimi w Jeruzalem, wchodzc i wychodzc, a miao sobie poczynajc w imi Paskie. 29 Mwi te z poganami, i rozprawia z helenistami, a oni starali si go zabi. 30 O czym dowiedziawszy si bracia, odprowadzili go do Cezarei, i odesali do Tarsu. W. PIOTR UZDRAWIA ENEASZA. 31 Koci wanie w caej Judei i Galilei i Samarii mia pokj, i budowa si, postpujc w bojani Paskiej, a napenia si pociech Ducha witego. 32 Stao si za, e Piotr, gdy obchodzi wszystkich, przyszed do witych, ktrzy mieszkali w Liddzie. 33 I znalaz tam pewnego czowieka, imieniem Eneasz, od omiu lat lecego na ou, a by to paralityk. 34 I rzek mu Piotr: Eneaszu, uzdrawia ci Pan Jezus Chrystus; wsta, a pociel sobie.35 I natychmiast wsta. I widzieli go wszyscy, ktrzy mieszkali w Liddzie i w Saronie, i ci nawrcili si do Pana. WSKRZESZA TABIT. 36 A bya w Joppie pewna uczennica, imieniem Tabita, co w przekadzie znaczy Dorkas. Bya ona pena dobrych uczynkw ijamun, ktre czynia. 37 I stao si w owe dni, e zachorowawszy, umara. A gdy j obmyli, pooyli j w wieczerniku. 38 e za Lidda bya blisko Joppy, uczniowie usyszawszy, e tam jest Piotr, posali do niego dwch mw z prob: Nie zwlekaj z przybyciem do nas. 39 A Piotr wstawszy, poszed z nimi; i gdy przyszed, wprowadzili go do wieczernika; i obstpiy go wszystkie wdowy, paczc i pokazujc mu suknie i zwierzchnie szaty, ktre im robia Dorkas. 40 Wypdziwszy za wszystkich precz, Piotr klknwszy na kolana, modli si; i zwrciwszy si do ciaa, rzek: Tabito, wsta! A ona otworzya oczy swoje, i ujrzawszy Piotra, usiada. 41 Podawszy jej za rk, podnis j; a przywoawszy witych i wdowy, odda j yw. 42 I stao si to wiadome po caej Joppie, i wielu uwierzyo w Pana. 43 Stao si te, e przez wiele dni mieszka w Joppie u niejakiego Szymona garbarza. 10 WIDZENIE KORNELIUSZA. 1 By za w Cezarei pewien m, imieniem Korneliusz, setnik roty, ktr nazywaj italsk, 2 pobony i bojcy si Boga z caym domemswoim, dajcy wielkie jamuny ludowi, a zawsze modlcy si do Boga. 3 Ten ujrza wyranie we widzeniu, okoo dziewitej godziny dnia, anioa Boego, ktry wszed do niego, i rzek mu: Korneliuszu! 4 A on wpatrujc si we, bojani zdjty, rzek: Co jest, Panie? I powiedzia mu: Modlitwy twoje i jamuny twoje zachowane s w pamici przed obliczem Boga. 5 A teraz polij ludzi do Joppy, i wezwij niejakiego Szymona, zwanego Piotrem. 6 Ten stoi gospod u pewnego Szymona garbarza, ktrego dom jest przy morzu; onci powie, co bdziesz mia czyni. 7 A gdy odszed anio, ktry z nim mwi, zawoa dwch domownikw swoich i onierza, bojcego si Pana, z tych, co pod wadz jego byli; 8 a gdy im wszystko opowiedzia, posa ich do Joppy. WIDZENIE PIOTRA. 9 Nazajutrz za, gdy oni byli w drodze, i zbliali si do miasta, wszed Piotr na dach, aby si modli koo godziny szstej. 10 A gdy uczu gd, chcia je. Gdy za oni przygotowywali, wpad w zachwyt. 11 I ujrza niebo otwarte i jakie naczynie,zstpujce, jakby wielkie przecierado, zacztery koce spuszczane z nieba ku ziemi. 12 A byy w nim wszystkie czworonogi i pazy ziemne i ptactwo niebieskie. 13 I sta si gos do niego: Wsta, Piotrze,zabijaj, a jedz. 14 Piotr za rzek: Nie daj tego, Panie, gdy nigdy nie jadem nic pospolitego i nieczystego. 15 A gos znowu po wtre do niego: Co Bg oczyci, ty nie nazywaj nieczystym. 16 To za stao si po trzykro; i wnet naczynie zostao wzite do nieba. POSELSTWO KORNELIUSZA DO PIOTRA. 17 A gdy Piotr waha si w sobie, co by to byo za widzenie, ktre widzia, oto stanliu drzwi mowie posani przez Korneliusza dopytujc si o dom Szymona. 18 A zawoawszy, pytali, czy Szymon, ktrego zwi Piotrem, tu ma gospod. 19 Gdy za Piotr rozmyla nad widzeniem, rzek mu Duch: Oto ci szukaj trzej mowie. 20 Wsta zatem, zejd, a id z nimi, nic niewtpic; bo ja ich posaem. 21 A Piotr zeszedszy do mw, rzek: Otoja jestem, ktrego szukacie, co to za powd, dla ktregocie przyszli? 22 A oni rzekli: Korneliusz setnik, m sprawiedliwy i bojcy si Boga, i majcy wiadectwo od caego narodu ydowskiego,otrzyma, nakaz od anioa witego, aby ci wezwa do domu swego i sucha sw twoich. 23 Wprowadzi ich tedy, i przyj w gocin. 24 A nazajutrz wstawszy, wyszed z nimi, iniektrzy bracia z Joppy poszli z nim. PIOTR U KORNELIUSZA. Drugiego za dnia wszed do Cezarei. A Korneliusz czeka na nich, zwoawszy swoich krewnych i bliszych przyjaci. 25 I stao si, gdy wszed Piotr, wyszed naprzeciw niego Korneliusz, i przypadszy do ng jego, pokoni si. 26 Lecz Piotr podnis go, mwic: Wsta, ija te jestem czowiekiem. 27 A rozmawiajc z nim, wszed i znalaz wielu, ktrzy si zebrali. 28 I rzek do nich: Wy wiecie, jaka to wstrtna rzecz jest dla yda przestawa z cudzoziemcem lub przychodzi do niego; alemnie Bg nauczy, ebym adnego czowieka nie nazywa pospolitym albo nieczystym. 29 Dlatego bez wahania przyszedem wezwany. Pytam wic dla jakiego powodu wezwalicie mnie? 30 A Korneliusz rzek: Wanie cztery dni temu modliem si o dziewitej godzinie w domu moim, a oto stan przede mn m w jasnym odzieniu i rzek: 31 Korneliuszu, wysuchana jest modlitwa twoja, i o twych jamunach wspomniano przed obliczem Boga. 32 A przeto polij do Joppy, a wezwij Szymona, ktrego nazywaj Piotrem; stoi on gospod w domu Szymona garbarza nad morzem. 33 Zaraz wic posaem do ciebie i ty dobrze uczyni, e przyszed. Teraz wic wszyscy jestemy tu przed oczami twoimi, aby sucha wszystkiego, cokolwiek tobie Pan nakaza. POGANIE WEZWANI DO WIARY. 34 Piotr za otworzywszy usta swoje, rzek: Prawdziwie poznaem, e Bg nie oglda si na osoby, 35 ale e w kadym narodzie ten, ktry si go boi, a czyni sprawiedliwo, jest mu miy. 36 Sowo posa Bg synom izraelskim, zwiastujc pokj przez Jezusa Chrystusa (ten jest Panem wszystkich). 37 Wy wiecie, co si dziao w caej Judei, poczwszy od Galilei, po chrzcie, ktry Jan opowiada: 38 Jak Jezus z Nazaretu, ktrego Bg namaci Duchem witym i moc, przeszed czynic dobrze, i uzdrawiajc wszystkich optanych od diaba; albowiem Bg by z nim. 39 A my jestemy wiadkami wszystkiego, co czyni w ziemi ydowskiej i w Jeruzalem; ktrego zabili, zawiesiwszy na drzewie. 40 Jego to Bg wskrzesi dnia trzeciego, i sprawi, e si objawi, 41 nie caemu ludowi, ale wiadkom przedtem przygotowanym przez Boga: nam, ktrzymy z nim jedli i pili, gdy powsta z martwych. 42 I rozkaza nam opowiada ludowi i wiadczy, e on jest tym, ktry postanowiony jest od Boga sdzi ywych i umarych. 43 Jemu wszyscy prorocy wiadectwo daj,e odpuszczenie grzechw otrzymaj przezimi jego wszyscy, ktrzy we wierz. DUCH W. ZSTPUJE NA POGAN. 44 Gdy Piotr jeszcze te sowa mwi, pad Duch wity na wszystkich, ktrzy suchali sowa. 45 I zdumieli si wierni z obrzezania, ktrzy z Piotrem byli przyszli, e i na pogan aska Ducha witego zostaa wylana. 46 Albowiem syszeli ich mwicych jzykami i wielbicych Boga. 47 Wtedy Piotr odpowiedzia: Czy moe kto zabroni wody, aby nie byli ochrzczeni ci, ktrzy otrzymali Ducha witego, jako i my? 48 I rozkaza ich ochrzci w imi Pana Jezusa Chrystusa. Wtedy go prosili, aby zamieszka u nich przez kilka dni. 11 MOWA PIOTRA O CHRZCIE POGAN. 1 I usyszeli apostoowie i bracia, ktrzy byli w Judei, e i poganie przyjli sowo Boe. 2 Gdy za Piotr przyszed do Jeruzalem spierali si z nim ci, co byli z obrzezania, 3 mwic: Czemu wszede do ludzi nieobrzezanych, i jade z nimi? 4 Piotr za zaczwszy, wykada im po kolei, mwic: 5 Ja byem w miecie Joppie, modlc si, i ujrzaem w zachwycie widzenie: zniao sijakie naczynie, jakby wielkie przecierado, za cztery koce spuszczanez nieba, i zbliyo si a do mnie. 6 A wpatrujc si w nie przygldaem si, iujrzaem czworonogi ziemskie i dzikie zwierzta, i pazy i ptactwo powietrzne. 7 Usyszaem te i gos mwic do mnie: Wsta, Piotrze, zabijaj i jedz! 8 I rzekem: adn miar, Panie! Albowiem nigdy nic pospolitego albo nieczystego nie weszo do ust moich. 9 Gos za z nieba odpowiedzia powtrnie: Co Bg oczyci, ty nie nazywaj nieczystym.10 A to stao si po trzykro, i wszystko na powrt wzite zostao do nieba. 11 A oto w tej chwili trzej mowie stanli w domu, w ktrym byem, posani do mnie z Cezarei. 12 I rzek mi Duch, abym z nimi poszed, nic si nie wahajc. Poszo te ze mn i tych szeciu braci, i weszlimy w dom owego ma. 13 I opowiedzia nam, jak widzia anioa wdomu swoim, stojcego i mwicego mu: Polij do Joppy, a wezwij Szymona, ktregonazywaj Piotrem; 14 on powie ci sowa, przez ktre zbawiony bdziesz ty i cay dom twj. 15 Gdy za zaczem mwi, Duch wity pad na nich, jako i na nas z pocztku. 16 I wspomniaem na sowo Pana, jak mwi: Jan wprawdzie chrzci wod, ale wy bdziecie ochrzczeni Duchem witym. 17 Jeli wic Bg da im t sam ask, co i nam, ktrzymy uwierzyli w Pana Jezusa, czyme ja byem, ebym mg zabroni Bogu? 18 To usyszawszy, umilkli, i chwalili Boga, mwic: A wic i poganom da Bg pokut, eby yli. ZAOENIE KOCIOA W ANTIOCHII. 19 Ci mianowicie, co si rozproszyli podczas przeladowania, ktre nastao za Szczepana, doszli a do Fenicji i Cypru i Antiochii, nikomu nie goszc nauki, tylko samym ydom. 20 A byli wrd nich niektrzy mowie z Cypru i Cyrenaiki, ktrzy, przyszedszy do Antiochii, mwili i do Grekw, opowiadajc Pana Jezusa. 21 I bya z nimi rka Paska; wielka te liczba tych, co uwierzyli, nawrcia si do Pana. 22 I dosza o nich wie do uszu kocioa, ktry by w Jeruzalem; i posali Barnab a do Antiochii. 23 A on gdy przyszed, i ujrza ask Bo, uradowa si, i zachca wszystkich,aby w postanowieniu serdecznym trwali ch rce, i e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c2 c c% c2 cprzy Panu; 24 albowiem by to m dobry i peen Ducha witego i wiary. I przyczya si wielka rzesza do Pana. 25 Wybra si za Barnaba do Tarsu, by szuka Szawa: a gdy go znalaz, przyprowadzi do Antiochii. 26 I cay rok przebywali tam w Kociele, i nauczali liczn rzesz, tak e najpierw w Antiochii nazwano uczniw chrzecijanami. 27 W tych te dniach nadeszli prorocy z Jerozolimy do Antiochii. 28 A powstawszy jeden z nich imieniem Agabus, oznajmia przez Ducha, e bdzie na caym wiecie gd wielki, jaki by za Klaudiusza. 29 Uczniowie za wedug tego, co kto mia,postanowili kady posa na poratowanie braci, ktrzy mieszkali w Judei. 30 Co te uczynili, posyajc do starszych przez rce Barnaby i Szawa. 12 NOWE PRZELADOWANIE W JEROZOLIMIE. 1 A W tyme czasie krl Herod wszcz gwaty, aby niektrych z Kocioa nka. 2 I zabi Jakuba, brata Janowego, mieczem. 3 Widzc za, e si to podobao ydom, pojma nadto i Piotra. 4 A byy to dni Przanikw. I gdy go pojma, osadzi w wizieniu, i odda pod stra czterem oddziaom po czterech onierzy, chcc po wicie Paschy wyprowadzi go przed lud. 5 Piotr wprawdzie trzymany by w wizieniu. Lecz Koci bez przestanku modli si za niego do Boga. PIOTR CUDOWNIE UWOLNIONY Z WIZIENIA.6 A gdy go Herod mia wyprowadzi, teje nocy spa Piotr midzy dwoma onierzami,zwizany dwoma acuchami, i stre przed drzwiami strzegli wizienia. 7 A oto anio Paski stan nad nim, i blaskowieci cel; a trciwszy Piotra w bok, obudzi go, mwic: Wsta prdko! I opady acuchy z rk jego. 8 Anio za rzek do niego: Opasz si, i obuj sanday twoje. I uczyni tak. I rzek mu: W na siebie paszcz twj, a chod za mn. 9 A wyszedszy, postpowa za nim. I nie wiedzia, e to, co si dziao przez anioa,byo prawd; lecz mniema, e widzenie oglda. 10 A minwszy pierwsz i drug stra, przyszli do bramy elaznej, wiodcej do miasta, ktra sama im si otworzya. I wyszedszy, przeszli jedn ulic, i natychmiast odszed anio od niego. 11 A Piotr przyszedszy do siebie, rzek: Teraz wiem prawdziwie, e Pan posa anioa swego, i wyrwa mnie z rki Herodaiz wszystkiego, na co czeka lud ydowski. 12 A rozejrzawszy si, poszed do domu Marii, matki Jana, ktrego nazywano Markiem, gdzie byo wielu zgromadzonych imodlcych si. 13 Gdy za on koata we drzwi bramy, wysza posucha dziewczyna, imieniem Rode. 14 Skoro poznaa gos Piotra, z radoci nieotworzya bramy, ale pobiega do wntrza,i oznajmia, e Piotr stoi przed bram. 15 A oni rzekli do niej: Szalejesz. Ale ona twierdzia, e tak si rzecz ma. Oni za mwili: To jego anio. 16 Lecz Piotr nie przestawa koata. A gdyotworzyli, ujrzeli go, i zdumieli si. 17 Skinwszy za na nich rk, aby milczeli, opowiedzia, jak Pan wywid go zwizienia, i rzek: Oznajmijcie to Jakubowi ibraciom. A wyszedszy, poszed na inne miejsce. KARA BOA NA HERODA. 18 Gdy za nasta dzie, byo midzy onierzami niemae zamieszanie, co si z Piotrem stao. 19 A Herod gdy go zada, i nie znalaz, uczyniwszy dochodzenie co do stranikw, kaza ich prowadzi na stracenie. I wyjechawszy z Judei do Cezarei, tam zamieszka. 20 By za zagniewany na Tyryjczykw i Sydoczykw; lecz oni razem przyjechali doniego, a pozyskawszy Blasta, ktry by podkomorzym krlewskim, prosili o pokj, dlatego e krainy ich bray ywno od niego. 21 A w dniu oznaczonym Herod, przybrany w szat krlewsk, usiad na stolicy, i mia do nich przemow. 22 Lud za woa: Gosy Boga, a nie czowieka. 23 I w tej chwili porazi go anio Paski, za to, e nie da chway Bogu; i roztoczonyprzez robactwo skona. 24 A sowo Paskie rozrastao si, i rozmnaao. 25 Barnaba za i Szawe, speniwszy posug powrcili z Jeruzalem, wziwszy ze sob Jana, ktrego nazywano Markiem. CZʌ III (13,1- 28,31) PODRӯE I PRACE W. PAWA A. PIERWSZA PODRӯ MISYJNA (13,1, -14,27)13 WYSANIE SZAWA I BARNABY. 1 Byli te w kociele, ktry by w Antiochii,prorocy i nauczyciele, i midzy nimi Barnaba i Szymon, ktrego zwano Niger, i Lucjusz Cyrenejczyk i Manahen, ktry by razem wychowany z Herodem tetrarch, i Szawe. 2 Gdy za oni odprawiali sub Pask, i pocili, rzek im Duch wity: Odczcie mi Szawa i Barnab dla sprawy, do ktrej ichpowoaem. 3 Wtedy odprawiwszy posty i mody, i woywszy na nich rce, wyprawili ich. ICH PRACA NA CYPRZE. 4 Oni to wic wysani przez Ducha witego, odeszli do Seleucji, a stamtd odpynli do Cypru. 5 A gdy przybyli do Saanliny, opowiadali sowo Boe w synagogach ydowskich. Mielite i Jana na posudze. 6 A gdy przeszli ca wysp a do Pafu, znaleli pewnego czowieka czarnoksinika, faszywego proroka, yda, ktremu na imi byo Bariesu; 7 ktry by przy prokonsulu Sergiuszu Pawle, czowieku mdrym. Ten przywoawszy Barnab i Szawa, zapragn posucha sowa Boego. 8 Ale sprzeciwia im si Elymas czarnoksinik, (tak si bowiem wykada imi jego), starajc si odwrci wielkorzdc od wiary. 9 Szawe za, zwany take Pawem, napeniony Duchem witym, wejrzawszy na, 10 rzek: O peen wszelkiego podstpu i wszelkiej zdrady, synu diabelski, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwoci! Nie przestajesz wywraca prostych drg Paskich. 11 A oto teraz rka Paska nad tob, i bdziesz lepy, nie widzc soca a do czasu. I natychmiast pad na mrok i ciemno, a chodzc w koo, szuka, kto by mu rk poda. 12 Wtedy wielkorzdca widzc, co si stao, uwierzy, zdumiewajc si nad nauk Pask. W ANTIOCHII PIZYDYJSKIEJ. 13 A odpynwszy z Pafu Pawe i a; co z nim byli, przybyli do Perge w Pamfilii. A Janodszedszy od nich, wrci si do Jerozolimy. 14 Ale oni przeszedszy Perg, przyszli do Antiochii Pizydyjskiej; a wszedszy do synagogi w dzie sobotni, usiedli. 15 Po odczytaniu za Zakonu i Prorokw, posali do nich przeoeni synagogi, mwic: Mowie bracia, jeli macie jakie sowo zachty do ludu, to mwcie. O PRZYGOTOWANIU NA PRZYJCIE CHRYSTUSA.16 A Pawe powstawszy, i rk milczenie nakazawszy, rzek: Mowie izraelscy, i ktrzy boicie si Boga, suchajcie: 17 Bg ludu izraelskiego obra ojcw naszych, i wywyszy lud, gdy mieszkali w ziemi Egipskiej, i wywid ich z niej potnym ramieniem, 18 i przez czas czterdziestu lat znosi ich obyczaje na pustyni. 19 A wygadziwszy siedem narodw w ziemiChananejskiej, losem im podzieli ich ziemi, 20 prawie po czterystu pidzieslciu latach; i potem da im sdziw a do Samuela proroka. 21 A odtd prosili o krla. I da im Bg Saula, syna Cisa, ma z pokolenia Bemamina, przez lat czterdzieci. 22 A usunwszy go, wzbudzi im Dawida krla, ktremu wiadectwo wydajc, powiedzia: Znalazem Dawida, syna Jessego, ma wedug serca mego, ktry ma spenia wszelk wol moj. 23 Z jego to potomstwa Bg wedug obietnicy wywid Izraelowi Zbawiciela, Jezusa, 24 przed ktrego przyjciem Jan opowiadachrzest pokuty wszystkiemu ludowi izraelskiemu. 25 Gdy za Jan dochodzi do kresu biegu swego, mwi: Nie jestem ja tym, za kogo mnie macie, ale oto idzie za mn ten, ktremu nie jestem godzien rozwiza sandaw u ng. O JEGO MIERCI I ZMARTWYCHWSTANIU. 26 Mowie bracia, synowie rodu Abrahama, i ci, ktrzy midzy wami boj si Boga, wam posane jest sowo zbawienia tego. 27 Ci bowiem, co mieszkali w Jeruzalem, i jego zwierzchnicy, nie poznawszy go i gosw prorockich, ktre na kady szabat czytane bywaj, przez swj sd wypenili je, 28 i cho nie znaleli w nim adnej przyczyny mierci, domagali si od Piata, aby go zabi. 29 A gdy wykonali wszystko, co o nim byo napisane, zdjwszy go z drzewa, pooyli go w grobie. 30 Lecz Bg wskrzesi go z martwych dnia trzeciego. I by on widziany przez wiele dniod tych, 31 ktrzy razem z nim przyszli byli z Galileido Jeruzalem; ktrzy a dotd s wiadkami jego do ludu. 32 I my opowiadamy wam t obietnic, ktra dana bya ojcom naszym, 33 e j Bg wypeni dla dzieci naszych, wskrzeszajc Jezusa, jak te napisane jestw Psalmie drugim: Synem moim jeste ty, jam ci dzi zrodzi. 34 Ze go za wzbudzi z martwych, tak eby ju wicej nie powrci do skaenia; tak zapowiedzia: e dam wam wite Dawidowe wierne. 35 Dlatego i gdzie indziej powiada: Nie dasz witemu twemu oglda skaenia. 36 Dawid bowiem, za swojego pokolenia, speniwszy wol Bo, zasn, i przyczony zosta do ojcw swoich, i uleg skaeniu. 37 Lecz ten, ktrego Bg wskrzesi z martwych, nie uleg skaeniu. 38 Niech wic wam bdzie wiadome, mowie bracia, e przez niego opowiada si wam odpuszczenie grzechw, i e ze wszystkiego, w czym nie moglicie by usprawiedliwieni przez Zakon Mojeszowy, 39 przez niego wszelki, ktry wierzy, bywausprawiedliwiony. 40 A przeto uwaajcie, aby na was nie przyszo, co powiedziane jest u Prorokw: 41 Baczcie, wy, co gardzicie i dziwcie si igicie; bo ja sprawuj za dni waszych spraw - spraw, ktrej nie uwierzycie, gdyby wam kto opowiada. RONE SKUTKI TEGO KAZANIA. 42 Gdy za oni wychodzili, proszono, aby w nastpny szabat mwili te do nich sowa. 43 A gdy rozeszo si zgromadzenie, poszo wielu z ydw i z nabonych prozelitw za Pawem i Barnab, ktrzy mwic, zachcali ich, aby trwali w asce Boej. 44 W nastpny znw szabat prawie cae miasto zebrao si dla suchania sowa Boego. 45 Lecz ydzi widzc rzesze, napenieni zazdroci, i blunic sprzeciwiali si temu,co Pawe powiada. 46 Wtedy Pawe i Barnaba miao rzekli: Wam trzeba byo najpierw opowiada sowo Boe; ale poniewa je odrzucacie, i osdzacie si sami za niegodnych wiecznegoycia, oto zwracamy si do pogan. 47 Albowiem tak nam rozkaza Pan: Postawiem ci jako wiato dla pogan, aby by na zbawienie a do kracw ziemi. 48 A syszc to poganie, radowali si, i wielbili sowo Paskie; i uwierzyli wszyscy,ktrzy byli przeznaczeni do ycia wiecznego. 49 Sowo za Paskie rozsiewao si po caej krainie. 50 Lecz ydzi podburzyli niewiasty pobone i powaane i przedniejszych miasta, i wzniecili przeladowanie przeciw Pawowi iBarnabie; i wyrzucili ich z granic swoich. 51 A oni otrzsnwszy proch z ng swoich na nich, przyszli do Ikonium. 52 Uczniowie te napeniali si weselem i Duchem witym. 14 PRACA W IKONIUM. 1 I stao si w Ikonium, e razem weszli do ydowskiej synagogi i mwili tak, e uwierzyo wielkie mnstwo ydw i Grekw.2 Lecz ydzi, ktrzy zostali niewierni, wzburzyli i do gniewu podniecili serca poganprzeciw braciom. 3 Przez duszy wic czas przebywajc, mnie sobie poczynali w Panu, ktry dawawiadectwo sowu aski swojej, sprawiajc, e przez rce ich dziay si znaki i cuda. 4 I rozdwoia si ludno miejska: i jedni mianowicie byli z ydami, a drudzy z apostoami. 5 Gdy za poganie i ydzi ze zwierzchnikamiswymi przygotowali na nich najcie, aby ichznieway i ukamienowa, 6 oni dowiedziawszy si o tym, uszli do miast likaoskich, Listry i Derby, i do caejokolicznej krainy; i tam opowiadali ewangeli. PAWE UZDRAWIA CHROMEGO. 7 A w Listrze siedzia pewien czowiek chorujcy na nogi, chromy od urodzenia, ktry nigdy nie chodzi. 8 Ten sucha Pawa mwicego, ktry spojrzawszy na i widzc, e ma wiar, aby by uzdrowionym, 9 rzek wielkim gosem: Wsta na nogi twoje prosto. I wyskoczy, i chodzi. 10 Rzesze za, gdy zobaczyy, co uczyni Pawe, podniosy gos swj, mwic po, likaosku: Bogowie stawszy si ludziom podobni, zstpili do nas. 11 I nazywali Barnab Jowiszem, a Pawa Merkurym, poniewa on przodowa w mowie. 12 Kapan te Jowisza, ktry by przed miastem, przypdziwszy przed wrota woy z wiecami, chcia z ludem zoy ofiar. 13 Gdy to usyszeli apostoowie, Barnaba i Pawe, rozdarszy odzienie swoje, wskoczyli pomidzy tum, woajc, 14 i mwic: Mowie, c to czynicie? I my jestemy miertelni, wam podobni ludzie! A opowiadamy wam, abycie od tych prnych rzeczy nawrcili si do Boga ywego, ktry uczyni niebo i ziemi i morze i wszystko, co w nich jest. 15 On w przeszych wiekach dopuszcza wszystkim poganom chodzi drogami swymi;16 cho nie zostawi samego siebie bez wiadectwa; czynic dobrze z nieba, dajc deszcze i czasy urodzaju, napeniajc pokarmem i weselem serca nasze. 17 A to mwic, zaledwie uspokoili rzesze, by im ofiar nie skaday. 18 Nadeszli za niektrzy ydzi z Antiochii iz Ikonium, a podmwiwszy rzesze, ukamienowali Pawa i wywlekli go za miasto, mniemajc, e umar. 19 Lecz gdy go uczniowie obstpili, wstawszy, wszed do miasta. A nazajutrz odszed z Barnab do Derby. POWRT DO ANTIOCHII SYRYJSKIEJ. 20 A gdy opowiedzieli ewangeli temu miastu, i pozyskali wielu uczniw, wrcili do Listry i Ikonium i Antiochii 21 utwierdzajc serca uczniw i zachcajc, aby trwali w wierze i e przez wiele uciskw trzeba nam wej do krlestwa Boego. 22 I gdy im ustanowili kapanw w kadym kociele i pomodlili si wrd postw, polecili ich Panu, w ktrego uwierzyli. 23 A przeszedszy Pizydi, przyszli do Pamfilii, 24 i opowiedziawszy w Perge sowo Paskie, poszli do Atalii. 25 A stamtd odpynli do Antiochii, skd zleceni byli na asce Boej dla sprawy, ktr wykonali. 26 Gdy za przyszli, i zgromadzili koci, opowiedzieli, jak wielkie rzeczy Bg uczyniz nimi, i e otwar poganom drzwi wiary. 27 I przemieszkali czas niemay z uczniami.B. SOBR APOSTOLSKI W JERUZALEM (15,1-35)15 SPRAWA OBRZEZANIA. 1 A niektrzy przyszedszy z Judei, nauczali braci: e jeli si nie obrzeecie wedle zwyczaju Mojeszowego, nie moecieby zbawieni. 2 Gdy wic Pawe i Barnaba wszczli przeciw nim spr niemay, postanowiono, aby Pawe i Barnaba i niektrzy inni z nich poszli do apostow i do starszych do Jeruzalem w sprawie tego sporu. 3 Oni wic odprowadzeni przez koci, szliprzez Fenicj i Samari, opowiadajc o nawrceniu pogan, i sprawiali wielk radowszystkim braciom. 4 Gdy za przyszli do Jeruzalem zostali przyjci przez Koci i apostow i starszych, i opowiedzieli jak wielkie sprawyBg z nimi uczyni. 5 I powstali niektrzy z sekty faryzeuszw, ktrzy uwierzyli; mwic: e potrzeba ich obrzeza, rozkaza te, eby zachowywali Zakon Mojeszowy. MOWA W. PIOTRA. 6 I zebrali si apostoowie starsi, aby t spraw rozpatrze. 7 A gdy by wielki spr, Piotr powstawszy; rzek do nich: Mowie bracia! Wy wiecie, e od dawnych dni Bg wrd nas dokona wyboru, eby przez usta moje poganie usyszeli sowa ewangelii, i uwierzyli. 8 A Bg, ktry zna serca, da wiadectwo, dajc im Ducha witego jako i nam, 9 i nie uczyni adnej rnicy midzy nami a nimi, wiar oczyciwszy ich serca. 10 Czemu wic teraz kusicie Boga, chcc na szyj uczniw naoy jarzmo, ktrego ani ojcowie nasi, ani my nie moglimy udwign? 11 Ale wierzymy, e przez ask Pana Jezusa Chrystusa bdziemy zbawieni, tak jak i oni. 12 I umilko cae zgromadzenie, i suchali Barnaby i Pawa opowiadajcych, jak wielkie znaki i cuda uczyni Bg przez nich midzy poganami. MOWA W. JAKUBA. 13 A gdy umilkli, odpowiedzia Jakub, mwic: 14 Mowie bracia, suchajcie mi! Szymon opowiedzia, jak Bg po raz pierwszy wejrza, aby spord pogan wybra lud imieniowi swemu. 15 I z tym si zgadzaj sowa prorokw, jak jest napisane: 16 Potem si wrc, i odbuduj przybytek Dawidowy, ktry upad, a zwaliska jego znowu odbuduj, i postawi go, 17 aby reszta ludzi szukaa Pana, i wszystkie narody, nad ktrymi wzywano imienia mojego, mwi Pan, ktry to czyni. 18 Znane jest od wieku i Panu dzieo jego.19 Dlatego ja sdz; e nie trzeba niepokoitych, ktrzy spord pogan na wracaj si do Boga, 20 ale napisa do nich, eby si powstrzymywali od splugawienia przez bawany i od porubstwa, i od rzeczy dawionych i od krwi. 21 Albowiem Mojesz od dawnych czasw ma w kadym miecie takich, ktrzy opowiadaj go w synagogach, gdzie w kady i e jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP ci c7 c%p c52d c>szabat go czytaj. DEKRET SOBORU JEROZOLIMSKIEGO. 22 Wtedy spodobao si apostoom i starszym wraz z caym Kocioem, wybramw spord siebie, i posa do Antiochiiz Pawem i Barnab Jud, ktrego zwano Barsab, i Syl, mw przedniejszych midzy brami, 23 i napisa przez nich: Apostoowie i starsi bracia, braciom z pogan, ktrzy s w Antiochii i w Syrii i w Cylicji, pozdrowienie. 24 Poniewa syszelimy, e niektrzy wyszedszy od nas, ktrym tego nie polecilimy, zaniepokoili was sowami, wprowadzajc zamt w dusze wasze: 25 my zebrani wsplnie postanowilimy wybra mw, i posa do was z najmilszymi naszymi, Barnab i Pawem, 26 ludmi ktrzy oddali ycie swoje dla imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa. 27 A przeto posalimy Jud i Syl, ktrzy take sami ustnie wam to samo powiedz. 28 Zdao si bowiem Duchowi witemu i nam, aby nie nakada na was wicej ciaru nad to, co konieczne: 29 abycie si powstrzymywali od rzeczy bawanom ofiarowanych i. od krwi, i od rzeczy dawionych i od porubstwa. Strzegc si tych rzecz, dobrze czynicie. Bywajcie zdrowi! POSELSTWO DO ANTIOCHII. 30 Oni wic tak odprawieni, przyszli do Antiochii, a zebrawszy gmin, oddali list. 31 Skoro go przeczytali, uradowali si z pocieszenia. 32 Juda za i Syla, bdc i sami prorokami,wielu sowami pocieszyli braci, i utwierdzili. 33 A zabawiwszy tam czas jaki, odprawieni zostali z pokojem od braci do tych, ktrzy ich byli posali. 34 Lecz Syla postanowi tam zosta, a Judasam wrci do Jeruzalem. 35 Pawe za i Barnaba mieszkali w Antiochii, nauczajc i przepowiadajc z wielu innymi sowo Paskie. C. DRUGA PODRӯ MISYJNA W. PAWA (15,36-18,22) PAWE ROZSTAJE SI Z BARNAB. 36 A po kilku dniach rzek Pawe do Barnaby: Idmy na powrt odwiedzi braci po wszystkich miastach, w ktrych opowiadalimy sowo Paskie, jak si maj.37 Barnaba za chcia wzi ze sob i Jana, ktrego zwano Markiem. 38 Ale Pawe prosi go (poniewa on odczy si od nich w Pamfilii, a nie poszed z nimi na prac), eby go nie przyjmowa. 39 I przyszo do pornienia, tak, e jedenodszed od drugiego, a Barnaba wziwszy zsob Marka, odpyn do Cypru. 40 Pawe za dobrawszy sobie Syl, poruczony asce Boej przez braci, puci si w drog. 41 I obchodzi Syri i Cylicj, utwierdzajckocioy, i rozkazujc zachowywa nakazy apostow i starszych. 16 PRZYBIERA SOBIE TYMOTEUSZA. 1 I przyszed do Derby i do Listry. A oto by tam pewien ucze, imieniem Tymoteusz,syn nawrconej niewiasty ydowskiej, z ojca poganina. 2 Temu dawali dobre wiadectwo bracia, ktrzy byli w Listrze i w Ikonium. 3 Pawe chcia, by ten wybra si z nim w drog. I wziwszy, obrzeza go ze wzglduna ydw, ktrzy w tych miejscach byli; bowszyscy wiedzieli, e ojciec jego by poganinem. 4 A gdy chodzili po miastach, podawali im dozachowywania ustawy, postanowione przez apostow i starszych, ktrzy byli w Jerozolimie. 5 I tak kocioy utwierdzay si w wierze,icodziennie pomnaay si w liczbie. UDAJE SI DO MACEDONII. 6 Gdy za przeszli Frygi i krain Galacji, zabroni im Duch wity opowiada sowo Boe w Azji. 7 A przyszedszy do Mizji, prbowali i doBitynii, ale nie pozwoli im Duch Jezusowy. 8 Skoro przeszli Mizj, wstpili do Troady. 9 I ukazao si Pawowi w nocy widzenie: M, Macedoczyk jaki stan, i prosi go, i mwi: Przyjd do Macedonii, i ratuj nas. 10 Zaledwie ujrza to widzenie, natychmiaststaralimy si wyruszy do Macedonii, bdc upewnieni, e nas Bg wezwa do opowiadania im ewangelii. GOSI CHRYSTUSA W FILIPPACH. 11 Odpynwszy za z Troady, przyjechalimy prosto do Samotracji i nazajutrz do Neapolu. 12 A stamtd do Filippw, ktre s pierwszym miastem czci Macedonii, nowosad; i przebywalimy w tym miecie kilkadni, rozprawiajc. 13 W dzie za sobotni wyszlimy za bramnad rzek, gdzie, jak nam si zdawao, odprawiono modlitw; i usiadszy, mwilimy do niewiast, ktre si byy zeszy. 14 Suchaa te i pewna niewiasta, imieniem Lidia, z miasta Tyatiry, chwalca Boga, sprzedajca szkarat; ktrej serce otworzy Pan; aby nakonia si do tego, co mwi Pawe. 15 Gdy za zostaa ochrzczona z domem swoim, prosia mwic: Jeli uznalicie miza wiern Panu, wejdcie do domu mego, i zamieszkajcie. I przymusia nas. WYRZUCA DUCHA WRӯBIARSTWA. 16 A zdarzyo si, gdymy szli na modlitw,e spotkaa si z nami pewna dziewczyna, majca ducha wrby, ktra wreniem przynosia wielki zysk panom swoim. 17 Ta chodzc za Pawem i za nami, woaa, mwic: Ci ludzie s sugami Boga najwyszego; oni wam oznajmuj drog zbawienia. 18 A to czynia przez wiele dni. Pawe za bolejc, odwrciwszy si, rzek duchowi: Rozkazuj ci w imi Jezusa Chrystusa, eby z niej wyszed. I wyszed tej samej chwili. 19 Ale panowie jej widzc, e znika im nadzieja zysku, pojmawszy Pawa i Syl, zaprowadzili ich na rynek do zwierzchnoci.20 A oddawszy ich urzdnikom, rzekli: Ci ludzie niepokj siej w miecie naszym, gdy s to ydzi, 21 i opowiadaj zwyczaje, jakich wolno namprzyjmowa ani zachowywa, bo my jestemy Rzymianami. 22 I zbiego si posplstwo przeciw nim, a urzdnicy podarszy na nich szaty, kazali ich siec rzgami. 23 A gdy im wiele ran. zadali, wtrcili ich do wizienia, nakazujc strowi, aby ich pilnie strzeg. 24 On za otrzymawszy taki rozkaz, wsadzi ich do wewntrznego lochu, i zamkn im nogi w kod. CHRZCI STRӯA WIZIENIA. 25 0 pnocy za Pawe i Syla modlc si, chwalili Boga; i suchali ich, ktrzy byli w wizieniu. 26 Lecz nagle powstao wielkie trzsienie ziemi, tak i poruszyy si fundamenty wizienia. I wnet otwary si wszystkie drzwi, i rozwary si pta wszystkich. 27 Str za wizienia, gdy si obudzi, i ujrza drzwi wizienia otwarte, dobywszy miecza, chcia si zabi, mniemajc, e winiowie pouciekali. 28 Lecz Pawe zawoa gosem wielkim, mwic: Nie czy sobie nic zego, bo jestemy tu wszyscy. 29 A zadawszy wiata, wszed, i drc upad do ng Pawowi i Syli; 30 i wyprowadziwszy ich z wizienia, rzek: Panowie, c mam czyni, abym si zbawi? 31 Oni za rzekli: Wierz w Pana Jezusa, a bdziesz zbawiony ty i dom twj. 32 I opowiedzieli mu sowo Paskie i wszystkim, ktrzy byli w domu jego. 33 A wziwszy ich teje godziny w nocy, obmy ich rany; i zaraz zosta ochrzczony on i cay dom jego. 34 I gdy wprowadzi ich do domu swego, zastawi im st, i radowa si z caym domem swoim, uwierzywszy Bogu. WYPUSZCZONY Z WIZIENIA. 35 A gdy nasta dzie, posali urzdnicy liktorw, mwic: Wypu tych ludzi. 36 I oznajmi str wizienia te sowa Pawowi: e urzdnicy przysali, abycie byli wypuszczeni; teraz wic wyszedszy, idcie w pokoju. 37 Lecz Pawe rzek im: Ubiczowawszy naspublicznie nie osdzonych, obywateli rzymskich, wtrcili nas do wizienia, a teraz nas potajemnie wyrzucaj? Nie tak, ale niech przyjd, 38 a sami nas wyprowadz. I oznajmili liktorzy urzdnikom te sowa. I zlkli si, usyszawszy, e to s Rzymianie; 39 a przyszedszy, przeprosili ich, i wyprowadziwszy prosili, aby odeszli z miasta. 40 Oni za wyszedszy z wizienia, wstpilido Lidii, i ujrzawszy braci, pocieszyli si, i wybrali si w drog. 17 PRACA I PRZELADOWANIE W TESALONICE. 1 Przyszedszy za Amfipol i Apoloni, przyszli do Tesaloniki, gdzie bya synagoga ydowska. 2 Pawe te wedug zwyczaju wszed do nich, i przez trzy szabaty rozprawia z nimi z Pisma, 3 wykadajc i dowodzc, e byo potrzeba, aby Chrystus cierpia i zmartwychwsta; i e ten Jezus jest Chrystusem, ktrego ja wam opowiadam. 4 A niektrzy z nich uwierzyli, i przyczylisi do Pawa i Syli, a z prozelitw i z poganmnstwo wielkie, i niewiast znamienitych niemao. 5 Ale ydzi zdjci zazdroci przybrawszy sobie z motochu z niektrych zych ludzi, iuczyniwszy rozruch, podburzyli miasto; a naszedszy dom Jazona, szukali ich, aby ichwyprowadzi przed posplstwo. 6 A gdy ich nie znaleli, powlekli Jazona i niektrych z braci do przeoonych miasta,woajc: e ci co podburzaj miasto, i tutajprzyszli, ktrych Jazon przyj; 7 i ci wszyscy wystpuj przeciw dekretomcesarskim, powiadajc, e jest inny krl, Jezus. 8 I podburzyli posplstwo i przeoonych miasta, ktrzy tego suchali. 9 A otrzymawszy od Jazona i od innych pork, pucili ich. NAUCZANIE W BEREI. 10 Bracia jednak zaraz w nocy wyprawili Pawa i Syl do Berei, ktrzy przyszedszy, weszli do synagogi ydw. 11 Ci za byli szlachetniejsi od tych, ktrzys w Tesalonice, i przyjli sowo z wszelkochot, codziennie badajc Pismo, czy tak si rzeczy maj. 12 I przeto wielu z nich uwierzyo, i niewiast pogaskich znamienitych oraz mw niemao. 13 A gdy si dowiedzieli ydzi w Tesalonice,e i w Berei opowiada Pawe sowo Boe, przyszli i tam, judzc i podburzajc posplstwo. 14 I wtedy bracia zaraz wysali Pawa, aby si uda nad morze; Syla za i Tymoteusz pozostali tam. 15 A ci, co odprowadzali Pawa, zawiedli goa do Aten; a otrzymawszy od niego polecenie dla Syli i Tymoteusza, eby jak najprdzej do niego przyszli, wyruszyli w drog. PAWE W ATENACH. 16 Gdy za Pawe czeka na nich w Atenach, oburza si w nim duch jego, widzc miasto oddane bawochwalstwu. 17 Rozprawia wic z ydami w synagodze iz prozelitami, a na rynku codziennie z tymi,co si nadarzyli. 18 Niektrzy za filozofowie epikurejczycyistoicy rozprawiali z nim, i jedni mwili: Cten sowosiewca chce mwi? A drudzy: Zdaje si by gosicielem nowych bogw; boopowiada im Jezusa i zmartwychwstanie. 19 I porwawszy go, zaprowadzili do areopagu, mwic: Czy moemy wiedzie, co to jest za nowa nauka, ktr ty opowiadasz? 20 Jakie bowiem nowe rzeczy kadziesz nam w uszy; a przeto chcemy wiedzie, co to ma by. 21 (Wszyscy za Ateczycy i przychodni gocie niczym innym si nie zajmowali, tylko albo mwieniem, albo suchaniem czego nowego). PRZEMAWIA W AREOPAGU. 22 Pawe za stanwszy wpord areopagu, rzek: Mowie Ateczycy! Widz, e pod kadym wzgldem jestecie wielce poboni. 23 Chodzc bowiem i patrzc na posgi wasze, znalazem te otarz, na ktrymi byo napisane: NIEZNAJOMEMU BOGU. Co wic, nie znajc, chwalicie, to ja wam opowiadam. 24 Bg, ktry uczyni wiat i wszystko, co na nim jest, ten, bdc Panem nieba i ziemi,nie mieszka w przybytkach rk uczynionych, 25 i nie jest obsugiwany rkami ludzkimi, jak gdyby czego potrzebowa, gdy sam daje wszystkim ycie i tchnienie i wszystko.26 I uczyni z jednego wszystek rodzaj ludzki, aby mieszkali po caej ziemi, naznaczywszy okrelone czasy i granice ichzamieszkania, 27 eby szukali Boga, czy go moe nie dosign albo nie znajd; chocia niedaleko jest od kadego z nas. 28 Albowiem w nim yjemy, i ruszamy si, ijestemy, jak i niektrzy z waszych poetwpowiedzieli: Jego bowiem i rodzajem jestemy. 29 Skoro wic jestemy rodzajem Boym, nie powinnimy sdzi, e Bstwo jest podobne do zota, albo srebra, albo kamienia, albo do wytworu sztuki i myli ludzkiej. 30 Bg jednak patrzc z pobaaniem na czasy tej niewiadomoci, teraz oznajmia ludziom, aby wszyscy wszdzie pokut czynili, 31 dlatego e postanowi dzie, w ktrym sdzi bdzie wiat w sprawiedliwoci, przez ma, ktrego przeznaczy, i da zapewnienie wszystkim, wskrzesiwszy go zmartwych. 32 A usyszawszy o zmartwychwstaniu, jedni wprawdzie si namiewali, drudzy zarzekli: Bdziemy ci o tym sucha innym razem. 33 Tak to Pawe wyszed z porodka nich. 34 Ale niektrzy mowie, przyczywszy si do, uwierzyli, midzy ktrymi i Dionizyaeropagita, i niewiasta imieniem Damaris, i inni z nimi. 18 PRZYBYWA DO KORYNTU. 1 Potem odszedszy z Aten, przyby do Koryntu. 2 A znalazszy pewnego yda, imieniem Akwil, rodem z Pontu, ktry by niedawno przyszed z Italii, i Pryscyll, on jego (dlatego, e Klaudiusz nakaza, aby wszyscy ydzi opucili Rzym), przyczy si do nich. 3 A e uprawia to samo rzemioso, zamieszka u nich, i pracowa (zajmowali si za wyrobem namiotw). 4 I rozprawia w synagodze w kady szabat, wspominajc imi Pana Jezusa, i przekonywa ydw i Grekw. WIELU KORYNTIAN SI NAWRACA. 5 A gdy przyszli z Macedonii Syla i Tymoteusz, odda si Pawe bardziej przepowiadaniu, wiadczc ydom, e Jezusjest Chrystusem. 6 Lecz gdy oni sprzeciwiali si i blunili, strzepnwszy szaty swoje, rzek do nich: Krew wasza na gow wasz; jam czysty; odtd zwrc si do pogan. 7 I odszedszy stamtd, zaszed do domu pewnego bogobojnego czowieka, imieniem Tytusa Justa, ktrego dom przytyka do synagogi. 8 Kryspus za, przeoony synagogi, uwierzy Panu z caym domem swoim, i wielu Koryntian suchajc uwierzyo, i chrzest przyjmowao. 9 I rzek Pan Pawowi w nocy przez widzenie: Nie bj si, ale mw, a nie milcz,10 dlatego e ja jestem z tob: i nikt si naciebie nie targnie, aby ci zaszkodzi; albowiem ja mam w tym miecie wiele ludu. 11 I mieszka tam rok i sze miesicy, nauczajc u nich sowa Boego. OSKARONY PRZED PROKONSULEM. 12 Gdy za Gallio by prokonsulem Achai, powstali jednomylnie ydzi przeciw Pawowi, i przyprowadzili go do sdu, 13 mwic: e ten namawia ludzi, by przeciw Zakonowi chwalili Boga. 14 A gdy Pawe mia usta otworzy, rzek Gallio do ydw: Gdyby tu chodzio o jak krzywd, albo wielk zbrodni, o mowie ydowscy, zajbym si wami odpowiednio. 15 Ale jeli to s spory o nauk i imiona, i prawo wasze, sami sobie radcie; ja sdzitych rzeczy by nie chc. 16 I odprawi ich od trybunau. 17 Wszyscy za pochwyciwszy Sostenesa, przeoonego synagogi, bili go przed trybunaem; ale Gallio nic o to me dba. WRACA DO ANTIOCHII. 18 Lecz Pawe, gdy jeszcze dni wiele tam zabawi, poegnawszy braci, odpyn do Syrii (a z nim Pryscylla wraz z Akwil), ktry sobie ostrzyg gow w Kenchrach; bo zoy by lub. 19 I przyby do Efezu, i tam ich zostawi. Sam za wszedszy do synagogi, rozprawia z ydami. 20 A gdy oni prosili, eby duszy czas pozosta, nie zgodzi si, 21 ale poegnawszy si i powiedziawszy im:Powrc do was za wol Bo, odpyn z Efezu. 22 A gdy przyby do Cezarei, wstpi, i pozdrowi koci, i uda si do Antiochii. D. TRZECIA PODRӯ MISYJNA (18,23 - 21,16) APOLLO GORLIWIE GOSI CHRYSTUSA. 23 I zabawiwszy tam czas jaki, wybra si w drog, i obchodzi po porzdku krainGalack i Frygi, utwierdzajc wszystkich uczniw. 24 Pewien za yd, imieniem Apollo, rodem z Aleksandrii, zaszed do Efezu, m wymowny, i by biegy w Pimie. 25 Ten nauczony by drogi Paskiej; a paajc duchem, opowiada, i pilnie uczy tego, co dotyczy Jezusa, cho zna tylko chrzest Janowy. 26 Ten przeto pocz miao wystpowa wsynagodze Gdy go usyszeli Pryscylla i Akwila, wzili go, i wyoyli mu dokadniej drog Pask. 27 Gdy za chcia pj do Achai, bracia zachciwszy go, napisali do uczniw, aby goprzyjli. On te gdy przyszed, bardzo pomaga tym, ktrzy uwierzyli. 28 Albowiem potnie przekonywa ydw publicznie, z Pisma dowodzc, e Jezus jestChrystusem. 19 PAWE W EFEZIE 1 Stao si, gdy Apollo przebywa w Koryncie, e Pawe obszedszy grne strony, przyszed do Efezu, i znalaz niektrych uczniw, 2 rzek do nich: Czy otrzymalicie Ducha witego, gdycie uwierzyli? Oni za rzekli do niego: Lecz ani nie syszelimy, czy jestDuch wity. 3 A on rzek: Jake wic jestecie ochrzczeni? A oni powiedzieli: Chrztem Janowym 4 I rzek Pawe: Jan chrzci lud chrztem pokuty, mwic: eby wierzyli w tego, ktry mia przyj po nim, to jest w Jezusa. 5 To usyszawszy, zostali ochrzczeni w imi Pana Jezusa. 6 A gdy na nich woy rce Pawe, zstpina nich Duch wity, i mwili jzykami, i prorokowali. 7 Byo za wszystkich mw okoo dwunastu. 8 I wszedszy do synagogi, mwi miao przez trzy miesice, rozprawiajc i przekonujc o krlestwie Boym. 9 Lecz gdy niektrzy upierali si, i nie jedliij A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP ce h c c& ca3 ]P?)wierzyli, oczerniajc drog Bo przed ludem, odstpiwszy od nich, odczy uczniw, codziennie rozprawiajc w szkole niejakiego Tyrannosa. 10 A to czyni przez dwa lata, tak e wszyscy, ktrzy mieszkali w Azji, syszeli sowo Paskie, ydzi i poganie. 11 I nie lada cuda czyni Bg przez rce Pawa, 12 tak e i na chorych roznoszono chustki iprzepaski z ciaa jego, a opuszczay ich choroby, i wychodziy z nich ze duchy. YDOWSCY EGZORCYCI. 13 Prbowali za niektrzy z wdrownych egzorcystw ydowskich wzywa imienia Pana Jezusa nad tymi, ktrzy mieli ze duchy, mwic: Poprzysigam was przez Jezusa, ktrego Pawe opowiada. 14 A byo niejakich siedmiu synw yda Scewy, przedniejszego kapana, ktrzy to czynili. 15 Lecz zy duch odpowiadajc, rzek im: Znam Jezusa, i wiem o Pawle, ale wy cocieza jedni? 16 I skoczywszy na nich w czowiek, w ktrym by bardzo zy duch, i opanowawszy obydwch, tak ich zmg, e nago i poranieni uciekli z tego domu. 17 To za stao si wiadome wszystkim ydom i poganom, ktrzy mieszkali w Efezle; i pad na nich wszystkich strach, i byo sawione imi Pana Jezusa. 18 I wielu wierzcych przychodzio, spowiadajc si i wyznajc uczynki swoje. 19 A wielu z tych, ktrzy si zabobonom oddawali, znieli ksigi, i spalili je wobec wszystkich, a obliczywszy ich cen, znaleziono sum pidziesit tysicy denarw. 20 Tak potnie roso sowo Boe, i wzmacniao si. 21 A gdy si. to dokonao, postanowi Pawe w Duchu, przeszedszy Macedoni i Achaj, pj do Jerozolimy, mwic: e potem, gdy tam bd, trzeba mi i Rzym zobaczy. 22 I posawszy do Macedonii dwch z tych,ktrzy mu suyli Tymoteusza i Erasta, samdo czasu pozosta w Azji. ROZRUCH Z POWODU DIANY. 23 W owym za czasie powsta niemay rozruch z powodu drogi Paskiej. 24 Albowiem pewien czowiek imieniem Demetriusz, srebrnik, ktry wyrabia srebrne wityki Diany, dostarcza rzemielnikom niemao zysku; 25 zwoawszy ich i tych, ktrzy byli w tyme zawodzie pracownikami, rzek: Mowie! Wiecie, e z tego rzemiosa zyskicigniemy. 26 A widzicie i syszycie, e nie tylko w Efezie, ale po caej prawie Azji ten Pawe namowami swoimi odwrci liczn rzesz, mwic: e to nie s bogowie, ktrzy s rkami uczynieni. 27 Nie tylko za grozi niebezpieczestwo, e zawd nasz pjdzie w poniewierk, ale e i witynia wielkiej Diany za nic poczytana bdzie, lecz take zacznie podupada majestat tej, ktr czci caa Azja i wiat cay. 28 A gdy to usyszeli, wpadli w gniew, i zaczli krzycze: Wielka Diana Efeska! 29 I napenio si cae miasto zamieszaniem, i wszyscy razem wpadli do teatru, porwawszy Gaja i Arystarcha, Macedoczykw, towarzyszw podry Pawa. 30 Gdy za Pawe chcia wyj do ludu, niedopucili uczniowie. 31 A niektrzy nawet spord zwierzchnikw Azji, co byli mu przyjacimi, posali do niego, proszc, aby do teatru nie wychodzi. 32 Kady za co innego woa; bo zgromadzenie byo burzliwe i wielu nie wiedziao z jakiej przyczyny si zeszli. 33 Z tumu za wycignito Aleksandra, ktrego ydzi wypychali naprzd. Aleksander znw poprosiwszy rk o milczenie chcia zdawa spraw ludowi. 34 Gdy go poznali, e jest ydem, podnieli wszyscy jeden gos, i krzyczeli przez blisko dwie godziny: Wielka Diana Efeska! USPOKOJENIE TUMU. 35 A gdy pisarz umierzy rzesz, rzek: Mowie efescy! I kt jest z ludzi, co by nie wiedzia, e miasto Efez jest czcicielemwielkiej Diany i crki Jowiszowej? 36 Skoro wic temu zaprzeczy nie podobna, trzeba, ebycie si uspokoili, i nic nierozwanie nie czynili. 37 Albowiem przywiedlicie tych ludzi, ani witokradcw, ani bluniercw bogini waszej. 38 A jeli Demetriusz i ci, co z nim s rzemielnicy, maj spraw przeciw komu, to odbywaj si sdy, s te prokonsulowie; nieche wnios skarg jednina drugich. 39 Jeli za o co innego wam chodzi, na prawowitym zebraniu bdzie mona zaatwi. 40 Albowiem grozi nam niebezpieczestwo, e bdziemy oskareni o dzisiejszy rozruch; a nie ma adnego powodu, ktrym moglibymy wytumaczy to zbiegowisko. I to powiedziawszy, rozpuci zgromadzenie. 20 DALSZA PODRӯ DO TROADY. 1 Gdy za rozruch usta, Pawe wezwawszy uczniw i upomniawszy ich poegna si, i wyruszy, aby si uda do Macedonii. 2 A gdy obszed tamte strony, i zachci ich w licznych przemowach, przyby do Grecji. 3 Gdy tam zabawi trzy miesice, ydzi przygotowali na niego zasadzk, kiedy mia odpyn do Syrii; powzi wic zamiar, bywraca przez Macedoni. 4 A towarzyszy mu Sopater; syn Pyrra, beroeczyk, z Tesaloniczan za Arystarch iSekundus, i Gajus z Derby i Tymoteusz, a z Azjatw Tychikus i Trofim. 5 Ci poszedszy naprzd, oczekiwali nas w Troadzie. 6 Lecz my po dniach Przanikw odpynlimy z Filippw, i w cigu dni piciuprzybylimy do nich do Troady, gdzie zabawilimy dni siedem. WYPADEK Z EUTYCHUSEM. 7 A W pierwszy dzie tygodnia, gdymy si zeszli na amanie chleba, Pawe majc nazajutrz wyjecha, rozprawia z nimi, i przecign mow a do pnocy. 8 Byo za wiele lamp w wieczerniku, gdziebylimy zgromadzeni. 9 A pewien modzieniec, imieniem Eutychus,siedzc w oknie, gdy mu si mocno zbieraona sen, i Pawe dugo rozprawia, zmorzony snem, spad na d z trzeciego pitra, i podniesiono go nieywego. 10 Gdy Pawe zeszed do niego, pooy sina nim, i objwszy go, rzek: Nie lkajcie si, bo jest w nim dusza jego. 11 Lecz wszedszy na gr, gdy poama chleb, i spoy, i dugo a do witu przemawia, tak wybra si w drog. 12 A chopca przyprowadzili ywego, i ucieszyli si niemao. PRZYJAZD PAWA DO MILETU. 13 My za wsiadszy na okrt, popynlimy do Assos, majc stamtd zabra Pawa; tak bowiem by rozporzdzi, chcc sam i ldem. 14 Lecz gdy do nas przyszed w Assos, wziwszy go, przyjechalimy do Mityleny. 15 A stamtd odpynwszy, nazajutrz przybylimy naprzeciw Chios; nastpnego za dnia przypynlimy do Samos, a znw nazajutrz przybylimy do Miletu. 16 Albowiem Pawe postanowi by omin Efez, aby nie dozna jakiej zwoki w Azji; bo si spieszy, aby dzie Pidziesitnicy, o ile by mu to byo moliwe, obchodzi w Jerozolimie: PRZEMAWIA DO STARSZYCH. 17 A z Miletu posawszy do Efezu, zawezwa starszych kocioa. 18 Gdy oni przyszli do niego, i byli razem, rzek im: Wy wiecie od pierwszego dnia, ktrego wszedem do Azji, w jaki sposb przez cay czas wrd was si zachowaem, 19 suc Panu z wszelk pokor i ze zamii wrd dowiadcze, ktre mi spotykay z powodu zasadzek ydowskich; 20 jak nic poytecznego nie zaniedbaem, ebym wam nie mia oznajmi, i naucza was publicznie i po domach, 21 napominajc ydw i pogan do pokuty ku Bogu i do wiary w Pana naszego, Jezusa Chrystusa. 22 A teraz oto ja zwizany duchem, id do Jeruzalem, nie wiedzc, co tam, na mnie przyj ma, 23 tylko e Duch wity po wszystkich miastach mi zapewnia, mwic, e wizy i utrapienia czekaj mnie w Jeruzalem. 24 Ale nic tego si nie lkam, i ycia mego nie ceni wicej, ni samego siebie, bylebym tylko dokoczy biegu mego i posugi sowa, ktr wziem od Pana Jezusa, dla rozgaszania ewangelii aski Boej. ZACHCA DO CZUJNOCI I EGNA SI. 25 A teraz oto ja wiem, e nie ujrzycie wicej oblicza mego wy wszyscy, wrd ktrych przeszedem, przepowiadajc krlestwo Boe. 26 Przeto owiadczam wam w dniu dzisiejszym, e nie jestem splamiony krwi niczyj. 27 Albowiem nie zaniechaem wam oznajmia wszelkiej rady Boej. 28 Pilnujcie sami siebie i caej trzody, nad ktr Duch wity postanowi was biskupami, abycie rzdzili Kocioem Boga,ktry naby krwi swoj. 29 Ja wiem, e po odejciu moim wejd pomidzy was wilki drapiene, nie oszczdzajc trzody. 30 I spord was samych powstan mowie mwicy przewrotne rzeczy, aby pocign uczniw za sob. 31 Dlatego czuwajcie pamitajc, e przez trzy lata w nocy i we dnie nie przestawaem napomina kadego z was zezami. 32 A teraz poruczam was Bogu i sowu aski te o, ktry ma moc budowa, i dawadziedzictwo wszystkim uwiconym. 33 Srebra i zota ani szaty niczyjej nie podaem, jak 34 sami wiecie, bo moim potrzebom i tych, ktrzy s ze mn, suyy te rce. 35 Wszystko wam pokazaem, e tak pracujc, trzeba podejmowa chorych i pamita na sowa Pana Jezusa, ktry powiedzia: Szczliwa to rzecz raczej dawa, anieli bra. 36 A gdy to rzek, klknwszy na kolana swoje, modli si z nimi wszystkimi. 37 I powsta wielki pacz wrd wszystkich, a rzucajc si Pawowi na szyj, caowali go, 38 bolejc najbardziej z powodu sowa, ktre powiedzia, e wicej oblicza jego niemieli oglda. I odprowadzili go do okrtu. 21 DROGA Z MILETU DO JEROZOLIMY. 1 Gdy za si stao, emy odjechali, rozstawszy si z nimi, przypynlimy prosto do Kos, a nazajutrz do Rodos, a stamtd do Patary. 2 I znalazszy okrt, ktry mia pyn doFenicji, wsiadszy na, odpynlimy. 3 Gdy za ukaza nam si Cypr, zostawiwszy go po lewej rce, pynlimy do Syrii, i przypynlimy do Tyru; bo tam miano okrt wyadowa. 4 Znalazszy za uczniw, zabawilimy tam siedem dni; a oni mwili Pawowi przez Ducha, aby nie szed do Jeruzalem. 5 I gdy miny te dni, puciwszy si w drog, szlimy, a wszyscy z onami i z dziemi odprowadzali nas a za miasto; i klknwszy na kolana na wybrzeu, modlilimy si. 6 A poegnawszy si wzajemnie, wsiedlimyna okrt, oni za powrcili do siebie. 7 Lecz my skoczywszy eglug, z Tyru przybylimy do Ptolemaidy; a przywitawszy si z brami, pozostalimy u nich dzie jeden. 8 A nazajutrz wyszedszy, przybylimy do Cezarei. I wszedszy w dom Filipa ewangelisty, ktry by jednym ze siedmiu, zostalimy u niego. 9 On za mia cztery crki panny, prorokujce. AGABUS ZAPOWIADA PRZELADOWANIE PAWA. 10 I gdymy zabawili przez kilka dni, nadszed z Judei pewien prorok, imieniem Agabus. 11 Ten przyszedszy do nas, wzi pas Pawa, i zwizawszy sobie nogi i rce, rzek: To mwi Duch wity: Ma, ktrego jest ten pas, tak zwi w Jeruzalem ydzi, i wydadz w rce pogan. 12 Co gdymy usyszeli, prosilimy my i ci, ktrzy stamtd byli, aby nie szed do Jeruzalem. 13 Wtedy odpowiedzia Pawe, i rzek: Co czynicie, paczc i trapic serce moje? Przecie ja gotw jestem nie tylko by zwizanym, ale i umrze w Jeruzalem, dla imienia Pana Jezusa. 14 I gdymy go przekona nie mogli, dalimy pokj, mwic: Niech si dzieje wola Paska. 15 A po tych dniach przygotowawszy si, szlimy do Jeruzalem. 16 Poszli te z nami niektrzy uczniowie z Cezarei, prowadzc ze sob niejakiego Mnasona z Cypru, dawnego ucznia, u ktrego mielimy stan gocin. E. W. PAWE WIʏNIEM (21,17 - 28,31) RADA W. JAKUBA. 17 A gdymy przyszli do Jerozolimy, radonie przyjli nas bracia. 18 I nazajutrz poszed Pawe z nami do Jakuba; zebrali si te wszyscy starsi. 19 A gdy ich pozdrowi, opowiada szczegowo, co Bg uczyni midzy poganami przez posug jego. 20 Lecz oni wysuchawszy, chwalili Boga, i rzekli mu: Widzisz, bracie, jak wiele tysicyjest wrd ydw takich, co uwierzyli, a wszyscy gorliwie przy Zakonie stoj. 21 0 tobie za syszeli, e uczysz odstpstwa od Mojesza tych ydw, ktrzy s midzy poganami, mwic, e nie powinni obrzezywa synw swoich, ani postpowa wedug zwyczaju. 22 C wic pocz? Lud z pewnoci si zejdzie, bo usysz, e przyszed. 23 Uczy wic to, co ci mwimy: Jest u nasczterech mw, ktrzy si zwizali lubem. 24 We ich wic, i oczy si z nimi, i ponie wydatki za nich, aby sobie gowy ostrzygli: a przekonaj si wszyscy, e to, co o tobie syszeli, jest faszem, i e sam postpujesz, przestrzegajc Zakonu. 25 0 tych za, ktrzy uwierzyli spord pogan, mymy napisali, postanawiajc, ebywystrzegali si tego, co jest ofiarowane bawanom, i krwi i rzeczy dawionych i porubstwa. 26 Wtedy Pawe wziwszy owych mw, nazajutrz oczyszczony z nimi wszed do wityni, zapowiadajc wypenienie dni oczyszczenia, a za kadego z nich zoonabdzie ofiara. YDZI PORYWAJ PAWA. 27 Gdy za koczyo si dni siedem, ci ydzi, ktrzy byli z Azji, ujrzawszy go w wityni, wzburzyli wszystek lud, i pochwycili go rkami, woajc: 26 Mowie izraelscy, ratujcie! To jest czowiek, ktry przeciw ludowi i Zakonowi imiejscu temu wszystkich wszdzie naucza, a nadto i pogan wprowadzi do wityni, i miejsce to wite znieway. 29 Albowiem widzieli z nim w miecie Trofima z Efezu, i sdzili, e Pawe wprowadzi go do wityni. 30 I poruszyo si cae miasto, i zbieg silud. A pojmawszy Pawa, wlekli go poza wityni, i natychmiast zamknito bramy. RATUJE GO TRYBUN. 31 Gdy za usiowali go zabi, dano zna trybunowi kohorty, e cae Jeruzalem jest wzburzone. 32 A on natychmiast wziwszy onierzy i setnikw, pospieszy do nich. Ktrzy, gdy zobaczyli trybuna i onierzy, przestali bi Pawa. 33 Wtedy trybun przystpiwszy, pojma go,i kaza zwiza dwoma acuchami i pyta,kim jest, i co uczyni. 34 Ale midzy rzesz kady co innego woa. A gdy z powodu zgieku nic pewnegonie mg si dowiedzie, kaza go prowadzi do obozu. 35 Skoro doszed do schodw, zdarzyo si, e onierze z powodu gwatu posplstwa nie go musieli. 36 Albowiem mnstwo ludzi szo za nim, woajc: Stra go! 37 I gdy Pawe mia by wprowadzony do obozu, rzek do trybuna: Czy wolno mi powiedzie co do ciebie? A on rzek: Umiesz po grecku? 38 Czy ty nie jeste Egipcjaninem, ktry przed tymi dniami wszcze rozruch, i wywiode na pustynie cztery tysice rozbjnikw? 39 A rzek do niego Pawe: Ja wprawdzie jestem ydem z Tarsu w Cylicji, obywatelem wcale niepoledniego miasta; lecz prosz ci, pozwl mi przemwi do ludu. 40 I gdy on pozwoli, Pawe stojc na schodach, skin rk na lud; a gdy nastaowielkie milczenie, odezwa si hebrajskim jzykiem, mwic: 22 GORLIWO PAWA W OBRONIE ZAKONU. 1 Mowie bracia i ojcowie! Posuchajcie sprawy, ktr wam teraz zdaj. 2 Gdy za usyszeli, e mwi do nich hebrajskim jzykiem, jeszcze wiksze milczenie zapanowao. 3 I rzek: Ja jestem yd, urodzony w Tarsie w Cylicji, lecz wychowany w tym miecie u ng Gamaliela, wywiczony wedug prawdy ojczystego Zakonu, gorcy mionik Zakonu, jako i wy wszyscy dzi jestecie. 4 I przeladowaem tg drog a do mierci, wic i podajc do wizienia mw i niewiasty, 5 jak mi to powiadczy najwyszy kapan i wszyscy starsi. Od nich te wziwszy listy do braci, jechaem do Damaszku, abym stamtd przyprowadzi uwizionych do Jeruzalem, eby zostali ukarani. OPOWIADA SWE NAWRCENIE. 6 I stao si, kiedy byem w drodze, i zbliaem si do Damaszku okoo poudnia, nagle zajaniaa koo mnie wielka wiato z nieba. 7 I upadszy na ziemi, usyszaem gos mwicy mi: Szawle, Szawle! Czemu mi przeladujesz? 8 Ja za odpowiedziaem: Kto jeste, Panie?I rzek do mnie: Jam jest Jezus Nazareski, ktrego ty przeladujesz. 9 I ci, co byli ze mn, wiato wprawdzie widzieli, ale gosu tego, ktry mwi do mnie, nie syszeli. 10 I rzekem: Co mam czyni, Panie? Pan za rzek do mnie: Wstawszy, id do Damaszku, a tam ci powiedz o wszystkim, co masz czyni. 11 I gdy nic nie widziaem z powodu blaskutej wiatoci, prowadzony za rk przez towarzyszw, przyszedem do Damaszku. 12 Niejaki za Ananiasz, m wedug Zakonu, majcy dobre wiadectwo od wszystkich tam mieszkajcych ydw, 13 przyszed do mnie, i stanwszy, rzek mi: Szawle, bracie, przejrzyj! A ja teje chwili spojrzaem na niego. 14 Lecz on rzek: Bg ojcw naszych przeznaczy ciebie, aby pozna wol jego ieby zobaczy Sprawiedliwego, i posysza gos z ust jego; 15 albowiem bdziesz mu wiadkiem do wszystkich ludzi tego, co widzia i sysza. 16 A teraz czemu zwlekasz? Wsta, a ochrzcij si, i obmyj grzechy twoje, wzywajc imienia jego. 17 I stao si, gdy wrciem do Jeruzalem,i modliem si w wityni, e wpadem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c c c& c3 \zachwyt 18 i ujrzaem go mwicego do mnie: Pospiesz si, i wyjd szybko z Jeruzalem, bo wiadectwa twego o mnie nie przyjm. 19 A ja rzekem: Panie, oni wiedz, e ja wtrcaem do wizienia, i chostaem po synagogach tych, co w ciebie wierzyli. 20 I gdy przelewano krew Szczepana, wiadka twego, ja staem przy tym, i przyzwalaem, i strzegem szat tych, ktrzy go zabijali. 21 A on rzek do mnie: Id, bo ja daleko dopogan ci pol. YDZI DOMAGAJ SI MIERCI PAWA. 22 I suchali go a do tych sw; i podnieli gos swj, mwic: Zgad z ziemitakiego, albowiem on nie powinien y. 23 A gdy oni wrzeszczeli, i rzucali swe szaty, i miotali proch w powietrze, 24 rozkaza trybun wprowadzi go do obozu, i biczami chosta, i mczy go, eby si dowiedzie, dla jakiej przyczyny tak na krzyczeli. 25 I gdy go zwizano rzemieniami, rzek Pawe do stojcego przy nim setnika: Czy wolno wam obywatela rzymskiego i nie osdzonego biczowa? 26 Co usyszawszy setnik przystpi do trybuna, i oznajmi mu, mwic: Co myliszczyni? Ten bowiem czowiek jest obywatelem rzymskim. 27 Trybun za przystpiwszy, rzek mu: Powiedz mi, czy ty jeste obywatelem rzymskim? A on rzek: Tak jest. 28 I odpowiedzia trybun: Ja za wielk sum to obywatelstwo dostaem. A Pawe rzek: Ja za nawet si urodziem. 29 Natychmiast wic odstpili od niego ci, co go mczy mieli. Trybun te zlk si skoro si dowiedzia, e jest obywatelem rzymskim, i e kaza go zwiza. 30 Nazajutrz za chcc dokadniej si dowiedzie, o co obwiniali go ydzi, rozwiza go, i rozkaza zgromadzi si kapanom i caej Radzie, a wyprowadziwszy Pawa, postawi midzy nimi. 23 PAWE PRZED STARSZYZN YDOWSK. 1 Pawe za wpatrujc si w Rad, rzek: Mowie bracia! Ja z zupenie czystym sumieniem postpowaem wobec Boga a dodnia dzisiejszego. 2 Ananiasz za, najwyszy kapan, kaza tym, co przy nim stali, bi go po twarzy. 3 Wtedy rzek Pawe do niego: Uderzy ci Bg, ciano pobielana. I ty zasiadasz, eby mnie sdzi wedug Zakonu i kaesz mi biwbrew Zakonowi? 4 A ci, co stali przy. nim, rzekli: Najwyszemu kapanowi Boemu zorzeczysz? 5 Pawe za rzek: Nie wiedziaem, bracia,e on jest najwyszym kapanem; bo napisane jest: Przeoonemu ludu twego zorzeczy nie bdziesz. SPR O ZMARTWYCHWSTANIE. 6 A Pawe wiedzc, e jedna cz bya saduceuszw, a druga faryzeuszw, zawoa w Radzie: Mowie bracia! Ja jestem faryzeusz, syn faryzeuszw; o nadziej i powstanie z martwych jestem sdzony. 7 A gdy to powiedzia, wszcz si spr midzy faryzeuszami i saduceuszami, i rozdwoio si zgromadzenie. 8 Saduceusze bowiem powiadaj, e nie ma zmartwychwstania, ani anioa, ani ducha, afaryzeusze jedno i drugie uznaj. 9 I wszcz si krzyk wielu. A niektrzy z faryzeuszw powstawszy, spierali si, mwic: Nic zego nie znajdujemy w tym czowieku; a c, jeli duch albo anio z nim mwi? 10 A gdy powsta wielki rozruch, trybun bojc si, by Pawa nie rozszarpali, kaza zej onierzom, i wyrwa go spord nich, i odprowadzi do obozu. 11 Nastpnej za nocy stan przy nim Panirzek: Bd stay, albowiem jak wiadczye o mnie w Jeruzalem, tak ci i wRzymie wiadczy trzeba. SPRZYSIʯENIE PRZECIW PAWOWI. 12 A gdy nasta dzie, zebrali si niektrzyz ydw i lubem si zwizali, mwic, e nie bd ani je, ani pi, dopki nie zabij Pawa. 13 Byo za wicej ni czterdziestu mw,ktrzy to sprzysienie uczynili. 14 Przyszli oni do najwyszych kapanw i starszych, i rzekli: Zwizalimy si lubem,e nic do ust nie wemiemy, pki nie zabijemy Pawa. 15 A przeto wy teraz razem z Rad dajcie zna trybunowi, eby go do was przyprowadzi, jakbycie mieli co dokadniej o nim si wywiedzie, a my, wpierw nim on si przybliy, gotowi jestemy go zabi. 16 A gdy siostrzeniec Pawa usysza o tejzasadzce, przyby, i wszed do obozu, i opowiedzia Pawowi. 17 Pawe za przyzwawszy do siebie jednego z setnikw, rzek: Zaprowad tego modzieca do trybuna, bo mu co ma oznajmi. 18 On rzeczywicie wzi go i zaprowadzi do trybuna, i rzek: Pawe wizie prosi mnie, abym tego modzieca doprowadzi do ciebie, bo ma ci co powiedzie. 19 A trybun wziwszy go za rk, odszed z nim na bok, i zapyta go: C to jest, co masz mi oznajmi? 20 A on rzek: Zmwili si ydzi, by ci prosi, aby jutro wyprowadzi Pawa przed Rad, jakby chcieli co pewniejszego o nim si wywiedzie. 21 Ale ty nie wierz im, bo zasadzio si naspomidzy nich wicej ni czterdziestu mw, ktrzy si lubem zwizali, e nie bd je ani pi, pki go nie zabij; a teraz s w pogotowiu, czekaj zezwolenia twego. 22 Trybun wic odprawi modzieca, nakazujc, aby nikomu nie opowiada, e mu to oznajmi. PAWE WYSANY DO CEZAREI. 23 I wezwawszy dwch setnikw, rzek im:Przygotujcie dwustu onierzy, aby szli a do Cezarei, i siedemdziesiciu jezdnych i dwustu oszczepnikw na trzeci godzin w nocy. 24 I przygotujcie bydlta juczne, by wsadziwszy na nie Pawa, cao doprowadzi do namiestnika Feliksa. 25 (Ba si bowiem, by go przypadkiem ydzi nie porwali, i nie zabili, a potem na spadaby potwarz, jakby wzi pienidze). 26 Napisa te list, ktry to w sobie zawiera: Klaudiusz Lizjasz, dostojnemu namiestnikowi Feliksowi pozdrowienie 27 Tego ma, pojmanego od ydw, gdy ju mia od nich by zabity, ja nadszedszyz wojskiem, wyrwaem z ich rk, dowiedziawszy si, e jest obywatelem rzymskim. 28 A chcc pozna win, ktr mu zarzucali, zaprowadziem go przed ich Rad. 29 Przekonaem si, e oskaraj go o sprawy swojego Zakonu, nie ma jednak na nim adnej winy, zasugujcej na mier lub wizienie. 30 A gdy mi oznajmiono o zasadzce, ktr na przygotowali, posaem go do ciebie, zapowiedziawszy te oskarycielom, aby przed tob wytoczyli spraw. Bd zdrw! 31 onierze wic, wziwszy Pawa wedugrozkazu, poprowadzili go noc do Antypatrydy. 32 I nazajutrz zostawiwszy jezdnych, aby z nim jechali, wrcili si do obozu. 33 A oni dojechawszy do Cezarei, i oddawszy list namiestnikowi, postawili przed nim Pawa. 34 Gdy za przeczyta, i zapyta, z jakiej jest prowincji, i dowiedziawszy si, e z Cylicji, 35 rzek: Przesucham ci, gdy przyjd twoi oskaryciele. I rozkaza go strzec w pretorium Heroda. 24 OSKARONY PRZED NAMIESTNIKIEM FELIKSEM. 1 Po piciu za dniach zjecha najwyszy kapan Ananiasz z kilku starszymi i z mwc, niejakim Tertullem, i stanli przed namiestnikiem przeciw Pawowi. 2 A gdy wezwano Pawa, zacz Tertullus oskara, mwic: Gdy, dziki tobie, yjemyw wielkim pokoju, i gdy przez tw przezorno wiele si poprawia: 3 zawsze i wszdzie, dostojny Feliksie, z ca wdzicznoci to przyjmujemy. 4 Lecz eby ci dugo nie bawi, prosz, aby nas z aski swojej przez chwil posucha. 5 Znalelimy tego czowieka, szkodnika, wzniecajcego niepokoje wrd wszystkich ydw po caym wiecie, i przywdc buntowniczej sekty nazareczykw, 6 ktry te usiowa wityni znieway, ktrego te pojmawszy, chcielimy osdzi wedug naszego Zakonu. 7 Ale trybun Lizjasz przyszedszy, gwatown przemoc wyrwa go z rk naszych, 8 rozkazujc, by oskaryciele jego do ciebie si udali. Od niego bdziesz mg, przesuchawszy go sam, dowiedzie si o tym wszystkim, o co my go oskaramy. 9 A ydzi te dodali mwic, e tak si rzecz ma. ODPIERA ZARZUTY 10 Lecz Pawe odpowiedzia (gdy mu namiestnik mwi dozwoli): Wiedzc, e odwielu lat jeste sdzi narodu tego, z dobrmyl zdam spraw o sobie. 11 Albowiem dowiedzie si moesz, e nie ma dni wicej ni dwanacie, jak przyszedem do Jeruzalem, aby si pomodli. 12 I nie znaleli mnie ani w wityni, ebymz kim rozprawia, lub zbiegowisko ludu wywoywa, ani po synagogach, 13 ani w miecie. I nie mog ci dowie tego, o co mi teraz oskaraj. 14 Lecz to wyznaj przed tob, e wedug sekty, ktr nazywaj herezj, tak su Ojcu i Bogu memu, wierzc we wszystko, co napisane jest w Zakonie i w Prorokach; 15 majc nadziej w Bogu, ktrej i oni samiwyczekuj, e bdzie zmartwychwstanie sprawiedliwych i niesprawiedliwych. 16 O to si te sam pilnie staram, abym zawsze mia sumienie nienaganne przed Bogiem i przed ludmi. 17 A po wielu latach przyszedem, aby odda narodowi mojemu jamuny i ofiary iluby. 18 Przy tym spotkali mnie oczyszczonego wwityni, bez zbiegowiska ludzi i bez zgieku. 19 A pewni ydzi z Azji, ktrzy powinni byli stan przed tob, i wnie skarg, jeliby co mieli przeciwko mnie; 20 albo sami ci niech powiedz, czy znaleliwe mnie jak nieprawo, gdy staem przed Rad, 21 oprcz tego jednego sowa, ktre stojcpomidzy nimi, zawoaem: e o powstanie umarych jestem dzi przez was sdzony. PRZECIGANIE PROCESU. 22 Feliks za, znajc bardzo dobrze t nauk, odroczy ich spraw, mwic: Kiedy trybun Lizjasz przyjedzie, wysucham was.23 I rozkaza setnikowi strzec go, eby mia spokj, i aby adnemu z przyjaci jego nie broni mu suy. 24 A po kilku dniach Feliks przybywszy z on swoj Druzyll, ktra bya ydwk, wezwa Pawa, i sucha go o wierze, ktra jest w Chrystusa Jezusa. 25 Gdy za on rozprawia o sprawiedliwocii czystoci i o przyszym sdzie, zatrwoony Feliks odpowiedzia: Jak na teraz, odejd, a w czasie sposobnym zawoam ci. 26 Spodziewajc si zarazem, e mu Paweda pienidze, dlatego te czsto go wzywairozmawia z nim. 27 A gdy upyny dwa lata, otrzyma Feliks nastpc Porcjusza Festusa. Feliks za chcc ask okaza ydom, zostawi Pawa w wizieniu. 25 PAWE PRZED FESTUSEM. 1 Festus tedy przybywszy do prowincji, po trzech dniach przyjecha do Jeruzalem z Cezarel. 2 I stanli przed nim przedniejsi kapani i znamienitsi z ydw przeciw Pawowi, i prosili go, 3 dajc aski dla niego, aby go kaza przyprowadzi do Jeruzalem, gotujc zasadzk, by go zabi w drodze. 4 Lecz Festus odpowiedzia, e Pawe trzymany jest w Cezarei, i e on sam niebawem odjedzie. 5 Ktrzy wic midzy wami s znaczniejsi, niechaj (mwi) razem jad, i jeli jest jakawina w tym czowieku, niech na skar. APELUJE DO CEZARA. 6 Pozostawszy za midzy nimi nie wicej ni osiem albo dziesi dni, zjecha do Cezarei, i nazajutrz zasiad na sdzie, i kaza przyprowadzi Pawa. 7 A gdy go przyprowadzono obstpili go ydzi, ktrzy byli przyszli z Jeruzalem wytaczajc wiele i cikich skarg, ktrych dowie nie mogli. 8 Pawe bowiem broni si: e ani przeciw Zakonowi ydowskiemu, ani przeciw wityni, ani przeciw cesarzowi w niczym nie wykroczyem. 9 Lecz Festus chcc ydom ask okaza, odpowiadajc Pawowi, rzek: Czy chcesz jecha do Jeruzalem, i tam o te rzeczy bysdzonym przede mn? 10 A Pawe rzek: Przed stolic cesarsk stoj, tam mam by sdzony. ydom nic nie zaszkodziem, jako ty sam lepiej wiesz. 11 Gdy jeli zaszkodziem, albo uczyniem co godnego mierci, nie wzbraniam si umrze; ale jeli niczego nie ma w tym, o co ci mnie oskaraj, nikt im mnie darowanie moe. Apeluj do cesarza. 12 Wtedy Festus rozmwiwszy si z Rad, odpowiedzia: Apelowae do cesarza? Do cesarza pjdziesz. KRL AGRYPPA U FESTUSA. 13 Skoro mino kilka dni, krl Agryppa i Berenice zjechali do Cezarei powita Festusa. 14 I gdy niemao dni tam zabawili, Festus oznajmi krlowi o Pawle, mwic: Jest tu jeden czowiek, zostawiony przez Feliska wwizieniu, 15 w ktrego sprawie, gdy byem w Jeruzalem, przyszed do mnie przedniejsi kapani i starsi ydowscy, proszc o wyrokprzeciw niemu. 16 Opowiedziaem im, e Rzymianie nie majzwyczaju skazywa adnego czowieka, dopki przed oskaronym nie stan osobicie oskaryciele i dopki nie otrzyma monoci obrony dla oczyszczenia si z zarzutw. 17 Gdy wic tutaj si zeszli, bez adnej zwoki, dnia nastpnego zasiadszy na sd,kazaem przyprowadzi tego czowieka. 18 Gdy oskaryciele wystpili przeciw niemu, adnej sprawy nie podnieli, w ktrej bym ja wystpek podejrzewa. 19 Ale mieli przeciw niemu jakie spory o swoje zabobony i o jakiego Jezusa umarego, o ktrym Pawe twierdzi, e yje. 20 Ja za bdc niepewny co do tej sprawy, pytaem go, czy chce i do Jeruzalem, i tam o to by sdzonym. 21 Ale poniewa Pawe apelowa, by go zachowa do wyroku Augusta, kazaem go zatrzyma dopki go nie odel do cesarza. 22 Agryppa za rzek do Festusa: Chciaem i ja posucha tego czowieka. Jutro, mwi, usyszysz go. PAWE PRZED AGRYPP. 23 A nazajutrz, gdy Agryppa i Berenice przyszli z wielk pomp, i weszli na miejsce posuchania z trybunami i przedniejszymi obywatelami miasta, na rozkaz Festusa przyprowadzono Pawa. 24 I rzecze Festus: Krlu Agryppo i wszyscy mowie, ktrzy tu z nami jestecie, patrzycie na tego, o ktrego w Jerozolimie nachodzi mi cay tum ydw, proszc i woajc, e ten nie powinien y duej. 26 Ja za przekonaem si, e nie uczyni on nic godnego mierci, ale poniewa on sam apelowa do Augusta, osdziem, eby go posa. 26 A nie mam nic pewnego, co bym o nim panu napisa. Dlatego wyprowadziem go dowas, a najbardziej do ciebie, krlu Agryppo, abym po przesuchaniu mia co napisa. 27 Nierozumn bowiem rzecz wydaje mi si posya winia, a nie przedoy sprawy jego. 26 MWI O SWEJ MIOCI DO ZAKONU. 1 Agryppa za rzek do Pawa: Pozwala ci si mwi w swej obronie. Wtedy Pawe wycignwszy rk zacz zdawa spraw:2 Za szczliwego uwaam si, krlu Agryppo, e przed tob dzi mam si broniw sprawie tego wszystkiego, o co oskaraj mi ydzi, 3 zwaszcza, e znasz wszystko, i jakie su ydw zwyczaje i spory. Przeto ci prosz, eby mi cierpliwie wysucha. 4 Co si tyczy ycia mojego z lat modych, jakie byo od pocztku wrd narodu mojego w Jeruzalem, wiedz wszyscy ydzi. 5 Znaj bowiem mnie od dawna (gdyby tylkowiadczy chcieli), e wedug najsurowszejsekty naszej religii yem jako faryzeusz. 6 A teraz stoj sdowi poddany z powodu nadziei w obietnic, ktr Bg uczyni ojcom naszym, do ktrej spodziewa si doj naszych dwanacie pokole, suc Bogu we dnie i w nocy. 7 Z powodu tej to nadziei, o krlu, oskaraj mnie ydzi. 8 C bowiem wy niemoliwego do wiary widzicie w tym, e Bg umarych wskrzesza? O ZJAWIENIU SI JEZUSA. 9 Ja wprawdzie mniemaem, e powinienemby bardzo wrogo wystpowa przeciw imieniowi Jezusa Nazareskiego. 10 I tak te uczyniem w Jeruzalem, i wielu witych ja zamknem w wizieniach, otrzymawszy wadz od przedniejszych kapanw; a gdy ich zabijano, gos oddawaem. 11 I karzc ich czstokro po wszystkich synagogach, zmuszaem bluni; i jeszcze bardziej przeciwko nim szalejc, przeladowaem ich a w ociennych miastach. 12 Gdy wrd tego jechaem do Damaszku zwadz i z pozwoleniem przedniejszych kapanw, 13 w poudnie ujrzaem w drodze, o krlu,wiato nad blask soneczny, ktra z nieba owiecia mnie i tych, co ze mn byli.14 A gdymy wszyscy upadli na ziemi, usyszaem gos, mwicy do mnie hebrajskim jzykiem: Szawle, Szawle, czemu mi przeladujesz? Trudno ci przeciw ocieniowi wierzga. 15 A ja rzekem: Kto jeste, Pannie? Pan za rzek: Jam jest Jezus, ktrego ty przeladujesz. 16 Ale podnie si, a sta na nogi twoje; bona to ci si ukazaem, aby ci ustanowi sug i wiadkiem tych rzeczy, ktre widzia, i tych, ktre tobie objawi, 17 wyrywajc ci spord tego ludu i spord pogan, do ktrych teraz ja ci posyam, 18 aby otworzy im oczy, by nawrcili si z ciemnoci do wiata i z mocy szataskiej do Boga, eby otrzymali odpuszczenie grzechw i dzia midzy witymi przez wiar, ktra jest we mnie. O SWEJ MISJI WRD POGAN. 19 Tote, krlu Agryppo, nie byem niewierny niebieskiemu widzeniu. 20 Ale najpierw tym, co s w Damaszku i wJerozolimie, oraz w caej krainie Judei, i poganom przepowiadaem, aby czynili pokut, i nawracali si do Boga, speniajc uczynki godne pokuty. i w wityni, e wpadem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c% c2 c&,!* c6B21 Z tej to przyczyny ydzi pojmawszy mi w wityni, usiowali mi zabi. 22 Lecz pomoc Bo wsparty, ostaem si a do dnia dzisiejszego, wiadczc maym iwielkim, nic nie mwic prcz tego, co zapowiedzieli prorocy i Mojesz, e ma nastpi: 23 e Chrystus mia cierpie, e jako pierwszy spord zmartwychwstaych bdzie opowiada wiato ludowi i poganom. 24 Gdy on to mwi i spraw zdawa, odezwa si Festus wielkim gosem: Szalejesz, Pawle! Wielka nauka do szalestwa ci przywodzi. 25 A Pawe: Nie szalej (rzecze); dostojny Festusie, ale gosz sowa prawdy i rozsdku. 26 Wie bowiem o tym krl, do ktrego te miao mwi; bo sdz, e nic z tego nie jest mu tajne, nic bowiem z tych rzeczy niedziao si poktnie. 27 Wierzysz, krlu, Agryppo, prorokom? Jawiem, e wierzysz. 28 Agryppa za do Pawa: Wkrtce mnie namwisz, ebym zosta chrzecijaninem. 29 A Pawe: Pragn od Boga, eby wkrtce czy po dugim czasie, nie tylko ty, ale i wszyscy, co mnie dzi suchaj, takimi si stali, jakim i ja jestem, z wyjtkiem tych kajdan. SKUTEK MOWY W. PAWA. 30 I powsta krl i namiestnik, i Berenice, ici, ktrzy siedzieli z nimi. 31 A odszedszy, rozmawiali z sob, mwic: e ten czowiek nic nie uczyni godnego mierci albo wizienia. 32 Agryppa za rzek do Festusa: Mona bybyo wypuci tego czowieka, gdyby nie by apelowa do cesarza. 27 PAWE JEDZIE DO ITALII. 1 A gdy postanowiono, e Pawe ma odpyn do Italii, i by oddany wraz z innymi winiami setnikowi cesarskiej kohorty, imieniem Juliuszowi, 2 wsiadszy na okrt adrumetyski, majcypyn wzdu miejscowoci Azji, pucilimy si w drog; a by z nami Arystarch Macedoczyk, z Tesalonlki. 3 I przypynlimy drugiego dnia do Sydonu.A Juliusz po ludzku obchodzc si z Pawem, pozwoli mu i do przyjaci i zaopatrzy si. 4 I puciwszy si stamtd, podpynlimy pod Cypr, dlatego e wiatry byy przeciwne. 5 A przejechawszy morze Cylicji i Pamfilii, przybylimy do Listry, ktra jest w Licji; 6 i tam setnik znalazszy okrt aleksandryjski, pyncy do Italii, przesadzi nas do niego. 7 A gdymy przez wiele dni powoli pynli, izaledwie dojechali naprzeciw Gnidos, poniewa wiatr nam przeszkadza, popynlimy pod Kret, koo Salmonu. 8 A z trudnoci jadc wzdu brzegw, przybylimy do pewnego miejsca, zwanego Dobre Porty, niedaleko miasta Talassa. 9 Gdy za upyno ju sporo czasu, i nie bya ju bezpieczna egluga, bo i post ju by min, upomina ich Pawe, 10 mwic im: Mowie, widz, e ze szkod i z wielk utrat, nie tylko dla adunku i okrtu ale te dla ycia naszego zaczyna by ta egluga. 11 Lecz setnik bardziej dowierza sternikowi i dowdcy okrtu, ni temu, co Pawe powiada. 12 A e i port nie by sposobny do zimowania, wiksza cz radzia wyjechastamtd, czyby jako nie mogli dobi na przezimowanie do Feniki, portu Krety, ktryley w stronie Afryku i Koru. 13 A gdy powia wiatr z poudnia, sdzc, e dopili przedsiwzicia, odbiwszy od Asson, pynli obok Krety. GWATOWNA BURZA. 14 Lecz niedugo potem uderzy w niego wicher gwatowny, zwany Euroakwilo. 15 A gdy okrt zosta porwany, i nie mg si oprze wiatrowi, puciwszy okrt z wiatrem, pynlimy. 16 A gdymy podpynli do pewnej wysepki,zwanej Kauda, zaledwie zdoalimy pochwyci bark. 17 A wycignwszy j, zabezpieczali si, obwizujc statek; w obawie, eby nie wpa na Syrt, zwinwszy agle, tak pynli. 18 Ale e miotaa nami gwatowna burza, nazajutrz wyrzucili adunek; 19 trzeciego za dnia wasnymi rkami wyrzucili sprzt okrtowy. 20 Lecz gdy nie pokazyway si ani soce,ani gwiazdy przez dni wiele, i niemaa burza zagraaa; odesza nas ju wszelka nadzieja ocalenia. PAWE DODAJE OTUCHY. 21 A gdy ju dugo nic nie jedli, wtedy Pawe stanwszy wpord nich, rzek: Naleao wprawdzie, o mowie, usuchawszy mnie, nie opuszcza Krety, i zaoszczdzi sobie tego utrapienia i szkody.22 Ale teraz zachcam was, abycie byli dobrej myli; bo nikt z was nie zginie oprcz okrtu. 23 Albowiem stan przy mnie tej nocy anio tego Boga, do ktrego ja nale, i ktremu su, 24 mwic: Nie bj si Pawle, trzeba, eby stan przed cesarzem; a oto Bg darowa ci wszystkich, ktrzy pyn z tob. 25 Bdcie wic dobrej myli, mowie, bo wierz Bogu, e tak si stanie, jak mi powiedziano. 26 Musimy si wic dosta na jak wysp. 27 Skoro ju nadesza noc czternasta i my pynlimy po Adrii, okoo pnocy zdawaosi eglarzom, e ukazaa im si jaka kraina. 28 A oni spuciwszy sond, znaleli dwadziecia sni, a posunwszy si nieco dalej, znaleli pitnacie sni. 29 Bojc si jednak, ebymy nie wpadli na ostre skay, zarzuciwszy z tyu okrtu cztery kotwice, z upragnieniem oczekiwali dnia. 30 Lecz gdy eglarze chcieli uciec z okrtu,i spucili czno na morze pod pozorem, ez przodu statku chc zarzuci kotwice, 31 rzek Pawe setnikowi i onierzom: Jeli ci nie zostan na okrcie, wy nie moecie by ocaleni. 32 Wtedy onierze przecili liny od barki, idopucili, e odpada. 33 I gdy zaczynao si rozjania, prosi Pawe wszystkich, aby si posilili, mwic: Dzi czternasty dzie czekajc, trwacie godni, nic nie jedzc. 34 Przeto prosz was, abycie dla zdrowia waszego posilili si, bo nikomu z was wos z gowy nie spadnie. 38 A gdy to rzek, wziwszy chleb, dziki uczyni Bogu przed oczyma wszystkich, i poamawszy, zacz je. 36 Wszyscy za nabrawszy otuchy, sami te pokarm przyjli. 37 A byo nas wszystkich na okrcie dwustu siedemdziesiciu szeciu. 36 A nasyciwszy si pokarmem, wyrzucali pszenic w morze, by uly statkowi. WSZYSCY URATOWANI. 39 Gdy za dzie nasta, ldu nie rozpoznawali, ale ujrzeli jak zatok, majc brzeg paski, do ktrego zamylali, gdyby si dao, przybi z okrtem. 40 A gdy podnieli kotwice, pucili si na morze, rozluniajc zarazem przeguby sterowe, i nastawiwszy na wiatr agiel pierwszego masztu, zmierzali do brzegu. 41Ale najechawszy na wysunity w morze pwysep, osiedli ze statkiem, tak e przdokrtu nieruchomo utkwi, a ty rozpada si pod naporem morza. 42 onierze za radzili, eby winiw pozabija, eby ktry z nich nie przepyn; i nie uciek. 43 Lecz setnik chcc ocali Pawa nie pozwoli tego zrobi, i rozkaza, by ci, co umieli pywa, pierwsi si rzucili, i wydostali si, i na ziemi wyszli; 44 a pozostaych, jednych nieli na deskach, drugich na tym, co z okrtu zostao. I tak si stao, e wszyscy wyszlina ziemi. 28 PAWE UKSZONY PRZEZ MIJ. 1 I gdymy si wyratowali, wtedy dowiedzielimy si, e wyspa nazywaa si Melita. 2 A barbarzycy okazywali nam niema uprzejmo Rozpaliwszy bowiem ognisko, podejmowali nas wszystkich z powodu deszczu, ktry pada i z powodu zimna. 3 A gdy Pawe nazbiera niemao suchego chrustu i woy na ogie, mija wypeznwszy wskutek gorca, chwycia si rki jego. 4 Lecz gdy barbarzycy ujrzeli gada wiszcego u jego rki, mwili jeden do drugiego: Niechybnie ten czowiek jest morderc, bo cho z morza cao wyszed, pomsta nie pozwala mu y. 5 Ale on strzsnwszy gada w ogie, nic zego nie dozna. 6 Oni za myleli, e zacznie puchn, i e nagle upadnie, i umrze. A gdy dugo czekali,i widzieli, e nic zego mu si nie dzieje, zmieniwszy zdanie, mwili, e jest bogiem. UZDRAWIA OJCA PUBLIUSZA. 7 W tych za okolicach byy dobra ksicia wyspy, imieniem Publiusza, ktry nas przyjwszy, przez trzy dni uprzejmie podejmowa. 8 A trafio si, e ojciec Publiusza lea gorczk i biegunk drczony. Wszed do niego Pawe, i skoro si pomodli, i rce na woy, uzdrowi go. 9 Gdy si to stao, wszyscy na wyspie, ktrzy mieli choroby, przychodzili, i byli uzdrawiani. 10 Oni te wiele nam czci okazali; a gdymyodjedali, zaopatrzyli, w co byo potrzeba.PODRӯ Z MALTY DO RZYMU. 11 A po trzech miesicach odpynlimy na statku aleksandryjskim, ktry zimowa na wyspie, i za godo mia Kastorw. 12 A gdymy przypynli do Syrakuzy, zabawilimy tam trzy dni. 13 Skd jadc wzdu wybrzea, przybylimy do Regium, a dzie potem, gdy zawia poudniowy wiatr, dopynlimy dniadrugiego do Puteolw. 14 Znalazszy tam braci, bylimy proszeni, by pozosta u nich przez dni siedem; i tak przybylimy do Rzymu. 15 A bracia tamtejsi usyszawszy, wyszli naprzeciw nas a do Forum Appiusza i do Trzech Gospd. Gdy ich zobaczy Pawe zoywszy dziki Bogu, nabra otuchy. 16 Gdy za przybylimy do Rzymu, pozwolono Pawowi zamieszka osobno z onierzem, ktry go pilnowa. DLACZEGO APELOWA DO CEZARA. 17 A po trzech dniach zwoa przedniejszych ydw. I gdy si zebrali, tak do nich przemwi: Ja, mowie bracia,cho nie uczyniem nic przeciw ludowi, albozwyczajom ojczystym, jako wizie z Jerozolimy zostaem wydany w rce Rzymian, 18 ktrzy zrobiwszy co do mnie dochodzenie, chcieli mi wypuci, dlatego e nie byo we mnie adnej przyczyny mierci. 19 Ale gdy sprzeciwiali si ydzi, musiaem apelowa do cesarza, nie jakbym zamierzanard mj w czym oskara. 20 Z tej to przyczyny zaprosiem was, aby was ujrze i z wami si rozmwi, bo dla nadziei Izraela tym acuchem zwizany jestem. 21 Lecz oni rzekli do niego: My ani listw o tobie nie otrzymalimy z Judei, ani te nikt z braci przybyych nic zego o tobie nie donis, ani nie mwi. 22 Pragniemy za od ciebie usysze, co mylisz; bo wiadomo nam o tej sekcie, e si jej wszdzie sprzeciwiaj. PRZEPOWIADA CHRYSTUSA YDOM. 23 A gdy mu naznaczyli dzie, przyszo ich do niego do gospody bardzo wielu, i on im wykada, wiadczc o krlestwie Boym, istarajc si ich przekona o Jezusie z Zakonu Mojeszowego i z Prorokw, od rana a do wieczora. 24 A jedni wierzyli temu, co byo mwione, drudzy za nie wierzyli. 25 I gdy nie mogli si zgodzi midzy sob, odchodzili, a Pawe mwi jedno sowo: e dobrze Duch wity powiedzia przez Izajasza proroka do ojcw naszych, 26 mwic: Id do ludu tego, a mw do nich: Uchem usyszycie, a nie zrozumiecie, ipatrzc, patrze bdziecie, a nie ujrzycie. 27 Albowiem zatyo serce ludu tego, i uszami ledwo syszeli i zamruali oczy swoje, eby przypadkiem oczami nie ujrzeliiuszami nie usyszeli i sercem nie zrozumieli, eby si nie nawrcili, i ebym ich nie uzdrowi. 28 Nieche wic wam wiadome bdzie, e poganom posane jest to zbawienie Boe, a oni sucha bd. 29 I gdy on to powiedzia, ydzi odeszli od niego, toczc midzy sob spr. 30 Pawe za mieszka przez cae dwa lataw najtym przez siebie domu, i przyjmowawszystkich, ktrzy do przychodzili, 31 opowiadajc krlestwo Boe, i nauczajctego, co dotyczy Pana Jezusa Chrystusa z wszelkim bezpieczestwem i bez przeszkody. ------------------------ LIST W. PAWA DO RZYMIAN Wstp. (1,1-17) Pawe, suga Jezusa Chrystusa, powoany a apostoa, przeznaczony dla ewangelii Boga, 2 ktr by przedtem obieca przez prorokw swoich w Pismach witych 3 o Synu swoim; ten by potomkiem Dawida wedug ciaa, 4 tene ujawniony zosta jako Syn Boy w mocy, wedug ducha powicenia przez powstanie z martwych - o Jezusie Chrystusie Panu naszym, 5 przez ktrego otrzymalimy ask i apostolstwo dla nakaniania ku posuszestwu wiary wszystkie narody dla imienia jego, 6 midzy ktrymi jestecie i wy, powoani Jezusa Chrystusa, 7wszystkim, co s w Rzymie, Bogu miym, z powoania witym: aska wam i pokj od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa. PAWE PRAGNIE RZYMIAN ODWIEDZI. 8 Najpierw dzikuj Bogu mojemu przez Jezusa Chrystusa za was wszystkich, e wiara wasza jest opowiadana po caym wiecie. 9 Albowiem wiadkiem mi jest Bg, ktremuw ewangelii Syna jego su z duszy swej, e nieustannie o was pamitam, 10 zawsze proszc w modlitwach swoich, aebym przecie kiedy za wol bo mg mie na przyjcie do was szczliw drog.11 Pragn bowiem was zobaczy, abym wam uyczy nieco aski duchowej dla utwierdzenia was; 12 to jest, abymy si wsplnie pocieszyli wrd was przez t wiar wasz i moj, ktra jest oboplna. 13 Nie chc za, ebycie nie mieli wiedzie, bracia, e czsto zamierzaem przyby do was (ale miaem przeszkody a dotd), abym i wrd was zebra jaki owoc, jak i wrd innych narodw. 14 Grekom i barbarzycom, mdrym i niemdrym jestem dunikiem, 15 tak e (co do mnie) gotw jestem opowiada ewangeli i wam, ktrzy jestecie w Rzymie. 16 Albowiem nie wstydz si ewangelii. Jestbowiem moc Boga ku zbawieniu kadego wierzcego, yda naprzd i Greka. 17 Gdy sprawiedliwo Boga objawia si w niej z wiary w wiar, jak jest napisane: "A sprawiedliwy z wiary yje." CZʌC I. DOGMATYCZNA (1,18 -11,36) A. O USPRAWIEDLIWIENIU PRZEZ WIAR (1,18 - 4,25) POGANIE ODSTPILI OD BOGA. 18 Albowiem gniew Boga objawia si z niebana wszelk bezbono i niesprawiedliwo tych ludzi, ktrzy prawd bo tumi w niesprawiedliwoci, 19 poniewa to, co mona o Bogu pozna, jest im jawne; albowiem Bg im objawi. 20 Gdy niewidzialne jego przymioty, od stworzenia wiata, przez zrozumienie tych rzeczy, ktre s uczynione, bywaj poznane, wieczna te moc jego i bstwo; tak e nie mog by wymwieni. 21 Gdy poznawszy Boga, nie oddawali mu chway jak Bogu, ani nie dzikowali, ale znikczemnieli w mylach swoich i zamione jest ich bezrozumne serce; 22 albowiem powiadajc si by mdrymi, stali si gupimi. 231 zamienili chwa niezniszczalnego Boga na podobiestwo i obraz czowieka miertelnego i ptakw i czworonogw i pazw. ZA KAR WYDANI NAMITNOCIOM. 24 Dlatego Bg wyda ich podliwociom ich serca na nieczysto, aby midzy sob habili swoje ciaa, 25 gdy prawd bo przemienili w kamstwo, i cze oddawali i suyli raczejstworzeniu, ni Stwrcy, ktry jest bogosawiony na wieki. Amen. 26 Dlatego Bg odda ich sromotnym namitnociom. Albowiem ich niewiasty zmieniy naturalny sposb poycia na ten, ktry jest przeciwny naturze. 27 A podobnie i mczyni, opuciwszy naturalne poycie z niewiast, zaponli w swych podliwociach jeden ku drugiemu, uprawiajc sromot mczyni z mczyznami i ponoszc na sobie suszn zapat za swj bd. 28 I jak im si nie podobao mie w poznaniu Boga, podda ich Bg bezrozumnymmylom, aby czynili to, co nie przystoi, 29 ich napenionych wszelk nieprawoci, zoci, nierzdem, akomstwem, nikczemnoci; penych zazdroci, mobjstwa, swaru, zdrady, zoliwoci; plotkarzy, 30 obmwcw, Bogu obmierzych, zuchwalcw, pysznych, wyniosych, wynalazcw zoci, nieposusznych rodzicom, 31 bezrozumnych, nieukadnych, bez serca,nieprzejednanych, bez miosierdzia. 32 Cho sprawiedliwo Boga poznali, nie zrozumieli, e ci, co takie rzeczy czyni, godni s mierci; a nie tylko c1, co je czyni, ale ci take, co z czynicymi si zgadzaj. 2 I YDOM GROZI SD BOY. 1 Dla tego nie moesz by wymwiony, o czowiecze wszelki ktry sdzisz. W czym bowiem drugiego sdzisz, potpiasz samegosiebie, bo co osdzasz, to samo czynisz. 2 Wiemy bowiem, e sd Boga jest wedug prawdy na tych, co takie rzeczy czyni. 3 Mylisz za, o czowiecze, ktry sdzisz tych, co takie rzeczy czyni, a sam je czynisz, e ty ujdziesz sdu? 4 Czy gardzisz bogactwami jego dobroci i cierpliwoci i nieskwapliwoci? Nie wiesz, e askawo Boga do pokuty ci przywodzi? 5 Lecz wedug zatwardziaoci swej i serca niepokutujcego skarbisz sobie gniewna dzie gniewu i objawienia sprawiedliwego sdu Boga, 6 ktry "odda kademu wedug uczynkw jego"; 7 tym mianowicie, co cierpliwie w dobrym uczynku szukaj sawy i czci i nieskazitelnoci - ycie wieczne; 8 tym za, co si sprzeciwiaj i co nie przyjmuj prawdy, ale wierz niesprawiedliwoci - gniew i zapalczywo. BG IM ODDA WEDUG ICH UCZYNKW. 9 Utrapienie i ucisk na kadego czowieka, ze czynicego, yda najpierw i Greka; 10 chwaa za i cze i pokj wszelkiemu czynicemu dobre, ydowi najpierw i padem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c c ci% c02 c>Grekowi; 11 nie ma bowiem u Boga wzgldu na osoby.12 Albowiem ktrzykolwiek zgrzeszyli bez Zakonu, bez Zakonu pogin; a ktrzykolwiekzgrzeszyli w Zakonie, przez Zakon bd sdzeni. 13 Nie ci bowiem co suchaj Zakonu, s sprawiedliwymi u Boga; ale ci, bd usprawiedliwieni, co Zakon peni. 14 Gdy bowiem poganie, ktrzy nie maj Zakonu, z natury czyni to, czego Zakon wymaga; tacy, co nie maj Zakonu, sam1 sobie s Zakonem. 15 Oni okazuj tre Zakonu wypisan na sercach swoich, a ich wasne sumienie oddaje im wiadectwo, i gdy myli nawzajem si oskaraj albo te broni, 16 w dzie, w ktrym Bg sdzi bdzie tajemne sprawy ludzkie, wedug ewangelii mojej przez Jezusa Chrystusa. YDZI ZGRZESZYLI JAK POGANIE. 17 Jeli za ty nazywasz si ydem i polegasz na Zakonie, i chlubisz si w Bogu, 18 i znasz jego wol, i nauczony przez Zakon rozpoznajesz, co lepsze; 19 tuszysz o sobie, e jeste wodzem lepych, wiatoci tych, co s w ciemnoci, 20 mistrzem bezrozumnych, nauczycielem dzieci, ktry ma od wzr wiedzy i prawdy w Zakonie. 21 Ty wic, ktry uczc drugiego, siebie samego nie uczysz; ktry goszc, eby niekradziono, kradniesz; 22 ktry mwic, eby nie cudzooono, cudzooysz; ktry brzydzc si bawanami, witokradztwo popeniasz; 23 ktry chlubic si Zakonem, przez przestpowanie Zakonu, Boga zniewaasz. 24 (Albowiem jak napisano: "imi Boga z powodu was bywa blunione midzy poganami.") OBRZEZANIE NIC IM NIE POMOE. 25 Obrzezanie wprawdzie jest poyteczne, jeli zachowujesz Zakon; ale jeli przestpujesz Zakon, twoje obrzezanie stao si nieobrzezaniem. 26 Jeli wic nieobrzezany zachowuje przepisy Zakonu, to czy jego nieobrzezanie nie bdzie poczytane za obrzezanie? 27 I czy ten, co z natury jest nieobrzezany, ale wypenia Zakon, nie bdzie sdzi ciebie, ktry mimo litery i obrzezania, jeste przestpc Zakonu? 28 Nie ten bowiem jest ydem:, co jest nimwidocznie; ani nie to jest obrzezanie, co jest widoczne na ciele, 29 ale ten jest ydem, ktry jest nim w skrytoci, i ma obrzezane serce w duchu, anie w literze, ktrego chwaa nie jest z ludzi lecz z Boga. 3 W CZYM LEY PIERWSZESTWO YDW. 1 C wic yd ma wicej? Albo co za poytek z obrzezania? 2 Wielki - na wszelki sposb. Najpierw, e im wanie powierzone byy sowa boe. 3 C bowiem e niektrzy z nich nie uwierzyli? Czy ich niedowiarstwo wniwecz obrci wierno Boga? adn miar. 4 Bg za jest prawdomwny, a wszelki czowiek kamliwy, jak napisano: "Aby si okaza sprawiedliwym w mowach swoich i zwyciy, gdy bywasz sdzony." 5 Jeli za niesprawiedliwo nasza zaleca sprawiedliwo bo, c powiemy? Czy niesprawiedliwy jest Bg, gdy gniew wywiera? (po ludzku to mwi). 6 adn miar; jake inaczej Bg bdzie sdzi ten wiat? 7 Jeli bowiem prawdomwno Boga bardziej si uwydatnia na chwa jego przez moje kamstwo, czemu jeszcze i ja jak grzesznik jestem sdzony? 8 A nie mamy (jak nas powtarzaj i jak niektrzy powiadaj, e mwimy) czyni zych rzeczy, aby z nich wyszy dobre? Potpienie takich jest sprawiedliwe. YDZI I GRECY PODLEGAJ GRZECHOWI. 9 C wic? Przewyszamy ich? Bynajmniej.Dowiedlimy bowiem, e wszyscy: ydzi i Grecy s pod grzechem, 10 jak napisano: Nie ma sprawiedliwego nikogo, 11 nie ma rozumnego, nie ma, co by szukaBoga. 12 Wszyscy odstpili, stali si razem nieuyteczni, nie ma, kto by czyni dobrze, nie ma ani jednego. 13 Ich gardo jest grobem otwartym, jzykami swymi zdradliwie mwili, pod ich wargami jad mijowy. 14 Usta ich s pene przeklestwa i gorzkoci, l5nogi ich prdkie do rozlewania krwi. 16 Na ich drogach zniszczenie i nieszczcie, 17 i nie poznali drogi pokoju; 18 nie ma bojani boej przed ich oczami." 19 Lecz wiemy, e cokolwiek mwi Zakon, mwi tym, co s w Zakonie, aby wszelkie usta byy zamknite i eby cay wiat podlega Bogu; no bo z uczynkw Zakonu niebdzie usprawiedliwiony przed nim aden czowiek. Przez Zakon bowiem poznanie grzechu. USPRAWIEDLIWIENIE PRZEZ WIAR W CHRYSTUSA. 21 Ale teraz bez Zakonu objawia si sprawiedliwo boa, powiadczona przez Zakon i prorokw. 22 Sprawiedliwo za boa przez wiar w Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich, ktrzy we wierz, bo nie ma rnicy. 23 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i niedostaje im chway boej. 24 Usprawiedliwieni darmo przez ask jego, przez odkupienie, ktre jest w Chrystusie Jezusie. 25 Jego Bg uczyni we wierze ofiar przebagaln przez krew jego dla okazania sprawiedliwoci swojej wzgldem przeszych grzechw, 26 ktre Bg znosi cierpliwie dla okazania sprawiedliwoci swojej w tym czasie, aby isam by sprawiedliwy i usprawiedliwiajcy tego, ktry jest z wiary w Jezusa Chrystusa. 27 Gdzie jest wic chluba twoja? Wykluczona jest. Przez jaki zakon? Uczynkw? Nie, ale przez zakon wiary. 26 Sdzimy bowiem, e czowiek bywa usprawiedliwiony przez wiar, bez uczynkw Zakonu. 29 Czy Bg jest tylko ydw? Czy nie i pogan? Owszem i pogan. 30 Gdy wanie jeden jest Bg, ktry usprawiedliwia obrzezanych z wiary i nieobrzezanych przez wiar. 31 Zakon wic burzy my przez wiar? adn miar; ale Zakon stanowimy. 4 USPRAWIEDLIWIENIE NIE PRZEZ UCZYNKI ZAKONU, ALE PRZEZ WIAR. 1 C wic powiemy, Abraham, ojciec nasz wedug ciaa co znalaz? 2 Jeli bowiem Abraham z uczynkw by usprawiedliwiony, ma chwa, ale nie u Boga. 3 Co bowiem mwi Pismo? "Uwierzy Abraham Bogu i poczytane mu jest ku sprawiedliwoci." 4 Temu za, ktry pracuje, nie poczytuje si zapaty za ask, ale za rzecz nalen. 5 Temu za, co nie pracuje, ale wierzy w tego, ktry niezbonego usprawiedliwia, poczytana bywa wiara jego ku sprawiedliwoci wedug postanowienia askiboej. 6 Jak i Dawid nazywa bogosawionym czowieka, ktremu Bg poczytuje sprawiedliwo bez uczynkw. 7 "Bogosawieni, ktrym odpuszczone s nieprawoci, i ktrych grzechy s zakryte. 8 Bogosawiony m, ktremu Pan nie poczyta grzechu. " WIARA USPRAWIEDLIWIA ABRAHAMA, A NIE OBRZEZANIE. 9 to wic bogosawiestwo czy jest tylko dla obrzezanych, czy take dla nieobrzezanych? Mwimy bowiem, e wiara zostaa poczytana Abrahamowi ku sprawiedliwoci. 10 Jake wic bya poczytana? W obrzezaniu, czy w odrzezku? Nie w obrzezaniu, ale w odrzezku. 11 I otrzyma znak obrzezania jako pieczusprawiedliwienia z wiary, ktr mia przed obrzezaniem, aby by ojcem wszystkich wierzcych w nieobrzezaniu, aby i im byo to poczytane ku sprawiedliwoci, 12 i eby by ojcem obrzezanych, nie tylko tym, co s z obrzezania, ale i tym, co id ladami wiary, jak mia ojciec nasz Abraham przed obrzezaniem. 13 Nie przez Zakon bowiem dana bya obietnica Abrahamowi i potomstwu jego, e ma by dziedzicem wiata, ale przez sprawiedliwo wiary. 14 Jeli bowiem ci s dziedzicami, co s z Zakonu, prn staa si wiara i wniwecz obrcia si obietnica. 15 Zakon bowiem ciga gniew. Gdy gdzie nie ma Zakonu, nie ma i przestpstwa. 16 Dlatego z wiary - aby wedug aski obietnica trwaa w mocy dla caego potomstwa, nie tylko tego, ktre jest z Zakonu, ale i dla tego, ktre jest z wiary Abrahama; bo on jest ojcem nas wszystkich17 (jak napisano: "Postanowiem ci ojcem wielu narodw"), przed Bogiem, ktremu uwierzy, ktry oywia umarych i powouje do bytu to, czego nie ma, jak to, co jest. WIARA ABRAHAMA. 18 On przeciw nadziei uwierzy ufajc, e zostanie ojcem wielu narodw, wedug tego, co mu powiedziano: "Tak bdzie potomstwo twoje." 19 I nie osab w wierze, ani si nie oglda na obumare ciao swoje, cho ju mia okoo stu lat, i na obumary ywot Sary. 20 Nie waha si te niedowierzajc obietnicy Boga, ale si umocni w wierze, dajc chwa Bogu; 21 wiedzc z ca pewnoci, e cokolwiek obieca, mocen jest i uczyni. 22 I dlatego poczytano mu to ku sprawiedliwoci. 23 Nie tylko za dla niego napisano: Poczytane mu zostao ku sprawiedliwoci, 24 ale i dla nas, ktrym bdzie poczytane, e wierzymy w tego, co wzbudzi z martwych Jezusa Chrystusa Pana naszego, 25 ktry zosta wydany z powodu wystpkw naszych, a wsta z martwych dla naszego usprawiedliwienia. B. WZNIOSO I SKUTIKI USPRAWIEDLIWIENIA (5,1 - 8,39) 5 OWOCE USPRAWIEDLIWIENIA PRZEZWIAR. 1 Usprawiedliwieni wic z wiary, miejmy pokj z Bogiem przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, 2 przez ktrego te mamy dostp przez wiar do tej aski, w ktrej stoimy i chlubimy si w nadziei chway synw boych. 3 A nie tylko to, lecz te chlubimy si i w uciskach, wiedzc, e ucisk sprawuje cierpliwo, 4 a cierpliwo wyprbowanie, a wyprbowanie nadziej, 5 a nadzieja nie zawodzi, gdy mio boa rozlana jest w sercach naszych przez Ducha witego, ktry nam1 jest dany. 6 A po c bowiem Chrystus, gdymy jeszcze byli sabi, czasu swego umar za niezbonych? 7 Albowiem za sprawiedliwego ledwo kto umiera, gdy za dobrego moe by si kto odway umrze. 8 Lecz Bg zaleca mio swoj wzgldem nas, e kiedymy czasu swego byli jeszcze grzesznikami, 9 Chrystus za nas umar; wic daleko wicej teraz, skoromy usprawiedliwieni we krwi jego, wybawieni bdziemy przezeod gniewu. 10 Jeli bowiem, gdymy byli nieprzyjacimi, zostalimy pojednani z Bogiem przez mier Syna jego, daleko bardziej, skoromy pojednani, bdziemy zbawieni w yciu jego. 11 Lecz nie tylko, ale te chlubimy si w Bogu przez Pana naszego Jezusa Chrystusa,przez ktrego teraz jestemy pojednani. ADAM A CHRYSTUS 12 Dlatego jak przez jednego czowieka grzech wszed na ten wiat, i przez grzechmier, i tak na wszystkich ludzi mier przesza, w ktrym wszyscy zgrzeszyli. 13 A do Zakonu bowiem grzech by na wiecie, lecz grzech nie by oczytany, gdy Zakonu ni byo. 14 Ale mier krlowaa od Adama a do Mojesza take nad tymi, ktrzy nie zgrzeszyli na podobiestwo przestpstwa Adama, ktry jest figur przyszego. 15 Lecz nie jak przestpstwa, tak i dar. Jeli bowiem przez przestpstwo jednego umaro wielu, daleko wicej obficie spyna na wielu aska boa i dar w ascejednego czowieka Jezusa Chrystusa. 16 I nie jak przez jeden grzech, tak i dar;.bo sd wprawdzie z jednego na potpienie, aska za z wielu wystpkw na usprawiedliwienie. 17 Jeli bowiem wskutek przestpstwa jednego mier krlowaa przez jednego, daleko wicej ci, co otrzyrnuj obfito aski i daru i sprawiedliwoci, krlowa bd w yciu przez jednego Jezusa Chrystusa. 18 Przeto jak przez przestpstwo jednego na wszystkich ludzi potpienie, tak i przez sprawiedliwo jednego na wszystkich ludziusprawiedliwienie ycia. 19 Jak bowiem przez nieposuszestwo jednego czowieka grzesznikami stao si wielu, tak i przez posuszestwo jednego sprawiedliwymi stanie si wielu. 20 Zakon za wszed, aby obfitowao przestpstwo. Gdzie za obfitowao przestpstwo obfitowaa wicej aska. 21 Aby jak grzech krlowa w mierci, tak te aska krlowaa przez sprawiedliwo ku yciu wiecznemu, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego. 6 OCHRZCZENI W CHRYSTUSIE UMARLIMY DLA GRZECHU. 1 C wic powiemy? Bdziemy trwa w grzechu, aby obfitowaa aska? 2 Uchowaj Boe! Jeli bowiem umarlimy grzechowi, jake jeszcze bdziemy w nim y? 3 Czy nie wiecie, e ktrzykolwiek jestemyochrzczeni w Chrystusie Jezusie, ochrzczeni jestemy w mierci jego? 4 Albowiem z nim jestemy razem pogrzebani w mier przez chrzest, aby jak Chrystus wsta z martwych przez chwa Ojca, tak ebymy i my chodzili w nowoci ycia. 5 Jeli bowiem zostalimy wszczepieni w podobiestwo mierci jego, to bdziemy i wzmartwychwstanie. 6 Wiedzc to, e nasz stary czowiek zosta wspukrzyowany, aby byo zniszczone ciao grzechu i ebymy dalej nie suyli grzechowi. 7 Kto bowiem umar, wyzwolony jest spod grzechu. 8 Jeli za umarlimy z Chrystusem, wierzymy, e te razem bdziemy y z Chrystusem; 9 wiedzc, e Chrystus powstawszy z martwych, Wicej nie umiera, mier nad nim wicej nie bdzie panowa. 10 Skoro bowiem umar dla grzechu, raz umar; skoro za yje, yje dla Boga. 11 Tak i wy rozumiejcie, e z pewnoci umarlicie dla grzechu, yjecie za dla Bogaw Chrystusie Jezusie Panu naszym. STALIMY SI SUGAMI USPRAWIEDLIWIENIA. 12 Nieche Wic nie krluje grzech w waszym. miertelnym ciele, ebycie mieli by posuszni podliwciom jego. 13 Lecz te nie wydajcie czonkw waszychna narzdzia nieprawoci dla grzechu, ale oddajcie si Bogu jak zmartwychwstali yjcy, a czonki wasze jak narzdzia sprawiedliwoci dla Boga. 14 Grzech bowiem nie bdzie nad wami panowa, bo nie jestecie pod Zakonem, alepod ask. 15 C wic? Bdziemy grzeszy dlatego, enie jestemy pod Zakonem, ale pod ask? Uchowaj Boe ! 16 Czy nie wiecie, e komu oddajecie si w sub na posuszestwo, sugami jestecie tego, kogo suchacie, czy to grzechu ku mierci, czy posuszestwa ku sprawiedliwoci? 17 Lecz Bogu dziki, e cho bylicie niewolnikami grzechu, stalicie si z serca posuszni temu rodzajowi nauki, ktremu jestecie oddani. 18 Wyzwoleni za od grzechu, stalicie si niewolnikami sprawiedliwoci. 19 Po ludzku mwi, dla saboci waszego ciaa. Jak bowiem Wydawalicie czonki wasze na sub nieczystoci i nieprawociku nieprawoci, tak teraz oddawajcie czonki wasze na sub sprawiedliwoci ku uwiceniu. 20 Gdy bowiem bylicie niewolnikami grzechu, nie ulegalicie sprawiedliwoci. 21 Jaki Wic poytek mielicie wtedy z tych rzeczy, ktrych si teraz wstydzicie? Gdy kocem ich jest mier. 22 Teraz za wyzwoleni spod grzechu, i stawszy si niewolnikami Boga, zbieracie swj owoc ku uwiceniu, a kocem - yciewieczne. 23 Albowiem zapat grzechu mier. askza Boga - ycie wieczne w Chrystusie Jezusie Panu naszym. 7 WOLNI OD ZAKONU. 1 Czy nie wiecie, bracia (bo mwi do znajcych Zakon), e czowiek podlega prawu, jak dugi czas yje. 2 Niewiasta bowiem zamna, pki m yje, zwizana jest prawem; jeli za m jej umrze, wyzwolona jest spod prawa ma. 3 Przeto, pki m yje, bdzie zwana cudzoonic, jeliby bya z innym mem; jeliby za m jej umar, wolna jest od prawa mowego, eby nie bya cudzoonic, gdyby bya z innym mem. 4 Ot i wy, bracia moi, umarlicie Zakonowi przez ciao Chrystusowe, abycienaleeli do innego, ktry powsta z martwych, abymy owoc przynosili Bogu. 5 Gdy bowiem bylimy w ciele, namitnoci grzeszne, obudzone przez Prawo, dziaay w czonkach naszych, aeby przynosiy owoc mierci; 6 lecz teraz jestemy wolni od Zakonu mierci, w ktrym bylimy trzymani, tak esuymy w nowoci ducha, a nie w starocilitery. PRZEZ ZAKON WZMG SI GRZECH. 7 C wic powiemy? Zakon jest grzechem?Boe uchowaj ! Ale grzechu nie poznaem jak tylko przez Zakon: bo nie wiedziabym opodliwoci, gdyby Prawo nie mwio: "Niepodaj." 8 Grzech za, wziwszy podniet z przykazania, sprawi we mnie wszelk podliwo. Bez Zakonu bowiem grzech bymartwy. 9 Ja przecie yem niegdy bez Zakonu. Lecz gdy przyszo przykazanie, grzech oy, 10 ja za umarem i okazao mi si, e przykazanie, ktre miao by ku yciu, to stao si drog do mierci. 11 Grzech bowiem wziwszy podniet z przykazania, uwid mi i mnie zabi przez nie. 12 Tak wic Zakon wprawdzie wity i przykazanie wite i sprawiedliwe i dobre. 13 To wic, co dobre, stao si dla mnie mierci? Boe uchowaj ! Ale grzech, eby si okaza grzechem, przez dobro zada mimier; aby przez przykazanie grzech sta si nad miar grzesznym. WEWNTRZNA WALKA CZOWIEKA. 14 Wiemy bowiem, e Zakon jest duchowy, ja za cielesny, jestem zaprzedany grzechowi. 15 Albowiem nie rozumiem, co czyni; bo nie to czyni, co chc dobrego; ale ze, ktre nienawidz, to czyni. 16 Jeli za to czyni, czego nie chc, to przyznaj, e Zakon jest dobry. 17 Teraz za ju nie ja to czyni, ale grzech, ktry we mnie mieszka. 18 Wiem bowiem, e we mnie nie mieszka dobre, to jest w ciele moim. Albowiem dem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c k c}j c% c2 c>qchcie jest w mej mocy, ale by dobre wykona, nie znajduj. 19 Nie czyni bowiem dobrego, ktre chc, ale ze, ktrego nie chc, to czyni. 20 Jeli za to czyni, czego nie chc, ju nie ja to czyni, ale grzech, ktry we mnie mieszka. 21 Znajduj wic to prawo, e gdy chc czyni co dobre, zo do mnie przylega. 22 Albowiem wedug wewntrznego czowieka, kocham si w Zakonie boym; 23 lecz widz inny zakon w czonkach moich, sprzeciwiajcy si zakonowi umysumojego i poddajcy mi w niewol w zakonie grzechu, ktry jest w czonkach moich. 24 Nieszczsny ja czowiek, kt mnie wybawi z ciaa tej mierci? 25 aska boa przez Jezusa Chrystusa Pananaszego. Przeto ja sam su umysem Zakonowi boemu, ciaem za zakonowi grzechu. 8 WOLNI JESTEMY OD POTPIENIA. 1 Teraz wic nie ma adnego potpienia dla tych; co s w Chrystusie Jezusie, ktrzy nie postpuj wedug ciaa. 2 Prawo bowiem ducha i ycia w ChrystusieJezusie wyzwolio mi z prawa grzechu i mierci. 3 Gdy co byo niemoliwe dla Zakonu, w czym by osabiony przez ciao, Bg, posawszy Syna swego w ciele podobnym dogrzesznego ciaa, i z powodu grzechu, potpi grzech w ciele, 4 aby usprawiedliwienie Zakonu wypenio si w nas, ktrzy nie wedug ciaa postpujemy, ale wedug ducha. 5 Albowiem ktrzy s wedug ciaa, rozumiej, co jest cielesne; lecz ktrzy s wedug ducha, rozumiej, co jest duchowe.6 Gdy mdro ciaa - to mier, a mdro ducha - ycie i pokj; 7 poniewa mdro ciaa jest nieprzyjacik Boga, nie jest bowiem poddana prawu boemu, bo nawet ni moe.8 A ktrzy s w ciele, nie mog podoba siBogu. DUCH BOY MIESZKA W NAS. 9 Wy za nie jestecie w ciele, ale w duchu; jeli tylko Duch Boy mieszka w was.Jeli za kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten nie naley do niego. 10 Lecz jeli Chrystus jest w was, ciao wprawdzie jest umare dla grzechu, ale duch yje dla usprawiedliwienia. 11 A jeli Duch tego, co Jezusa wzbudzi z martwych, mieszka w was, to ten, co wzbudzi Jezusa Chrystusa z martwych, oywi i ciaa wasze miertelne dla Ducha jego mieszkajcego w was. 12 Przeto, bracia, nie jestemy dunikami ciaa, ebymy wedug ciaa yli. 13 Jeli bowiem wedug ciaa y bdziecie, pomrzecie; jeli za duchem umorzycie sprawy ciaa, y bdziecie. 14 Albowiem ci s synami boymi, ktrzy Duchem Boym s rzdzeni. 15 Nie otrzymalicie bowiem znowu ducha niewolnikw ku bojani, ale otrzymalicie ducha przybrania za synw, przez ktrego woamy: Abba (Ojcze)! 16 Albowiem ten Duchdaje wiadectwo duchowi naszemu, e jestemy synami boymi. 17 Jeli za synami, to i dziedzicami: mianowicie dziedzicami boymi, a wspdziedzicami Chrystusowymi; jeli tylko wspcierpimy, abymy te byli wspuwielbieni. CHWAY CHRYSTUSA PRAGNIE WSZELKIE STWORZENIE. 18 Sdz bowiem, e utrapienia czasu niniejszego nie s godne przyszej chway,ktra si w nas objawi. 19 Gdy stworzenie z upragnieniem wyczekuje objawienia synw boych. 20 Albowiem stworzenie poddane jest zudzie nie dobrowolnie, ale dla tego, ktryje podda, w nadziei, 21 e i samo stworzenie bdzie oswobodzone z niewoli skaenia na wolno chway synw boych. 22 Wiemy bowiem, e wszelkie stworzenie wzdycha i jak rodzca a dotychczas boleje. 23 A nie tylko ono, lecz i my sami, ktrzy mamy pierwiastki Ducha; i sami w sobie wzdychamy, oczekujc przybrania na synwboych, odkupienia ciaa naszego. 24 Nadziej bowiem jestemy zbawieni. A nadzieja, ktr si widzi, nie jest nadziej,bo co kto widzi, jake si tego spodziewa? 25 Jeli za spodziewamy si, czego nie widzimy, tego w cierpliwoci oczekujemy. 26 Podobnie te i Duch wspomaga sabo nasz, gdy nie wiemy, o co bymy prosi mieli, jak potrzeba, ale sam Duch prosi za nami wzdychaniem niewymownym. 27 Ten za, co przenika serca, wie, czego Duch poda, bo wedug Boga wstawia si za witymi. MAMY BY PODOBNI DO OBRAZU SYNA BOEGO.28 Wiemy za, e miujcym Boga, wszystko dopomaga do dobrego, tym co s powoani, wedug postanowienia, wici. 29 Albowiem ktrych przejrza i przeznaczy, aby byli podobni do obrazu Syna jego, eby on by pierworodnym midzy wielu brami. 30 Ktrych za przeznaczy, tych te wezwa; a ktrych wezwa, tych te usprawiedliwi; ktrych za usprawiedliwi,tych te uwielbi. 31 C wic powiemy na to? Jeli Bg za nami, kto przeciwko nam? 32 A ten co nawet wasnemu Synowi swemunie przepuci, ale go wyda za. nas wszystkich, jakeby nam nie darowa razem z nim wszystkiego? 33 Kto bdzie oskara wybranych boych? Bg, ktry usprawiedliwia? 34 Kt jest, co by potpi? Chrystus Jezus, ktry umar i owszem, ktry i zmartwychwsta, ktry jest po prawicy boej, ktry si te wstawia za nami? NIC NAS NIE ODCZY OD MIOCI CHRYSTUSOWEJ. 35 Kt Wic nas odczy od mioci Chrystusowej? utrapienie? czy ucisk? Czy gd? czy nago? czy niebezpieczestwo? czy przeladowanie? czy miecz? 36 (Jak napisano: "Albowiem dla ciebie nas zabijaj cay dzie, uwaaj nas za owce skazane na rze.") 37 Ale w tym wszystkim zwyciamy przez tego, ktry nas umiowa. 38 Albowiem jestem pewny, e ani mier, ani ycie, ani anioowie, ani ksistwa, ani mocarstwa, ani teraniejsze rzeczy, ani przysze, ani moc, 39 ani wysoko, ani gboko, ani inne stworzenie nie bdzie nas mogo odczy od mioci boej, ktra jest w Chrystusie Jezusie Panu naszym. C. STANOWISKO IZRAELA WOBEC ZBAWIENIA (9,1-11,36) 9 PAWE BOLEJE NAD YDAMI. 1 Prawd mwi w Chrystusie, nie kami, a wiadectwo daje mi sumienie moje w Duchu witym, 2 e mam wielu smutek i ustawicznie bolejeserce moje. 3 Ja sam bowiem pragnem by odrzuconym od Chrystusa za braci moich, ktrzy s krewnymi moimi wedug ciaa. 4 Oni s izraelitami, ich jest przybranie synowskie i chwaa i przymierze Zakon i suba boa i obietnice; 5 i ich s ojcowie, z ktrych jest Chrystus wedug ciaa, a ten jest nad wszystkim Bgbogosawiony na wieki. Amen. NIE WSZYSCY POTOMKOWIE ABRAHAMA S SYNAMI OBIETNICY. 6 Przez to za nie przepado sowo boe; nie wszyscy bowiem, co s z Izraela, ci sizraelitami; 7 ani ci, co s potomstwem Abrahama, nie wszyscy s synami, ale "od Izaaka zwa si bdzie twoje potomstwo." 8 To znaczy, e nie ci s synami boymi, cos synami ciaa, ale ktrzy s synami obietnicy, ci s uwaani za potomstwo. 9 To bowiem jest sowo obietnicy: "W tym czasie przyjd, a Sara bdzie miaa syna." 10 Nie tylko za ona, ale i Rebeka, zostawszy brzemienn z jednego obcowaniaz Izaakiem, ojcem naszym. 11 Gdy jeszcze si nie narodzili, ani czegokolwiek dobrego albo zego nie uczynili (aby wedug wybrania pozostao postanowienie boe), 12 nie z uczynkw, ale przez tego, ktry powouje, rzeczono jej: 13 Starszy bdzie suy modszemu," jak napisano: "Jakuba umiowaem, a Ezawa miaem w nienawici." BG WYBIERA, KOGO CHCE. 14 C wic powiemy? Czyby niesprawiedliwo u Boga? adn miar. 15 Mojeszowi bowiem mwi: "Zmiuj si nad tym; komu jestem miociwy, i miosierdzie oka, nad kim si zlituj." 16 Nie zaley to wic ani od tego, co chce, ani od tego, co biegnie, ale od litujcego siBoga. 17 Mwi bowiem Pismo Faraonowi: "Na to wanie wzbudziem ci, abym na tobie okaza moc moj i eby imi moje byo opowiadane po caej ziemi." 18 Przeto lituje si, nad kim chce; a zatwardza, kogo chce. 19 Powiesz mi tedy: Czemu si jeszcze uskara? Kto bowiem sprzeciwi si jego woli? 20 czowiecze, kime ty jeste e odpowiadasz Bogu? Czy naczynie ulepione mwi temu, co je ulepi: Czemu e mi takuczyni? 21 Czy nie ma mocy garncarz z tej samej bryy gliny uczyni jedno naczynie ku poszanowaniu, a drugie ku zelywoci? 22 Skoro Bg, chcc okaza gniew i oznajmi potg swoj, znosi w wielkiej cierpliwoci naczynia gniewu, gotowe na zatracenie, 23 aby okaza bogactwa swej chway nad naczyniami miosierdzia, ktre przygotowaku chwale, 24 nad nami, ktrych te wezwa, nie tylkoz ydw, ale i z pogan, 25 jak mwi u Ozeasza: "Nazw nie mj ludludem moim, i nieumiowan umiowan, i t, ktra miosierdzia nie dostpia, t co miosierdzia dostpia. 26 I stanie si: na miejscu, gdzie im powiedziano: Wy nie jestecie ludem moim, tam ich nazywa bd synami Boga ywego." 27 Izajasz za gosi o Izraelu: "Choby liczba synw izraelskich bya jak piasek morski, ostatki bd ocalone. 28 Sowo bowiem speniajc, i przyspieszajc w sprawiedliwoci": gdy "sowo wkrtce wykona Pan na ziemi"; 29 i jak przepowiedzia Izajasz: "Gdyby nam Pan zastpw nie by zostawi potomstwa, bylibymy jak Sodoma i stalibymy si podobni Gomorze." SPRAWIEDLIWO NIE Z ZAKONU LECZ Z WIARY. 30 C wic powiemy? To e poganie, ktrzy nie zabiegali o sprawiedliwo, dostpili sprawiedliwoci, mianowicie sprawiedliwoci, ktra jest z wiary. 31 Izrael za, ubiegajc si o zakon sprawiedliwoci, nie doszed. do zakonu sprawiedliwoci. 32 Dlaczego? Gdy nie z wiary, ale jakby z uczynkw; potknli si bowiem o kamie obraenia, 33 jak napisano: "Oto kad n Syjonie kamie obraenia i ska zgorszenia; a wszelki, ktry we wierzy, nie bdzie zawstydzony." 10 SERCEM WIERZY SI KU SPRA WIEDLIWOCI. 1 Bracia, wanie pragnienie serca mego i bagalna modlitwa wznosi si do Boga za ichzbawienie. 2 Wydaj im wiem wiadectwo, e maj arliwo bo, ale nie wedug umiejtnoci. 3 Nie znajc bowiem sprawiedliwoci boej i starajc si swoj postawi, nie poddali si sprawiedliwoci boej. 4 Kresem bowiem Zakonu jest Chrystus ku sprawiedliwoci kadego, co wierzy. 5 Mojesz bowiem napisa o sprawiedliwoci, ktra jest z Zakonu, e "czowiek, ktry by j wypeni, bdzie w niej y." 6 Sprawiedliwo za, ktra jest z wiary, tak mwi: "Nie mw w sercu swoim: Kt wstpi do nieba?" to jest, eby Chrystusa sprowadzi; 7 albo: "Kt zstpi do przepaci?" to jest, eby Chrystusa z martwych wywoa. 8 Ale c powiada Pismo? "Blisko jest sowo w ustach twoich i w sercu twoim," to znaczy sowo wiary, ktre gosimy. 9 Jeli bowiem wyznaby ustami swoimi Pana Jezusa i uwierzy w sercu swoim, e go Bg wzbudzi z martwych, zbawiony bdziesz. 10 Sercem bowiem wierzy si ku sprawiedliwoci, ustami za wyznaje si kuzbawieniu. 11 Mwi bowiem Pismo: "Wszelki, kto we wierzy, nie bdzie zawstydzony." 12 Albowiem nie ma rnicy midzy ydem aGrekiem, bo ten sam jest Pan wszystkich, bogaty dla wszystkich, ktrzy go wzywaj. 13 "Wszelki bowiem, ktry by wzywa imienia Paskiego, zbawiony bdzie." NIE WSZYSCY POSUSZNI S EWANGELII. 14 Jake wic bd Wzywa tego, w ktrego nie uwierzyli? Albo jak uwierz temu, ktrego nie syszeli. A jak usysz bez przemawiajcego? 15 Lecz jak bd naucza, jeliby nie byli posani? Jak napisano: "Jak liczne nogi opowiadajcych pokj, opowiadajcych dobra!" 16 Ale nie wszyscy s posuszni ewangelii. Izajasz bowiem mwi: "Panie, kto uwierzytemu, co usysza od nas?" 17 Wiara wic ze suchania, suchanie za przez sowo Chrystusowe. 18 Lecz mwi: Czy nie syszeli? I owszem, "po wszystkiej ziemi rozszed siich gos, a na krace okrgu ziemskiego ich sowa." 19 Ale pytam: Czy Izrael nie pozna? Pierwszy mwi Mojesz: "Ja w was wzbudz zawi przez tego, ktry nie jest ludem, przez nard gupi, przywiod was do gniewu." 20 Izajasz za odwanie mwi: "Znaleli mi ci, ktrzy mnie nie szukali; jawnie si ukazaem tym, co si o mnie nie pytali." 21 Do Izraela za mwi: "Cay dzie wycigaem rce moje do ludu niewiernego i sprzeciwiajcego si." 11 NIE WSZYSCY YDZI S ZA TWARDZIALI. 1 Mwi tedy: Czy Bg odrzuci lud swj? adn miar. Albowiem i ja jestem izraelit z potomstwa Abrahama, z pokolenia Beniamina. 2 Nie odrzuci Bg ludu swego, ktry zna. Czy nie wiecie, co mwi Pismo o Eliaszu: jakskary si przed Bogiem przeciw Izraelowi? 3 "Panie, prorokw twoich zabili, otarze twoje poobalali, ja zostaem sam i czyhaj na ycie moje." 4 Ale co mu mwi odpowied boska? "Zostawiem sobie siedem tysicy mw, ktrzy nie zgili kolan przed Baalem." 5 Tak wic i w tym czasie ostatki zostay zbawione wedug wybrania aski. 6 Jeli za z aski, to ju nie z uczynkw, bo inaczej aska ju nie jest ask. 7 C wic? Czego Izrael szuka, tego nie dostpi, ale wybrani dostpili; inni za zostali zalepieni, 8 jak napisano: "Da im Bg ducha odrtwienia; oczy, aby nie widzieli i uszy, aby nie syszeli a do dnia dzisiejszego." 9 A Dawid mwi: "Niechaj st ich stanie si sidem i puapk i obraeniem i odpatdla nich. 10 Niech si zami ich oczy, by nie widzieli, a grzbiet ich zawsze naginaj. " CZʌCIOWE ODSTPSTWO YDW ZBAWIENIEMPOGAN. 11 Mwi tedy: Czy si tak potknli, eby zgin? Bynajmniej. Ale ich przestpstwo jest zbawieniem dla pogan, aby z nimi szli w zawody. 12 A jeli ich przestpstwo jest bogactwemwiata i ich umniejszenie bogactwem pogan,o ile wicej ich dopenienie? 13 Mwi bowiem wam poganom: Jak dugo przynajmniej ja jestem apostoem pogan, bd przysparza chway usugiwaniu mojemu, 14 abym jako pobudzi ciao moje do wspzawodnictwa, i zbawi niektrych z nich. 15 Jeli bowiem ich odrzucenie jest pojednaniem wiata, czym bdzie przyjcie,jeli nie zmartwychwstaniem do ycia? 16 A jeli zaczyn jest wity, to i ciasto, i jeli korze wity, to i gazie. 17 A jeli niektre gazie zostay uamane, ty za skoro bye ponn oliw, jeste w nie wszczepiony i stae si uczestnikiem korzeni i tustoci oliwnejj6nie wyno si ponad gazie. A jeli si wynosisz, to nie ty nosisz korzenie, ale korze ciebie. 19 Powiesz tedy: Gazie uamano, abym ja by wszczepiony. 20 Dobrze: z powodu niedowiarstwa s uamane. Ty za wiar stoisz; nie rozumiej wysoko, ale si bj. 21 Jeli bowiem Bg nie przebaczy naturalnym gaziom, eby przypadkiem i tobie nie przebaczy. NIECH SI POGANIE NIE WYNOSZ NAD ZYDW. 22 Przypatrz si wic dobroci i surowoci boej: mianowicie surowoci wzgldem tych, co upadli, a dobroci boej wzgldem ciebie, jeli wytrwasz w dobroci; inaczej i ty bdziesz wycity. 23 Ale i oni bd wszczepieni, jeli nie pozostan w niedowiarstwie; Bg bowiem ma moc znowu ich wszczepi. 24 Albowiem jeli ty jeste wycity z oliwki, ponnej z natury, i przeciwko naturze zostae wszczepiony w dobr oliwk: jake daleko wicej ci, ktrzy wedug natury zostan wszczepieni w swoj oliwk? PRZYSZE NAWRCENIE YDW. 25 Nie chc bowiem, bracia, ebycie nie mieli wiedzie tej tajemnicy (abycie sami siebie nie uwaali za mdrych), e zalepienie po czci spado na Izraela, dopki poganie nie wejd w penoci, 26 i tak wszystek Izrael bdzie zbawiony, jak napisano: "Przyjdzie z Syjonu, ktry wyrwie i odwrci bezbono od Jakuba. 27 I to bdzie moje przymierze z nimi, gdy zgadz ich grzechy." 28 Dla ewangelii s wprawdzie nieprzyjacimi z powodu was, dla wybrania za s najmilsi z powodu ojcw. 29 Nie auje bowiem Bg darw i wezwania. 30 Jak bowiem kiedy i wy nie wierzylicie Bogu, a teraz dostpilicie miosierdzia z powodu ich niedowiarstwa; 31 tak i oni teraz nie uwierzyli w okazane wam miosierdzie, aby i oni miosierdzia dostpili. 32 Zamkn bowiem Bg wszystko w niedowiarstwie, aby si nad wszystkimi zmiowa. 33 O gbokoci bogactw mdroci i wiedzy boej ! Jak s nieogarnione sdy jego i niedocige drogi jego ! 34 "Kt bowiem pozna umys Paski? albokto by jego doradc?" 35 Albo kto da mu pierwej, a bdzie mu oddane? 36 Albowiem z niego, i przeze, i w nim jest wszystko: Jemu chwaa na wieki. Amen. CZʌ II. MORALNA A. PAWE ZACHCA DO YCIA CHRZECIJASKIEGO (12,1-15,13) 12 ODDA SI CAKOWICIE BOGU. 1 Prosz was tedy usilnie, bracia przez miosierdzie boe, abycie wydawali ciaa wasze na ofiar yjc, wit, przyjemnBogu, na rozumn sub wasz. 2 A nie upodabniajcie si do tego wiata, lecz przemieniajcie si przez odnow est w ciele moim. Albowiem dem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c< c c{&b c24 \umysu waszego, abycie dowiadczali, ktra jest wola boa dobra i przyjemna i doskonaa. 3 Z aski bowiem, ktra mi jest dana, mwi wszystkim, co s midzy wami, ebynie wicej rozumieli, nili potrzeba rozumie, ale eby rozumieli z umiarkowaniem i jak kademu udzieli Bg miar wiary. 4 Jak bowiem w jednym ciele mamy wiele czonkw, a wszystkie czonki nie maj tejsamej czynnoci, 5 tak wielu nas jednym ciaem jestemy w Chrystusie, a kady z osobna czonkami jeden drugiego. 6 Majc za dary rne wedug aski, ktra nam jest dana, bd proroctwo w zakresie wiary, 7 bd posug w usugiwaniu, jeli kto uczy, w nauce; 8 kto napomina, w napominaniu; kto uycza,w prostocie; kto jest przeoonym, w zapobiegliwoci; kto czyni miosierdzie, z wesooci. MIO BRATERSKA. 9 Mio bez obudy. Nienawidcie za, lgnijcie do dobrego; 10 mioci bratersk jedni drugich miujcie; uszanowaniem wzajemnie si uprzedzajcie; 11 w pilnoci nie leniwi; duchem pomienni; Panu sucy; 12 nadziej si weselcy; w utrapieniu cierpliwi; w modlitwie wytrwali; 13 w potrzebach dzielcy si z witymi; wgocinnoci si kochajcy. 14 Bogosawcie przeladujcych was; bogosawcie, a nie przeklinajcie. 15 Weselcie si z weselcymi si, paczcie z paczcymi; 16 bdcie midzy sob jednomylni; nie rozumiejcie wysoko, ale si z pokornymi zgadzajcie. Nie bdcie mdrymi we wasnym mniemaniu. 17 Nikomu zym za ze nie oddawajcie: obmylajcie to, co dobre nie tylko przed Bogiem, ale te i przed wszystkimi ludmi. 18 Jeli by moe, o ile to od was zaley, pokj miejcie ze wszystkimi ludmi, 19 nie brocie samych siebie, najmilsi, ale dajcie miejsce gniewowi; napisano bowiem: "Mnie pomsta; ja oddam, mwi Pan." 20 Lecz "jeliby nieprzyjaciel twj by godny, nakarmi go; jeli pragnie, napj go. Czynic to bowiem, wgle ogniste zgromadzisz na gow jego." 21 Nie daj si zwyciy zemu, ale zwyciaj ze w dobrym. 13 POSUSZESTWO PRZEOONYM. 1 Wszelka dusza niech bdzie poddana wyszym zwierzchnociom; nie ma bowiem zwierzchnoci, jak tylko od Boga; te za, co s, od Boga s postanowione. 2 Tak wic, kto si sprzeciwia zwierzchnoci, sprzeciwia si postanowieniu boemu. A ci, co si sprzeciwiaj, cigaj na siebie potpienie. 3 Gdy przeoeni nie s na postrach dobremu uczynkowi, ale zemu. Chcesz za nie ba si zwierzchnoci? Czy, co dobre, a bdziesz mia od niej pochwa; 4 jest bowiem dla ciebie sug boym ku dobremu. Jeli za uczynisz co zego, bj si, bo nie bez przyczyny miecz nosi. Jest bowiem sug boym, mcicielem zagniewanym na tego, co le czyni. 5 Dlatego koniecznie bdcie poddani, nie tylko dla gniewu, ale te dla sumienia. 6 Dlatego bowiem i podatki pacicie, gdy ssugami Boga, tej wanie sprawie sucy.7 0ddajcie wic wszystkim, cocie powinni:komu podatek, podatek; komu co, co; komu boja, boja; komu cze, cze. MIO BLINIEGO. 8 Nie bdcie nikomu nic winni, tylko abycie si nawzajem miowali; bo kto miuje bliniego, Prawo wypeni. 9 Albowiem: "Nie bdziesz cudzooy; nie bdziesz zabija; nie bdziesz krad; nie bdziesz mwi faszywego wiadectwa; nie bdziesz poda"; a jeli istnieje jakie inne przykazanie, zawiera si w tym sowie: "Bdziesz miowa bliniego swego,jak siebie samego." 10 Mio bliniego zego nie czyni. Peni tedy Prawa jest mio. ZACHTA DO GORLIWOCI. 11 A tak znajc czas, e jest pora, abymyju ze snu powstali; teraz bowiem blisze jest nasze zbawienie, ni gdymy uwierzyli.12 Noc przemina, dzie za si przybliy. Odrzumy wic uczynki ciemnoci i obleczmy si w zbroj wiatoci. 13 Jak za dnia uczciwie postpujmy; nie w biesiadach i pijastwach, nie w rozpucie i bezwstydzie, nie w zwadzie i w zazdroci; 14 ale obleczcie si w Pana Jezusa Chrystusa i starajc si o ciao, nie dogadzajcie podliwociom. 14 POBALIWO WZGLDEM SABYCH. 1 Sabego za w wierze przyjmujcie; bez sporw o zapatrywania. 2 Jeden bowiem wierzy, e moe je wszystko; a kto jest saby, niech jada jarzyny. 3 Ten, co je, niechaj nie gardzi nie jedzcym; a ten co nie je, niech nie sdzi jedzcego; Bg bowiem go przyj. 4 Kime ty jeste, i sdzisz cudzego sug? Panu swemu stoi, albo upada; a ostoi si, bo Bg ma moc go postawi. 5 Gdy jeden czyni rnic midzy dniem a dniem; drugi za kady dzie uznaje; kadyniech pozostanie przy swoim mniemaniu. 6 Kto dnia przestrzega, dla Pana przestrzega; a kto jada, dla Pana jada, gdy Bogu dziki czyni. A kto nie je, dla Pana nie je i Bogu dziki czyni. 7 Nikt bowiem z nas nie yje sobie i nikt sobie nie umiera. 8 Albowiem czy yjemy, Panu yjemy; czy umieramy, Panu umieramy. Czy wic yjemy, czy umieramy, Pascy jestemy. 9 Na to bowiem Chrystus umar i zmartwychwsta, aby panowa i nad umarym i nad yjcymi. 10 Ty za czemu sdzisz brata swego? Alboty czemu gardzisz bratem swoim? Wszyscy bowiem staniemy przed stolic Chrystusa, 11 gdy napisano: "yj ja, mwi Pan, przede mn ugnie si wszelkie kolano, i wszelki jzyk wyznawa bdzie Bogu.; 12 Przeto kady z nas zda za siebie sprawBogu. POYCIE POKOJOWE. 13 Przeto nie sdmy si wicej wzajemnie,ale raczej to postanwcie, ebycie nie bylidla brata obraz albo zgorszeniem. 14 Wiem i mam ufno w Panu Jezusie, e nic nie jest samo przez si nieczyste, tylkotemu jest nieczyste, ktry co uwaa za nieczyste. 15 Jeli bowiem dla pokarmu zasmucasz brata swego, ju nie postpujesz wedug mioci. Nie zatracaj pokarmem swoim tego, za ktrego Chrystus umar. 16 Nieche wic dobro nasze nie bdzie blunione. 17 Albowiem krlestwo boe nie jest pokarmem i napojem, ale sprawiedliwoci ipokojem i weselem w Duchu witym. 18 Kto bowiem w tym suy Chrystusowi, podoba si Bogu i ludziom jest przyjemny. 19 Tak wic starajmy si o to, co suy pokojowi i pilnujmy wzajemnie tego, co jestku zbudowaniu. 20 Dla pokarmu nie psuj sprawy boej. Wszystko wprawdzie jest czyste, ale zem jest dla czowieka, ktry je z obraz. 21 Dobrze jest nie je misa, i nie pi wina, ani tego, czym twj brat si obraa, albo gorszy, albo sabnie. 22 Ty masz wiar? Mieje j dla samego siebie przed Bogiem. Bogosawiony, ktry nie potpia samego siebie w tym, co za dobre uznaje. 23 Kto za wtpi, ten jedzc, podlega potpieniu, bo nie z wiary. Wszystko za, co nie jest z wiary, grzechem jest. 15 MOCNIEJSI NIECH ZNOSZ UOMNOCI SABSZYCH. 1 My za, ktrzy jestemy mocniejsi, powinnimy znosi uomnoci sabych, i niemie upodobania w sobie. 2 Kady z was niech si bliniemu swemu podoba ku dobremu, dla zbudowania. 3Albowiem Chrystus nie mia upodobania w sobie, ale jak napisano: "Urgania urgajcych tobie spady na mnie. 4 Cokolwiek bowiem napisano, dla nauki naszej napisano, abymy przez cierpliwo i przez pociech z Pisma nadziej mieli. 5 Bg za cierpliwoci i pociechy niech wamda, ebycie to samo midzy sob rozumieliwedug Jezusa Chrystusa; 6 abycie zgodnie jednymi usty chwalili Bogai Ojca Pana naszego Jezusa Chrystusa. 7 Dlatego przyjmujcie jedni drugich, jak i Chrystus przyj was ku chwale Boga. CHRYSTUS BY SUG YDW I POGAN. 8 Albowiem powiadam, e Jezus Chrystus by sug obrzezania, dla prawdy boej, aby utwierdzi obietnice dane ojcom; 9 poganie za wysawiaj miosierdzie Boga, jak napisano: "Dlatego wyznawa ci bd wrd pogan, Panie, i bd piewa imieniowi twemu." 10 I znowu mwi: "Weselcie si narody z ludem jego." 11 I znowu: "Chwalcie wszystkie narody Pana, i wysawiajcie go wszystkie lud." 12 I znowu Izajasz mwi: "Przyjdzie korze Jessego, a w tym co powstanie, by rzdzi narodami, narody bd mie nadziej." 13 Bg za nadziei niech was napeni wszelk radoci i pokojem w wierze, abycie obfitowali w nadziei i w mocy Duchawitego. B. OSOBISTE SPRAWY APOSTOA (15,14 -16,27) PISZE DO RZYMIAN JAKO APOSTO POGAN. 14 A ja za sam przekonany jestem, bracia moi, o was, e i wy peni jestecie yczliwoci, napenieni wszelk umiejtnoci, tak e moecie si wzajemnie napomina. 15 A napisaem wam, bracia, poniekd mielej, jakby wam na pami przywodzc, na mocy aski, ktra mi jest dana od Boga, 16 ebym by sug Jezusa Chrystusa wrd pogan, penicym wit sub okoo ewangelii boej, aby ofiara pogan bya przyjta i powicona przez Ducha witego. 17 Mam wic chwa w Chrystusie Jezusie wobec Boga. 18 Nie. miem bowiem nic mwi, czego by Chrystus nie dokona przeze mnie dla skonienia ku posuszestwu pogan, sowem i czynem, 19 przez moc znakw i cudw, przez moc Ducha witego, tak e kraje od Jeruzalem wokoo a do Illiryku napeniem ewangeliChrystusow. 20 Tak za opowiadaem t ewangeli nie tam, gdzie znane jest imi Chrystusowe, abym na cudzym fundamencie nie budowa, ale jak napisano: 21"Ci go ujrz, ktrym o nim nie opowiadano, a ci poznaj, co o nim nie syszeli." PRZED PODRӯ PROSI O MODLITWY. 22 Dlatego te miaem bardzo wiele przeszkd, eby do was przyby, co a dotd mi zatrzymywao. 23 Lecz teraz, nie majc wicej miejsca w tych krainach, a majc ch przybycia do was od wielu ubiegych ju lat, 24 gdy zaczn podr do Hiszpanii, spodziewam si, e po drodze was ujrz i e mnie tam odprowadzicie, gdy si najpierw wami cho troch naciesz. 25 Teraz wic pjd do Jeruzalem posugiwa witym. 26 Za dobre bowiem uznay Macedonia i Achaja zoy si nieco na ubogich witych, ktrzy s w Jeruzalem. 27 Spodobao si im bowiem i s ich dunikami. Gdy jeli poganie stali si uczestnikami ich dbr duchowych, to powinni im te usugiwa w cielesnych. 28 Gdy wic to wykonam i dorcz im ten owoc, poprzez was pjd do Hiszpanii. 29 Wiem za, e przychodzc do was, przyjd w obfitoci bogosawiestwa ewangelii Chrystusowej. 30 Prosz was tedy, bracia, przez Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez mio Ducha witego, abycie mi wspomagali w modlitwach swoich za mn do Boga, 31 abym by wybawiony od niewiernych, ktrzy s w Judei i eby ofiara posugi mojej bya przyjemna witym w Jeruzalem, 32 abym przyszed do was z weselem za wol bo i pokrzepi si z wami. 33 Bg za pokoju niechaj bdzie z wami wszystkimi. Amen. 16 POLECENIA I POZDROWIENIA. 1 A polecam wam Feb, siostr nasz, ktra jest na posudze kocioa, ktry jestw Kenchrach, 2 abycie j przyjli w Panu, jak przystoi witym i wspierali j w kadej sprawie, wjakiejkolwiek by was potrzebowaa; bo i ona wspomagaa wielu i mnie samego. 3 Pozdrwcie Prysk i Akwil pomocnikw moich w Chrystusie Jezusie 4 (ktrzy za ycie moje dali gow swoj, ktrym nie tylko ja dzikuj, ale i wszystkie kocioy pogan) 5 i koci w ich domu. Pozdrwcie Epenetamnie miego, ktry jest pierwocin Azji w Chrystusie. 6 Pozdrwcie Mari, ktra wiele pracowaadla was. 7 Pozdrwcie Andronika i Juni, krewnych moich i towarzyszw wizienia mojego, ktrzy s chlubnie znani wrd apostow, ktrzy te przede mn byli w Chrystusie. 8 Pozdrwcie Ampliata, najmilszego mi w Panu. 9 Pozdrwcie Urbana, pomocnika naszego wChrystusie Jezusie i Stachysa mnie miego. 10 Pozdrwcie Apellesa dowiadczonego w Chrystusie. 11 Pozdrwcie tych, co s z domu Arystobula. Pozdrwcie Herodiona krewnegomojego. Pozdrwcie tych, co s z domu Narcysa, ktrzy s w Panu. 12 Pozdrwcie Tryfen i Tryfoz, ktre pracuj w Panu. Pozdrwcie Persyd najmilsz, ktra wiele pracowaa w Panu. 13 Pozdrwcie Rufa, wybranego w Panu i matk jego i moj. 14 Pozdrwcie Asynkryta, Flegonta, Hermasa, Patrob, Hermesa i braci, ktrzy s z nimi. 15 Pozdrwcie Filologa i Juli, Nereusza i siostr jego i Olimpiad i wszystkich witych, ktrzy s z nimi. 16 Pozdrwcie jedni drugich pocaunkiem witym. Pozdrawiaj was wszystkie kocioy Chrystusowe. OSTRZEENIE PRZED FASZYWYMI NAUCZYCIELAMI. 17 A prosz was, bracia, abycie uwaali na tych, co wszczynaj ktnie i wymylajpodrywki przeciw tej nauce, ktrej nauczylicie si i unikajcie ich. 18 Tacy bowiem nie su Panu naszemu Chrystusowi, ale brzuchowi swemu, a przezsodkie mowy i pochlebstwa zwodz serca prostodusznych. 19 Wasze bowiem posuszestwo rozsawio si po wszystkich miejscach. Przeto wesel si z was. Ale chc, abycie byli mdrymi w dobrem, a prostymi w zem. 20 A Bg pokoju niech prdko zetrze szatana pod nogami waszymi. aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami. POZDROWIENIA OD TOWARZYSZY PAWA. 21 Pozdrawia was Tymoteusz, pomocnik mji Lucjusz i Jazon i Sozypater, krewni moi. 22 Pozdrawiam was w Panu ja Tercjusz, ktry list pisaem. 23 Pozdrawia was Gajus, gospodarz mj i cay koci. Pozdrawia was Erastus, skarbnik miejski i Kwartus brat. 24 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami wszystkimi. Amen. ZAKOCZENIE. 25 Temu za, ktry ma moc was utwierdzi- wedug ewangelii mojej i nauki o Jezusie Chrystusie, wedug objawienia tajemnicy, od czasw wiecznych zakrytej 26 (ktra teraz jest objawiona przez Pisma prorokwwedug rozkazu wiekuiste o Boga ku posuszestwu wiary, poznanej przez wszystkie narody, 27 jedynie mdremu Bogu, przez Jezusa Chrystusa, jemu cze i chwaa na wieki wiekw. Amen. -------------------------- PIERWSZY LIST DO KORYNTIAN Pawe, powoany na apostoa Jezusa Chrystusa z woli boej i Sostenes brat 2 Kocioowi boemu, ktry jest w Koryncie, uwiconym w Chrystusie Jezusie, powoanym witym, ze wszystkimi, co wzywaj imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa, na wszelkim miejscu ich i naszym : 3 aska wam i pokj od Boga, Ojca naszego,i Pana Jezusa Chrystusa. DZIKCZYNIENIE. 4 Dzikuj Bogu mojemu zawsze za was za ask bo, ktra wam jest dana w Chrystusie Jezusie, 5 ecie si w nim we wszystkim wzbogacili, we wszelkim sowie i we wszelkiej umiejtnoci, 6 a jak wiadectwo Chrystusowe jest w was utwierdzone, 7 tak wam nie brak adnej aski, ktrzy oczekujecie objawienia Pana naszego JezusaChrystusa, 8 i on te bdzie was umacnia a do kocabez winy na dzie przyjcia Pana naszego Jezusa Chrystusa. 9 Wierny Bg, przez ktrego jestecie wezwani towarzystwa Syna jego, Jezusa Chrystusa, Pana naszego. CZʌ I (1,10 - 6,20) ROZPRZʯENIE W KOCIELE KORYNCKIM A. NIEZGODA WRD BRACI (1,10 - 4,21) PAWE GANI ROZTERKI. 10 Was za prosz, bracia, przez imi Pananaszego Jezusa Chrystusa, ebycie wszyscy to samo mwili i eby nie byo midzy wami rozdwojenia, ale bdcie doskonale zgodni w tej samej myli i w tymsamym zdaniu. 11 Dano mi bowiem zna o was, bracia moi,przez ludzi Chloi, e s spory midzy wami.12 To za powiadam, e kady z was mwi :Ja wanie jestem Pawa, ja za Apolla, a ja Kefy, ja znw Chrystusa. 13 Rozdzielony jest Chrystus? Czy Pawe by za was ukrzyowany ? Albo w imi Pawa jestecie ochrzczeni ? 14 Dzikuj Bogu, e nikogo z was nie ochrzciem tylko Kryspa i Gajusa, 15 eby nikt nie mwi, e w imi moje jestecie ochrzczeni. 16 Ochrzciem te i dom Stefany; zreszt nie wiem, czy kogo innego ochrzciem, 17 Chrystus bowiem nie posa mi chrzci,ale ewangeli gosi nie w mdroci sowa,aby si nie sta daremnym krzy Chrystusowy. ODRZUCA MDRO WIATOW. 18 Albowiem nauka krzya tym co gin, jestgupstwem ; tym za, co zbawienia dostpuj, to jest nam, jest moc bo. 19 Albowiem napisano: "Zniszcz mdro mdrych, i odrzuc roztropno roztropnych." 20 Gdzie mdry? Gdzie uczony? Gdzie badacz wiata tego? Czy Bg nie ogupi mdroci tego wiata ? 21 A poniewa wiat nie pozna Boga przez mdro, w mdroci boej, spodobao si Bogu przez gupstwo nauczania zbawi wierzcych. 22 Gdy i ydzi domagaj si cudw i Grecy szukaj mdroci, 23 my za opowiadamy Chrystusa ukrzyowanego : dla ydw wprawdzie zgorszenie, a dla pogan gupstwo, 24 dla tych za, co s wezwani, dla ydw iGrekw, Chrystusa - moc bo i mdro bo; 25 poniewa gupstwo boe jest mdrsze ni ludzie, a sabo boa jest mocniejsza lbowiem dem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAPj c k c%h c%_ c1 c>fni ludzie. BG WYBIERA WZGARDZONYCH. 26 Przypatrzcie si bowiem, bracia, waszemu powoaniu, e niewielu mdrych wedug ciaa, niewielu monych, niewielu szlachetnie urodzonych ; 27 ale Bg wybra gupstwa wiata, aby zawstydzi mdrych, i wybra Bg sabych wiata, aby zawstydzi mocnych; 28 i nieznanych wiatu i wzgardzonych wybra Bg i tych, ktrych nie ma, aby zniszczy tych, ktrzy s; 29 aby si nie chepio adne ciao przed oczyma jego. 30 Wy za z niego jestecie w Chrystusie Jezusie, ktry nam si sta mdroci od Boga i sprawiedliwoci i uwiceniem i odkupieniem, 31 aby jak napisano: "Kto si chlubi, chlubisi w Panu." 2 GOSI MDRO BO. 1 I ja, gdy przyszedem do was, bracia, przyszedem nie z wyniosoci mowy albo mdroci, opowiadajc wam wiadectwo Chrystusowe. 2 Nie sdziem bowiem, e cokolwiek wiem wrd was, tylko Jezusa Chrystusa i to ukrzyowanego. 3 I byem wrd was ze saboci i z bojani i ze dreniem wielkim. 4 A mowa moja i nauka moja nie w przekonywujcych sowach mdroci ludzkiej, ale w okazaniu ducha i mocy, 5 aby wiara wasza nie bya w mdroci ludzkiej, ale w mocy Boga. 6 Opowiadamy za mdro midzy doskonaymi; lecz mdro nie tego wiata,ani ksit tego wiata, ktrzy gin. 7 Ale opowiadamy mdro bo w tajemnicy, ktra zakryta jest, ktr Bg przeznaczy przed wiekami ku chwale naszej, 8 ktrej nie pozna aden z ksit tego wiata, bo gdyby byli poznali, nigdyby Pana chway nie ukrzyowali. 9 Ale jak napisano: Czego "oko nie widziao ani ucho nie syszao, ani w serce ludzkie nie wstpio, co zgotowa Bg tym, ktrzy go miuj." 10 Nam za objawi Bg przez Ducha swojego; Duch bowiem przenika wszystko, nawet gbokoci boe. 11 Kt bowiem z ludzi wie, co jest w czowieku, prcz ducha ludzkiego, ktry w nim jest? Tak i tego, co jest w Bogu, nikt nie pozna, tylko Duch Boy. 12 My za otrzymalimy nie ducha tego wiata, ale Ducha, ktry jest z Boga, abymy wiedzieli, co nam Bg darowa. 13 I to opowiadamy nie uczonymi sowami ludzkiej mdroci, ale przez nauk Ducha, do duchowych duchowe przystosowujc. 14 Czowiek za cielesny nie pojmuje tego, co jest Ducha Boego, bo gupstwem jest dla niego i nie moe zrozumie, gdy to si rozsdza duchem. 15 Duchowny za rozsdza wszystko i sam od nikogo nie bywa sdzony. 16 "Kt bowiem pozna umys Paski, ktry by go nauczy?" My za mamy umysChrystusowy. 3 ODRZUCA SWARY STRONNICZE. 1 I ja, bracia, nie mogem do was mwi, jak do duchownych, ale jak do cielesnych, jak do malutkich w Chrystusie. 2 Daem wam mleko na napj, nie pokarm, bo jeszcze nie moglicie, ale ani teraz jeszcze nie moecie, bo jeszcze cieleni jestecie. 3 Skoro bowiem midzy wami jest zazdroispory, czy nie jestecie cieleni i czy nie postpujecie wedug czowieka ? 4 Gdy bowiem kto mwi: Ja wanie jestem Pawa, a drugi: Ja Apolla, - czy nie jestecie ludmi ? Wic czym jest Apollo ? Aczym Pawe ? 5 Sugami tego, ktremu uwierzylicie i kady jak mu da Pan. 6 Ja sadziem, Apollo podlewa, ale Bg dawzrost. 7 Tak wic ani ten co sadzi, jest czym, aniten co podlewa, ale Bg, ktry wzrost daje.8 Ten za co sadzi i ten co podlewa, jedno s. Kady za wasn zapat otrzyma wedug pracy swojej. 9 Jestemy bowiem wsppracownikami Boga ; jestecie uprawn rol Boga, jestecie budow Boga. SAM CHRYSTUS FUNDAMENTEM WIARY 10 Wedug aski boej, ktra mi jest dana, jak mdry budowniczy zaoyem fundament, inny za na nim buduje. Lecz niech kady baczy, jak na nim buduje. 11 Innego bowiem fundamentu nikt zaoy nie moe, oprcz tego, ktry jest zaoony, a jest nim Chrystus Jezus. 12 Jeli za kto na tym fundamencie budujezoto, srebro, kamienie drogie, drwa, siano, som, 13 robota kadego na jaw wyjdzie; bo dziePaski ujawni, gdy si w ogniu objawi i ogie dowiadczy roboty kadego, jaka jest. 14 Jeli si ostoi czyje dzieo, ktre nadbudowa, otrzyma zapat. 15 Jeli czyje dzieo zgorzeje, szkod poniesie, lecz sam bdzie zbawiony, tak jednak jakby przez ogie. 16 Nie wiecie, e wityni Boga jestecie, i Duch Boy mieszka w was ? 17 Jeli za kto wityni bo naruszy, zatraci go Bg. Albowiem witynia boa jest wita, ktr wy jestecie. NIE CHLUBI SI Z LUDZI. 18 Niech si nikt nie udzi ; jeli kto midzy wami zda si by mdrym na tym wiecie, niech si stanie gupim, aby by mdrym. 19 Albowiem mdro tego wiata jest gupstwem u Boga. Napisano bowiem: "Pochwyc mdrcw w ich chytroci." 20 I znowu: "Pan zna myli mdrcw, e sprne." 21 Tak wic niech si nikt nie chlubi w ludziach. 22 Wszystko bowiem jest wasze: czy Pawe, czy Apollo, czy Kefas, czy wiat, czy ycie, czy mier, czy teraniejsze rzeczy, czy przysze: wszystko bowiem jest wasze, wy za Chrystusowi, a Chrystus boy. 4 PAWE GARDZI SDAMI LUDZKIMI. 1 Niech o nas czowiek tak myli jak o sugach Chrystusowych i szafarzach tajemnic boych. 2 Tu ju wymaga si od szafarzy, aby kady okaza si wiernym. 3 Dla mnie za najmniejsza to rzecz, ebymby sdzony przez was, albo przez jaki sd ludzki ; lecz i sam siebie nie sdz. 4 Do niczego si bowiem nie poczuwam, ale przez to nie jestem usprawiedliwiony; ten za, co mnie sdzi, Pan jest. 5 Zatem nie sdcie przed czasem, a przyjdzie Pan, ktry te owieci rzeczy ukryte w ciemnociach i objawi zamysy serc i wtedy kady otrzyma chwa od Boga. PORWNYWA SIEBIE Z KORYNTIANAMI. 6 To za, bracia, objaniem na sobie i na Apollu, dla was, abycie si nauczyli z nas, eby si nad to, co jest napisane, jeden wobec drugiego nie nadyma przeciwko innemu. 7 Kt bowiem ci wyrnia ? A co masz, czego nie otrzyma? A jeli otrzyma, czemu si chepisz, jakby nie otrzyma? 8 Juecie nasyceni, ju stalicie si bogatymi ; bez nas krlujecie i obycie krlowali, ebymy i my z wami krlowali. 9 Mniemam bowiem, e Bg nas apostow jako ostatnich okaza, jakby na mier przeznaczonych; gdy stalimy si dziwowiskiem wiatu i anioom i ludziom. 10 Mymy gupi dla Chrystusa, wy za roztropni w Chrystusie; mymy sabi, wy za mocni, wycie powaani, my za pogardzani. 11 A do tej pory i akniemy i pragniemy i jestemy nadzy i bywamy policzkowani i tuamy si 12 i trudzimy si, pracujc wasnymi rkami. Zorzecz nam, a bogosawimy ; przeladuj nas, a znosimy ; 13 zniewaaj nas, a prosimy. Stalimy si jakby plugastwem tego wiata, mieciem wszystkich, a dotd. PO OJCOWSKU UPOMINA. 14 Pisz to, nie eby was zawstydzi, ale jak synw moich najmilszych upominam. 15 Albowiem chobycie mieli dziesi tysicy pedagogw w Chrystusie, ale nie wielu ojcw. Gdy w Chrystusie Jezusie przez ewangeli ja was zrodziem 16 Prosz was tedy, bdcie naladowcami moimi, jak i ja Chrystusa. 17 Dlatego posaem do was Tymoteusza, ktry jest moim synem najmilszym i wiernym w Panu; on wam przypomni postpowanie moje w Chrystusie Jezusie, jak ucz wszdzie w kadym kociele. 18 Niektrzy tak si nadli, jakbym nie mia przyj do was. 19 Rycho za przybd do was, jeli Pan zechce i poznam nie mow tych, ktrzy si nadli, ale moc. 20 Albowiem nie w mowie jest krlestwo boe, ale w mocy. 21 C chcecie? Czy mam przyj do was z rzg, czy te z mioci i w duchu agodnoci ? B. ZGORSZENIA (5,1 - 6,20) 5 KARCI GRZECHY NIECZYSTE. 1 W ogle sycha midzy wami o rozpuciei to takiej rozpucie, o jakiej ani midzy poganami, tak e kto ma on ojca swego. 2 A wycie si nadli i nie okrylicie si raczej aob, eby usun pord siebie tego, ktry ten uczynek popeni. 3 Ja cho nieobecny ciaem, ale obecny duchem, ju jakby obecny osdziem tego, ktry tak uczyni : 4 w imi Pana naszego Jezusa Chrystusa, gdy si zgromadzicie wraz z duchem moim, z moc Pana naszego Jezusa, 5 odda takiego szatanowi na zatracenie ciaa, aby duch by ocalony w dzie Pana naszego Jezusa Chrystusa. 6 Nie dobra jest chepliwo wasza. Nie wiecie, e odrobina kwasu zakwasza cae ciasto? 7 Uprztnijcie stary kwas, abycie byli nowym zaczynem, jak jestecie przani. Albowiem Pascha nasza ofiarowany jest Chrystus. 8 A tak witujmy nie na starym kwasie, ani na kwasie zoci i przewrotnoci, ale na przanikach szczeroci i prawdy. ZYCH CHRZECIJAN UNIKA. 9 Napisaem wam w licie, abycie nie przestawali z rozpustnikami. 10 Nie w ogle z rozpustnikami tego wiata, albo z chciwcami, albo z drapiecami, albo z bawochwalcami, bo inaczej musielibycie wyj z tego wiata. 11 Lecz raczej napisaem wam, abycie nieprzestawali, jeli ten, co si bratem nazywa, jest rozpustnikiem, albo chciwcem,albo bawochwalc, albo zorzeczcym, albo pijanic, albo drapiec, ebycie z takim nawet nie jedli. 12 Czy bowiem do mnie naley sdzi tych,co s zewntrz ? Czy tych, co s wewntrz, nie wy sdzicie ? 13 Tych bowiem, co s zewntrz, bdzie Bg sdzi. "Wyrzucie zego spord siebie." 6 NIE PROCESOWA SI PRZED POGANAMI. 1 mie kto z was, majc spraw przeciw drugiemu, prawowa si przed niesprawiedliwymi, a nie przed witymi? 2 Czy nie wiecie, e wici bd sdzi ten wiat? A jeli przez was wiat bdzie sdzony, czy nie jestecie godni sdzi rzeczy najmniejszych? 3 Nie wiecie, e aniow sdzi bdziemy? O ile wicej rzeczy wieckie ? 4 Jeli wic bdziecie mie spory wieckie, tych sobie jako sdziw ustanwcie, co s wzgardzeni w Kociele. 5 Mwi dla waszego zawstydzenia. Czy jutak nie ma midzy wami mdrego, ktry by mg sdzi midzy brami swymi?' 6 Ale brat z bratem si prawuje i to przed niewiernymi ? 7 Ju nawet to w ogle jest waszym wystpkiem, e si procesujecie midzy sob. Czemu raczej krzywdy nie znosicie? Czemu raczej szkody nie cierpicie ? 8 Ale wy krzywd wyrzdzacie i oszukujecie braci. 9 Czy nie wiecie, e niesprawiedliwi nie posid krlestwa boego? Nie mylcie si : ani rozpustnicy, ani bawochwalcy, ani cudzoonicy, 10 ani rozwili, ani sodomczycy, ani zodzieje, ani chciwcy, ani pijacy, ani zorzeczcy, ani drapiecy nie posid krlestwa boego. 11 I niektrzy bylicie takimi, ale zostalicie obmyci, ale zostalicie powiceni, ale zostalicie usprawiedliwieni w imi Pana naszego Jezusa Chrystusa i w Duchu Boga naszego. UNIKAJCIE NIECZYSTOCI. 12 Wszystko mi wolno, ale nie wszystko poyteczne. Wszystko mi wolno, ale ja pod niczyj wadz si nie poddam. 13 Pokarm dla brzucha, a brzuch dla pokarmw ; lecz Bg i ten i te zniweczy ; ciao za nie dla rozpusty, ale dla Pana, a Pan dla ciaa. 14 Bg za i Pana wskrzesi i nas wskrzesiprzez moc swoj. 15 Nie wiecie, e ciaa wasze s czonkamiChrystusowymi ? Biorc wic czonki Chrystusowe, mam je uczyni czonkami nierzdnicy ? Nie daj Boe ! 16 Czy nie wiecie, e ten, co si czy z nierzdnic, staje si jednym ciaem? Mwibowiem: "bd dwoje w jednym ciele." 17 Kto za czy si z Panem, jednym jest duchem. 18 Unikajcie rozpusty. Wszelki grzech, ktry czowiek popenia, jest poza ciaem ; lecz kto si oddaje rozpucie, grzeszy przeciwko ciau swemu. 19 Czy nie wiecie, e czonki wasze s wityni Ducha witego, ktry w was jest, ktrego macie od Boga i nie jestecie swoi? 20 Jestecie bowiem kupieni za cen wielk.Chwalcie i nocie Boga w ciele waszym. CZʌ II (7,1-15,58) ODPOWIEDZI NA RӯNE PYTANIA A. O MAESTWIE I DZIEWICTWIE (7,1-40) 7 O POYCIU MAESKIM. 1 O tym za, cocie pisali : Dobrze jest czowiekowi nie tyka si niewiasty ; 2 ale ze wzgldu na rozpust, niech kady ma swoj on i kada niech ma swego ma. 3 M onie niech oddaje powinno, tak samo za i ona mowi. 4 ona nie ma wadzy nad swym ciaem, lecz m. Tak samo i m nie ma wadzy nad swym ciaem, lecz ona. 5 Nie odmawiajcie sobie wzajemnie, chyba tylko za wspln zgod do czasu, abycie si oddawali modlitwie, i znowu wracajcie do tego samego, aby was szatan nie kusi zpowodu waszej niepowcigliwoci. 6 Mwi za to pobaajc, nie rozkazujc.7 Chc bowiem, ebycie wy wszyscy byli jak ja sam; ale kady ma od Boga dar wasny : jeden wprawdzie taki, drugi za inny. 8 Mwi za nieonatym i wdowom: Dobrze im jest, jeli tak pozostan jak i ja. 9 Ale jeli nie mog si powstrzyma, niechzawr maestwo. Lepiej jest bowiem zawrze maestwo, ni by, palonym. O NIEROZERWALNOCI MAESTWA 10 Tym za, co s zczeni maestwem, rozkazuj nie ja, ale Pan, eby ona nie odchodzia od ma. 11 A jeliby odesza, niech zostanie bez ma, albo niech si pojedna z mem swoim. I m niech ony nie opuszcza. 12 Gdy innym mwi ja, nie Pan : Jeli ktry brat ma on niewierzc i ta godzi si z nim mieszka, niech jej nie opuszcza. 13 I jeli ktra ona wierzca ma ma niewierzcego i on godzi si z ni mieszka,niech ma nie opuszcza. 14 Albowiem uwicony jest. m niewierzcy przez on wierzc i ona niewierzca uwicona jest przez ma wierzcego ; bo inaczej dzieci wasze byyby nieczyste, teraz za s wite. 15 Ale jeli niewierzcy odchodzi, nieche odejdzie; albowiem w takich wypadkach brat, albo siostra, nie jest poddany niewoli,wszak do pokoju wezwa nas Bg. 16 Skde bowiem wiesz, ono, czy ma zbawisz ? Albo skd wiesz, mu, czy on zbawisz? O WYTRWANIU W SWOIM STANIE. 17 Niech tylko kady tak postpuje, jak mu Pan udzieli, kady jak go Bg powoa i jak we wszystkich kocioach nauczam. 18 Jest kto wezwany jako obrzezany? Niechaj nie zaciga odrzezka. Jest kto wezwany z odrzezkiem ? Niechaj si nie obrzezuje. 19 Obrzezanie jest niczym i odrzezek jest niczym, ale zachowanie przykaza boych. 20 W jakim stanie jest kto wezwany, niech kady w nim trwa. 21 Jeste wezwany jako niewolnik? Nie trap si; ale i jeli moesz sta si wolnym, raczej korzystaj. 22 Kto bowiem w Panu jest wezwany jak niewolnik, jest wyzwolecem Paskim; podobnie, kto jak wolny jest wezwany, jestniewolnikiem Chrystusowym. 23 Za cen kupieni jestecie, nie czycie si niewolnikami ludzi. 24 Kady, w czym jest wezwany, bracia, wtym niech trwa przed Bogiem. O DZIEWICACH. 25 A co do panien, nie mam rozkazania Paskiego, daj za rad jak ten, co od Pana miosierdzia dostpi, abym by wierny. 26 Sdz wic, e dobra to rzecz, z powodu dojmujcej potrzeby, bo dobrze jest czowiekowi tak by. 27 Zwizany jeste z on? Nie szukaj rozwizania. Wolny jeste od ony ? Nie szukaje ony. 28 Jeli za wzie on, nie zgrzeszye.I jeliby panna wysza za m, nie zgrzeszya. Jednake utrapienie ciaa bd mie tacy. Ja za was oszczdzam. 29 To wic powiadam, bracia : Czas jest krtki ; to nam pozostaje ; aby i ci co majony, byli jakby nie mieli ; 30 i ci co pacz, jakby nie pakali ; i ci cosi wesel, jakby si nie weselili ; i ci co kupuj, jakby nie posiadali; 31 I ci co uywaj tego wiata, jakby nie uywali ; bo przemija posta tego wiata. WYSZO DZIEWICTWA. 32 Chc za, abycie byli bez troski. Kto jest bez ony, troszczy si o to, co jest Paskie, jakby si podoba Bogu. 33 Kto za jest onaty, troszczy si o rzeczy wiata, jakby si onie podoba i rozdzielony jest. 34 I niewiasta niezamna i panna myli o tym, co jest Paskie, aby by wit ciaem i duchem. Ta za, co wysza za m, myli o rzeczach wiata, jakby si podobaa mowi. 35 Lecz znowu to mwi ku poytkowi waszemu, nie ebym na was zastawia sido, ale pobudzajc ku temu, co jest szlachetne i co by dawao mono do modlenia si Panu bez przeszkody. DOBRO I GODZIWO MAESTWA 36 Jeli za kto uwaa, e spadby na wstyd dla jego panny, e lata jej przeszy,a tak by musi : niech czyni co chce; nie grzeszy, jeli pjdzie za m. 37 Kto za postanowi mocno w sercu swym, nie z koniecznoci, lecz bdc panemswojej woli i to uzna w sercu swym, ebyzachowa pann sw, dobrze czyni. 38 Tak wic i ten, co wydaje za m pann swoj, dobrze czyni, i ten, co nie wydaje, lepiej czyni. t mocniejsza lbowiem dem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP4 c O c cx% c?22 cq>39 ona zwizana jest prawem, dopki yjejej m; ale jeliby umar m jej, wolna jest; niech idzie za kogo chce, byle w Panu.40 Szczliwsza jednak bdzie, jeli tak pozostanie wedug mojej rady. Sdz za, e i ja mam Ducha Boego. B. O POYWANIU OFIAR SKADANYCH BOKOM (8,1 - 11,1) 8 WOLNO POYWA Z OFIAR. 1 Co do rzeczy za ofiarowanych bawanomwiemy, e wszyscy wiedz mamy. Wiedza nadyma, lecz mio buduje. 2 Jeli za kto mniema, e co wie, jeszczenie pozna, jak mu wiedzie naley. 3 Jeli za kto miuje Boga, ten poznany jest przez niego. 4 Co do pokarmw za, ktre skadaj bawanom w ofierze, wiemy, e bawan niczym jest na wiecie, i e nie ma innego Boga, tylko jeden. 5 Albowiem cho s tak zwani bogowie czy to na niebie, czy na ziemi (bo rzeczywicie jest wielu bogw i wielu panw), 6 dla nas jednak jeden Bg, Ojciec, z ktrego wszystko, a my dla niego i jeden Pan, Jezus Chrystus, przez ktrego wszystko, a my przez niego. POSTPOWA WEDUG SUMIENIA. 7 Ale nie wszyscy maj wiedz. Niektrzy bowiem dotychczas, z przekonaniem o bawanie, jedz jak rzecz bawanom ofiarowan, i sumienie ich sabe bywa skalane. 8 Pokarm za nie zaleca nas Bogu. Ani bowiem, jelibymy jedli, nie bdziemy obfitowa ; ani jelibymy nie jedli, nie doznamy braku. 9 Uwaajcie za, eby przypadkiem ta wolno wasza nie staa si zgorszeniem dla sabych. 10 Albowiem jeliby kto ujrza tego, co ma wiedz, siedzcego u stou w wityni pogaskiej, czy sumienie jego, poniewa jest sabe, nie skoni si do jedzenia rzeczy bawanom ofiarowanych ? 11 I zginie przez twoj wiedz, saby brat,za ktrego Chrystus umar ? 12 Tak za grzeszc przeciw braciom i ranic ich sabe sumienie, grzeszycie przeciw Chrystusowi. 13 A przeto jeli pokarm gorszy brata mego, nie bd jad misa na wieki, abym brata mego nie zgorszy. 9 PAWE STWIERDZA SWOJE PRAWA APOSTOLSKIE. 1 Nie jestem wolny ? Nie jestem apostoem? Czy nie widziaem Jezusa Chrystusa, Pana naszego ? Czy wy nie jestecie dzieem moim w Panu? 2 I cho dla innych nie jestem apostoem, lecz wanie dla was jestem, albowiem pieczci apostolstwa mego wy jestecie w Panu. 3 Wobec tych, co mnie wypytuj, obrona moja ta jest: 4 Czy nie mamy prawa je i pi? 5 Czy nie mamy prawa prowadzi z sob niewiasty, siostry, jak i inni apostoowie i bracia Pascy i Kefas ? 6 Czy tylko ja sam i Barnaba nie mamy prawa tego czyni? 7 Kto kiedy odbywa sub wojskow wasnym kosztem? Kto sadzi winnic i z owocu jej nie je? Kto pasie trzod i mlekiem trzody si nie ywi ? 8 Czy to mwi wedug czowieka ? Czy i Zakon tego nie mwi? 9 Albowiem napisano w Prawie Mojeszowym : "Nie zawiesz pyska woowi mccemu." Czy Bg si troszczy o woy? 10 Czy nie raczej przez wzgld na nas to mwi? Gdy dla nas jest napisane, e ten, co orze, ma ora w nadziei ; a ten, co mci, w nadziei otrzymania plonu 11 Jeli my sialimy wam dobra duchowe, wielka to rzecz, jelibymy zbierali wasze doczesne ? 12 Jeli inni maj udzia w prawie nad wami, czemu nie raczej my ? Lecz nie korzystalimy z tego prawa, ale wszystko znosimy, byle nie postawi jakiej przeszkody ewangelii Chrystusowej. 13 Nie wiecie, e ci, co w wityni pracuj, to jedz, co jest z wityni ; a ci co otarzowi usuguj, uczestnikami s otarza ? 14 Tak te postanowi Pan, aby ci, co ewangeli opowiadaj, z ewangelii yli. NIE KORZYSTA Z NICH. 15 Ja za z adnej z tych rzeczy nie korzystaem. Nie napisaem za tego, ebyze mn tak si dzia miao ; bo mnie lepiej byoby raczej umrze, ni eby kto mia zniweczy chlub moj. 16 Jeli bowiem bd opowiada ewangeli, nie mam chluby, gdy mi zmusza konieczno ; albowiem biada mi, jelibym ewangelii nie opowiada. 17 Jeli bowiem czyni to z wasnej woli, mam zapat ; ale jeeli poniewolnie, to szafarstwo mi powierzono. 18 C wic jest moj zapat? ebym opowiadajc ewangeli, darmo gosi ewangeli, ebym nie naduywa prawa mojego w ewangelii. l9 Gdy bdc wolnym od wszystkich, staem si niewolnikiem wszystkich, abym ich wicej pozyska. 20 I staem si ydom jak yd, abym ydw pozyska ; 21 tym, co s pod Zakonem, jakbym. by pod Zakonem (chocia sam nie byem pod Zakonem), abym tych pozyska, co byli pod Zakonem. Tym, co byli bez Zakonu, jakbym by bez Zakonu (chocia nie byem bez Zakonu boego, ale byem w Zakonie Chrystusowym), abym pozyska tych, co byli bez Zakonu. 22 Staem si dla sabych sabym, abym sabych pozyska. Dla wszystkich staem si wszystkim, abym wszystkich zbawi. 23 Wszystko za, czyni dla ewangelii, abym si sta jej uczestnikiem. KARCI SWOJE CIAO. 24 Nie wiecie, e ci co biegn w zawody, wszyscy wprawdzie biegn, ale jeden otrzymuje nagrod? Tak biegnijcie, abycie otrzymali. 25 Kady za, co chodzi w zapasy, od wszystkiego si powstrzymuje. A oni wprawdzie, aby skazitelny wieniec otrzyma, my za nieskazitelny. 26 Ja wic tak biegn, nie jak na niepewne ; tak walcz, nie jakbym wiatr chosta ; 27 ale karc ciao moje i w niewol podbijam, ebym przypadkiem innym przepowiadajc, sam nie zosta odrzucony. 10 DZIEJE YDW NAUK DLA CHRZECIJAN. 1 Nie chc bowiem, bracia, ebycie nie mieli wiedzie, e ojcowie nasi wszyscy bylipod obokiem i wszyscy przeszli morze, 2 i wszyscy byli ochrzczeni w Mojeszu, w oboku i w morzu; 3 i wszyscy jedli ten sam pokarm duchowy,4 i wszyscy pili ten sam napj duchowy (a pili ze skay duchowej, ktra sza za nimi, a ska by Chrystus). 5 Ale nie w wielu z nich upodoba sobie Bg;albowiem "polegli na pustyni." 6 To za stao si figur dla nas, abymy nie podali zego, jak i oni podali. 7 I nie stajcie si bawochwalcami, jak niektrzy z nich, jak napisano : "Zasiad lud, by je i pi i wstali, eby si bawi." 8 Ani si nie dopuszczajmy rozpusty, jak niektrzy z nich dopucili si rozpusty i polegy dnia jednego dwadziecia trzy tysice. 9 Ani nie kumy Chrystusa jak niektrzy z nich kusili i od ww poginli. 10 Ani nie szemrajcie jak niektrzy z nich szemrali i poginli od niszczyciela. 11 Lecz to wszystko przydarzyo si im w figurze, a napisano to dla upomnienia nas, na ktrych przyszy koce wiekw. 12 Kto wic mniema, e stoi, niech patrzy, eby nie upad. 13 Niech was nie ogarnie pokusa, jak tylko ludzka ; wierny za jest Bg, ktry nie dopuci kusi was ponad to co moecie, ale z pokus zgotuje te wyjcie, abycie mogliwytrzyma. OSTRZEENIE PRZED BAWOCHWALSTWEM. 14 Dlatego, najmilsi moi, uciekajcie od bawochwalstwa. 15 Mwi jako mdrym ; wy sami rozsdcie, co mwi. 16 Kielich bogosawiestwa, ktry bogosawimy, czy nie jest uczestnictwemkrwi Chrystusowej? A chleb, ktry amiemy, czy nie jest uczestnictwem ciaaPaskiego ? 17 Poniewa jeden chleb - wielu jestemy jednym ciaem; wszyscy, ktrzy w jednym chlebie uczestniczymy. 18 Patrzcie na Izraela wedug ciaa, czy ci, co spoywaj ofiary, nie s uczestnikami otarza? 19 C wic mwi, e rzecz bawanom ofiarowana jest czym, albo e bawan jest czym? 20 Ale co poganie ofiaruj, "czartom ofiaruj, a nie Bogu." Nie chc za, ebycie byli wsplnikami czartw. 21 Nie moecie pi kielicha Paskiego i kielicha czartowskiego. Nie moecie by uczestnikami stou Paskiego i stou czartowskiego. 22 Czy "dranimy Pana?" Czy jestemy mocniejsi od niego ? PRAKTYCZNE WSKAZWKI. Wszystko mi wolno, ale nie wszystko poyteczne. 23 Wszystko mi wolno, ale nie wszystko buduje. 24 Niech nikt nie szuka, co swego, ale co drugiego. 25 Wszystko, co sprzedaj w jatce, jedzcie, o nic nie pytajc, dla sumienia. 26 "Paska jest ziemia i jej napenienie." 27 Jeli kto z niewiernych was zaprasza, a chcecie i, wszystko, co przed wami poo, jedzcie, o nic nie pytajc dla sumienia. 28 Lecz jeliby kto rzek : To byo ofiarowane bawanom, nie jedzcie ze wzgldu na tego, ktry ostrzeg i dla sumienia : 29 mwi za dla sumienia nie twego ale drugiego. Czemu bowiem wolno moja ma by sdzona przez cudze sumienie? 30 Jeli ja spoywam z dzikczynieniem, czemu mnie l za to, e dziki czyni? 31 Czy tedy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko czycie ku chwale Boga. 32 Nie dawajcie zgorszenia ani ydom, ani poganom, ani kocioowi boemu ; 33 jak i ja podobam si wszystkim we wszystkim, nie szukajc, co dla mnie jest poyteczne, ale co dla wielu, aby byli zbawieni. 11 1 Bdcie naladowcami moimi, jak i ja Chrystusa. C. O ZACHOWANIU SI NA WSPLNYCH NABOESTWACH (11,2-34) O NAKRYWANIU GOWY. 2 A chwal was, bracia, e pamitacie o mnie we wszystkim i jak wam podaem, zachowujecie nakazy moje. 3 Chc za, ebycie wiedzieli, e gow kadego ma jest Chrystus, gow za niewiasty m, a gow Chrystusa Bg. 4 Wszelki m, modlcy si, albo prorokujcy z nakryt gow, habi swoj gow. 5 Kada za niewiasta modlca si, albo prorokujca z nienakryt gow, habi swgow, bo to jest jedno, jakby bya ogolona. 6 Jeli bowiem niewiasta si nie nakrywa, niech si strzye. Ale skoro to haba dla niewiasty strzyc si, albo goli, niech nakrywa gow swoj. 7 M natomiast nie ma nakrywa gowy swojej, gdy jest obrazem i chwa Boga, niewiasta za jest chwa ma. 8 Nie m bowiem jest z niewiasty, ale niewiasta z ma. 9 Albowiem m nie zosta stworzony dla niewiasty, ale niewiasta dla ma. 10 Dlatego niewiasta ma mie znak zwierzchnoci na gowie przez wzgld na aniow. 11 Wszelako ani m bez niewiasty, ani niewiasta bez ma w Panu. 12 Albowiem jak niewiasta z ma tak te m przez niewiast, wszystko za z Boga. 13 Wy sami osdcie : Czy przystoi niewiecie bez nakrycia modli si do Boga?14 Czy sama natura was nie uczy, e m wanie, jeli wosy zapuszcza, niesaw si okrywa ; 15 lecz niewiasta, jeli zapuszcza wosy, jest jej to ku chwale, dlatego e wosy s jej dane za przykrycie. 16 Jeli za kto wydaje si by ktliwym my nie mamy takiego zwyczaju, ani koci boy. NADUYCIA PRZY WIECZERZY PASKIEJ. 17 To za nakazuj, nie chwalc, e si nie ku lepszemu, ale ku gorszemu schodzicie. 18 Ale najpierw, kiedy si schodzicie do kocioa, sysz, e rozdwojenia s midzywami i po czci wierz. 19 Gdy i sekty by musz, aby si wrd was ujawnili ci, co s wyprbowani. 20 Gdy wic wsplnie si schodzicie, nie jest to ju poywanie wieczerzy Paskiej. 21 Kady bowiem wpierw zabiera si do jedzenia swej wieczerzy; i jeden na pewno jest godny, a drugi jest pijany. 22 Czy nie macie domw na jedzenie i picie?Albo gardzicie kocioem boym i zawstydzacie tych, ktrzy nie maj ? C wam powiem ? Chwal was ? W tym nie chwal. USTANOWIENIE EUCHARYSTII. 23 Ja bowiem otrzymaem od Pana, co wamte przekazaem, e Pan Jezus tej nocy, wktrej by wydany, wzi chleb, 24 a dziki uczyniwszy, ama i rzek : Bierzcie i jedzcie: to jest ciao moje, ktreza was bdzie wydane; to czycie na moj pamitk. 25 Podobnie i kielich, po wieczerzy, mwic:Ten kielich jest Nowy Testament we krwi mojej. To czycie, ilekro pi bdziecie, na moj pamitk. 26 Ilekro bowiem bdziecie jedli ten chleb i pili kielich, bdziecie opowiada mier Pask, a przyjdzie. 27 Tak wic ktokolwiek by jad ten chleb, albo pi kielich Paski niegodnie, bdzie winien ciaa i krwi Paskiej. 28 Niech za kady bada samego siebie i tak niech je z chleba tego i pije z kielicha. 29 Kto bowiem je i pije niegodnie, sd sobieje i pije, nie rozrniajc ciaa Paskiego. 30 Dlatego wrd was wielu chorych i sabych i wielu zasno. 31 Albowiem gdybymy si sami sdzili, nie bylibymy sdzeni: 32 Gdy za jestemy sdzeni, przez Pana jestemy karani, abymy nie byli potpieni ztym wiatem. 33 Tak wic, bracia moi, gdy si schodzicie na jedzenie, czekajcie jedni na drugich. 34 Jeli kto jest godny, niech je w domu, abycie si na sd nie schodzili. Inne za rzeczy zarzdz, gdy przyjd. D. O DARACH DUCHOWYCH (12,1-14,40) 12 ICH NATURA, CEL I ROZMAITO. 1 O darach za duchowych bracia nie chc, ebycie nie mieli wiedzie. 2 Wiecie, e kiedy bylicie poganami, chodzilicie do niemych bawanw, gdy wasprowadzono. 3 Dlatego oznajmiam wam, e nikt, mwicyw Duchu Boym, nie powie przeklestwa Jezusowi. I nikt nie moe rzec: Pan Jezus, tylko w Duchu witym. 4 A przecie dary s rne, lecz Duch ten sam. 5 I rne s posugi, ale ten sam Pan. 6 I rne s dziaania, wszelako ten sam Bg, ktry sprawia wszystko we wszystkim. 7 Kademu za bywa dany objaw Ducha ku poytkowi. 8 Jednemu mianowicie przez Ducha bywa dana mowa mdroci ; a drugiemu mowa umiejtnoci wedug tego samego Ducha ; 9 innemu wiara w tym samym Duchu; innemu aska uzdrawiania w jednym Duchu ;10 innemu moc czynienia cudw, innemu proroctwo, innemu rozeznanie duchw, innemu rozmaito jzykw, innemu tumaczenie mw. 11 A to wszystko sprawia jeden i ten sam Duch, udzielajcy kademu z osobna, jak chce. JEDNYM CIAEM JESTEMY. 12 Jak bowiem jedno jest ciao, a czonkw ma wiele, wszystkie za czonki ciaa, cho ich jest wiele, s jednak jednym ciaem, tak samo i Chrystus. 13 Albowiem my wszyscy w jednym Duchu jestemy ochrzczeni w jedno ciao, czy ydzi, czy poganie, czy niewolnicy, czy wolni i wszyscy jestemy napojeni jednym Duchem. 14 Gdy i ciao nie jest jednym czonkiem, ale wieloma. 15 Jeliby noga rzeka: Poniewa nie jestemrk, nie nale do ciaa; czy dlatego nie naley do ciaa? 16 I jeliby ucho rzeko : Poniewa nie jestem okiem, nie nale do ciaa ; czy dlatego nie naley do ciaa ? 17 Gdyby cae ciao byo okiem, gdzie such ? Gdyby cae byo suchem, gdzie powonienie ? CZONKI POTRZEBUJ SI WZAJEMNIE. 18 Ot Bg uoy czonki w ciele, kady znich jak chcia. 19 I gdyby wszystkie byy jednym czonkiem, gdzie ciao ? 20 Lecz teraz wiele wprawdzie czonkw, ale jedno ciao. 21 Nie moe za oko powiedzie rce : Nie potrzeba mi ciebie ; albo znowu gowa nogom: Nie potrzebuj was. 22 Owszem, daleko wicej te czonki ciaa s potrzebniejsze, ktre . 23 zdaj si by sabsze, i te czonki ciaa, ktre uwaamy za mniej szanowne, otaczamy wikszym szacunkiem, i nasze czonki wstydliwe doznaj wikszego poszanowania. 24 Tym za, co s przyzwoite, niczego nie potrzeba ; lecz Bg tak urzdzi ciao, dajc wiksz cze temu czonkowi, ktremu jej brakowao, 25 eby nie byo rozdwojenia w ciele, ale eby to samo staranie miay czonki wzajemnie o siebie. 26 I jeli co cierpi jeden czonek, wsplniecierpi wszystkie czonki ; albo gdy cze odbiera jeden czonek, wsplnie si raduj wszystkie czonki. JESTEMY CZONKAMI CHRYSTUSA. 27 Wy za jestecie ciaem Chrystusa i czonkami z czonka. 28 I mianowicie niektrych Bg postanowi w kociele: najpierw apostow, po wtre prorokw, po trzecie nauczycieli, nastpniedar mocy, potem dary uzdrawiania, wspomagania, rzdzenia, rnoci jzykw,tumaczenia mw. 29 Czy wszyscy apostoami? Czy wszyscy prorokami? Czy wszyscy nauczycielami? 30 Czy wszyscy cudotwrcami? Czy wszyscy maj dar uzdrawiania ? Czy wszyscy mwi jzykami? Czy wszyscy tumacz? 31 Lecz ubiegajcie si o lepsze dary. A ukazuj wam drog jeszcze wzniolejsz. 13 POCHWAA MIOCI. 1 Gdyby mwi jzykami ludzkimi i anielskimi, a mioci bym nie mia ; staemsi jak mied brzczca, albo cymba brzmicy. 2 I chobym mia dar proroctwa, i zna wszystkie tajemnice i wszelk umiejtno,ichobym mia wszelk wiar, tak ebym gry przenosi; a mioci bym nie mia, niczym jestem. 3 I chobym na ywno ubogim rozda wszystk majtno swoj, i chobym wyda ciao swoje tak, ebym gorza, a mioci bym nie mia ; nic mi nie pomoe. 4 Mio jest cierpliwa, jest askawa, mio nie zazdroci, na zo nie czyni, nie nadyma si, 5 nie pragnie zaszczytw, nie szuka swego,nie unosi si gniewem, nie myli zego ; 6 nie raduje si z niesprawiedliwoci, ale i. t mocniejsza lbowiem dem w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAPz c cm c &y c2Y"5 Tweseli si z prawdy. 7 Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, wszystkiego si spodziewa, wszystko przetrwa. 8 Mio nigdy nie ginie ; cho proroctwa si skocz, cho dar jzykw ustanie, cho umiejtno zniszczeje. 9 Albowiem po czci tylko poznajemy, i po czci prorokujemy. 10 Gdy za przyjdzie to, co jest doskonae,ustanie, co jest czciowe. 11 Gdy byem dzieciciem, mwiem jak dzieci, rozumiaem jak dzieci, mylaem jak dzieci. Gdy za staem si mem, usunem, co byo dziecinnego. 12 Teraz widzimy przez zwierciado, przezpodobiestwo, lecz wwczas twarz w twarz ; teraz poznaj czciowo, lecz wwczas bd poznawa, tak jak i jestem poznany; 13 a teraz trwa wiara, nadzieja, mio, totroje; z tych za wiksza jest mio. 14 DAR JZYKW NISZY OD DARU PROROCTWA. 1 Starajcie si o mio! Ubiegajcie si o dary duchowe, lecz wicej ebycie prorokowali. 2 Kto bowiem mwi jzykiem, nie mwi do ludzi, ale do Boga ; bo nikt nie sucha, duchem za mwi tajemnice. 3 A kto prorokuje, mwi do ludzi ku zbudowaniu i napominaniu i pocieszeniu. 4 Kto mwi jzykiem, buduje samego siebie ; kto za prorokuje, buduje koci boy. 5 Chc za, ebycie wy wszyscy mwili jzykami, ale bardziej, ebycie prorokowali. Albowiem wikszy jest ten, co prorokuje, ni ten, co mwi jzykami, chyba e tumaczy, aby koci mia zbudowanie. DAR JZYKW BEZ WYKADU INNYM NIEPOYTECZNY. 6 Teraz za, bracia, jeli przyjd do was, mwic jzykami, c wam pomog, jeli nie przemwi do was, albo przez objawienie, albo przez umiejtno, albo przez proroctwo, albo przez nauk ? 7 Przecie i rzeczy martwe, dwik wydajce: czy to flet, czy cytra, jeli wyranych dwikw nie wydadz, jake rozpozna, co na flecie, albo na cytrze graj? 8 Albowiem jeliby trba niepewny gos wydawaa, kt si bdzie gotowa na wojn ? 9 Tak i wy, jeli jzykiem wyranie nie przemwicie, jake kto zrozumie to, co si mwi ? Albowiem na wiatr bdziecie mwi. 10 Tak wiele na przykad jest rnych jzykw na tym wiecie, a aden nie jest bez gosu. 11 Jeli wic nie bd wiedzia znaczenia sowa, bd dla tego, do ktrego mwi, barbarzyc. 12 Tak i wy, poniewa ubiegacie si o dary duchowe, starajcie si, abycie obfitowali dla zbudowania kocioa. 13 I dlatego, kto mwi jzykiem, niech si modli aby wykada. 14 Gdy jeli si modl jzykiem, duch mj si modli, lecz rozum mj zostaje bez poytku. 15 C wic? Modli si bd duchem, modli si bd i rozumem, bd piewa duchem, bd piewa i rozumem. 16 Zreszt, jeli duchem bogosawisz, jake odpowie : Amen, na twoje bogosawiestwo zajmujcy miejsce nieuka, skoro nie rozumie, co mwisz? 17 Gdy ty wprawdzie dobrze dzikujesz, ale drugi si nie buduje. 18 Dzikuj Bogu mojemu, e mwi jzykiem was wszystkich. 19 Ale W kociele wol pi sw powiedzie ze zrozumieniem, aby i drugich nauczy, nieli dziesi tysicy sw jzykiem. ZWASZCZA DLA PROSTACZKW I NIEWIERNYCH. 20 Bracia, nie bdcie dziemi w rozumieniu, ale bdcie dziecitkami w zoci, rozumem za bdcie doskonaymi. 21 W Zakonie napisano: "W obcej mowie i obcymi usty bd mwi do ludu tego, a i tak mnie nie posuchaj," mwi Pan. 22 Zatem jzyki s znakiem nie dla wiernych, ale dla niewiernych, proroctwa za nie dla niewiernych, ale dla wiernych. 23 Jeliby wic zeszo si razem cae zgromadzenie wiernych i wszyscy mwiliby jzykami, a weszliby niewiadomi albo niewierzcy, czy nie powiedz, e szalejecie? 24 Jeliby za wszyscy prorokowali, a wszedby jaki niewierzcy, albo niewiadomy, to bywa przekonywany od wszystkich, bywa sdzony od wszystkich, 25 skrytoci serca jego wychodz na jaw ; i tak upadszy na twarz, odda pokon Bogu,opowiadajc, e Bg jest prawdziwie midzy wami. JAK UYWA TYCH DARW PODCZAS NABOESTW. 26 C wic, bracia ? Gdy si schodzicie, kady z was ma psalm, ma nauk, ma objawienie, ma jzyk, ma wykad; wszystko niech bdzie ku zbudowaniu. 27 Jeli kto mwi jzykiem, to po dwch, albo najwyej po trzech i po kolei, a jeden niech tumaczy. 28 A jeliby nie byo tumacza, niech milczyw kociele, niech za mwi sobie i Bogu. 29 Lecz prorocy niech mwi dwaj, albo trzej, a inni niech rozsdzaj. 30 I jeliby kto z siedzcych otrzyma objawienie, poprzedni niech milczy. 31 Moecie bowiem wszyscy po jednemu prorokowa, aby si wszyscy uczyli i wszyscy byli napomnieni. 32 I duchy prorokw s poddane prorokom.33 Albowiem Bg nie jest Bogiem niezgody, ale pokoju; jak i we wszystkich kocioach witych nauczam. 34 Niewiasty niech milcz w kocioach, albowiem nie pozwala si im mwi, lecz maj by poddane, jak i Prawo mwi. 35 Jeli za chc si czego nauczy, niech si pytaj w domu swych mw ; bo nie przystoi niewiecie mwi w kociele. 36 Czy od was wyszo sowo boe ? Albo do was samych doszo ? 37 Jeli kto zdaje si by prorokiem, albo duchownym, niech uzna, e to, co wam pisz, s rozkazania Paskie. 38 Lecz jeli kto nie wie, nie bd o nim wiedzie. 39 Tak wic, bracia, ubiegajcie si o proroctwo i nie zabraniajcie mwi jzykami. 40 Wszystko za niech si dzieje uczciwie i wedug porzdku. E. O ZMARTWYCHWSTANIU (15,1-58) 15 CHRYSTUS ZMARTWYCHWSTA. 1 A oznajmiam wam, bracia, ewangeli, ktr wam opowiedziaem, ktr te przyjlicie i w ktrej trwacie 2 i przez ktr zbawienia dostpujecie; jeli si jej tak trzymacie, jak j wam gosiem, chyba ecie na prno uwierzyli.3 Albowiem podaem wam najpierw, co te otrzymaem, e Chrystus umar za grzechynasze wedug Pisma ; 4 i e by pogrzebany i e powsta z martwych dnia trzeciego, wedug Pisma; 5 i e by widziany przez Kef, a potem przez jedenastu. 6 Potem widziao go wicej ni piciuset braci razem, z ktrych wielu yje a dotd,niektrzy za pomarli. 7 Potem by widziany przez Jakuba, potem przez wszystkich apostow. 8 Na kocu za po wszystkich, by widziany i przeze mnie, jak przez pd poroniony. 9 Albowiem ja jestem najmniejszy z apostow, ktry nie jestem godzien zwa si apostoem, gdy przeladowaem koci boy. 10 Z aski za boej jestem tym, czym jestem i aska jego nie bya we mnie prna, ale wicej pracowaem ni oni wszyscy ; wszake nie ja, ale aska boa ze mn. 11 Czy wic ja, czy oni tak nauczamy i tak uwierzylicie. INACZEJ DAREMNA WIARA NASZA. 12 Lecz jeli nauczamy o Chrystusie, e powsta z martwych, jake mwi niektrzy midzy wami, e nie ma zmartwychwstania? 13 Jeli za nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie zmartwychwsta. 14 A jeli Chrystus nie zmartwychwsta, wic prne jest nauczanie nasze, prna jest i wiara wasza. 15 Nastpnie okazujemy si faszywymi wiadkami Boga, poniewa wiadczylimy przeciw Bogu, e wskrzesi Chrystusa, ktrego nie wskrzesi, jeli umarli nie powstaj. 16 Gdy jeli umarli nie powstaj, to i Chrystus nie zmartwychwsta. 17 A jeli Chrystus nie zmartwychwsta, prna jest wiara wasza, bo jeszcze jestecie w grzechach waszych. 18 A wic i ci, co zasnli w Chrystusie, poginli. 19 Jeli tylko w tym yciu mamy nadziej wChrystusie, ndzniejsi jestemy, ni wszyscy ludzie. I MY W CHRYSTUSIE ZMARTWYCHWSTANIEMY.20 A jednak Chrystus powsta z martwych jako pierwociny tych, co zasnli; 21 poniewa wanie przez czowieka mier i przez czowieka powstanie umarych. 22 I jak w Adamie wszyscy umieraj, tak i w Chrystusie bd wszyscy oywieni. 23 Kady za w swoim porzdku, Chrystus pierwociny ; potem ci, co s Chrystusowi, co uwierzyli w przyjcie jego. 24 Potem koniec, gdy odda krlestwo Bogu iOjcu, gdy zniszczy wszelk zwierzchno i wadz i moc. 25 On za ma krlowa, pki "nie pooy wszystkich nieprzyjaci pod nogi jego." 26 Ostatnia za nieprzyjacika bdzie zniszczona mier. Albowiem "wszystko podda pod nogi jego." Gdy za mwi : 27 Wszystko mu jest poddane, bez wtpienia oprcz tego, ktry mu podda wszystko. 28 Skoro za wszystko bdzie mu poddane, wtedy i sam Syn bdzie poddany temu, ktry mu podda wszystko, aby Bg by wszystkim we wszystkich. POTWIERDZENIE TEJ NAUKI. 29 Inaczej, c uczyni ci, ktrzy si chrzcz za umarych, jeli umarli w ogle nie powstaj? Czemu i chrzcz si za nich? 30 Czemu i my naraamy si na niebezpieczestwo w kad godzin ? 31 W kady dzie umieram dla chway waszej, bracia, ktr mam w Chrystusie Jezusie Panu naszym. 32 Jeli (wedug czowieka) potykaem si ze zwierztami w Efezie, c mi za poytek, jeli umarli nie powstaj? Jedzmy i pijmy, bo jutro pomrzemy. 33 Nie dajcie si zwodzi; ze rozmowy psuj dobre obyczaje. 34 Ocknijcie si sprawiedliwi i nie grzeszcie, niektrzy bowiem nie maj znajomoci Boga. Dla zawstydzenia waszegomwi. PRZYMIOTY CIAA ZMARTWYCHWSTAEGO. 35 Ale powie kto : Jake powstaj umarli i w jakim ciele przyjd? 36 Gupi ! Co ty siejesz, nie bywa oywione,jeli pierwej nie obumrze. 37 A to co siejesz, nie siejesz ciaa, ktre ma by, ale samo ziarno, jak na przykad pszeniczne, albo jakie inne. 38 Bg za daje mu ciao, jak chce i kademu nasieniu wasne ciao. 39 Nie kade ciao jest tym samym ciaem ; ale inne ludzkie, inne bydlce, inne ptasie,inne rybie. 40 S te ciaa niebieskie, s i ciaa ziemskie ; ale inna na pewno jest ozdoba niebieskich, inna za ziemskich. 41 Inna jasno soca, inna jasno ksiyca, a inna jasno gwiazd. Gwiazda bowiem rni si od gwiazdy w jasnoci ; 42 tak i zmartwychwstanie umarych. Wsiewa si w skazitelnoci, powstanie w nieskazitelnoci. 43 Bywa wsiewane w niesawie, powstanie w chwale. Wsiewa si w saboci, powstanie w mocy. 44 Wsiewa si ciao cielesne, powstanie ciao duchowe. Jeli jest ciao cielesne, jest i duchowe, jak napisano: 45 "Sta si pierwszy czowiek Adam istotyjc," a ostatni Adam duchem oywiajcym. 46 Lecz nie pierwej jest to co duchowe, aleto co cielesne, a potem to co duchowe. 47 Pierwszy czowiek z ziemi, ziemski ; drugi czowiek z nieba, niebieski. 48 Jaki ziemski, tacy i ziemscy; a jaki niebieski, tacy i niebiescy. 49 Przeto jak nosilimy obraz ziemskiego, nomy te obraz niebieskiego. ZWYCISTWO NAD MIERCI. 50 To za mwi, bracia, e ciao i krew nie mog posi krlestwa boego, ani zepsucie nie posidzie nieskazitelnoci. 51 Oto wam mwi tajemnic : Wszyscy wprawdzie zmartwychwstaniemy, ale nie wszyscy bdziemy odmienieni. 52 W jednej chwili, w mgnieniu oka, na trb ostateczn; zabrzmi bowiem trba, a umarli powstan nieskaeni i my bdziemy odmienieni. 53 Musi bowiem to skazitelne przyoblec nieskazitelno i to miertelne przyoblec niemiertelno. 54 Skoro za to miertelne przyoblecze niemiertelno, wtedy zici si sowo, ktre jest napisane: "Poarta jest mier wzwycistwie. 55 Gdzie jest zwycistwo twe, o mierci? Gdzie jest, mierci, ocie twj?" 56 Lecz ocieniem mierci jest grzech; moc za grzechu Zakon. 57 Ale Bogu dziki, ktry da nam zwycistwo przez Pana naszego Jezusa Chrystusa. 58 Tak wic, bracia moi mili, bdcie stali i niewzruszeni: obfitujcy zawsze w dziele Paskim, wiedzc, e praca wasza nie jest prna w Panu. Zakoczenie. (16,1-24) 16 SKADKI NA UBOGICH W JERUZALEM. 1 A co do skadek, ktre si zbiera na witych, jak zarzdziem w kocioach Galacji, tak i wy postpujcie. 2 W jednym dniu tygodnia niech kady z wasskada u siebie, przechowujc, co mu si podoba, aby skadek nie urzdzano dopiero,gdy przyjd. 3 Skoro za bd u was, tych pol z listami, ktrych uznacie za godnych, aby zanieli dar wasz do Jeruzalem. 4 A jeli bdzie rzecz suszn, ebym i ja poszed, pjd ze mn. 5 Przybd za do was, gdy przejd przez Macedoni, bo przez Macedoni bd przechodzi. 6 Moe te zatrzymam si u was, albo nawet przezimuj, abycie wy mnie odprowadzili, dokdkolwiek pjd. 7 Nie chc bo wiem widzie was teraz tylkomimochodem, bo si spodziewam u was pozosta nieco czasu, jeli Pan pozwoli. 8 W Efezie za pozostan a do Pidziesitnicy. 9 Albowiem drzwi mam otwarte szeroko i korzystnie, a przeciwnikw wielu. RӯNE POLECENIA. 10 Jeliby za przyszed Tymoteusz, baczcie, aby by u was bez obawy, bo dzieo Paskie wykonuje, jak i ja. 11 Niech go wic nikt nie lekceway, ale odprowadcie go w pokoju, aby do mnie przyby, bo czekam na niego z brami. 12 A o bracie Apolla donosz wam, e go bardzo prosiem, aby si uda do was z brami ; ale teraz przynajmniej nie mia ochoty i; lecz przyjdzie, gdy bdzie wolny. 13 Czuwajcie, trwajcie w wierze, mnie sobie poczynajcie i wzmacniajcie si. 14 Niech wszystko wasze dzieje si w mioci. 15 A prosz was, bracia - znacie dom Stefany i Fortunata i Achaika, e s pierwocinami Achai i e oddali si na posugiwanie witym - 16 abycie i wy byli ulegli wobec takich i wobec kadego, co wsppracuje i trudzi si. 17 Raduj si za z obecnoci Stefany i Fortunata i Achaika, bo oni uzupenili to, czego wam nie dostawao. 18 Pokrzepili bowiem i mojego ducha i waszego. Poznajcie wic tych, jakimi s. POZDROWIENIA. 19 Pozdrawiaj was kocioy Azji. Pozdrawiaj was bardzo w Panu Akwila i Pryscylla z kocioem w ich domu, u ktrych te mam gospod. 20 Pozdrawiaj was wszyscy bracia. Pozdrwcie jedni drugich pocaunkiem witym. 21 Pozdrowienie rk moj Pawow. 22 Jeli kto nie miuje Pana naszego JezusaChrystusa, niech bdzie przeklty! Maran ata. 23 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami. 24 Mio moja z wami wszystkimi w Chrystusie Jezusie. Amen. ------------------------- DRUGI LIST DO KORYNTIAN Wstp. (1,1-11) Pawe, z woli boej aposto Jezusa Chrystusa i Tymoteusz brat kocioowi boemu, ktry jest w Koryncie, z wszystkimi witymi, ktrzy s w caej Achai. 2 aska wam i pokj od Boga, Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa POCIECHY APOSTOA WRD UTRAPIE. 3 Bogosawiony Bg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, Ojciec miosierdzia i Bgwszelkiej pociechy, 4 ktry nas pociesza w kadym utrapieniu naszym, abymy mogli i sami pociesza tych, co s w jakimkolwiek ucisku, przez pociech, ktrej i sami doznajemy od Boga. 5 Albowiem jak w nas obfituj cierpienia Chrystusowe, tak i przez Chrystusa obfita jest nasza pociecha. 6 A czy doznajemy utrapie - dla waszej zachty i zbawienia; czy my doznajemy pociech - dla waszego pocieszenia ; czy bywamy napominani - dla waszego napominania i zbawienia, a to daje cierpliwo w znoszeniu tych samych cierpie, ktre i my znosimy, 7 aby nadzieja nasza co do was bya mocna, bo wiemy, e jak jestecie towarzyszami utrapienia, tak bdziecie i pociechy. 8 Nie chcemy bowiem, bracia, abycie nie wiedzieli o utrapieniu naszym, ktre nas spotkao w Azji, emy byli nazbyt obcieni ponad si, tak e nawet przykrzyo nam si y. 9 Ale sami w sobie mielimy wyrok mierci,abymy nie pokadali ufnoci w samych sobie, lecz w Bogu, ktry wskrzesza umarych, 10 a on nas wyrwa i wyrywa z tak wielkich niebezpieczestw; w nim mamy nadziej, e te jeszcze wyrwie, 11 przy waszej take pomocy w modlitwie za nas, aby za ten dar, nam dany dla wielu osb, wielu skadao dziki za nas. CZʌ 1 (1,12 - 7,16) POBUDKI PRACY APOSTOLSKIEJ PAWA A. ODPIERA ZARZUTY (1,12 - 2,11) POSTPUJE SZCZERZE. 12 Albowiem wiadectwo sumienia naszego jest chlub nasz, e w prostocie serca i szczeroci boej, .a nie w mdroci cielesnej, ale w asce boej postpowalimy na tym wiecie, a szczeglniej wzgldem was. 13 Nie piszemy bowiem wam nic innego tylko to, cocie czytali i poznali. Ufam za, e a do koca poznacie, 14 jak ju poznalicie nas po czci, e jestemy chlub wasz, jak i wy nasz, w dzie Pana naszego Jezusa Chrystusa. 15 I z t ufnoci chciaem najpierw przyj do was, abycie drug ask otrzymali, 16 i od was przej do Macedonii i znowu zMacedonii przyj do was i przez was by odprowadzonym do Judei. 17 Gdy wic to zamierzaem, czy kierowaem si lekkomylnoci? Albo czy em w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP cm c c%$ c1 ca> to, co zamylam, wedug ciaa zamylam, tak e jest u mnie i "tak" i "nie" ? 18 Ale wierny Bg - e w mowie naszej, do was, nie ma "tak" i "nie." 19 Albowiem Syn Boy, Jezus Chrystus, ktregomy wrd was opowiadali, ja i Sylwan i Tymoteusz, nie by "tak" i "nie," ale w nim byo "tak." 20 Ile bowiem jest obietnic boych, s w nim "tak," dlatego te przez niego Amen Bogu ku chwale naszej. 21 Ten za jest, co nas z wami utwierdza w Chrystusie i co nas pomaza - Bg, 22 on te na nas wycisn piecz i da zadatek ducha w sercach naszych. NIE CHCE ZMUSZA KORYNTIAN. 23 Ja za wzywam Boga na wiadka, na dusz moj, e nie przyszedem wicej do Koryntu oszczdzajc was. 24 Nie dlatego, e panujemy nad wiar wasz, ale jestemy pomocnikami wesela waszego ; wiar bowiem stoicie. 2 1 A postanowiem to sobie, e by nie przychodzi do was po raz wtry z zasmuceniem. 2 Jeli bowiem ja was zasmucam, to kt jest, co by mnie rozweseli, jeli nie ten, ktrego ja zasmucam? 3 I to samo wam napisaem, abym przyszedszy, nie mia smutku na smutek od tych, od ktrych miaem dozna radoci;bo mam zaufanie do was wszystkich, e rado moja jest radoci was wszystkich. 4 Gdy napisaem wam w wielkim utrapieniui ucisku serca, wrd wielu ez, nie ebycie si zasmucili, ale ebycie poznali,jak mio ywi ku wam nader obficie. KAE PRZEBACZY GRZESZNIKOWI. 5 Jeli za kto zasmuci, nie zasmuci mnie, ale po czci, abym nie obciy was wszystkich. 6 Temu, co taki jest, wystarczy to strofowanie, ktre daje wielu; 7 tak e przeciwnie raczej mu darujcie i pocieszcie go, by przypadkiem w nadmiernym smutku nie pogry si ten, co taki jest. 8 Przeto was prosz, abycie mio wzgldem niego potwierdzili. 9 Albowiem i dlatego napisaem, abym pozna, czycie wyprbowani, czy we wszystkim jestecie posuszni. 10 A komu co przebaczylicie, to i ja; bo i ja, co przebaczyem, jeli co przebaczyem, to ze wzgldu na was, w osobie Chrystusa, "aby nas szatan nie oszuka, bo nie s nam tajne jego zamysy.B. OPOWIADA WZNIOSO SWEGO POSANNICTWA (2,12 - 6,10) SKUTKI JEGO APOSTOLSTWA. 12 Gdy za przyszedem do Troady dla ewangelii Chrystusowej i drzwi mi stay otworem w Panu, 13 duch mj nie mia spokoju, dlatego e nie znalazem Tytusa brata mego ; ale poegnawszy si z nimi, udaem si do Macedonii 14 A Bogu dziki, ktry zawsze prowadzi nas w triumfie w Chrystusie Jezusie i wo poznania siebie objawia przez nas na kadym miejscu ; 15 bo jestemy mi woni Chrystusow dlaBoga wrd tych, ktrzy bywaj zbawieni i wrd tych, co gin; 16 mianowicie dla jednych : woni mierci na mier, dla drugich za : woni ycia na ycie. A do tego kt tak zdatny? 17 Nie jestemy bowiem, jak wielu z nich, faszerzami sowa boego, ale w szczeroci, ale jak z Boga, wobec Boga, mwimy w Chrystusie. 3 NIE POTRZEBUJE POLECENIA OD LUDZI. 1 Zaczynamy znowu zaleca samych siebie? Albo czy potrzebujemy, jak niektrzy, listw polecajcych do was, albo od was? 2 Listem naszym jestecie wy, napisanym na sercach naszych, ktry znaj i czytaj wszyscy ludzie; 3 oczywicie, e jestecie listem Chrystusowym, sporzdzonym przez nas i napisanym nie atramentem, ale Duchem Bogaywego, nie na tablicach kamiennych, ale nacielesnych tablicach serca. 4 Ufno za tak mamy przez Chrystusa ku Bogu ; 5 nie ebymy byli zdolni pomyle co samiod siebie, jakby sami z siebie, ale zdolno nasza jest z Boga ; 6 ktry te uczyni nas odpowiednimi sugami Nowego Testamentu, nie liter, aleduchem; bo litera zabija, a duch oywia. 7 A jeli posugiwanie mierci, literami wyraone na kamieniach, byo w chwale, tak e synowie Izraela nie mogli patrze natwarz Mojesza dla chway oblicza jego, ktra przemija, 8 to jake posugiwanie Ducha nie bdzie tym bardziej w chwale? 9 Albowiem jeli posugiwanie potpienia jest chwa, daleko wicej obfituje w chwa posugiwanie sprawiedliwoci. 10 Gdy co zabyso, nie janiao chwa w tej mierze, z powodu przewyszajcej chway. 11 Jeli bowiem to, co przemija, jest w chwale, daleko wicej to, co trwa, jest w chwale. YDZI MAJ ZASON W SERCU. 12 Majc wic tak nadziej, postpujemy zwielk ufnoci : 13 a nie jak "Mojesz kad zason na oblicze swoje," aby synowie Izraela nie patrzyli na twarz jego, co niszczeje; 14 ale stpiay ich umysy. Albowiem a do dnia dzisiejszego ta sama zasona przy czytaniu Starego Testamentu pozostaje nieodkryta (poniewa w Chrystusie niszczeje), 15 ale a do dnia dzisiejszego, gdy czytaj Mojesza, zasona ley na ich sercu. 16 "Gdy za nawrci si do Pana, zasona bdzie zdjta." 17 A Pan jest Duchem. Gdzie za Duch Paski, tam wolno. 18 Ale my wszyscy, odkrytym obliczem patrzc w zwierciadle na chwa Pask, w ten sam obraz si przemieniamy z jasnoci w jasno, jakby od Ducha Paskiego. 4 PAWE JAWNIE GOSI EWANGELI. 1 Dlatego majc to posugiwanie, nie ustajemy wedug miosierdzia, ktregomy dostpili ; 2 ale odrzucamy skryt obrzydo, nie postpujc chytrze, ani nie faszujc sowa boego, lecz przez okazywanie prawdy zalecajc siebie samych sumieniu wszystkich ludzi przed Bogiem. 3 A jeli zakryta jest nawet ewangelia nasza, to jest zakryta dla tych, co gin, 4 u ktrych bg wiata tego zalepi umysniewiernych, aby im nie zajaniao wiato ewangelii chway Chrystusa, ktry jest obrazem Boga. 5 Nie opowiadamy bowiem samych siebie, ale Jezusa Chrystusa Pana naszego, siebie za sugami waszymi przez Jezusa. 6 Albowiem Bg, ktry rozkaza, eby z ciemnoci zabysa wiato, sam owieci serca nasze, aby zajaniay poznaniem chway Boga, w obliczu Jezusa Chrystusa. UMACNIA GO BG. 7 Mamy za ten skarb w naczyniach glinianych, aby wywyszona bya moc boa,a nie nasza. 8 We wszystkim doznajemy utrapienia, ale nie jestemy cinieni; troskamy si, ale nie rozpaczamy; 9 przeladowanie cierpimy, ale nie jestemyopuszczeni; bywamy powaleni, ale nie giniemy; 10 zawsze umartwienie Jezusa w ciele naszym wok nosimy, aby i ycie Jezusowe okazao si w naszych ciaach. 11 Zawsze bowiem my, co yjemy, na mier jestemy wydawani dla Jezusa, ebyi ycie Jezusa okazao si w miertelnym ciele naszym. 12 nas wic mier dziaa, w was za ycie. 13 A e mamy tego samego ducha wiary, jak napisano : "Uwierzyem, dlatego mwiem," i my wierzymy, dlatego te mwimy ; 14 wiedzc, e ten, co wzbudzi Jezusa i nas wzbudzi z Jezusem i postawi z wami 15 Wszystko bowiem dla was, aby aska obfitujca przez dzikczynienie wielu, obfitowaa ku chwale Boga. 16 Dlatego nie ustajemy; ale chocia ten nasz czowiek zewntrzny si psuje, to jednak ten wewntrzny odnawia si z dnia na dzie. 17 To bowiem obecne, prdziutko przemijajce i lekkie utrapienie nasze sprawuje w nas nader wielki ogrom wiekuistej chway, 18 gdy my nie wpatrujemy si w to, co widzialne, ale w to, co niewidzialne. Rzeczy bowiem, ktre widzimy, s doczesne, a ktrych nie widzimy, s wieczne. 5 PRAGNIE BY Z CHRYSTUSEM. 1 A wiemy, e jeli si rozsypie nasz dom ziemski tego mieszkania, to mamy od Boga przybytek, dom nie rkami uczyniony, wieczny w niebie 2 Gdy i w tym wzdychamy, pragnc by przyobleczeni w mieszkanie nasze, ktre jest z nieba, 3 jeli tylko obleczonymi, a nie nagimi znalezieni bdziemy 4 Gdy i my, ktrzy jestemy w tym przybytku, wzdychamy obcieni dlatego, enie chcemy by zwleczeni, ale przyobleczeni, aby wchonite zostao, co jest miertelne, przez ycie 5 Ten za, co nas do tego samego przysposabia, jest Bg, ktry nam da zadatek ducha. 6 Zawsze wic jestemy odwani, wiedzc, e dopki jestemy w ciele, pielgrzymujemyod Pana 7 (przez wiar bowiem chodzimy, a nie przez widzenie). 8 Mamy jednak odwag i dobr wol, aby raczej wywdrowa z ciaa, a by obecnymi przy Panu 9 I dlatego usiujemy jemu si podoba, czy odlegli, czy obecni 10 My wszyscy bowiem musimy si ukaza przed stolic Chrystusow, aby kady otrzyma za wasne sprawy ciaa wedug tego, co uczyni, albo dobre, albo ze. 11 Znajc wic boja Pask, przekonujemy ludzi, Bogu za jawni jestemy. A nastpnie spodziewam si, e i sumieniom waszym jawni jestemy. 12 Samych siebie znowu wam nie zalecamy, lecz dajemy wam sposobno do chlubienia si z nas, ebycie mieli co przeciwstawi tym, co si chlubi na zewntrz, a nie w sercu. 13 Albowiem czy od zmysw odchodzimy, to dla Boga, czy rozsdni jestemy, to dla was. GORLIWO APOSTOA 14 Mio bowiem Chrystusowa przyciska nas, gdy rozwaamy to, e jeli jeden umar za wszystkich, wic wszyscy umarli.15 A za wszystkich umar Chrystus, aby i ci, co yj, ju nie yli sobie, ale temu, ktry za nich umar i zmartwychwsta. 16 Dlatego my odtd nie znamy nikogo wedug ciaa ; a jeli znalimy Chrystusa wedug ciaa, to teraz ju nie znamy. 17 Zatem jeli kto w Chrystusie jest nowymstworzeniem; stare rzeczy przeminy, otowszystko stao si nowe 18 Wszystko za z Boga, ktry nas pojedna z sob przez Chrystusa i da nam urzd jednania 19 Gdy w Chrystusie Bg pojedna wiat z sob, nie poczytujc im grzechw ich i zoy w nas sowo pojednania 20 Za Chrystusa wic poselstwo sprawujemy, jakby Bg napomina przez nas. Prosimy za Chrystusa, pojednajcie si z Bogiem 21 Tego, ktry nie zna grzechu, za nas uczyni grzechem, abymy my stali si w nim sprawiedliwoci bo. 6 PRACUJEMY JAKO SUDZY CHRYSTUSOWI. 1 A jak pomocnicy napominamy, abycie nadaremnie aski boej nie przyjmowali 2 Albowiem mwi : "W czasie sprzyjajcym wysuchaem ci, i w dzie zbawienia wspomogem ci." Oto teraz czas podany,oto teraz czas zbawienia 3 Nie dajemy nikomu adnego zgorszenia, aby nie ganiono posugiwania naszego, 4 ale we wszystkim okazujmy si jak sudzy boy w wielkiej cierpliwoci, w utrapieniach, w niedostatkach, w uciskach, 5 w chostach, w wizieniach, w rozruchach, w pracach, w czuwaniach, w postach, 6 w czystoci, w umiejtnoci, w wielkodusznoci, w agodnoci, w Duchu witym, w mioci nieobudnej, 7 w sowie prawdy, w mocy boej, przez bro sprawiedliwoci po prawicy i po lewicy, 8 przez chwa i zelywo, przez zniesawienie i dobr saw; jak zwodziciele, a prawdomwni, jak nieznani, a poznani, 9 jak umierajcy, a oto yjemy, jak karani,a nie umierceni, 10 jak smutni, a zawsze weseli, jak ubodzy, a wielu wzbogacajcy, jak nic nie majcy, a wszystko posiadajcy. C. POJEDNANIE Z KOCIOEM KORYNCKIM (6,11 - 7,16) UNIKA NIEWIERNYCH 11 Usta nasze otwarte s ku wam, o Koryntianie, serce nasze rozszerzyo si 12 Nie jestecie cinieni w nas, lecz cinieni jestecie we wntrzu waszym ; 13 lecz tak samo si odwzajemniajc (jak synom mwi), rozprzestrzecie si i wy 14 Nie cignijcie jarzma z niewierzcymi. C bowiem za uczestnictwo sprawiedliwoci z nieprawoci? Albo co za towarzystwo wiatoci z ciemnoci? 15 A co za umowa Chrystusa z Belialem? Albo co za udzia wierzcego z niewierzcym? 16 Lecz jaka zgoda wityni boej z bawanami? Wy bowiem jestecie wityni Boga ywego, jak mwi Bg : "bd mieszka w nich i przechadza si wrd nich i bd ich Bogiem i oni bd mi ludem. 17 Dlatego wyjdcie z porodka nich, i doczcie si, mwi Pan, i nie dotykajcie si nieczystego i ja was przyjm 18 i bd wam ojcem a wy bdziecie mi synami i crkami, mwi Pan wszechmogcy.7 PAWE RADUJE SI Z POSTPOWANIA KORYNTIAN. 1 Majc wic te obietnice, najmilsi, oczyszczajmy si z wszelkiej zmazy ciaa iducha, dokonujc uwicenia w bojani boej. 2 Przyjmijcie nas. Nikogomy nie skrzywdzili, nikogomy nie zepsuli, nikogomy nie oszukali. 3 Nie mwi tego, eby was potpia, bo przedtem powiedzielimy, e w sercach naszych jestecie, ebymy wsplnie umierali i wsplnie yli. 4 Mam wielkie zaufanie do was, mam wielkchlub z was ; peen jestem pociechy, nader obfituj w rado we wszelkim utrapieniu naszym. 5 Albowiem i ciao nasze adnego nie zaznao odpoczynku, gdymy przyszli do Macedonii, alemy doznali wszelkiego utrapienia: zewntrz walki, a wewntrz obawy. 6 Ale ten, co pociesza unionych, pocieszynas Bg przybyciem Tytusa. 7 Lecz nie tylko jego przybyciem, ale te pociech, jakiej dozna u was: opowiadajc nam o waszej tsknocie, o waszym paczu,o waszej dla mnie arliwoci, tak e si jeszcze bardziej radowaem. DOBRY SMUTEK JEST POYTECZNY. 8 Cho bowiem zasmuciem was w licie, nie al mi ; chobym aowa, widzc, e ten list (cho na chwil) was zasmuci, 9 teraz si raduj, nie ecie si zasmucili,ale ecie si zasmucili ku pokucie. Albowiem zasmucilicie si wedug Boga, tak e w niczym nie ponielicie od nas szkody. 10 Smutek bowiem, ktry jest wedug Boga,sprawuje pokut nieodmienn ku zbawieniu, lecz wiatowy smutek sprawuje mier. 11 Oto bowiem to samo, ecie byli wedug Boga zasmuceni, jak wielk gorliwo w was sprawuje; ale obron, ale oburzenie, ale boja, ale tsknot, ale arliwo, ale pomst. We wszystkim pokazalicie, e jestecie niewinni w tej sprawie. 12 A wic, chocia do was napisaem, to nie z powodu tego, co krzywd uczyni, aniz powodu tego, co cierpia, ale eby okazagorliwo nasz, jak mamy o was przed Bogiem. 13 Dlatego ucieszylimy si. W naszej za pociesze jeszcze bardziej radowalimy si z wesela Tytusa, gdy pokrzepi si duch jego przez was wszystkich, 14 i jeli w czym chlubiem si z was przednim, nie zawstydziem si ; ale jak wam wszystko mwilimy w prawdzie, tak te i chluba nasza przed Tytusem okazaa si prawd. 15 I serce jego jeszcze bardziej bije ku wam, gdy wspomina posuszestwo was wszystkich; jak przyjlicie go z bojani i ze dreniem. 16 Raduj si, e wam we wszystkim ufam.CZʌ II (8,1 - 9,15) SPRAWA JAMUN DLA JEROZOLIMY 8 CHWALI SZCZODROBLIWO MACEDOCZYKW. 1 A donosimy wam, bracia, o asce boej, ktra bya dana kocioom Macedonii, 2 e w wielkiej prbie utrapienia mieli oni obfite wesele, i e bardzo wielkie ich ubstwo obfitowao w bogactwo ich prostoty, 3 gdy wedug si - daj im to wiadectwo - owszem ponad siy, okazali si chtnymi, 4 z wielkim naleganiem, proszc nas o ask i o udzia w posudze, ktra si dzieje na rzecz witych. 5 I nie jak spodziewalimy si, ale samych siebie oddali najpierw Panu, potem nam za wol bo, 6 tak e prosilimy Tytusa, aby jak zacz,tak i dokona u was take tej aski. ZACHCA DO NALADOWANIA ICH. 7 Lecz jak we wszystkim obfitujecie w wierze i w mowie i w umiejtnoci i w wszelkiej gorliwoci, nadto i w mioci waszej ku nam, abycie obfitowali i w tej asce. 8 Nie mwi, jakby rozkazujc, ale przez gorliwo innych dowiadczajc take rzetelnoci waszej mioci. 9 Znacie bowiem ask Pana naszego JezusaChrystusa, e dla was sta si ubogim, bdc bogatym, abycie wy byli bogatymi jego ubstwem. 10 I w tym daj rad; to bowiem jest wam poyteczne, ktrzycie nie tylko zaczli czyni, ale i chcie od przeszego roku. 11 Teraz wic i uczynkiem to konajcie, eby, jak w was jest ochotny zamiar woli, takie byo i wykonanie z tego, co macie. 12 Jeli bowiem wola jest ochotna, to jest przyjemna wedug tego, co a, nie wedug tego, czego nie ma. 13 Albowiem nie eby innym bya ulga, wamza utrapienie, e wedug rwnoci. 14 W obecnym czasie niech wasza obfito uzupeni ich niedostatek, aby te ich obfito bya uzupenieniem waszego niedostatku, aby bya rwno, jak napisano: 15 "Ktry wiele, nie mia nazbyt, a kto mao, nie mia mniej." ZALECA SWCH WYSANNIKW. 16 Bogu za dziki, ktry t sam troskliwo o was wla w serce Tytusa, 17 bo zacht przyj, owszem bdc nader troskliwym, z wasnej ochoty uda si do was. 18 Posalimy te z nim brata, ktrego chwaa jest w ewangelii po wszystkich kocioach; 19 a nie tylko, lecz i wybrany zosta przez kocioy na towarzysza podry naszej w sprawie tej aski, ktr rozdajemy ku chwale Paskiej i ze stanowczej woli czy em w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAPN c cd c%= c&3(50 ] naszej ; 20wystrzegajc si tego, eby naskto nie zgani z powodu tej obfitoci, ktrrozdajemy. 21 Staramy si bowiem o dobro nie tylko przed Bogiem, ale take przed ludmi. 22 Posalimy za z nimi brata naszego, ktrego troskliwoci dowiadczylimy czsto w wielu rzeczach, a teraz daleko troskliwszego z powodu wielkiego zaufania do was. 23 Co do Tytusa - jest to mj towarzysz i pomocnik u was ; co do braci naszych - s to posacy kociow, chwaa Chrystusowa. 24 Dowody wic waszej mioci i naszej chluby z was okacie wzgldem nich wobec kociow. 9 PRZYMIOTY I OWOCE JAMUNY. 1 O posudze za, ktra si dokonywa na rzecz witych, zbyteczne mi jest do was pisa. 2 Znam bowiem wasze chtne serce, ktrym si chlubi z was wobec Macedoczykw, e i Achaja gotowa jest odroku przeszego i wasz zapa wielu pobudzi. 3 Posaem za braci, eby chluba nasza z was nie bya w tej sprawie udaremniona, ale ebycie (jak powiedziaem) byli gotowi,4 abymy, gdyby ze mn przyszli Macedoczycy i znaleli was niegotowymi, nie musieli si wstydzi w tej rzeczy my (nie mwic ju o was). 5 Za potrzebne wic uznaem prosi braci, aby wpierw poszli do was i przygotowali przedtem obiecane bogosawiestwo, aby ono byo gotowe tak jak bogosawiestwo, a nie jak skpstwo. 6 To za mwi : Kto skpo sieje, skpo te bdzie, a kto sieje w bogosawiestwach, z bogosawiestw te bdzie. 7 Kady jak postanowi w sercu swoim, nieze smutkiem albo z musu : wesoego bowiem dawc miuje Bg. 8 Lecz i w mocy Boga jest sprawi, eby wwas obfitowaa wszelka aska, abycie majc we wszystkim zawsze wszelki dostatek, obfitowali we wszelki dobry uczynek, 9 jak napisano : "Rozproszy, da ubogim ; sprawiedliwo jego trwa na wiek wieku." 10 Ten za co dostarcza nasienia siejcemu, udzieli i chleba do jedzenia i rozmnoy nasienie wasze i pomnoy wzrostplonw sprawiedliwoci waszej ; 11 abycie we wszystkim ubogaceni obfitowali we wszelkiej hojnoci, ktra przez nas sprawuje dzikczynienie Bogu. 12 Gdy posugiwanie w tym urzdzie nie tylko uzupenia to, czego nie dostaje witym, ale te obfituje przez wiele dzikczynie w Panu, 13 gdy przez dowiadczenie tego posugiwania chwa Boga za posuszestwo wasze w wyznawaniu ewangelii Chrystusowej i za szczero, z jak udzielacie im i wszystkim, 14 i w ich modlitwie gorcej za was, tsknic za wami z powodu przeobfitej aski boej w was. 15 Dziki Bogu za niewysowiony dar jego. CZʌ III (10,1- l3,10) OSOBISTA OBRONA APOSTOA 10 BRONI SWEJ WADZY. 1 Ja za sam, Pawe, prosz was przez cicho i agodno Chrystusow, ja, ktrywprawdzie w obecnoci waszej jestem pokorny, ale w nieobecnoci jestem miay wzgldem was. 2 A prosz was, ebym obecny nie okaza miaoci przez t ufn pewno, z jak rzekomo wystpujemy przeciw niektrym, co sdz, e wedug ciaa postpujemy. 3 Cho yjemy w ciele, nie wedug ciaa walczymy, 4 gdy bro naszego bojowania nie jest cielesna, ale mocna Bogiem dla burzenia miejsc obronnych ; gdy burzymy zamysy 5 i wszelk wynioso wynoszc si przeciw wiedzy boej i w niewol podbijamywszelki rozum pod posuszestwo Chrystusowe 6 i gotowi jestemy kara wszelkie nieposuszestwo, skoro staniecie si doskonale posuszni. 7 Patrzcie na to, co jest przed oczyma. Jeli kto sobie ufa, e jest Chrystusowy, nieche znowu pomyli sobie, e jak on jestChrystusowy, tak i my. 8 Gdy nie bd si wstydzi, chobym miajeszcze wicej si chlubi z wadzy naszej,ktr da nam Pan dla budowania, a nie na zagad wasz. 9 eby za nie zdawao si - jakbym was straszy przez listy- 10 mwi bowiem : Listy wprawdzie powane s i potne, ale obecno ciaa saba i mowa wzgardzona ; - 11 kto taki jest, niech pomyli, e jakimi jestemy nieobecni w sowie przez listy, takimi te obecni w czynie. KOGO BG ZALECA, TEN WYPRBOWANY 12 Nie miemy bowiem zalicza si albo przyrwnywa do niektrych, co sami siebie zalecaj; ale sami z sob si mierzymy i sami z sob si porwnujemy. 13 My za nie bdziemy si chlubi bezmiernie, ale wedug prawida miary, ktr nam Bg wymierzy, miary, abymy dotarli a do was. 14 Nie nacigamy si bowiem nad miar, jakbymy was nie dosigli, gdy dotarlimy a do was z ewangeli Chrystusow. 15 Nie chlubimy si bezmiernie cudzymi pracami, lecz mamy nadziej, e ze wzrostem wiary waszej, wrd was wywyszeni bdziemy coraz wicej wedug prawida naszego, 16 e ewangeli gosi bdziemy nawet i w tych stronach, ktre s poza wami, nie chlubic si z tego, co ju jest gotowe w cudzym dziale. 17 "Lecz kto si chlubi, niech si w Panu chlubi." 18 Nie ten bowiem, co sam siebie zaleca, jest wyprbowany, ale kogo Bg zaleca. 11 OBY UMYS KORYNTIAN NIE BY SKAONY. 1 Obycie znieli troch gupstwa mojego ; nawet chciejcie i mnie znosi! 2 Ubiegam si bowiem o was z bo zazdroci, gdy polubiem was, aeby okaza was jednemu mowi jak czyst pann Chrystusowi. 3 Lecz boj si eby, jak w oszuka Ew chytroci swoj, tak myli wasze nie zostay skaone i nie odpady od prostoty, ktra jest w Chrystusie. 4 Jeli bowiem ten, co przychodzi, opowiada innego Chrystusa, ktregomy nie opowiadali, albo otrzymujecie innego ducha,ktregocie nie otrzymali, albo inn ewangeli, ktrej nie przyjlicie, susznie bycie to znosili. 5 Sdz bowiem, e ja wcale mniej nie uczyniem, ni wielcy apostoowie. 6 Albowiem cho nie biegy w mowie, ale nie w umiejtnoci; we wszystkim za jawnie wam to okazalimy. ADNEJ POMOCY OD NICH NIE OTRZYMA. 7 Albo czy grzechu si dopuciem, uniajcsamego siebie, abycie wy byli wywyszeni,e wam darmo gosiem ewangeli bo. 8 inne kocioy zupiem, biorc wsparcie na wasz posug. 9 A gdy byem u was i cierpiaem niedostatek, nie byem nikomu uciliwy, gdy czego mi brakowao, uzupenili bracia, ktrzy przyszli z Macedonii i we wszystkim zachowaem si bez obciania was i zachowam. 10 Prawda Chrystusowa jest we mnie - chluby tej nikt mi nie naruszy w granicach Achai. 11 Dlaczego ? e was miuj ? Bg wie. 12 To za co czyni i czyni bd, abym odci sposobno, tym co szukaj sposobnoci, eby byli znalezieni jak i my wtym w czym si chlubi. 13 Gdy tacy faszywi apostoowie s to robotnicy zdradliwi, przybierajcy posta apostow Chrystusowych. 14 I nie dziw, bo i sam szatan przemienia si w anioa wiatoci. 15 Nic wic wielkiego, jeli sudzy jego przemieniaj si jakby w sugi sprawiedliwoci, a ich koniec bdzie wedugich uczynkw. WYLICZA SWE PRACE I ZASUGI. 16 Jeszcze raz powiadam, niechaj nikt nie uwaa mi za bezrozumnego; zreszt jak bezrozumnego przyjmijcie mi, abym i ja troch si pochlubi. 17 Tego, co mwi, nie mwi wedug Boga,ale jakby w gupocie, w tej sprawie chlubienia si. 18 Poniewa wielu chlubi si wedug ciaa i ja bd si chlubi. 19 Chtnie bowiem znosicie bezrozumnych, cho sami jestecie rozumni. 20 Znosicie bowiem, jeli was kto w niewolpodbija, jeli kto objada, jeli kto wyzyskuje, jeli si kto wynosi, jeli was kto bije po twarzy. 21 Ku zawstydzeniu mwi, jakbymy sabymi byli w tej mierze. W czym kto jest miay (w gupocie mwi), i ja si omielam : 22 Hebrajczykami s, i ja; Izraelitami s, i ja: potomkami Abrahama s, i ja; 23 sugami Chrystusowymi s (jak mniej mdry mwi), bardziej ja: w pracach bardzo licznych, w wizieniach czciej, w chostach nad miar, w niebezpieczestwach mierci czstokro. 24 Od ydw dostaem pikro po czterdzieci razw bez jednego. 25 Trzykro byem bity rzgami, raz byemkamienowany, trzykro ulegem rozbiciu siokrtu, przez noc i przez dzie byem na gbinie morskiej, 26 czsto w podrach, w niebezpieczestwach na rzekach, w niebezpieczestwach od rozbjnikw, w niebezpieczestwach od rodakw, w niebezpieczestwach od pogan, w niebezpieczestwach w miecie, w niebezpieczestwach na pustyni, w niebezpieczestwach na morzu, w niebezpieczestwach wrd faszywych braci, 27 w pracy i mozole, w czstym niespaniu, w godzie i pragnieniu, w postach czstych,w zimnie i nagoci. 28 Oprcz tego co jest ponadto: codzienne naleganie na mnie, troska o wszystkie kocioy. 29 Kt choruje, a ja nie choruj? Kto si gorszy, a ja nie pon ? 30 Jeli naley si chlubi, to bd si chlubi z moich saboci. 31 Bg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, ktry jest bogosawiony na wieki, wie, e nie kami. 32 W Damaszku namiestnik ludu krla Arety strzeg miasta Damasceczykw, aby mi pojma, 33 ale przez okno w koszu spuszczony zostaem po murze i tak uszedem z rk jego. 12 WIDZENIA I OBJAWIENIA. 1 Jeli naley si chwali (nie wypada to wprawdzie), przejd do widze i objawie Paskich. 2 Znam czowieka w Chrystusie, ktry przed czternastu laty - czy w ciele, nie wiem, czy poza ciaem, nie wiem, Bg wie -zachwycony by a do trzeciego nieba. 3 I znam takiego czowieka, - czy w ciele, czy poza ciaem, nie wiem, Bg wie - 4 e zachwycony by do raju i sysza tajemne sowa, ktrych czowiekowi nie wolno mwi. 5 Z takiego bd si chlubi ; z siebie za nic si nie bd chlubi, jak tylko ze saboci moich. 6 Albowiem chobym si chcia chlubi, nie bd bezrozumny, bo prawd powiem ; leczwstrzymuj si,. Aby kto nie rozumia o mnie wicej nad to, co widzi we mnie, albo co syszy ode mnie. BODZIEC CIAA. 7 Aebym za nie wynosi si dla wielkoci objawie, dany mi jest bodziec ciaa mego,anio szatana, ktry by mnie policzkowa. 8 Dlatego trzykrotnie prosiem Pana, aby ode mnie odstpi. 9 I rzek mi : Wystarczy ci aska moja, gdy moc w saboci si doskonali. Chtnie wic bd si chlubi ze saboci moich, aby zamieszkaa we mnie moc Chrystusowa.10 Dlatego mam upodobanie w sabociach moich, w potwarzach, w niedostatkach, w przeladowaniach, w uciskach dla Chrystusa; albowiem gdy saby jestem, wtedy jestem silny. BEZINTERESOWNO APOSTOA. 11 Staem si bezrozumnym, wycie mnie przymusili. Ja bowiem od was miaem by zalecony ; ba w niczym nie byem mniejszy ni ci, co s bardzo wielkimi apostoami, chocia niczym jestem. 12 Lecz sprawdziany apostolstwa mego okazay si u was we wszelkiej cierpliwoci, w znakach i w cudach i w mocach. 13 C bowiem mielicie mniej, ni inne kocioy, chyba to, e ja sam was nie obciyem? Darujcie mi t krzywd. 14 Oto po raz trzeci jestem gotw przyby do was, a nie bd wam uciliwy. Nie szukam bowiem tego, co wasze, ale was. Albowiem nie dzieci maj zbiera dla rodzicw, lecz rodzice dla dzieci. 15 Ja za najchtniej oy bd i nadto sam si wydam za dusze wasze ; chocia wicej was miujc, mniej bd miowany? 16 Ale niech tak bdzie : ja was nie obciyem, ale bdc chytrym, podstpem was wziem. 17 Czy przez kogo z tych, ktrych do was posaem, oszukaem was? 18 Prosiem Tytusa i posaem z nim brata.Czy was Tytus oszuka? Czy nie postpowalimy w tym samym duchu ? Czy nie tymi samymi ladami? 19 Od dawna sdzicie, e si przed wami usprawiedliwiamy? Przed Bogiem w Chrystusie mwimy ; wszystko za, najmilsi, dla waszego zbudowania. 20 Lkam si bowiem, ebym przypadkiem, gdy przybd, znalaz was nie takimi, jakimi chc, i ebym sam nie by znalezionyod was, jakiego nie chcecie; eby przypadkiem wrd was nie byo sporw, zazdroci, gnieww, niesnasek, obmw, szemra, nadymania si, rozterek ; 21 aeby nie poniy mnie Bg u was, gdy znowu przybd i ebym nie opakiwa wielu z tych, co przedtem zgrzeszyli, a nie czynili pokuty za nieczysto i rozpust i bezwstyd, jakiego si dopucili. 13 PRZESTRZEGA PRZED SW SUROWOCI. 1 Oto po raz trzeci id do was: "Na sowie dwch albo trzech wiadkw oprze si kada sprawa." 2 Zapowiedziaem i zapowiadam jakby obecny, a teraz nieobecny, tym, co przedtem zgrzeszyli i wszystkim innym, e jeli znowu przyjd, nie przepuszcz. 3 Czy chcecie dowiadczy tego, ktry przeze mnie mwi, Chrystusa, ktry nie jest saby w was, ale jest mocny wrd was? 4 Cho bowiem ukrzyowany zosta bdc sabym, ale yje z mocy boej. Gdy i my wnim sabi jestemy, lecz z nim y bdziemy z mocy boej w was. 5 Dowiadczajcie samych siebie, czy jestecie w wierze; samych siebie prbujcie. Czy nie znacie samych siebie, e Chrystus Jezus jest w was? Chyba przypadkiem jestecie odrzuceni. 6 Lecz spodziewam si, e poznacie, i my nie jestemy odrzuceni. JESZCZE NAPOMINA I POZDRAWIA. 7 Prosimy za Boga, abycie nic zego nie czynili ; nie ibymy my wyprbowanymi siokazali, ale ebycie wy, co jest dobrego, czynili, a my ebymy byli jak odrzuceni. 8 Nie moemy bowiem nic przeciwko prawdzie, ale za prawd. 9 Gdy radujemy si, e my jestemy sabi,a wy jestecie mocni. O to si i modlimy o wasz doskonao. 10 Dlatego to nieobecny pisz, abym bdc obecny, nie postpowa surowiej wedug wadzy, ktr mi Pan da na budowanie, a nie na burzenie. Zakoczenie. (13,11-13) 11 Na ostatek, bracia, weselcie si, bdcie doskonali, zachcajcie si, to samo rozumiejcie, pokj miejcie, a Bg pokoju i mioci bdzie z wami. 12 Pozdrwcie si wzajemnie witym pocaunkiem. Pozdrawiaj was wszyscy wici. 13 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa i mio Boga i uczestnictwo Ducha witego niech bdzie z wami wszystkimi. Amen. --------------------- LIST DO GALATW Wstp. (1,1-10) Pawe,aposto nie od ludzi, ani przez czowieka, ale przez Jezusa Chrystusa i Boga Ojca, ktry go wzbudzi z martwych 2 i wszyscy bracia, ktrzy s ze mn, kocioom Galacj i : 3 aska wam i pokj od Boga Ojca i Pana naszego Jezusa Chrystusa, 4 ktry wyda samego siebie za grzechy nasze, aby nas wyrwa z teraniejszego wieku zego, wedug woli Boga i Ojca naszego, 5 jemu chwaa na wieki wiekw. Amen. NIESTAO GALATW. 6 Dziwi si, tak prdko od tego, ktry was powoa do aski Chrystusowej, przenosicie si do innej ewangelii; 7 a ona nie jest inna, tylko s niektrzy, cowas niepokoj i chc wywrci ewangeli Chrystusow. 8 Ale chobymy my, albo anio z nieba gosi wam ponad to, comy wam gosili, niech bdzie przeklty. 9 Jak przedtem mwilimy tak i teraz znowu mwi : Jeliby wam kto opowiada ewangeli prcz tej, ktrcie otrzymali, niech bdzie przeklty 10 Czy bowiem teraz ludzi zjednuj, czy Boga? Czy staram si ludziom podoba? Jelibym si jeszcze ludziom podoba, nie bybym sug Chrystusa. CZʌC I (1,11 - 2,21) OBRONA POSANNICTWA I NAUKI APOSTOA RDO EWANGELII W. PAWA. 11 Albowiem oznajmiam wam, bracia, e ewangelia goszona przeze mnie, nie jest wedug czowieka. 12 Albowiem ja ani jej nie otrzymaem, ani si nie nauczyem od czowieka, ale przez objawienie Jezusa Chrystusa. NAWRCENIE PAWA 13 Syszelicie bowiem o moim niegdy postpowaniu w ydostwie, e nad miar przeladowaem koci boy i zwalczaemgo 14 i przecigaem w judaimie wielu rwienikw moich w mym narodzie, bdc gorliwszym mionikiem poda moich ojczystych. 15 Lecz gdy si spodobao temu, ktry mi odczy "z ywota matki mojej i wezwa"przez ask swoj, 16 aby objawi Syna swego we mnie, abym go gosi midzy poganami - od tej chwili nie radziem si ciaa i krwi, 17 ani nie poszedem do Jerozolimy do poprzednikw moich apostow, lecz udaem si do Arabii i wrciem znowu do Damaszku. 18 Potem po trzech latach poszedem do Jerozolimy zobaczy Piotra i pozostaem u niego pitnacie dni; 19 a innego z apostow nie widziaem adnego, tylko Jakuba, brata Paskiego. 20 A co wam pisz, oto Bg wiadkiem, e nie kami. 21 Potem udaem si w strony Syrii i Cylicji. 22 Byem za osobicie nieznany kocioom Judei, ktre byy w Chrystusie; 23 ale tylko syszeli, e ten, co nas niegdyprzeladowa, teraz opowiada wiar, ktrprzedtem zwalcza ; 24 i sawili Boga za mnie. 2 NAUKA PAWA ZGODNA Z APOSTOLSK. 1 Potem po latach czternastu udaem si ze stanowczej woli czy em w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c S c / c % c v1=: 7E znowu do Jerozolimy z Barnab, wziwszy iTytusa. 2 Udaem si za stosownie do objawienia i przedoyem im ewangeli, ktr gosz midzy poganami, a z osobna tym, ktrzy wydawali si by czym, ebym przypadkiem nadaremnie nie stawa do biegu, albo te przedtem nie biega. 3 Lecz ani Tytusa, ktry by ze mn, cho by poganinem, nie przymuszono obrzeza si, 4 pomimo braci faszywych, chykiem wprowadzonych, ktrzy si wkradli, aby wyszpiegowa nasz wolno, ktr mamy w Chrystusie Jezusie, eby nas podbi w niewol. 5 Tym ani na chwil nie ustpilimy i nie poddalimy si, aby prawda ewangelii u wasprzetrwaa. 6 Od tych za, co zdawali si czym by (jakimi kiedy byli, nic mi do tego;Bg nie ma wzgldu na osob czowieka) - mnie bowiem ci, co si wydawali czym by, nic nie przydali. 7 Ale przeciwnie, gdy zobaczyli, e zostaa mi powierzona ewangelia dla nieobrzezanychjak i Piotrowi dla obrzezanych 8 (ten bowiem, ktry uczyni Piotra apostoem obrzezania, uczyni nim i mnie wrd pogan), 9 i gdy poznali ask, ktra mi jest dana, Jakub i Kefas i Jan, ktrzy uwaani byli za filary, podali mnie i Barnabie prawic jak towarzyszom, abymy my do pogan, a oni do obrzezania; lobylemy tylko pamitali o ubogich, co take troskliwie staraem si czyni. ROZPRAWA Z PIOTREM. 11 Gdy za Kefas przyszed do Antiochii, wrcz mu si sprzeciwiem, gdy by wartnagany. 12 Pierwej bowiem, nim przyszli niektrzy od Jakuba, jada z poganami, gdy za przyszli, usuwa si i odcza, bojc si tych, co byli z obrzezania. 13 na jego udawanie zgodzili si inni ydzi, tak e nawet Barnaba da si wcign przez nich do tego udawania. 14 Ale gdy zobaczyem, e nie postpowali waciwie wedug prawdy ewangelii, rzekem Kefasowi wobec wszystkich: Jeli ty, bdc ydem, po pogasku yjesz, a niepo ydowsku, czemu przymuszasz pogan, by po ydowsku yli? 13 My z urodzenia ydzi, a nie grzesznicy zpogan. 16 Widzc jednak, e czowiek nie bywa usprawiedliwiony z uczynkw Zakonu, lecz przez wiar Jezusa Chrystusa i my wierzymy w Chrystusa Jezusa, abymy byli usprawiedliwieni z wiary Chrystusowej, a nie z uczynkw Zakonu, poniewa z uczynkw Zakonu "nie bdzie nikt usprawiedliwiony." 17 Jeeli bowiem szukajc usprawiedliwienia w Chrystusie, okazalimy si i sami grzesznymi, czyby Chrystus bysug grzechu? Uchowaj Boe! 18 Jeli bowiem to, co zburzyem, znowu buduj, czyni z siebie przestpc. 19 Ja bowiem umarem przez Zakon zakonowi, abym y Bogu;z Chrystusem jestem przybity do krzya. 20 Lecz yj ju nie ja, ale yje we mnie Chrystus. To za e teraz yj w ciele, yj w wierze Syna Boego, ktry mi umiowa i wyda samego siebie za mnie. 21 Nie odrzucam aski boej. Jeli bowiem przez Zakon sprawiedliwo, Zatem Chrystus na prno umar. CZʌC II (3,1- 4,31 ) O USPRAWIEDLIWIENIU Z WIARY 3 KARCI GALATW. 1 O nierozumni Galaci, kt was omami, abycie nie byli posuszni prawdzie;wy, przed ktrych oczyma Jezus Chrystus, przedtem opisany, jest midzy wami ukrzyowany? 2 Tego tylko od was chc si dowiedzie : czy otrzymalicie Ducha przez uczynki Zakonu, czy przez posuch wiary? 3 Tak jestecie gupi, e zaczwszy duchem, teraz na ciele koczycie? 4 Tak wiele cierpielicie na darmo? Czy jednak na darmo? 5 Ten wic, co wam daje Ducha i dziaa wrd was cuda - przez uczynki Zakonu, czy przez posuch wiary? USPRAWIEDLIWIENIE ABRAHAMA PRZEZ WIAR. 6 Jak napisano: "Abraham uwierzy Bogu i poczytano mu ku sprawiedliwoci." 7 Poznajcie wic, e ci co s z wiary, ci s synami Abrahamowymi. 8 A Pismo przewidziawszy, e Bg usprawiedliwia pogan z wiary, przepowiedziao Abrahamowi: "W tobie bdbogosawione wszystkie narody." 9 Przeto ci, co s z wiary, bogosawieni bd z wiernym Abrahamem. 10 Ktrzykolwiek bowiem s z uczynkw Zakonu, s pod przeklestwem. Napisano bowiem: "Przeklty kady, kto by nie wytrwa w penieniu wszystkiego, co jest napisane w ksidze Zakonu." 11 A poniewa nikt nie dostpuje usprawiedliwienia u Boga przez Zakon, jasnym jest, e "sprawiedliwy yje z wiary." 12 Zakon za nie jest z wiary, ale "kto je wykona, y bdzie w nich." 13 Chrystus nas wykupi od przeklestwa Zakonu, stawszy si za nas przeklestwem,bo napisano : "Przeklty kady, kto wisi na drzewie" ; 14 aby na poganach spenio si bogosawiestwo Abrahamowe w Chrystusie Jezusie, abymy otrzymali obietnic Ducha przez wiar. PRZEZ WIAR WYPENIAJ SI OBIETNICE. 15 Bracia (wedug czowieka mwi), przecie nikt nie odrzuca prawomocnego testamentu ludzkiego, ani do wicej nie przydaje. 16 Abrahamowi dane byy obietnice i "potomstwu" jego. Nie mwi : I potomkom, jakby o wielu, ale jak o jednym : "I potomstwu twojemu," ktrym jest Chrystus. 17 To za mwi: Zakon, ktry po czterystutrzydziestu latach zosta dany, nie uniewania Testamentu potwierdzonego przez Boga, tak eby obietnica miaa by zniweczona. 18 Albowiem jeli z Zakonu dziedzictwo, to ju nie z obietnicy. Abrahamowi za przez obietnic Bg darowa. ZAKON WYCHOWAWC KU CHRYSTUSOWI. 19 C wic Zakon? Ustanowiony zosta ze wzgldu na wystpki, aby przyszo potomstwo, ktremu obieca, przekazany przez aniow za spraw porednika. 20 Porednik za nie jest jednego, lecz Bg jest jeden. 21 Zakon wic przeciw obietnicom boym? adn miar. Gdyby bowiem dany by Zakon,ktry by mg oywia, prawdziwie z Zakonu byaby sprawiedliwo. 22 Ale Pismo zamkno wszystko pod grzechem, aby obietnica przez wiar Jezusa Chrystusa bya dana wierzcym. 23 Lecz zanim przysza wiara, bylimy zamknici pod stra Zakonu dla tej wiary, ktra miaa by objawiona. 24 Tak wic Zakon by wychowawc naszymw Chrystusie, abymy z wiary byli usprawiedliwieni. WIARA WYZWALA SPOD ZAKONU. 25 Skoro jednak przysza wiara, ju nie jestemy pod wychowawc. 26 Wszyscy bowiem jestecie synami boymi przez wiar, ktra jest w Chrystusie Jezusie; 27 gdy ktrzy tylko jestecie ochrzczeni wChrystusie, obleklicie si w Chrystusa. 28 Nie ma yda ani Greka; nie ma niewolnika ani wolnego nie ma mczyzny ani niewiasty. Albowiem wy wszyscy jedno jestecie w Chrystusie Jezusie. 29 Jeli za wy jestecie Chrystusowi, wicjestecie potomstwem Abrahama, dziedzicami wedug obietnicy. 4 PORWNANIE Z DZIEDZICEM MAOLETNIM. 1 Mwi za: Jak dugo dziedzic jest dzieciciem, niczym si nie rni od niewolnika, cho jest panem wszystkiego, 2 ale jest pod opiekunami i rzdcami a do czasu naznaczonego przez ojca. 3 Tak i my, gdymy byli dziemi, bylimy pod ywioami wiata. 4 Skoro jednak przysza peno czasu, zesa Bg Syna swego uczynionego z niewiasty, uczynionego pod Zakonem, 5 aby tych wykupi, ktrzy byli pod Zakonem, ebymy dostpili przybrania za synw. 6 A poniewa jestecie synami, posa Bg Ducha Syna swego do serc waszych, woajcego: Abba, Ojcze. 7 Przeto ju nie ma niewolnika, lecz syn; a jeli syn, to i dziedzic przez Boga. NIE WRACA DO PRZEPISW ZAKONU. 8 Ale wwczas wanie nie znajc Boga, suylicie tym, ktrzy natury nie s bogami. 9 Teraz za gdy poznalicie Boga, owszem bdc przez Boga poznani, jake zwracacie si napowrt do bezsilnych i ndznych ywiow, ktrym znowu suy chcecie? 10 Przestrzegacie dni i miesicy i czasw i lat. 11 Boj si o was, ebym przypadkiem bezowocnie nie pracowa wrd was. WSPOMNIENIE PIERWSZEGO PRYJCIA. 12 Bdcie jak ja, gdy i ja jestem jak wy bracia, zaklinam was. W niczym mnie nie obrazilicie. 13 Wiecie za, e w saboci ciaa ju dawno opowiadaem wam ewangeli a tym, co byo prb dla was w ciele moim, 14 nie wzgardzilicie, lecz przyjlicie mi jak anioa boego, jak Chrystusa Jezusa. 15 Gdzie wic jest szczliwo wasza? Daj wam bowiem wiadectwo, e gdyby to byo moliwe, bylibycie sobie oczy wyupilii mnie dali. 16 Nieprzyjacielem wic wam si staem, prawd wam mwic? 17 Ubiegaj si o was niedobrze, ale chc was oderwa, abycie si o nich ubiegali. 18 Lecz o dobro ubiegajcie si w dobrym zawsze, a nie tylko gdy jestem obecny u was. 19 Dziatki moje, ktre znowu bolejc rodz,aby Chrystus by w was uksztatowany. 20 Chciabym za teraz by u was i odmieni gos swj, gdy jestem w zamieszaniu co do was. AGAR FIGUR ZAKONU, A SARA EWANGELII. 21 Powiedzcie mi wy, co pod Zakonem by chcecie, czy nie czytalicie Zakonu? 22 Albowiem napisano; Abraham mia dwchsynw jednego z niewolnicy, a drugiego z wolnej. 23 Lecz ten co z niewolnicy, wedug ciaa si narodzi, a ten co z wolnej, przez obietnic. 24 A to powiedziano przez podobiestwo. Sto bowiem dwa testamenty : jeden mianowicie na grze Synaj, rodzcy w niewol i to jest Agar ; 25 Synaj bowiem jest gra w Arabii, i ma czno z teraniejszym Jeruzalem i w niewoli jest z synami swymi. 26 To za co w grze jest Jeruzalem, wolne jest i ono jest matk nasz. 27 Napisano jest: "Wesel si niepodna, ktra nie rodzisz, zakrzyknij i woaj, ktrarodzc, nie bolejesz, bo wielu synw u opuszczonej, wicej ni u tej, ktra ma ma." 28 My za, bracia, wedug Izaaka jestemysynami obietnicy. 29 Ale jak wwczas ten, ktry si by narodzi wedug ciaa, przeladowa tego, ktry wedug ducha, tak i teraz. 30 Ale co mwi Pismo? "Wyrzu niewolnic isyna jej, nie bdzie bowiem dziedzicem syn niewolnicy z synem wolnej." 31 Zatem, bracia, nie jestemy synami niewolnicy, ale wolnej. A t wolnoci wyzwoli nas Chrystus. CZʌ III, (5,1 - 6,10) O WOLNOCI CHRZECIJASKIEJ I JEJ NADUYCIACH 5 WIARA CZYNNA - POYTECZNA. 1 Trwajcie i nie chciejcie znowu by pod jarzmem niewoli. 2 Oto ja, Pawe, powiadam wam, e jeli dacie si obrzeza, Chrystus wam nic nie pomoe. 3 Owiadczam za nadto kademu czowiekowi obrzezujcemu si, e powinien cay Zakon wypenia. 4 Wyzuci jestecie z Chrystusa, wy, ktrzyw Zakonie szukacie sprawiedliwienia, wypadlicie z aski. 5 My bowiem duchem z wiary oczekujemy spodziewanej sprawiedliwoci. 6 Gdy w Chrystusie Jezusie nie znaczy nic ani obrzezanie, ani odrzezek, ale wiara, ktra przez mio dziaa. 7 Bieglicie dobrze; kto wam przeszkodzi by posusznymi prawdzie? 8 Namowa ta nie jest od tego, ktry was wzywa. 9 Odrobina kwasu zakwasza cae ciasto. 10 Ja za co do was mam ufno w Panu, e nic innego nie bdziecie myle - ten za, co was niepokoi, kimkolwiek on by by,dozna sdu. 11 Lecz ja, bracia, jeli jeszcze teraz obrzezanie gosz, czemu jeszcze teraz przeladowanie cierpi? Ustao wic zgorszenie krzya! 12 Bodajby i zostali odcici ci, co was podburzaj. CIAO PODA PRZECIWKO DUCHOWI. 13 Wy bowiem do wolnoci jestecie wezwani, bracia, bylebycie wolnoci nie obracali na podniet ciau, ale przez mioDucha sucie jedni drugim. 14 Cay bowiem Zakon w jednym sowie siwypenia : "Bdziesz miowa bliniego swego jak samego siebie." 15 Lecz jeli wzajemnie si ksacie i gryziecie, patrzcie, abycie si wzajemnie nie zjedli. 16 Mwi za : Wedug ducha postpujcie i podliwoci ciaa nie bdziecie wypenia. 17 Ciao bowiem poda przeciwko duchowi,duch za przeciw ciau. One bowiem sprzeciwiaj si sobie nawzajem, abycie nie czynili cokolwiek chcecie. 18 A jeli Duch wami rzdzi, nie jestecie pod Zakonem. 19 Lecz uczynki ciaa s jawne, s nimi : nierzd, nieczysto, bezwstyd, rozpusta, 20 bawochwalstwo, czary, nieprzyjanie, swary, zawici, gniewy, ktnie, spory, sekty, 21 zazdroci, mobjstwa, pijastwa, obarstwa i tym podobne. A o nich powiadam wam, jak przedtem mwiem, e ci, co takie rzeczy czyni, krlestwa boego nie dostpi. 22 0wocem za Ducha jest: mio, wesele,pokj, cierpliwo, dobrotliwo, dobro, nieskwapliwo, 23 cicho, wiara, skromno, wstrzemiliwo, czysto. Przeciwko takim nie ma Zakonu. 24 Ci za, co s Chrystusowi, ciao swoje ukrzyowali z wadami i podliwociami. 25 Jeli yjemy duchem, duchowo te postpujmy. 26 Nie bdmy chciwi prnej chway, wzajemnie si dranic i nawzajem sobie zazdroszczc. 6 WZAJEMNEJ WYROZUMIAOCI. 1 Bracia, jeliby kto znienacka upad w jakie przestpstwo, wy co duchownymi jestecie, pouczcie takiego w duchu agodnoci, baczc na samego siebie, aby ity nie by kuszony. 2 Jeden drugiego brzemiona nocie i tak wypenicie prawo Chrystusowe. 3 Albowiem jeli kto mniema e jest czym,gdy jest niczym, sam siebie oszukuje. 4 A kady niech sprawy swoje bada i tak tylko sam z siebie chlubi si bdzie, a nie z drugiego. 5 Kady bowiem poniesie wasne brzemi. ZAWSZE DOBRZE CZYNI. 6 Niech za ten, co bywa pouczany sowem, udziela z wszystkich dbr temu, co go naucza. 7 Nie bdcie : Bg nie pozwoli namiewa si z siebie. 8 Co bowiem czowiek posieje, to i bdzie. Gdy kto sieje na swym ciele, z ciaa te bdzie zepsucie kto za sieje w duchu, z ducha bdzie ycie wieczne.9 Nie ustawajmy za w czynieniu dobrze, bo czasu swego bdziemy, jeli nie ulegniemy znueniu. 10 Przeto pki czas mamy, czymy dobrze wszystkim, a najwicej domownikom wiary.Zakoczenie. (6,11-18) CHLUBI SI Z UKRZYOWANYM. 11 Patrzcie, jakimi literami napisaem do was moj rk. 12 Albowiem ktrzykolwiek chc si podobaw ciele, ci zmuszaj was do obrzezania, byle tylko nie cierpieli przeladowania dla krzya Chrystusowego. 13 Ani bowiem ci, co si obrzezuj, Zakonu nie zachowuj, ale chc, abycie si wy obrzezali, eby si z ciaa waszego chlubili.14 Ja za, nie daj Boe, abym si mia chlubi jak tylko w krzyu Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez ktrego wiat jestmi ukrzyowany a ja wiatu. 15 Albowiem w Chrystusie Jezusie ani obrzezanie nic nie znaczy, ani odrzezek ale nowe stworzenie. 16 A tym wszystkim, co wedug tego prawida postpowa bd, pokj i miosierdzie Izraelowi boemu. 17 Zreszt niech mi si nikt nie naprzykrza,bo ja znamiona Pana Jezusa nosz na moim ciele. POZDROWIENIE. 18 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z duchem waszym, bracia. Amen. ------------------------ LIST DO EFEZJAN Wstp. (1,1-2) Pawe, z woli boej aposto Jezusa Chrystusa wszystkim witym, ktrzy s wEfezie i wiernym w Chrystusie Jezusie: 2 aska wam i pokj od Boga, Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa. CZʌC I. DOGMATYCZNA (1,3 - 3,21) WYCHWALA BOGA ZA ODKUPIENIE. 3 Bogosawiony Bg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, ktry nas ubogosawi wszelakim bogosawiestwem duchowym w niebie w Chrystusie, 4 jak nas wybra w nim przed zaoeniem wiata, abymy byli witymi i niepokalanymi przed oczyma jego w mioci.5 I on nas przeznaczy dla siebie na przybranych synw przez Jezusa Chrystusa, wedug postanowienia swej woli, 6 dla uwielbienia przesawnej aski swojej,ktr nas obdarzy w umiowanym Synu swoim. 7 W nim mamy odkupienie przez krew jego, odpuszczenie grzechw wedug bogactw aski jego, 8 ktra nader obfitowaa w nas we wszelkiej mdroci i roztropnoci, 9 aby nam oznajmi tajemnic swej woli, wedug upodobania swego, przez ktre postanowi, 10 eby w zarzdzonej penoci czasw odnowi wszystko w Chrystusie, co jest na niebie i co na ziemi - w nim, 11 w ktrym i my losem wezwani jestemy,przeznaczeni wedug postanowienia tego, ktry sprawuje wszystko wedug rady woliswojej, 12 abymy byli na uwielbienie chway jego, my, ktrzymy przedtem nadziej pokadaliw Chrystusie. 13 W nim i wy, gdy usyszelicie sowo prawdy (ewangeli zbawienia waszego), w niego te uwierzywszy, jestecie naznaczeni pieczci Ducha witego obiecanego, 14 ktry jest zadatkiem dziedzictwa naszego, na odkupienie nabytych ku uwielbieniu chway jego. PROSI O ASKI DLA EFEZJAN. 15 Dlatego i ja, usyszawszy o wierze waszej w Pana Jezusa i o mioci ku wszystkim witym, 16 nie przestaj dzikowa za was, pamitajc o was w modlitwach moich, 17 aby Bg Pana naszego Jezusa Chrystusa,Ojciec chway, da wam Ducha mdroci i objawienia dla poznania jego: 18 owiecone oczy serca waszego, abycie em w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP c c c c $q c _1/@ 8? wiedzieli, jaka jest nadzieja wezwania jego i jak przebogata chwaa dziedzictwa jego wwitych 19 i jak jest przeogromna wielko potgi jego wzgldem nas, ktrzy wierzymy, dziki skutecznoci potnej mocy jego, 20 ktr okaza w Chrystusie, wzbudziwszygo z martwych i posadziwszy po prawicy swojej w niebie, 21 ponad wszelk zwierzchnoci i wadz imoc i panowaniem i wszelkim imieniem, ktre jest rozgone nie tylko w tym wieku, lecz take w przyszym. 22 I "wszystko podda pod jego nogi," a jego ustanowi gow nad caym kocioem, 23 ktry jest ciaem jego i penoci tego, ktry si dopenia przez wszystko we wszystkich. 2 UMARLI GRZECHOM, YJEMY PRZEZ CHRYSTUSA. 1 I Was, ktrzycie byli umarli przez wystpki i przez grzechy wasze, 2 jakim ongi oddawalicie si wedug bieguwiata tego, wedug ksicia mocy niebieskiej, tego ducha, ktry teraz dziaa w synach niewiernoci. 3 Midzy nimi i my wszyscy ylimy kiedy w podliwociach ciaa naszego speniajczachcianki ciaa i myli i bylimy z natury synami gniewu, jak i inni. 4 Lecz Bg, ktry jest bogaty w miosierdzie, dla zbytniej mioci swojej, ktr nas umiowa, 5 i gdymy byli umarymi przez grzechy, oywi nas wesp w Chrystusie (ktrego ask jestecie zbawieni) 6 i wskrzesi nas wesp i wesp posadzi na niebie w Chrystusie Jezusie, 7 aby w nadchodzcych wiekach okaza obfite bogactwa aski swojej, w dobroci wzgldem nas w Chrystusie Jezusie. 8 ask bowiem jestecie zbawieni przez wiar i to nie z was, bo jest darem boym;9 nie z uczynkw, aby si nikt nie chlubi. 10 Jego bowiem dzieem jestemy, stworzeni w Chrystusie Jezusie dla dobrychuczynkw, ktre Bg przygotowa, abymy je wypeniali. POGANIE WSPӣTOWARZYSZAMI WITYCH. 11 Przeto pamitajcie, e wy, kiedy poganie w ciele, ktrzy nazywani jestecie odrzezkiem przez tak zwane obrzezanie rk na ciele uczynione, 12 - bylicie w owym czasie bez Chrystusa,oddaleni od obcowania z Izraelem i obcy testamentom obietnicy, nie majcy nadziei i bez Boga na tym wiecie. 13 Teraz za w Chrystusie Jezusie wy, ktrzy kiedy bylicie dalekimi, stalicie sibliskimi we krwi Chrystusa. 14 On bowiem jest naszym pokojem i on dwoje uczyni jednym i zburzy dzielc cian przegrody, nieprzyja, w ciele swoim, 15 znisszy zakon przykaza i przepisw, aby z dwch stworzy w samym sobie jednego nowego czowieka, czynic pokj 16 i pojedna obydwu w jednym ciele z Bogiem przez krzy, umorzywszy nieprzyjanie w samym sobie. 17 I przyszedszy "opowiedzia pokj" wam, "ktrzycie byli daleko i pokj tym, ktrzy blisko"; 18 poniewa przez niego jedni i drudzy mamy przystp w jednym Duchu do Ojca. 19 Przeto ju nie jestecie gomi i przychodniami, lecz jestecie wspobywatelami witych i domownikami Boga, 20 zbudowani na fundamencie apostow i prorokw, gdzie gwnym kamieniem wgielnym sam Jezus Chrystus, 21 i na nim cae budowanie wzniesione, ronie w przybytek wity w Panu, 22 na nim te i wy budujecie si razem na mieszkanie boe w Duchu. 3 I WSPӣUCZESTNIKAMI OBIETNIC. 1 Dlatego ja Pawe, wizie Chrystusa Jezusa, za was pogan, - 2 jeli tylko syszelicie o szafarstwie aski boej, ktre mi jest dane dla was, 3 e przez objawienie zostaa mi oznajmiona tajemnica, jak wyej pokrtce napisaem; 4 std czytajc, moecie poj moj znajomo tajemnicy Chrystusowej, 5 ktrej po inne czasy nie znali synowie ludzcy tak, jak teraz zostaa objawiona apostoom jego i prorokom w Duchu: 6 e poganie s wspdziedzicami i wspczonkami i wspuczestnikami obietnicy jego w Chrystusie Jezusie przez ewangeli, 7 ktrej staem si sug wedug daru aski boej, jaka mi jest dana przez dziaanie mocy jego. PAWE APOSTOEM POGAN. 8 Mnie ze wszystkich witych najmniejszemu dana jest ta aska, ebym gosi poganom niedocige bogactwa Chrystusowe 9 i ebym owieca wszystkich, jakie jest planowe urzeczywistnianie tajemnicy, zakrytej od wiekw w Bogu, ktry wszystko stworzy; 10 aby przez koci oznajmiona bya zwierzchnociom i wadzom na niebie wieloraka mdro boa, 11 wedug odwiecznego przeznaczenia, ktre wypeni w Chrystusie Jezusie Panu naszym, 12 a w nim mamy ufno i miay przystp przez wiar w niego. 13 Dlatego prosz, ebycie nie upadali na duchu z powodu utrapie moich za was; ktre s chwa wasz. ZNW MODLI SI ZA EFEZJAN. 14 Z tej przyczyny zginam kolana swoje przed Ojcem Pana naszego Jezusa Chrystusa, 15 z ktrego bierze nazw wszelkie ojcostwo na niebie i na ziemi, 16 aby wam da wedug przebogatej chway swojej umocni si potnie jako wewntrznemu czowiekowi przez Ducha jego, 17 aby Chrystus mieszka w sercach waszych przez wiar, 18 ebycie wkorzenieni i ugruntowani w mioci, zdoali poj z wszystkimi witymi, jaka jest szeroko i dugo i wysoko i gboko. - 19 pozna take mio Chrystusow, przewyszajc wiedz, abycie byli napenieni wszelk penoci bo. 20 Temu za, ktry moe wszystko uczyni daleko obficiej, ni prosimy albo rozumiemy, wedug mocy, ktra w nas skutecznie dziaa, 21 jemu chwaa w kociele i w Chrystusie Jezusie poprzez wszystkie pokolenia na wiek wiekw. Amen. CZʌ II. MORALNA (4,1 - 6,9) 4 ZACHOWA JEDNO DUCHA. 1 Zatem prosz was ja, wizie w Panu, abycie postpowali godnie wedug powoania, do ktrego jestecie wezwani, 2 z wszelk pokor i cichoci, z cierpliwoci, znoszc si wzajemnie w mioci, 3 starajc si troskliwie o zachowanie jednoci ducha w spjni pokoju.4 Jedno ciao i jeden duch, jak jestecie wezwani w jednej nadziei wezwania waszego. 5 Jeden Pan, jedna wiara, jeden chrzest. 6 Jeden Bg i Ojciec wszystkich, ktry jest nad wszystkimi i poprzez wszystko i we wszystkich nas. 7 Kademu za z nas jest dana aska wedug miary daru Chrystusowego. 8 Dlatego mwi: "Wstpiwszy na wysoko, przywid winiw pojmanych, da dary ludziom." 9 To za, e wstpi, c znaczy, jeli nie e pierwej zstpi do niszych czci ziemi? 10 Ten, co zstpi, jest tym samym, co i wstpi nad wszystkie niebiosa, eby napeni wszystko. W MISTYCZNYM CIELE CHRYSTUSOWYM. 11 I on da jednych wprawdzie jako apostow, niektrych za jako prorokw, innych znw jako ewangelistw, a innych jako pasterzy i nauczycieli 12 dla przysposobienia witych do dziea posugiwania, do budowania ciaa Chrystusowego; 13 a wszyscy zejdziemy si w jednoci wiary i poznania Syna Boego, jako m doskonay na miar wieku penoci Chrystusowej; 14 abymy ju nie byli dziatkami chwiejcymi si i nie byli unoszeni od kadego podmuchu nauki przez zo ludzk, przez podstp, wiodcy do bdu. 15 Lecz czynic prawd w mioci, ebymy roli we wszystkim w nim, ktry jest gow, Chrystus; 16 a z niego cae ciao, zoone i zczoneprzez wszystkie spojenia wzajemnej usugi, wedug dziaalnoci stosownej do natury kadego czonka, otrzymuje swj wzrost i buduje si w mioci. PRZYOBLEC SI W NOWEGO CZOWIEKA. 17 To wic mwi i owiadczam w Panu: abycie ju nie postpowali jak i poganie postpuj w prnoci umysu swego, 18 majc ciemnociami zamiony rozum, oddaleni od ycia boego wskutek niewiadomoci, ktra w nich jest, z powoduzalepienia ich serca; 19 a oni poddajc si rozpaczy, wydali samych siebie na bezwstyd, na penienie wszelkiej nieczystoci, na chciwo. 20 Wy za nie tak poznalicie Chrystusa, 21 o ile jednak syszelicie o nim i w nim zostalicie pouczeni, jak prawda jest w Jezusie, 22 abycie zoyli starego czowieka co do dawnego sposobu ycia, ktry si psuje przez zwodnicze dze. 23 Lecz odnwcie si duchem umysu waszego 24 i obleczcie si w nowego czowieka, ktry stworzony jest wedug Boga w sprawiedliwoci i witoci prawdy. NABYWA NOWYCH OBYCZAJW. 25 Dlatego, zoywszy kamstwo, "mwcie kady prawd z blinim swoim," poniewa jestemy czonkami jeden drugiego. 26 "Gniewajcie si, a nie grzeszcie," soce niech nie zachodzi na rozgniewanie wasze. 27 Nie dajcie miejsca diabu. 28 Kto krad, niech ju nie kradnie, lecz raczej niech pracuje, czynic rkami swoimi co dobrego, aby mia skd udzielapotrzebujcemu. 29 Niech z ust waszych nie wychodzi adnaza mowa, ale tylko dobra ku zbudowaniu wiary, aby przynosia ask suchajcym. 30 I nie zasmucajcie Ducha witego Boego, w ktrym naznaczeni jestecie pieczci na dzie odkupienia. 31 Wszelkie zgorzknienie i gniew i oburzeniei wrzask i blunierstwo, niech zostanie usunite spord was wraz z wszelk zoci. 32 Ale bdcie askawi jedni wzgldem drugich, miosierni, odpuszczajcy jeden drugiemu, jak i Bg wam odpuci w Chrystusie. 5 1 Bdcie wic naladowcami Boga, jak synowie najmilsi; 2 a chodcie w mioci, jak i Chrystus umiowa nas i wyda samego siebie za nasjako "obiat i ofiar Bogu na wonno wdzicznoci." WSTRZYMYWA SI OD WSZELKIEGO GRZECHU. 3 Rozpusta za i wszelka nieczysto, albo chciwo niech ani nie bd wspominane wrd was, jak przystoi witym; 4 albo sprono, albo gupia mowa, albo nieprzystojne arty, nie nalece do rzeczy, ale raczej dzikczynienie. 5 To bowiem wiedzcie i rozumiejcie, e aden rozpustnik, albo nieczysty, albo chciwiec, to znaczy bawochwalca nie ma dziedzictwa w krlestwie Chrystusowym i boym. 6 Niech was nikt nie zwodzi prnymi sowami: dla tych bowiem rzeczy przychodzi gniew Boga na synw Niedowiarstwa. 7 Nie bdcie wic ich wsplnikami. 8 Kiedy bowiem bylicie ciemnoci, lecz teraz wiatoci w Panu, postpujcie jak synowie wiatoci; 9 bo owoc wiatoci jest we wszelkiej dobrotliwoci i sprawiedliwoci i prawdzie; 10 pochwalajcie, co jest przyjemne Bogu; 11 a nie bierzcie udziau w bezowocnych uczynkach ciemnoci, ale raczej je strofujcie. 12 Co bowiem u nich potajemnie si dzieje, to wstyd jest i mwi. 13 Wszystko za, co si gani, na jaw wychodzi przez wiato, bo wszystko, co si jawnie ukazuje, jest wiatem. 14 Dlatego mwi: "Wsta, ktry pisz, i powsta z martwych, a owieci ci Chrystus. " 15 Patrzcie wic, bracia, ebycie ostronie postpowali, nie jak niemdrzy, 16 ale jak mdrzy, czas okupujc, bo dni sze. 17 Dlatego nie bdcie nieroztropni, ale rozumiejcie, jaka jest wola Boga. 18 I nie upijajcie si winem, w czym jest rozpusta, ale napeniajcie si Duchem witym, 19 mwic wzajem do siebie w psalmach i w hymnach i w pieniach duchownych, piewajc i grajc w sercach waszych Panu, 20 dzikujc zawsze za wszystko w imi Pana naszego Jezusa Chrystusa Bogu i Ojcu,21 jedni drugim bdc ulegli w bojani Chrystusowej. POWINNOCI MAONKW. 22 ony niech bd poddane swoim mom jak Panu, 23 poniewa m jest gow ony, jak Chrystus jest gow kocioa: on, Zbawicielciaa jego. 24 Lecz jak koci poddany jest Chrystusowi, tak i ony swoim mom we wszystkim. 25 Mowie, miujcie ony wasze, jak i Chrystus umiowa koci i wyda samegosiebie za niego, 26 aby go uwici, oczyciwszy go obmyciem wody w sowie ycia, 27 aby sam sobie przysposobi koci chwalebny, nie majcy zmazy ani zmarszczki, albo czego podobnego, ale eby by wity i niepokalany. 28 Tak i mowie powinni miowa ony swoje jak swoje ciao. Kto miuje on swoj, miuje samego siebie. 29 Nikt bowiem nigdy nie mia w nienawiciciaa swego, ale ywi i pielgnuje je, jak i Chrystus koci; 30 gdy jestemy czonkami ciaa jego, z ciaa jego i z koci jego. 31 "Dlatego opuci czowiek ojca i matk swoj i zczy si z on swoj i bd dwoje w jednym ciele." 32 Jest to wielka tajemnica, a ja mwi w Chrystusie i w kociele. 33 Wszake i kady z was z osobna niech miuje on swoj jak samego siebie, a ona niech si boi ma swego. 6 OBOWIZKI DZIECI I SUBY. 1 Dzieci, bdcie posuszne rodzicom waszym w Panu, bo to jest suszne. 2 Czcij ojca swego i matk swoj," to jest pierwsze przykazanie z obietnic, 3 "aby ci si dobrze powodzio i eby y dugo na ziemi." 4 I wy ojcowie, nie pobudzajcie do gniewu dzieci waszych, ale wychowujcie je w karnoci i w napominaniu Paskim. 5 Sudzy, posuszni bdcie panom wedug ciaa z bojani i z dreniem, w prostocie serca waszego jak Chrystusowi, 6 nie na oko suc, jakby ludziom si podobajc, ale jak sudzy Chrystusowi, czynic wol bo z serca, 7 z dobr wol suc jak Panu, a nie ludziom, 8 wiedzc, e kady, czy to niewolnik, czy wolny cokolwiek uczyni dobrego, to otrzymaod Pana. 9 I wy, panowie, to samo dla nich czycie, zaniechajcie grb, wiedzc, e i ich i waszPan jest w niebie, a nie ma u niego wzglduna osoby. Zakoczenie. (6,10-24) UZBROI SI DO WALKI. 10 W kocu bracia, wzmacniajcie si w Panu i w potdze siy jego, 11 Obleczcie si w zbroj bo, abycie si mogli osta wobec zasadzek diabelskich. 12 Albowiem toczymy bj nie przeciw ciau i krwi, ale przeciwko ksitom i wadzom,przeciwko rzdcom wiata tych ciemnoci, przeciwko duchom nikczemnym na niebie. 13 Dlatego wecie zbroj bo, abycie si mogli sprzeciwi w dzie zy i by we wszystkim doskonali. 14Stjcie wic, przepasawszy biodra waszeprawd i "oblkszy pancerz sprawiedliwoci" 15 i obuwszy "nogi w gotowo ewangelii pokoju"; 16 we wszystkim biorc tarcz wiary, ktr moglibycie zgasi wszystkie strzay ogniste najniegodziwszego; 17 i wecie "przybic zbawienia" i miecz ducha (ktrym jest sowo boe); 18 w kadej modlitwie i probie modlc si na kady czas w duchu i w nim czuwajc z wszelk wytrwaoci i baganiem za wszystkich witych; 19 i za mnie, aby mi dana bya mowa, gdy otworz usta swoje, abym z ufnoci gosi tajemnic ewangelii, 20 dla ktrej poselstwo sprawuj w acuchu, tak ebym o niej miao mwi, jak naley. ZALECENIE TYCHIKA I POZDROWIENIA. 21 ebycie za i wy wiedzieli, co si ze mn dzieje, co czyni, wszystko wam oznajmi Tychikus, najmilszy brat i wierny suga w Panu, 22 ktrego posaem do was na to wanie,abycie si dowiedzieli, co si z nami dziejei eby pocieszy serca wasze. 23 Pokj braciom i mio z wiar od Boga Ojca i Pana Jezusa Chrystusa. 24 aska z wszystkimi, co miuj Pana naszego Jezusa Chrystusa w nieskazitelnoci. Amen. --------------------------- LIST DO FILIPIAN Wstp. (1,1-11) PAWE I TYMOTEUSZ, sudzy Jezusa Chrystusa, wszystkim witym w Chrystusie Jezusie, ktrzy s wFilippach, z biskupami i diakonami: 2 aska wam i pokj od Boga Ojca naszego iPana Jezusa Chrystusa. DZIKCZYNIENIE BOGU I PROBA ZA FILIPIAN. 3 Dzikuj Bogu memu przy kadym wspomnieniu o was, 4 zawsze we wszelkich probach moich za was wszystkich modlc si z weselem, 5 za wspudzia wasz w ewangelii Chrystusowej od pierwszego dnia a dotd: 6 ufajc w to, e ten, ktry rozpocz w was dobre dzieo, doprowadzi je do koca a do dnia Chrystusa Jezusa; 7 jak suszne to jest, ebym tak myla o was wszystkich, dlatego, e was mam w sercu - a w moich okowach i w obronie i w umocnieniu ewangelii wy wszyscy towarzyszami jestecie wesela mego. 8 Albowiem wiadkiem mi jest Bg, jak tskni za wami wszystkimi we wntrzu Jezusa Chrystusa. 9 I o to prosz, aby mio wasza jeszcze wicej obfitowaa w umiejtnoci i we wszelkim zrozumieniu, 10 abycie rozeznali, co waniejsze, ebycie byli szczerymi i bez obrazy na dzie Chrystusowy, 11 napenieni owocem sprawiedliwoci przez Jezusa Chrystusa, ku sawie i chwaleboej. A. STAN SPRAWY APOSTOA I EWANGELII (1,12-26) WBREW PRZECIWNOCIOM WZRASTA EWANGELIA. 12 A pragn, bracia, ebycie wiedzieli, e to co si dzieje ze mn, obrcio si raczejku postpowi ewangelii; 13 tak e okowy moje w Chrystusie stay si znane w caym pretorium i u wszystkich innych; 14 i wielu z braci w Panu, ufajc okowom moim, wicej si omielio bez bojani opowiada sowo boe. 15 Niektrzy wprawdzie i przez zazdro i z przekory, niektrzy za i w dobrym zamiarze opowiadaj Chrystusa, 16 inni z mioci, wiedzc, e jestem cie em w A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAPr c  U c  c % ' c 3 Z postanowiony na obron ewangelii. 17 Inni za dla sprzeciwu opowiadaj Chrystusa nieszczerze, sdzc, e przydajucisku okowom moim. 18 Ale c? Byleby Chrystus by opowiadanyna wszelki sposb, czy dla pozoru, czy po prawdzie, i w tym si wesel, ale i bd siweseli. 19 Wiem bowiem, e to mi wyjdzie na zbawienie za wasz modlitw i spomoeniemDucha Jezusa Chrystusa, 20 wedug oczekiwania i nadziei mojej, e w niczym nie bd zawstydzony; ale e z wszelk pewnoci jak zawsze, tak i teraz bdzie wsawiony Chrystus w ciele moim, czy przez ycie, czy przez mier. PAWE ZGADZA SI Y DLA DOBRA FILIPIAN.21 Dla mnie bowiem yciem jest Chrystus, amier zyskiem. 22 A jeli y w ciele - to dla mnie jest owocna praca i nie wiem, co bym mia obra. 23 ciniony za jestem z dwch stron: pragn by rozwizanym i by z Chrystusem, co jest o wiele lepiej; 24 ale dla was trzeba pozosta w ciele. 25 I to wiem z pewnoci, e zostan i pozostan dla was wszystkich dla waszego postpu i wesela z wiary, 26 aby rado wasza obfitowaa w Chrystusie Jezusie z powodu mnie, przez moje ponowne przybycie do was. B. ZACHTA DO JEDNOCI I GORLIWOCI (1,27 - 2,18) Y GODNIE WEDUG EWANGELII. 27 Tylko si sprawujcie w sposb godny ewangelii Chrystusowej, abym - czy przybd i ujrz was, czy bdc nieobecny - usysza o was, e trwacie w jednym duchu, jednomylnie wsppracujc okoo wiary w ewangeli 28 i niczym nie dajcie si zastraszy przeciwnikom: co dla nich jest przyczyn zguby, dla was za zbawienia i to od Boga; 29 gdy wam dane jest dla Chrystusa, nie tylko abycie we wierzyli, ale nadto ebycie dla niego cierpieli, 30 staczajc t sam walk, jak i widzielicie we mnie i teraz usyszelicie o mnie. 2 ZACHOWA MIO OBOPLN. 1 Jeli wic jest jaka pociecha w Chrystusie, jeli jaka rado mioci, jeli jaka spoeczno ducha, jeli jaka czuo miosierdzia 2 dopenijcie wesela mojego, abycie to samo rozumieli, t sam mio mieli, jednomylnie to samo rozumieli, 3 nic przez wspzawodnictwo ani dla prnej chway; ale w pokorze uwaajc jeden drugiego za wyszego od siebie, 4 majc kady na uwadze, nie to co jest jego, ale to co drugich. 5 To bowiem w sobie czujcie co i w Chrystusie Jezusie, 6 ktry bdc w postaci boej, nie uwaa za grabie rwnoci swej z Bogiem, 7 ale wyniszczy sam siebie, przyjwszy posta sugi, stawszy si podobnym do ludzi i postaw znaleziony jak czowiek. 8 Sam si uniy, stawszy si posusznym a do mierci, a mierci krzyowej. 9 Dlatego i Bg wywyszy go i darowa muimi, przewyszajce wszelkie imi; 10 aby na imi Jezusowe "klkao wszelkie kolano" niebieskich, ziemskich i podziemnych 11 i eby "wszelki jzyk wyznawa," e Pan Jezus jest w chwale Boga Ojca. Z BOJANI SPRAWOWA ZBAWIENIE. 12 Przeto najmilsi moi (jak zawsze bylicie posuszni), nie tylko jak w obecnoci mojej, ale daleko bardziej teraz w mojej nieobecnoci, z bojani i z dreniem pracujcie nad zbawieniem waszym. 13 Albowiem Bg jest, ktry sprawuje w was i chcenie i wykonanie wedug dobrej woli. 14 Wszystko za czycie bez szemrania i wahania, 15 abycie byli bez zarzutu i "proci synowie boy, bez przygany, w porodku zego i przewrotnego narodu," wrd ktrego wiecicie jak wiata na wiecie, 16 zachowujc sowo ycia dla chluby mojej na dzie Chrystusowy, e darmo nie biegem ani "darmo nie pracowaem." 17 Ale chocia si wydaj i na ofiar i na posugiwanie wiary waszej, ciesz si i wesel wesp z wami wszystkimi. 18 Podobnie te i wy cieszcie si i weselcie si wesp ze mn. C. O POSELSTWIE TYMOTEUSZA I EPAFRODYTA (2,19-30) POLE DO NICH TYMOTEUSZA. 19 Spodziewam si za w Panu Jezusie, e wnet pol do was Tymoteusza, abym i ja by dobrej myli, dowiedziawszy si, co siz wami dzieje. 20 Nikogo bowiem nie mam ze mn tak jednomylnego, ktry by szczerym sercem troszczy si o was. 21 Wszyscy bowiem szukaj swego, nie tego co jest Jezusa Chrystusa. 22 Dowiadczon za jego cnot poznajcie, e jak syn ojcu suy ze mn w ewangelii.23 Spodziewam si wic, e go do was pol, skoro tylko zobacz, jak stoj moje sprawy. 24 Ufam za w Panu, e i sam przybd rycho do was. POSA JU EPAFRODYTA. 25 Lecz uznaem za potrzebne posa do was Epafrodyta, brata i pomocnika i wspbojownika mojego, waszego za wysannika i sug w mojej potrzebie. 26 Gdy z pewnoci tskni do was wszystkich i martwi si dlatego, ecie syszeli o jego chorobie. 27 Chorowa bowiem miertelnie, ale Bg zmiowa si nad nim; nie tylko za nad nim, lecz take i nade mn, ebym nie mia smutku na smutek. 28 Prdzej go wic posaem, abycie znowu si weselili, ujrzawszy go, a ja ebym by bez smutku. 29 Przyjmijcie go przeto z wszelkim weselem w Panu i takich we czci miejcie; 30 poniewa dla sprawy Chrystusowej bliskiju by mierci, ofiarowawszy swe ycie, eby uzupeni to, czego z waszej strony nie dostawao do mojej posugi. D. OSTRZEENIE PRZED YDUJCYMI (3,1-21) 3 PRZYWILEJE RACZEJ STRAT. 1 W kocu, bracia moi, weselcie si w Panu. Mnie wprawdzie nie przykro pisa wam to samo, a dla was potrzebne. 2 Baczcie na psy, baczcie na zych robotnikw, baczcie na porzezanie. 3 Albowiem my jestemy obrzezaniem, ktrzy duchem suymy Bogu i chlubimy si w Chrystusie Jezusie, a ufno mamy nie wciele, 4 cho ja mam ufno i w ciele. Jeli kto inny myli ufa w ciele - wicej ja: 5 obrzezany dnia smego z rodu Izraela, z pokolenia Beniamina, Hebrajczyk z Hebrajczykw, wedug Zakonu faryzeusz, 6 arliwiec w przeladowaniu kocioa boego, co do sprawiedliwoci, ktra jest w Zakonie, postpujcy bez 7 Lecz co mi byo zyskiem, to poczytaem dla Chrystusa za strat. 8 Owszem, uwaam wszystko za strat dla wzniosego poznania Jezusa Chrystusa Pananaszego, dla ktrego wszystko postradaemi mam sobie za gnj, bylebym Chrystusa pozyska 9 i by znaleziony w nim nie jako majcy swoj sprawiedliwo, ktra jest z Zakonu,ale t, ktra jest z wiary Chrystusa Jezusa, ktra jest z Boga - sprawiedliwo przez wiar, 10 ebym go pozna i moc zmartwychwstania jego i uczestnictwo w cierpieniach jego, upodabniajc. si do mierci jego, 11 bylebym tylko jako dostpi powstania z martwych. DY DO DOSKONAOCI. 12 Nie jakbym ju osign, albo ju by doskonaym; ale biegn, ebym jako uchwyci to, w czym jestem uchwycony przez Chrystusa Jezusa. 13 Bracia, ja nie sdz, ebym ju pochwyci; lecz jedno: zapominajc o tym, co poza mn jest, z nateniem dc do tego, co przede mn, 14 biegn do wyznaczonego kresu, do nagrody wzniosego wezwania boego w Chrystusie Jezusie. 15 Ktrzykolwiek wic jestemy doskonali, rozumiejmy to, a jeli o czym inaczej mylicie i to wam Bg objawi. 16 Wszelako do czegomy przyszli - abymyto samo rozumieli i w tej samej ustawie trwajmy. NALADOWA APOSTOA. 17 Bdcie naladowcami moimi, bracia, i przypatrujcie si tym, co tak postpuj, jak macie w nas wzr. 18 Wielu bowiem, o ktrych wam czsto mwiem (teraz za i paczc mwi), postpuje jak nieprzyjaciele krzya Chrystusowego, 19 ich kocem zatracenie, ich bogiem brzuch, a chwaa w ich sromocie, ktrzy ziemskie rzeczy miuj. 20 Nasze za obcowanie jest w niebie, skdte oczekujemy Zbawiciela, Pana naszego Jezusa Chrystusa, 21 ktry przemieni ciao naszego unienia na podobiestwo chwalebnego ciaa, wedug tej potgi, ktr te sobie moe wszystko podda. E. ZALECENIE POKOJU I DOSKONAOCI (4,1-9) 4 1 Przeto, bracia moi najmilsi i bardzo ukochani, wesele moje i korono moja, tak trwajcie w Panu, najmilsi. 2 Ewodi prosz i Syntych upraszam, ebybyy jednomylne w Panu. 3 Prosz take i ciebie, wierny towarzyszu,pomagaj tym, co ze mn pracoway w ewangelii z Klemensem i z innymi pomocnikami moimi, ktrych imiona s w ksidze ycia. 4 Weselcie si zawsze w Panu, po wtre mwi, weselcie si. 5 Skromno wasza niech bdzie znana wszystkim ludziom: Pan blisko jest. 6 O nic si nie troszczcie, lecz w kadej modlitwie i baganiu z podzik niech proby wasze bd Bogu wiadome. 7 A pokj boy, ktry przewysza wszelki umys, niechaj strzee serc waszych i myli waszych w Chrystusie Jezusie. 8 W kocu, bracia, o wszystkim co jest prawdziwe, co skromne, co sprawiedliwe, co wite, co mie, co chwalebne, czy jakacnota, czy jaka pochwaa karnoci - o tym mylcie. 9 Czegocie si i nauczyli i cocie przyjli i syszeli i widzieli we mnie, to czycie; a Bg pokoju bdzie z wami. F. PODZIKOWANIE ZA JAMUN (4,10-20) 10 Ucieszyem si za wielce w Panu, e w kocu przecie zakwitno w was ponownieuczucie wzgldem mnie, jakie te ywilicie, lecz bylicie zajci. 11 Nie mwi jakby wskutek niedostatku; jabowiem nauczyem si poprzestawa na tym, co mam. 12 Umiem i biedowa, umiem i obfitowa (wszdzie i we wszystkim jestem wywiczony) i by sytym i akn i obfitowa i niedostatek cierpie. 13 Wszystko mog w tym, ktry mi umacnia. 14 Jednake dobrzecie uczynili, podzielajcmoje utrapienie. 15 Wiecie za i wy, Filipianie, e na pocztku ewangelii, kiedy opuciem Macedoni, aden koci nie wszed ze mn w stosunek rachunkowy: "dano i otrzymano," tylko wy sami; 16 poniewa i do Tesaloniki raz i drugi posalicie mi na potrzeby. 17 Nie, ebym szuka datku, ale szukam owocu, ktry by si pomnaa na dobro wasze. 18 Mam za wszystko i obfituj; jestem obsypany, otrzymawszy od Epafrodyta, cocie posali, "wonno wdzicznoci," ofiar przyjemn, Bogumi. 19 A Bg mj niechaj wypeni wszelkie pragnienie wasze wedug bogactw swoich wchwale w Chrystusie Jezusie. 20 Bogu za i Ojcu naszemu chwaa na wieki wiekw. Amen. Zakoczenie. (4,21-23) 21 Pozdrwcie kadego witego w Chrystusie Jezusie. 22 Pozdrawiaj was bracia, ktrzy s ze mn. Pozdrawiaj was wszyscy wici, zwaszcza za ci, co s z cesarskiego domu. 23 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z duchem waszym. Amen. ------------------------------- LIST DO KOLOSAN Wstp. (1,1-14) Pawe, aposto Jezusa Chrystusa z woli Boga i Tymoteusz brat 2 tym witym i wiernym braciom w Chrystusie Jezusie, co s w Kolosach: askawam i pokj od Boga, Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa. POZDROWIENIE. 3 Modlc si zawsze za was, dzikujemy Bogu i Ojcu Pana naszego Jezusa Chrystusa,4 usyszawszy o wierze waszej w Chrystusie Jezusie i o mioci, ktr macie ku wszystkim witym 5 dla nadziei, ktra was czeka w niebie; o ktrej syszelicie w sowie prawdy ewangelii, 6 a ona przysza do was, jak jest po wszystkim wiecie i owoc przynosi i ronie tak i wrd was; od tego dnia, ktregocie usyszeli i poznali ask bo w prawdzie: 7 jak nauczylicie si od Epafrasa, najmilszego wspsugi naszego; on jest wiernym sug Chrystusa Jezusa dla was, 8 on te nam oznajmi o mioci waszej w duchu. WZRASTAJCIE W DOBRYM. 9 Dlatego i my od dnia, w ktrym to usyszelimy, nie przestajemy za was si modli i prosi, abycie byli napenieni poznaniem woli jego we wszelkiej mdroci i rozumieniu duchownym, 10 abycie postpowali godnie przed Bogiem, podobajc mu si we wszystkim, przynoszc owoc w kadym uczynku dobrym i rosnc w znajomoci Boga; 11 umocnieni wszelk moc przez potg chway jego, we wszelkiej cierpliwoci i nieskwapliwoci, z radoci, 12 dzikujc Bogu Ojcu, ktry nas uczyni godnymi czstki dziedzictwa witych w wiatoci; 13 On te nas wyrwa z mocy ciemnoci i przenis do krlestwa umiowanego swegoSyna, 14 a w nim mamy odkupienie przez krew jego, odpuszczenie grzechw. CZʌ I. DOGMATYCZNA (1,15 - 2,23) CHRYSTUS GOW KOCIOA. 15 On jest obrazem niewidzialnego Boga - pierworodny wszelkiego stworzenia, 16 poniewa w nim stworzone s wszystkierzeczy na niebie i na ziemi, widzialne i niewidzialne, czy trony, czy pastwa, czy ksistwa, czy zwierzchnoci; wszystko jeststworzone przez niego i w nim, 17 a on jest przed wszystkimi i wszystko wnim trwa. 18 I on jest gow ciaa kocioa, on jest pocztkiem, pierworodnym z umarych, abysam mia pierwszestwo midzy wszystkimi; 19 bo spodobao si, eby w nim przebywaa wszelka peno 20 i eby przez niego pojedna wszystko w nim, uspokoiwszy przez krew krzya jego tak to co jest na ziemi, jak to co jest w niebie. TAJEMNICA BOA OBJAWIONA POGANOM. 21 I was, ktrzycie kiedy byli obcymi i nieprzyjacimi myl i przez ze uczynki, 22 a obecnie w ludzkim ciele swoim pojedna przez mier, aby was stawi przed sob jak witych i niepokalanych i nienagannych; 23 jeli tylko trwacie w wierze ugruntowanii stateczni i niewzruszeni w nadziei ewangelii, ktr syszelicie, ktra opowiadana jest wszelkiemu stworzeniu, istniejcemu pod niebem, a ja Pawe staem si jej sug. 24 A ja teraz raduj si w utrapieniach za was i dopeniam to, czego nie dostaje utrapieniom Chrystusowym, w ciele moim zaciao jego, ktrym jest koci, 25 a ja staem si sug jego, wedug zlecenia boego, jakie mi byo dane do was,abym wypeni sowo Boga 26 tajemnic, ktra bya zakryta od wiekw i wobec pokole, a teraz objawionazostaa witym jego, 27 ktrym Bg chcia oznajmi bogactwo chway tej tajemnicy wrd pogan, - jest ni Chrystus w was, nadzieja chway; 28 a tego my gosimy, upominajc kadego czowieka i nauczajc kadego czowieka we wszelkiej mdroci, abymy uczynili kadego czowieka doskonaym w Chrystusie Jezusie; 29 nad czym te pracuj, walczc moc jego, ktra we mnie dziaa potnie. 2 SKARBY MDROCI W CHRYSTUSIE. 1 Chc bowiem, abycie wiedzieli, jak troskliwie staram si o was i o tych, co s w Laodycei i ktrzykolwiek nie widzieli oblicza mego w ciele, 2 aby ich serca pocieszyy si i eby byli wyposaeni w mio i we wszystkie bogactwa penego zrozumienia, w poznaniu tajemnicy Boga Ojca i Chrystusa Jezusa, 3 w ktrym s "ukryte" wszystkie "skarby mdroci i umiejtnoci." 4 A to owiadczam, aby was nikt nie zwodzi przez wynioso mowy. 5 Cho bowiem ciaem jestem nieobecny, tojednak duchem jestem z wami, weselc si i widzc wasz porzdek i umocnienie wiary waszej, ktra jest w Chrystusie. PRZESTROGA PRZED FASZYW MDROCI. 6 Jak wic przyjlicie Jezusa Chrystusa Pana, w nim chodcie, 7 wkorzenieni i na nim wybudowani i umocnieni wiar, jak i nauczylicie si, obfitujc w nim w dzikczynieniu. 8 Baczcie, eby was kto nie uwid przez filozofi i czczy podstp, oparty na podaniuludzkim, na ywioach wiata, a nie na Chrystusie. 9 Gdy w nim mieszka caa peno bstwacielenie; 10 i jestecie napenieni w nim, ktry jest gow wszelkiej zwierzchnoci i wadzy, 11 w ktrym i obrzezani jestecie obrzezaniem, nie rk dokonanym przez odjcie czstki ciaa, lecz obrzezaniem Chrystusowym, 12 wesp pogrzebani w nim we chrzcie, wktrym te powstalicie przez wiar w mocBoga, ktry go wzbudzi z martwych. 13 I was, gdy bylicie umarli w grzechach iw odrzezku ciaa waszego, wesp z nim oywi, darowawszy wam wszystkie grzechy, 14 niszczc cyrograf dekretu, ktry nam by przeciwny, przeciw wam napisany, i ten usun, przybijajc go na krzyu; 15 i zupiwszy zwierzchnoci i wadze, wywid miao na widowisko, nad nimi odnis jawny triumf sam w sobie. PRZEPISY LEGALNE NIE OBOWIZUJ. 16 Nieche wic nikt was nie sdzi o jedzenie albo o picie, albo w sprawie dnia witego, albo nowiu, albo szabatu, 17 co jest cieniem rzeczy przyszych - a ciao jest Chrystusa. 18 Niechaj was nikt nie zwodzi, chcc przez unianie si i cze dla aniow postpowa w tym, czego nie widzia, prno nadty wymysem ciaa swego 19 i nie trzymajc si gowy, z ktrej wszystko ciao przez spojenia i wizania zoone i zczone, ronie wzrostem boym. 20 Jeli wic umarlicie z Chrystusem ywioom tego wiata, czemu jeszcze jakbyyjc na wiecie, poddajecie si nakazom: 21 "nie dotykajcie, ani nie kosztujcie, ani nie ruszajcie!" 22 to wszystko jest na zniszczenie przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA` c  C  c hp c *W c /7-2 \<%samo uywanie, - wedug "przykaza i nauk ludzkich," 23 a te maj wprawdzie pozr mdroci w zabobonach i w ponieniu, lecz nie dla dogadzania ciau, nie dla czci jakiej - dla nasycenia ciaa. CZʌ II. MORALNA (3,1- 4,9) 3 CHRYSTUS YCIEM NASZYM. 1 Przeto jeli wesp powstalicie z Chrystusem, szukajcie tego, co w grze jest, gdzie Chrystus siedzi na prawicy boej; 2 co w grze jest, miujcie, nie co na ziemi: 3 Albowiem umarlicie i ycie wasze ukryte jest z Chrystusem w Bogu. 4 Gdy si ukae Chrystus, ycie wasze, wtedy i wy z nim si ukaecie w chwale. 5 Umartwiajcie wic czonki wasze, ktre s na ziemi: rozpust, nieczysto, lubieno, z podliwo i chciwo, ktra jest bawochwalstwem, 6 z powodu nich przychodzi gniew boy na synw niewiernoci; 7 a i wycie si kiedy im poddawali, gdycie yli wpord nich. 8 Lecz teraz zcie i wy wszystko: gniew,oburzenie, zo, blunierstwo, brzydk mow z ust waszych. ZRZUMY STAREGO CZOWIEKA. 9 Nie okamujcie si nawzajem, skoro zwleklicie z siebie starego czowieka z jego uczynkami, 10 a przyobleklicie si w nowego, tego, ktry si odnawia w miar poznania, na wzr tego, co go stworzy; 11 w czym nie ma poganina i yda, obrzezania i odrzezka, barbarzycy i Scyty, niewolnika i wolnego, ale wszystko i we wszystkich Chrystus. PRZYOBLECZMY SI W CNOTY. 12 Przyobleczcie si zatem jako wybrani boy, wici i umiowani, w czue miosierdzie, w dobro, w pokor, w cicho, w cierpliwo; 13 wzajemnie si znoszc i odpuszczajc sobie, jeli kto ma skarg przeciw komu; jak i Pan odpuci wam, tak i wy. 14 A nad to wszystko miejcie mio, ktrajest zwizk doskonaoci. 15 Pokj za Chrystusowy, do ktrego te wezwani jestecie w jednym ciele, niech panuje w sercach waszych; i bdcie wdziczni. 16 Sowo Chrystusowe niech przebywa w was obficie, nauczajcie z wszelk mdroci i sami siebie napominajcie, psalmy i hymny i pieni duchowne piewajcwdzicznie w sercach waszych Bogu. 17 Wszystko, cokolwiek czynicie w sowie albo w uczynku, wszystko czycie w imi Pana Jezusa Chrystusa, dzikujc przez niego Bogu i Ojcu. OBOWIZKI MAONKW, SYNW I SUG. 18 ony, bdcie poddane mom, jak naley w Panu. 19 Mowie, miujcie ony wasze i nie bdcie przykrymi dla nich. 20 Dzieci, posuszne bdcie rodzicom we wszystkim, bo si to podoba w Panu. 21 Ojcowie, nie wywoujcie rozdranienia udzieci waszych, aby si ni staway maodusznymi. 22 Sudzy, bdcie we wszystkim posusznipanom wedug ciaa, nie na oko suc, jakby si ludziom podobajc, ale w prostocie serca, bojc si Boga. 23 Cokolwiek czynicie, z serca czycie jak Panu, a nie ludziom; 24 wiedzc, e od Pana wemiecie zapat dziedzictwa, Panu Chrystusowi sucie. 25 Kto bowiem krzywd czyni, wemie odpat za to, co niegodziwie uczyni; a u Boga nie ma wzgldu na osoby. 4 1 Panowie, oddawajcie sugom, co jest sprawiedliwe i suszne, wiedzc, e i wy macie Pana w niebie. RӯNE UPOMNIENIA. 2 W modlitwie nie ustawajcie, bdcie na niej czujni w dzikczynieniu, 3 modlc si zarazem i za nas, aby nam Bgotworzy drzwi dla ustnego opowiadania tajemnicy Chrystusowej (dla ktrej te jestem w wizach), 4 abym j oznajmia tak, jak mi gosi trzeba. 5 Z tymi, co s obcy, mdrze postpujcie, zczasu korzystajc. 6 Mowa wasza zawsze uprzejma, niech bdzie sol zaprawiona, abycie wiedzieli, jak wam naley kademu odpowiedzie. 7 Wszystko wam oznajmi, co mnie dotyczy, Tychikus, najmilszy brat i wierny suga i wspsuga w Panu, 8 ktrego posaem do was wanie po to, aby si dowiedzia, co si z wami dzieje i pocieszy serca wasze, 9 z Onezymem najmilszym i wiernym bratem, ktry jest spord was. Wszystko wam oznajmi, co si tu dzieje. Zakoczenie. (4,10-18) POZDROWIENIA I POLECENIA. 10 Pozdrawia was Arystarch, wspwiziemj i Marek, cioteczny brat Barnaby, co doktrego otrzymalicie polecenia; jeeli przybdzie do was, przyjmijcie go 11 i Jezus, zwany Justem; ci s z obrzezania - oni sami s pomocnikami moimiw krlestwie boym, i oni stali si dla mnie pociech. 12 Pozdrawia was Epafras, ktry jest spord was, suga Chrystusa Jezusa, zawsze troskliwy o was w modlitwach, abycie byli doskonaymi w penieniu wszelkiej woli boej. 13 Daj mu bowiem wiadectwo, e oy wiele trudu dla was i dla tych, co s w Laodycei i co w Hierapolu. 14 Pozdrawia was ukasz, lekarz najmilszy i Demas, 15 Pozdrwcie braci, co s w Laodycei i Nimfasa i koci, ktry jest w domu jego.16 A gdy ten list u was bdzie odczytany, postarajcie si, aby by odczytany i w kociele Laodycenw; a ten, ktry jest do Laodycenw, ebycie wy odczytali. 17 A powiedzcie Archipowi: Pilnuj posugiwania, ktre otrzymae w Panu, aby je wypenia. 18 Pozdrowienie rk moj Pawow. Pamitajcie na okowy moje. aska z wami. Amen. ----------------------------- PIERWSZY LIST DO TESALONICZAN Wstp. (1,1-10) PAWE I SYLWAN I TYMOTEUSZ, kocioowi Tesaloniczan w Bogu Ojcu i w Panu naszym Jezusie Chrystusie: aska wami pokj. DZIKCZYNIENIE I POCHWAA. 2 Dzikujemy Bogu zawsze za was wszystkich, wspominajc was bezustannie w modlitwach naszych, 3 pamitajc o dziele wiary waszej i pracy i mioci i staoci nadziei w Panu nas w Jezusie Chrystusie, przed Bogiem i Ojcem naszym; 4 wiedzc, bracia umiowani przez Boga, o wybraniu waszym, 5 gdy ewangelia nasza nie bya do was tylko w mowie, lecz i w mocy i w Duchu witym i w penoci wielkiej, jak wiecie, jakimi bylimy midzy wami dla was. 6 A wy stalicie si naladowcami naszymi iPana, przyjwszy sowo w wielkim utrapieniu z weselem Ducha witego, 7 tak e stalicie si wzorem wszystkim wierzcym w Macedonii i w Achai. 8 Od was bowiem roznioso si sowo Paskie, nie tylko po Macedonii i po Achai, ale w kadym miejscu rozesza si wiara wasza w Boga, tak e my nie potrzebujemy nic mwi. 9 Co do nas bowiem oni sami gosz, jakiego u was doznalimy przyjcia i jak nawrcilicie si do Boga od bawanw, abysuy Bogu ywemu i prawdziwemu 10 i oczekiwa Syna jego z nieba (ktrego wzbudzi z martwych) Jezusa, ktry nas wybawi od gniewu nadchodzcego. CZʌC I (2,1 - 3,13) STARANIA APOSTOA O KOCIӣ W TESALONICE 2 NAUCZANIE PAWA W TESALONICE. 1 Sami bowiem wiecie, bracia, e nasze przyjcie do was nie byo daremne; 2 ale po doznaniu przedtem cierpie i obelg (jak wiecie) w Filippach, mielimy ufno wBogu naszym opowiada wam ewangeli bo z wielk troskliwoci. 3 Albowiem napominanie nasze nie z bdu, ani z pobudki nieczystej, ani z podstpu, 4 ale jak bylimy przez Boga uznani, eby nam bya powierzona ewangelia, tak mwimy, nie jakby ludziom si podobajc, ale Bogu, ktry dowiadcza serc naszych. 5 Nigdy bowiem nie posugiwalimy si sowem pochlebstwa, jak wiecie, ani nie powodowalimy si chciwoci, Bg jest wiadkiem; 6 animy nie szukali chway od ludzi, ani odwas, ani od innych; 7 cho moglimy by wam ciarem jak apostoowie Chrystusa, to jednak stalimy si maluczkimi wpord was, jak matka tulca dzieci swoje. 8 Tak tsknic do was, chcielimy chtnie da wam nie tylko ewangeli bo, ale takeycie nasze, poniewa stalicie si nam najmilszymi. 9 Pamitacie bowiem bracia, nasz prac i umczenie: zajci w nocy i we dnie, aby nikogo z was nie obciy, gosilimy u wasewangeli bo. 10 Wy jestecie wiadkami i Bg, jak wicie i sprawiedliwie i nienagannie postpowalimy z wami, ktrzy uwierzylicie; 11 jak wiecie, jak owiadczalimy kademu z was (jak ojciec swym dzieciom), 12 proszc was i pocieszajc, abycie postpowali w sposb godny Boga, ktry was wezwa do swego krlestwa i chway. SKUTKI NAUCZANIA. 13 Dlatego i my dzikujemy Bogu nieustannie, e przyjwszy goszone przez nas sowo boe, przyjlicie je, nie jak sowo ludzkie, ale (jak jest prawdziwie) jako sowo Boga, ktry skutecznie dziaa wwas, iecie uwierzyli. 14 Albowiem wy, bracia, stalicie si naladowcami kociow boych, ktre s w Judei w Chrystusie Jezusie, gdy to samocierpielicie i wy od wsprodakw waszych, jak i oni od ydw, 15 ktrzy i Pana Jezusa zabili i prorokw i nas przeladowali i Bogu si nie podobaj i sprzeciwiaj si wszystkim ludziom, 16 zabraniajc nam gosi zbawienie poganom, aby zawsze dopeniali grzechw swoich; przyszed bowiem na nich gniew boy a do koca. CZUA MIO KU TESALONICZANOM. 17 My za bracia, oddaleni od was na krtkiczas dla oczu, nie sercem, tym usilniej spieszylimy si z gorcym pragnieniem oglda wasze oblicze; 18 poniewa chcielimy przyj do was, mianowicie ja Pawe i raz i drugi, ale przeszkodzi nam szatan. 19 Jaka bowiem jest nadzieja nasza, albo wesele, albo korona chway? Czy ni nie jestecie wy przed Panem naszym Jezusem Chrystusem na przyjcie jego? 20 Wy bowiem jestecie chwa nasz i weselem. 3 POSYA IM TYMOTEUSZA. 1 Dla tego nie mogc duej si wstrzyma,postanowilimy zosta w Atenach sami, 2 a posalimy Tymoteusza brata naszego i sug boego w ewangelii Chrystusowej, aby was utwierdzi i doda otuchy w wierze waszej, 3 eby nikt nie zachwia si w tych uciskach, bo sami wiecie, e na to jestemyustanowieni. 4 Gdy bowiem bylimy u was, zapowiadalimy wam, e bdziemy cierpie ucisk, co si te stao i wiecie. 5 Dlatego i ja, nie mogc si duej wstrzyma, posaem, abym si dowiedziao wierze waszej, by was przypadkiem kusiciel nie skusi i praca nasza nie staa si daremn. POCIESZYA GO ICH WIARA. 6 Teraz za, gdy Tymoteusz od was przyby do nas i powiadomi nas o wierze imioci waszej i e zawsze macie nas w dobrej pamici, pragnc nas widzie jak i my take was: 7 dlatego, bracia, doznalimy pociechy z was we wszelkiej naszej potrzebie i utrapieniu naszym, przez wiar wasz, 8 gdy teraz yjemy, skoro wy trwacie w Panu. 9 Jakie bowiem dziki moemy odda Bo zawas za wszelk rado, jak si weselimy z powodu was przed Bogiem naszym, 10 w nocy i we dnie modlc si coraz usilniej, abymy mogli oglda oblicze wasze i dopeni tego, czego brakuje wierze waszej? MODLI SI O WZAJEMN MIO. 11 Sam za, Bg i Ojciec nasz i Pan nasz Jezus Chrystus niech kieruje drog. nasz do was. 12 A was niech Pan rozmnoy i sprawi, aby mio wasza jednego ku drugiemu obfitowaa, i ku wszystkim jak i nasza ku wam: 13 na utwierdzenie serc waszych bez zarzutu w witoci, przed Bogiem i Ojcem naszym, na przyjcie Pana naszego Jezusa Chrystusa ze wszystkimi witymi jego. Amen. CZʌ II (4,1- 5,22) ZACHTA DO CNOTY CHRZECIJASKIEJ 4 NAPOMINA DO WITOCI. 1 Na koniec wic, bracia, prosimy was i bagamy w Panu Jezusie, aby jak przyjlicie od nas sposb, w jaki macie postpowa i podoba si Bogu, tak ebycie te postpowali, abycie wicej obfitowali. 2 Wiecie bowiem, jakie rozkazania daem wam przez Pana Jezusa. 3 Ta bowiem jest wola boa uwicenie wasze; ebycie si powcigali od rozpusty, 4 aby kady z was umia ciao swoje utrzymywa w witoci i poszanowaniu, 5 nie w namitnoci podliwej jak i poganie, ktrzy nie znaj Boga; 6 i eby nikt brata swego nie podchodzi, ani nie oszukiwa w sprawach; albowiem mcicielem tego wszystkiego jest Pan, jak wam przedtem mwilimy i owiadczali. 7 Albowiem nie wezwa nas Bg do nieczystoci, ale do uwicenia si. 8 A przeto kto tym gardzi, nie gardzi czowiekiem, ale Bogiem, ktry take da nam Ducha swego witego. DO WZAJEMNEJ MIOCI I PRACOWITOCI. 9 O mioci za braterskiej nie mamy potrzeby do was pisa, bo was samych Bg nauczy, ebycie si wzajemnie miowali: 10 Albowiem to czynicie wzgldem wszystkich braci w caej Macedonii. A was prosimy, bracia, ebycie wicej obfitowali11 i starali si by spokojni i ebycie si zajmowali wasnymi sprawami i rkami swymi pracowali, jak wam przykazalimy 12 i ebycie si z obcymi uczciwie obchodzili i niczyjego nic nie podali. O LOSIE ZMARYCH. 13 Nie chcemy za, bracia, abycie byli w niewiedzy co do tych, ktrzy zasnli, ebycie si nie smucili, jak i inni, co nie maj nadziei. 14 Albowiem jeli wierzymy, e Jezus umar i zmartwychwsta, tak te Bg tych,co zasnli w Jezusie, z nim przyprowadzi. 15 Albowiem to wam oznajmiamy jako sowo Paskie, e my, ktrzy yjemy, ktrzy pozostawieni jestemy na przyjcie Pana, nie uprzedzimy tych, co zasnli. 16 Poniewa sam Pan na znak i na gos Archanioa i na dwik trby boej zstpi znieba, i umarli, ktrzy s w Chrystusie, powstan pierwsi. 17 Potem my ktrzy yjemy, ktrzy pozostawieni jestemy, razem z nimi porwani bdziemy w obokach na spotkanie Chrystusa w przestworza i tak zawsze z Panem bdziemy. 18 Tak wic pocieszajcie si wzajemnie tymi sowy. 5 DZIE PASKI NIEWIADOMY. 1 Co do czasu za i chwili, bracia, nie potrzebujecie, ebym wam pisa. 2 Sami bowiem dokadnie wiecie, e dzie Paski tak przyjdzie jak zodziej w nocy. 3 Gdy bowiem mwi bd: Pokj i bezpieczestwo, wtedy nagle przyjdzie na nich zguba, jak ble na brzemienn, a nie wymkn si. O PRZYGOTOWANIU NA DZIE PASKI. 4 Wy za, bracia, nie jestecie w ciemnoci, eby w dzie mia was zaskoczy jak zodziej. 5 Wy wszyscy bowiem jestecie dziemi wiata i dziemi dnia; nie nocy, ani ciemnoci. 6 Przeto nie pijmy jak inni, lecz czuwajmyibdmy trzewymi. 7 Albowiem ci, co pi, w nocy pi, i ci, cosi upijaj, w nocy s pijani. 8 My za, ktrzy jestemy dnia, bdmy trzewi, przyodziani pancerzem wiary i mioci i przybic nadziei zbawienia; 9 gdy nie przeznaczy nas Bg ku gniewowi, lecz dla zdobycia zbawienia przezPana naszego Jezusa Chrystusa, 10 ktry umar za nas, abymy, czy czuwamy, czy zaniemy, spoem z nim yli.11 Dlatego pocieszajcie si wzajemnie i budujcie jeden drugiego, jak i czynicie. POSUSZESTWO PRZEOONYM I INNE POLECENIA. 12 Was za, bracia, prosimy, abycie uznawali tych, co pracuj midzy wami i sprzeoonymi waszymi w Panu i napominajwas, 13 ebycie ich bardziej miowali dla ich pracy; pokj miejcie z nimi. 14 A prosimy was, bracia, karcie niespokojnych, pocieszajcie maodusznych, przyjmujcie niemocnych, cierpliwi bdcie dla wszystkich. 15 Baczcie, eby kto komu nie oddawa zem za ze, lecz zawsze co dobre jest, pilnie czycie jeden drugiemu i wszystkim. 16 Zawsze si weselcie; 17 bez przerwy si mdlcie. 18 Za wszystko dziki czycie, bo taka jestwola boa w Chrystusie Jezusie wzgldem was wszystkich. 19 Ducha nie gacie. 20 Proroctw nie lekcewacie. 21 Wszystkiego za dowiadczajcie; co dobre jest, zachowujcie. 22 Od wszelkiego rodzaju za si wstrzymujcie. Zakoczenie. (5,23-28) YCZENIA I POZDROWIENIA. 23 Sam za Bg pokoju niech was uwici we wszystkim, aby cay wasz duch i dusza i ciao byo bez zarzutu zachowane na przyjcie Pana naszego Jezusa Chrystusa. 24 Wierny jest, ktry was wezwa, ktry te dokona. 25 Bracia, mdlcie si za nas. 26 Pozdrwcie wszystkich braci pocaunkiem witym. 27 Poprzysigam was przez Pana, aby ten list by przeczytany wszystkim witym braciom. 28 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami. Amen. ----------------------------- DRUGI LIST DO TESALONICZAN Wstp. (1,1-12) PAWE I SYLWAN I TYMOTEUSZ. kocioowi Tesaloniczan w Bogu Ojcu naszym i w Panu Jezusie Chrystusie ; 2 aska wam i pokj od Boga Ojca naszego iPana Jezusa Chrystusa. PODZIKOWANIE ZA WIAR TESALONICZAN. 3 Powinnimy zawsze dzikowa Bogu za was, bracia, tak jak si godzi, gdy bardzoronie wiara wasza i obfituje wzajemna mio kadego z was ; 4 tak e i my sami chlubimy si z was w kocioach boych z powodu cierpliwoci waszej i wiary i we wszelkich przeladowaniach waszych i utrapieniach, ktre znosicie; 5 na znak sprawiedliwego sdu boego, abycie byli poczytani za godnych krlestwaboego, dla ktrego i cierpicie. POMST ZOSTAWI BOGU. 6 Jeli jednak sprawiedliw jest rzecz u Boga, eby odpaci uciskiem tym, co was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{PM c ;Oh c c[*- c6Huciskaj, 7 a wam, ktrzy ucinieni jestecie, odpoczynkiem z nami, gdy si Pan Jezus objawi z nieba z anioami swej potgi, 8 w pomieniu ognistym, wymierzajc pomst tym, co Boga nie znaj i co nie s posuszni ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa. 9 Oni ponosi bd kary wieczne w zatraceniu - od oblicza Pana i od chway mocy jego, 10 gdy przyjdzie, aby by uwielbionym w witych swoich i okaza si podziwienia godnym w w dzie we wszystkich, co uwierzyli - poniewa wierzylicie wiadectwu naszemu do was. 11 Dlatego take modlimy si zawsze za was, aby Bg nasz uczyni was godnymi wezwania swego i wypeni z moc wszelkie staranie o dobro i dzieo wiary, 12 aby imi Pana naszego Jezusa Chrystusa rozsawione byo w was, a wy w nim wedug aski Boga naszego i Pana Jezusa Chrystusa. CZʌ I (2,1-17) O ANTYCHRYCIE I KOCU WIATA 2 CO WSTRZYMUJE ANTYCHRYSTA. 1 A prosimy was, bracia, przez przyjcie Pana naszego Jezusa Chrystusa i nasze zebranie przed nim, 2 abycie nieprdko dali si odwie od przekonania waszego, ani zastraszy, czy to przez ducha, czy przez mow, czy przezlist jakby przez nas posany, jakby ju nadchodzi dzie Paski. 3 Niech was nikt nie zwodzi adnym sposobem: gdy jeli pierwej nie przyjdzie odstpstwo i nie bdzie objawiony czowiekgrzechu, syn zatracenia, 4 ktry si sprzeciwia i wynosi si ponad wszystko, co nazywaj bogiem, albo czemu cze oddaj, tak e usidzie w wityni Boga, okazujc si jakby by Bogiem. 5 Nie pamitacie, e wam to mwiem, gdy jeszcze byem u was ? 6 I wiecie, co go teraz powstrzymuje, aby si objawi w swym czasie. 7 Ju bowiem tajemnica nieprawoci dziaa;tylko ten, co teraz powstrzymuje - niech powstrzymuje - bdzie usunity. 8 A wtedy objawi si w nikczemnik, ktrego Pan Jezus zabije tchnieniem ust swoich i zniszczy blaskiem przyjcia swego.9 A jego przyjcie jest spraw szatana, z wszelk moc i znakami i cudami kamliwymi 10 i z wszelk uud nieprawoci dla tych, co gin, dlatego e z mioci prawdy nie przyjli, aby byli zbawieni. 11 Dlatego podda ich Bg dziaaniu bdu; aby uwierzyli kamstwu, 12 eby osdzeni byli wszyscy, co nie uwierzyli prawdzie, ale zgodzili si na nieprawo. POKRZEPIAJCE SOWA ZACHTY. 13 Lecz my powinnimy dzikowa Bogu zawsze za was, bracia umiowani od Boga, e was Bg wybra jako pierwociny na zbawienie, przez powiecenie ducha i przezwiar prawdy. 14 Do tego te wezwa was przez ewangeli nasz, abycie otrzymali chwa Pana naszego Jezusa Chrystusa. 15 Tak wic, bracia, stjcie, a trzymajcie si poda, ktrych si nauczylicie, czy to przez mow, czy przez list nasz. 16 Sam za Pan nasz Jezus Chrystus i Bg aOjciec nasz, ktry nas umiowa i da pociech wieczn i nadziej dobr w asce,17 niech zachca serca wasze i utwierdza we wszelkim uczynku i w mowie dobrej. CZʌ II (3,1-15) RӯNE POLECENIA 3 PROSI O MODLITWY. 1 Na koniec bracia, mdlcie si za nas, abysi szerzyo sowo boe i byo wsawione jak i u was ; 2 i abymy byli wyzwoleni od niespokojnych i zych ludzi, bo nie wszyscy maj wiar. 3 Lecz wierny jest Bg, ktry was utwierdzi i strzec bdzie od zego. 4 A co do was mamy ufno w Panu, e i czynicie i czyni bdziecie, co rozkazujemy,5 Pan za niech kieruje sercami waszymi wmioci boej i w cierpliwoci Chrystusowej. POLECA PRACOWITO. 6 A nakazujemy wam, bracia, w imi Pana naszego Jezusa Chrystusa, ebycie si usuwali od kadego brata postpujcego niewaciwie i nie wedug podania, jakie otrzymali od nas. 7 Sami bowiem wiecie, jak naley nas naladowa, gdy nie bylimy niespokojni midzy wami, 8 animy darmo nie jedli chleba od nikogo, ale w trudzie i umczeniu, pracowalimy w nocy i we dnie, abymy kogo z was nie obciyli. 9 Nie jakbymy nie mieli wadzy, lecz eby wam samych siebie da za wzr, abycie nas naladowali. 10 Gdy bowiem i u was bylimy, tomy wamnakazywali : e jeli kto nie chce pracowa,niechaj nie je. 11 Syszelicie bowiem, e niektrzy midzy wami niespokojnie postpuj, nic nierobi, ale ciekawostkom si oddaj. 12 Tym za, co s tacy, nakazujemy i bagamy w Panu Jezusie Chrystusie, aby w cichoci pracujc, swj chleb jedli. 13 A wy, bracia, nie ustawajcie dobrze czyni. 14 Jeli kto jest nieposuszny naszemu pouczeniu listownemu, tego sobie zaznaczcie, a nie wdawajcie si z nim, aby by zawstydzony, 15 i nie uwaajcie go za nieprzyjaciela, leczupominajcie jak brata. Zakoczenie listu. (3,16-18) POZDROWIENIE. 16 Sam za Pan pokoju niech wam da pokj trway na kadym miejscu. Pan niech bdziez wami wszystkimi. 17 Pozdrowienie rk moj Pawow, ktryto znak jest w kadym licie. Tak pisz. 18 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami wszystkimi. Amen. -------------------------- PIERWSZY LIST DO TYMOTEUSZA Wstp. (1,1-2) Pawe, aposto Jezusa Chrystusa z rozkazuBoga Zbawiciela naszego i Chrystusa Jezusanadziei naszej. 2 Tymoteuszowi, miemu synowi w wierze. aska, miosierdzie i pokj od Boga Ojca i Chrystusa Jezusa, Pana naszego. I. WSKAZWKI O ZARZDZIE KOCIOA (1,3 - 3,16) O WALCE Z BDNOWIERCAMI. 3 Jak ci prosiem, aby zosta w Efezie, gdy si udawaem do Macedonii, aby rozkaza niektrym, eby inaczej nie uczyli, 4 ani nie zajmowali si baniami i niekoczcymi si rodowodami, ktre powoduj raczej spory, ni przyczyniaj si do dziea boego, ktre jest w wierze. 5 Celem za przykazania jest mio z czystego serca i z dobrego sumienia i z wiary nieobudnej. 6 Niektrzy odstpiwszy od tego, wpadli w czcz gadanin, 7 chc by nauczycielami Zakonu, nie rozumiejc ani tego, co mwi, ani tego, cotwierdz. 8 Wiemy za, e dobry jest Zakon, jeli si nim kto naleycie posuguje; 9 wiedzc to, e Zakon nie jest ustanowionydla sprawiedliwego, ale dla niesprawiedliwych i krnbrnych, bezbonychi grzesznych, zbrodniarzy i skalanych, ojcobjcw i matkobjcw, mordercw, 10 rozpustnikw, sodomczykw, handlarzy ludmi, kamcw i krzywoprzysizcw i jeli co innego sprzeciwia si zdrowej nauce, 11 ktra jest wedug ewangelii bogosawionego Boga, a ta zostaa mi powierzona. ASKA W NAWRCENIU PAWA. 12 Dzikuj temu, ktry mi umocni, Chrystusowi Jezusowi, Panu naszemu, e uzna mnie za wiernego, przeznaczajc na posugiwanie, 13 mnie, ktry pierwej byem blunierc i przeladowc i urgajcym, ale dostpiem miosierdzia boego, bo czyniem to niewiadomie w niedowiarstwie. 14 Lecz nad miar obfitowaa aska Pana naszego z wiar i mioci, ktra jest w Chrystusie Jezusie. 15 Prawdziwa to nauka i godna wszelkiego uznania, e Chrystus Jezus przyszed na ten wiat zbawi grzesznych, z ktrych pierwszym jestem ja. 16 Lecz miosierdzia dostpiem dlatego, eby we mnie pierwszym okaza Jezus Chrystus wszelk cierpliwo dla pouczenia tych, co maj w niego uwierzy na ycie wieczne. 17 A krlowi wiekw niemiertelnemu, niewidzialnemu, jedynemu Bogu cze i chwaa na wieki wiekw. Amen. JAK NALEY WALCZY. 18 Ten nakaz zlecam ci, synu mj Tymoteuszu, stosownie do poprzednich o tobie proroctw, aby wedug nich toczy dobry bj, 19 majc wiar i dobre sumienie, co niektrzy odrzuciwszy, ulegli rozbiciu we wierze; 20 do nich naley Hymeneus i Aleksander, ktrych oddaem szatanowi, aby si oduczyli bluni. 2 ZA KOGO I DLACZEGO MODLI SI NALEY. 1 Polecam wic przede wszystkim, aby zanoszono proby, modlitwy, bagania, dzikczynienia za wszystkich ludzi, 2 za krlw i za wszystkich, co s na wysokim stanowisku, abymy ciche i spokojne ycie wiedli we wszelkiej pobonoci i czystoci. 3 Jest to bowiem rzecz dobra i przyjemna wobec Zbawiciela naszego Boga, 4 ktry chce, aby wszyscy ludzie byli zbawieni i przyszli do uznania prawdy. 5 Jeden bowiem Bg, jeden te porednik midzy Bogiem i ludmi, czowiek Chrystus Jezus, 6 ktry da samego siebie na odkupienie za wszystkich, na wiadectwo czasom swoim ;7 a gosicielem tego ja zostaem postanowiony i apostoem (prawd mwi, nie kami), nauczycielem pogan w wierze iw prawdzie. JAK MʯCZYNI I NIEWIASTY MODLI SI MAJ. 8 Chc wic, aby mczyni modlili si na kadym miejscu, podnoszc czyste rce, bez gniewu i sporw. 9 Podobnie i niewiasty w przyzwoitym odzieniu, przystrojone skromnie i z umiarkowaniem, a nie sztucznie plecionymi wosami albo zotem, albo perami, albo w kosztownej szacie, 10 lecz jak przystoi niewiastom, wyznajcym pobono przez dobre uczynki. 11 Niewiasta niech si uczy w cichoci, z wszelk ulegoci. 12 Nie pozwalam za niewiecie naucza, ani panowa nad mem, ale zachowa si w milczeniu. 13 Adam bowiem pierwszy zosta utworzony, potem Ewa : 14 I Adam nie zosta zwiedziony, lecz niewiasta zwiedziona sprzeniewierzya si. 15 Zbawiona za bdzie przez rodzenie dziatek, jeli trwa bdzie w wierze i mioci i uwicaniu si ze skromnoci. 3 PRZYMIOTY BISKUPW. 1 Niezawodna to prawda: Jeli kto pragnie biskupstwa, pragnie dobrej sprawy. 2 Biskup wic ma by nienaganny, m jednej ony, trzewy, roztropny, rowany,wstydliwy, gocinny, do nauczania zdatny; 3 nie winopilca, nie gwatownik, ale skromny; nie swarliwy, nie chciwy, 4 lecz domem swym dobrze zarzdzajcy, trzymajcy swe dzieci w ulegoci, z wszelk czystoci. 5 Jeli za kto nie umie wasnym domem rzdzi, jake bdzie mia piecz o kocieleboym? 6 Nie nowonawrcony, aby wzbiwszy si w pych, nie wpad w sd diabelski. 7 Lecz ma mie i dobre wiadectwo od tych, co s zewntrz, aby nie wpad w urganie i sido diabelskie. JAKIMI MAJ BY DIAKONI. 8 Diakoni podobnie czyci, nie dwoistego jzyka, nie oddani zbytniemu piciu wina, nieszukajcy brzydkiego zysku; 9 zachowujcy tajemnic wiary w czystym sumieniu. 10 A oni te niech pierwej bd wyprbowani i tak niech su, jeli nie maj adnej winy. 11 Niewiasty podobnie wstydliwe, nie obmawiajce, trzewe, wierne we wszystkim. 12 Diakoni niech bd jednoecami, co dobrze rzdz swoimi dziemi i swoim domem. 13 Ci bowiem, co dobrze posug peni, dobry stopie sobie zdobd i wielk ufnow wierze, ktr mamy w Chrystusie Jezusie. KOCIӣ KOLUMN PRAWDY. 14 Pisz ci to, spodziewajc si, e wkrtce do ciebie przybd; 15 a jeli si opni, eby wiedzia, jak si masz sprawowa w domu boym, ktry jest kocioem Boga ywego, filarem i utwierdzeniem prawdy. 16 I jawnie wielka jest tajemnica pobonoci; ktra objawia si w ciele, usprawiedliwiona jest w duchu, ukazaa sianioom, opowiedziana jest poganom, znalaza wiar na wiecie, wzita jest do chway. II. OSOBISTE POLECENIA I RADY (4,1 - 6,21)4 JAK SPRZECIWIA SI NAUCZYCIELOM FASZU. 1 Duch za jawnie mwi, e w czasach ostatecznych niektrzy odstpi od wiary, przystan do duchw uwodzicieli i do nauk czartowskich, 2 w obudzie mwicych kamstwo i majcych napitnowane sumienie swoje, 3 zakazujcych wstpowa w maestwo, wstrzymywa si od pokarmw, ktre Bg stworzy, aby je wierni i ci, co prawd poznali, z dzikczynieniem poywali. 4 Gdy wszelkie stworzenie boe dobre jest, a niczego nie naley odrzuca, co si przyjmuje z dzikczynieniem, 5 powica si bowiem przez sowo boe i modlitw. CZEGO UNIKA, A CO CZYNI. 6 To przedkadajc braciom, dobrym bdziesz sug Chrystusa Jezusa, wykarmiony sowami wiary i dobrej nauki, ktr osigne. 7 Niedorzecznych za i babskich bani strze si, a wicz si w pobonoci. 8 Cielesne bowiem wiczenie na mao si przyda, lecz pobono do wszystkiego jestpoyteczna, bo ma obietnic ycia teraniejszego i przyszego. 9 Pewna to nauka i godna wszelkiego uznania. 10 Dlatego bowiem pracujemy i zorzecz nam, e nadziej pokadamy w Bogu ywym, ktry jest Zbawicielem wszystkich ludzi, najbardziej wiernych. 11 To przykazuj i nauczaj. JAK ZACHOWA PASTERSK POWAG. 12 Niech nikt nie gardzi modoci twoj; ale bd przykadem dla wiernych w mowie, w obcowaniu, w mioci, w wierze,w czystoci. 13 Dopki nie przybd, pilnuj czytania, napominania i nauki. 14 Nie zaniedbuj aski, ktra jest w tobie, ktr ci dano przez prorokowanie, z woeniem rk kapaskich. 15 O tym rozmylaj, tego si trzymaj, aby twj postp by wszystkim widoczny. 16 Pilnuj samego siebie i nauki; trwaj w tym. Albowiem to czynic i samego siebie zbawisz i tych, co ci suchaj. 5 JAK POSTPOWA Z WDOWAMI. 1 Starszego nie aj, ale pro jak ojca ; modych jak braci ; 2 starsze niewiasty jak matki; mode jak siostry z wszelak czystoci. 3 Czcij wdowy, ktre s prawdziwie wdowami. 4 Lecz jeli ktra wdowa ma dzieci albo wnuki, niech si najpierw nauczy domem swoim rzdzi i odwzajemnia si rodzicom; albowiem to jest przyjemne przed Bogiem.5 Lecz ktra prawdziwie jest wdow i opuszczon, niech ma nadziej w Bogu i niech trwa na probach i na modlitwach w nocy i we dnie. 6 Gdy ta, co rozkoszom si oddaje, cho yje, jest umara. 7 I to przykazuj, eby byy bez nagany. 8 Jeli za kto nie ma pieczy o swoich, a zwaszcza o domownikw, zapar si wiaryi gorszy jest ni niewierny. 9 Wdow naley obiera nie modsz ni szedziesiciu lat, ktra bya on jednego ma, 10 a ma wiadectwo dobrych uczynkw ; edzieci wychowaa, e w gocin przyjmowaa, e umywaa nogi witych, e dopomagaa cierpicym ucisk, e si przykadaa do kadego dobrego uczynku. 11 Lecz modszych wdw si wystrzegaj, bo gdy si odday rozkoszy, yjc w Chrystusie, chc i za m, 12 cigajc na siebie potpienie, e pierwsz wiar zamay. 13 Przy tym za i prnujc przyzwyczajaj si chodzi po domach -nie tylko prnujce, ale te gadatliwe i ciekawe mwi, czego nie trzeba. 14 Chc wic, aby modsze wychodziy za m, dzieci rodziy, gospodyniami byy, przeciwnikowi nie daway adnej sposobnoci do zorzeczenia. 15 Ju bowiem niektre obrciy si za szatanem. 16 Jeli kto z wiernych ma wdowy, nieche je zaopatruje, a niech koci nie bdzie obciony, aby wystarczyo dla tych, co sprawdziwie wdowami. JAK POSTPOWA Z KAPANAMI. 17 Kapani, ktrzy dobrze rzdz, niech bd uwaani za godnych podwjnej czci, zwaszcza ktrzy pracuj w sowie i nauce. 18 Mwi bowiem Pismo: "Nie zawiesz pyska woowi mccemu" i: "Godzien jest robotnik zapaty swojej." 19 Przeciwko kapanowi nie przyjmuj skargi, chyba na sowo dwch albo trzech wiadkw. 20 Grzeszcych upominaj wobec wszystkich, aby i inni si bali. 21 Zaklinam ci przed Bogiem i Chrystusem Jezusem i anioami wybranymi, aby tego strzeg bez uprzedzenia, niczego nie czynic z przychylnoci dla jednej strony. 22 Rk na nikogo prdko nie wkadaj i nie bd uczestnikiem cudzych grzechw. Samego siebie czystym zachowaj. 23 Wody jeszcze nie pij, ale uywaj po trosze wina ze wzgldu na swj odek i twe czste choroby. 24 Grzechy niektrych ludzi s jawne, wyprzedzajce sd; za niektrymi za w lad id. 25 Podobnie i dobre uczynki s jawne, a te,co s inne, nie mog by ukryte. 6 JAK NIEWOLNICY MAJ POSTPOWA. 1 Wszyscy, co s pod jarzmem jako niewolnicy, niech uwaaj panw swoich za godnych wszelkiej czci, aby imi Paskie i nauka nie byy blunione. 2 Ci za, co maj panw wiernych, niech nimi nie gardz, poniewa s brami, ale tym wicej niech su, poniewa s wiernii umiowani, ktrzy s uczestnikami dobrodziejstwa. Tego nauczaj i napominaj. PRZESTROGA PRZED CHCIWOCI. 3 Jeli kto inaczej uczy, a nie trzyma si zdrowych mw Pana naszego Jezusa Chrystusa i tej nauki, ktra zgadza si z pobonoci, 4 jest pyszny, nic nie umie, ale choruje na spory i walki o sowa, z czego powstaj zazdroci, swary, blunierstwa, zoliwe podejrzenia, 5 starcia ludzi na umyle skaonych i wyzutych z prawdy, uwaajcych pobono za rdo zysku. 6 Jest za wielkim zyskiem pobono, przestajca na swoim. 7 Nic bowiem nie przynielimy na ten wiat ; bez wtpienia, e te nic zabra niemoemy. 8 Ale majc ywno i czym si przyodzia,o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAP; cX c) c*~ cT6 Lz tego bdmy zadowoleni. 9 Ci bowiem, co chc sta si bogatymi, wpadaj w pokus i w sido diabelskie i w wiele pragnie niepoytecznych i szkodliwych, ktre pograj ludzi w zatracenie i zgub. 10 Albowiem korzeniem wszelkiego zego jest chciwo, niektrzy oddajc si jej, odpadli od wiary, i uwikali si w wiele boleci. NAPOMNIENIA PASTERSKIE. 11 Ty za, czowiecze boy; chro si tego, lecz ubiegaj si o sprawiedliwo, pobono, wiar, mio, cierpliwo, agodno. 12 Staczaj dobry bj wiary; zdobywaj yciewieczne, do ktrego jeste wezwany i zoye dobre wyznanie wobec wielu wiadkw. 13 Nakazuj ci wobec Boga, ktry wszystkooywia i wobec Chrystusa Jezusa, ktry pod Poncjuszem Piatem zoy wiadectwo, dobre wyznanie : 14 aby zachowa przykazanie bez skazy, nienaganne a do przyjcia Pana naszego Jezusa Chrystusa, 15 ktrego w swoim czasie ukae bogosawiony i sam mony, Krl krlw i Pan panujcych, 16 ktry sam ma niemiertelno i mieszka w wiatoci nieprzystpnej ; ktrego aden z ludzi nie widzia, ale i widzie nie moe, ktremu cze i panowanie wieczne. Amen. UWAGI DLA BOGATYCH. 17 Bogatym tego wiata rozkazuj, aby si nie pysznili, ani nie pokadali nadziei w niepewnych bogactwach, ale w Bogu ywym (ktry uycza nam wszystkiego obficie do uywania), 18 eby dobrze czynili, bogacili si w dobreuczynki, atwo dawali, uyczali, 19 eby sobie skarbili dobr podstaw na przyszo, aby dostpili prawdziwego ycia. 20 O Tymoteuszu, strze powierzonego skarbu, unikaj wiatowych nowoci sw i sprzeciww rzekomej wiedzy ; 21 niektrzy wyznajc j, odpadli od wiary.aska z tob. Amen. --------------------------- DRUGI LIST DO TYMOTEUSZA Wstp. (1,1-2) Pawe, z woli Boga aposto Jezusa Chrystusa, wedug obietnicy ycia, ktre jest w Chrystusie Jezusie, Tymoteuszowi, najmilszemu synowi : 2 aska, miosierdzie, pokj od Boga Ojca i Chrystusa Jezusa Pana naszego. DZIKCZYNIENIE. 3 Dzikuj Bogu, ktremu su od przodkw w czystym sumieniu, a nieustannie o tobie pamitam w modlitwach moich, w nocy i we dnie, 4 pragnc ci zobaczy i pamitam o zach twoich, abym by radoci napeniony, 5 przywodzc sobie na pami t wiar, ktra jest w tobie nieobudna, ktr te pierwej miaa babka twoja Lois i matka twoja Eunice, a jestem pewny, e i ty. I. O MSTWIE W GOSZENIU EWANGELII (1,6- 2,13) MIAO WYSTPOWA Z EWANGELI. 6 Dla tej przyczyny napominam ci, aby rozbudza ask bo, ktra jest w tobie przez woenie rk moich. 7 Albowiem nie da nam Bg ducha bojani, ale mocy i mioci i trzewoci. 8 Nie wstyd si zatem wiadectwa Pana naszego ani mnie, winia jego, ale pracuj dla ewangelii wedug mocy Boga, 9 ktry nas wybawi i powoa swym witym powoaniem, nie wedug uczynkwnaszych, ale wedug postanowienia swego i aski, danej nam w Chrystusie Jezusie przed czasami wiekuistymi. 10 Objawiona za zostaa teraz przez zjawienie si Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa, ktry zniweczy mier,. ycie za i niemiertelno owieci przez ewangeli, 11 dla ktrej ja ustanowiony jestem kaznodziej i apostoem i nauczycielem pogan. 12 Dla tej przyczyny take to cierpi, ale si me wstydz. Wiem bowiem, komu uwierzyem i pewien jestem, e ma moc mj skarb zachowa do owego dnia. STRZEC POWIERZONEGO SOBIE DOBRA. 13 Miej wzr zbawiennych sw, ktre ode mnie syszae w wierze i w mioci w Chrystusie Jezusie. 14 Dobra powierzonego strze przez Ducha witego, ktry w nas mieszka 15 Wiesz o tym, e odwrcili si ode mnie wszyscy, co s w Azji, spord nich jest Figellus i Hermogenes. 16 Niech Pan okae miosierdzie domowi Onezyfora, bo mi. czsto pokrzepia i acucha mojego si nie wstydzi ; 17 ale przyszedszy do Rzymu, bardzo troskliwie mnie szuka i znalaz. 18 Niech mu da Pan, aby znalaz miosierdzie u Pana w w dzie. A jak wielkie wiadczy mi usugi w Efezie, ty lepiej wiesz. 2 PRACOWA JAKO DOBRY ONIERZ. 1Ty wic, synu mj, wzmacniaj si w asce, ktra jest w Chrystusie Jezusie 2 i co syszae ode mnie przez wielu wiadkw, to przekazuj wiernym ludziom, ktrzy bd zdolni i innych naucza. 3 Pracuj jak dobry onierz Chrystusa Jezusa. 4 Suc jak onierz Bogu, nikt nie wika si w sprawy wieckie, aby si podoba temu, ktremu si odda. 5 Kto bowiem i w zawodach walczy, nie bierze wieca, tylko gdy naleycie walczy. 6 Rolnik, ktry pracuje, ma pierwszy korzysta z owocw. 7 Rozwa, co mwi, bo Pan da tobie we wszystkim zrozumienie. 8 Pamitaj, e Pan Jezus Chrystus, z rodu Dawida, powsta z martwych, wedug ewangelii mojej, 9 dla ktrej pracuj a do wizw jakby zoczyca ; lecz sowo boe nie jest zwizane. 10 Dlatego wszystko znosz dla wybranych,aby i oni dostpili zbawienia, ktre jest w Chrystusie Jezusie z chwa niebios 11 Wierna mowa : Jeli bowiem wspumarlimy, wspy take bdziemy;12 jeli wytrwamy, bdziemy te wspkrlowa. Jeli si go zaprzemy i on si nas zaprze. 13 Cho nie wierzymy, on pozostaje wierny;nie moe zaprze sam siebie. II. O SPOSOBIE WALKI Z KACERSTWEM (2,14 -4,8) WALCZY Z HERETYKAMI. 14 To przypominaj i zaklinaj przed Panem. Nie spieraj si o sowa, bo to na nic si nie przyda, tylko na zgub suchajcych. 15 Staraj si troskliwie, sam si okaza godnym uznania wobec Boga, pracownikiem nie potrzebujcym si wstydzi, dobrze sprawujcym sowo prawdy. 16 wiatowych za i prnych gada unikaj,albowiem wiele przyczyniaj si do bezbonoci 17 I mowa ich rozszerza si jak wrzd. Spord nich jest Hymenes i Filetus, 18 ktrzy od prawdy odpadli, mwic, e zmartwychwstanie ju si dokonao i wywrcili wiar niektrych. 19 Ale mocno stoi fundament boy majcy t piecz : "Zna Pan swoich" i "niech odstpi od nieprawoci wszelkich, co wymawia imi Paskie." 20 W wielkim za domu s naczynia nie tylko zote i srebrne, ale te drewniane i gliniane ; i niektre z nich ku czci, niektreza ku zelywoci. 21 Jeliby wic kto zachowa si czystym od tych rzeczy, bdzie naczyniem powiconym ku czci i uytecznym Panu, gotowym do wszelkiego dobrego dziea. PRZYMIOTY SUGI BOEGO. 22 Modzieczych za poda si wystrzegaj, ubiegaj si raczej o sprawiedliwo, wiar, nadziej, mio i pokj z tymi, co wzywaj Pana z czystego serca. 23 Gupich za i niedorzecznych rozpraw unikaj, wiedzc, e rodz zwady. 24 Sudze za Paskiemu nie godzi si spiera, ale by agodnym dla wszystkich, podatnym do nauczania, cierpliwym, 25 z agodnoci karccym tych, co si sprzeciwiaj prawdzie : moe Bg kiedy skieruje ich umys do poznania prawdy 26 i opamitawszy si, wyzwol si z side diaba, ktry ich trzyma jak jecw wedug swojej woli. 3 PRZEWROTNO W OSTATNICH DNIACH. 1 To za wiedz, e w ostatnie dni nastan czasy niebezpieczne. 2 Bd ludzie samolubni, chciwi, hardzi, pyszni, bluniercy, rodzicom nieposuszni, niewdziczni, zbrodniczy, 3 bez serca, nieprzejednani, potwarcy, niepowcigliwi, okrutni, nielitociwi, 4 zdrajcy, zuchwalcy, nadci i miujcy bardziej rozkosze ni Boga, 5 maj wprawdzie pozr pobonoci, lecz jej mocy si wyrzekaj. I tych unikaj. 6 Do nich bowiem nale ci, co wciskaj sido domw i uwodz kobietki obcione grzechami, miotane rozmaitymi podliwociami, 7 zawsze si uczce, a nigdy do poznania prawdy nie dochodzce. 8 Lecz jak Jannes i Mambres sprzeciwiali si Mojeszowi, tak i ci sprzeciwiaj si prawdzie, ludzie skaonego umysu, nie wyprbowani w wierze. 9 Ale wicej nie osign, albowiem ich nierozum wyjdzie na jaw przed wszystkimi,jak byo i z tamtymi. WYTRWA W POWOANIU. 10 Ty za otrzymae moj nauk, zasady, postanowienia, wiar, nieskwapliwo, mio, cierpliwo, 11 przeladowania, cierpienia, jakie mnie spotkay w Antiochii i w Ikonium i w Listrze ; jakie przeladowania zniosem, a z wszystkich wyrwa mi Pan ! 12 I wszyscy, co chc y pobonie w Chrystusie Jezusie, przeladowanie bd cierpie. 13 li za ludzie i zwodziciele stan si jeszcze gorsi, bdzc i w bd wprowadzajc. 14 Ty jednak trwaj w tym, czego si nauczy i co ci powierzono, wiedzc, od kogo si nauczy; 15 bo i od dziecistwa znasz Pisma wite, a te mog ci pouczy ku zbawieniu, przez wiar, ktra jest w Chrystusie Jezusie. 16 Wszelkie Pismo, od Boga natchnione, poyteczne jest do nauczania, do przekonywania, do karcenia, do ksztaceniaw sprawiedliwoci, 17 aby czowiek boy by doskonay, do wszelkiego dobrego dziea zaprawiony. 4 CZUJNIE ZWALCZA WSZELKIE ZO 1 Zaklinam ci wobec Boga i Jezusa Chrystusa, ktry bdzie sdzi ywych i umarych, przez przyjcie jego i krlestwojego: 2 go sowo, nalegaj w por, nie w por ;przekonywaj, pro, kar z wszelk cierpliwoci i nauk. 3 Przyjdzie bowiem czas gdy zdrowej naukinie cierpi, ale wedug swoich podliwoci zgromadz sobie nauczycieli - majc uszy chciwe pochlebstwa 4 i od prawdy such z pewnoci odwrc, a obrc si ku baniom. 5 Ty jednak czuwaj we wszystkim, pracuj, sprawuj dzieo ewangelisty, posugiwanie twoje wypeniaj. Bd trzewym. 6 Mnie bowiem ju maj ofiarowa i czas rozwizania mego nadchodzi. 7 Dobry bj stoczyem, zawodu dokonaem,wiar zachowaem. 8 Na ostatek odoony mi jest wieniec sprawiedliwoci, ktry mi odda Pan, sdzia sprawiedliwy, w w dzie, a nie tylko mnie,ale i tym, co miuj przyjcie jego. Zakoczenie listu. (4,9-22) POLECENIA I WIADOMOCI. 9 Spiesz si, eby do mnie przyby prdko.Albowiem Demas miujc ten wiat mnie opuci i poszed do Tesaloniki, 10 Krescens do Galacji, Tytus do Dalmacji. 11 ukasz sam jest ze mn. We Marka i przyprowad z sob, bo mi jest poytecznyw posudze. 12 Tychika za posaem do Efezu. 13 Gdy przyjdziesz, przynie z sob paszcz, ktry zostawiem w Troadzie u Karpa i ksigi, a zwaszcza pergaminy. 14 Aleksander mosinik wiele zego mi wyrzdzi ; odda mu Pan wedug jego uczynkw. 15 I ty si go wystrzegaj, albowiem bardzosprzeciwia si sowom naszym. 16 W pierwszej obronie mojej nikt nie by przy mnie, lecz mi wszyscy opucili ; niech im to nie bdzie poczytane. 17 Pan za stan przy mnie i umocni mnie, abym dopeni opowiadania i eby wszyscy poganie usyszeli ; i zostaem wyrwany z paszczy lwa. 18 Wybawi mnie Pan od wszelkiej zej sprawy i zachowa do swego krlestwa niebieskiego. Jemu chwaa na wieki wiekw.Amen. POZDROWIENIA. 19 Pozdrw Prysk i Akwil i dom Onezyfora. 20 Erast zosta w Koryncie, a Trofima pozostawiem chorego w Milecie. 21 Spiesz si, eby przyszed przed zim. Pozdrawiaj ci Eubulus i Pudens i Linus i Klaudia i wszyscy bracia. 22 Pan Jezus Chrystus z duchem twoim. aska z wami. Amen. ------------------------- LIST DO TYTUSA Wstp. (1,1-4) Pawe, suga boy, aposto Jezusa Chrystusa dla wiary wybranych boych i poznania prawdy, a ta jest dla pobonoci, 2 ku nadziei ycia wiecznego; co przyobieca przed wiekami Bg, ktry nie kamie; 3 objawi za w swoim czasie sowo swojeprzez nauczanie, ktre mi zostao powierzone na rozkaz Zbawiciela naszego, Boga: 4 Tytusowi, miemu synowi w wsplnej wierze: aska i pokj od Boga Ojca i JezusaChrystusa Zbawiciela naszego. I. O OSTATECZNYM URZDZENIU KOCIOW NA KRECIE (1,5-16) O USTANOWIENIU KAPANW PO MIASTACH. 5 Dlatego zostawiem ci na Krecie, aby tonaprawi, czego nie dostaje i ustanowi po miastach kapanw, jak i ja ci to poleciem.6 Jeli kto jest bez zarzutu, m jednej ony, majcy dzieci wierne, nie obwiniane orozwizo, albo nieulege. 7 Albowiem biskup ma by bez zarzutu, jak szafarz boy: nie pyszny, nie gniewliwy, niewinopilca, nie gwatownik, nie chciwy szkaradnego zysku; 8 ale gocinny, dobrotliwy, trzewy, sprawiedliwy, wity, powcigliwy, 9 trzymajcy si tej prawdziwej mowy, odpowiadajcej nauce, eby mg zachca przez zdrow nauk, a tych, co si sprzeciwiaj, przekonywa. O WALCE PRZECIW BDNOWIERCOM. 10 Wielu bowiem jest nieposusznych, prnomwnych i zwodzicieli a najwicej wrd tych, co s z obrzezania; 11 tych trzeba zbija, gdy wywracaj cae domy, uczc, jak nie naley, dla szkaradnego zysku. 12 Powiedzia kto z nich, wasny ich prorok: "Kreteczycy zawsze kamliwi, zebestie, brzuchy leniwe." 13 To wiadectwo jest prawdziwe. Dla tej przyczyny kar ich ostro, aby byli zdrowi w wierze, 14 nie suchali ydowskich bani i przykaza ludzi, odwracajcych si od prawdy. 15 Czystym wszystko czyste, skalanym za i niewiernym nic nie ma czystego, ale skalany jest ich umys i sumienie. 16 Owiadczaj, e Boga znaj, lecz uczynkami si zapieraj, gdy s obmierzli iniedowierzajcy, a do adnego uczynku dobrego niezdatni. II. WSKAZWKI DO SPRAWOWANIA PASTERSKIEGO URZDU (2,1 - 3,11) 2 JAK POUCZA RӯNE STANY. 1 Ty za mw to, co przystoi zdrowej nauce. 2 Aby starcy byli trzewi, skromni, roztropni, zdrowi w wierze, w mioci, w cierpliwoci. 3 Podobnie starsze niewiasty, w ubiorze jakwite, nie rzucajce oszczerstw, nie pijce wiele wina, uczce dobrego; 4 aby uczyy modsze niewiasty roztropnoci, eby mw swoich kochay, dzieci swe mioway; 5 roztropne, czyste, trzewe, starajce si o dom, dobrotliwe, mom swoim ulege, aby sowo boe nie byo blunione. 6 - Modziecw take napominaj, aby byli trzewi. 7 Siebie samego dawaj we wszystkim za przykad dobrych uczynkw, w nauce, w prawoci, w powadze; 8 sowo zdrowe, nienaganne, aby przeciwnik czu szacunek, nie mogc nic zego o nas powiedzie. 9 Sudzy, aby byli posuszni panom swoim, podobajcy si we wszystkim, nie sprzeciwiajcy si, 10 nie oszukujcy, aby okazywali we wszystkim dobr wierno, aby dla nauki Zbawiciela naszego Boga byli we wszystkim chlub. Z ASK WSPӣDZIAA. 11 Albowiem wszystkim ludziom okazaa siaska Boga Zbawiciela naszego 12 I naucza nas, abymy wyrzekszy si bezbonoci i dz wiatowych, trzewo i sprawiedliwie i pobonie yli na tym wiecie, 13 Oczekujc spenienia si bogosawionejnadziei i przyjcia chway wielkiego Boga i Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa, 14 ktry da samego siebie za nas, aby naswykupi od wszelkiej nieprawoci i oczycisobie lud przyjemny, starajcy si gorliwie o dobre uczynki. 15 To mw i napominaj i przekonywaj z ca powag. Niech ci nikt nie lekceway. 3 CNOTY YCIA SPOECZNEGO. 1 Napominaj ich, aby zwierzchnociom i wadzom byli poddani, rozkazu suchali, do kadego dobrego uczynku byli gotowi; 2 nikogo nie lyli, nie byli ktliwi, ale skromni i okazywali wszelk agodno wzgldem wszystkich ludzi. 3 Albowiem kiedy bylimy i my nierozumni, niewierni, bdzcy, oddani podliwociom i rnym rozkoszom, ylimy w zoci i w zazdroci, znienawidzeni i wzajem si nienawidzcy. 4 Lecz gdy si okazaa dobro i ludzko Zbawiciela naszego Boga, 5 nie dla uczynkw sprawiedliwoci, ktre mymy uczynili, ale dla swego miosierdzia zbawi nas przez obmycie odradzajce i odnawiajce w Duchu witym; 6 a wyla go na nas obficie przez Jezusa Chrystusa Zbawiciela naszego, 7 abymy usprawiedliwieni ask jego, stalisi wedug nadziei dziedzicami ycia wiecznego. UNIKA BDNOWIERCW. 8 Wierna to mowa; i chc, aby ty to potwierdza, eby wierzcy w Boga, staralisi przodowa w dobrych uczynkach. Te rzeczy s dobre i poyteczne ludziom. 9 Gupich za rozpraw i rodowodw i ktnii sporw zakonnych unikaj, bo s niepoyteczne i prne. 10 Czowieka heretyka po pierwszym i drugim upomnieniu unikaj, 11 wiedzc, e kto jest taki, jest przewrotny i grzeszny, a jest wasnym sdem potpiony. Zakoczenie listu. (3,12-15) POLECENIA I POZDROWIENIA. 12 Gdy pol do ciebie Artemasa albo Tychika, spiesz si, by do mnie przyby doNikopolu, bo tam postanowiem zimowa. 13 Zenasa, biegego w Prawie i Apolla starannie na drog zaopatrz, aby. im na niczym nie zbywao. 14 Niech za i nasi ucz s1g w dobrych uczynkach przodowa na konieczne a,o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA` !J Sk ? c c."T c. c ;d#potrzeby, eby nie byli bezuyteczni. 15 Pozdrawiaj ci ci wszyscy, co s ze mn. Pozdrw tych, co nas miuj w wierze. aska boa z wami wszystkimi. Amen. ------------------------- LIST DO FILEMONA Pawe, wizie Chrystusa Jezusa i Tymoteusz brat, Filemonowi miemu, a pomocnikowi naszemu 2 i Apii siostrze najdroszej i Archipowi naszemu towarzyszowi broni i kocioowi, ktry jest w domu twoim: 3 aska wam i pokj od Boga Ojca naszego iPana Jezusa Chrystusa. DZIKCZYNIENIE. 4 Dzikuj Bogu memu, zawsze wspominajcciebie w modlitwach moich, 5 gdy sysz o twojej mioci i wierze, jak masz ku Panu Jezusowi i ku wszystkimwitym, 6 aby uczestnictwo twoje w wierze stao si jawne przez uznawanie wszelkiego dobra, ktre si dokonuje wrd was w Chrystusie Jezusie. 7 Wesele bowiem wielkie miaem i pociech z mioci twej, gdy przez ciebie, bracie, serca witych zostay pokrzepione. WSTAWIA SI ZA ONEZYMEM. 8 Dlatego cho miabym wielk odwag w Chrystusie Jezusie nakazania ci tego, co sinaley; 9 dla mioci raczej prosz, skoro taki jeste, jak Pawe starzec, a teraz i wizie Jezusa Chrystusa: 10 Prosz ci za synem moim Onezymem, ktrego zrodziem w wizieniu, 11 ktry tobie kiedy by nieuyteczny, teraz za i mnie i tobie jest poyteczny, 12 a ktrego ci odsyam. A ty go przyjmij jak serce moje. 13 Ja zamierzaem go przy sobie zatrzyma, aby za ciebie suy mi w wizach dla ewangelii, 14 lecz bez twej zgody nie chciaem nic uczyni, aby dobrodziejstwo twoje nie byojakby z przymusu, lecz dobrowolne. 15 Albowiem moe dlatego odszed od ciebiedo czasu, aby go odzyska na wieki, 16 ju nie jak niewolnika, ale zamiast niewolnika jak najdroszego brata, zwaszcza dla mnie, a o ile bardziej dla ciebie; i wedug ciaa i w Panu? 17 Jeli wic mnie masz za towarzysza, przyjmij go jak mnie. 18 A jeli czym wyrzdzi ci szkod albo cowinien, mnie to poczytaj. 19 Ja Pawe napisaem to wasn rk: ja oddam, by ci nie powiedzie, e mi i samego siebie winien. 20 Tak bracie! Niech ci wyzyskam w Panu: pokrzep serce moje w Panu. 21 Napisaem ci, ufajc twemu posuszestwu, wiedzc, e i ponad to co mwi, uczynisz. ZLECENIA I POZDROWIENIA. 22 Lecz zarazem przygotuj mi te gospod,bo si spodziewam, e przez modlitwy wasze bd wam darowany. 23 Pozdrawia ci Epafras, wspwizie mj w Chrystusie Jezusie, 24 Marek, Arystarch, Demas i ukasz, pomocnicy moi. 25 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z duchem waszym. Amen. ------------------------ LIST DO HEBRAJCZYKW Wstp. (1,1-4) 1 NAJWYSZE OBJAWIENIE BOE. 1 Wielokrotnie i rnorodnie mwi Bg niegdy do ojcw przez prorokw, 2 a na koniec w te dni mwi do nas przez Syna, ktrego postanowi dziedzicem wszech rzeczy, przez ktrego uczyni i wieki; 3 ktry bdc jasnoci chway i odbiciem istoty jego i utrzymujc wszystko sowem mocy swej, dokonawszy oczyszczenia grzechw, siedzi po prawicy majestatu na wysokociach, 4 stawszy si tym wyszym od aniow im osobliwsze nad nich imi odziedziczy. CZʌC I. DOGMATYCZNA (1,5 -10,18) O WYSZOCI NOWEGO PRZYMIERZA A. TWRCA NOWEGO ZAKONU JEZUS CHRYSTUS (1,5 - 4,13) CHRYSTUS SYNEM, ANIOOWIE SUGAMI. 5 Albowiem ktremu kiedy z aniow rzek: "Synem moim jeste ty? ja dzi zrodziem ciebie?" I znowu: "Ja bd mu ojcem, a on bdzie mi synem?" 6 I gdy znowu wprowadza Pierworodnego na okrg ziemi, mwi: "I niech mu si kaniaj wszyscy anioowie boy." 7 A do aniow wanie mwi: "Ktry czyni swych aniow wichrami i swoje sugi pomieniem ognia." 8 Do Syna za: "Stolica twoja, Boe, na wiek wieku, bero prawoci berem krlestwa twego. 9 Umiowae sprawiedliwo i znienawidzie nieprawo, dlatego namaci ci, Boe, Bg twj olejkiem wesela nad towarzyszw twoich. 10 I: "Ty, Panie, na pocztku utwierdzie ziemi i niebo jest dzieem rk twoich. 11 One zgin, ty za trwa bdziesz i wszystkie jak szata zestarzej si. 12 I zmienisz je jak odzienie i odmieni si.Ty za sam ten sam jeste i lata twoje nie ustan." 13 A do ktrego kiedy z aniow rzek: "Sied po prawicy mojej, a poo. nieprzyjaci twoich podnkiem ng twoich?" 14 Czy nie wszyscy s duchami usugujcymi, wysyanymi na posug dla tych, co maj otrzyma dziedzictwo zbawienia? 2 POSUSZESTWO CHRYSTUSOWI. 1 Dlatego powinnimy tym usilniej przestrzega tego, comy syszeli, bymy przypadkiem nie przepynli obok. 2 Jeli bowiem sowo, ogoszone przez aniow, stao si trwae, a wszelkie przestpstwo i nieposuszestwo otrzymao sprawiedliw odpat, 3 jake my jej ujdziemy, jeli zaniedbamy tak wielkie zbawienie? Gdy ono byo z pocztku goszone przez Pana, zostao nampotwierdzone przez tych, co syszeli; 4 gdy Bg te powiadcza znakami i cudamii rozlicznymi mocami i rozdawaniem Ducha witego wedug woli swojej. CHRYSTUS PANEM PRZYSZEGO WIATA. 5 Albowiem nie anioom podda Bg przyszy wiat, o ktrym mwimy. 6 Lecz zapewni kto na pewnym miejscu, mwic: "C jest czowiek, e na pamitasz, albo syn czowieczy, e go nawiedzasz? 7 Umniejszye go nieco od aniow, chwa i czci go ukoronowae i postanowie go nad dzieami rk twoich. 8 Wszystko poddae pod nogi jego." Przez to bowiem, e mu wszystko podda, niczegonie zostawi, czego by mu nie podda. Teraz jednak jeszcze nie widzimy, eby mu wszystko byo poddane. 9 Lecz tego Jezusa, ktry mao co od aniow jest umniejszony, widzimy z powodu mki mierci "chwa i czci ukoronowanego," aby z aski Boga za wszystkich mierci skosztowa. SPRAWC ZBAWIENIA. 10 Przystao bowiem temu, dla ktrego wszystko i przez ktrego wszystko, ktry wielu synw do chway by przywid, sprawc ich zbawienia uczyni doskonaym przez mk. 11 Albowiem ten, co uwica i ci, co bywajuwicani, z jednego wszyscy. Dla tej to przyczyny nie wstydzi si brami ich nazywa, mwic: 12 "Oznajmi imi twe braciom moim, w porodku zgromadzenia chwali ci bd." 13 I znowu: "Ja w nim ufa bd." I znowu: "Oto ja i dzieci moje, ktre da mi Bg." 14 Skoro wic dzieci byy uczestnikami ciaa i krwi i on podobnie przyj w nich udzia, aby przez mier zniszczy tego, ktry mia wadz mierci, to jest diaba 15 i eby wyzwoli tych, co bojc si mierci, przez cae ycie podlegli byli niewoli. 16 Nigdzie bowiem aniow nie przygarnia, ale "potomstwo Abrahamowe przygarnia." 17 Std powinien by we wszystkim upodobni si do braci, aby si sta miosiernym i wiernym kapanem wobec Boga, aby przebaga za grzechy ludu. 18 W czym bowiem sam cierpia i by kuszony, ma moc dopomc tym, co s kuszeni. 3 CHRYSTUS WYSZY NAD MOJESZA. 1 Std, bracia wici, uczestnicy powoanianiebieskiego, patrzcie na apostoa i najwyszego kapana wyznania naszego, Jezusa, 2 ktry wierny jest temu, co go uczyni, jak i "Mojesz w caym domu jego." 3 On bowiem uznany zosta za godnego czciwikszej ni Mojesz, o ile wiksz cze ni dom ma jego budowniczy. 4 Gdy kady dom bywa budowany przez kogo, Bg za jest, ktry wszystko stworzy. 5 I Mojesz wprawdzie wierny by w caym domu jego jako suga, na wiadectwo tego, co miao by powiedziane, 6 Chrystus za jako syn w domu swoim; a tym domem my jestemy, jeli ufno i chlub nadziei zachowamy mocn a do koca. WYTRWA W WIERZE. 7 Przeto jak mwi Duch wity: "Dzi, jeli usyszycie gos jego, 8 nie zatwardzajcie serc waszych jak w rozgoryczeniu w dzie kuszenia na puszczy, 9 gdzie mi kusili ojcowie wasi: dowiadczali i patrzeli na dziea moje 10 przez czterdzieci lat." Dlatego "rozgniewaem si na ten nard" i rzekem: "Zawsze bdz sercem; oni za nie poznali drg moich, 11 przeto przysigem w, gniewie moim: enie wejd do odpocznienia mojego." 12 Baczcie, bracia, eby przypadkiem kto z was nie mia zej ochoty do niedowiarstwa ku odstpieniu od Boga ywego; 13 ale napominajcie si wzajemnie w kady dzie, pki trwa tak zwane "dzi," eby kogo z was nie zatwardzio oszukastwo grzechu. 14 Stalimy si bowiem uczestnikami Chrystusowymi, jeli tylko pocztek istnociw nim zachowamy mocny a do koca. 15 Dopki nam mwi: "Dzi, jeli usyszycie gos jego, nie zatwardzajcie serc waszych, jak w owym rozgoryczeniu."16 Niektrzy bowiem, gdy usyszeli, "rozgoryczyli si," ale nie wszyscy, ktrzyza spraw Mojesza wyszli z Egiptu. 17 Na ktrych za "gniewa si przez czterdzieci lat?" Czy nie na tych, co zgrzeszyli, ktrych trupy legy na puszczy?18 Ktrym za "poprzysig, e nie wejd do odpocznienia jego," jeli nie tym, co byliniewierni? 19 I widzimy, e nie mogli wej z powodu niedowiarstwa. 4 POGANIE WEJD DO ODPOCZ NIENIA. 1 Lkajmy si przeto, eby przypadkiem, skoro trwa obietnica wejcia do odpocznienia jego, nie spostrzeg si kto z was nieobecnym. 2 Albowiem i nam oznajmiono, jak i im; ale im nie pomogo sowo syszane, nie zczone z wiar w to, co syszeli. 3 My bowiem, comy uwierzyli, wejdziemy do odpocznienia, wedug tego co powiedzia: "Jak poprzysigem w gniewie moim: nie wejd do odpocznienia mojego"; cho dziea od zaoenia wiata byy skoczone. 4 Rzek bowiem na pewnym miejscu o sidmym dniu tak: "I odpocz Bg dnia sidmego od wszystkich dzie swoich." 5 I w tym znowu: "Nie wejd do odpocznienia mojego." 6 Gdy wic pozostaje, e niektrzy maj doniego wej, a ci, ktrym pierwej ogoszono, nie weszli z powodu niedowiarstwa, 7 znowu naznacza dzie pewien, "dzi," mwic przez Dawida po tak dugim czasie,jak wyej powiedziano: "Dzi, jeli usyszycie gos jego, nie zatwardzajcie serc waszych." 8 Gdyby bowiem Jezus da im odpocznienie, nigdy by potem o innym dniu nie mwi. 9 Tak wic pozostaje dzie odpocznienia dlaludu boego. 10 Kto bowiem wszed do odpocznienia jego, ten te odpocz od dzie swych, jak Bg od swoich. 11 Spieszmy si wic wej do tego odpocznienia, eby kto nie popad w ten sam rodzaj niedowiarstwa. 12 Albowiem mowa boa jest ywa i skuteczna i przenikliwsza, ni wszelki miecz obosieczny i dosiga a do rozdzielenia duszy i ducha, staww te i szpiku i rozsdza myli i zamiary serca. 13 I adne stworzenie nie jest niewidzialne przed obliczem jego, lecz wszystkie rzeczys obnaone i odkryte oczom tego, przed ktrym odpowiemy. B. CHRYSTUS ARCYKAPANEM WEDUG PORZDKU MELCHIZEDECHA (4,14 - 6,20) CHRYSTUS ARCYKAPAN ZNA SABOCI NASZE.14 Majc wic wielkiego kapana, ktry wszed do nieba, Jezusa, Syna Boego, trzymajmy si wyznania. 15 Albowiem nie mamy arcykapana, ktry by nie mg wspczu z naszymi sabociami, lecz dowiadczonego we wszystkim podobnie jak my oprcz grzechu.16 Przystpmy wic z ufnoci do stolicy aski, abymy otrzymali miosierdzie i znaleli ask w pomocy na czasie. 5 POREDNIK MIDZY NAMI A BOGIEM. 1 Albowiem kady najwyszy kapan z ludzi wzity, dla ludzi bywa postanowiony w tym,co do Boga naley; aby skada dary i ofiary za grzechy; 2 ktry by mg wspbole z tymi, co nie wiedz i bdz, gdy i sam poddany jest saboci 3 i dlatego powinien, jak za lud, tak te i zasiebie samego skada ofiary za grzech 4 A nikt nie bierze sobie tej go oci tylko ten, ktry jest wezwany przez Boga, jak Aaron. 5 Tak i Chrystus nie wywyszy sam siebie,eby si sta najwyszym kapanem; ale ten, co do niego rzek: "Synem moim jestety, ja ciebie dzi zrodziem." 6 Jak i na innym miejscu mwi: "Ty jest kapanem na wieki, wedug porzdku Melchizedecha." 7 I on za dni swego ycia zanoszc modlitwy i pokorne proby do tego, ktry go mg wybawi od mierci, z woaniem potnym i ze zami, zosta wysuchany dla swej bogobojnoci. 8 I chocia by Synem Boym, nauczy si posuszestwa z tego, co wycierpia; 9 i doszedszy do kresu, sta si dla wszystkich, ktrzy mu s posuszni, przyczyn zbawienia wiecznego, 10 nazwany od Boga najwyszym kapanem wedug porzdku Melchizedecha. " NIEUDOLNO W ROZUMIENIU WYSZEJ NAUKI. 11 O tym mam wiele rzeczy do powiedzenia i trudne do wyjanienia, bo stalicie si niepodatnymi do suchania. 12 Gdy bowiem ze wzgldu na czas powinnicie by nauczycielami, znowu potrzebujecie, aby was uczono, jakie s pocztkowe zasady nauki boej i stalicie si jak ci, co potrzebuj mleka, a nie staego pokarmu 13 Wszelki bowiem, co ssie mleko, nie zna nauki sprawiedliwoci, bo jest dziecitkiem.14 Doskonaym za daje si stay pokarm, tym co przez wiczenie maj zmys wyrobiony do rozeznania dobrego i zego. 6 NIEBEZPIECZESTWO ODSTPSTWA. 1 Przeto pomijajc pocztki nauki Chrystusowej, zwrmy si do rzeczy doskonalszych, nie zakadajc ponownie fundamentu: od pokuty za uczynki martwe i od wiary w Boga, 2 od nauki o chrzcie, o wkadaniu rk i o powstaniu umarych, o sdzie wiecznym. 3 I to uczynimy, jeli oczywicie Bg pozwoli. 4 Albowiem nie podobna, aby ci, co raz zostali owieceni, a nawet zakosztowali daru niebieskiego i stali si uczestnikami Ducha witego, 5 zakosztowali rwnie dobrego sowa boego i mocy przyszego wieku, 6 a odpadli - aby znowu odnowili si przez pokut, skoro znowu sami w sobie krzyujSyna Boego i na pomiewisko wystawiaj. 7 Albowiem ziemia, ktra pije deszcz czstona siebie padajcy i rodzi roliny uytecznedla tych, co je uprawiaj, otrzymuje bogosawiestwo od Boga. 8 Lecz ktra rodzi ciernie i osty, odrzuconajest i bliska przeklestwa, a koniec jej - spalenie. ZACHTA DO WYTRWANIA. 9 Cho tak mwimy, to jednak spodziewamysi po was, najmilsi, czego lepszego i bliszego zbawieniu. 10 Gdy Bg nie jest niesprawiedliwy, eby zapomnia o pracy waszej i mioci, jak okazalicie w imi jego, ktrzycie posugiwali i posugujecie witym. 11 Pragniemy za, aby kady z was okaza tak sam troskliwo o wypenienie si nadziei a do koca, 12 abycie nie byli gnunymi, ale naladowcami tych, co przez wiar i cierpliwo odziedzicz obietnic. PRZYKAD ABRAHAMA. 13 Gdy bowiem Bg dawa Abrahamowi obietnic, poniewa nie mia nikogo wikszego, na ktrego by mg przysiga,przysig na samego siebie, 14 mwic: "Zaprawd, bogosawic bogosawi ci bd i rozmnaajc rozmno ci." 15 I tak dostpi obietnicy, dugo cierpliwieczekajc. 16 Ludzie bowiem przysigaj na wikszegood siebie i przysiga jest potwierdzeniem zakoczenia kadego ich sporu. 17 Dlatego Bg, chcc dziedzicom obietnicy peniej okaza nieodmienno postanowieniaswego, doda przysig, 18 abymy przez dwie rzeczy nieodmienne, w ktrych Bg skama nie moe, doznali najmocniejszej pociechy; my, ktrzymy siuciekli do trzymania si podanej nam nadziei, 19 ktr mamy jak kotwic duszy bezpieczn i mocn i przenikajc a do wntrza zasony, 20 dokd jako przodownik wszed za nas Jezus, stawszy si najwyszym kapanem na wieki wedug porzdku Melchizedecha. C. WYSZO KAPASTWA MELCHIZEDECHA (7,1-10,18) 7 KAPASTWO MELCHIZEDECHA WYSZE NI LEWICKIE. 1 A ten "Melchizedech, krl Salemu, kapan Boga najwyszego, ktry wyszed na spotkanie Abrahama, wracajcego z porakikrlw pobogosawi mu"; 2 a jemu te Abraham "wydzieli dziesicin" ze wszystkiego; i jego imi najpierw tumaczy si mianowicie: krl sprawiedliwoci, nastpnie za krl Salem, to znaczy krl pokoju; 3 bez ojca, bez matki, bez rodowodu, nie ma ani pocztku dni, ani koca ycia, a upodobniony do Syna Boego, pozostaje kapanem wiecznie. 4 A przypatrzcie si, jak wielki jest ten, ktremu Abraham patriarcha nawet da dziesicin z rzeczy cenniejszych. 5 Wprawdzie i ci z synw Lewiego, ktrzy otrzymuj kapastwo, maj rozkazanie, aby bra dziesiciny wedug Prawa od ludu,to jest od braci swoich, chocia i oni pochodz od Abrahama; 6 lecz ten, ktrego rd nie zalicza si do nich, wzi dziesicin od Abrahama i pobogosawi tego, ktry mia obietnic. 7 A bez adnej wtpliwoci, bogosawiony bywa mniejszy od wyszego. 8 I tu wanie dziesiciny bior ludzie a konieczne a,o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{!P< c" c#M] c$%a c% 1d c&o=miertelni, tam za - o kim istnieje wiadectwo, e yje. 9 I (eby tak powiedzie) Lewi, ktry bra dziesiciny, przez Abrahama odda dziesicin; 10 jeszcze bowiem by w osobie praojca, gdy na jego spotkanie wyszed Melchizedech. ZE WZGLDU NA OSOB. 11 Jeli wic kapastwo lewickie prowadzio do doskonaoci (bo pod nim ludotrzyma Prawo), na c jeszcze trzeba byo, eby nasta inny kapan "wedug porzdku Melchizedecha," a nie by zaliczony do porzdku Aarona? 12 Ze zmian bowiem kapastwa jest konieczne, eby nastpia zmiana i Prawa. 13 Ten bowiem, o ktrym si to mwi, jest z innego pokolenia, z ktrego nikt nie suy otarzowi. 14 Jawn bowiem jest rzecz, e Pan nasz wyszed z Judy, a w tym pokoleniu nic o kapanach Mojesz nie mwi. 15 I jeszcze bardziej jest to widoczne, jeli na podobiestwo Melchizedecha powstaje inny kapan, 16 ktry sta si nie wedug nakazu cielesnego Prawa, ale wedug mocy ycia nieskazitelnego 17 wiadczy bowiem: "Ty jeste kapanem na wieki, wedug porzdku Melchizedecha." 18 Dokonuje si oczywicie odrzucenie poprzedniego ustawodawstwa z powodu jego saboci i bezuytecznoci 19 bo Zakon niczego nie przywid do doskonaoci - a natomiast wprowadza si lepsz nadziej, przez ktr przybliamy si do Boga. NOWE KAPASTWO WIEKUISTE PRZYSIG STWIERDZONE. 20 I o ile stao si nie bez przysigi (inni na pewno bez przysigi zostali kapanami, 21 a ten pod przysig tego, ktry do niegorzek: "Przysig Pan, a nie bdzie aowa: Ty jeste kapanem na wieki"): 22 O tyle te Jezus sta si porczycielem lepszego testamentu. 23 A innych wprawdzie wielu byo kapanw, dlatego e im mier trwa nie pozwalaa; 24 ten za, poniewa trwa na wieki, ma kapastwo wieczne. 25 Przeto i zbawia moe wiecznie tych, coprzez niego przystpuj do Boga, bo zawsze yje, aby si wstawia za nami. 26 Przystao bowiem, abymy mieli takiego najwyszego kapana: witego, niewinnego, niepokalanego, odczonego od grzesznikw i wyniesionego nad niebiosa, 27 ktry nie ma potrzeby codziennie, jak kapani skada ofiary najpierw za swoje, potem za grzechy ludu, bo to uczyni raz, zoywszy ofiar z samego siebie. 28 Zakon bowiem ustanawia kapanami ludzipodlegych sabociom, lecz sowo przysigi, danej po Zakonie - Syna doskonaego na wieki. 8 ZE WZGLDU NA WITYNI. 1 A w tym, co mwimy, gwn rzecz jest: Takiego mamy arcykapana, ktry zasiad po prawicy tronu Majestatu w niebie 2 jak suga wityni i prawdziwego przybytku, ktry zaoy Pan, a nie czowiek. 3 Wszelki bowiem najwyszy kapan bywa postanowiony dla ofiarowania darw i ofiar; std trzeba, eby i on mia co, co by ofiarowa. 4 Gdyby wic by na ziemi, nie byby nawetkapanem; gdy s tacy, co wedug Prawa ofiaruj dary, 5 co su obrazowi i cieniowi rzeczy niebieskich, jak odpowiedziano Mojeszowi, gdy mia dokoczy przybytku: "Patrz, (mwi) czy wszystko wedug wzoru, ktry ci ukazano na grze." ZE WZGLDU NA PRZYMIERZE. 6 Teraz za otrzyma tym wysze posugiwanie, im doskonalszego testamentu jest porednikiem, ktry lepszymi obietnicami zawarowano. 7 Gdyby bowiem w pierwszy by bez przygany, to z pewnoci nie szukanoby miejsca dla drugiego. 8 Albowiem ganic ich, mwi: "Oto przyjd dni, mwi Pan: i zawr nowe przymierze z domem Izraela i z domem Jakuba, 9 nie wedug przymierza, ktre zawarem z ich ojcami w dniu, w ktrym ujem ich rk, abym ich wywid z ziemi Egipskiej, bo oni nie wytrwali w przymierzu moim i jaich zaniedbaem, mwi Pan. 10 Lecz to jest przymierze, ktre zawr z domem Izraela, po owych dniach, mwi Pan, dajc prawa moje w ich umysy i na sercach ich napisz je i bd im Bogiem, a oni bd mi ludem. 11 I nikt nie bdzie uczy bliniego swego, ani aden brata swego, mwic: Poznaj Pana, gdy wszyscy bd mi zna od najmniejszego a do najwikszego spord nich; 12 albowiem zmiuj si nad ich nieprawociami i nie bd ju wicej pamita ich grzechw." 13 Mwic za: "nowe" - przedawni poprzednie. Lecz co si przedawnia i starzeje, bliskie jest zniszczenia. 9 ZE WZGLDU NA OBRZDY. 1 Mia wprawdzie i pierwszy przepisy o subie boej i wityni ziemsk. 2 Przybytek bowiem zrobiony by pierwszy,a w nim byy wieczniki i st i chleby pokadne, tak zwane wite. 3 Za drug za zason przybytek, zwany wite witych, 4 zawierajcy zot kadzielnic i ark przymierza, ze wszystkich stron zotem powleczon, a w niej naczynie zote, zawierajce mann i lask Aaronow, ktrazakwita i tablice przymierza. 5 Nad ni za byli Cherubini chway, ocieniajcy ubagalni, o czym teraz nie potrzeba szczegowo mwi. 6 Gdy rzeczywicie tak to byo urzdzone, do pierwszego przybytku zawsze wchodzili kapani, posugi ofiarne speniajcy; 7 do drugiego za raz w rok sam tylko najwyszy kapan, nie bez krwi, ktr ofiaruje za grzechy swoje i ludu; 8 przez co Duch wity dawa zna, e jeszcze nie bya ujawniona droga do wityni, dopki sta pierwszy przybytek. 9 Jest to podobiestwo na czas teraniejszy; wedug niego bywaj skadane dary i ofiary, ktre nie mog skadajcego uczyni doskonaym w sumieniu, 10 gdy polegaj tylko na pokarmach i napojach i na rnych obmywaniach i oczyszczeniach ciaa, ustanowionych a do czasu naprawy ich na lepsze. PRZYBYTEK I OFIARA CHRYSTUSA DOSKONAA. 11 Lecz Chrystus przyszedszy jako najwyszy kapan dbr przyszych, przez wikszy i doskonalszy przybytek, nie rk uczyniony, to jest nie przez takie utworzenie, 12 ani nie przez krew kozw lub cielcw, ale przez wasn krew wszed raz na zawsze do wityni, zdobywszy wieczne odkupienie. 13 Jeli bowiem krew kozw i wow i popi jaowicy, skrapiajc splugawionych, powica i oczyszcza ich ciaa, 14 jake daleko wicej krew Chrystusa, ktry przez Ducha witego samego siebie bez skazy ofiarowa Bogu, oczyci sumienienasze z uczynkw martwych, abymy suyli Bogu yjcemu? CHRYSTUS MIERCI SW STWARZA NOWY TESTAMENT. 15 I dlatego jest porednikiem Nowego Testamentu, eby przez mier, ktr ponis dla odkupienia tych przestpstw, jakie byy za pierwszego testamentu, wezwani otrzymali obietnic wiecznego dziedzictwa. 16 Gdzie bowiem jest testament, musi nastpi mier tego, ktry testament sporzdza. 17 Testament bowiem nabiera mocy po mierci; inaczej nie jest wany, pki jeszcze yje ten, co testament uczyni. 18 Std ani nawet pierwszy bez krwi nie by uczyniony. 19 Gdy bowiem Mojesz przeczyta caemu ludowi wszystkie przepisy Prawa, wziwszykrew cielcw i kozw z wod, wen szkaratn i hizopem, pokropi i sam ksig i wszystek lud, 20 mwic: "Ta jest krew przymierza, ktre wam Bg zleci." 21 Nadto i przybytek i wszystkie naczynia do suby boej podobnie krwi pokropi. 22 I wedug Prawa niemal wszystko bywa krwi oczyszczane i bez wylania krwi nie ma odpuszczenia. 23 Potrzeba wic, aby mianowicie wizerunkirzeczy niebieskich tymi ofiarami byy oczyszczane, same za niebieskie lepszymi,nili te. OFIARA CHRYSTUSA JEST WIEKUISTA. 24 Jezus bowiem nie wszed do wityni rk uczynionej, ktra bya wizerunkiem prawdziwej, ale do samego nieba, eby teraz ukazywa si przed obliczem Boga za nami. 25 I nie eby czsto ofiarowa samego siebie, jak najwyszy kapan co roku wchodzi do wityni z krwi cudz; 26 inaczej byby musia czsto cierpie od pocztku wiata, lecz teraz na kocu wiekw ukaza si raz dla zgadzenia grzechu przez ofiar samego siebie. 27 I jak postanowiono ludziom umrze raz, a potem sd; 28 tak i Chrystus raz jest ofiarowany, aby zgadzi grzechy wielu: drugi raz ukae sibez grzechu dla zbawienia tych, co go oczekuj. 10 NIEDOSTATECZNO OFIAR ST. TESTAMENTU. 1 Zakon bowiem bdc cieniem przyszych dbr, a nie samym obrazem rzeczy, nie moe nigdy uczyni doskonaymi tych, co przystpuj z tymi samymi ofiarami, ktre co roku ustawicznie skadaj; 2 inaczej zaprzestanoby je ofiarowywa, dlatego e ofiarujcy, raz oczyszczeni nie mieliby adnego grzechu na sumieniu. 3 Ale w nich wznawia si co roku przypominanie grzechw. 4 Niemoliwa to bowiem rzecz, eby grzechy miay by zgadzone krwi wow i kozw. 5 Dlatego wstpujc w wiat, mwi: "Nie chciae ofiary i daniny, ale przygotowaemi ciao; 6 caopalenia za grzech nie podobay si tobie. 7 Wtedy rzekem: Oto id, (na pocztku ksigi napisano o mnie), abym peni, Boe,wol twoj." 8 Mwic wyej: "Ofiar i danin i caopaleniaza grzech nie chciae, ani ci si podobay," ktre wedug Zakonu bywaj ofiarowane, 9 "wtedy rzekem: Oto id, abym peni, Boe, wol twoj" - znosi pierwsze, aby ustanowi drugie. 10 Przez t wol jestemy uwiceni przez ofiar ciaa Jezusa Chrystusa raz. SKUTECZNO OFIARY CHRYSTUSA. 11 I kady wprawdzie kapan staje, codziennie sprawujc swj urzd i czsto skadajc te same ofiary, ktre nigdy grzechw zgadzi nie mog; 12 ten za jedn zoywszy ofiar za grzechy, na wieki "siedzi po prawicy boej," 13 tego ju tylko czekajc, "a jego nieprzyjaciele bd pooeni jako podnek ng jego." 14 Jedn bowiem ofiar doskonaymi uczyni na wieki uwiconych. 15 wiadczy nam za i Duch wity. Gdy bowiem powiedzia: 16 "A to za jest przymierze, ktre zawr z nimi po owych dniach, mwi Pan, dam prawa moje w ich serca i napisz je w ich umysach" 17 i nie bd ju wicej pamita ich grzechw i nieprawoci. 18 Gdzie za jest ich odpuszczenie, ju nie ma ofiary za grzech. CZʌ II. MORALNA (10,19-13,17) A. O WYTRWANIU WE WIERZE (10,19 -12,13) ZACHTA DO WIERNOCI I JEDNOCI. 19 Tak wic majc ufno, bracia, e wejdziemy do wityni we krwi Chrystusa, 20 dokd otworzy nam drog now i yw poprzez zason, to jest przez ciao swoje21 i kapana wielkiego nad domem boym; 22 przystpmy ze szczerym sercem w penoci wiary, oczyciwszy serca od zego, ktre plami sumienie i obmyci na ciele czyst wod. 23 Trzymajmy si niezachwianie przy wyznaniu nadziei naszej (bo wierny jest, ktry obieca) 24 i przypatrujmy si sobie wzajemnie, by si pobudza do mioci i dobrych uczynkw, 25 nie opuszczamy wsplnych zebra naszych, jak maj zwyczaj niektrzy, ale pocieszajmy si i to tym bardziej, im bardziej widzicie zbliajcy si dzie. KARA NA ODSTPCW. 26 Dla nas bowiem rozmylnie grzeszcych,po otrzymaniu znajomoci prawdy, ju nie pozostanie ofiara za grzech, 27 lecz straszliwe jakie oczekiwanie sdu "i ar ognia, ktry ma pore przeciwnikw." 28 Kto by przekroczy Prawo Mojeszowe, bez wszelkiego miosierdzia "mier ponosiza wiadectwem dwch albo trzech." 29 Na ile srosze kary, mniemacie, zasuy ten, ktry by Syna Boego podeptai "krew przymierza," przez ktr zosta uwicony, za pospolit poczyta i Ducha aski zely? 30 Wiemy bowiem, kto powiedzia: "Mnie pomsta i ja oddam." I znowu: "Pan bdzie sdzi lud swj." 31 Straszna to rzecz, wpa w rce Boga ywego. PIERWOTNA GORLIWO. 32 Wspominajcie za dni dawne, w ktrych owieceni przetrwalicie wielk potyczk utrapie: 33 ju to gdy mianowicie na zniewagi i uciski jawnie bylicie wystawieni, ju to gdy stalicie si towarzyszami tych, co podobnie postpowali. 34 Gdy i z winiami cierpielicie wsplnie i grabie mienia waszego przyjlicie z weselem, wiedzc, e sami macie majtno lepsz i trwa. 35 Nie tracie zatem ufnoci waszej, ktra ma wielk zapat. 36 Cierpliwo bowiem jest wam potrzebna,abycie czynic wol bo dostpili obietnicy. 37 "Jeszcze bowiem maa chwila, a przyjdzie ten, co ma przyj i nie omieszka. 38 Lecz sprawiedliwy. mj z wiary yje; a jeli si cofnie, nie bdzie si podoba duszy mojej." 39 My za nie jestemy synami odstpstwa na zatracenie, ale wiary na zbawienie duszy. 11 WIARA WITYCH PRZED POTOPEM. 1 Wiara za jest podstaw tych rzeczy, ktrych si spodziewamy, przewiadczeniem o rzeczach niewidzialnych. 2 W niej bowiem starzy otrzymali wiadectwo. 3 Wiar poznajemy, e wiaty zostay utworzone sowem Boga, tak i z niewidzialnych stay si widzialnymi. 4 Wiar Abel zoy Bogu obfitsz ofiar ni Kain, dla ktrej otrzyma wiadectwo, e by sprawiedliwy - gdy Bg przywiadczy darom jego - i przez ni przemawia nawet po mierci. 5 Wiar Henoch by przeniesiony, aby nie oglda mierci "i nie znaleziono go, bo przenis go Bg"; przed przeniesieniem bowiem mia wiadectwo, e "si Bogu podoba." 6 Bez wiary za nie podobna jest podoba si Bogu. Albowiem przystpujcy do Boga powinien wierzy, e jest i e nagradza tych, co go szukaj. WIARA PATRIARCHW. 7 Wiar Noe, otrzymawszy zapowied tego,czego jeszcze wida nie byo, bojc si, zbudowa ark dla zachowania rodziny swojej; przez ni potpi wiat i sta si dziedzicem sprawiedliwoci, ktra jest przez wiar. 8 Wiar Abraham wezwany, posusznie wyszed do kraju, ktry mia otrzyma w dziedzictwo i wyszed, nie wiedzc, dokd idzie. 9 Wiar przebywa w ziemi obiecanej jak wcudzej, mieszkajc w namiotach z Izaakiemi Jakubem, wspdziedzicami teje obietnicy; 10 oczekiwa bowiem miasta, majcego fundamenty, ktrego budowniczym i zaoycielem Bg. 11 Wiar i sama Sara niepodna otrzymaa moc na poczcie syna, nawet pomimo podeszego wieku, bo uwierzya, e wiernyjest ten, co obieca. 12 Dlatego te z jednego (i to obumarego) narodzili si "w liczbie jak gwiazdy niebieskie i jak piasek niezliczony, ktry jest na brzegu morskim." 13 W wierze pomarli ci wszyscy, nie doczekawszy si obietnic, ale z daleka na nie patrzc i pozdrawiajc je i wyznajc, e s "gomi i przychodniami na ziemi." 14 Ci bowiem co to mwi, okazuj, e ojczyzny szukaj. 15 Gdyby za t wspominali, z ktrej wyszli, mieliby przecie czas do niej powrci. 16 Lecz teraz lepszej pragn, to jest niebieskiej. Przeto nie wstydzi si Bg nazywa si ich Bogiem, bo przygotowa immiasto. 17 Wiar "Abraham ofiarowa Izaaka, gdy by dowiadczony," a ofiarowa "jednorodzonego" ten, co otrzyma obietnice i jemu 18 powiedziano: "W Izaaku dane ci bdzie potomstwo"; 19 a sdzi, e Bg moe i z martwych wzbudzi; dlatego te otrzyma go na powrt na podobiestwo. 20 Wiar i na przysze czasy bogosawi Izaak Jakuba i Ezawa. 21 Wiar Jakub, umierajc, bogosawi kadego z synw Jzefowych i "pokoni si wierzchowi laski jego." 22 Wiar Jzef, umierajc, wspomnia o wyjciu synw Izraelskich i da polecenie co do koci swoich. WIARA MOJESZA. 23 Wiar ukrywali Mojesza po narodzeniu przez trzy miesice rodzice jego, dlatego, e widzieli pikne dziecitko i nie bali si rozkazu krlewskiego. 24 Wiar Mojesz, gdy dors, zaprzeczy,e jest synem crki Faraona, 25 raczej wybierajc cierpie ucisk z ludemboym, nili mie doczesn rozkosz grzechu, 26 za wiksze bogactwo poczytujc urganie Chrystusowe, ni skarby egipskie: oglda si bowiem na nagrod. 27 Wiar opuci Egipt, nie bojc si gniewukrlewskiego; oczekiwa bowiem niewidzialnego jakby widzc. 28 Wiar sprawi Pasch i wylanie krwi, aby ich si nie dotkn ten, co pierworodnych traci. 29 Wiar przeszli Morze Czerwone jakby posuchej ziemi, czego gdy Egipcjanie prbowali, zostali pochonici. 30 Wiar upady mury Jerycha, ,po obejciu wokoo przez dni siedem 31 Wiar Rahab nierzdnica nie zgina z niewiernymi, przyjwszy pokojowo wysanych na zwiady. WIARA MNSTWA SPRAWIEDLIWYCH. 32 I c jeszcze powiem? Albowiem czasu nie stanie, gdybym rozprawia o Gedeonie, Baraku, Samsonie, Jeftem, Dawidzie, Samuelu i prorokach, 33 ktrzy przez wiar pokonali krlestwa, wypeniali sprawiedliwo, dostpili obietnic, zawarli lwie paszczki, 34 zagasili napr ognia, uszli ostrza mlecza, dwignli si z niemocy, stali si mnymi na wojnie, zmusili wojska obcych do ucieczki. 35 Niewiasty odzyskay przez zmartwychwstanie swoich zmarych. Inni za byli rozcigani, nie przyjmujc wyzwolenia, aby lepszego dostpi ne a,o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA'P c( c)y&*^K c+' c,(46 ^zmartwychwstania. 36 Inni za doznali pomiewisk i bicia, nadto i kajdan i wizienia; 37 byli kamienowani, przecinani, drczeni, pomarli mieczem zabici; bdzili w owczych, w kozich skrach, cierpic niedostatek, ucinieni, utrapieni; 38 ktrych wiat nie by godzien, tuali si po pustkowiach, po grach i jamach i w jaskiniach ziemi 39 A ci wszyscy, wiadectwem wiary zaleceni, nie doczekali si obietnicy, 40 gdy Bg przewidzia dla nas co lepszego, aby bez nas nie stali si doskonaymi. 12 PRZYKAD CHRYSTUSA. 1 Przeto i my majc nad sob tak wielk chmur wiadectw, zoywszy wszelki ciar i grzech, zewszd nas otaczajcy, wcierpliwoci biegnijmy do wyznaczonego nam boju, 2 patrzc na Jezusa, sprawc i dokonawc wiary, ktry majc przed sob wesele, podj krzy nie baczc na hab i siedzi po prawicy stolicy boej. 3 Uwaajcie bowiem na tego, ktry znis od grzesznikw taki przeciw sobie sprzeciw, abycie nie ustawali i nie upadali na duchu. CIERPIENIA DOWODEM MIOCI BOEJ. 4 Jeszcze bowiem nie opieralicie si a do krwi w walce przeciw grzechowi, 5 a zapomnielicie o zachcie, z ktr do was jak do synw si zwraca, mwic: "Synu mj, nie lekcewa karania Paskiego,ani nie upadaj na duchu, gdy ci strofuje. 6 Albowiem kogo Pan miuje, tego karci: smaga za biczem kadego syna, ktrego przyjmuje. 7 W karnoci trwajcie. Bg odnosi si do was jak do synw. A jaki to syn, ktrego by ojciec nie karci? 8 A jeli jestecie bez karania, ktrego uczestnikami stali si wszyscy, wic jestecie nieprawymi dziemi, a nie synami.9 Nadto ojcowie nasi rodzen pouczali nas a szanowalimy ich; czy nie bdziemy dalekowicej posuszni Ojcu duchw, a bdziemy y? 10 Tamci przecie przez krtki okres dni wedug swej woli nas pouczali, ten za w tym, co poyteczne jest dla przyjcia jego uwicenia. 11 A wszelkie karcenie chwilowo wprawdziezdaje si nie przynosi wesela ale smutek, potem jednak wywiczonym przez siebie przynosi przebogi owoc sprawiedliwoci. 12 Przeto "podniecie rce opuszczone i kolana osabione" 13 i "chodcie prosto nogami" waszymi, abykto kulejc nie zabdzi, ale raczej by uzdrowiony. B. ZALECENIE CNT CHRZECIJASKICH (12,14 -13,17) DY DO ZGODY I WITOCI. 14 Dcie do pokoju z wszystkimi i do uwicenia, bez ktrego nikt nie bdzie oglda Boga, 15 baczc, eby kto nie odstpi od aski boej, "aby jaki gorzki korze puszczajc pdy w gr, nie przeszkodzi," a przeze wielu si nie zarazio. 16 By nie by kto rozpustnikiem, albo niezbonym jak Ezaw, ktry dla jednej potrawy swoje "sprzeda pierworodztwo" 17 Wiedzcie bowiem, e i potem, gdy chciaodziedziczy bogosawiestwo, zosta odrzucony; bo nie znalaz alu, cho go ze zami szuka. 18 Albowiem nie przystpilicie do gry, ktrej by si mona dotkn i do "poncego ognia" i "do wichru i mgy i burzy 19 i do dwiku trby i do gosu sw"; ci,co go usyszeli, prosili, aby do nich nie mwiono. 20 Nie mogli bowiem znie te o, co byo powiedziane: "Gdyby nawet zwierz dotkno si gry, bdzie ukamienowane." 21 A tak straszliwy by ten widok, e Mojesz powiedzia: "Przeraony jestem" i drcy 22 Ale przystpilicie do gry Syjon i do miasta Boga yjcego, do Jeruzalem niebieskiego i do rzeszy wielu tysicy aniow 23 i do kocioa pierworodnych, co s zapisani w niebie i do Boga sdziego wszystkich i do duchw sprawiedliwych, doskonaych 24 i do Jezusa, porednika Nowego Testamentu i do pokropienia krwi, ktra lepiej mwi, anieli Abel. NIE SPRZECIWIA SI CHRYSTUSOWI. 25 Uwaajcie, ebycie si nie sprzeciwiali temu, ktry mwi. Jeli bowiem tamci nie uszli, sprzeciwiajc si temu, co na ziemi mwi, daleko bardziej my, jeli odwrcimysi od tego, co z nieba mwi. 26 Gos jego wstrzsn wtedy ziemi, a teraz obiecuje, mwic: "Jeszcze raz, a ja wstrzsn nie tylko ziemi; ale i niebem." 27 To za sowo: "jeszcze raz" oznacza przeniesienie rzeczy ruchomych jako stworzonych, aby pozostay te; co s nieruchome. 28 Tak wic przyjmujc krlestwo nieruchome, mamy ask, przez ktr sumy, podobajc si Bogu, z bojani i zeczci. 29 Albowiem "Bg nasz jest ogniem trawicym. " 13 ZACHTA DO RӯNYCH CNT. 1 Mio braterska niechaj trwa wrd was. 2 I nie zapominajcie o gocinnoci, przez ni bowiem niektrzy, nie wiedzc o tym, przyjli aniow w gocin. 3 Pamitajcie o winiach, jakbycie wspwiniami byli i o cierpicych, jako esami przebywacie w ciele. 4 Maestwo czcigodne we wszystkim, a oe niepokalane. Albowiem rozpustnikw i cudzoonikw Bg bdzie sdzi. 5 Postpowanie niech bdzie bez chciwoci, zadowalajcie si tym, co macie; sam bowiem powiedzia: "Nie zostawi ci, ani nie opuszcz." 6 Tak i miao mwi moemy: "Pan mi pomocnikiem: nie bd si ba, co mi uczyniczowiek." PAMI NA PRZEOONYCH. 7 Pamitajcie o przeoonych waszych, ktrzy wam gosili sowo boe; a patrzc na koniec ich postpowania, naladujcie ich wiar. 8 Jezus Chrystus wczoraj i dzi: ten sam i na wieki. 9 Nie dajcie si zwodzi naukami rozmaitymi i obcymi Najlepiej bowiem jest serce utwierdza ask, nie pokarmami, ktre nie pomogy tym, co si o nie starali.WYJDMY DO JEZUSA. 10 Mamy otarz, z ktrego nie maj prawa je ci, co przybytkowi su. 11 Albowiem ciaa zwierzt, ktrych "krewza grzech bywa wnoszona do wityni" przez najwyszego kapana, "bywaj palone za obozem." 12 Dlatego i Jezus, aby powici lud przez wasn krew, za bram ponis mk 13 Wyjdmy wic do niego za obz, niosc jego urganie. 14 Nie mamy bowiem tutaj miasta trwaego, ale przyszego szukamy. 15 Przez niego wic skadajmy zawsze "Bogu ofiar chway," to jest "owoc warg," wielbicych imi jego. SZCZODROBLIWO I POSUSZESTWO. 16 O dobroczynnoci za i udzielaniu dbr nie zapominajcie, bo przez takie ofiary zjednujemy sobie zasugi u Boga. 17 Bdcie posuszni przeoonym waszym i bdcie im poddani. Oni bowiem czuwaj jako ci, co odpowiedz za dusze wasze; abyto czynili z weselem, a nie wzdychajc, bo to wam niepoyteczne. Zakoczenie listu. (13,18-25) PROBA O MODLITWY I YCZENIA. 18 Mdlcie si za nami; ufamy bowiem, e mamy czyste sumienie, gdy chcemy we wszystkim dobrze postpowa 19 A prosz tym usilniej, bycie to czynili, ebym wam co rychlej by przywrcony. 20 A Bg pokoju, ktry wywid spord umarych wielkiego Pasterza owiec, we krwi testamentu wiecznego, Pana naszego Jezusa Chrystusa, 21 niech was przysposobi do wszystkiego co dobre, abycie czynili wol jego, sprawujc w was to, co si jemu podoba, przez Jezusa Chrystusa, jemu chwaa na wieki wiekw Amen. WIADOMOCI I POZDROWIENIA. 22 Was za prosz, bracia, abycie dobrze przyjli sowo zachty. Albowiem do was bardzo krtko napisaem. 23 Wiedzcie, e brat nasz Tymoteusz zostawypuszczony; z nim (jeli do rycho przyjdzie) zobacz was. 24 Pozdrwcie wszystkich przeoonych waszych i wszystkich witych. Pozdrawiaj was bracia z Italii. 25 aska z wami wszystkimi. Amen. ------------------------- LIST W. JAKUBA Adres. JAKUB, suga boy i Pana naszego Jezusa Chrystusa, dwunastu pokoleniom, ktre s w rozproszeniu, pozdrowienie. A. O PRBACH CHRZECIJASKIEJ CNOTY (1,2-18) POKUSACH I UFNOCI W BOGU. 2 Bracia moi, uwaajcie za wielk rado, gdy wpadniecie w rozmaite pokusy, 3 wiedzc, e prba wiary waszej sprawuje cierpliwo. 4 Cierpliwo za dokonuje dziea doskonaego, abycie byli doskonali i nienaganni, nie uchybiajcy w niczym. 5 Jeli za kto z was potrzebuje mdroci, niech prosi od Boga, ktry daje wszystkim obficie i nie wymawia, a bdzie mu dana. 6 Niech za prosi z wiar, nic nie wtpic; bo kto wtpi, podobny jest do fali morskiej,poruszanej i miotanej wkoo wiatrem. 7 Niech wic taki czowiek nie sdzi, e otrzyma co od Pana. 8 Czowiek chwiejnego umysu jest niestay we wszystkich poczynaniach swoich. 9 Niech za brat poniony chlubi si w podwyszeniu swoim, 10 a bogaty w ponieniu swoim, albowiem jak "kwiat trawy" przeminie. 11 Wzeszo bowiem soce palce i "wysuszyo traw i opad jej kwiat" i zgin wdzik oblicza jego ; tak i bogacz w swych przedsiwziciach zmarnieje. JAK DZIAA POKUSA. 12 Bogosawiony m, ktry wytrzyma pokus, bo gdy bdzie wyprbowany, otrzyma koron ycia, ktr obieca Bg tym, co go miuj. 13 Niech nikt w pokusie nie mwi, e od Boga jest kuszony ; albowiem Bg nie podlega pokusie do zego, a sam nikogo me kusi. 14 Lecz kady bywa kuszony, gdy go wasna podliwo pociga i nci. 15 Potem gdy podliwo pocznie, rodzi grzech, a grzech, gdy bdzie wykonany, rodzi mier. 16 Przeto, bracia moi najmilsi, nie bdcie.17 Wszelki datek dobry i wszelki dar doskonay pochodzi z wysoka, zstpujc odOjca wiatoci, u ktrego nie masz odmiany, ani zamienia przemiany. 18 Zrodzi nas bowiem dobrowolnie sowemprawdy, ebymy byli niejako pocztkiem jego stworzenia. B. O WIERZE OBJAWIAJCEJ SI W UCZYNKACH (1,19 - 2,26) POWCIGA JZYK. 19 Wiecie, bracia moi najmilsi. Niech za kady czowiek bdzie skory do suchania, a powolny do mwienia i powolny do gniewu.20 Gniew bowiem ma nie powoduje sprawiedliwoci boej. 21 Przeto od- rzuciwszy wszelki brud i nad-miar zoci, przyjmijcie w cichoci sowo wszczepione, ktre moe zbawi dusze wasze. NIE TYLKO SUCHA ALE I WYKONYWA. 22 Bdcie za wykonawcami sowa, a nie suchaczami tylko; oszukujcymi samych siebie. 28 Gdy jeli kto jest suchaczem sowa, anie wykonawc ten podobny jest do czowieka, przypatrujcego si przyrodzonemu obliczu swemu w zwierciadle ; 24 bo przygldn si sobie i od- szed i zaraz zapomnia, jakim by. 25 Kto by za pilniej wejrza w doskonae Prawo wolnoci i wytrwa w nim i sta si nie suchaczem zapominajcym, ale wykonawc czynu, ten bogosawiony bdzie w dziaaniu swoim. 26 Jest za kto uwaa si za pobonego, nie powcigajc jzyka swego, ale zwodzc serce swoje, tego pobono jest prna. 27 Pobono czysta i niepokalana u Boga i Ojca ta jest : Nawiedza sieroty i wdowy wich ucisku, a siebie zachowa nieskalanym od tego wiata. 2 NIE KIEROWA SI WZGLDAMI. 1 Bracia moi, nie przebierajc w osobach, miejcie wiar w chwalebnego Pana naszego Jezusa Chrystusa. 2 Albowiem gdyby na zebranie wasze przyszed m majcy zoty piercie, w wietnej szacie, a wszedby te ubogi w brudnym odzieniu 3 i patrzylibycie na tego, co si odzia w wietn szat i rzeklibycie mu: Ty usid tu wygodnie, a ubogiemu rzeklibycie: Ty stj tam, albo sid u podna ng moich; 4 czy nie sdzicie w duszy i nie stalicie si sdziami o mylach zoliwych? 5 Suchajcie, bracia moi najmilsi : Czy Bgnie obra ubogich na tym wiecie na bogatych w wierze i dziedzicw krlestwa, ktre Bg obieca tym, co go miuj ? 6 A wycie nie uczcili ubogiego. Czy to nie bogacze przemoc was uciskaj i czy nie oni cign was do sdw? 7 Czy nie oni bluni dobremu imieniu, ktrego wzywano nad wami ? WIERNO WSZYSTKIM PRZYKAZANIOM. 8 Jeli jednak wypeniacie Prawo krlewskie wedug Pisma : "Bdziesz miowa bliniego swego jak siebie samego"- dobrze czynicie; 9 jeli za przebieracie midzy osobami - grzech popeniacie i Prawo potpia was jako przestpcw 10 Lecz ktokolwiek zachowaby cae Prawo, a w jednym by upad, sta si winnym wszystkiego. 11 Gdy ten, co rzek : "Nie cudzo," rzek te "Nie zabijaj." Jeliby nie cudzooy, ale by zabija, stae si przestpc Prawa. 12 Tak mwcie i tak czycie, jak ci co majby sdzeni przez Prawo wolnoci 13 Albowiem sd bez miosierdzia temu, co miosierdzia nie czyni: miosierdzie za przewysza sd. WIARA BEZ UCZYNKW NIEPOYTECZNA. 14 C za poytek, bracia moi, gdyby kto mwi, e ma wiar, a nie miaby uczynkw? Czy wiara moe go zbawi? 15 Jeliby za brat i siostra byli nadzy i potrzebowali codziennej ywnoci, 16 a rzekby im kto z was : Idcie w pokoju, ogrzejcie si i nasycie si, lecz nie dalibycie im, czego potrzeba ciau, cto pomoe ? 17 Tak i wiara, jeliby nie miaa uczynkw,martwa jest sama w sobie. 16 Ale powie kto : Ty masz wiar, a ja mamuczynki; poka mi wiar sw bez uczynkw,a ja ci poka wiar moj z uczynkw. 19 Ty wierzysz, e jest jeden Bg? Dobrze czy- nisz : czarci te wierz i dr. PRZYKAD WIARY ABRAHAMA. 20 Chcesz za wiedzie, o czowiecze prny, e wiara bez uczynkw martwa jest? 21 Czy Abraham, ojciec nasz, nie z uczynkw zosta usprawiedliwiony, "ofiarowawszy Izaaka, syna swe- go, na otarzu?" 22 Widzisz, e wiara wspdziaa z jego uczynkami i z uczynkw wiara staa si doskona. 23 I wypenio si Pismo, ktre mwi : "Uwierzy Abraham Bogu i poczytane mu jest ku sprawiedliwoci" i nazwany jest "przyjacielem boym." 24 Widzicie, e czowiek bywa usprawiedliwiony z uczynkw a nie z wiary tylko ? 25 Podobnie i Rahab nierzdnica, czy nie zostaa usprawiedliwiona z uczynkw, gdy przyja posw i inn drog wypucia ? 26 Albowiem jak ciao bez ducha jest martwe, tak i wiara bez uczynkw jest martwa. C. JAK POSUGIWA SI JZYKIEM (3,1-18) 3 GRZECHY JZYKA 1 Bracia moi, niech wielu z was nie staje si nauczycielami, wiedzc, e ciszego sdu doznacie. 2 W wielu bowiem rzeczach upadamy wszyscy. Jeli kto w sowie nie upada, ten jest mem doskonaym ; moe take na wodzy trzyma cae ciao. 3 A jeli koniom wkadamy wdzida w pyski, aby nam byy posuszne, to caym ciaem ich kierujemy. 4 Oto i okrty, cho wielkie s i przez potne wiatry pdzone, kieruje malutki ster, dokd zechce wola kierujcego. 5 Tak i jzyk jest wprawdzie maym czonkiem, ale wielkie rzeczy dwiga. Oto jak may ogie jake wielki las podpala. 6 I jzyk jest jak ogie, wiat nieprawoci.Jzyk jest midzy czonkami naszymi tym, co plami cae ciao i zapala koo ycia naszego, rozpalony przez pieko. 7 Wszelki bowiem rodzaj zwierzt i ptakw i ww i innych poskramia si i jest poskromiony przez natur ludzk ; 8 ciecz jzyka nikt z ludzi nie moe poskromi : zo niespokojne, pene jadu miertelnego. 9 Nim to bogosawimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi stworzonych na "podobiestwo Boga." 10 Z tyche ust wychodzi bogosawiestwo i przeklestwo. Nie powinno tak by, bracia moi. 11 Czy, rdo wypuszcza z tej samej szczeliny sodk i gorzk wod? 12 Czy moe, bracia moi, figa rodzi winne jagody, albo winny szczep figi? Tak te sona woda nie moe uczyni sodkiej. ZIEMSKA I NIEBIESKA MDRO. 13 Kt midzy wami jest mdry i wywiczony?. Niech przez dobre postpowanie pokae uczynki swoje w skromnej mdroci. 14 Lecz jeli gorzk zazdro macie i sporys w sercach waszych, nie chciejcie si wynosi i by kamcami przeciwko prawdzie. 15 Nie jest to bowiem mdro z gry zstpujca, ale ziemska, cielesna, diabelska. 16 Gdzie bowiem zazdro i spr, tam niestao i wszelka za sprawa. 17 Lecz mdro, ktra jest z gry, najpierw z pewnoci jest czysta, potem spokojna, skromna, ustpliwa, z dobrymi si zgadzajca, pena miosierdzia i dobrych owocw, nie stronnicza, bez obudy. 18 A owoc sprawiedliwoci bywa siany w pokoju dla czynicych pokj. D. O POKOJU I JEDNOCI WRD BRACI (4,1-17) 4 ZO Z PODLIWOCI 1 Skd walki i ktnie midzy wami ? Czy nie std ? z podliwo waszych, ktre wojuj w czonkach waszych ? 2 Podacie, a nie macie ; zabijacie i zazdrocicie, a nie moecie osign ; kcicie si i walczycie, a nie macie, dlatego e nie prosicie 3 Prosicie, a nie otrzymujecie, dlatego e le prosicie, abycie to na podliwoci wasze 4 Cudzoonicy, czy nie wiecie, e przyjatego wiata jest nieprzyjacik Boga? Ktokolwiek wic chciaby by przyjacielem tego wiata, staje si nieprzyjacielem Boga.5 Czy sdzicie, e na prno mwi Pismo : A do zazdroci poda duch, ktry w was mieszka ? 6 Lecz wiksz ask daje. Przeto mwi : i ne a,o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA-P c.* / c0 c1& c2V3 `"Bg pysznym si sprzeciwia, a pokornym ask daje." 7 Bdcie wic poddani Bogu, Opierajcie si za diabu, a uciecze od was. 8 Przybliajcie si do Boga, a przybliy si do was. Oczycie rce, grzesznicy, i oczycie serca, ludzi umysu dwoistego. 9 Biadajcie i smucie si i paczcie ; miechwasz niech si obrci w ao, a wesele w smutek. 10 Unicie si przed obliczem Pana, a wywyszy was. 11 Nie uwaczajcie jeden drugiemu, bracia.Kto uwacza bratu, albo kto sdzi brata swego, uwacza Prawu i sdzi Prawo. Jeli za sdzisz Prawo, nie jeste wykonawc Prawa, ale sdzi. 12 Jeden jest zakonodawc i sdzia; ktry moe zatraci i wybawi. Ty za kim jeste, sdzio bliniego ? ZUCHWAE PLANY. 13 Oto teraz wy, co mwicie : Dzi albo jutro pjdziemy do tego miasta i zabawimy tam przynajmniej rok i bdziemy handlowaicign zyski ; 14 wy, ktrzy nie wiecie, co bdzie jutro. 15 Czyme bowiem jest ycie wasze? Par jest, ktra na krtko si ukazuje, a potem zniknie, Zamiast tego, ebycie mwili : Jeli Pan zechce. I : jeli y bdziemy, uczynimy to lub owo. 16 Teraz za chepicie si w przechwakach waszych. Wszelka taka chepliwo za jest. 17 Kto wic umie dobrze czyni, a nie czyni, ten grzeszy. E. RӯNE UPOMNIENIA I WSKAZWKI (5,1-20) 5 UPOMNIENIA BOGACZW. 1 Nue teraz, bogacze, paczcie, narzekajc na ndze wasze, ktre przyjd na was. 2 Bogactwa wasze zbutwiay, a szaty wasze mole zjady. 3 Zoto i srebro wasze pordzewiao, a rdza ich bdzie na wiadectwo przeciw wam i poera bdzie ciaa wasze jak ogie: Naskarbilicie sobie gniewu w ostatnie dni. 4 Oto zapata robotnikw, ktrzy li pola wasze, przez was zatrzymana, woa, a woanie ich doszo "do uszu Pana zastpw." 5 Ucztowalicie na ziemi i w zbytkach utuczylicie serca wasze "w dzie zabijania." 6 Wyrzeklicie si i zabilicie sprawiedliwego, a nie sprzeciwi si wam. ZACHTA DO WYTRWANIA. 7 Bdcie wic cierpliwi, bracia, a do przyjcia Paskiego. Oto rolnik wyglda cennego owocu ziemi, cierpliwie czekajc, a spadnie deszcz "wczesny i pny." 8 I wy zatem bdcie cierpliwi i utwierdzajcie serca wasze, o przybliyo si przyjcie Paskie. 9 Nie narzekajcie, bracia, jedni na drugich,abycie nie byli sdzeni. Oto sdzia stoi przed drzwiami. 10 Bracia, bierzcie za przykad znoszenia za, utrapienia i wielkiej cierpliwoci prorokw, ktrzy przemawiali w imi Paskie. 11 Oto za bogosawionych mamy tych, co wytrwali. O cierpliwoci Joba syszelicie i koniec Paski widzielicie; e "litociwy jest Pan i miosierny." 12 Przede wszystkim za, bracia, nie przysigajcie ani na niebo, ani na ziemi, ani adn inn przysig. Lecz wasza mowaniech bdzie : Tak, tak ; Nie, nie ; abycie si pod sd nie dostali. 13 Smuci si kto z was ? Niech si modli. Ma spokj ducha? Niech piewa. NAMASZCZENIU CHORYCH. 14 Choruje kto midzy wami? Niech wezwiekapanw kocioa i niech si modl nad nim, namaszczajc go olejem w imi Paskie ; 15 a modlitwa wiary wybawi chorego i uly mu Pan; a jeliby by w grzechach, bd mu odpuszczone. 16 Wyznawajcie wic jedni drugim grzechy swoje i mdlcie si wzajemnie za siebie, abycie byli zbawieni, albowiem wiele moe ustawiczna proba sprawiedliwego. 17 Eliasz by czowiekiem w cierpliwoci nam podobnym i w modlitwie prosi, eby deszcz nie pada na ziemi i nie pada trzy lata i sze miesicy. 18 I znowu si modli i niebo spucio deszcz i ziemia daa swj owoc. 19 Bracia moi, jeliby kto z was zbdzi z drogi prawdy i kto by go nawrci, 20 niech wie, e kto nawrci grzesznika z jego bdnej drogi, zbawi jego dusz od mierci "zakryje mnstwo grzechw." ------------------------ PIERWSZY LIST W. PIOTRA Wstp. (l,l-2) PIOTR, aposto Jezusa Chrystusa przychodniom rozproszonym w Poncie, Galacji, Kapadocji, Azji i Bitynii, wybranym 2 wedug przejrzenia Boga Ojca, w powiceniu Ducha, ku posuszestwu i pokropieniu krwi Jezusa Chrystusa: aska wam i pokj i Niech si pomnoy. A. WIELKO CHRZECIJASKIEJ WIARY I NADZIEI (1,3-12) 3 Bogosawiony Bg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, ktry wedug wielkiego miosierdzia swego odrodzi nas ku nadziei ywej, przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, 4 dla dziedzictwa niezniszczalnego i niepokalanego i niezwidego, zachowanego w niebie dla was; 5 a was moc boa strzee przez wiar ku zbawieniu, ktre okazao si zgotowane w ostatecznym czasle. 6 Przez co bdziecie si radowa, cho teraz trzeba si nieco posmuci w rozmaitych pokusach, 7 aby prba waszej wiary, daleko cenniejsza ni zoto (ktre w ogniu prbuj), okazaa si ku chwale i czci i sawie w objawieniu Jezusa Chrystusa; 8 a cho go nie widzielicie, miujecie i w niego te teraz, nie widzc go, wierzycie, wierzc za radowa si bdziecie weselemniewymownymi i chwalebnym, 9 osigajc zbawienie dusz, cel wiary waszej. 10 tym zbawieniu wywiadywali si i dociekali prorocy, mwicy o przyszej dla was asce, 11dociekajcy, ktry, albo jaki czas wskazywa w nich Duch Chrystusa, gdy zapowiada cierpienia Chrystusowe i nastpujce po nich uwielbienia. 12 Objawlono im, e nie samym sobie, ale wam przez to posugiwali, co teraz wam oznajmili ci, ktrzy wam ewangeli opowiadali przez Ducha witego, zesanegoz nieba, na ktrego pragn patrze anioowie. B. OGLNA ZACHTA DO WITOCI YCIA (1,13 - 2,10) WICIE POSTPUJCIE. 13 A przeto przepasawszy biodra umysu wasze o, trzewi, miejcie doskona nadziej w tej asce, ktr wam ofiaruj w objawieniu Chrystusa Jezusa. 14 Jak synowie posuszestwa, nie chodcie za dawnymi podliwociami waszej niewiadomoci, 15 ale na wzr tego, ktry was wezwa, witego, i wy bdcie witymi w caym postpowaniu, 16 gdy napisane jest: "Bdziecie witymi, gdy ja wity jestem." 17 Jeli za wzywacie tego jako Ojca, ktrybez wzgldu na osoby sdzi kadego weduguczynku, w czasie waszego pielgrzymowania, zachowujcie si w bojani, 18 wiedzc, e nie zotem, albo srebrem zniszczalnym zostalicie wykupieni z marnego waszego sposobu ycia, przekazanego wam przez ojcw, 19 ale krwi drog Chrystusa jako niepokalanego baranka i bez zmazy, 20 ktry wprawdzie przejrzany by przed zaoeniem wiata, ale ukaza si w czasach ostatnich dla was; 21 a przez niego jestecie wierni Bogu, ktry go wzbudzi z martwych i da mu chwa, aby wiara wasza i nadzieja bya wBogu. 22 Skoro oczycilicie dusze wasze przez posuszestwo mioci, w mioci braterskiej, ze szczerego serca jedni drugich miujcie gorcej, 23 odrodzeni nie z nasienia ulegajcego zepsuciu, ale niezniszczalnego przez sowo "Boga ywego i trwajcego" na wieki. 24 Gdy "wszelkie ciao jak trawa i wszelka chwaa jego jak kwiat trawy; uscha trawa i kwiat jej opad. Lecz sowoPaskie trwa na wieki." 25 To za jest sowo, ktre wam opowiadano. 2 PRZYCZCIE SI DO CHRYSTUSA 1 Zoywszy wic wszelk zo i wszelk zdrad i obud i zazdroci i wszystkie obmowy, 2 jak dopiero co narodzone niemowlta, pragnijcie duchownego, szczerego mleka, abycie na mm wzrastali ku zbawieniu, 3 jeli tylko "skosztowalicie, e sodki jest Pan." 4 Przystpujc do niego, ywego kamienia, przez ludzi wprawdzie odrzuconego, ale przez Boga wybranego i uczczonego 5 i wy jak ywe kamienie na nim si budujcie, dom duchowy, kapastwo wite, dla skadania duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa. 6 Dlatego w Pimie czytamy: "Oto kad na Syjonie kamie wgielny, wybrany, kosztowny, a kto we uwierzy, nie bdzie zawstydzony." 7 Dla was wic wierzcych: "kamie, ktry odrzucili budujcy - ten sta si gow wga" 8 i "kamieniem obrazy i ska zgorszenia tym, co si potykaj" o sowo i nie wierz,na co s postanowieni. 9 Wy za "rodzaj wybrany, krlewskie kapastwo, nard wity, lud nabyty; abycie gosili moc tego," co was z ciemnoci powoa do swojej przedziwnej wiatoci. 10 Wy, ktrzycie kiedy byli "nie ludem," ateraz ludem boym; "tymi, co nie odstpili miosierdzia," teraz za "tymi, co miosierdzia dostpili. C. WSKAZWKI NA OBECNE CZASY (2,11- 4,19) JAK ZACHOWA SI WRD POGAN. 11 Najmilsi, prosz was jak "przychodniwigoci," abycie si wstrzymywali od podliwoci cielesnych, ktre walcz przeciwko duszy; 12 niech obcowanie wasze wrd pogan bdzie dobre, aby za to, w czym was potwarzaj jako zoczycw, gdy przypatrz si waszym dobrym uczynkom, chwalili Boga "w dzie nawiedzenia." POSUSZESTWO ZWIERZCHNOCIOM. 13 Bdcie wic poddani wszelkiemu ludzkiemu stworzeniu dla Boga: czy to krlowi jako zwierzchnikowi, 14 czy legatom jako od niego posanym dla karania zoczycw, a dla pochway dobrych; 15 gdy taka jest wola boa, abycie dobrze czynic, zamykali usta gupocie ludzi nieroztropnych; 16 jak wolni, a nie jak ci, co wolno uywaj na pokrycie zo, ale jak sudzy boy. 17 Wszystkich szanujcie, braci miujcie, Boga si bjcie, krla czcijcie. OBOWIZKI SUG. 18 Sudzy, bdcie poddani panom z wszelk bojani, nie tylko dobrym i skromnym, ale te i przykrym. 19 Jest to bowiem ask, jeli kto z sumiennoci wzgldem Boga znosi przykroci, cierpic niesprawiedliwie. 20 Jaka to bowiem chwaa, jeli za grzechy i policzkowanie cierpicie? Ale jeli dobrze czynic cierpliwie znosicie, to jest aska Boga. 21 Na to bowiem wezwani jestecie, gdy i Chrystus za nas cierpia, zostawiajc wam przykad, abycie wstpowali w jego lady;22 ktry "grzechu nie uczyni, ani si nie znalaza zdrada w ustach jego" 23 on to, gdy mu zorzeczono, nie zorzeczy, gdy cierpia, nie odgraa si,lecz si podda niesprawiedliwie sdzcemu; 24 ktry sam na ciele swym "grzechy naszeponis" na drzewo, abymy umarszy grzechom, yli sprawiedliwoci, "ktrego sinoci jestecie uleczeni." 25Bylicie bowiem "jak owce bdzce," ale teraz jestecie nawrceni do pasterza i biskupa dusz waszych. 3 OBOWIZKI ON I MʯW. 1 Podobnie i ony niech bd poddane mom swoim, aby ci, co nie wierz sowu, przez zachowanie si niewiast, bez sowa, pozyskani byli, 2 patrzc na czyste w bojani postpowaniewasze. 3 Ich ozdoba niech nie bdzie Zewntrzna: wyszukane zaplatanie wosw lub obwieszanie si zotem albo strojne ubiory,4 ale ukryty w sercu czowiek nieskazitelny, spokojnego i skromnego ducha, ktry jest przed oblicznoci bo bogaty. 5 Tak bowiem niegdy i wite niewiasty, ufajce w Bogu, zdobiy si, poddane wasnym mom. 6 Tak Sara posuszna bya Abrahamowi, nazywajc go panem; ktrej crkami jestecie, jeli czynicie dobrze i nie boicie si adnej pogrki. 7 Podobnie i mowie, wspyjc rozumnie, oddajcie cze istocie niewieciejjako sabszej i jako wspdziedziczkom ycia aski, aby nie byy przeszkodzone modlitwy wasze. ZACHTA DO ZGODY I MIOCI. 8 A na koniec bdcie wszyscy jednomylni,wspczujcy, miujcy braci, miosierni, skromni, pokorni, 9 nie odpacajcie zym za ze, ani zorzeczeniem za zorzeczenie, lecz przeciwnie bogosawcie, gdy na to jestecie wezwani, abycie bogosawiestwo osiedli w dziedzictwie. 10 "Kto bowiem chce ycie miowa i oglda dni szczliwe, niech powciga jzyk swj od zego i wargi jego niech nie mwi zdrady. 11 Niech unika zego, a niech czyni dobrze;niech szuka pokoju i niech za nim zda. 12 Gdy oczy Paskie nad sprawiedliwymi, auszy jego ku ich probom; lecz gniew Paski przeciw tym, co czyni le. W CIERPIENIACH WZORUJCIE SI NA CHRYSTUSIE. 13 I kt Wam Zaszkodzi, jeli w dobrym wspzawodniczy bdziecie? 14 Ale jeli co dla sprawiedliwoci ucierpicie, bogosawieni jestecie. A "grb ich nie lkajcie si, ani si nie poddawajcie trwodze." 15 Pana za Chrystusa czcijcie w sercach waszych, zawsze gotowi do odpowiedzi kademu, co si domaga od was sprawy z tej nadziei, ktr macie; 16 ale z cichoci i z bojani, majc sumienie czyste, aby z tego, w czym wam uwaczaj, zawstydzili si ci, co potwarzaj wasze dobrze postpowanie w Chrystusie. 17 Lepiej bo Wiem cierpie, dobrze czynic (jeliby bya wola boa), ni le czynic. 18 Gdy i Chrystus raz umar za grzechy nasze, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby nas ofiarowa Bogu, przyprawiony wprawdzie o mier w ciele, oywiony za duchem. 19 W nim te przyszedszy i tym duchom przepowiada, co w wizieniu byli, 20 co niegdy byli niewierni, gdy cierpliwo boa wyczekiwaa za dni Noego, gdy korab budowano, w ktrym mao, to jest omiu ludzi, zostao uratowanych przez wod. 21 Tak i was teraz zbawia odpowiadajcy jej chrzest - nie zoenie cielesnego brudu,ale proba dobrego sumienia do Boga, przezzmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, 22 ktry jest po prawicy boej, pochonwszy mier, abymy si stali dziedzicami ycia wiecznego; wstpiwszy donieba, majc poddanych sobie Aniow i Zwierzchnoci i Moce. 4 NIE WIKAJCIE SI W GRZECHY POGAN. 1 Skoro wic Chrystus cierpia w ciele i wyt sam myl si uzbrjcie, bo kto cierpia w ciele, zaprzesta grzechw, 2 aby ju reszt czasu przey w ciele nie dla podliwoci ludzkich, ale dla woli boej.3 Albowiem dosy ju byo przeszego czasu na spenianie pogaskich pragnie tym, co yli w rozpucie, podliwociach, opilstwach, biesiadach, pijastwach i niegodziwych bawochwalstwach. 4 Wobec czego dziwi si blunic, e wy nie biegniecie wraz z nimi do tego samego zlewiska rozpusty. 5 0dpowiedz oni przed tym, co gotw jest sdzi ywych i umarych. 6 Dla tego bowiem i umarym opowiadano ewangeli, aby wprawdzie osdzeni byli wedug ludzi w ciele, lecz yli wedug Bogaw duchu. ODDAWAJCIE SI MODLITWIE I MIOCI. 7 Koniec za wszystkiego przybliy si. Przeto bdcie roztropni i czuwajcie w modlitwach. 8 A nade wszystko miejcie ustawiczn mio jedni ku drugim, bo "mio zakrywa mnstwo grzechw." 9 Gocinni bdcie wzajem dla siebie bez szemrania. 10 Jak kady otrzyma ask, tak niech usuguje jeden drugiemu jak dobrzy szafarze rnorodnej aski boej. 11 Jeli kto mwi jako mowy boe; jeli ktoposuguje - jako z mocy, ktrej dostarcza Bg, aby we wszystkim Bg by chwalony przez Jezusa Chrystusa, jemu chwaa i panowanie na wieki wiekw. Amen. CIERPIENIE WIELKIM SKARBEM. 12 Najmilsi, nie dziwcie si upaowi, ktry was spotyka dla dowiadczenia, jakby co nowego na was przychodzio, 13 ale weselcie si, bdc uczestnikami cierpie Chrystusowych, abycie i w objawieniu chway jego radujc si weselili.14 Jeli was zniewaaj dla imienia Chrystusowego, bogosawieni bdziecie; gdy cze i chwaa i moc Boga i Duch jegona was spoczywa. 15 Niech nikt z was nie cierpi jak mobjca, albo zodziej, albo zorzeczcy, albo cudzego pragncy. 16 Jeli za jako chrzecijanin - niech si nie wstydzi, lecz niech chwali Boga za to imi: 17 gdy czas nadszed, eby si sd zaczod domu boego. Jeli najpierw od nas, to jaki koniec tych, co nie wierz ewangelii boej 18 A jeli "sprawiedliwy ledwo si zbawi, bezbony i grzesznik gdzie si oka" 19 Tak wic i ci, co cierpi wedug woli boej, niech wiernemu Stworzycielowi polecaj swe dusze przez dobre uczynki D. OSTATNIE UPOMNIENIA DLA CAEGO KOCIOA (5,1-11) 5 JAK STARSI MAJ RZDZI. 1 Star szych wic, ktrzy s midzy wami, prosz jak wspstarszy wiadek mk Chrystusa, oraz uczestnik tej chway, ktra w przyszym czasie ma si objawi: 2 Pacie trzod bo, ktra jest przy was, dogldajcie jej nie z musu, ale ochotnie wedug Boga i nie dla brzydkiego zysku, lecz z dobrej woli, 3 ani te nie jako panujcy nad gminami, alestajc si z serca wzorem dla trzody. 4 A gdy si ukae Ksi pasterzy, otrzymacie niewidncy wieniec chway 5 Podobnie i modzi bdcie poddani starszym. Wszyscy za pokor wzajemnie sobie okazujcie, gdy "Bg pysznym si sprzeciwia, a pokornym ask je." POKORZE I CZUJNOCI. 6 Uniajcie si zatem pod potn rk bo, aby was wywyszy w czasie mwi : i ne a,o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AA3`#4p c5x c6  H7@%( c8h0 c9=cnawiedzenia, 7 wszelk "trosk wasz na niego skadajcie," gdy on ma piecz o was. 8 Trzewi bdcie i czuwajcie, bo przeciwnik wasz diabe jak lew ryczcy kry, szukajc, kogo by poar. 9 Sprzeciwiajcie mu si mocni w wierze, wiedzc, e to samo utrapienie spotyka braci waszych na wiecie. 10 A Bg wszelkiej aski, ktry wezwa was do swej wiecznej chway w ChrystusieJezusie, udoskonali, utwierdzi i ugruntuje troch utrapionych. 11 Jemu chwaa i panowanie na wieki wiekw. Amen. Zakoczenie listu (5,12-14) POZDROWIENIA. 12 Przez Sylwana, wiernego brata, krtko, jak sdz, napisaem do was, napominajc izawiadczajc, e ta jest prawdziwa askaboa, w ktrej trwacie. 13 Pozdrawia was wspwybrany koci, ktry jest w Babilonie i Marek, syn mj. 14 Pozdrwcie si wzajemnie pocaunkiem witym. aska wam wszystkim, ktrzy jestecie w Chrystusie Jezusie. Amen. --------------------------- DRUGI LIST W. PIOTRA Adres. (1,1-2) SZYMON PIOTR, suga i aposto Jezusa Chrystusa tym, co rwn z nami otrzymali wiar przez sprawiedliwo Boga naszego i Zbawiciela Jezusa Chrystusa: 2 aska wam i pokj niech si w peni ziciw poznaniu Boga i Chrystusa Jezusa Pana naszego. A. POBUDKI DO GORLIWOCI CHRZECIJASKIEJ (1,3-21) NAPOMNIENIE DO CNOTY CHRZECIJASKIEJ. 3 Jak z boskiej mocy jego zostao nam darowane wszystko, co dotyczy ycia i pobonoci, przez poznanie tego, ktry nas wezwa wasn chwa i moc, 4 a przez niego nam darowa najwiksze i kosztowne obietnice, abycie si przez nie stali uczestnikami boskiej natury, i uciekali od skaenia tej podliwoci, jaka jest na wiecie. 5 Wy za dokadajc wszelkiej pilnoci, dodawajcie do wiary naszej cnot, do cnotyte poznanie, 6 a do poznania powcigliwo, do powcigliwoci znowu cierpliwo, a do cierpliwoci pobono, 7 do pobonoci za ukochanie braci, do ukochania braci mio. 8 One bowiem, jeli je mie bdziecie i to obficie, nie zostawi was bezczynnych ani niepoytecznych w poznaniu Pana naszego Jezusa Chrystusa. 9 Kto bowiem ich nie ma, lepy jest i po omacku chodzi, puciwszy w niepami oczyszczenie z dawnych grzechw swoich. 10 Dlatego, bracia, tym bardziej si starajcie, ebycie przez dobre uczynki pewnym uczynili wezwanie i wybranie wasze, albowiem to czynic, nigdy nie zgrzeszycie. 11 Tak bowiem bdzie wam szeroko otworzone wejcie do wiecznego krlestwa Pana naszego i Zbawiciela Jezusa ChrystusaPOWODY TEGO NAPOMNIENIA. 12 Dlatego te bd wam zawsze przypomina te rzeczy, cho je i utwierdzeni jestecie w danej obecnie prawdzie. 13 Uwaam za to za suszne, dopki jestem w tym przybytku, przez napominaniepobudza was do czujnoci, 14 bdc pewnym, e bliskie jest zoenie przybytku mojego, wedug tego jak i Pan nasz1 Jezus Chrystus mi oznajmi. 15 A postaram si, ebycie, i po zejciu moim mogli czsto przypomina sobie te rzeczy. 16 Albowiem nie zmylonymi baniami uwiedzeni oznajmilimy wam moc i przyjcie Pana naszego Jezusa Chrystusa; lecz naocznie ogldalimy wielko jego. 17 0trzyma bowiem od Boga Ojca cze i chwa, gdy do niego doszed taki gos od przedziwnej chway: "Ten jest Syn mj miy, w ktrym sobie upodobaem, jego suchajcie." 18 I gos ten z nieba dochodzcy, mymy syszeli, bdc z nim na grze witej. 19 I tak mamy wicej umocnion mow prorocz, ktrej si trzymajc jak lampy wciemnym miejscu wieccej, dobrze czynicie, dopki dzie nie zawita i jutrzenka nie zejdzie w sercach waszych: 20 najpierw rozumiejc, e adnego z proroctw Pisma nie wykada si wasnym tumaczeniem. 21 Gdy proroctwo nie przez wol ludzk zostao kiedy przyniesione, ale ludzie wici boy mwili natchnieni Duchem witym. B. STRZEC SI NAUCZYCIELI FASZU (2,1-22) 2 ZGUBA FASZYWYCH PROROKW PEWNA. 1 Lecz byli midzy ludem i fasz prorocy, jak i midzy wami bd kamliwi nauczyciele, ktrzy wprowadz zgubne odszczepiestwa i zapr si tego Pana, ktry ich odkupi, przywodzc na siebie rych zgub. 2 I wielu pjdzie za ich rozpust i droga prawdy bdzie przez nich bluniona. 3 I z chciwoci uudnymi sowami wyzyskiwa was bd. Sd na nich od dawna wydany i zatracenie ich nie drzemie. 4 Albowiem jeli Bg anioom, gdy zgrzeszyli, nie przepuci, ale powrozami piekielnymi cignionych do pieka poda na mki, aby na sd byli zachowani; 5 dawnemu wiatu nie przepuci, ale tylko Noego smego, gosiciela sprawiedliwoci, zachowa, sprowadziwszy potop na wiat bezbonych; 6 i miasta Sodomczykw i Gomorejczykw wpopi obrciwszy, skaza na zagad, zostawiajc przykadn kar dla tych, co bezbonie postpowa bd; 7 i wyrwa sprawiedliwego Lota, ucinionego swawol i rozwizym postpowaniem niegodziwcw; 8 - by bowiem sprawiedliwy, cho widzia i sysza, mieszkajc wrd tych, co dziew dzie trapili dusz sprawiedliw nie zbonymi uczynkami 9 Umie Pan wyrwa pobonych z pokusy, a niesprawiedliwych zachowa na dzie sdu,aby byli mczeni, 10 najwicej za tych, co su ciau w plugawej podliwoci i zwierzchnoci gardz; zuchwalcy, zarozumiali, blunic nie boj si wprowadza sekt; 11 podczas gdy anioowie, cho wiksi dzielnoci i moc, nie rzucaj na nich zelywego wyroku. ICH PRZEWROTNE OBYCZAJE. 12 Lecz ci jak bydo bezrozumne, zrodzonena schwytanie i zagad, w zepsuciu swoimzgin, blunic to, czego nie znaj, 13 ponoszc zapat niesprawiedliwo. Codzienne przyjemnoci maj za rozkosz; zakay i plugawcy, opywaj w rozkosze, w biesiadach swych rozpustuj z wami, 14 oczy ich pene cudzostwa i ustawicznego grzechu, przyncaj dusze niestateczne; dzieci przeklestwa maj serce wywiczone w chciwo; 15 opuciwszy prost drog, zbdzili, idcBalaama z Bosor, ktry usiowa zapat niesprawiedliwoci, 16 ale zosta skarcony za szalestwo swoje, gdy nieme bydl podjarzemne przemwio gosem ludzkim, powstrzymaogupot proroka. 17 Ci to s rda bez wody i chmury od wichru pdzone, ktrym pomroka ciemnocijest zachowana. 18 Mwic bowiem napuszone a czcze rzeczy, wcigaj w podliwoci rozpustnego ciaa tych, co niedawno odsunli si od yjcych w bdzie; 19 wolno im obiecuj, cho sami s niewolnikami zepsucia. Od kogo bowiem jest kto zwyciony, tego jest i niewolnikiem. NIEBEZPIECZNIE ZBDZI Z DROGI SPRAWIEDLIWOCI. 20 Albowiem jeli ci, co przez poznanie Pana naszego i Zbawiciela Jezusa Chrystusauszli zgnilizny wiata, na powrt w ni si wdajc, bywaj zwycieni, to pniejsze ich rzeczy staj si gorsze, ni pierwsze. 21 Gdy lepiej by. im byo nie pozna drogi sprawiedliwo, ni po poznaniu odwrci si wstecz od podanego sobie witego przykazania. 22 Spenio si bowiem na nich, co mwi prawdziwe przysowie: Wrci si pies do wymiotu swego" i "winia umyta do kauy bota." C. POWTRNE PRZYJCIE ZBAWICIELA (3,1-16) 3 ZAPRZECZENIE PRZYJCIA CHRYSTUSA. 1 Oto ten drugi list pisz do was, najmilsi, a w obydwu budzc rzetelny wasz umys przez napomnienie, 2 ebycie pamitali na te sowa witych prorokw, o ktrych przedtem mwiem i waszych apostow, na przykazania Pana i Zbawiciela. 3 To najpierw wiedzcie, e w ostateczne dni przyjd zdradliwie szydercy, oddani wasnym podliwociom, 4 mwicy: Gdzie jest obietnica, albo przyjcie jego? Odkd bowiem ojcowie pomarli, wszystko tak trwa od pocztku stworzenia. 5 Tego bowiem dobrowolnie nie wiedz, e niebo byo pierwej i ziemia, ktra przez sowo boe z wody i przez wod powstaa,6 e przez nie zgin wczesny wiat, zatopiony wod. 7 Lecz obecne niebo i ziemia, tym samym sowem strzeone, zachowane s dla ognia na dzie sdu i zatracenia bezbonych ludzi.8 Jednake to jedno, najmilsi, niech wam nie bdzie tajne, e jeden dzie u Pana jak tysic lat, a "tysic lat jak jeden dzie." 9 Nie odwleka Pan obietnicy swojej, jak niektrzy sdz, lecz cierpliwie postpuje zwami, nie chcc, aby niektrzy zginli, ale eby si wszyscy do pokuty nawrcili. 10 Przyjdzie za dzie Paski jak zodziej;w ktrym niebo z wielkim szumem przeminie i ywioy od gorca stopniej, a ziemia i dziea, ktre na niej s, bd spalone. PRZYGOTOWANIU NA TO PRZYJCIE. 11 Skoro wic to wszystko ma by zniszczone, jakimi powinnicie by w witym postpowaniu i uczynkach pobonoci; 12 Oczekujc i pieszc si na przyjcie dnia Paskiego, w ktrym niebo ponc, rozpuci si i ywioy od aru ognia stopniej? 13 Lecz oczekujemy wedug obietnic jego "nowego nieba i nowej ziemi," w ktrych sprawiedliwo mieszka. 14 Przeto, najmilsi, na to czekajc, starajcie si, abycie przez niego znalezienibyli niepokalani i nienaruszeni, w pokoju. 15 I nieskwapliwo Pana naszego uwaajcie za zbawienie, jak i najmilszy brat nasz Pawe wedug danej sobie mdroci do was napisa, 16 jak i we wszystkich listach, w ktrych otym mwi; s w nich niektre rzeczy trudne do zrozumienia, co nieuczeni i niestateczni przekrcaj, jak i inne Pisma, na swoj wasn zgub. Zakoczenie listu. (3,17-18) 17 Wy zatem, bracia, z gry o tym wiedzc, strzecie si, ebycie zwiedzeni bdem gupich, nie utracili swej staoci. 18 Ronijcie natomiast w asce i w poznaniuPana naszego i Zbawiciela Jezusa Chrystusa.Jemu chwaa i teraz i na dzie wiecznoci. Amen. ----------------------------- PIERWSZY LIST W. JANA Wstp. (1,1-4) 1 CO WIDZIA, TO OPOWIADA. 1 Co byo od pocztku, comy syszeli o Sowie ycia, comy oczyma naszymi widzieli, comy ogldali i czego rce nasze dotykay;- 2 i ycie jawnie si okazao i widzielimy i wiadczymy i opowiadamy wam ycie wieczne, ktre byo u Ojca i zjawio si nam; 3 co widzielimy i syszelimy, opowiadamywam, abycie i wy spoeczno mieli z nami, a spoeczno nasza bya z Ojcem i zSynem jego Jezusem. I to wam piszemy, ebycie si radowali i rado wasza bya pena. A. BG JEST WIATOCI, A CHRZECIJANIEDZIEMI WIATOCI (1,5-2,29) POSTPUJCIE W WIATOCI. 5 A to jest nowina, ktr syszelimy od niego i oznajmiamy wam: e Bg jest wiatoci i adnej ciemnoci w nim nie ma. 6 Jelibymy powiedzieli, e spoeczno mamy z nim, a w ciemno chodzimy; kamiemy i prawdy czynem nie stwierdzamy. 7 Jeli za w wiatoci chodzimy, jak i on jest w wiatoci, spoeczno mamy midzy sob, a krew Jezusa Chrystusa, Syna Jego, oczyszcza nas od wszelkiego grzechu. 8 Jelibymy powiedzieli, e grzechu nie mamy, sami siebie zwodzimy i prawdy w nas nie ma. 9 Jelibymy wyznawali grzechy nasze, wierny jest i sprawiedliwy, aby nam odpuci grzechy nasze i oczyci nas od wszelkiej nieprawoci. 10 Jelibymy powiedzieli, emy nie zgrzeszyli, kamc go czynimy i nie ma w nas jego sowa. 2 CHRYSTUS UBAGANIEM NASZYM. 1 Synaczkowie moi, to wam pisz, abycie nie grzeszyli. Lecz jeliby kto zgrzeszy, rzecznika mamy u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego, 2 a on jest ubaganiem za grzechy nasze i nie tylko za nasze, ale i caego wiata. 3 Std za wiemy, emy go poznali, jeli przykazania jego zachowujemy. 4 Kto mwi, e go zna, a przykaza jego nie zachowuje, kamc jest i nie ma w nim prawdy. 5 Lecz kto zachowuje sowo jego, rzeczywicie mio boa jest w nim doskonaa i po tym poznajemy, e w nim jestemy. 6 Kto mwi, e w nim pozostaje, powinien sam tak postpowa, jak on postpowa. MIUJCIE BRACI. 7 Najmilsi, nie o nowym przykazaniu wam pisz, lecz o przykazaniu dawnym, ktrecie mieli od pocztku: dawnym przykazaniem jest sowo, ktrecie syszeli. 8 Ale i o nowym przykazaniu wam pisz, ktre prawdziwe jest i w nim i w was, e ciemnoci przeminy, a prawdziwa wiato ju wieci. 9 Kto mwi, e jest w wiatoci, a brata swojego nienawidzi, jeszcze jest w ciemnoci. 10 Kto miuje brata swego, przebywa w wiatoci i zgorszenia w nim nie ma. 11 Kto za nienawidzi brata swego, jest w ciemnoci i w ciemnoci chodzi i nie wie, dokd idzie, gdy ciemnoci zalepiy jego oczy. 12 Pisz wam, synaczkowie: odpuszczaj si wam grzechy dla imienia jego. 13 Pisz wam, ojcowie: poznalicie tego, ktry jest od pocztku. Pisz wam, modziecy: zwyciylicie zonika. 14 Pisz wam, dziateczki: poznaycie ojca.Pisz wam, modziecy: mocni jestecie, a sowo boe trwa w was i zwyciylicie zonika. NIE MIUJCIE WIATA. 15 Nie miujcie wiata ani tego, co jest na wiecie. Jeli kto miuje wiat, nie ma w nim mioci Ojca; 16 poniewa wszystko, co jest na wiecie, jest podliwoci ciaa i podliwoci oczu i pych ywota, ktra nie jest z Ojca, ale jest ze wiata. 17 A wiat przemija i podliwo jego. Kto za czyni wol bo, trwa na wieki. 18 Synaczkowie, nadesza ostateczna godzina; a jak syszelicie, e antychryst idzie i teraz nastao wielu antychrystw; std wiemy, e nadesza ostateczna godzina. 19 Spord nas wyszli, ale nie byli z nas; bo gdyby spord nas byli, byliby w kadymrazie pozostali z nami; ale eby si okazao, e nie wszyscy s spord nas. 20 Lecz wy macie namaszczenie od witego i wiecie wszystko. 21 Nie pisaem wam jako nieznajcy prawdy, ale jako znajcy j i e wszelkie kamstwo nie jest z prawdy. TRWAJCIE PRZY CHRYSTUSIE. 22 Kto jest kamc, czy nie ten, co przeczy, e Jezus jest Chrystusem? Ten jest antychrystem, kto zaprzecza Ojca i Syna. 23 Kady, ktry zaprzecza Syna, nie ma aniOjca; kto wyznaje Syna, ma i Ojca. 24 Cocie syszeli od pocztku, to niechaj w was trwa. Jeli w was trwa bdzie, cociesyszeli od pocztku i wy w Synu i Ojcu trwa bdziecie. 25 A ta jest obietnica, ktr on nam przyrzek: ycie wieczne. 26 To wam napisaem o tych, co was zwodz. 27 I namaszczenie, ktrecie otrzymali od niego, niechaj w was trwa. I nie potrzebujecie, eby was kto uczy, ale jak namaszczenie jego uczy was o wszystkim i jest prawdziwe, a nie jest kamstwem; i jak nauczyo was, tak w nim trwajcie. 28 I teraz, synaczkowie, trwajcie w nim, abymy gdy si ukae, ufno mieli i nie byli zawstydzeni przez niego w przyjciu jego. 29 Jeli wiecie, e jest sprawiedliwy, wiedzcie, e i kady. Kto peni sprawiedliwo, narodzi si z niego. BG JEST OJCEM, CHRZECIJANIE JEGO DZIEMI (3,1 - 4,6) 3 UNIKAJCIE GRZECHU. 1 Patrzcie, jak mio okaza nam Ojciec, e nazwani jestemy synami boymi i jestemy. Dlatego nie zna nas wiat, e jego nie zna. 2 Najmilsi, teraz jestemy dziemi boymi, a jeszcze si nie okazao, czym bdziemy. Wiemy, e gdy si ukae, podobni mu bdziemy, gdy go ujrzymy, jak jest. 3 I kady, co ma w nim t nadziej, uwica si, jak i on jest wity. 4 Kady, co grzech popenia i nieprawo czyni; a grzech jest nieprawoci. 5 I wiecie, e on si ukaza, aby grzechy nasze zgadzi i grzechu w nim nie ma. 6 Kady, co w nim pozostaje, nie grzeszy; a kady, co grzeszy, nie widzia go ani go niepozna. 7 Synaczkowie, niech was nikt nie zwodzi: kto wypenia sprawiedliwo, jest sprawiedliwy, jak i on jest sprawiedliwy. 8 Kto dopuszcza si grzechu, z diaba jest,gdy diabe grzeszy od pocztku. Na to si ukaza Syn Boy, aby zniszczy dziea diaba. 9 Kady, ktry si narodzi z Boga, grzechunie popenia, gdy nasienie jego w nim trwai nie moe grzeszy, gdy z Boga jest narodzony. 10 Przez to ujawniaj si synowie boy i synowie diabelscy. Kady, ktry nie jest sprawiedliwy, nie jest z Boga i ktry nie miuje brata swego. MIUJCIE SI WZAJEMNIE. 11 Albowiem to jest nowina, ktr syszelicie od pocztku, abycie si wzajemnie miowali. 12 Nie jak Kain, ktry by ze zonika i zabi brata swego. I dlaczego go zabi? Gdy uczynki jego byy ze, a brata jego sprawiedliwe. 13 Nie dziwcie si, bracia, jeli was wiat nienawidzi. 14 My wiemy, e jestemy przeniesieni z mierci do ycia, poniewa miujemy braci. Kto nie miuje, trwa w mierci. 15 Kady, ktry nienawidzi brata swego, jest mobjc. I wiecie, e kady mobjca nie ma ycia wiecznego w sobie trwajcego. 16 W tym poznalimy mio Boga, e on o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{:ps c; Z<si;=>>$ c?K0@2 cAr> odda ycie swe za nas i my powinnimy oddawa ycie za braci. 17 Kto by mia bogactwa tego wiata, a widziaby, e brat jego jest w potrzebie i zamknby przed nim serce swoje, jake wnim przebywa mio Boga? 18 Synaczkowie moi, nie miujmy sowem ani jzykiem, ale czynem i prawd. 19 Po tym poznajemy, e jestemy z prawdy i zalecamy serca nasze przed oczyma jego. 20 A gdyby nas obwiniao serce nasze, wikszy jest Bg, ni serce nasze i wie wszystko. 21 Najmilsi, jeliby nas serce nasze nie obwiniao, ufno mamy w Bogu 22 i o cokolwiek prosilibymy, otrzymamy od niego, bo przykazania jego zachowujemyiczynimy to, co si jemu podoba. 23 A to jest przykazanie jego: Abymy wierzyli w imi syna jego Jezusa Chrystusaimiowali jeden drugiego, jak nam da przykazanie. 24 Kto za chowa jego przykazania przebywa w nim, a on w nim. I po tym poznajemy, e w nas przebywa: po Duchu, ktrego nam da. 4 WYSTRZEGAJCIE SI FASZYWYCH NAUK. 1 Najmilsi, nie kademu duchowi wierzcie, lecz badajcie duchy, czy s z Boga, gdy wielu faszywych prorokw wyszo na wiat. 2 Po tym poznaje si Ducha Boego: Kady duch, ktry wyznaje, e Jezus Chrystus przyszed w ciele, z Boga jest; 3 a kady duch, ktry rozrywa Jezusa, nie jest z Boga i ten jest antychryst, o ktrym syszelicie, e idzie i teraz ju jest na wiecie. 4 Wy, synaczkowie, jestecie z Bo a i zwyciylicie ich, gdy wikszy jest ten, co w was jest, ni ten, co na wiecie. 5 Oni s ze wiata, dlatego mwi o wieciei wiat ich sucha. 6 My z Boga jestemy. Kto zna Boga, suchanas; kto nie jest z Boga, nie sucha nas; potym poznajemy ducha prawdy i ducha bdu.C. BG JEST MIOCI (4,7 - 5,12) MIO OZNAK DZIECI BOYCH. 7 Najmilsi, miujmy si wzajemnie, gdy mio jest z Boga. I kady, co miuje, z Boga jest urodzony i zna Boga. 8 Kto nie miuje, nie zna Boga, poniewa Bg jest mioci. 9 W tym okazaa si nam mio Boga, e Bg posa na wiat Syna swego jednorodzonego, abymy yli przez niego. 10 W tym jest mio: nie jakbymy my umiowali Boga, ale e on pierwszy umiowa nas i posa Syna swego jako przebaganie za grzechy nasze. 11 Najmilsi, jeli Bg tak nas umiowa i my powinnimy miowa jeden drugiego. 12 Boga nikt nigdy nie widzia. Jeli si miujemy wzajemnie, Bg przebywa w nas imio jego jest w nas doskonaa. 13 Przez to poznajemy, e w nim przebywamy, a on w nas, e z Ducha swegoda nam. 14 I mymy widzieli i wiadczymy, e Ojciec posa Syna swego jako Zbawc wiata. 15 Ktokolwiek by wyzna, e Jezus jest Synem Boym, Bg w nim przebywa, a on wBogu. 16 I mymy poznali i uwierzyli mioci, ktr Bg ma ku nam. Bg jest mioci, a kto trwa w mioci, w Bogu przebywa, a Bg w nim. O DOSKONAEJ MIOCI I BOJANI 17 W tym jest doskonaa mio boa w nas, ebymy mieli ufno w dzie sdu; gdy jak on jest i my jestemy na tym wiecie. 18 W mioci nie ma bojani, ale mio doskonaa wyrzuca precz boja, gdy boja czy si z kar, a kto si boi, nie jest doskonay w mioci. 19 My wic miujmy Boga, gdy Bg pierwejnas umiowa. 20 Jeliby kto mwi, e miuje Boga, a nienawidziby brata swego, kamc jest. Albowiem ten, co nie miuje brata swego, ktrego widzi, jake moe miowa Boga, ktrego nie widzi? 21 A to rozkazanie mamy od Boga: aby kto miuje Boga, miowa i brata swego. 5 WIARA RDEM MIOCI. 1 Kady, co wierzy, e Jezus jest Chrystusem, z Boga si narodzi. I kady, co miuje tego, ktry zrodzi, miuje i tego, ktry z niego jest narodzony. 2 Po tym poznajemy, e miujemy dzieci boe, gdy Boga miujemy i przykazania jegowypeniamy. 3 Ta bowiem jest mio Boga, abymy przykaza jego strzegli, a przykazania jegonie s cikie. 4 Gdy wszystko, co z Boga si narodzio, zwycia wiat; i to jest zwycistwo, ktrezwycia wiat: wiara nasza. RDEM ZWYCISTWA I YCIA WIECZNEGO. 5 Kt jest, co zwycia wiat, jeli nie ten, co wierzy, e Jezus jest Synem Boym? 6 Ten jest, ktry przyszed przez wod i krew, Jezus Chrystus: nie w wodzie tylko, ale w wodzie i krwi. A Duch jest, ktry wiadczy, e Chrystus jest prawd. 7 Albowiem trzej s, co wiadectwo daj naniebie: Ojciec, Sowo i Duch wity i ci trzej s jedno. 8 I trzej s, co wiadectwo daj na ziemi: duch i woda i krew, a ci trzej s jedno. 9 Jeli wiadectwo ludzkie przyjmujemy, wiadectwo boe wiksze jest; bo to jest wiadectwo boe, ktre wiksze jest, e wiadczy o Synu swoim. 10 Kto wierzy w Syna Boego, ma wiadectwo Boga w sobie. Kto nie wierzy Synowi, czyni go kamc, gdy nie wierzy wiadectwu, ktrym Bg zawiadczy o Synu swoim. 11 A to jest wiadectwo, e Bg da nam ycie wieczne. I to ycie jest w jego Synu. 12 Kto ma Syna, ma ycie; kto nie ma Syna,nie ma ycia. Zakoczenie listu. (5,13-21) UFNO WSZYSTKO OTRZYMUJE. 13 Pisz wam o tym, abycie wiedzieli, e macie ycie wieczne ktrzy wierzycie w imi Syna Boego. 14 I ta jest ufno, jak w nim mamy; e ocokolwiek bymy prosili wedug woli jego, wysuchuje nas. 15 I wiemy, e nas wysuchuje, o cokolwiek bymy prosili; wie- my, e otrzymujemy to, o co go prosimy. 16 Kto wie, e brat jego popenia grzech nie do mierci, niech prosi i bdzie mu daneycie, grzeszcemu nie do mierci. Jest grzech do mierci; nie za tym mwi, aby kto prosi. 17 Wszelka nieprawo jest grzechem; a jest grzech do mierci. 18 Wiemy, e kady, co si z Boga narodzi, nie grzeszy, ale pochodzenie od Boga zachowuje go, a zonik nie tyka go. 19 Wiemy, e z Boga jestemy, a wiat cay w zym jest pogrony. 20 I wiemy, e Syn Boy przyszed i da nam umys, abymy poznali prawdziwego Boga i byli w prawdziwym Synu jego. Ten jest prawdziwy Bg i ycie wieczne. 21 Synaczkowie strzecie si bawanw. Amen. ----------------------- DRUGI LIST W. JANA STARSZY, Wybranej Pani i jej dziatkom, ktre ja miuj w prawdzie i nie tylko ja, lecz i wszyscy, co poznali prawd - 2 z powodu prawdy, ktra trwa w nas i z nami bdzie na wieki: 3 Niech bdzie z wami aska, miosierdzie,pokj od Boga Ojca i od Chrystusa Jezusa, Syna Ojca, w prawdzie i mioci. PRZESTROGA PRZED FASZYWYMI NAUCZYCIELAMI. 4 Ucieszyem si bardzo, e wrd dzieci twoich znalazem takich, co postpuj wedug prawdy, jak otrzymalimy rozkaz od Ojca. 5 I teraz prosz ci, Pani, nie jakbym ci pisa, o nowym przykazaniu, lecz o tym, ktre mielimy od pocztku, abymy miowali jeden drugiego. 6 I na tym polega mio, abymy postpowali wedug przykaza jego. Albowiem to jest przykazanie, abycie tak w nim postpowali, jak syszelicie od pocztku. 7 Wielu bowiem zwodzicieli wyszo na wiat, ktrzy nie przyznaj, e Jezus Chrystus przyszed w ciele ; taki jest zwodzicielem i antychrystem. 8 Uwaajcie na samych siebie, ebycie nie stracili, cocie zapracowali, ale ebycie otrzymali pen zapat. 9 Kady, co odstpuje i nie trwa w nauce Chrystusowej, nie ma Boga. Kto trwa w nauce, ten ma i Ojca i Syna. 10 Jeli kto przychodzi do was, a nauki tej nie przynosi, nie przyjmujcie go do domu, ani mu nie mwcie: "Witaj." 11 Kto bowiem mwi mu : "Witaj," jest uczestnikiem jego zych uczynkw. ZAKOCZENIE. 12 Cho miabym wam wicej pisa, nie chciaem na papierze i atramentem, albowiem spodziewam si by u was i ustniemwi, aby wesele wasze byo zupene. 13 Pozdrawiaj ci dziatki siostry twojej Wybranej. --------------------------- TRZECI LIST W. JANA Adres STARSZY, Gajusowi najmilszemu, ktrego ja prawdziwie miuj. POCHWAY I ZLECENIA. 2 Najmilszy, modl si, aby ci si we wszystkim dobrze powodzio i aby by zdrw, jak si dobrze powodzi twej duszy. 3 Bardzo si uradowaem, gdy przybyli bracia i dali wiadectwo o prawdzie twojej ; jak ty w prawdzie postpujesz. 4 Wikszej pociechy nad t nie mam, jak gdy sysz, e dzieci moje postpuj w prawdzie. 5 Najmilszy, dobrze postpujesz, cokolwiekdziaasz dla braci, zwaszcza dla podrnych, 6 ktrzy wiadectwo dali o mioci twej w obliczu kocioa ; dobrze postpisz wyprawiajc ich w sposb godny Boga. 7 Dla imienia bowiem jego pucili si w drog, nic nie biorc od pogan. 8 My wic takich powinnimy przyjmowa, abymy byli pomocnikami prawdy. DIOTREFES I DEMETRIUSZ. 9 Napisabym by moe do kocioa; ale ten, ktry lubi zajmowa pierwsze miejsce midzy nimi, Diotrefes, nie przyjmuje nas. 10 Dlatego gdy przyjd, wypomn jego uczynki, ktrych si dopuszcza, wygadujc na nas zoliwymi sowy i jakby mu tego nie byo dosy, ani sam nie przyjmuje bracii tym, co przyjmuj, zabrania i z kocioa ich wyrzuca. 11 Najmilszy, nie naladuj tego, co ze, aleto, co jest dobre. Kto dobrze czyni, z Boga jest ; kto le czyni, nie widzia Boga. 12 Demetriuszowi daj wszyscy wiadectwoi sama nawet prawda, lecz i my dajemy wiadectwo; a wiesz, e wiadectwo nasze jest prawdziwe. ZAKOCZENIE. 13 Miaem ci wiele pisa, ale nie chciaem ci pisa atramentem i pirem. 14 Spodziewam si za wkrtce ci ujrze iustnie mwi bdziemy. Pokj tobie. Pozdrawiaj ci przyjaciele. Pozdrw imiennie przyjaci. ------------------------- LIST W. JUDY Wstp. (1- 4) JUDA, suga Jezusa Chrystusa, a brat Jakuba, tym, co s w Bogu Ojcu umiowani i dla Jezusa Chrystusa zachowani i powoani : 2 Miosierdzie i pokj I mio niech na was w peni zstpi. ZACHTA DO BOJOWANIA O WIAR. 3 Najmilsi, bardzo usilnie pragnc napisa do was o wsplnym waszym zbawieniu, uznaem za potrzebne napisa wam, proszc, abycie bojowali o wiar, raz podan witym. 4 Wkradli si bowiem niektrzy ludzie (co od dawna na ten sd s wyznaczeni), niezboni, co ask Boga naszego obracaj w wyuzdanie i zapieraj si jedynego wadcy i Pana naszego Jezusa Chrystusa. A. OSTRZEENIE PRZED NAUCZYCIELAMI FASZU (5-16) PRZYKADY ODSTRASZAJCE 5 Lecz chc wam przypomnie, chocia raz ju o wszystkim dowiedzielicie si, e Jezus wybawiwszy lud z Ziemi Egipskiej, potem wygubi tych, co nie uwierzyli. 6 Aniow za, ktrzy nie zachowali swojejgodnoci, ale mieszkanie swoje opucili, zachowa na sd wielkiego dnia, zwizanychwiekuistymi ptami, w ciemnoci ; 7 jak Sodoma i Gomora i ssiednie miasta, oddawszy si w podobny sposb wszeteczestwu i poszedszy za cudzym ciaem, stay si przykadem, cierpic karanie ognia wiekuistego. 8 Podobnie i ci plugawi ciao; zwierzchno za odrzucaj i majestat bluni. 9 Gdy Micha archanio z diabem rozprawiajc, spiera si o ciao Mojesza, nie mia rzuci zelywego wyroku, ale rzek : "Niech tobie Pan rozkae." 10 A ci wszystko, czego nie znaj, bluni ;a cokolwiek z natury rozumiej jak nieme bydlta, przez to si gubi. 11 Biada im, gdy weszli na drog Kaina i zazapat oddali si bdowi Balaama i buntemKorego poginli. 12 S oni zaka na ucztach swoich, biesiadujcy bez bojani, samych siebie pascy, chmury bezwodne, ktre od wiatru bywaj wkoo pdzone, drzewa jesienne, nieurodzajne, dwakro usche, wykorzenione, 13 bawany wzburzonego morza, z pian swoj wyrzucajce bezwstyd, gwiazdy bkajce si, ktrym otcha ciemnoci nawieki jest zachowana. PROROCTWA O FASZYWYCH NA UCZYCIELACH. 14 Prorokowa za i o nich Enoch, sidmy po Adamie, mwic : Oto przyszed Pan z tysicami witych swoich, 15 aby czyni sd przeciwko wszystkim i kara wszystkich bezbonych za wszystkie ich niezbone uczynki, ktre bezbonie popenili i za wszystkie bezecestwa, ktreniezboni grzesznicy przeciw Bogu mwili. 16 Ci s szemracze narzekajcy, postpujcy wedug podliwoci swych; a usta ich mwi sowa wyniose, gdy drugimschlebiaj dla zysku. B. UPOMNIENIA DLA WIERNYCH (17-23) 17 Wy za, najmilsi, pamitajcie na sowa, wypowiedziane przez apostow Pana naszego Jezusa Chrystusa, 18 ktrzy wam mwili, e w ostateczny czas przyjd namiewcy, postpujcy wedug swych podliwoci w niezbonociach. 19 0ni to cieleni sami siebie odczaj, Ducha nie majc. 20 Wy za, najmilsi, budujc si sami na najwitszej wierze waszej, modlc si w Duchu witym, 21 Sami zachowujcie si w mioci boej, oczekujc miosierdzia Pana naszego Jezusa Chrystusa na ycie wieczne. 22 I jednych karcie, mianowicie osdzonych, 23 a drugich ratujcie, wyrywajc z ognia. Nad innymi za litujcie si w bojani, majcw nienawici nawet ow przez ciao pokalan sukni. ZAKOCZENIE. 24 A temu, ktry was moe zachowa bez grzechu i postawi niepokalanych, w radoci przed obliczem chway swojej przyprzyjciu Pana naszego Jezusa Chrystusa - 25 samemu Bogu Zbawicielowi naszemu, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego, chwaa i wielmono, panowanie i wadza przed wszelkim czasem i teraz i po wszystkie wieki wiekw. Amen. ----------------------- APOKALIPSA W. JANA Wstp. (1,1-3) 1 1 Objawienie Jezusa Chrystusa, ktre da mu Bg, aby wyjawi sugom jego, "co si ma sta" wkrtce i oznajmi przez poselstwo anioa swojego sudze swemu Janowi, 2 ktry wyda wiadectwo o sowie Boga i o wiadectwie Jezusa Chrystusa, cokolwiek widzia. 3 Bogosawiony, ktry czyta i sucha sw proroctwa tego i zachowuje to, co w nim jest napisane : albowiem czas jest blisko. CZʌ I (1,4 - 3,22) A. LISTY DO SIEDMIU KOCIOW Pozdrowienie siedmiu kociow. 4 JAN, siedmiu kocioom w Azji : aska wam i pokj od tego, "ktry jest," i ktry by i ktry przyjdzie i od siedmiu duchw, stojcych przed stolic jego; 5 i od Jezusa Chrystusa, ktry jest "wiernym wiadkiem," pierworodnym z umarych i "ksiciem krlw ziemi," on nas umiowa i obmy nas z grzechw naszych we krwi swojej 6 i uczyni nas "krlestwem i kapanami Bogu" i Ojcu swojemu : jemu chwaa i panowanie na wieki wiekw. Amen. 7 "Oto idzie z obokami i ujrzy" go wszelkieoko i ci co go przebili. "I bd nad nim paka wszystkie pokolenia ziemi." Tak. Amen. 8 Jam Alfa i Omega pocztek i koniec, mwiPan Bg, "ktry jest" i ktry by i ktry przyjdzie : "Wszechmogcy." WIDZENIE SYNA CZOWIECZEGO. 9 Ja, Jan, brat wasz i uczestnik ucisku i w krlestwie i w cierpliwoci w Chrystusie Jezusie, byem na wyspie zwanej Patmos, dla sowa boego i wiadectwa Jezusa. 10 Byem w duchu w dzie Paski i usyszaem za sob gos silny jakby trby,11 mwicej : Co widzisz, napisz w ksidze i polij siedmiu kocioom w Azji : Efezowi iSmyrnie i Pergamowi i Tiatyrze i Sardom i Filadelfii i Laodycei. 12 I obrciem si, eby zobaczy gos, mwicy ze mn. A obrciwszy si, ujrzaem siedem wiecznikw zotych, 13 a w porodku siedmiu wiecznikw zotych "podobnego do Syna Czowieczego, obleczonego w dug szat i przepasanego przez pier pasem zotym. 14 A "gowa jego i wosy byy jasne jak wena" biaa i "jak nieg, a oczy jego jak pomie ognia." 15 "I nogi jego podobne do mosidzu" rozpalonego "i gos jego jak gos wielu wd." 16 A mia w swej prawej rce siedem gwiazd i z ust jego wychodzi miecz z obu stron ostry, a oblicze jego jak soce wiecce w swej mocy. 17 gdy go ujrzaem, upadem do ng jego jakby martwy. I pooy sw prawic na mnie, mwic : Nie bj si ; "ja jestem pierwszy i ostateczny," 18 ywy a byem umary i oto jestem yjcy na wieki wiekw i mam klucze mierci i otchani. 19 Napisz wic, co widziae i co jest i "cosi ma dzia potem." 20 Tajemnica siedmiu gwiazd, ktre widziae w prawej rce mojej i siedem wiecznikw zotych: siedem gwiazd, to anioowie siedmiu kociow, a siedem wiecznikw, to siedem kociow. 2 LIST DO KOCIOA W EFEZIE. 1 Anioowi kocioa w Efezie napisz : To mwi ten, co trzyma siedem gwiazd w prawicy swej, a chodzi midzy siedmiu zotymi wiecznikami: 2 Znam sprawy twoje i prac i cierpliwo twoj i e nie moesz cierpie zych i wystawie na prb tych, co si podaj zaApostow, a nie s i znalaze ich kamcami. 3 I masz cierpliwo i nieustraszenie cierpiae dla imienia mego. 4 Ale mam przeciwko tobie, e opucie twoj pierwsz mio. Boga, e on o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|BP cCG m cD cE& cF^4 [5 Pamitaj przeto, skd wypade i czy pokut i speniaj uczynki jak pierwej. Jeli nie, przyjd do ciebie i porusz wiecznik twj z miejsca swego, jeli nie bdziesz czyni pokuty. 6 Ale to masz, e nienawidzisz uczynkw nikolaitw, ktrych i ja nienawidz. 7 Kto ma uszy, niech sucha, co Duch mwi kocioom : Zwycizcy dam "je z drzewa ycia," ktre jest "w raju Boga" mojego. DO KOCIOA W SMYRNIE. 8 I anioowi kocioa w Smyrnie napisz : Tomwi "pierwszy i ostatni," ktry by umar, a yje. 9 Znam ucisk twj i ubstwo twoje, ale jeste bogaty i e ci zniewaaj ci, co si uwaaj za ydw, a nie s, lecz s zborem szatana. 10 I Nic si nie bj tego, co masz cierpie.Oto diabe ma wrzuci niektrych z was do ciemnicy, aby was dowiadczy i bdziecie mieli ucisk przez dziesi dni. Bd wierny a do mierci, a dam ci wieniec ycia. 11 Kto ma uszy, niech sucha, co Duch mwi kocioom: Zwycizcy nie wyrzdzi szkody mier powtrna. DO KOCIOA W PERGAMIE. 12 Anioowi za kocioa w Pergamie napisz: To mwi ten, co ma miecz z obydwu stronostry: 13 Wiem, gdzie mieszkasz, gdzie jest stolica szatana i trzymasz si imienia mojego i nie zapare si wiary mojej. W tedni Antypas, wiadek mj wierny, by zabity u was, gdzie szatan mieszka. 14 Ale mam nieco przeciwko tobie, e masz tam trzyrnajcych si nauki Balaama, ktryuczy Balaka sia zgorszenie "wrd synwIzraelskich, eby jedli i oddawali si rozpucie" ; 15 tak masz i ty trzymajcych si nauki nikolaitw. 16 Zatem czy pokut; a jeli nie, przyjd do ciebie wkrtce i bd walczy z nimi mieczem ust moich. 17 Kto ma uszy, niech sucha, co Duch mwi kocioom : Zwycizcy dam mann ukryt i dam mu kamyk biay, a na kamyku napisane imi nowe, ktrego nikt nie zna, tylko ten, co otrzymuje. DO KOCIOA W TIATYRZE. 18 I anioowi kocioa w Tiatyrze napisz : To mwi Syn Boy, ktry ma "oczy jak pomie ognia, a nogi jego podobne do mosidzu" : 19 Znam uczynki twoje i wiar i mio twoj i posugiwanie i cierpliwo twoj i czyny twoje ostatnie liczniejsze ni dawne. 20 Lecz mam nieco przeciwko tobie, e niewiecie Jezabeli, ktra podaje si za prorokini, pozwalasz uczy i zwodzi sugimoje, eby " si oddawali rozpucie i jedli rzeczy bawanom ofiarowane." 21 I daem jej czas, aby pokut czynia, a nie chce pokutowa za rozpust swoj. 22 Oto rzuc j na oe, a ktrzy z ni cudzoo, bd w ucisku bardzo wielkim, jeli nie bd pokutowali za uczynki swoje. 23 I dzieci jej pobij mierci i poznaj wszystkie kocioy, e ja jestem, "ktry badam nerki i serca" i oddam "kademu z was wedug uczynkw jego." Wam za 24 i innym, co jestecie w Tiatyrze, mwi : Ktrzykolwiek nie maj tej nauki i tym, conie poznali, jak mwi, gbin szataskich, nie wo na was innego ciaru; 25 wszelako ten, co macie, znocie, a przyjd 26 Kto by zwyciy i zachowa a do koca dziea moje, dam mu zwierzchno "nad narodami 27 i bdzie nimi rzdzi lask elazn, a jaknaczynie garncarskie bd pokruszone," 28 jak i ja otrzymaem od Ojca mojego i dam mu gwiazd zarann. 29 Kto ma uszy, niech sucha, co mwi Duch kocioom. 3 DO KOCIOA W SARDES. 1 Anioowi za kocioa w Sardes napisz : To mwi ten, co ma siedem duchw boych isiedem gwiazd : Znam uczynki twoje, e masz imi yjcego, ale jeste umary. 2 Bd czujny i utwierdzaj resztki, ktre wymieraj Albowiem nie znajduj uczynkw twoich doskonaych przed Bogiem moim. 3 Pamitaj, wic, jak otrzymae i syszae i zachowuj i czy pokut. Jeli wic nie bdziesz czuwa, przyjd do ciebiejak zodziej, a nie dowiesz si, o ktrej godzinie przyjd do ciebie. 4 Lecz masz troch osb w Sardes, ktre nie pokalay szat swoich i chodzi bd ze mn w bieli, gdy godne s. 5 Zwycizca tak bdzie obleczony w szaty biae i nie wyma imienia jego z ksigi ycia i wyznam imi jego przed Ojcem moimi przed anioami jego. 6 Kto ma uszy, niech sucha, co Duch mwi kocioom. DO KOCIOA W FILADELFII. 7 I anioowi kocioa w Filadelfii napisz: Tomwi wity i Prawdziwy, ktry ma "klucz Dawida, ktry otwiera i nikt nie zamyka, zamyka i nikt nie otwiera." 8 Znam uczynki twoje Oto zostawiem przedtob drzwi otwarte, ktrych nikt me moe zamkn, gdy moc masz ma i zachowae sowo moje i nie zapare si imienia mojego. 9 Oto ze zboru szatana dam tych, co si nazywaj ydami, a nie s, lecz kami; otosprawi, e oni "przyjd i pokoni si przed stopami twymi" i poznaj, "e ja ciebie umiowaem." 10 Poniewa zachowae nauk o cierpliwoci mojej i ja ciebie zachowam w godzin dowiadczenia, ktre przyjdzie na cay wiat, aby dowiadcza mieszkacw ziemi. 11 0to przyjd wkrtce: trzymaj, co masz, eby nikt nie wzi korony twojej. 12 Zwycizc uczyni filarem w wityni Boga mego i wicej z niej na zewntrz nie wyjdzie i napisz na nim imi Boga mego i "imi miasta" Boga mego, nowego Jeruzalem, zstpujcego z nieba od Boga mego i moje "imi nowe." 13 Kto ma uszy, niech sucha, co Duch mwi kocioom. DO KOCIOA W LAODYCEI. 14 Anioowi za kocioa w Laodycei napisz:To mwi Amen, "wiadek wierny" i prawdziwy, ktry jest "pocztkiem stworzenia" boego: 15 Znam sprawy twoje, e nie jeste ani zimny, ani gorcy. Bodajby by zimny, albogorcy! 16 Ale e jeste letni i ani zimny, ani gorcy, poczn ci wyrzuca z ust moich. 17 Przecie mwisz : Jestem bogaty i wzbogaciem si i niczego nie potrzebuj, anie wiesz, e ty jeste ndzarz poaowania godzien i ubogi i lepy i nagi: 18 Radz ci, aby sobie kupi u mnie zota w ogniu dowiadczonego, eby si wzbogaci i eby si ubra w szaty biae, eby si nie okazywaa sromota nagoci twojej ; a nama maci oczy twoje, aby widzia. 19 Ja tych "karc i karz, ktrych miuj."Bd wic gorliwy i pokutuj. 20 Oto stoj u drzwi i koacz ; jeli kto usyszy gos mj i otworzy mi drzwi ; wejd do niego i bd z nim ucztowa, a onze mn. 21 Zwycizcy pozwol zasi z sob na tronie moim jak i ja te zwyciyem i zasiadem z Ojcem moim na tronie jego. 22 Kto ma uszy, niechaj sucha, co Duch mwi kocioom. CZʌC II (4,1-19,10) WIDZENIA SYMBOLICZNE PRZYSZYCH WALK KOCIOA. A. SIEDEM PIECZCI. PRZED STOLIC BO. 4 1 Potem widziaem, a oto drzwi otwarte w niebie i gos pierwszy, ktry usyszaem jakby trby przemawiajcej do mnie, mwicy: Wstp tutaj, a poka ci, co si ma pia potem 2 Natychmiast przeniosem si w duchu : oto stolica postawiona bya w niebie, a "na stolicy siedzcy." 3 I ten, co siedzia, by podobny z wygldudo kamienia jaspisu i sardiusza i "tcza bya wokoo stolicy," podobna z wygldu doszmaragdu. 4 A wokoo stolicy byo dwadziecia czterystolice, a na tronach siedziao dwudziestu czterech starcw, ubranych w szaty biae,a na gowach ich korony zote. 5 I z tronu wychodziy "byskawice i gosyi gromy" i siedem lamp gorzao przed tronem - to siedem duchw boych. CZTERY ZWIERZTA. 6 A przed stolic jakby morze szklane, podobne do krysztau, a "w porodku stolicy" i "wokoo stolicy cztery zwierzta,pene oczu" z przodu i z tyu. 7 I zwierz pierwsze podobne do lwa, a drugie zwierz podobne do cielca, a trzeciezwierz, majce oblicze jakby czowieka, aczwarte zwierz podobne do ora latajcego. 8 I kade z czworga zwierzt miao po sze skrzyde, a wokoo i wewntrz pene jest oczu i odpoczynku nie miay we dnie i w nocy, mwic : "wity, wity, wity, Pan Bg wszechmogcy," ktry by i "ktry jest" i ktry ma przyj. 9 I gdy owe zwierzta oddaway chwa i cze i dzikczynienie "siedzcemu na stolicy, yjcemu na wieki wiekw," 10 dwudziestu czterech starcw upadao przed siedzcym na tronie i kaniali si yjcemu na wieki wiekw i rzucali korony swe przed tronem, mwic : 11 Godzien jeste, Panie, Boe nasz, otrzyma chwa i cze i moc, bo ty stworzye wszystkie rzeczy i z woli twojej byy i stworzone zostay. 5 KSIGA ZAPIECZTOWANA I BARANEK. 1 I widziaem w prawej rce "siedzcego na tronie ksig zapisan wewntrz i zewntrz, zapiecztowan" siedmiu pieczciami. 2 I widziaem anioa mocnego, woajcego gosem dononym: Kto jest godzien otworzy ksig i rozama jej pieczcie? 3 I nikt nie mg ani w niebie, ani na ziemi,ani pod ziemi otworzy ksigi, ani na ni patrze. 4 I pakaem bardzo, e nikt nie znalaz si godny otworzy ksigi, ani na ni patrze. 5 Jeden za ze starcw rzek mi : Nie pacz, oto zwyciy lew z pokolenia Judy, potomek Dawida i otworzy ksig i rozwiesiedem jej pieczci. 6 I widziaem : a oto w porodku tronu i czworga zwierzt i wrd starcw Baranekstojcy jakby zabity, majcy siedem rogw i siedem oczu - to siedem duchw boych, posanych na ca ziemi. 7 I przyszed i wzi ksig z prawicy siedzcego na tronie. ANIOOWIE I STWORZENIA WIELBI BARANKA. 8 I gdy otworzy ksig, cztery zwierzta i dwudziestu czterech starcw upado przed Barankiem, kady z nich mia cytry i czasze zote, pene wonnoci, s to modlitwy witych. 9 I piewali pie now, mwic: Godzien jeste, Panie, otrzyma ksig i otworzy jej pieczcie, bo zostae zabity i odkupie nas dla Boga przez krew swoj zwszelkiego pokolenia i jzyka i ludu i narodu10 i uczynie nas Bogu naszemu krlestwem i kapanami i bdziemy krlowa na ziemi. 11 I widziaem i syszaem gos wielu aniow wokoo tronu i zwierzt i starcw,a bya ich liczba tysice tysicy, 12 mwicych gosem dononym : Godzien jest Baranek, ktry by zabity, otrzyma moc i bstwo i mdro i si i cze i chwa i bogosawiestwo. 13 A wszelkie stworzenie, ktre jest w niebie i na ziemi i pod ziemi i co jest na morzu i co w nim, syszaem, jak wszyscymwili : Siedzcemu na tronie i Barankowi bogosawiestwo i cze i chwaa i potga na wieki wiekw. 14 I cztery zwierzta mwiy : Amen. A dwudziestu czterech starcw upado na oblicza swoje i pokonio si yjcemu na wieki wiekw. OTWARCIE PIERWSZYCH CZTERECH PIECZCI. 1 I widziaem, e Baranek otworzy jedn z siedmiu pieczci i syszaem jak jedno z czterech zwierzt mwio jakby gosem gromu: Przyjd i patrz. 2 I widziaem, a oto "ko biay" i siedzcyna nim mia uk i dano mu wieniec i wyszed zwycisko, aby zwyciy. 3 I gdy otworzy drug piecz, syszaemdrugie zwierz mwice: Przyjd i patrz. 4 I wyszed inny "ko ryy" i siedzcemu na nim dane byo, aby zabra pokj z ziemiieby jedni drugich zabijali i dano mu miecz wielki. 5 I gdy otworzy trzeci piecz, syszaem trzecie zwierz mwice: Przyjd i patrz. I oto "ko kary," a siedzcy na nim mia szal w rce swojej. 6 I syszaem jakby gos w porodku czworga zwierzt mwicych : Miarka pszenicy za denara i trzy miarki jczmieniaza denara, a nie czy szkody oliwie i winu. 7 A gdy otworzy czwart piecz, usyszaem gos czwartego zwierzcia mwicego : Przyjd i patrz. 8 A oto ko blady, a siedzcemu na nim na imi mier i pieko szo za nim i dana mu jest moc nad czterema czciami ziemi, abyzabija mieczem, godem i mierci i przezzwierzta ziemskie. PITA I SZSTA PIECZ. 9 I gdy otworzy pit piecz, widziaem pod otarzem dusze pobitych dla sowa boego i dla wiadectwa, ktre miay. 10 I woay gosem wielkim, mwic: Dokde, Panie (wity i prawdziwy), nie wydajesz wyroku i nie mcisz krwi naszej nad tymi, co mieszkaj na ziemi? 11 I dano im po szacie biaej i powiedziano im, aby jeszcze zostay w spokoju przez krtki czas a si dopeni liczba wspsugi braci ich, ktrzy maj by zabici jak i oni.12 I widziaem, gdy otworzy szst piecz, a oto powstao wielkie trzsienie ziemi i soce stao si czarne jak wr wosienny i cay ksiyc sta si jak krew 13 i "gwiazdy z nieba spady" na ziemi, jak drzewo figowe zrzuca swe niedojrzae owoce, gdy nim zatrzsie wiatr wielki. 14 I niebo ustpio jak "ksiga zwinita" i kada gra i wyspy zostay poruszone z miejsc swoich, 15 a krlowie ziemi i ksita i wodzowie i bogaci i mocarze i kady niewolnik i wolny pokryli si "w jamach i w skaach" gr. 16 "I mwi do gr i ska : Padnijcie na nas i zakryjcie nas" przed obliczem siedzcego na tronie i od gniewu Baranka, 17 gdy "przyszed dzie wielki gniewu" ich "i kt bdzie mg si osta przed gniewem ?" 7 PIECZTOWANIE WYBRANYCH. 1 Potem widziaem czterech aniow, stojcych "na czterech kracach ziemi," wstrzymujcych "cztery wiatry" ziemskie, aby nie wiay na ziemi ani na morze, ani na adne drzewo. 2 I widziaem innego anioa, wstpujcego od wschodu soca, majcego piecz Bogaywego i zawoa gosem wielkim do czterech aniow, ktrym pozwolono szkodzi ziemi i morzu, 3 mwic : Nie szkodcie ziemi i morzu ani drzewom, dopki nie popiecztujemy sug Boga naszego na czoach ich. 4 I syszaem liczb piecztowanych : sto czterdzieci cztery tysice piecztowanych z wszystkich pokole synw izraelskich. 5 Z pokolenia Judy dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Rubena dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Gada dwanacie tysicy piecztowanych, 6 z pokolenia Asera dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Neftalima dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Manassesa dwanacie tysicy piecztowanych, 7 z pokolenia Symeona dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Lewiego dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Isachara dwanacie tysicy piecztowanych, 8 z pokolenia Zabulona dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Jzefa dwanacie tysicy piecztowanych, z pokolenia Beniamina dwanacie tysicy piecztowanych. WIDOK WSZYSTKICH ZBAWIONYCH. 9 Potem widziaem rzesz wielk, ktrej nikt nie mg przeliczy, z wszystkich narodw i pokole i ludw i jzykw - ci stojc przed tronem i przed obliczem Baranka, przyodziani w szaty biae i palmy w rku ich, 10 woali gosem dononym, mwic: Zbawienie naszemu Bogu, ktry siedzi na tronie i Barankowi. 11 A wszyscy anioowie stali okoo tronu i starcw i czworga zwierzt i padli przed tronem na twarze swoje, i pokon oddali Bogu, 12 mwic : Amen. Bogosawiestwo i chwaa i mdro i.dzikczynienie, cze i moc i sia Bogu naszemu na wieki wiekw. Amen. 13 I jeden ze starcw odezwa si i rzek mi : Kim s ci przyodziani w szaty biae i skd przyszli? 14 I rzekem mu : Panie mj, ty wiesz. I rzek mi : Ci s, co przyszli z wielkiego ucisku i "obmyli szaty swoje" i wybielili je w krwi Baranka ; 15 dlatego s przed tronem Boga i su muwe dnie i w nocy w wityni jego, a ten, cosiedzi na tronie, bdzie mieszka wrd nich. 16 "Nie bd wicej akn ani pragn, ani nie dokuczy im soce, ani adne gorco" ; 17 poniewa Baranek, ktry jest w porodku tronu, bdzie nimi rzdzi i poprowadzi ich do rde wd ycia i Bg otrze z ich oczu wszelk z." 8 SIDMA PIECZ. 1 I gdy otworzy sidm piecz, nastao milczenie na niebie, jakby przez p godziny. B. SIEDEM TRB. SIEDMIU ANIOW Z TRBAMI. 2 I widziaem siedmiu aniow, stojcych przed obliczem Boga i dano im siedem trb. 3 I pewien anio przyszed i stan przed otarzem, majc kadzielnic zot i dano mu wiele kadzida, aby zoy z modlitwamiwszystkich witych na otarz zoty, ktryjest przed stolic Boga. 4 I wstpi dym kadzida z modlitw witych z rki anioa przed Boga. 5 I wzi anio kadzielnic i napeni j ogniem z otarza i rzuci na ziemi i powstay gromy i gosy i byskawice i wielkie trzsienie ziemi. 6 I siedmiu aniow, ktrzy mieli siedem trb, przygotowao si, aby trbi. GOS PIERWSZYCH CZTERECH TRB. 7 I pierwszy anio zatrbi i powsta grad i ogie zmieszany z krwi i zosta rzucony na ziemi i trzecia cz ziemi zostaa spalona i trzecia cz drzew zgorzaa i wszelka trawa zielona spona. 8 I drugi anio zatrbi i jakby wielka gra, ponca ogniem, wrzucona zostaa wmorze i trzecia cz morza staa si krwi 9 i trzecia cz z tych stworze, co yj n o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAGPx cH x cI@ cJ' cK4 Qw morzu pozdychaa i trzecia cz okrtw zgina. 10 I zatrbi anio trzeci i spada z nieba wielka gwiazda, gorejca jak pochodnia i upada na trzeci cz rzek i na rda wd; 11 a gwiazda ma imi : Pioun i trzecia cz wd zmienia si w pioun i wielu ludzi pomaro od wd, gdy stay si gorzkie. 12 I zatrbi anio czwarty i poraona zostaa trzecia cz soca i trzecia cz ksiyca i trzecia cz gwiazd, tak e ich trzecia cz si zamia i przez trzeci cz dnia nie byo wiata i podobnie w nocy. 13 I widziaem i syszaem gos jednego ora, leccego przez rodek nieba, woajcego dononym gosem : Biada, blada, biada mieszkacom ziemi z powodu gosw innych trzech aniow, ktrzy mielizatrbi. 9 NA GOS PITEJ WYCHODZI SZARACZA. 1 I zatrbi pity anio i widziaem gwiazd, ktra z nieba spada na ziemi i dano jej klucz od studni przepacistej. 2 I otworzya studni przepacist i "wznis si dym" ze studni jak "dym z pieca" wielkiego i zamio si soce i powietrze od dymu studni. 3 I z dymu studni wyszy szaracze na ziemi i dano im moc, jak maj skorpiony ziemskie. 4 I rozkazano im, eby nie szkodziy trawie ziemi ani adnej zieleni, ani adnemudrzewu, ale tylko ludziom, ktrzy nie maj pieczci boej na czoach swoich. 5 I dozwolono im, nie eby ich zabijay, lecz mczyy przez pi miesicy i mka ich jak mka po skorpionie, gdy uksi czowieka. 6 I w owe dni szuka bd ludzie mierci, anie znajd jej i bd chcieli umrze, a mier od nich ucieknie. 7 Szaracze byy podobne z wygldu do koni gotowych do bitwy i na gowach ich jakby korony podobne do zota i twarze ichjak twarze ludzkie. 8 I miay wosy jak wosy niewiecie i "zby ich byy jak zby lww" 9 i miay pancerze jak pancerze elazne, a pogos ich skrzyde jak gos wozw wielokonnych, biegncych do boju 10 i miay ogony podobne do skorpionw, a da byy w ich ogonach, a moc ich - szkodzenia ludziom przez pi miesicy. 11 I miay nad sob krla, anioa przepaci, ktrego imi po hebrajsku Abaddon, a po grecku Apollyon, a po acinie imi jego Externlinans. 12 Jedno biada przeszo, a oto jeszcze potem nadchodz dwa blada. NA GOS SZSTEJ WYCHODZ MORDERCY LUDZI. 13 I szsty anio zatrbi i syszaem gos jeden z czterech rogw otarza zotego, ktry jest przed oczyma Boga, 14 a w rzek szstemu anioowi, ktry mia trb : Rozwi czterech aniow, co s uwizani w wielkiej rzece Eufrates. 15 I rozwizani zostali czterej anioowie, ktrzy byli gotowi na godzin i dzie i miesic i rok, aby zabi trzeci cz ludzi.16 A liczba konnego wojska dwakro dziesi tysicy miriad i syszaem ich liczb. 17 I tak ujrzaem konie w widzeniu, a siedzcy na nich mieli pancerze ogniste i hiacyntowe i siarczane, a gowy koni byy jak gowy lwie i z pyskw ich wychodzi ogie i dym i siarka. 18 Od tych trzech plag zgina trzecia cz ludzi, od ognia i od dymu i od siarki, ktre wychodziy z ich pyskw. 19 Sia bowiem koni jest w ich pyskach i w ich ogonach, bo ich ogony podobne do ww, maj gowy i nimi szkodz. 20 I inni ludzie, ktrzy nie zostali zabici tymi plagami, nie pokutowali za uczynki rk swoich, tak eby si nie kaniali "czartom ibawanom zotym i srebrnym i miedzianym i kamiennym i drewnianym, nie rnogcym ani widzie, ani sysze, ani chodzi" - 21 I nie pokutowali za rnobjstwa swoje ani za czary swoje, ani za rozpust swoj ani za kradziee swoje. 10 ANIO Z OTWART KSIECZK. 1 I widziaem innego anioa mocnego, zstpujcego z nieba, przyodzianego w obok i na gowie jego tcza, a oblicze jegobyo jak soce, a nogi jego jako supy ogniste. 2 I mia w rce swojej ksieczk otwarti postawi nog swoj praw na morzu, a lew na ziemi 3 i zawoa gosem dononym, jak gdy lew zaryczy. I gdy zawoa, siedem gromw odezwao si swoimi gosami. 4 I gdy. siedem gromw odezwao si swoimi gosami, ja miaem pisa. I usyszaem gos z nieba, mwicy mi : Zapiecztuj, co mwio siedem gromw i nie pisz tego. 5 Anio za, ktrego widziaem stojcego na morzu i na ziemi; "podnis sw rk kuniebu 6 i przysig przez yjcego na wieki wiekw, ktry stworzy niebo i to co w "imjest i ziemi i to co na niej jest i morze i to co w nim jest," e czasu wicej nie bdzie, 7 ale w dni gosu anioa sidmego, kiedy pocznie trbi, dokona si tajemnica boa, jak oznajmi przez prorokw sug swoich. 8 I syszaem gos z nieba, znowu przemawiajcy do mnie i mwicy : Id i we ksik otwart z rki anioa, stojcego na morzu i na ziemi. 9 I poszedem do anioa, mwic mu, aby mi da ksik. I rzek mi : We ksik i zjedz j i spowoduje zgorzknienie twego odka, lecz w ustach twoich bdzie sodka jak mid. 10 I wziem ksik z rki anioa i "zjadem j i bya sodka w ustach moich jak mid," a gdy j zjadem zgorzknia mjodek. 11 I rzek mi : Musisz znowu "prorokowa narodom i ludom i jzykom i wielu krlom." 11 DWAJ WIADKOWIE. 1 I dano mi trzcin podobn do laski i powiedziano mi: Wsta i zmierz wityni bo i otarz i modlcych si w mej, 2 dziedziniec za, ktry jest przed wityni, pomi i me mierz go, gdy jest dany narodom i bd depta miasto wite przez czterdzieci i dwa miesice. 3 I pozwol dwom wiadkom moim i prorokowa bd tysic dwiecie i szedziesit dni obleczeni w wory. 4 Ci s "dwie oliwy i dwa wieczniki, stojce przed obliczem Pana ziemi." 5 I jeliby kto chcia im szkodzi, wyjdzie z ich ust ogie i pore ich nieprzyjaci i jeliby kto chcia im szkodzi, ten tak samoma by zabity. 6 Ci maj moc zamykania nieba, aby deszcz nie pada w czasie ich proroctwa i maj moc nad wodami przemieniania ich w krew inawiedzania ziemi wszelk plag, ilekro bychcieli. 7 I gdy skocz wiadectwo swoje, "bestia, ktra wychodzi z przepaci, stoczyz mmi bitw i zwyciy ich" i zabije ich. 8 I ciaa ich lee bd na ulicach wielkiegomiasta, ktre przenonie nazywaj Sodom i Egiptem, gdzie i Pan ich by ukrzyowany. 9 I ludzie z pokole i z ludw i z jzykw i z narodw patrze bd na ciaa ich przez trzy dni i p i cia ich nie pozwol ka do grobw. 10 Mieszkacy za ziemi cieszy si bd zpowodu nich i radowa si bd i upominki pol jedni drugim, gdy ci dwaj prorocy trapili tych, co mieszkali na ziemi. 11 A po trzech dniach i p "duch ycia" odBoga "wszed w nich i stanli na nogach swoich" boja wielka pada na tych, co nanich patrzyli. 12 I usyszeli gos wielki z nieba, mwicyim: Wstpcie tu ! I wstpili do nieba w oboku, i nieprzyjaciele ich patrzyli na nich.13 I owej godzinie powstao wielkie trzsienie ziemi i runa dziesita cz miasta i zabitych zostao w trzsieniu ziemisiedem tysicy ludzi, a reszt ogarn lk idali chwa Bogu nieba. 14 Drugie biada przeszo i oto trzecie biadaprzyjdzie wkrtce. SIDMA TRBA ZWIASTUJE SD BOY. 15 I zatrbi anio sidmy i rozlegy si donone gosy w niebie, mwice: Krlestwo tego wiata przeszo do Pana naszego i Chrystusa jego i "bdzie krlowana wieki wiekw. Amen. 16 I dwudziestu czterech starcw, ktrzy siedz na stolicach swoich przed obliczem boym, upado na twarze swoje i pokoniosi Bogu, mwic 17 Dzikujemy ci, Panie Boe wszechmogcy, ktry jeste i ktry bye iktry masz przyj, e otrzymae moc sw wielk i obje krlestwo. 18 I "rozgnieway si narody" i przyszed gniew twj i czas sdu umarych i oddania zapaty sugom twoim prorokom i witym i bojcym si imienia twego, maym i wielkim i zagady tych, co zepsuli ziemi. 19 I otwara si witynia boa na niebie i ukazaa si "arka testamentu" jego w wityni jego i nastay byskawice i gosy itrzsienia ziemi i grad wielki. C. SIEDEM ZNAKW. 12 NIEWIASTA I SMOK. 1 I ukaza si znak wielki na niebie: Niewiasta obleczona w soce a ksiyc pod jej nogami i na gowie jej korona z gwiazd dwunastu. 2 A bdc brzemienn, "woaa rodzc i mczya si w porodzie." 3 I ukaza si inny znak na niebie : oto smok wielki, ryy, majcy siedem gw i dziesi rogw, a na gowach jego siedem koron 4 i ogon jego cign trzeci cz gwiazd niebieskich i zrzuci je na ziemi. I smok stan przed niewiast, ktra miaa porodzi, aby pore syna jej, gdy si narodzi. 5 I porodzia syna, mczyzn, ktry "mia rzdzi wszystkimi narodami lask elazn" i syn jej by porwany do Boga i dostolicy jego, 6 a niewiasta ucieka na pustyni; gdzie miaa miejsce przygotowane przez Boga, aby j tam ywiono tysic dwiecie szedziesit dni. SMOK Z NIEBA STRCONY. 7 I rozegraa si wielka bitwa na niebie : Micha i anioowie jego walczyli ze smokiem i smok walczy i anioowie jego 8 i nie przemogli ani nie znaleziono ju wicej miejsca ich w niebie. 9 I zrzucony zosta w smok wielki, w starodawny, nazwany "diabem i szatanem," ktry zwodzi cay wiat ; i zrzucony zosta na ziemi i anioowie jego zostali z nim zrzuceni. 10 I syszaem gos donony w niebie, mwicy: Teraz nastao zbawienie i moc i krlestwo Boga naszego i wadza Chrystusajego, gdy zrzucony zosta oskaryciel braci naszych, ktry ich oskara przed obliczem Boga naszego we dnie i w nocy. 11 I oni zwyciyli go przez krew Baranka iprzez wiadectwo swoje, a nie umiowali ycia swe o a do mierci. 12 Dlatego wesel si niebo i mieszkajcy w nim. Biada ziemi i morzu, gdy zastpi diabe do was, ywicy wie gniew, gdy wie, e ma mao czasu. SMOK PRZELADUJE NIEWIAST. 13 A gdy smok widzia, e by zrzucony na ziemi, przeladowa niewiast, ktra porodzia mczyzn. 14 I dano niewiecie dwa skrzyda ora wielkiego, aby poleciaa na pustyni na miejsce swoje, gdzie j ywi przez "czas i czasy i przez poow czasu" z dala od widoku wa. 15 I wypuci w z paszczy swojej za niewiast wod jak rzek, usiujc, eby jrzeka porwaa. 16 I ziemia wspomoga niewiast i ziemia otworzya gardziel swoj i pochona rzek, ktr wypuci by smok z paszczy swojej. 17 I rozgniewa si smok na niewiast i poszed walczy z reszt jej potomstwa, ktre zachowuje przykazania boe i ma wiadectwo Jezusa Chrystusa. 18 I stan na piasku morskim. 13 BESTIA WYCHODZCA Z MORZA. 1 I widziaem besti wychodzc z morza, majc siedem gw i dziesi rogw, na rogach jej dziesi koron i na gowach jej imiona bluniercze. 2 I bestia, ktr widziaem, podobna bya do rysia, a nogi jej jak nogi niedwiedzia i paszcza jej jak paszcza lwa. I da jej smok moc swoj i wadz wielk. 3 I widziaem jedn z gw jej jakby na mier zabit, lecz rana jej miertelna zostaa uleczona. I caa ziemia z podziwemspogldaa na besti 4 I kaniali si smokowi, ktry da wadz bestii i kaniali si bestii, mwic: Kt podobny do bestii? I kto bdzie mg z ni walczy? 5 I dano jej "usta mwice rzeczy wyniose" i blunierstwa i dano jej moc dziaania przez czterdzieci dwa miesice. 6 I otworzya usta swoje, aby gosi blunierstwa przeciw Bogu, aby bluni imijego i przybytek jego i tych, co mieszkaj na niebie. 7 I pozwolono jej "prowadzi wojn ze witymi i zwycia ich." I dano jej wadz nad wszelkim pokoleniem i ludem i jzykiem i narodem. 8 I kaniali si jej wszyscy mieszkacy ziemi, "ktrych imiona nie s zapisane w Ksidze ycia Baranka, ktry jest zabity" od pocztku wiata. 9 Jeli kto ma uszy, niech sucha. 10 Kto w niewol uprowadza, do niewoli pjdzie. Kto mieczem zabija, ma by mieczem zabity. Tu jest cierpliwo i wiara witych. BESTIA WYCHODZCA Z ZIEMI. 11 I widziaem drug besti, wychodzc zziemi i miaa dwa rogi podobne do barankowych, a mwia jak smok. 12 I uywaa wszelkiej wadzy bestii pierwszej w jej obecnoci i sprawia, e ziemia i mieszkacy jej kaniali si bestii pierwszej, ktrej miertelna rana bya uleczona. 13 I uczynia znaki wielkie, sprawiajc, e i ogie zstpi z nieba na ziemi przed oczyma ludzi. 14 I zwioda mieszkacw ziemi przez znaki, ktre pozwolono jej czyni przed oczyma bestii; polecajc mieszkacom ziemi, aby uczynili obraz bestii, ktra ma ran od miecza i oya. 15 I dano jej, aby oywia obraz bestii i eby obraz bestii mwi i sprawia, eby "wszyscy, co si nie pokoni obrazowi" bestii, byli zabici. 16 I sprawi, e wszyscy mali i wielcy, bogaci i ubodzy i wolni i niewolnicy bd mieli cech na swojej prawej rce, albo na czoach swoich; 17 i eby nikt nie mg kupowa, ani sprzedawa, tylko ten, co ma cech albo imi bestii, albo liczb jej imienia. 18 Tu jest mdro. Kto ma rozum, niech zrachuje liczb bestii. Albowiem jest to liczba czowieka, a liczba jego szeset szedziesit sze. 14 BARANEK I DZIEWICE. 1 I Spojrzaem, a oto Baranek sta na grze Syjon i z nim sto czterdzieci i cztery tysice,. majcych imi jego i imi Ojca jego napisane na czoach swoich. 2 I usyszaem gos z nieba jakby gos wielu wd i jakby gos gromu wielkiego, a gos, ktry syszaem jakby cytrzystw, grajcych na cytrach swoich. 3 I "piewali jakby pie now" przed stolic i przed czterema zwierztami i starcami, a aden nie mg piewa pieni, tylko te sto czterdzieci cztery tysice, ktrzy s wykupieni z ziemi. 4 Ci s, ktrzy si nie pokalali z niewiastami, bo s dziewicami. Ci chodz zaBarankiem, gdziekolwiek idzie. Ci s wykupieni spord ludzi jako pierwociny Bogu i Barankowi, 5 a "w ustach ich nie znalazo si kamstwo," albowiem bez zmazy s przed tronem boym. TRZEJ ANIOOWIE ZWIASTUNAMI SDU. 6 I widziaem drugiego anioa, leccego przez rodek nieba, majcego ewangeli wieczn, by j opowiada siedzcym na ziemi i wszelkiemu narodowi i pokoleniu i jzykowi i ludowi, 7 a woa gosem dononym : Bjcie si Pana i cze mu oddajcie, gdy przysza godzina sdu jego i kaniajcie si temu, "ktry uczyni niebo i ziemi i morze" i rda wd. 8 A za nim lecia inny anio, mwic: "Upad, upad w Babilon wielki, ktry napoi wszystkie narody winem" szau swego nierzdu. 9 I trzeci anio przelecia za nimi woajc gosem dononym : Jeliby si kto kania bestii i obrazowi jej i przyjby znami na swe czoo, albo na rk swoj 10 i on pi bdzie z wina gniewu boego, "ktre zmieszane jest ze szczerym winem w kubku gniewu jego" i bdzie mczony ogniem i siark wobec aniow witych i wobec Baranka. 11 A "dym" mki ich "wznosi si bdzie nawieki" wiekw i nie maj odpoczynku we dnie i w nocy ci, co si kaniali bestii i obrazowi jej i jeli kto przyj znami jej imienia. 12 Tu jest cierpliwo witych, ktrzy zachowuj przykazania boe i wiar Jezusow. 13 I usyszaem gos z nieba, mwicy mi : Napisz : Bogosawieni umarli, ktrzy w Panu umieraj. Odtd ju, mwi Duch, niech odpoczywaj od prac swoich, albowiem ich uczynki id za nimi. NIWO I WINOBRANIE ZIEMI. 14 I spojrzaem, a oto obok biay, a "na oboku" siedzcy "podobny do Syna Czowieczego," majcego na gowie swej koron zot, a w rce jego sierp ostry. 15 I inny anio wyszed z wityni, woajc gosem dononym do siedzcego naoboku: "Zapu sierp swj" i nij, "gdy przysza godzina niwa," poniewa dojrzao niwo ziemi. 16 I ten, co siedzia na oboku, zapuci sierp swj na ziemi i zta jest ziemia. 17 A inny anio wyszed z wityni, ktra jest w niebie, majc take sierp ostry. 18 I inny anio, ktry mia moc nad ogniem, wyszed od otarza i zawoa dononym gosem do tego, co mia sierp ostry, mwic : Zapu sierp swj ostry i zbieraj grona winnicy ziemskiej, bo jej jagody s dojrzae. 19 I zapuci anio sierp swj ostry na ziemi i dokona zbioru w winnicy ziemi i wrzuci w kad wielk gniewu boego. 20 I deptano kad" za miastem i wysza krew z kadzi a po wdzida koskie na tysic szeset stadiw. 15 SIEDMIU ANIOW Z SIEDMIU PLAGAMI. 1 I widziaem inny znak na niebie wielki i dziwny : siedmiu aniow, majcych siedem plag ostatecznych, gdy w nich wypeni si gniew boy. , co yj n o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AALPZ cM o cN cO'| cP%43 S2 I widziaem jakby morze szklane, zmieszane z ogniem i tych, co zwyciyli besti i obraz jej i liczb imienia jej, stojcych nad morzem szklanym, majcych cyfry boe 3 i piewajcych pie Mojesza, sugi boego" i pie Baranka, mwic : "Wielkie i dziwne s sprawy twoje, Panie," Boe wszechmogcy ; "sprawiedliwe i prawdziwes drogi twoje, Krlu wiekw. 4 Kt si nie bdzie ba Ciebie, Panie, i nieuwielbi imienia twego?" gdy sam dobry jeste, poniewa "wszystkie narody przyjd i kania si bd przed obliczem twoim," poniewa si ujawniy sdy twoje. D. SIEDEM CZASZ ANIOOWIE OTRZYMUJ CZASZE. 5 I potem spojrzaem, a oto otwara si witynia "przybytku przymierza" w niebie 6 i wyszo z wityni siedmiu aniow, majcych siedem plag, obleczonych ptnemczystym i jasnym i przepasanych okoo piersi zotymi pasami. 7 A ktre z czworga zwierzt dao siedmiu anioom siedem czasz zotych, penych gniewu Boga, yjcego na wieki wiekw. 8 "I napenia si witynia dymem majestatu" Boga i mocy jego "i nikt nie mg wej" do wityni, dopki si nie wypeni siedem plag siedmiu aniow. 16 WYLEWAJ PI PIERWSZYCH CZASZ. 1 I syszaem gos donony z wityni, mwicy do siedmiu aniow : Idcie i wylejcie siedem czasz gniewu boego na ziemi. 2 I odszed pierwszy i wyla czasz sw na ziemi "i powstaa sroga i zoliwa ranaw ludziach," ktrzy mieli znami bestii i w tych, ktrzy si kaniali jej obrazowi. 3 I drugi anio wyla czasz sw na morze"i powstaa krew" jakby umarego i wszelka istota ywa zdecha w morzu. 4 I trzeci wyla czasz sw na rzeki i na rda wd - "i powstaa krew." 5 I syszaem anioa wd mwicego : Sprawiedliwy jeste, Panie, ktry jeste i ktry bye, wity, ktry to osdzie, 6 poniewa krew witych i prorokw wylali, dae im te pi krew, bo godni s. 7 I syszaem drugiego mwicego od otarza: Tak, "Panie, Boe wszechmogcy, prawdziwe i sprawiedliwe sdy twoje." 8 I czwarty anio wyla czasz sw na soce i pozwolono mu nka ludzi upaem iogniem. 9 I ponli ludzie od skwaru wielkiego i blunili imi Boga, majcego wadz nad tymi plagami, a nie czynili pokuty, aby mu odda chwa. 10 I pity anio wyla czasz sw na stolic bestii i krlestwo jej zalega ciemno i ksali jzyki swoje z boleci. 11 I blunili Boga niebieskiego z powodu boleci i ran swoich, a nie pokutowali za uczynki swoje. SZSTA I SIDMA CZASZA. 12 I szsty anio wyla czasz sw "na Eufrat, ow wielk rzek i wysuszy wod"jej, aby przygotowa drog krlom "od wschodu soca." 13 I widziaem z paszczy smoka i z pyska bestii i z ust faszywego proroka trzy nieczyste duchy na ksztat ab. 14 Albowiem s to duchy czartw, ktre czyni znaki i wychodz do krlw caej ziemi, by ich gromadzi na walk na dzie wielki wszechmogcego Boga. 15 Oto id jak zodziej : Bogosawiony ten,co czuwa i strzee szat swoich, aby nie chodzi nago i nie ogldano sromoty jego. 16 I zgromadzi ich na miejsce, ktre nazywaj po hebrajsku Armagedon. 17 I sidmy anio wyla czasz sw w powietrze i rozleg si donony gos z wityni od tronu, mwicy : Stao si. 18 I powstay "byskawice i gosy i gromy" i nastao wielkie trzsienie ziemi, jakiego nigdy nie byo, odkd ludzie zamieszkuj ziemi; takie trzsienie ziemi, tak wielkie. 19 I rozpado si miasto wielkie na trzy czci. I miasta narodw upady. I przed pamici Boga stan "Babilon wielu," aby mu da "kubek wina zapalczywoci" gniewu swego. 20 I wszelka wyspa znikna i gry si nie znalazy. 21 I wielki grad wagi talentu spad z nieba na ludzi i blunili ludzie Boga z powodu plagigradu, gdy bya nader wielka. E. WIELKI BABILON 17 WSZETECZNICA PIJANA KRWI MCZENNIKW. 1 I przyszed jeden z siedmiu aniow, ktrzy mieli siedem czasz i odezwa si do mnie, mwic : Chod, poka ci potpienie wielkiej wszetecznicy, ktra siedzi "nad wodami wielkimi, 2 z ktr nierzd uprawiali krlowie ziemi iopili si" winem jej nierzdu mieszkacy ziemi. 3 I zanis mi w duchu na pustyni. I widziaem niewiast, siedzc na szkaratnej bestii, penej imion blunierczych, majcej siedem gw i dziesi rogw. 4 A niewiasta przyobleczona bya w purpur i karmazyn i ozdobiona zotem i drogimi kamieniami i perami, trzymaa puchar zoty w swej rce, peny obrzydliwoci i plugawej rozpusty swojej, 5 a na czole swoim napisane imi : Tajemnica; Babilon wielki, matka rozpusty i obrzydliwoci ziemi. 6 I widziaem niewiast pijan krwi witych i krwi mczennikw Jezusowych. I ujrzawszy j, zdziwiem si zdumieniem wielkim. TAJEMNICA NIEWIASTY I BESTII. 7 I rzek mi anio : Czemu si dziwisz? Ja ci wytumacz tajemnic niewiasty i bestii, ktra j niesie, a ma siedem gw i dziesi rogw. 8 Bestia, ktr widziae, bya, a nie jest i"ma wyj z przepaci" i pjdzie na zagad i zdziwi si mieszkacy ziemi (ktrych imiona nie s zapisane w ksidze ycia od zaoenia wiata), widzc besti, ktra bya, a me jest. 9 I tu jest rozum - kto ma mdro. Siedemgw - to siedem gr, na ktrych niewiastasiedzi, krlw jest te siedmiu. 10 Piciu upado, jeden jest, a drugi jeszcze nie przyszed I gdy przyjdzie, ma pozosta przez krtki czas. 11 Bestia za, ktra bya, a nie jest i ona jest sma spord siedmiu i idzie na zagad. 12 "A dziesi rogw," ktre widziae - to"dziesiciu krlw," ktrzy nie objli jeszcze krlestwa, ale otrzymaj moc jako krlowie na jedn godzin po bestii. 13 Ci maj jeden zamiar i moc i wadz swoj oddadz bestii. 14 Ci bd walczy z Barankiem a Baranek ich zwyciy, gdy jest Panem nad pany i Krlem nad krlami i ci, co s z nim, wezwani, wybrani i wierni. 15 I rzek mi : Wody, ktre widziae, gdzie siedzi wszetecznica - to s ludy i narody i jzyki. 16 A dziesi rogw, ktre widziae na bestii - ci bd mie w nienawici wszetecznic i spustosz j i ogooc i ciao jej je bd, a j sam spal ogniem. 17 Albowiem Bg tchn w ich serca, aby czynili, co si jemu podoba, aby oddali krlestwo swe bestii, a si wypeni zamiary boe. 18 I niewiasta, ktr widziae - to miasto wielkie, ktre panuje nad krlami ziemi. 18 ZAGADA BABILONU. 1 I potem widziaem innego anioa, zstpujcego z nieba, majcego moc wielk i zajaniaa ziemia od chway jego. 2 I krzykn potnie, mwic : "Upad, upad Babilon wielki" i sta si "mieszkaniem czartw" i kryjwk wszelkiego ducha nieczystego i kryjwk wszelkiego ptactwa nieczystego i obmierzego. 3 Z wina bowiem jej szalonego nierzdu "piy wszystkie narody i krlowie ziemi uprawiali z ni rozpust" i kupcy ziemscy stali si bogatymi z nadmiaru jej zbytkw. 4 I syszaem inny gos z nieba mwicy: "Wyjd z niej, mj ludu," abycie nie byli uczestnikami jej grzechw i ebycie nie doznali jej plag. 5 "Gdy grzechy jej doszy a do nieba" i wspomnia Pan na jej nieprawoci. 6 "Oddajcie jej, jak i ona oddawaa wam,"a w dwjnasb podwjnie oddajcie "wedugjej uczynkw" ; do pucharu, ktrym nalewaa, nalejcie jej w dwjnasb. 7 Jak wielce si wynosia i w rozkoszach bya, tak wiele zadajcie jej mki i smutku, gdy w sercu swym mwi : Siedz jak krlowa i nie jestem wdow i nie zaznam smutku. 8 Dlatego w jednym dniu przyjd jej plagi, mier i smutek i gd i ogniem bdzie spalona, gdy mocny jest Bg, ktry j osdzi. AOBA NAD BABILONEM. 9 I bd paka i bd narzeka nad ni krlowie ziemscy, ktrzy z ni rozpust uprawiali i w rozkoszach yli, gdy ujrz dym jej poaru, 10 z daleka stojc dla bojani jej mk, bdmwi : Biada, biada, owo miasto wielkie Babilon, owo miasto mocne, a przecie w jedn godzin przyszed twj sd. 11 I kupcy ziemscy bd paka i smuci si nad ni, e towarw ich nikt wicej nie kupi, 12 towaru zota i srebra i kamienia drogiego i pere i bisioru i szkaratu i jedwabiu i karmazynu i wszelkiego drzewa tujowego i wszelkiego sprztu z koci soniowej i wszelkiego naczynia z kamienia kosztownego i z miedzi i z elaza i z marmuru. 13 i cynamonu i wonnoci i maci i kadzidaiwina i oliwy i mki czystej i pszenicy i byda i owiec i koni i wozw i niewolnikw iistot ludzkich. 14 I owoce, ktrych podaa dusza twoja,odeszy od ciebie i wszystko, co tuste i wietne, przepado dla ciebie i ju wicej nigdy ich nie znajd. 15 Kupcy tych rzeczy, ktrzy si wzbogacili, z daleka od niej bd sta dla bojani jej mk, paczc i smucc si 16 i mwic : Biada, biada, owo miasto wielkie, ktre byo obleczone w bisior i w szkarat i w karmazyn i byo ozdobione zotem i kamieniem drogim i perami, 17 e te w jednej godzinie spustoszone zostay tak wielkie bogactwa. I wszelki sternik i wszelki z miejsca na miejsce jedcy i "eglarze i ci, co na morzu pracuj," stanli z daleka 18 i zawoali, widzc miejsce poaru jego, mwic: Ktre podobne miastu temu wielkiemu? 19 I posypali proch na swe gowy i paczci smucc si" woali, mwic : Biada, biada,owo miasto wielkie, w ktrym z dostatkw jego wzbogacili si wszyscy, co mieli okrty na morzu ; e te w jednej godzinie spustoszao. 20 Raduj si nad nim niebo i wici Apostoowie i Prorocy, gdy Bg osdzi spraw wasz przeciw niemu. MIASTO OPUSTOSZAE. 21 I jeden anio mocny podnis jakby wielki myski kamie i wrzuci w morze, mwic: Tym rozpdem wrzucony bdzie Babilon, owo miasto wielkie "i ju wicej si nie znajdzie." 22 I gosu cytrzystw i piewakw i grajcych na flecie i na trbie "nie bdzie wicej sycha w tobie" i adnego rzemielnika jakiegokolwiek rzemiosa nie znajd wicej w tobie i gosu myna nie bdzie wicej sycha w tobie. 23 I wiato lampy nie zawieci wicej w tobie i gosu oblubieca i oblubienicy nie usysz wicej w tobie, gdy kupcy twoi byli ksitami ziemi, gdy przez czary twoje zbdziy wszystkie narody. 24 I znalaza si w nim krew prorokw i witych i wszystkich, co byli zabici na ziemi. 19 WICI W NIEBIE SI RADUJ. 1 Potem syszaem jakby gos rzesz wielkich w niebie, mwicych : Alleluja, zbawienie i chwaa i moc Bogu naszemu, 2 gdy sdy jego s prawdziwe i sprawiedliwe, on te osdzi wielk wszetecznic, ktra zepsua ziemi nierzdem swoim i pomci krew sug swoich z rk jej. 3 I znowu rzekli : Alleluja. "A dym jej wstpuje na wieki" wiekw. 4 A dwudziestu czterech starcw upado i cztery zwierzta i pokonili si Bogu siedzcemu na tronie, mwic : Amen, Alleluja. 5 I rozleg si gos od tronu, mwicy: "Dajcie chwa Bogu naszemu wszyscy sudzy jego i ktrzy si go boicie, mali i wielcy. " 6 I syszaem jakby gos rzeszy wielkiej i szum wielu wd i jakby huk potnych gromw, mwicych: Alleluja, gdy "Pan Bgnasz wszechmogcy obj krlestwo." 7 Weselmy si i radujmy i dajmy mu chwa, bo przyszo wesele Baranka, a maonka jego przygotowaa si. 8 I dano jej przyoblec si w bisior jasny i czysty. Bisiorem bowiem s sprawiedliwe uczynki witych. 9 I rzek mi : Napisz : Bogosawieni, ktrzy s wezwani na uczt weseln Baranka. I rzek mi: Te sowa Boga s prawdziwe. 10 I upadem do ng jego, aby mu si pokoni. I mwi mi : Nie wa si tego czyni; jestem wspsug twoim i braci twoich, majcych wiadectwo Jezusowe. Bogu si kaniaj. wiadectwem bowiem Jezusa jest duch proroctwa. CZʌ III (19,11-22,5) TRIUMF CHRYSTUSA I KOCIOA. SD NAD BESTI. 11 I widziaem niebo otworzone, a oto ko biay, a siedzcego na nim zwano Wiernym iPrawdziwym i sdzi sprawiedliwie i walczy. 12 0czy za jego jak pomie ognisty i na gowie jego wiele koron i ma imi wypisane, ktrego nikt nie zna, tylko on sam. 13 I ubrany by w szat skropion krwi, aimi jego nazywaj Sowo Boga. 14 I wojska, ktre s w niebie, jechay za nim na koniach biaych, obleczone w bisior biay i czysty. 15 I z ust jego wychodzi miecz z obydwu stron ostry, aby nim "bi narody." I on "bdzie nim rzdzi lask elazn" ; on te "depce pras" wina zapalczywoci gniewu Boga wszechmogcego. 16 I ma na szacie i na biodrze swoim napisane: "Krl krlw i Pan panujcych." 17 I widziaem jednego anioa stojcego w socu i zawoa gosem dononym, mwic do wszystkich ptakw, co latay wpord nieba : Chodcie i zgromadcie si na wielk wieczerz bo, l8 abycie jady ciaa krlw i ciaa wodzw i ciaa mocarzw i. ciaa koni i siedzcych na nich i ciaa wszystkich wolnych i niewolnikw i maych i wielkich. 19 I widziaem besti i krlw ziemskich i wojska ich zebrane, dla stoczenia bitwy z tym, ktry siedzia na koniu i z wojskiem jego. 20 I pojmano besti i z ni faszywego proroka, ktry czyni cuda przed ni, ktrymi zwid tych, co przyjeli znami bestii i ktrzy si kaniali jej obrazowi. Ci dwoje wrzuceni zostali ywcem w jezioro ognia gorejcego siark. 21 A innych pobi miecz, wychodzcy z ust siedzcego na koniu i "wszystkie ptaki nasyciy si ich misem." 20 SD NAD SZATANEM 1 Widziaem anioa leccego z nieba, majcego klucz przepaci i acuch wielki w rce swojej. 2 I uchwyci smoka, wa starego, ktrymjest diabe i szatan i zwiza go na tysic lat. 3 I wrzuci go w przepa i zamkn i pooy piecz nad nim, aby wicej nie zwodzi narodw, dopki nie upynie tysic lat; a potem ma by rozwizany na krtki czas. 4 I widziaem stolice i usiedli na nich i "dano im wadz sdzenia" i dusze pocinanych dla wiadectwa Jezusowego i dla sowa boego i tych, co si nie kaniali bestii ani obrazowi jej i nie przyjmowali znamienia jej na czoa albo na rce swoje ;i oyli i krlowali z Chrystusem tysic lat. 5 Inni z umarych nie oyli, dopki nie upynie tysic lat. To jest zmartwychwstanie pierwsze. 6 Bogosawiony i wity, ktry ma udzia w pierwszym zmartwychwstaniu ; nad tymi nie ma mocy mier druga, ale bd kapanami Boga i Chrystusa i, bd krlowa z nim tysic lat. 7 A gdy si skoczy tysic lat, szatan bdzie zwolniony z wizienia swego i wyjdzie i bdzie zwodzi narody, ktre s na "czterech kracach ziemi Goga i Magoga" i zbierze ich na walk, a ich liczbajest jak piasek morski. 8 I wstpili "na okrg ziemi" i otoczyli obzwitych i miasto "umiowane. 9 I zstpi ogie z nieba od Boga i poar ich," a diabe, ktry ich zwodzi wrzucony zosta w jezioro ognia i siarki, gdzie i bestia 10 i faszywy prorok bd mczeni we dniei w nocy na wieki wiekw. SD NAD UMARYMI. 11 I widziaem tron wielki, biay i siedzcego na nim, "przed ktrego obliczemucieka ziemia i niebo i nie znaleziono miejsca dla nich." 12 I widziaem umarych, wielkich i maych, stojcych przed tronem ; i "ksigi zostay otwarte" i otworzono inn ksig, ktra jest ksig ycia. I osdzono umarych z tego, co byo napisane w owych ksigach, "wedug ich uczynkw." 13 I morze wydao umarych, ktrzy w nim byli i mier i pieko odday umarych swoich; ktrzy w nich byli i osdzono kadego "wedug jego uczynkw." 14 I pieko i mier wrzucono do jeziora ognistego. Ta jest mier druga. 15 I kogo nie "znaleziono zapisanego w ksidze ycia," ten wrzucony zosta do jeziora ognistego. 21 NIEBO NOWE I ZIEMIA NOWA. 1 I widziaem nowe niebo i now ziemi." Albowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminy, a morza ju niema. 2 Ja Jan widziaem wite miasto Jeruzalem nowe, zstpujce z nieba od Boga, przygotowane jak oblubienica przystrojona dla swego ma. 3 I syszaem gos donony z tronu, mwicy : "Oto przybytek" Boga z ludmi "i bdzie mieszka z nimi. I oni bd jego ludem," a Bg sam "z nimi bdzie" ich Bogiem. 4 "I otrze Bg wszelk z z oczu" ich i nie bdzie wicej mierci, ani smutku, ani krzyku, ani boleci wicej nie bdzie, gdy pierwsze rzeczy przeminy. 5 I "siedzcy na tronie" rzek : Oto czyni wszystkie rzeczy nowe. I rzek mi : Pisz, bo te sowa s bardzo pewne i prawdziwe. 6 I rzek mi : Stao si. Jam jest Alfa i Omega, pocztek i koniec. Ja dam "pragncemu darmo ze rda wody ycia.". , co yj n o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAQ0R cR  J7 Kto zwyciy, odziedziczy to i "bd mu Bogiem, a on mi bdzie synem." 8 Bojaliwym za i niewiernym i obmierzymi mobjcom i rozpustnikom i czarownikom i bawochwalcom i wszystkim kamcom - tym przypadnie cz w jeziorze gorejcym ogniem i siark ; to jest mier druga. NOWE JERUZALEM. 9 I przyszed jeden z siedmiu aniow, ktrzy mieli siedem czasz napenionych siedmiu plagami ostatecznymi i odezwa si do mnie, mwic: Chod, a poka ci oblubienic, maonk Baranka. 10 I "zanis mi w duchu na gr wielk i wysok i pokaza mi miasto wite Jeruzalem," zstpujce z nieba od Boga, 11 majce "jasno Boga," a wiato jego podobne do kamienia kosztownego jakby do kamienia jaspisu jakby krzycza. 12 I miao mur wielki i wysoki, posiadajcydwanacie bram, a na bramach dwunastu aniow i imiona wypisane, ktre s imionami dwunastu pokole synw Izraelskich. 13 "Od wschodu trzy bramy i od pnocy trzy bramy i od poudnia trzy bramy i od zachodu trzy bramy." 14 I mur miasta mia dwanacie fundamentw, a na nich dwanacie imion dwunastu apostow Baranka. JEGO MURY, BRAMY I FUNDAMENTY. 15 Ten za, co ze mn mwi, mia trzcinow, zot miar, aby mierzy miastoi bramy jego i mur. 16 Miasto ley w czworoboku, a dugo jego jest tak wielka, jak i szeroko. I zmierzy miasto trzcin zot na dwanacietysicy stadiw i dugo i wysoko i szeroko jego s rwne. 17 I zmierzy mur jego: sto czterdzieci cztery okcie miary czowieka, to jest anioa. 18 A mur jego by zbudowany z kamienia jaspisu, a samo miasto: zoto czyste, podobne do szka czystego. 19 I fundamenty muru miasta ozdobione wszelkim drogim kamieniem. Pierwszy fundament jaspis, drugi szafir, trzeci chalcedon, czwarty szmaragd, 20 pity sardoniks, szsty sardiusz, sidmychryzolit, smy beryl, dziewity topaz, dziesity chryzopraz, jedenasty hiacynt, dwunasty ametyst. 21 Dwanacie bram, to dwanacie pere, kada z osobna; a kada brama bya z jednej pery, a ulica miasta zoto czyste, jak szko przeroczyste. JEGO PRZYBYTKIEM I WIATEM BARANEK. 22 I wityni w nim nie widziaem, bo Pan, Bg wszechmogcy, jest wityni jego i Baranek. 23 I miasto nie potrzebuje "soca ani ksiyca," aby w nim wieciy, gdy je owiecia jasno Boga, a lamp jego jest Baranek. 24 "I narody bd chodziy w wiatoci jego, a krlowie ziemscy tam przynios chwa" swoj i cze. 25 "I bramy jego nie bd w dzie zamknite," albowiem nocy tam nie bdzie. 26 "I tam przynios chwa" i cze narodw. 27 Nie wejdzie do niego nic nieczystego, albo budzcego odraz i kamstwo, tylko ci,co s zapisani w Barankowej ksidze ycia. 22 RZEKA I DRZEWO. 1 I ukaza "rzek wody ycia," jasn jak kryszta, wychodzc ze stolicy Boga i Baranka. 2 "Wpord" rynku jego i "z obu stron rzeki drzewo ycia," rodzce dwanacie owocw, na kady miesic dajce swj owoc, a licie drzewa na zdrowie narodw. 3 "I nie bdzie wicej adnego przeklestwa," lecz bdzie w nim stolica Boga i Baranka i sudzy jego suy mu bd, 4 "bd oglda jego oblicze," a jego imi na ich czoach. 5 I nocy wicej nie bdzie i nie bdzie im trzeba wiata lampy, ani "wiata soca," gdy "Pan Bg bdzie ich owiecai krlowa bd na wieki wiekw." Zakoczenie ksigi. (22,6-21) PROROCTWO TO JEST PRAWDZIWE 6 I rzek mi : Te sowa s bardzo pewne i prawdziwe. I Pan, Bg duchw prorockich posa anioa swego, aby pokaza sugom swym, co si ma sta prdko. 7 I oto przyjd szybko. Bogosawiony, ktry zachowuje sowa proroctwa tej ksigi. 8 A ja, Jan, syszaem to i widziaem. I gdy usyszaem i ujrzaem, upadem do stp anioa, ktry mi to pokazywa, aby sipokoni. 9 I rzek mi : Nie wa si tego czyni, bo jestem wspsug twoim i braci twoich prorokw i tych, co strzeg sw proroctwa tej ksigi. Bogu si kaniaj. 10 I rzek mi: Nie piecztuj sw proroctwa tej ksigi, czas bowiem jest blisko. 11 Kto szkodzi, niech jeszcze szkodzi i kto tkwi w brudach, niech jeszcze si bruka, a kto jest sprawiedliwy, niech si jeszcze usprawiedliwi, a wity niech si jeszcze uwici. CHRYSTUS ODPACI KADEMU. 12 Oto przyjd prdko, a zapat moj z sob nios, "abym odda kademu wedug uczynkw jego." 13 Ja jestem Alfa i Omega, "pierwszy i ostatni," pocztek i koniec. 14 Bogosawieni, ktrzy "obmywaj szaty"swoje w krwi Baranka, aby mieli prawo do drzewa ycia i eby weszli przez bramy do miasta. 15 Na zewntrz psy i czarownicy i bezwstydni i mobjcy i bawochwalcy i kady, co miuje i yje w kamstwie. 16 Ja, Jezus, posaem anioa mego, aby wam o tym wiadczy w kocioach. Ja jestem potomek i z rodu Dawida, gwiazda jasna i zaranna. 17 Duch i oblubienica mwi : Przyjd. A kto syszy niech mwi: Przyjd. I kto "pragnie,niech przyjdzie" i kto chce, niech bierze "wod ycia darmo." NIC NIE ZMIENIA; W TEJ KSIDZE. 18 Owiadczam bowiem kademu suchajcemu sw proroctwa tej ksigi: "Jeliby kto doda do tego," spuci na Bg"plagi opisane w tej ksidze." 19 A jeliby kto uj ze sw ksigi tego proroctwa, odejmie Bg cz jego z ksigiycia i z miasta witego i z tego, co jest napisane w tej ksidze. 20 Ktry daje wiadectwo o tym, mwi: Zaiste, przyjd prdko. Amen. Przyjd, Panie Jezu ! 21 aska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami wszystkimi. Amen. ---------------------------- ------Konwersja: rpg6@go2.pl zy nie objli jeszcze krlestwa, ale otrzymaj moc jako krlowie na jedn godzin po bestii. 13 Ci maj jeden zamiar i moc i wadz swoj oddadz bestii. 14 Ci bd walczy z Barankiem a Baranek ich zwyciy, gdy jest Panem nad pany i Krlem nad krlami i ci, co s z nim, wezwani, wybrani i wierni. 15 I rzek mi : Wody, ktre widziae, gdzie siedzi wszetecznica - to s ludy i narody i jzyki. 16 A dziesi rogw, ktre widziae na bestii - ci bd mie w nienawici wszetecznic i spustosz j i ogooc i ciao jej je bd, a j sam spal ogniem. 17 Albowiem Bg tchn w ich serca, aby czynili, co si jemu podoba, aby oddali krlestwo swe bestii, a si wypeni zamiary boe. 18 I niewiasta, ktr widziae - to miasto wielkie, ktre panuje nad krlami ziemi. 18 ZAGADA BABILONU. 1 I potem widziaem innego anioa, zstpujcego z nieba, majcego moc wielk i zajaniaa ziemia od chway jego. 2 I krzykn potnie, mwic : "Upad, upad Babilon wielki" i sta si "mieszkaniem czartw" i kryjwk wszelkiego ducha nieczystego i kryjwk wszelkiego ptactwa nieczystego i obmierzego. 3 Z wina bowiem jej szalonego nierzdu "piy wszystkie narody i krlowie ziemi uprawiali z ni rozpust" i kupcy ziemscy stali si bogatymi z nadmiaru jej zbytkw. 4 I syszaem inny gos z nieba mwicy: "Wyjd z niej, mj ludu," abycie nie byli uczestnikami jej grzechw i ebycie nie doznali jej plag. 5 "Gdy grzechy jej doszy a do nieba" i wspomnia Pan na jej nieprawoci. 6 "Oddajcie jej, jak i ona oddawaa wam,"a w dwjnasb podwjnie oddajcie "wedugjej uczynkw" ; do pucharu, ktrym nalewaa, nalejcie jej w dwjnasb. 7 Jak wielce si wynosia i w rozkoszach bya, tak wiele zadajcie jej mki i smutku, gdy w sercu swym mwi : Siedz jak krlowa i nie jestem wdow i nie zaznam smutku. 8 Dlatego w jednym dniu przyjd jej plagi, mier i smutek i gd i ogniem bdzie spalona, gdy mocny jest Bg, ktry j osdzi. AOBA NAD BABILONEM. 9 I bd paka i bd narzeka nad ni krlowie ziemscy, ktrzy z ni rozpust uprawiali i w rozkoszach yli, gdy ujrz dym jej poaru, 10 z daleka stojc dla bojani jej mk, bdmwi : Biada, biada, owo miasto wielkie Babilon, owo miasto mocne, a przecie w jedn godzin przyszed twj sd. 11 I kupcy ziemscy bd paka i smuci si nad ni, e towarw ich nikt wicej nie kupi, 12 towaru zota i srebra i kamienia drogiego i pere i bisioru i szkaratu i jedwabiu i karmazynu i wszelkiego drzewa tujowego i wszelkiego sprztu z koci soniowej i wszelkiego naczynia z kamienia kosztownego i z miedzi i z elaza i z marmuru. 13 i cynamonu i wonnoci i maci i kadzidaiwina i oliwy i mki czystej i pszenicy i byda i owiec i koni i wozw i niewolnikw iistot ludzkich. 14 I owoce, ktrych podaa dusza twoja,odeszy od ciebie i wszystko, co tuste i wietne, przepado dla ciebie i ju wicej nigdy ich nie znajd. 15 Kupcy tych rzeczy, ktrzy si wzbogacili, z daleka od niej bd sta dla bojani jej mk, paczc i smucc si 16 i mwic : Biada, biada, owo miasto wielkie, ktre byo obleczone w bisior i w szkarat i w karmazyn i byo ozdobione zotem i kamieniem drogim i perami, 17 e te w jednej godzinie spustoszone zostay tak wielkie bogactwa. I wszelki sternik i wszelki z miejsca na miejsce jedcy i "eglarze i ci, co na morzu pracuj," stanli z daleka 18 i zawoali, widzc miejsce poaru jego, mwic: Ktre podobne miastu temu wielkiemu? 19 I posypali proch na swe gowy i paczci smucc si" woali, mwic : Biada, biada,owo miasto wielkie, w ktrym z dostatkw jego wzbogacili si wszyscy, co mieli okrty na morzu ; e te w jednej godzinie spustoszao. 20 Raduj si nad nim niebo i wici Apostoowie i Prorocy, gdy Bg osdzi spraw wasz przeciw niemu. MIASTO OPUSTOSZAE. 21 I jeden anio mocny podnis jakby wielki myski kamie i wrzuci w morze, mwic: Tym rozpdem wrzucony bdzie Babilon, owo miasto wielkie "i ju wicej si nie znajdzie." 22 I gosu cytrzystw i piewakw i grajcych na flecie i na trbie "nie bdzie wicej sycha w tobie" i adnego rzemielnika jakiegokolwiek rzemiosa nie znajd wicej w tobie i gosu myna nie bdzie wicej sycha w tobie. 23 I wiato lampy nie zawieci wicej w tobie i gosu oblubieca i oblubienicy nie usysz wicej w tobie, gdy kupcy twoi byli ksitami ziemi, gdy przez czary twoje zbdziy wszystkie narody. 24 I znalaza si w nim krew prorokw i witych i wszystkich, co byli zabici na ziemi. 19 WICI W NIEBIE SI RADUJ. 1 Potem syszaem jakby gos rzesz wielkich w niebie, mwicych : Alleluja, zbawienie i chwaa i moc Bogu naszemu, 2 gdy sdy jego s prawdziwe i sprawiedliwe, on te osdzi wielk wszetecznic, ktra zepsua ziemi nierzdem swoim i pomci krew sug swoich z rk jej. 3 I znowu rzekli : Alleluja. "A dym jej wstpuje na wieki" wiekw. 4 A dwudziestu czterech starcw upado i cztery zwierzta i pokonili si Bogu siedzcemu na tronie, mwic : Amen, Alleluja. 5 I rozleg si gos od tronu, mwicy: "Dajcie chwa Bogu naszemu wszyscy sudzy jego i ktrzy si go boicie, mali i wielcy. " 6 I syszaem jakby gos rzeszy wielkiej i szum wielu wd i jakby huk potnych gromw, mwicych: Alleluja, gdy "Pan Bgnasz wszechmogcy obj krlestwo." 7 Weselmy si i radujmy i dajmy mu chwa, bo przyszo wesele Baranka, a maonka jego przygotowaa si. 8 I dano jej przyoblec si w bisior jasny i czysty. Bisiorem bowiem s sprawiedliwe uczynki witych. 9 I rzek mi : Napisz : Bogosawieni, ktrzy s wezwani na uczt weseln Baranka. I rzek mi: Te sowa Boga s prawdziwe. 10 I upadem do ng jego, aby mu si pokoni. I mwi mi : Nie wa si tego czyni; jestem wspsug twoim i braci twoich, majcych wiadectwo Jezusowe. Bogu si kaniaj. wiadectwem bowiem Jezusa jest duch proroctwa. CZʌ III (19,11-22,5) TRIUMF CHRYSTUSA I KOCIOA. SD NAD BESTI. 11 I widziaem niebo otworzone, a oto ko biay, a siedzcego na nim zwano Wiernym iPrawdziwym i sdzi sprawiedliwie i walczy. 12 0czy za jego jak pomie ognisty i na gowie jego wiele koron i ma imi wypisane, ktrego nikt nie zna, tylko on sam. 13 I ubrany by w szat skropion krwi, aimi jego nazywaj Sowo Boga. 14 I wojska, ktre s w niebie, jechay za nim na koniach biaych, obleczone w bisior biay i czysty. 15 I z ust jego wychodzi miecz z obydwu stron ostry, aby nim "bi narody." I on "bdzie nim rzdzi lask elazn" ; on te "depce pras" wina zapalczywoci gniewu Boga wszechmogcego. 16 I ma na szacie i na biodrze swoim napisane: "Krl krlw i Pan panujcych." 17 I widziaem jednego anioa stojcego w socu i zawoa gosem dononym, mwic do wszystkich ptakw, co latay wpord nieba : Chodcie i zgromadcie si na wielk wieczerz bo, l8 abycie jady ciaa krlw i ciaa wodzw i ciaa mocarzw i. ciaa koni i siedzcych na nich i ciaa wszystkich wolnych i niewolnikw i maych i wielkich. 19 I widziaem besti i krlw ziemskich i wojska ich zebrane, dla stoczenia bitwy z tym, ktry siedzia na koniu i z wojskiem jego. 20 I pojmano besti i z ni faszywego proroka, ktry czyni cuda przed ni, ktrymi zwid tych, co przyjeli znami bestii i ktrzy si kaniali jej obrazowi. Ci dwoje wrzuceni zostali ywcem w jezioro ognia gorejcego siark. 21 A innych pobi miecz, wychodzcy z ust siedzcego na koniu i "wszystkie ptaki nasyciy si ich misem." 20 SD NAD SZATANEM 1 Widziaem anioa leccego z nieba, majcego klucz przepaci i acuch wielki w rce swojej. 2 I uchwyci smoka, wa starego, ktrymjest diabe i szatan i zwiza go na tysic lat. 3 I wrzuci go w przepa i zamkn i pooy piecz nad nim, aby wicej nie zwodzi narodw, dopki nie upynie tysic lat; a potem ma by rozwizany na krtki czas. 4 I widziaem stolice i usiedli na nich i "dano im wadz sdzenia" i dusze pocinanych dla wiadectwa Jezusowego i dla sowa boego i tych, co si nie kaniali bestii ani obrazowi jej i nie przyjmowali znamienia jej na czoa albo na rce swoje ;i oyli i krlowali z Chrystusem tysic lat. 5 Inni z umarych nie oyli, dopki nie upynie tysic lat. To jest zmartwychwstanie pierwsze. 6 Bogosawiony i wity, ktry ma udzia w pierwszym zmartwychwstaniu ; nad tymi nie ma mocy mier druga, ale bd kapanami Boga i Chrystusa i, bd krlowa z nim tysic lat. 7 A gdy si skoczy tysic lat, szatan bdzie zwolniony z wizienia swego i wyjdzie i bdzie zwodzi narody, ktre s na "czterech kracach ziemi Goga i Magoga" i zbierze ich na walk, a ich liczbajest jak piasek morski. 8 I wstpili "na okrg ziemi" i otoczyli obzwitych i miasto "umiowane. 9 I zstpi ogie z nieba od Boga i poar ich," a diabe, ktry ich zwodzi wrzucony zosta w jezioro ognia i siarki, gdzie i bestia 10 i faszywy prorok bd mczeni we dniei w nocy na wieki wiekw. SD NAD UMARYMI. 11 I widziaem tron wielki, biay i siedzcego na nim, "przed ktrego obliczemucieka ziemia i niebo i nie znaleziono miejsca dla nich." 12 I widziaem umarych, wielkich i maych, stojcych przed tronem ; i "ksigi zostay otwarte" i otworzono inn ksig, ktra jest ksig ycia. I osdzono umarych z tego, co byo napisane w owych ksigach, "wedug ich uczynkw." 13 I morze wydao umarych, ktrzy w nim byli i mier i pieko odday umarych swoich; ktrzy w nich byli i osdzono kadego "wedug jego uczynkw." 14 I pieko i mier wrzucono do jeziora ognistego. Ta jest mier druga. 15 I kogo nie "znaleziono zapisanego w ksidze ycia," ten wrzucony zosta do jeziora ognistego. 21 NIEBO NOWE I ZIEMIA NOWA. 1 I widziaem nowe niebo i now ziemi." Albowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminy, a morza ju niema. 2 Ja Jan widziaem wite miasto Jeruzalem nowe, zstpujce z nieba od Boga, przygotowane jak oblubienica przystrojona dla swego ma. 3 I syszaem gos donony z tronu, mwicy : "Oto przybytek" Boga z ludmi "i bdzie mieszka z nimi. I oni bd jego ludem," a Bg sam "z nimi bdzie" ich Bogiem. 4 "I otrze Bg wszelk z z oczu" ich i nie bdzie wicej mierci, ani smutku, ani krzyku, ani boleci wicej nie bdzie, gdy pierwsze rzeczy przeminy. 5 I "siedzcy na tronie" rzek : Oto czyni wszystkie rzeczy nowe. I rzek mi : Pisz, bo te sowa s bardzo pewne i prawdziwe. 6 I rzek mi : Stao si. Jam jest Alfa i Omega, pocztek i koniec. Ja dam "pragncemu darmo ze rda wody ycia.". , co yj n o was przez A48jx}jӺA48j4jA4 }x} jx|@jj{AAN@,jI_@