хbkбЩџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџѕ№Gю’рG№@юр@>рB№EюoрEёйѕ>рB>RрG>џъЫСёйџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџУUЮэffЬ sƒ ˆ‰мЬnцннй™ЛЛgcnьЬнм™ŸЛЙ3>CLAS SHAWSHANK €003 Щ‚ yCopyright (C)2000-2001 Pat Crowe. This Book Reader was distributed solely for the reading of classic books which are out of copyright. Program extends to address 3fffh. No responsibilty can be accepted for any breach of copyright nor for any other matter involved with material above this address. This material will have been added by a user of this program and not the author of this program. Please address any enquiries concerning breach of copyright or any other concerns, to that third party. 1ўџѓЭ‘ЭЭ>џъ$РњPъРЭpЭў>ъa>р&>ъР>џъ#РЭЭЊЭ1Э>ЭVЭuЭ”Э!ЭЭƒЭ> њ‚џЇ(њРOЭm Э' Ээ Эь Э/ Ээ Эь ЭЖ Эь Э Э Э€>ъЫС>xрE>@рAЏр>рџ>зр@ћУBхХ!€ 6# xБ јСсЩњGў8ў8ў8ў8ў8>> >>>ъƒџЩЭў ЭЯ Э#vњЫСЗ(љЏъЫСЭLЫ VЫw cЫoТЫgТ Ы_ 9ЫW -ЫO ЫG УMњР<ў >OЭm УBњР<ў >OЭN УBЭў УBЭ> Ь УBњ#Рў(ў(ў(%њ#Рў(&ў(0ў($0ЭУBЭ УB€Э7УB@Э7УBЭЊУB€ЭjУBЭ@УB@ЭjУBњ#Р=ўџ >OЭ УBњ#Р<ў >OЭ УB!>w# ћЩ!6# њ6џ#6# іЩ! e" њЩџџџџ!0„" њЩУџ!@Ѓ " њЩџџџџџ~B~B~B<$<$~BfZB~џџџџџЭЦ!ў>P"">є">wЩЭЦ!ў>""ЩЭƒЭ ЩхеХ!€х>ъLФT]њR‡O >Р‘G№@ц€( №Aц(є№Aц њ**** мсРхњLФ=ъLФ ПсСбсЩхеХ!П€х>ъLФT]њR‡O}‘o|˜g>Р‘G№@ц€( №Aц(є№Aц њ:::: мсРхњLФ=ъLФ КсСбсЩњРўШЭР ЭL Ээ ЭцЭњ=OЭь ЩњРў њРGЭ| 8 јЭњ`‘8њxСЩњРўШеХЭњGњРў Э ЭР ЭL Ээ Эь  у{ъРСбЩХњРў њРGЭњ=€GЭ|  њ Эњ‡GЭ|  њЭњGЭР ЭL Ээ Эь  №ЭњъРСЩЭУ!ъР>ъР>ъРЭт}ъР|ъРЭы!@}ъР|ъРЭe !а%Р*GxЇ(*іvР*GxЇ(*іњРOњРG>Й >И >>!РЭ'wЭдЩЭУЭт}ъР|ъРЭы!@}ъР|ъРЭЄ ћЭe њ Р=ъРЭњGЭ|  њЭ ЭдЩЭУЭЄ(Эe >ъРњРЁ(эЭ ЭдЩЭe >ъРњРЁЪњЭ ЭдЩЭУЭњGЭ|  њЭіЭe њРўТњРўЪп>ъР>ъРњРЁ(кЭ ЭдЩхеХњРoњРgЭыњРoњРg#F+NxЁ<(+xБ њРoњРg#}ц #}ъР|ъРЭы!@}ъР|ъРЏ<СбсЩхеХњРoњРgЭыњРoњРgў@ B}ў =ЭтT]њРoњРg}Л |К(6+}ц +}ъР|ъРЭы!@#F+NxЁ<(xБ(№ђџ}ъР|ъРЏ<СбсЩЩхеХњРoњРgЭыњРoњРg~ъР#~ъР############~ъР+~ъР+~ъР+~ъР+~ъР+~ъР++~ъ Р+F+N+~+ng@а* xБ јСбсЩхеХњ$Рўџ(Э (Э (њ$Рў(%ЭЦ!@˜6ё>ъ$Рњ$Рў(ЭЦ!@˜6ѓ>ъ$РСбсЩхеХњ#Рўџ(!“€Ї(=љЭ yъ#Р!“€yЇ( јЭ СбсЩхеХyъРЭЖ Эь њ#РO>џъ#РЭ СбсЩхеХyъРў(*ў(/ў(4ў(8ў(<ў(@ў(Dў(Hў(Lў Ъь ў Ъє !PЭяУќ !`ЭяУќ !pЭя@!€Эя8!Эя0! Эя(!АЭя !РЭя!аЭя!рЭя!№ЭяСбсЩхХ€№@ц€( №Aц(є№Aц њ~/" шСсЩхеХ!J хеХ!%РхеХ!vРЧР*GxЇ(*іСбсЩ хеХњ РGњР<И8ЭЄ(Эe >>ъР7 ъР>ъРЇСбсЇЩхеХњТҘ њРўҘ њРў(њРў ЭіЭe њ Р>ъР7 =ъР>ъРЇСбсЩхеХњРG!аxЇ(^#єЧР*OyЇ(* іСбсЇЩхеХy!ў(!ў( !€’ўЪМ њRў df!њRў \!W!€њR‡_yЇ(=љЬСХхењR‡G№@ц€( №Aц(є№Aц њ"""" мс T]сР С ФСбсЩЬСХхењR‡G№@ц€( №Aц(є№Aц њ"""" мс T]с С ФСбсЩЬСХхе №@ц€( №Aц(є№Aц њ"""" мс T]с С ЧСбсЩ> ъ>ъA!  yЇ( х>""Р" њсњN"њO">ъњРoњРgЭыЩ> ъ>ъA!  yЇ( *GњNИ 0*GњOИ (Р* њ>ъњРoњРgЭыЭe ЭњGЭ|  њЩ> ъ>ъA!    О # їѕњРoњРgЭыёЩхеХњWoњXgЭыњРo&T]))))))))@ЬС@* xБ іСбсЩхеХ!ЬС€6# xБ ј!ЧРV#zЇ(9~ў #~#_яў #ЭFл~ў€8#GN#~#OЭУСбсЩеХV#zў 8)еF#Э4беzжW{Ц_F#Э4 њQЙб сzƒ_Сб_сЩF##Э4 њQЙ ѓzƒ_Сб_сЩхеХЭмV#zў 8)еF#Э4беzжW{Ц_F#Э4 њQЙб сzƒ_Сб_сЩF##Э4 њQЙ ѓzƒ_Сб_сЩxў(7е`i`€њUOњVGў0 yц їє№T])))))@хi`ЭысбЩњUoњVgЭыyж Oi`))))) @ ЩхеХk&))}црoЬС СХЫ!Ы СХ{цЇ(Ы8Ы=іxЖw#wyЖw#wСбсЩ№џЫ‡рџЭЦ№@цр@Щ>‘р@Щ>фрGрHрIЩхеЭЦ!`˜Р>№" ќЭЦР" ќбсЩхе!@˜6ё# њ!р™ 6ђ# њ!˜>Э<Э>(!šЭ<Э Эю<(їбсЩХѕw#Ц  љ ёСЩХѕw#Ц љ ёСЩхХњ‚џЇ(,>џрO!˜`>" xБ ј€>" xБ ј`>" xБ ј>ўрOСсЩЭLХ> р№№№№/цЫ7G>р№№№№№№№№№№/цАGњ€џЈ ъџxъ€џ>0рњџСЩў(Џ>џъ‚џЩХ>џр$ˆ xБ ћ>р$СЩѕ№@ц€( №Aц(њ№Aц њёЩѕ№@ц€(№Dў‘ єёЩ‡‡‡Ц€ъhџiѓњAџц љ*тћ ђЩ>€ъhџiѓњAџц љ*тћ ђЩ>€ъhџ@iѓњAџц љ*тћ ђЩ‡‡‡Ц€ъjџkѓњAџц љ*тћ ђЩ>€ъjџk@ѓњAџц љ*тћ ђЩџя=я=|џя=џџя=я=џя=џџя=я=џя=џџя=я=рџя=џя=я=џя=я=я=я=<я=яя=я=џя=я=я=я=р<я=яя=я=џ<я=яя=я=р<я=я<я=я=я<я=џ|џџя=<џхХ!ў(>""## љСсЩЭŠѕЭK!р™ ЭБ6ђ# їёц_!р™ЭБ6іЩхеХѕ!`zЭБ" їёѕцG> ќЭБъhъjёСбсЩџџџџЭТ!РРЭЭЏЭЏЭтЭЏЭЏЭЏЭЏЭЏ\Эљ8јxў и>ŸЩ!РЭ'њРw!РРЭРЭтРЭљЩњSoњTgЩњƒџў(ў(}ъ!цъAЩ|ъ1}ъ!Щњ‚џЇШЭMњ[GњYoњZgХ}ъQФ|ъRФх!OФ6АсЭqњQФoњRФg#С оЭM>ъOџЩѓ!џџ~ѕЏwъџ>0ъџ>ъMџёwћЩњDџў љЩЭыЭƒњ@џѕХ>ъOџˆњ@oњ@gЭd>ъOџˆ€Эd>ъOџ!˜њ@Oњ@GЭoЏъOџ!˜њ@Oњ@GЭo>€ъhџ@Џъiџ њ>ƒъ@џњDџў8љСЭLO ЗТ_№€ў( !OФ~=Ъ_wѓMФ>ъOџ!@*foљ>€!hџw!DџЏО §б.AЫN ќ.isrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrбsrњDџўŽ С!MФ*foљћУрёъ@џЩѕ* xБ јёЩ>ѕ " њ ё= яЩњ@џ‡ањDџў’0љњDџў‘8љњ@џцъ@џЩѕХџЭLЗ ј їСёЩхЫ&#Ы#Ы#ЫсЩхеХхbkб–G#žАG#žАG#žѕАGёx<=СбсЩхе†w#Žw#Žw#ŽwбсЩхехbkб–#ž#ž#žбсЩехw#w#w#wсбЩх6#6#6#6сЩ~Цwа#~Юw#~Юw#~Юw++Щ~жw8РХG#~оwАG#~оwАG#~оwАС++Щх~#Ж#Ж#ЖсЩџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџйбвRRRЩ@@D@EEEEuмT\P\р ЎтŽŠŽюЊЎш.ршˆˆŽŠŠъю*ъЊюР  ЮЊЊЮ ъЌЊъСе]QнwwUw :(**2**ЈЈЈЈHt@EutTTTTœ ю*ъЊююЂЎЊю€€€ИЈИ ИЈ ЋЪЊЊЊ .Ђ.*.@2**2**2  э)щЉфЛ*:"К0Ј*(*р NJNˆю  ЎЊЎЈЎр€Žъ.(ю€ ЗЅЇЄ—wuUw@[RSRK      Р  ЪЊЊЮюŠŠъMˆнIЩ Щ@@]U]Q]€@бgUWTWр ЎтŽŠŽюЊЎш.ршˆˆŽŠŠъю*ъЊювgUGDGьŠˆˆш ъЊЊЊър ш ш8(+83*+ИЈЈЈИt@Euu@@мD\Tм((+0+*+ИЈЈЈИ 0((3**3 (ЈАЈЈз@nBNJ.€€еwQwEwwuWq@YTUUUР@Р@Р8 # #";КЊЊКЂ н•••]pPPPpР••••œ З%%%— €€ЛŠКЊЛ€€ЛЊКЂК€ " """":@XTTTT€wuWq@YTUUUР@Р@РHPSкRRS€‚ЛЂКŠЙъЊЊъЊЊЊюЈю‚юйбвRRRЩ@@D@EEEEuмT\P\р ЎтŽŠŽюЊЎш.ршˆˆŽŠŠъю*ъЊюР  ЮЊЊЮ ъЌЊъ2**2**2р ш ше .*.(.@t@Euu@@мT\Pм((+0+*+ИЈЈЈИ :**:***€€ИЈИ ИwTwAwtTTTu@@@в;ЈЛЂЛ€€€€€ wuWq@YTUUUР@Р@Р8 # #";ИЊЊКЂ@jJJJ.€€ИЈЈЈИр@NJJJN юЊЊЊю@РUUUU]@@нE]Uн€@е@@wQWUWwuWq@YTUUUР@Р@РнUе]б@jJJJ.€€ИЈЈЈИр@JJJJN юЊЊЊюwTwAwtTTTu@@@„ˆ‰‰‰щ—QWUWаPWбgQWUWю*ъЎш@’’’‹       иPPPШ/р р р—ШHHHJH bњS"@@?;?€€bњS"@@}%@ €€eїe!??~@|A@@>€€€€€€€ PpPP№?h  A№ћ€`™ƒ‘№тђB‚$є`Р@@FF@FF€ 4 (јќ`? 8ќ№Р0ˆќ ўјј€ў€€ џ  №@р@@@€€Р і€€ј€„ўўD((џ|DD|€№  Р  аА€€pPVuDDDw'DwUUUU) `PTPTˆ€‹ŠŠŠъ .ЊЎЈЌ@lJHH(ьЊЊЊър р€Р`wQRTwwQRTw@ц,фЄтюЈЎЂю @р€€€р3RSRћˆ%Ѕ-Е%РюJNHHъЊЌЊър р р€ЋЊГЊ*КŠЛ*:€€€€€€(+*+ГЈГЊГ€€€€€€:*;":ЛЁ!ЁЙ€  ˆDDDЊЊЊUЅЂЂR pPTPT EЊЊЊХ€UUUUwD pPPPPd„jŠjL•••H @@@ €€š"šЂ›хЊЊЊх€@ PPT…Ѕ&ЅЅB$ $TTRр   рtDEuEEEлRвЩptPtBDAEEEuœD\T\rD@tt @Їw•g  ЎТЎЊЎjHъJJJJPдXTд€Р Р€јр рџџРџA]џР@@@@@@@@@@€? ?јш((((((((0р8 (D€я))O€}FF@Vf 4 (јќ`$C€@ @Р ёH„`€ˆќ ўјј€ў€€ /Bј€€@ иџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџ@ˆV№WXYџџџяџћџчџyџщџГџ‡џQџDџџџџ§џџпРрџUџPџџ"џ‚џ џQџџџpP PˆpќџUџ)џџˆџџ*Šоџ€ŠTsџRЅzџŠUkџ@ЊUaџ…JIџАџ ЊU џ‚ŠU 0јtўјќџўџ€€U€€@€Р р€џ) AџџEЁJџџ*Uћџ„ЈRџџ UЭџ‚USџЊUrџ€ЊUbџџџџџџџ`_ПЊUџџџџџџџџ0Ршф №ј§§ўџ€€џџџџџџџџџоЙF Hˆ0/Po`џ?џџџ@€ р@р0р№ќ ќќџџћэH”Y AŽ E€Њ}!Б:UяVџ%€Њџ@šџџџ (70@?џџџџџџџџџџџќ§ўџ**€W€@€` `€0Рш€Ђ|џЈяџ‰џџEџџUџџUџџџџџџцш  €џПUџџџџџџџUџџџџџџџџџџј №њј§ўўўџ€€Р@@€џџџ>Шџџџџџџ8'џ€X п‰B'BПEџ%Bџ)џ… џ*Uџ€џЂTџ(Qџ"UџЂUџЂU@?џірРРРР@€€ќјј„|<$8Rџ@?~*џ3-@?џцР€џƒ‡Žrўџ‡ ЯPЧЧуЧ РрРьЧŽ Žўўўўў8<9x?џјєрр` №јјќ|М>џЁџ`џ@џ€Р@€@РРрРјїџџ?0xМјќј‡pџ€ ќќќј<"  <pџќуууууссУ сA€€žŽžŸŸњћ—ћёёусёHqH9qqqррqррр РџџџџрР№рџ|@? ?ќќќ ,ў|ќў№ш ЅJJ•ЂUЊU ЊU@ЊU`  ј@ЂPЬД*€Њ`" рŠ € `ЈUЊT€ ? ? %B…т‘wч€€€€ H0ЊРср№љ8@№ їџ<ƒC УуЃр€€*€€П@?П?œ 8ЊUрј№№ рррpra t€РР"У€c,џўџBСЊ@? ПH‡Њ ајќќžЊЊЊ  @і(ž(Ж‚œ  p``Hp?$<8xёјса<000џџџџˆ‡№јЄ’€Ÿ€ŸŸŠ€pј№ј<љјёљ!Рp``pp``pљџљџџуgчcуgуcљѓјё№€ƒСџ€~dX ЧЦ ЧH‡‡ ? ќžјd`РРЊЊЊŠЂŠЂ(Њ@ЊPЊЊЊ? ЊРрРЊ)@Ј Y?L;B3P!P1@1D;%:Ё?˜М˜љ˜љ˜А 8D8’lЦЦўЦўСФТšd|>nїv–ќ‚1хЂfџ<M6cу`aI>7&=)111))Ёc§U‰TŒTŒTˆSн|јюмРрќb\ЮюдY?p&p P0 8D8>|>1ЮŸ|Иџџџџџў     €‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя№ёђѓєѕіїјљњћќ§ўџ  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчG,ЗbG,G,ЗbG,G,ЗbG,G,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbџЗbџЗbџЗbџЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbŸœŸœŸœŸœG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbŸœŸœŸœŸœG,ЗbG,ЗbG,ЗbG,Зbў _›ў _›ў _›ў _›G,ЗbG,ЗbG,ЗbG,ЗbŸœŸœŸœŸœG,ЗbG,ЗbG,Зbћ::>Ÿџ Ÿџ           о ;ПМ>џŸК Ÿ  Ÿ  Ÿ ;П  ;П ;П ў п^>џ Ÿ ] ~ ] ~ ] ~ ў п^ ў п^ ў п^9 Ÿџ›џ] ~ ~;џ  ;џ  ;џ  џ›  џ›  џ› >џќ >џл >џл >џл >џл >џќ >џќ 8 џќйПџ ~џй  џй  џй  џй  Пџ  Пџ \ŸпџŸ нџz нџz нџz нџz пџŸ пџŸ Н п> џН п>  žџŸ ^˜7  ^˜7  ^˜7  Н п>  Н п>  пz˜џпz˜џ5 $5$ ~ ~  ~ пz˜ пz˜ >џкџ>џкџ ~ Мп>  Мп>  Мп>  >џк >џк ^ џиџ^ џиџМп>  п™З 5  З 5  З 5  и 5  и МџџМџџ5  З5 ;п  5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ 5 $5$ нV џџнV џџмџW8~џž$u 4$5$$4$5 5$ 4$5$$4$5$5$$5$žxџџžxџџ4$5 5$ џ5 5$4$й=5$4$й=5$4$žxџ4$žxџ4$= џйџ= џйџй=5$џй=5$4$~пж3$4$пж4$= џй3$4$џй4$^ џЕџ^ џЕџ4$пжџ4$пж3$мпW3$мпW3$^ џЕ3$^ џЕ3$:џџ:џџ< џ—S$ џ~3$ џ~3$ џ~3$:џ3$›T  ž= џџž= џџ џ~Д ~ џљ2$3$џљ2$3$џљ2$3$= џ2$žW“ пџW“ џџW“ џ3$џљ ž]џ2$›S$џ2$›S$џ2$џW“ 2$ џЗџ џЗџ џЗџ›S$џџ›S$џ2$< џ—2$< џ—2$ џЗ2$9јџ1$џ2$џ1$џ2$џ1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$0(1(1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ1$2$2$џ0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$1$0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0$0(0(1(0(лпUQ$ћ4п0$0(4п0(0(4п0(/(”п0(/(”п0(/(”п/(0(”п0(п•в 0(šџ/(0(џ/(0(џ/(кОT/(џT/(Кпt/(Кпt/(™їпP(Кџ/(ћ п•/(8џ< џпt/(џ!O(Кџ/(Кџ/(џђ •O(< tџ$yџї/(™џжo$™жџo$Xіп$ySп.(/(Sп.(џO(.(џO(.(КџO(пё ”.(N(кo(Кп.(кџЕ.(џN(.(џЕё$.(N(Её$.(}џ.(џo(N(W$ž.(кSџM(ћ !џN(џs$N(< ”џN(7ё њ-(6M(оM(7ДпM(ко!M(ЙпДn(ћ еџM(њRџM(кRџM(ћ еџn(™џsM(џ!Rs< џџM(к“џM(ЙџГM(˜R!пM(˜< џM(xОRM(6%џM(wЎ$пL(Г6№$L(д!M(L(д!M(L(д!M(L(wЎ$пL(wЎ$пL(wЎ$пL(wЎ$пL(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,!M(L(L,Ў$пL(L,Ў$пL(L,Ў$пL(L,Ў$пK,L(L,M(K(L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K(L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L,K,L(K,L,K,L(K,L,K,њž\ K,5ž\ J,K,в%K,5оњJ,K,оњJ,K,оњK,50!џJ,K,0!џK,5џJ,5K,џJ,K,оњJ,5џJ,5џJ,5џJ,ИоВJ,/!э$ВJ,5P!џJ,5ю$џJ,5Вџk,VГоk,5ВџJ,5‘џJ,ИоВk,5ВоJ,5пѓ’5џI,џ%j,љџp!I,4оqI,ов%J,—о‘I,пБ‹(I,џѓ%j,5оиI,UВџI,З‘|I,4џЭ$I,4‘џI,Зо‘i,4БџI,4џџI,vо%I,UБџi,;БџI,4оэ$I,оN!БI,Зпi,З‘!џI,ЗоpI,4оБI,ЗO!оU[ џœI,4: џI,ОБџI,4Бпi,:p!џi,4вџI,4N!џH,4ь(H,!ь$H,4о!H,4БœH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,H,Ы(џH,H,Ы(џH,4o!џH,4Ы(џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4Ы(џH,4Ы(џH,4Ы(џH,4Ы(џH,4N!џH,4N!џH,4N!џH,4N!џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,Ы(џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,H,N!џG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,ЗbАMџG,H,N!џG,Љ4N!џG,Ы8h0џG,Ъ8Ы8џh0зfVџG,u^џЫ8h0u^oIпG,u^oIпG,Ъ8Ы8џG,3Vо{иfh,–^о{nEG,3VАMо{h0u^ољjG,u^о{NEЉ43VАMџG,3VАMџG,3VАMо{G,TZо{ы8‰4ЗbNEџ‰4о{бQ =h0зboIџG,3VџЗbh0Зbо{ђQG,Зbо{ђQG,о{бQ =h03Vо{зfˆ0ЗbNEоˆ0u^о{oEh0Зbо{бMh0TZоIG,–bбMџG,–bбMџG,u^о{oEG,3Vо{иfh,Жbо{-Ah0UZђQо{h,зfАMџG,3Vы8пh0oNEџG,oNEџG,UZђQо{G,u^Љ4џG,Ы8‰0h0G,Њ4Ы8h0G,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,Њ4Ы8h0G,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,3VџЗbG,oNEџG,oNEџG,oNEџG,oNEџ-џџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџ@ˆV№WXYџz~р№џ№№!=џ  чяфџ€€Рџџ*еџџњџѕР€Р€џёјјрђ АјџTўўџќџЊџ€€€*еЊ*џџрЈџЊUЊЊџXј  @@€€ @p€€@ˆ P  @ЈPU !€ њЊUџЊќT€(@јЈPџЈ€€Ё­@YUЊЊUUU§UЊ ŠTtDveUЊ  ЏPPUЊ€rAB€ƒЮ  №РСƒРƒƒ€Р€€€€РР@УCУ@Њ‡ііРРРрр рррћєТŽ~Рррў№јчРее…uъъ _№№ _џџеџUUUUЊЊ ЊUUўССUџPP  ЈЈPPЈЈPP€ЊџџUЊЊUџџџЊџTПРќ\ МDќќјјџРРРџџЯќ???ќќ№№№№џџџќ№џ№РР Рџџ§џџџџўџџџџџўџџџ?Р???@?U?hџџџџџџџўпŸ№№јјџџјљ §џU€€@BЋЉ_Z*TўР+д]ЂЏ _G80црќџ№№Xё§§?Р€€€ъЪш?пўж` РсŒ€˜иllАА6і€Р€€џџџЊџ@џџџ џ@јјјЄјќјјјЯРРџџЯЯР??ќќ?№џџ№№џЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРџџџџџџџџџџџџџџ№№№№№№№@@gX_`kT@?@?@ќ|ррџџўўџџџџјљџџјјр PWџРР ўџрњ…ЌXР €@@Р?= @*џ џ€Aў;Фџjџ ?Щўщўёј єњ…рњкМœјќўўўzіџfџџџџ џ@Wџџј јј|ќќќќєќРџџЯЯРРџ?ќќ??ќџ№№џџЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРЬРџџџџџџџџџџџџџџџџ№№№№№№№№?d?@?@?@?@?@?E?JџџџџџџџџџџјџџTTџџррР`рр€Р€ефРР?џаїъъ/ај? /.ыŠŒяџ€С>тѓŒџрў§т№ј†ўс§тўс€~ѕњ€рђ€€_ш ќ/§UџџЊџT*џWџќќќ€ќРќ€јќјќјџЯЯРРџџЯќ??ќќ№№џџ№ЬРЬР РРРРРРџџџџџџџџџџџџ№џџџџџ@@?@?@?@?@?@?@џџџўўџџџ№0Р?ФФџџџџррP№РШ№ј<Р€ !$цу?<~€џ€Ш?і џх;ўџ0ќ§ђўс§ъўСљ†§‚јўСц€vюьмшј0ШЈџ@џ ѕјџџџџјјќ|„ќјјјЯРРџџЯЯРџ?џ?џќџќџџџ?џ№џџџџџџџ№џ№џџџЯРЯРЯРЬРЬРЯРЯРЯРџ????џџџџ№№№№џџУУУУџџџ?@?@?@?@?@?@?@?@ўќўџ€№ЏјWЋќƒџ€Рџрр№€РррРррўўўЊў ` ‚0ѓ?Р‚ў?§§р №№€ў€Дјј‡/ап"џў1ўёШ7ў@Д~О~ў@Ољќђ‚€€џ€џџџџUЊЊUџЊџUјјјФјDќќј„ќРџџ??Р?џџџџџќџќџџџџџџџџџџџџџЯРЯРЯРЯРЯРџќќџџџџџ00џџџџџ№№Р?Р?Р??Р?@?@?@?@?@?@@?Рь“ў§џРџpўџ€џрУž~ N`•€}@М ^ќќ€‚џџџџџ…€€€Р@рр? @ш—ј№ЊU№ќќЊ@ѓ џРџџ€џяо-џ@ИЪ?ъы?`Шѕ_рДїGРРРРррррџЊџUЈP  U*€UјЌџPЈ@ЈTЊџ PЊT€@џPЈPPџЈќUЊџџџўўџџџЊUџџџЊTџ @  $џџџџИџќџ€џјџиџ№џиџј№ш@На/ ^Р> _а.@ @€€€№€€ўР?џџўњџ€TЈ  Uwˆ№€*UЋні-џџџџџџџџџџџџиАэ€џўџњџўџжџўIЖPPZ€€џ%ј000€уœ$8ьР№ (зPP№0OpOpџћ!оџџџџ}UЊDDр€JЊѕѕџџццїƒ€џџџџ ъџџџЊЊџџџЊЊџџџџаџ№џиџјџаћќџџа-а. _а/`Ÿ…ƒћФ€€@РррРРш€џ€џЈ@€џџ@№р№џ№џџ€џџјўь AAј8џ#џџџџџџџџџџџўџџџжџўўџўўјўїш€N40А0№€шDФ€РЁpiщ6Я1Шѓт0 Yљ2GxpЛxџp€O‚Р!ріџџџ ђLР?”h?”h€? УТџџ“lџџПџћџџџџџv‰џџџџпЯ0џџїџНџџџ€рџ@џŒє  ^PЎП@€ћў~ŸlРР€џСAьlјИŸ™џџўўНќџ„ј8дŒt мC pp8xppxxАxК<<0Ш0q11щт№ђєЛіј‚|?Р8иxx8x0(TўЕЫЧЧ,>>:~Ћю fџ3;;;;)§`™00@a0 0н9€Р~<Пе?%`˜јxћVї,ѕ у€?‘‘№_џЏR­€џџ€џџЈр€xРьи №0№ќƒAƒƒ€/о/_ЌќўPЧР/AСџpр№РїРпР‚ЧлчлуФ№ш“уa!Pјёљѓѓk‚|џџЧџџџџƒЧxАŸ–ŽŽ†Ž`ўЯџџ{їsБsБs1s1щj%<џџc ”œ€€<8јј№№РZА№щџ??>0Шиэp№эрдРМˆƒ>|<<<8p8ИАMˆра№јxИ8р№`Q ?џ№срРAрСрёq№РрРРРРп?п пџЮмјм€_ЇЋ€РРРˆˆ???П€  \џ ќјќћ< 8јќ№ш„ ˆ €Їя?Ÿ8|{tАќиј€Рра№№x0ј8№аПџA1?AУУЧЧУ??S#Sџћџџ‡€{€_€€ƒ‡Ž;Х їјјў‰†ј€x€ррŸtƒ„ƒррќўџђ`€   1/???мg,тќ№ј†pьp~p?< ?,з9%8€ˆ№рР @ Ррр рy@?.q0qpqрурУЧ‡†…јјќЮЮчЧяЯЧЯЧџРpР РррШРрРаHо  ?????№x8p8˜žŽшШќДp8?|/ ЛФџјјјy№јР ЩЖв­€џхСсягџ=X"ЦЦЧУУѓёѓ№№K 7w„ƒpџџѓ{_‰ш/УчРс€lьџџџџСџ‡ўџ№|ђ2@ƒ3??вн№ј№ј№ЊU•ъo_!8O9Fшˆ €Иџ_єЏйаЏШДа ?РїћФ{шVjФФ `0G8  , џч™Џ‘ВЎ(8ŠKAџњчфсBХТџCд›ћ<џx~Бп€џ ^р@ЈрP№ јўџœNl >Y8v@&>ЈV<<€ž€€wˆ'и3LFv‰lгd}У=Я0Т=Т=ыVХ;ХћА€0€œ€€ˆ€œˆ & MLŠ‹ШСШ aia…`я€`€РРЄРДРДРДРєР@С`B`а@€С"€`и@ŽР`рˆ      €‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя№ёђѓєѕіїјљњћќ§ўџ  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчщш(†! &І dы!ІШ$CЊЧ .‡ˆЇЧ‡Јˆˆ‡ЇˆЈ‡щЇˆш) щ * *ъ!Ы *ы!ь!‰ЫЊЉˆЈЉˆˆЉЇЈ‡ЇЈЈ‡ШЇ‡ш)щщ * *щ!Ы *ь! &ЊьЪЫЉЊЇ‡ЈЉЈ‡ЇЈЈ‡‡ЇЇ‡ѓЏ› &X nНь! * &ь%ЪьЫЪЉЩЊЪЈЉЈЪЇЧЈЇЈЇЈ  ŽН &z гоь!+. . *ЪьыЫЉЩЪdJЈџЇ2DBЇЇ2DB)6 бН &Y гМь!+2 . *ЪьыЫЩЪш!EB џЈ&.ц)€ЇD:Т)X бМ &нєь!+2 & .ЪьыЫ)Ъщ!џя=щ!ї^џщ!€ЇТщ!)Нв &7 єоь!+6L6 *ЪьыЫ)Ъ*Ъя=џ*Ъї^џЪ€ІтЇ)I*) &,.,&+"ь!-. &L6ЫЬыь)Ъ*'.я=џ*'.ї^яџ€ЇЈт*j+J*,*+"-*э!,.& &Ыэ!ьы)Щ'2Ъя=џ'2Ъї^яџ€ЇЧт*iKJ+"-*L",&&&-*/&Ыю!&ь)ЩE>F6я=џE>F6ї^яџ€ІЇсIKiJ,&-*L"M& &0&.&&Ыэьы)ЩE>Ъя=џE>Ъї^яџ€Ц сџJ‰KjL".*M&N*.&O&0&Q&ыэь ")ЪeFщя=џeFщї^яџ€Ц тЧ j‰KkL"N&M"P&/*0*P*O&ъ"/*ы)Ш'.щя=џ'.щї^яџ€Ц сџkЋŒŠm"P&N"Q&N&P.q6O*щ"ь/*)ЧшШя=џшШї^яџ€Ц сџlЋŒN"P"m"p&O&Q2r6P*щ P.ь)Чшчя=џшчї^яџ€Ц сЦ lЌŒЬn"O"o"p*r2ДF“>ъP. r:)чщшя=џщшї^яџ€Ц ц сŒЬ­Ќp&‘&n"q*ДB“6ДJыQ2"“B)шъщя=џъщї^џщ€ц сщ‹ЪŒЋŒo"Ž‘"p&ДJдN’. “>P*ДJ) '" я=џ'" ї^џ €ц с ЋЪŒЌŒn*ДBеNВ: q2."“B)'" я=џ ї^џ€ц сЋъЌЪŽ­"ДBеJ’2 P.-“>)&" я=џ ї^я=џ€ц с ЋъЌЫ­"Ў‘"&’2Г>ДB O*-q6)F*я=џF*ї^я=џ€ сџЌыЫЬ­Ў‘"’2‘*В6 o*-‘6)E*e.я=џE*e.ї^я=џ€сџЫ Ьы­ЬЎ"p**‘.*o"M‘.)F")я=џF")ї^я=џ€сџЫ ъыЌЫ­o""&)n"Lo&)F")я=џF")ї^я=џ€сџЫ ыo&ЌЫ­Ž­"Џ)m"n"K)F"(џF"(ї^я=џ€сџЫ ы+Ќ­ЫЬm­Ž)m"Kn")'('я=џ('ї^я=џ€сџЫ +ыЋЫЌыmЌŒ)l"Ko")'G(џя=(я=ї^(€„2сы, LЋЌЪЫlЌŒl)l"JI)'G(''( 'aaТЪL ыЋЫ ыlЋŒЌ(k"JI'((''( & '  ' ыL mЋЪЫmkЋ‹Ћ)kJI'(( '(' &  '  'ъm,ЊЪЋŠЊ‹Ћ(jJI'((''((' & '' ''ъm ŽЊЪЋЪŠЊ‹Ћ(jJI(H!/2'H(/2(''& ЪM m#iЊЪ‰IŠiЊf(I‡b $ „EХІч&AЅ ц ЄХхц Х Љ,ыM#i‰iM#IiiM#ƒЇц)ƒI-ХЬ-Ѕ†ч$ІЄЦ 2'Ѕц ХЦ ‰-#ыN#I‰iN#HIIN#Ѕ‡(„()ц Ћ-ХFч$‡ЄЦP6H!ЅХЦ Ѕ ‰-#ЫN#H‰iI(HIHХˆ(%(„Eц (%ХІ.2I-Ѕ ЧЦІ ЅХЅ Ц Љ-#ыN#H‰hi(HI)Хg'%(ƒ!ЦФХG&Ц fЦ ц hЅХЅ Ц Š-#ыN#HhIi(HI)Є(Цƒ Ч Ѕ„b !ЅI%„fХ e ЅХ†‰ .#ЪHhiЪ)hHIЄЉ!(ƒ'%ХŠ)ЄЫ)ч э-ХI%ч j)ЅgЅ‰ьЪ-#FH‰!iH% k"Љ%!Ъ%i%(%Ь-i)/.c‹)Ц2„j%'% *CЅыф Š-#ыM#хчGi&M.Њ)ђ:хЪ-h!N2)%ь)‹)P6c Ы)Х/6„Š)ц.ЄfЅыЩЫ-#jЪ!ˆi .Љ)А2Цы)H%N6ЦЋ))) 2cI-ХЊ%CЦ ч,…dЅ І Ш,‰!n2-ь-Њ%h!ы)& .‰)6ХЊ1H%N6ЅЧ ЦЦb Ц Ѕ)C Ч…d!E … Іh-.2Ы)Ъ%‰!M6H!'&„'I)ЦbІ„ ш AЄb Ц!Ѕˆ d Ѕ… ‰!6 .2;h!'Ы-У 'фh%Ѓ цЦ'!c 'ЦŠ!„Š%!6dэ)P6† e … цш$ :J-А6„)%ЅхЪ)& .ХЋ)'.2ЄЋ)!*b Ы-Х„„Ћ%!..d… Ћ)!Іk- )Ъ%Ч  Э-Нц’:i-YЅэ-(%P6цЕ ю!оЄj-%э5B I%ЅЬ1CЅЅ Ѕk- )Э1„Еj1Оч е.э5Нчэ1I)P6ЦЕŒ!НB t Ц о"  „о!…dЦ„‹-!я9Ц“*­1о!ДНЭ)ЦДюНЦsЮНc ” JоdН * !…cЧ…k-ч$Э5Ч Ќ-НЦsŒ Нч жНЅR kНBs­Н „œ!…Ш(CІ‹-)06ч$“"Э5Нчжю оч ЕяоЄRŒ о‹Н" Ь)ХO2"Ї …ш(†Œ-)%0>Цs%Н%ЕяН„s kНЦrŒоc“j!НCЬ-ЅO2!Ч ш(…dJ-Ч ю5ІГ*‹1ош s о2чЕоŒ“оc1'!НŠ-Ѕd…Ч І Ш(dЭ1%q:c Ч( ЅЮ%J%“Ѕ0j!еc()Ц Š-…Е Я о"…dC…Ш( -Ї$C)%І Œ-BІш$„B (%ЅŠ-ƒЫ-ц O6Ѕш(ЦХ…ж Ѕо…ІCcЇ …ш(C*-І­1c J)Ц­1c()ЦŠ-ЅЫ-()ЦAЦЄ%…ЦІЅdІ†…І …щ(…k-ш$я5B H%Ќ-ц„(%ЦJ-c!Х()Aƒb adЦІ…dІ„……Ш(І -C )І­5cЬ-p:…%J)Іƒц!ЅЄЬ)'2cЦ …Ѕ"…dCC Ш(† -C%k-ЅcЫ)Ц’>Ѕ))ч J)„H%ч э)Ы%/2э1BЅd!t…ZdШ(І 1dkш$1d .ч r:…Е ЧНЅЬ)H)P"ь%НДP2AHb „!”…Н!щ(†L1C Нш$K!d)-Ч$Ћ-Ѕ• я Н„НЬ1Ц (%ь%оcjцяd1 Ўоd&­™7dSŒоЧ Е ЎоЅо­2ЅsЋ)оч( яоC sЦ о†• lо„ Г&о‹dS ЎоЧs оЅ• я оcsЦ оІ[Œо…RЮ …” ЎНЇ“М­ІЖ *%оІtЎоЧ ЕKН…2Ч Н…ї kоBs ОЮ" ЧоШ$S+%оЧ$з­-НЧНŒ!№ш$sЎНІЕ %о…• lНdt­ НЅ• НKщ(”Ю!НШ$tН№Іsожш жЎо…RЯН…Zя о…Ж­ НШ” ЯНЧ$зяоЧ t2НЇ з lœЧ  оd1ІоBЅЦd!dC І„Ћ-%.>cш(Ї …І Ш$dІ!ч k-…ш$%І C Ч …!!ЅCЦ B O>ІгRІ ь-Š-5Sd)%ІЌ5ІШ$Ї †Ч$І )dІ Ш$†cЧ Ѕ)!!ЅcЦ cPJш$„Ѕ0>)Wek5Ї /B"Ї † 1!ІШ(e" Ч ш$…!Цdш$" Ц„()C )Ц Ќ5…qFj1єZЇ$DШ(!Ї f+1!Ш$ -†B ІЧ db Ћ%ч 2!Ч …)"ч$dI)…/J -‘N!ІЋ)-џџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџџ@ˆV№WXYџџРРNNЮ˜Jџ@МU§UUUџO…Ы,Ы,фџˆЋЂЂжџ˜@Hар0`Pџ џ(T)GEЉџ EŽп88.О‹џ€€р№‘“’•gхvˆЮ‘_й $8<|IMMЩЭЩЩ.ф6ф&€€€`` с с‚#c"cРР€@@РџUPŸџPР†BЋuџ{;яЯџ"$™œ<џ…€` `рys–8U  &Ыра8 рфМAР4СqcвPŸ†ЮKШK7gЯУЧ%Ф€€”6ѓ`№`@€џ) џDЊџˆџоV AЮ‡s^#ed x<`3‚ёz7ЎЄbФт‡O@€Рkˆ8 >ai’’ ’ЊірP`I–ZHPHSЉGА   $ЈlР8ра  <’J’JвqcџIRIRKШŽЦџx<џi ‰ЭЅФуЧџ6€6€”6ћ0@`Pр№рџЭlЦ(ь0 0pИpˆSrb€@ФjN"Юо `p(pH` H80 €А†ž8<Мf6iŸ”YТ“сfш•ћ§"—LС8((8 џА0Œ0 00$œˆџ€€€‹Ž‹ЮпРР€@‰FЯDDЭDЭя§0084И”АА…мšgѓ—`’xŠ•тŠпR3b+xВ]!y+?A?DХ|p№PР   p`АРрФO™` |0 А ȐYcBmšŒ@РšШЪJQ==U-@DР€€@ЯЯD‰ОІ єШ€Р‘^Ÿ`Р`])aУfл<4,0`<6Š ˜`рА@ЮЧРР xx  <Мœ†–хџJбЈGџ@lmTџD‰эџџР@@€ЄЖœў>4(џ(Р@€0h …§Н$У„И&Оx№`џџџџџРгм оЮ;V=DE*;U@рPрP€PP№Z.*~*****CeѕGb0ЂŠyџ„†•Ÿ_EIЧџ`mMq qџЦЮ Ь‹I…ч§џ€ˆˆОœџvoˆђ;лФŸ 9hh\hT}Ц"€че  цУ€€€€€qѓв–и’олљ€Р@`@`Р€€€žˆ‰‰п0M1L00§ЦЂцв‚ƒ‚ƒчЯ <666ЖПyћ’‡–‚ёŸе•Рп oА09i5\ЙаюWыфKІ$˜4™Зђ€EcjЛ‘™sуРРРРРРР,})AOA-8UЂmл4<(0(ЯUbUутv˜‘™CљcAР@уѓ€€ŠˆЯЦ`Сa›yЏell}€`Р € рР€€‰ Р€@ЯBЫ~Hъ\рPрp!@i™€›•!R+џ€рР а0џџџџ ƒ8\8@їц Ё`@€џ €RŽ ‰Юпџ*UџЊUЭ‰D€эџ(џ@ЈUџџ˜ˆаџ…*џџу€џ@ЊU€ŠŽˆФ ћЊU7I?T 0JtŠU0"qѓВ ъB‘*6ЂUЊ„џ* џ@H•€џP U џЂUџЅJ‚џЅJџџ UЊџџЉRџџRЅџHџЈUџР›SS@оž;;V;EEE(890‡7нВЭ[ДЇb€€€˜˜ik’žllў“™ˆЯ\l$ hоŸ`Рp 9PAqy}Ь яЫЫ,m‰Эщ"ЭЏ1€"”6bОP №иˆии€а№Р Р   TlX`dl@8   Њ€"Ђ6œм€рpР@€PpрЊEЊDЮuЛ Њ9VoY`}tЊЅf[ММЄМ Њ( Ж6„6ЄЊrтБ@qЊ€˜–™˜‰ Њ0pЊРР а0р Њ&&:ЊUgE(л˜[РЊРР` ЊQaiX)`iЊ€чЇJ­›Д›ДЊ€€€Њ@aѓђdВ„ЊЬиN@QЊH1i h)IЊ ХcтСbЊЊIЧЊ@ŽA8Њ „c€Р€@bтЂdˆО<ѓcŠxxопЁ|9T01 рЁ€у!"@6”у@ ` AЂ@Р †7Dѓ€@Р@‰F€€ЊЊYЊ‚т“AЊЊŒ@8Њ8XПЉ€JЊЮЛŽЧЊ9KCy3x=hЊbц"3"sїŠ<266їIЂhˆјр0рp   /0pI9јIје)ъo€ЋІ$УІ˜€€€М(c€#C"ѓљЊ@FТF‚ЦАЊPЊЫЭ‰Э‰§Њ€€€РЊp“РB‚RwтЊŠFBDBя_Њ8l8pt|@x)@Ј†–Yx)x!I‡9U8D)lBy€€€``РР€@ p uF"*"7Сђёл‘аIлћ€€ƒ‰˜ЮЧ`Р`x,l$Hl|   и˜Шˆˆ€Ђœ C!`!@A`A`ѓћ€€€€€РР Р`y,mnmўЭm… хg"Pт€М.*2.‚Ъ_ 7lI‡3y+5\=TNu@ р   @АŽ‹Lзб’$8<4MI…ЧХЦ)б)€€€€€@‚єжzŠQ@ `@Р08H8x   6Йebf•kи€@` )U)D`№р€p@Р10 0Lp0€Р€ё)кнJ€@€€@г2§IУ?б8)Ю€AС™CPЁ€€€€€€HXThЌЈœsЃ”у€РD(9T€@р№$нN"йР@€џWЬ“\l$H$оž€џ(0T9FE-8uўћй.62џр @€Н$Й$!==* аX PјЙQј€€     €‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя№ёђѓєѕіїјљњћќ§ўџ  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ЁЂЃЄЅІЇЈЉЊЋЌ­ЎЏАБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯабвгдежзийклмнопрстуфхцчG,џG,G,џG,G,џG,G,џоbНIпоbНIпоbНIпоbНIпG,џG,џG,џG,џN§4пNŸw§4N]=ўfN]=ўf^V}AП{>R}Ak>R]=sN]=k|$^V}As\ >R?kп< ~Vs}AНEОbўf< ^V]=П{< ^VŸw9< ~VŸw5ОbŸw=9; ž^П{]=|$>RНEw]V9kоbНIп; ^Vп{A; ž^<9Пw; ?k]=п{;ž^п{ќ4ž^П{\=О^Ÿwџп{}Aœ(Nпœ(ž^п{ќ4\=п{ќ4NП{оbNП{оbNпœ(Nпœ(Nпœ(пœ(П{оbП{оb?o<9œEўf\=Пwпœ(пœ(пœ(пœ(œE[$: Nћ4џ}Z|Aп: ]VœEŸw: =V\=wZ$ž^|AŸw}Z<9s§M\=>k: }ZŸwœEZ$]V|AП{: ]VПw|A: =R\=ŸwОb5ŸwR>kћ4оbПwћ4^5s: }Z|EŸw оb;9П{: >o5п{: >k;=П{9 =V[=Ÿw9 }^[AŸw ПwмIК0 }ZŸwМI9 ]VœEŸs Нbsџ9$Н^П{œE9 }^^oџ }ZŸwМI }ZŸwМI }ZŸwМI RК,^s [=Rš( RRš( ќM;=>o ўf[=Пw  К,^s  К,^s  К,^s  К,^s  [=Пw  [=Пw  [=Пw  [=Пw мI§f9 §f8$~s §f8$~s ћMŸwњ4 RZ=s8$R{A>o {AЙ0R R>oњ4 \V›E^oX$|ZЛI~s8$R:=s8 ^џћM8$\ZћMП{8$^лIп{ |Z>o:= Rkљ4 ;R5k7$|Zп{љ4 |ZŸwšE >oљ4П{7$нb›EП{7$НbšEп{7$œ^ŸwZ=7$нbšEп{ \ZZ=п §fп{лI œ^~s99 ^oџ~s нbšEп{ нbšEп{ нbšEп{  šEп{  $5$  $5$  $5$  $5$  šEп{  šEп{  šEп{  šEп{  $5$  $5$  $5$  $5$ œ^ј4џ œ^ј4џ Мb~sп кM§f9 ™E—,кM [V™Ežw ™Eз4њQ ;VyAžw6 ;V™EП{5$[ZКIП{V$[Z~wyE6${^ЙI~s [Zп{yAU$;Vžw§f œ^]oyA5 {Zžw95$мb9џ5$=kї4п{U$мfX=П{5$М^9^s5${ZžwxAv(›^п{з4v({ZњMџ5$мb8=Оw5$мfЙIпU$›^њMП{T$kп{xAT${ZйMп{4$мb8=Оw4$мb8=Оw4$мb8=Оw4$мb8=Оw4${ZйMп{4$Ru(п{4$Ru(п{4$™ERж04$мb8=Оw4$мb8=Оw4$мb8=Оw3$4$8=Оw4$™ERж04$™ERж03$4$Rж03$94$˜E3$ќf”,~s3$ќf”,~s3$ќf”,~s3$ќf”,~s3$zZИIџ3$WAљM=S(џWAR3$=oИIџS(ќfИIџt(:VwA~sЕ0ZV˜Ežw3$ZVИIПwS$Л^О{љMS(ќfИIпS$Л^п{ИI3$Лbп{і83$›^k9t,zZиIžw3$Rk›^2$:V6=ќj3$]oV=џs(ЛbRџS(Л^П{јM2$мbvAп{2$z^џR2$žw—E92$мb]sџ2$ZZјMџ2$мbvAп{2$мbvAп{2$мbvAп{2$мbvAп{2$ZZјMџ2$ZZјMџ2$ZZјMџ2$ZZјMџ2$мbvAп{2$мbvAп{1$2$vAп{1$2$vAп{1$2$ЖIп{1$2$ЖIп{1$2$ЖIп{1$5=–Eп{1$ќf—Eп1$џR91$џR91$–EГ09Q$yZјMџ1$vAR–E1$vEїMє41$9V–E]sQ$лfЗIџ’,8VзM~w’,zZЗIwQ(8VžwЗI1$К^žwзMQ(8Vє8]s1(Кb}wUA1$YZuE}w1$R=ћf1$Rє8kГ0КbwзM1$k=В0P(š^ЖIпQ(=oUAпq,š^žwvEQ(КbїQп{0(џ–EVP,š^зMџQ,КbП{ЖI0(€?€@€A€B€C€D€E€F€G€H€I€J€K€L€M€N€O€P€Q€R€S€T€U€V€W€X€Y€Z€[€\€]€^€_€`€a€b€c€d€e€f€g€h€i€j€k€l€m€n€o€p€q€r€s€t€u€v€w€x€y€z€{€|€}€~€€€€€‚€ƒ€„€…€†€‡€ˆ€‰€Š€‹€Œ€€Ž€€€‘€’€“€”€•€–€—€˜€™€š€›€œ€€ž€ŸS€ dz€Ё, €Ђe w ka€Ђdym stanowymi federalnym wi€Ёzieniu Amerykijest taki facet jak ja - facet,!kt€Ѓry mo€Ђe wszystko za€Єatwi€Ѕ.R€Ёcznie skr€Ёcane papierosy, kopciuch trawki, je€Іli j€  lubisz, butelk€Ё brandy, aby uczci€Ѕ uko€Їczenie szko€Єy przez syna lub c€Ѓrk€Ё, czy prawie wszystko inne... oczywi€Іcie, w granicach rozs€ dku. Nie zawsze tak by€Єo.Przyby€Єem do Shawshank, maj€ c zaledwie dwadzie€Іcia lat, i jestem jednym z niewielucz€Єonk€Ѓw nielicznej szcz€Ё€Іliwej rodziny przyznaj€ cych si€Ё do tego, co!zrobili. Pope€Єni€Єem morderstwo.Wykupi€Єem polis€Ё ubezpieczeniow€  na nazwisko mojej €Ђony, o trzy lata starszej ode mnie, a potem uszkodzi€Єem hamulce chevroleta coupe, kt€Ѓry jej ojciec da€Є nam w prezencie €Іlubnym. Wszystko posz€Єo tak,jak zaplanowa€Єem. Nie "przewidzia€Єem, €Ђe zje€Ђd€Ђaj€ c z Castle Hill do miasta, zatrzyma si€Ё i zabierze s€ siadk€Ё z niemowl€Ёciem. Hamulce pu€Іci€Єy i samoch€Ѓd przelecia€Є przez krzaki na granicy miasta, nabieraj€ c szybko€Іci. Przypadkowi przechodnie powiedzieli, €Ђe musia€Є jecha€Ѕ ponad !pi€Ё€Ѕdziesi€ t mil na godzin€Ё, kiedy uderzy€Є w postument pos€ gu ofiar wojny domowej i stan€ €Є w p€Єomieniach. Nie przewidzia€Єem tak€Ђe, €Ђe zostan€Ё schwytany, ale tak "si€Ё sta€Єo. Dosta€Єem do€Ђywocie.W stanie Maine nie ma wyroku€Іmierci, lecz prokurator okr€Ёgowy postara€Є si€Ё, €Ђeby skazano mnie za wszystkie trzy €Іmierci i orzeczono trzy do€Ђywocia, do odsiedzenia jedno za drugim. Na d€Єugi, d€Єugi czas pozbawia€Єo mnie toszans na zwolnienie warunkowe. S€Ёdzia nazwa€Є m€Ѓjczyn €Јohydn€ , potworn€  #zbrodni€ ", kt€Ѓr€  w istocie by€Є,#ale teraz to ju€Ђ przesz€Єo€І€Ѕ. Na po€Ђ€Ѓ€Єk€Єych stronach €ЈCali" !wielkie nag€Є€Ѓwki og€Єaszaj€ ce wyrok wygl€ daj€  troch€Ё zabawnie i staromodnie obok wiadomo€Іci o Hitlerze, Mussolinim i poczynaniach F. D. Rooseyelta. Pytacie, czy si€Ё tu zrehabilitowa€Єem? Nawet nie wiem, co to s€Єowo oznacza, przynajmniej w odniesieniu do wi€Ё€Љni€Ѓw i systemu !penitencjarnego. S€ dz€Ё, €Ђe to termin u€Ђywany przez !polityk€Ѓw. Mo€Ђe ma jakie€І inneznaczenie i mo€Ђe b€Ёd€Ё mia€Є okazj€Ё je odkry€Ѕ, ale dopiero #w przysz€Єo€Іci... czyli w czym€І, o czym wi€Ё€Љniowie ucz€  si€Ё nie my€Іle€Ѕ. By€Єem m€Єody, przystojny i z biednej dzielnicy miasta. Sypia€Єem ze €Іliczn€ , pos€Ёpn€ , upart€  dziewczyn€ , kt€Ѓra mieszka€Єa w jednym z €Єadnych starych dom€Ѓw przy Carbine Street. Jejojciec zgodzi€Є si€Ё na ma€Є€Ђe€Їstwo pod warunkiem, €Ђe podejm€Ё prac€Ё w jego firmie optycznej i €Јzdob€Ёd€Ё sobie w niej pozycj€Ё". Przekona€Єem si€Ё, €Ђe w rzeczywisto€Іci chcia€Є mie€Ѕ mnie na oku i w zasi€Ёgu r€Ёki jak niepos€Єusznego psa, kt€Ѓry nie jest ca€Єkiem oswojony i mo€Ђe ugry€Љ€Ѕ. W ko€Їcu nagromadzi€Єo si€Ё mi€Ёdzy nami tyle nienawi€Іci, €Ђe zrobi€Єem to, za co siedz€Ё. Gdybym m€Ѓg€Є!cofn€ €Ѕ czas, nie pope€Єni€Єbym tej zbrodni, jednak nie jestempewien, czy to oznacza, €Ђe jestem zrehabilitowany. W ka€Ђdym razie, nie zamierzam opowiada€Ѕ wam o sobie; chc€Ё powiedzie€Ѕ wam o facecie, kt€Ѓry nazywa€Є si€Ё Andy Dufresne. Zanim jednak opowiem wam o Andym, musz€Ё !wyja€Іni€Ѕ kilka rzeczy o sobie. To nie potrwa d€Єugo. Jak ju€Ђ wspomnia€Єem, od prawie czterdziestu lat jestemtu, w tym cholernym Shawshank, facetem, kt€Ѓry !wszystko mo€Ђe za€Єatwi€Ѕ. I nie chodzi tu tylko o drobny przemyt dodatkowych papieros€Ѓw czy gorza€Єy, chocia€Ђ te rzeczy zawsze s€  na czele listy najbardziej po€Ђ€ danych artyku€Є€Ѓw. Zorganizowa€Єem tysi€ ce r€Ѓ€Ђnych innych rzeczy dla odsiaduj€ cych wyroki, !niekt€Ѓre z nich by€Єy zupe€Єnie niewinne, lecz trudne do zdobycia w miejscu takim jak to. By€Є pewien go€І€Ѕ, kt€Ѓry siedzia€Є za zgwa€Єcenie dziewczynki i obna€Ђanie si€Ё przed tuzinami innych; za€Єatwi€Єem mu trzy kawa€Єki r€Ѓ€Ђowego marmuru z Yermont,z kt€Ѓrych wykona€Є trzy cudowne rze€Љby - dziecka, ch€Єopca i brodatego m€Єodzie€Їca. Nazwa€Є je €ЈTrzy postacie Jezusa" i pos€ €Ђki te stoj€  teraz w gabinecie cz€Єowieka, kt€Ѓry by€Є gubernatorem tego stanu. Albo we€Љmy nazwisko, kt€Ѓre mo€Ђecie pami€Ёta€Ѕ, je€Іli !wychowali€Іcie si€Ё na p€Ѓ€Єnocy Massachusetts - Robert Alan Cote. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym pierwszym rokupr€Ѓbowa€Є obrabowa€Ѕ Pierwszy Przemys€Єowy Bank w MechanicFallus i napad zmieni€Є si€Ё w krwaw€  rze€Љ - sze€Іciu zabitych, w tym dw€Ѓch cz€Єonk€Ѓw bandy i trzech zak€Єadnik€Ѓw oraz m€Єody policjant, kt€Ѓry w niew€Єa€Іciwej chwili wychyli€Є g€Єow€Ё i dosta€Є kul€Ё w oko. Cote zbiera€Є monety. Oczywi€Іcie, nie mieli zamiaru pozwoli€Ѕ mu trzyma€Ѕ ich w celi, ale z niewielk€  pomoc€  jego matki i kierowcy furgonetki z pralni zdo€Єa€Єem mu je dostarczy€Ѕ. Powiedzia€Єem mu: €ЈBobby, musisz by€Ѕ stukni€Ёty, €Ђeby sprowadza€Ѕ kolekcj€Ё monet dotego kamiennego hotelu "pe€Єnego z€Єodziei". Spojrza€Є na $mnie, u€Іmiechn€ €Є si€Ё i odpar€Є: €ЈWiem, gdzie je schowa€Ѕ. B€Ёd€  bezpieczne. Nie martw "si€Ё". I mia€Є racj€Ё. Bobby Cote umar€Є w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym na raka m€Ѓzgu, ale jego monet nigdy nie znaleziono. Za€Єatwia€Єem ludziom czekoladki na walentynki; dla szalonego Irlandczyka nazwiskiem O'Malley €Іci€ gn€ €Єem trzy z tych zielonych koktajli mlecznych, jakie podaj€  w Dniu €Њwi€Ёtego Patryka u McDonalda; zdo€Єa€Єemnawet urz€ dzi€Ѕ nocny pokaz $€ЈG€Є€Ёbokiego gard€Єa" i €ЈDiabe€Є w pannie Jones" dla grupki dwudziestu facet€Ѓw, kt€Ѓrzy #z€Єo€Ђyli si€Ё, €Ђeby wypo€Ђyczy€Ѕ te filmy... chocia€Ђ musia€Єem potem odsiedzie€Ѕ tydzie€Ї w karcerze. To ryzyko, jakie ponosisz, b€Ёd€ c cz€Єowiekiem, !kt€Ѓry mo€Ђe wszystko za€Єatwi€Ѕ.€Њci€ ga€Єem poradniki i pornografi€Ё, zabawne !artyku€Єy, takie jak brz€Ёczyki iproszek wywo€Єuj€ cy sw€Ёdzenie, a ponadto nieraz wystara€Єem si€Ё, €Ђeby d€Єugoterminowy dosta€Є majteczki €Ђony lub !przyjaci€Ѓ€Єki... a s€ dz€Ё, €Ђe !domy€Іlacie si€Ё, co faceci tutajmog€  robi€Ѕ w d€Єugie noce, kiedy czas ci€ gnie si€Ё jak guma. Nie za€Єatwiam wszystkich tych rzeczy za darmo, a niekt€Ѓre maj€  wysok€  cen€Ё. Jednak nie robi€Ё tego tylko dla pieni€Ёdzy; po co mi pieni€ dze? Nigdy nie b€Ёd€Ё "mia€Є cadillaca ani nie polec€Ё w lutym na dwa tygodnie na Jamajk€Ё. Robi€Ё to z tego samego powodu, z jakiego porz€ dny rze€Љnik sprzeda wam!wy€Є€ cznie €Іwie€Ђe mi€Ёso; mam "dobr€  opini€Ё, kt€Ѓrej nie chc€Ё straci€Ѕ. Odmawiam sprowadzania tylko dw€Ѓch rzeczy: broni i twardych narkotyk€Ѓw. Nie zamierzam nikomu pom€Ѓc w pope€Єnieniu morderstwa czy samob€Ѓjstwa. Mam ju€Ђ tyle trup€Ѓw na sumieniu, €Ђe wystarczy mi do ko€Їca €Ђycia. Tak, prawdziwy ze mnie Neiman-Marcus. Dlatego gdy Andy Dufresne przyszed€Є do mnie w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym dziewi€ tym i zapyta€Є, czy mog€Ё przemyci€Ѕ dla niego Rite Hayworth, powiedzia€Єem mu, €Ђe nie b€Ёdzie z tym €Ђadnego problemu. I nie by€Єo. Kiedy Andy przyby€Є w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym do Shawshank, mia€Є trzydzie€Іci lat. By€Є niskim, schludnym m€Єodym m€Ё€Ђczyzn€  o jasnych w€Єosach i ma€Єych, zr€Ёcznych d€Єoniach. Nosi€Є okulary w z€Єotych oprawkach. Paznokcie mia€Є zawsze przyci€Ёte i czyste. To dziwne, €Ђeby zapami€Ёta€Ѕ kogo€І w ten spos€Ѓb, ale w€Єa€Іnie te cechy wydawa€Єy mi si€Ё najbardziej charakterystyczne dla Andy'ego. Wygl€ da€Є tak, jakby brakowa€Єo mu krawatu. Na wolno€Іci by€Є wiceprezesem dzia€Єu kredyt€Ѓw du€Ђego bankuw Portland. Dobra posada dla kogo€І tak m€Єodego jak on, zw€Єaszcza wobec konserwatyzmu wi€Ёkszo€Іci bank€Ѓw... dziesi€Ёciokrotnie wi€Ёkszego na terenie Nowej Anglii. Mieszka€Їcy nie powierz€  nikomu pieni€Ёdzy, je€Іli nie jest €Єysy, kulawy i nieustannie nie podci€ ga spodni, poprawiaj€ c sobie pas przepuklinowy. Andy siedzia€Є za zamordowanie €Ђony i jej kochanka. Jak ju€Ђ chyba m€Ѓwi€Єem, ka€Ђdywi€Ёzie€Ї jest niewinny. Och, recytuj€  ten tekst w taki #spos€Ѓb, jak ci €Іwi€Ёci m€Ё€Ђowie w telewizji cytuj€  Ksi€Ёg€Ё Objawienia. S€  ofiarami s€Ёdzi€Ѓw o kamiennych sercachi bez jaj, niekompetentnych polityk€Ѓw, sprzedajnych policjant€Ѓw lub fatalnego zbiegu okoliczno€Іci. Powtarzaj€  ten tekst, lecz na ich twarzach jest wypisane co€І innego. Wi€Ёkszo€І€Ѕ !wi€Ё€Љni€Ѓw to n€Ёdzne kreatury, !nie potrafi€ ce €Ђy€Ѕ z innymi i ze sob€ , a ich najwi€Ёkszym nieszcz€Ё€Іciem jest to, €Ђe w og€Ѓle si€Ё urodzili. Podczas wszystkich tych lat sp€Ёdzonych w Shawshank napotka€Єem mniej ni€Ђ dziesi€Ёciu m€Ё€Ђczyzn, kt€Ѓrym !uwierzy€Єem, gdy m€Ѓwili mi, €Ђe nie s€  winni przypisywanych im zbrodni. Jednym z nich by€Є Andy Dufresne, chocia€Ђ dopiero z czasem nabra€Єem przekonania o jego niewinno€Іci. Gdybym by€Є s€Ёdzi€  rozpatruj€ cym jego spraw€Ё w Portlandzkim S€ dzie Najwy€Ђszym podczas tych sze€Іciu burzliwych tygodni na !prze€Єomie tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego si€Ѓdmego i czterdziestego €Ѓsmego roku, ja r€Ѓwnie€Ђ g€Єosowa€Єbym za skazaniem. To by€Єa paskudna sprawa; jedna z tych smakowitych, ze wszystkimi odpowiednimi elementami. Pi€Ёkna dziewczynaz towarzystwa (martwa), miejscowy sportowiec (r€Ѓwnie€Ђmartwy) i wybitny m€Єody biznesmen (w areszcie). To wszystko, plus wszelkie skandaliczne szczeg€Ѓ€Єy, o jakich mog€Єy napomyka€Ѕ gazety. Wyrok by€Є z g€Ѓry przes€ dzony. Proces trwa€Є takd€Єugo tylko dlatego, €Ђe prokurator okr€Ёgowy zamierza€Єstartowa€Ѕ w wyborach do Izby Reprezentant€Ѓw i chcia€Є, €ЂebyJasio Publika dobrze "zapami€Ёta€Є jego dzi€Ѓb. To by€Є istny prawniczy cyrk, z widzami ustawiaj€ cymi si€Ё w kolejce do sali s€ dowej o czwartej rano mimo minusowych temperatur. Fakty, na jakich opiera€Єo si€Ё oskar€Ђenie, a kt€Ѓrych Andy !nigdy nie podwa€Ђa€Є, wygl€ da€Єy#nast€Ёpuj€ co: mia€Є €Ђon€Ё, Linde Collins Dufresne, kt€Ѓra w czerwcu tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego si€Ѓdmego wyrazi€Єa ch€Ё€Ѕ nauczenia si€Ё gry w golfa w Falmouth Hills Country Club; lekcje te pobiera€Єa przez cztery !miesi€ ce; jej instruktorem by€Є zawodowy gracz w golfa z Falmouth Hills, Glenn Quentin; pod koniec sierpnia Andy dowiedzia€Є si€Ё, €Ђe Quentin i jego €Ђona zostali kochankami; Andy i Linda Dufresne gwa€Єtownie pok€Є€Ѓcili si€Ё po !po€Єudniu dziesi€ tego wrze€Іnia;powodem sprzeczki by€Єa jej niewierno€І€Ѕ. Zezna€Є, €Ђe Linda przyj€Ё€Єa z zadowoleniem fakt, €Ђe wie o jej zdradzie; ukrywanie si€Ё, powiedzia€Єa, by€Єo przygn€Ёbiaj€ ce. Oznajmi€Єa Andy'emu, i€Ђ zamierza !postara€Ѕ si€Ё o rozw€Ѓd w Reno. Andy zapowiedzia€Є, €Ђe pr€Ёdzejzobaczy j€  w piekle ni€Ђ w Reno. Wysz€Єa, by sp€Ёdzi€Ѕ noc w bungalowie, kt€Ѓry Quentin wynajmowa€Є nieopodal teren€Ѓwgolfowych. Nast€Ёpnego ranka sprz€ taczka znalaz€Єa ich oboje w €Є€Ѓ€Ђku, martwych. Obojgu kto€І wpakowa€Є po cztery kule. W€Єa€Іnie ten ostatni fakt najsilniej przemawia€Є przeciwko Andy'emu. Prokurator z politycznymi aspiracjami robi€Є wok€Ѓ€Є tego wiele szumu w swoim przem€Ѓwieniu wst€Ёpnym i ko€Їcowym. Andrew Dufresne, powiedzia€Є, nie by€Є rozw€Іcieczonym m€Ё€Ђem szukaj€ cym gwa€Єtownej zemsty na niewiernej €Ђonie; to. rzek€Є prokurator, mo€Ђna by"zrozumie€Ѕ, je€Іli nie wybaczy€Ѕ. Jednak oskar€Ђony dzia€Єa€Є z "zimn€  krwi€ . €ЈZwa€Ђcie tylko! -#grzmia€Є ku €Єawie przysi€Ёg€Єych. Cztery i cztery! Nie sze€І€Ѕ strza€Є€Ѓw, lecz osiem! Wystrzela€Є ca€Єy magazynek... apotem spokojnie za€Єadowa€Є bro€Ї ponownie, €Ђeby zn€Ѓw do nich strzeli€Ѕ!". CZTERY DLA NIEGO I CZTERY DLA NIEJ, oznajmi€Є portlandzki €ЈSun". Bosto€Їski €ЈRegister" nazwa€Є go €Јperfekcyjnym zab€Ѓjc€ ". Pracownik lombardu w Lewiston zezna€Є, €Ђe sprzeda€Є Andrew Dufresnemu sze€Іciostrza€Єowy Police Special, kaliber trzydzie€Іci osiem, zaledwie dwa dni przed podw€Ѓjnym morderstwem. Barman z klubu golfowego twierdzi€Є, €Ђe Andy przyszed€Є tam oko€Єo si€Ѓdmej wieczorem !dziesi€ tego wrze€Іnia, wychyli€Єtrzy du€Ђe whisky w ci€ gu dwudziestu minut - a wstaj€ c ze sto€Єka, powiedzia€Є mu, €Ђe teraz idzie do domu Glenna Quentina, a reszt€Ё on, barman, €Јprzeczyta w gazetach". Inny €Іwiadek, zatrudniony w sklepiku Handy-Pik mniej wi€Ёcej mil€Ё od domu Quentina, o€Іwiadczy€Єw s€ dzie, €Ђe Dufresne odwiedzi€Є ich za kwadrans dziewi€ ta tego samego wieczoru. Kupi€Є papierosy, trzypuszki piwa i €Іciereczki do naczy€Ї. Patolog s€ dowy !stwierdzi€Є, €Ђe Quentin i €Ђona Dufresnego zostali zabici mi€Ёdzy jedenast€  a drug€  w nocy z dziesi€ tego na jedenastego wrze€Іnia. Prowadz€ cy spraw€Ё detektyw z biura prokuratora generalnego zezna€Є, €Ђe !nieca€Єe siedemdziesi€ t jard€Ѓw od bungalowu by€Єa zatoczka do parkowania, na kt€Ѓrej jedenastego wrze€Іnia zabezpieczono trzy dowody: po pierwsze, dwie puste puszki po piwie Narragansett (z odciskami palc€Ѓw oskar€Ђonego); po drugie, dwana€Іcie niedopa€Єk€Ѓw papieros€Ѓw (marki Kool, jakie pali oskar€Ђony); a po trzecie, gipsowy odlew opon (dok€Єadniepasuj€ cy do wzoru bie€Ђnika opon samochodu plymouth rocznik czterdzie€Іci siedem, nale€Ђ€ cego do oskar€Ђonego). Na sofie w bawialni bungalowu Quentina znaleziono cztery €Іciereczki do naczy€Ї. By€Єy podziurawione kulami i osmolone od strza€Є€Ѓw. Detektyw wyrazi€Є przypuszczenie (mimo gor€ cych sprzeciw€Ѓw adwokata Andy'ego), €Ђe morderca owin€ €Є €Іciereczkami !luf€Ё broni, €Ђeby st€Єumi€Ѕ huk wystrza€Є€Ѓw. Andy Dufresne zeznawa€Є jako €Іwiadek obrony i spokojnie, ch€Єodno, beznami€Ёtnie przedstawi€Є swoj€  wersj€Ё !wydarze€Ї. Powiedzia€Є, €Ђe ju€Ђ w ostatnim tygodniu lipca zacz€Ё€Єy dociera€Ѕ do niego niepokoj€ ce plotki o jego €Ђonie i Glennie Quentinie. Pod !koniec sierpnia zaniepokoi€Є si€Ёna tyle, €Ђeby sprawdzi€Ѕ ich zasadno€І€Ѕ. Pewnego wieczoru,kiedy Linda mia€Єa po lekcji golfa uda€Ѕ si€Ё na zakupy do Portland, Andy pojecha€Є za ni€ i Glennem Quentinem do pi€Ёtrowego domku, kt€Ѓry wynajmowa€Є instruktor (nieuchronnie nazywanym w gazetach €Јmi€Єosnym gniazdkiem"). Zaparkowa€Є w zatoczce i zaczeka€Є, a€Ђ Quentin po trzech godzinach odwi€Ѓz€Є j€  do klubu golfowego, gdzie zostawi€Єa samoch€Ѓd. - Chce pan powiedzie€Ѕ $s€ dowi, €Ђe €Іledzi€Є pan €Ђon€Ё w pa€Їskim nowiutkim plymoucie? - zapyta€Є prokurator, bior€ c go w krzy€Ђowy ogie€Ї pyta€Ї. - Na ten wiecz€Ѓr zamieni€Єem si€Ё samochodem ze znajomym - odpar€Є Andy i to spokojne stwierdzenie, dowodz€ ce, jak starannie zaplanowa€Є €Іledztwo, nie postawi€Єo go w korzystnym €Іwietle w oczach s€ du. Zwr€Ѓciwszy znajomemu samoch€Ѓd i odebrawszy sw€Ѓj, !pojecha€Є do domu. Linda le€Ђa€Єa"w €Є€Ѓ€Ђku, czytaj€ c ksi€ €Ђk€Ё. Zapyta€Є, jak uda€Є si€Ё jej wypad do Portland. Odpar€Єa, #€Ђe by€Єo mi€Єo, ale nie znalaz€Єa niczego, co spodoba€Єoby si€Ё jej a€Ђ tak, €Ђeby to kupi€Ѕ. - Wtedy by€Єem ju€Ђ pewny - rzek€Є Andy wstrzymuj€ cym dech s€Єuchaczom. M€Ѓwi€Є tym samym ch€Єodnym, oboj€Ёtnym tonem, jakim wyg€Єasza€Є niemalca€Єe swoje o€Іwiadczenie. - W jakim stanie umys€Єu pozostawa€Є pan przez siedemna€Іcie dni dziel€ cych ten wiecz€Ѓr od nocy, w kt€Ѓrejpa€Їska €Ђona zosta€Єa zamordowana? - zapyta€Є go jego adwokat. - By€Єem okropnie przygn€Ёbiony - odpar€Є spokojnie Andy. Doda€Є beznami€Ёtnie, €Ђe zastanawia€Є si€Ё nad samob€Ѓjstwem i nawetposun€ €Є si€Ё do tego, €Ђe €Ѓsmego wrze€Іnia kupi€Є w Lewis-ton rewolwer. Potem adwokat poprosi€Є go, €Ђeby opowiedzia€Є s€ dowi, co zasz€Єo w noc morderstwa po tym, jak €Ђona opu€Іci€Єa go i pojecha€Єa do Glenna Quentina.!Andy spe€Єni€Є to polecenie... i wywar€Є jeszcze gorsze wra€Ђenie. Zna€Єem go przez blisko trzydzie€Іci lat i m€Ѓwi€Ё wam, €Ђe by€Є najbardziej opanowanym cz€Єowiekiem, jakiego spotka€Єem. To, co dobre, ujawnia€Є powoli. To, co z€Єe, t€Єumi€Є w sobie. Je€Ђeli kiedykolwiek prze€Ђy€Є jakie€І K42\book.gb.tmpє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBp! c5‘ 9 c˜ Ъ cћ I! c^ S,„ cС з7šE$za€Єamanie nerwowe, jak nazywa€Є to jeden czy drugi pismak, nigdy tego nie okaza€Є.By€Є typem cz€Єowieka, kt€Ѓry decyduj€ c si€Ё pope€Єni€Ѕ samob€Ѓjstwo, nie zostawi€Єby €Ђadnego listu, ale starannie uporz€ dkowa€Єby wszystkie swoje sprawy. Gdyby p€Єaka€Є na €Єawie oskar€Ђonych, gdyby g€Єos€Єama€Є mu si€Ё i zacina€Є, a nawet gdyby zacz€ €Є krzycze€Ѕ na prokuratora okr€Ёgowego, s€ dz€Ё, €Ђe nie dosta€Єby do€Ђywocia, na jakie go !skazano. A je€Іli, to wyszed€Єby warunkowo w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym czwartym. Jednak on zachowywa€Є si€Ё w sali s€ dowejjak automat, swoj€  postaw€  !sugeruj€ c: €ЈTak by€Єo. Wierzcielub nie". Nie uwierzyli. Powiedzia€Є, €Ђe tamtej nocy by€Є pijany, €Ђe by€Є mniej lub bardziej pijany od dwudziestego czwartego sierpnia, a nie jest cz€Єowiekiem, kt€Ѓry ma mocn€  g€Єow€Ё. Oczywi€Іcie, ju€Ђ samo to trudno by€Єoby prze€Єkn€ €Ѕ jakiemukolwiek s€Ёdziemu. Nie wyobra€Ђali sobie, by taki opanowany m€Єody cz€Єowiek w eleganckim trzycz€Ё€Іciowym "garniturze m€Ѓg€Є upija€Ѕ si€Ё do nieprzytomno€Іci z powodu jakiego€І €Ђoninego romansiku zma€Єomiasteczkowym instruktorem golfa. Ja w to uwierzy€Єem, poniewa€Ђ mia€Єem okazj€Ё obserwowa€Ѕ go d€Єu€Ђej ni€Ђ tych sze€Іciu m€Ё€Ђczyzn i sze€І€Ѕ kobiet. Przez ca€Єy czas naszej znajomo€Іci Andy Dufresne wypija€Є najwy€Ђej cztery drinki rocznie. Co roku spotyka€Є si€Ё ze mn€  na spacerniaku mniej wi€Ёcej na tydzie€Ї przed swoimi urodzinami i dwa tygodnie przed Bo€Ђym Narodzeniem. Za ka€Ђdym razemzamawia€Є butelk€Ё Jacka "Danielsa. P€Єaci€Є za nie tak, jak!wi€Ёkszo€І€Ѕ skazanych p€Єaci za kupowane artyku€Єy - mizernymwynagrodzeniem, jakie tutaj dostaj€ , oraz odrobin€  w€Єasnych oszcz€Ёdno€Іci. Do tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset !sze€І€Ѕdziesi€ tego pi€ tego roku#p€Єacili dziesi€ taka za godzin€Ё. W sze€І€Ѕdziesi€ tym pi€ tym podnie€Іli stawk€Ё do dwudziestu pi€Ёciu cent€Ѓw. Moja mar€Ђa na alkohol wynosi€Єa i wynosi dziesi€Ё€Ѕ procent, wi€Ёc kiedy dodacie ten narzut do ceny butelki dobrej whisky takiej jak Black Jack dowiecie si€Ё, iloma godzinami ci€Ё€Ђkiej pracy w pralni Andy Dufresne musia€Є okupi€Ѕ te cztery drinki rocznie. Rankiem w dniu swoich urodzin, dwudziestego #wrze€Іnia, poci€ ga€Є d€Єugi €Єyk, a nast€Ёpny wieczorem, po zgaszeniu €Іwiate€Є. Nazajutrz oddawa€Є mi prawie pe€Єn€  butelk€Ё, a ja cz€Ёstowa€Єem innych. Z drugiej butelki poci€ ga€Є raz w Bo€Ђe Narodzenie i ponownie w NowyRok. Potem i ona wraca€Єa do mnie z instrukcjami, kogo pocz€Ёstowa€Ѕ. Cztery drinki rocznie - czy tak zachowuje !si€Ё cz€Єowiek maj€ cy poci€ g dokieliszka? Raczej trudno w to uwierzy€Ѕ. Powiedzia€Є s€ dowi, €Ђe w nocy dziesi€ tego wrze€Іnia by€Є tak pijany, €Ђe pami€Ёta€Є tylko oderwane strz€Ёpy wydarze€Ї. #Upi€Є si€Ё tego popo€Єudnia - €Јdladodania sobie odwagi" - zanimrozm€Ѓwi si€Ё z Lind€ . Kiedy odjecha€Єa na spotkanie z Quentinem, przypomnia€Є sobie, €Ђe chcia€Є stawi€Ѕ im czo€Єo. W drodze do bungalowu Quentina zajecha€Є do klubu golfowego na kilka kolejek. Powiedzia€Є, €Ђe nie pami€Ёta, aby m€Ѓwi€Є barmanowi, €Ђe €Јreszt€Ё przeczyta w gazetach", ani w og€Ѓle cokolwiek. Przypomnia€Є sobie, €Ђe w Handy-Pik kupi€Є piwo, alenie €Іciereczki. €ЈDo czego by€Єyby mi potrzebne €Іcierki?" - pyta€Є i jedna z gazet poda€Єa, i€Ђ trzy panie wchodz€ ce w sk€Єad €Єawy przysi€Ёg€Єych zadr€Ђa€Єy. P€Ѓ€Љniej, o wiele p€Ѓ€Љniej, zastanawia€Є si€Ё przy mnie nad sprzedawc€ , kt€Ѓry zezna€Є o tych €Іcierkach, i s€ dz€Ё, €Ђe warto tu przytoczy€Ѕ jego s€Єowa. !- Za€Є€Ѓ€Ђmy - rzek€Є mi kiedy€І Andy na spacerniaku - €Ђe gor€ czkowo szukaj€ c €Іwiadka, natkn€Ёli si€Ё na faceta, kt€Ѓry tamtej nocy sprzeda€Є mi piwo. Od tego czasu min€Ё€Єy ju€Ђ trzy dni. Wszystkie szczeg€Ѓ€Єy tej sprawy zosta€Єy opisane w gazetach. #Mo€Ђe przycisn€Ёli go€Іcia, pi€Ёciulub sze€Іciu gliniarzy, plus tajniak z biura prokuratora i asystent. Pami€Ё€Ѕ jest podatna na sugesti€Ё, Rudy. Mogli zacz€ €Ѕ od pyta€Ї typu: €ЈCzy "on m€Ѓg€Є naby€Ѕ cztery czy pi€Ё€Ѕ€Іcierek?", a potem posz€Єo €Єatwo. Je€Іli wystarczaj€ ca liczba ludzi chce, €Ђeby€І co€І sobie przypomnia€Є, potrafi€  by€Ѕ bardzo przekonuj€ cy. Zgodzi€Єem si€Ё z tym. - Jednak jeszcze bardziej przekonuj€ cy by€Є kto€І inny - %ci€ gn€ €Є Andy, g€Єo€Іno my€Іl€ c. -Uwa€Ђam za co najmniej prawdopodobne, i€Ђ sam si€Ё przekona€Є. To blask s€Єawy. Reporterzy zadaj€ cy mu pytania, jego zdj€Ёcia w gazetach... a ukoronowaniem wszystkiego rola gwiazdy w s€ dzie. Nie twierdz€Ё, €Ђe €Іwiadomie zmy€Іla€Є czy !krzywoprzysi€Ёga€Є. S€ dz€Ё, €Ђe €Іpiewaj€ co przeszed€Єby test na wykrywaczu k€Єamstw albo #poprzysi€ g€Є na €Іwi€Ёtej pami€Ёcimamusi€Ё, €Ђe kupi€Єem te #€Іcierki. Mimo to... pami€Ё€Ѕ jest tak cholernie podatna na sugesti€Ё. Nawet m€Ѓj adwokat, !kt€Ѓry uwa€Ђa€Є, €Ђe co najmniej po€Єowa mojej opowie€Іci jest k€Єamstwem, nie kupi€Є tej historyjki z €Іcierkami. Jest zupe€Єnie poroniona. By€Єem pijany jak €Іwinia, zbyt schlany, €Ђeby my€Іle€Ѕ o wyt€Єumieniu strza€Є€Ѓw. Gdybym to zrobi€Є, po prostu poci€ gn€ €Єbym za spust. Podjecha€Є do zatoczki i zaparkowa€Є. Pi€Є piwo i pali€Є papierosy. Patrzy€Є, jak gasn€  €Іwiat€Єa na parterze domku !Quentina. Widzia€Є, jak zapali€Єosi€Ё €Іwiat€Єo w pokoju na g€Ѓrze... a pi€Ёtna€Іcie minut p€Ѓ€Љniej i ono zgas€Єo. !Powiedzia€Є, €Ђe domy€Іli€Є si€Ё reszty. - Panie Dufresne, czy wszed€Є pan wtedy do domu Glenna Quentina i zabi€Є tych dwoje? - zagrzmia€Є jego adwokat. - Nie, nie wszed€Єem - odpar€Є Andy. Zezna€Є, €Ђe oko€Єo p€Ѓ€Єnocy zacz€ €Є trze€Љwie€Ѕ. Postanowi€Є wr€Ѓci€Ѕ do domu, !przespa€Ѕ si€Ё i nast€Ёpnego dniaprzemy€Іle€Ѕ wszystko w bardziej dojrza€Єy spos€Ѓb. - I wtedy, jad€ c do domu, doszed€Єem do wniosku, €Ђe najrozs€ dniej zrobi€Єbym, pozwalaj€ c jej jecha€Ѕ do Renoi za€Єatwi€Ѕ rozw€Ѓd. - Dzi€Ёkuj€Ё, panie Dufresne. Prokurator podskoczy€Є. - Rozwi€Ѓd€Є si€Ё pan z ni€  najszybciej, jak pan m€Ѓg€Є, prawda? Rozwi€Ѓd€Є si€Ё pan z ni€  za pomoc€  rewolweru kalibru trzydzie€Іci osiem owini€Ёtego w €Іcierki, tak? - Nie, prosz€Ё pana, nie zrobi€Єem tego - odpar€Є spokojnie Andy. - A potem zastrzeli€Є pan jej kochanka. - Nie, prosz€Ё pana. - Chce pan powiedzie€Ѕ, €Ђe kochanka zastrzeli€Є pan najpierw? - Chc€Ё powiedzie€Ѕ, €Ђe nie zastrzeli€Єem €Ђadnego z nich. Wypi€Єem dwie puszki piwa i wypali€Єem ile€І papieros€Ѓw, kt€Ѓrych niedopa€Єki policja znalaz€Єa w zatoczce. Potem pojecha€Єem do domu i poszed€Єem do €Є€Ѓ€Ђka. - O€Іwiadczy€Є pan s€ dowi, €Ђe mi€Ёdzy dwudziestym czwartym sierpnia a dziesi€ tym wrze€Іniamia€Є pan samob€Ѓjcze my€Іli. - Tak, prosz€Ё pana. - Na tyle silne, by kupi€Ѕ rewolwer. - Tak. - Czy zmartwi€Єby si€Ё pan, panie Dufresne, gdybym powiedzia€Є, €Ђe nie wydaje mi si€Ё pan typem samob€Ѓjcy? - Nie - odpar€Є Andy - bowiem nie sprawia pan na mnie wra€Ђenia specjalnie wra€Ђliwegoi bardzo w€ tpi€Ё, czy maj€ c ochot€Ё pope€Єni€Ѕ samob€Ѓjstwo,przyszed€Єbym do pana z moim problemem. W sali s€ dowej rozleg€Єy si€Ё st€Єumione chichoty, ale ta uwaga nie przysporzy€Єa Andy'emu sympatii s€Ёdzi€Ѓw. - Czy zabra€Є pan ze sob€  t€Ё trzydziestk€Ё€Ѓsemk€Ё w nocy dziesi€ tego wrze€Іnia? - Nie; jak ju€Ђ m€Ѓwi€Єem... - Ach tak! - u€Іmiechn€ €Є si€Ё sarkastycznie prokurator. - Rzuci€Є go pan do rzeki, prawda? Do Royal. Po po€Єudniu dziewi€ tego wrze€Іnia. - Tak, prosz€Ё pana. - Dzie€Ї przed morderstwem? - Tak, prosz€Ё pana. - Bardzo wygodne, prawda? - Ani wygodne, ani niewygodne. To prawda. - S€ dz€Ё, €Ђe s€Єysza€Є pan zeznanie porucznika Minchera? Mincher dowodzi€Є grup€ , kt€Ѓraprzeczesa€Єa rzek€Ё w pobli€Ђu mostu Pond Road, z kt€Ѓrego Andy rzuci€Є bro€Ї. Policja nie znalaz€Єa jej. - Tak, prosz€Ё pana. Wie pan, €Ђe s€Єysza€Єem. - A wi€Ёc s€Єysza€Є pan, jak #m€Ѓwi€Є s€ dowi, €Ђe nie znale€Љli €Ђadnej broni, chocia€Ђ szukali jej trzy dni. To do€І€Ѕ wygodne,prawda? - Wygodne czy nie, pozostaje faktem, €Ђe jej nie znale€Љli - odpar€Є spokojnie Andy. - Jednak chcia€Єbym przypomnie€Ѕzar€Ѓwno panu, jak i Wysokiemu S€ dowi, €Ђe ten !most le€Ђy bardzo blisko uj€Іcia Royal do zatoki Yarmouth. Pr€ d jest tam silny- Bro€Ї mog€Єa zosta€Ѕ zniesiona do zatoki. - Tak wi€Ёc nie mo€Ђna dokona€Ѕpor€Ѓwnania €Іlad€Ѓw na kulach wyj€Ёtych z zakrwawionych cia€Є pa€Їskiej €Ђony i pana Glenna Quentina a gwintem lufy pa€Їskiego rewolweru. Zgadza si€Ё, panie Dufresne? - Tak. - To r€Ѓwnie€Ђ bardzo dogodne, prawda? W tym momencie, wed€Єug relacji prasowych, Andy okaza€Єjedn€  z niewielu reakcji emocjonalnych, na jakie pozwoli€Є sobie podczas ca€Єego sze€Іciotygodniowego procesu. Na jego twarzy pojawi€Є si€Ё nieznaczny, kwa€Іny u€Іmiech. - Poniewa€Ђ jestem niewinny zarzucanej mi zbrodni, prosz€Ё pana, a ponadto m€Ѓwi€Ё prawd€Ё, twierdz€ c, €Ђe rzuci€Єem bro€Ї do rzeki na dzie€Ї przed tym, zanim dosz€Єodo zbrodni, wydaje mi si€Ё zdecydowanie niedogodne, €Ђe nie znaleziono rewolweru. Prokurator pi€Єowa€Є go przez dwa dni. Ponownie przeczyta€Є Andy'emu to, co sprzedawca z Handy-Pik zezna€Є o €Іcierkach. Andy powt€Ѓrzy€Є, €Ђe nie pami€Ёta, aby je kupowa€Є, ale przyzna€Є, i€Ђ nie pami€Ёta tak€Ђe, €Ђe ich nie kupi€Є. Czy to prawda, €Ђe Andy i Linda Dufresne wykupili wsp€Ѓln€  polis€Ё ubezpieczeniow€  na pocz€ tkutysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego si€Ѓdmego roku?Tak, to prawda. I w razie €Іmierci €Ђony, czy€Ђ Andy nie otrzyma€Єby pi€Ё€Ѕdziesi€Ёciu tysi€Ёcy dolar€Ѓw odszkodowania? Prawda. A czy"nieprawd€  jest, €Ђe uda€Є si€Ё dodomu Glenna Quentina z zamiarem pope€Єnienia morderstwa, a ponadto, €Ђe zamierza€Є pope€Єni€Ѕ morderstwodwukrotne? Nie, to nieprawda. A wi€Ёc co, jego zdaniem, zasz€Єo, skoro nie znaleziono €Ђadnych €Іlad€Ѓw rabunku? - Nie mam poj€Ёcia, prosz€Ё pana -odpar€Є spokojnie Andy. Spraw€Ё oddano do rozpatrzenia s€ dowi o pierwszej po po€Єudniu w pewn€  €Іnie€Ђn€  €Іrod€Ё. !Dwana€Іcioro s€Ёdzi€Ѓw wr€Ѓci€Єo "na sal€Ё o trzeciej trzydzie€Іci. Wo€Љny wyzna€Є, €Ђe wr€Ѓciliby wcze€Іniej, ale zwlekali, rozkoszuj€ c si€Ё smacznym pieczonym kurczakiem z restauracji Bentleya - na koszt okr€Ёgu. Uznali Andy'ego za winnego i - bracie - gdyby w stanie Maine istnia€Єa kara €Іmierci, zadynda€Єby, zanim wiosenne krokusy wystawi€Єy swoje €Єebki ze €Іniegu. Prokurator spyta€Є, co jego zdaniem zasz€Єo, a Andy uchyli€Єsi€Ё od odpowiedzi -jednak !mia€Є swoj€  koncepcj€Ё, kt€Ѓr€  wyci€ gn€ €Єem z niego pewnej p€Ѓ€Љnej nocy w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym !pi€ tym. Zaj€Ё€Єo nam siedem lat,€Ђeby przej€І€Ѕ od uprzejmych uk€Єon€Ѓw do do€І€Ѕ za€Ђy€Єej znajomo€Іci - ale nigdy nie czu€Єem si€Ё naprawd€Ё zaprzyja€Љniony z Andym a€Ђ dotysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego, a wierzcie mi, €Ђe by€Єem jedynym, kt€Ѓry kiedykolwiek przestawa€Є z nim!bli€Ђej. Jako d€Єugoterminowi, odpocz€ tku do ko€Їca siedzieli€Іmy w tym samym oddziale, chocia€Ђ moja cela !znajdowa€Єa si€Ё p€Ѓ€Є korytarza dalej. "- Co ja my€Іl€Ё? - za€Іmia€Є si€Ё bez cienia rozbawienia. - !My€Іl€Ё, €Ђe tamtej nocy mia€Єem ogromnego pecha. Wi€Ёkszego, !ni€Ђ kiedykolwiek m€Ѓg€Єbym mie€Ѕ w tak kr€Ѓtkim czasie. S€ dz€Ё, #€Ђe zrobi€Є to jaki€І obcy, kt€Ѓry przypadkiem tamt€Ёdy !przeje€Ђd€Ђa€Є. Mo€Ђe kto€І, kto z€Єapa€Є gum€Ё na tej drodze, kiedy pojecha€Єem do domu. Mo€Ђe w€Єamywacz. Mo€Ђe psychopata. Zabi€Є ich, to wszystko. A ja jestem tutaj. !Tak po prostu. Mia€Є sp€Ёdzi€Ѕ w Shawshank reszt€Ё swego €Ђycia - a przynajmniej jego licz€ c€  $si€Ё cz€Ё€І€Ѕ. Pi€Ё€Ѕ lat p€Ѓ€Љniej zacz€ €Є stawa€Ѕ przed komisj€  do spraw zwolnie€Ї warunkowych, kt€Ѓra regularniejak w zegarku odrzuca€Єa jego wnioski, chocia€Ђ by€Є wzorowym wi€Ё€Љniem. Zwolnienie z Shawshank, je€Іli ma si€Ё wbit€  w papierach piecz€ tk€Ё €Јmorderstwo", to powolny proces, r€Ѓwnie powolny jak erozja ska€Єy "przez p€Єyn€ c€  rzek€Ё. W sk€Єad komisji wchodzi€Єo siedem os€Ѓb, dwie wi€Ёcej ni€Ђ w !wi€Ёkszo€Іci wi€Ёzie€Ї stanowych,a ka€Ђda z nich mia€Єa ty€Єek twardszy od kamienia wyj€Ёtego ze €Љr€Ѓd€Єa wody mineralnej. Tych facet€Ѓw nie mo€Ђna przekupi€Ѕ, nie mo€Ђna zagada€Ѕ, nie mo€Ђna #przeb€Єaga€Ѕ. Je€Іli chodzi o tak€ "komisj€Ё, to pieni€ dze nie licz€ si€Ё i nie ma mocnych. W przypadku Andy'ego w gr€Ё wchodzi€Єy r€Ѓwnie€Ђ inne wzgl€Ёdy... ale to nale€Ђy do "dalszej cz€Ё€Іci mojej opowie€Іci.By€Є pewien dobrze si€Ё sprawuj€ cy i uprzywilejowany wi€Ёzie€Ї, niejaki Kendricks, "kt€Ѓry w latach pi€Ё€Ѕdziesi€ tychby€Є mi winien sporo forsy i min€Ё€Єy cztery lata, zanim !wszystko sp€Єaci€Є. Wi€Ёkszo€І€Ѕ d€Єugu odda€Є w formie informacji - w moim interesie jeste€І martwy, je€Ђeli nie znajdziesz sposobu, €Ђeby trzyma€Ѕ ucho przy ziemi. Ten Kendricks, na przyk€Єad, mia€Є dost€Ёp do akt, do kt€Ѓrych ja, obs€Єuguj€ c sztanc€Ё w wi€Ёziennej wytw€Ѓrni tablic, nigdy nie mia€Єbym wgl€ du. Kendricks powiedzia€Є mi, €Ђe w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym komisja g€Єosowa€Єa siedem do zera przeciw warunkowemu zwolnieniu Andy'ego Dufresnego, sze€І€Ѕ do jednego w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym €Ѓsmym, zn€Ѓw siedem do zera w pi€Ё€Ѕdziesi€ tym dziewi€ tym i pi€Ё€Ѕ do dw€Ѓch w tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym. "Nie wiem, jak by€Єo p€Ѓ€Љniej, alewiem, €Ђe po szesnastu latach nadal siedzia€Є w czternastej $celi pi€ tego oddzia€Єu. Mia€Є ju€Ђ pi€Ё€Ѕdziesi€ t siedem lat. Zapewne w przyp€Єywie dobrego serca wypu€Іciliby go oko€Єo tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset osiemdziesi€ tego trzeciego. !Daj€  ci do€Ђywocie i zabieraj€  ca€Єe €Ђycie - a przynajmniej %ca€Є€  jego licz€ c€  si€Ё cz€Ё€І€Ѕ. Mo€Ђe kiedy€І ci€Ё wypuszcz€ , "ale... no, pos€Єuchajcie: Zna€Єem takiego go€Іcia, nazywa€Є si€Ё Sherwood Bolton. Trzyma€Є w celi go€Є€Ёbia od tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego pi€ tego do pi€Ё€Ѕdziesi€ tego trzeciego, kiedy to go wypu€Іcili. Nie by€Є €Ђadnym Ptasznikiem z Alcatraz; po prostu mia€Є tego go€Є€Ёbia. Nazywa€Є go Jake. Wypu€Іci€Є go na wolno€І€Ѕ dzie€Ї przed tym, zanim on, Sherwood, mia€Є wyj€І€Ѕ; go€Є€ b polecia€Є tak pi€Ёknie, jak tylko mo€Ђna sobie€Ђyczy€Ѕ. Jednak mniej wi€Ёcej tydzie€Ї po tym jak Sherwood Bolton opu€Іci€Є nasz€  !szcz€Ё€Іliw€  rodzink€Ё, jeden z !moich przyjaci€Ѓ€Є zawo€Єa€Є mniedo zachodniego k€ ta spacerniaka, gdzie zwyk€Є przesiadywa€Ѕ Sherwood. Ptak le€Ђa€Є tam jak bardzo ma€Єa kupka przybrudzonej po€Іcieli. Wygl€ da€Є na zag€Єodzonego. M€Ѓj przyjaciel zapyta€Є: €ЈCzy "to nie Jake, Rudy?". Mia€Є racj€Ё.Ten go€Є€ b by€Є martwy jak krowie €Єajno. Pami€Ёtam, jak Andy Dufresne !po raz pierwszy zwr€Ѓci€Є si€Ё domnie o co€І; pami€Ёtam to tak, jakby to by€Єo wczoraj. Jednak wtedy nie chcia€Є Rity Hayworth. O ni€  poprosi€Є p€Ѓ€Љniej. Tego lata tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego €Ѓsmego roku chodzi€Єo mu o co€І innego. Wi€Ёkszo€І€Ѕ moich interes€Ѓw za€Єatwiam na spacerniaku. Nasz dziedziniec jest wielki, owiele wi€Ёkszy od innych. Ma kszta€Єt kwadratu o boku "dziewi€Ё€Ѕdziesi€Ёciu jard€Ѓw. Od pomocy zamyka go zewn€Ёtrzny mur z wie€Ђyczkami na obu ko€Їcach. Stra€Ђnicy s€  wyposa€Ђeni w lornetki i bro€Ї. W tym p€Ѓ€Єnocnym murze znajduje si€Ё g€Є€Ѓwna brama. Po po€Єudniowej stronie ci€ gn€  si€Ё rampy wy€Єadowcze dla ci€Ё€Ђar€Ѓwek. Jest ich pi€Ё€Ѕ. W dni robocze Shawshank to ruchliwe miejsce- wozy dostawcze wje€Ђd€Ђaj€  iwyje€Ђd€Ђaj€ . Mamy tu wytw€Ѓrni€Ё tablic rejestracyjnych i wielk€  przemys€Єow€  pralni€Ё, kt€Ѓra obs€Єuguje nasze wi€Ёzienie, a ponadto szpital Kittery oraz Dom Starc€Ѓw w Eliot. S€  tu tak€Ђe du€Ђe warsztaty samochodowe, w kt€Ѓrych mechanicy naprawiaj€  pojazdywi€Ёzienne, stanowe i municypalne - nie wspominaj€ c o prywatnych autach stra€Ђnik€Ѓw i personelu wi€Ёzienia... a tak€Ђe, nieraz, cz€Єonk€Ѓw komisji zwolnie€Ї warunkowych. Wschodni bok dziedzi€Їca to gruby kamienny mur z mn€Ѓstwem w€ skich okienek. Pojego drugiej stronie znajduje !si€Ё oddzia€Є pi€ ty. Od zachodu ulokowano administracj€Ё oraz izb€Ё chorych. Shawshank nigdynie by€Єo tak zat€Єoczone jak #wi€Ёkszo€І€Ѕ wi€Ёzie€Ї, a w tysi€ cdziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym by€Єo zape€Єnione Є jakie€І K42\book.gb.tmpє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB pЉ ci ­ cЬЦ c/Ю # c’ё+D cѕ57UJXzaledwie w dw€Ѓch trzecich, ale na dziedzi€Їcu zawsze przebywa€Єo od osiemdziesi€Ёciu do stu dwudziestu wi€Ё€Љni€Ѓw - "graj€ cych w pi€Єk€Ё no€Ђn€  lub wkoszyk€Ѓwk€Ё, opowiadaj€ cych dowcipy, ziewaj€ cych, ubijaj€ cych interesy. W niedziele spacerniak by€Є jeszcze bardziej zat€Єoczony; przypomina€Єby miejsce pikniku... gdyby by€Єy z nami kobiety. Andy po raz pierwszy !przyszed€Є do mnie w niedziel€Ё. W€Єa€Іnie sko€Їczy€Єem rozmawia€Ѕ o radiu z Elmore'em Armitage'em, kumplem, kt€Ѓry cz€Ёsto oddawa€Є mi przys€Єugi, kiedy stan€ €Є obok mnie Andy. Oczywi€Іcie, wiedzia€Єem, kim jest; by€Є uwa€Ђany za snoba i zimn€  ryb€Ё. Ludzie przepowiadali, €Ђe wpadnie w k€Єopoty. Jednym z m€Ѓwi€ cych tak by€Є Bogs Diamond. z "kt€Ѓrym lepiej by€Єo nie mie€Ѕ nicwsp€Ѓlnego. Andy nie mia€Є wsp€Ѓ€Єtowarzysza w celi i s€Єysza€Єem, €Ђe sam tego chcia€Є, chocia€Ђ ju€Ђ zacz€Ёto gada€Ѕ, €Ђe uwa€Ђa si€Ё za lepszego od innych. Jednak ja !nie musia€Єem s€Єucha€Ѕ plotek o kim€І, kogo mog€Єem oceni€Ѕ osobi€Іcie. - Cze€І€Ѕ - powiedzia€Є. - Jestem Andy Dufresne. Wyci€ gn€ €Є r€Ёk€Ё, a ja $u€Іcisn€ €Єem j€ . Nie nale€Ђa€Є do ludzi trac€ cych czas na czcz€ gadanin€Ё; od razu przeszed€Є do rzeczy. - O ile wiem, jeste€І cz€Єowiekiem, kt€Ѓry mo€Ђe za€Єatwi€Ѕ niemal wszystko. Przyzna€Єem, €Ђe od czasu do "czasu mog€Ё postara€Ѕ si€Ё o co€І.- Jak to robisz? - zapyta€Є Andy. - Czasem - powiedzia€Єem - co€І po prostu wpada mi w "r€Ёce. Nie mog€Ё tego wyja€Іni€Ѕ. To chyba dlatego, €Ђe jestem Irlandczykiem. U€Іmiechn€ €Є si€Ё. - Zastanawia€Єem si€Ё, czy #m€Ѓg€Єby€І postara€Ѕ si€Ё dla mnie o m€Єotek skalny? - Co to takiego i do czego ci on potrzebny? Andy spojrza€Є ze zdziwieniem. - Czy zorganizowanie jakiej€І rzeczy uzale€Ђniasz od poznania jej zastosowania? S€Єysz€ c to, zrozumia€Єem, dlaczego zyska€Є reputacj€Ё snoba, faceta lubi€ cego si€Ё wywy€Ђsza€Ѕ - ale w tym pytaniu wyczu€Єem odrobin€Ё humoru. - Ujm€Ё to tak - odpar€Єem. - Gdyby€І potrzebowa€Є szczoteczki do z€Ёb€Ѓw, nie zadawa€Єbym pyta€Ї. Po prostu poda€Єbym cen€Ё. Widzisz, szczoteczka nie jest €Іmierciono€Іnym narz€Ёdziem. - A ty masz powa€Ђne obiekcjewobec €Іmierciono€Іnych narz€Ёdzi? - W€Єa€Іnie. Stara, po€Єatana pi€Єka baseballowa polecia€Єa w naszym kierunku, a on "odwr€Ѓci€Є si€Ё zwinnie jak kot i z€Єapa€Є j€  w powietrzu. Nawet Frank Malzone by€Єby dumny z takiego chwytu. Andy odrzuci€Є pi€Єk€Ё z powrotem - szybkim i pozornie niedba€Єym ruchem "r€Ёki, a mimo to silnie i celnie. Widzia€Єem, €Ђe wielu zerka€Єo na nas ukradkiem, kiedy omawiali€Іmy interes. Zapewne !stra€Ђnicy na wie€Ђach r€Ѓwnie€Ђ nas obserwowali. Ma€Єo mnie to wzrusza€Єo; w ka€Ђdym wi€Ёzieniu s€  wi€Ё€Љniowie wa€Ђniejsi od innych, czterech czy pi€Ёciu w mniejszym, dwa lub trzy tuziny w wi€Ёkszym zak€Єadzie karnym. W Shawshank by€Єem jednym z #tych, kt€Ѓrzy si€Ё licz€ , i to, comy€Іla€Єem o Andym Dufresnem mog€Єo mie€Ѕ ogromny wp€Єyw nato, jak mu tutaj b€Ёdzie. On z !pewno€Іci€  o tym wiedzia€Є, ale nie p€Єaszczy€Є si€Ё ani nie podlizywa€Є, za co poczu€Єem doniego szacunek. - W porz€ dku. Powiem ci, co to takiego i do czego mi potrzebne. M€Єotek skalny !wygl€ da jak miniaturowy kilof...mniej wi€Ёcej tej wielko€Іci. !Rozstawi€Є d€Єonie na d€Єugo€І€Ѕ stopy i wtedy zobaczy€Єem, jakdobrze ma utrzymane paznokcie. - Na jednym ko€Їcu ma ma€Єy ostry dzi€Ѓb, a na drugim p€Єaski, t€Ёpy obuch. Chc€Ё go mie€Ѕ, poniewa€Ђ lubi€Ё ska€Єy. - Ska€Єy - powt€Ѓrzy€Єem. - Przykucnij na moment - rzek€Є. Spe€Єni€Єem jego €Ђyczenie. Przysiedli€Іmy w kucki jak Indianie. Andy nabra€Є gar€І€Ѕ py€Єu z dziedzi€Їca i zacz€ €Є przesiewa€Ѕ go mi€Ёdzy szczup€Єymi palcami, a€Ђ piasek !przesypa€Є si€Ё chmurk€  drobin. Na d€Єoniach pozosta€Єo mu kilka kamyk€Ѓw, jeden czy dwab€Єyszcz€ ce, pozosta€Єe matowe i zwyczajne. Jednym zmatowych by€Є okruch kwarcu, kt€Ѓry pozostaje matowy, p€Ѓki go nie wytrzesz. Wtedy nabiera €Єadnego, mlecznego !po€Єysku. Andy wyczy€Іci€Є go, a potem rzuci€Є mi. Z€Єapa€Єem kamyk i nazwa€Єem go. - Kwarc, oczywi€Іcie -rzek€Є. -A"sp€Ѓjrz tu. Mika. €Ћupek. Granit. To kawa€Єek zwietrza€Єego wapienia, pochodz€ cy ze ska€Єy, w kt€Ѓrej wykuli to miejsce. Odrzuci€Є kamyki i otrzepa€Є d€Єonie. - Jestem geologiem amatorem. A przynajmniej... by€Єem nim. W dawnym €Ђyciu. Chcia€Єbym zn€Ѓw si€Ё nim sta€Ѕ, cho€Ѕby w skromnym zakresie. - Niedzielne ekspedycje po spacerniaku? - zapyta€Єem, !wstaj€ c. Pomys€Є by€Є g€Єupi, a jednak... na widok tego kawa€Єeczka kwarcu drgn€Ё€Єo miserce. Nie wiem dlaczego; pewnie jakie€І skojarzenie ze €Іwiatem zewn€Ёtrznym. Na dziedzi€Їcu wi€Ёziennym nie my€Іli si€Ё o takich rzeczach. Kwarc to co€І, co znajdujesz wma€Єym, wartkim strumyku. - Lepsze ju€Ђ takie niedzielne ekspedycje od €Ђadnych - powiedzia€Є Andy. "- M€Ѓg€Єby€І wbi€Ѕ taki m€Єotek w !czyj€ €І czaszk€Ё - zauwa€Ђy€Єem.- Nie mam tu wrog€Ѓw - rzek€Є spokojnie. !- Nie? - u€Іmiechn€ €Єem si€Ё. - Zaczekaj troch€Ё. - Je€Іli b€Ёd€Ё mia€Є jakie€І k€Єopoty, poradz€Ё sobie bez pomocy m€Єotka. - Mo€Ђe zamierzasz uciec? Przekopa€Ѕ si€Ё pod murem? Bo je€Іli tak... U€Іmiechn€ €Є si€Ё uprzejmie. Kiedy trzy tygodnie p€Ѓ€Љniej zobaczy€Єem ten m€Єotek skalny, zrozumia€Єem dlaczego. - Wiesz, €Ђe je€Іli kto€І go zobaczy, zabior€  ci go. "Odebraliby ci €Єy€Ђk€Ё, gdyby j€  zauwa€Ђyli. Co zamierzasz robi€Ѕ, si€ €І€Ѕ na €Іrodku podw€Ѓrka i zacz€ €Ѕ wali€Ѕ m€Єotkiem? !- Och, s€ dz€Ё, €Ђe sta€Ѕ mnie naco€І lepszego. Skin€ €Єem g€Єow€ . To w ko€Їcu nie moja sprawa. Facet chce co€І mie€Ѕ. Czy potrafi to zachowa€Ѕ, czy nie - to ju€Ђ jego problem. - Ile mo€Ђe kosztowa€Ѕ takie co€І? - zapyta€Єem. Zacz€ €Є mi si€Ё podoba€Ѕ jego spokojny, wyciszony spos€Ѓb bycia. Po !dziesi€Ёciu latach kicia mo€Ђesz mie€Ѕ naprawd€Ё do€І€Ѕ krzykaczy, pysza€Єk€Ѓw i g€Єupoli. Tak, chyba mo€Ђna powiedzie€Ѕ, €Ђe od razu polubi€Єem Andy'ego. - Osiem dolar€Ѓw w ka€Ђdym sklepie mineralogicznym - "rzek€Є - ale domy€Іlam si€Ё, €Ђe wtakim interesie jak tw€Ѓj musisz pobiera€Ѕ mar€Ђ€Ё... - Mar€Ђa zwykle wynosi dziesi€Ё€Ѕ procent, ale musz€Ё j€  zwi€Ёksza€Ѕ w przypadku niebezpiecznych narz€Ёdzi. Takie co€І jak to, o czym m€Ѓwisz, wymaga lepszego smarowania, €Ђeby wprawi€Ѕ ko€Єa w ruch. Powiedzmy dziesi€Ё€Ѕ dolar€Ѓw. - Niech b€Ёdzie dziesi€Ё€Ѕ. Spojrza€Єem na niego z u€Іmiechem. - A masz dziesi€Ё€Ѕ dolar€Ѓw? - Mam - odpar€Є spokojnie. Du€Ђo p€Ѓ€Љniej odkry€Єem, €Ђe "mia€Є ponad pi€Ё€Ѕset. Przemyci€Є je. Podczas rewizji po przybyciu do tego hotelu jeden z klawiszy ma obowi€ zek pochyli€Ѕ si€Ё i zajrze€Ѕ ci w ty€Єek - ale to rozleg€Єe miejsce, m€Ѓwi€ c ogl€Ёdnie, wi€Ёc naprawd€Ё zdeterminowany cz€Єowiek mo€Ђe schowa€Ѕ tam r€Ѓ€Ђne rzeczy - na tyle dobrze, aby nie zosta€Єy znalezione, o ile klawisz, kt€Ѓry przypad€Є ci w udziale, nie ma ochoty w€Єo€Ђy€Ѕgumowej r€Ёkawicy i poszpera€Ѕ g€Є€Ёbiej. - Doskonale - powiedzia€Єem. - Pewnie wiesz, czego "oczekuj€Ё, je€Іli z€Єapi€  ci€Ё z tym, co ci za€Єatwi€Ё. - Chyba tak - odpar€Є i widz€ cb€Єysk w jego szarych oczach, zrozumia€Єem, €Ђe dok€Єadnie wiedzia€Є, co zamierzam powiedzie€Ѕ. Dostrzeg€Єem w nich przeb€Єysk typowego dla€Ї,ironicznego poczucia humoru. !- Je€Іli ci€Ё nakryj€ , powiesz, €Ђe znalaz€Єe€І. To wszystko i tylko tyle. Wsadz€  ci€Ё do karceru na trzy czy cztery tygodnie... a ponadto, oczywi€Іcie, stracisz swoj€  zabawk€Ё i wpisz€  ci nagan€Ё do akt. Je€Ђeli podasz im moje nazwisko, ju€Ђ nigdy nie zrobimy €Ђadnego interesu. Nawet gdyby chodzi€Єo o par€Ё sznur€Ѓwek czy paczk€Ё drops€Ѓw. Ponadto napuszcz€Ё #paru kolesi€Ѓw, €Ђeby spu€Іcili ci manto. Nie lubi€Ё przemocy, ale rozumiesz moj€  sytuacj€Ё. Nie !mog€Ё dopu€Іci€Ѕ, €Ђeby uwa€Ђano,!€Ђe nie potrafi€Ё sobie radzi€Ѕ. To by mnie wyko€Їczy€Єo. - Tak. Pewnie tak. Rozumiem i nie musisz si€Ё martwi€Ѕ. - Nigdy si€Ё nie martwi€Ё - odpar€Єem. - W takim miejscu jak to nie ma z tego €Ђadnych korzy€Іci. "Kiwn€ €Є g€Єow€  i odszed€Є. Trzy dni p€Ѓ€Љniej przeszed€Є obok mnie na spacerniaku, kiedy wypu€Іcili nas z pralni na porann€  przerw€Ё. Nie odezwa€Є si€Ё ani nawet na mnie nie !spojrza€Є, ale ze zr€Ёczno€Іci€  karcianego magika wcisn€ €Є mi w r€Ёk€Ё portret Aleksandra Hamiltona. Szybko si€Ё uczy€Є. Za€Єatwi€Єem mu ten m€Єotek. Przez jedn€  noc mia€Єem to narz€Ёdzie w mojej celi i by€Єo "dok€Єadnie takie, jak je opisa€Є. Absolutnie nie nadawa€Єo si€Ё dorobienia podkopu (doszed€Єem do wniosku, €Ђe za pomoc€  czego€І takiego cz€Єowiek potrzebowa€Єby oko€Єo sze€Іciuset lat, aby przekopa€Ѕ si€Ё pod tymi murami), ale "wci€ €Ђ mia€Єem jakie€І obiekcje. Gdyby tak wbi€Ѕ komu€І ten m€Єotek w g€Єow€Ё... facet na pewno ju€Ђ nigdy nie s€Єucha€Єbyaudycji rockowych. Andy ju€Ђ mia€Є k€Єopoty z siostrami. Liczy€Єem na to, €Ђe nie zechce wypr€Ѓbowa€Ѕ tego m€Єotka na nich. W ko€Їcu zawierzy€Єem w€Єasnej ocenie. Wczesnym rankiem nast€Ёpnego dnia, dwadzie€Іcia minut przed pobudk€ , poda€Єem m€Єotek skalny i paczk€Ё cameli staremu Erniemu, porz€ dkowemu, kt€Ѓry zamiata€Єkorytarze oddzia€Єu pi€ tego do!czasu, a€Ђ wyszed€Є na wolno€І€Ѕ w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym sz€Ѓstym. Bez s€Єowa schowa€Є go za pazuch€Ё i ujrza€Єem ten m€Єotek dopiero dziewi€Ёtna€Іcie lat p€Ѓ€Љniej, !kiedy by€Є ju€Ђ prawie zupe€Єnie starty. W nast€Ёpn€  niedziel€Ё Andy zn€Ѓw podszed€Є do mnie na spacerniaku. M€Ѓwi€Ё wam, nie wygl€ da€Є najlepiej. Doln€  "warg€Ё mia€Є spuchni€Ёt€  tak, €Ђeprzypomina€Єa par€Ѓwk€Ё, prawe oko podbite i paskudn€  szram€Ёna policzku. Mia€Є k€Єopoty z siostrami, oczywi€Іcie, ale nigdy o tym nie wspomina€Є. - Dzi€Ёki za narz€Ёdzie - powiedzia€Є i odszed€Є. Obserwowa€Єem go z zaciekawieniem. Przeszed€Є kilka krok€Ѓw, zobaczy€Є co€І w $kurzu, pochyli€Є si€Ё i podni€Ѓs€Є. Kawa€Єek ska€Єy. Wi€Ёzienne ubrania, opr€Ѓcz kombinezon€Ѓwnoszonych przez mechanik€Ѓw w warsztatach, nie maj€  kieszeni.Jednak mo€Ђna sobie z tym poradzi€Ѕ. Kamyk znikn€ €Є w!r€Ёkawie Andy'ego i nie pojawi€Є "si€Ё ponownie. Podziwia€Єem to... i podziwia€Єem jego. Mimo problem€Ѓw, jakie mia€Є, robi€Є swoje. Tysi€ ce ludzi nie potrafi, nie chce lub nie mo€Ђe tego robi€Ѕ, a wielu z nich nawet nie siedzi w wi€Ёzieniu. Ponadto zauwa€Ђy€Єem, €Ђe chocia€Ђ jego twarz wygl€ da€Єa jak po zderzeniu z $ci€Ё€Ђar€Ѓwk€ , d€Єonie mia€Є nadal czyste i zadbane, paznokcie przyci€Ёte. !Przez nast€Ёpne sze€І€Ѕ miesi€Ёcyrzadko go widywa€Єem; Andy wi€Ёkszo€І€Ѕ tego czasu przesiedzia€Є w karcerze. Kilka s€Є€Ѓw o siostrach. W wielu zak€Єadach nazywa si€Ёich bykami-pedziami albo zuziami spod celi - ostatnio modne sta€Єo si€Ё okre€Іlenie €Јzab€Ѓjcze kr€Ѓlewny". W Shawshank zawsze nazywano ich siostrami. Nie wiem "dlaczego, ale s€ dz€Ё, €Ђe opr€Ѓcz"nazwy nie r€Ѓ€Ђnili si€Ё niczym odinnych. Fakt, €Ђe za murami wi€Ёzie€Ї odchodzi ci€Ё€Ђkie dupczenie w dzisiejszych czasach nikogo nie dziwi - mo€Ђe opr€Ѓcz paru nowicjuszy, kt€Ѓrzy na swe nieszcz€Ё€Іcie s€  m€Єodzi, szczupli, przystojni i niedo€Іwiadczeni - ale homoseksualizm, tak jak zwyczajny seks, ma setki r€Ѓ€Ђnych postaci i odmian. S€  !tacy, kt€Ѓrzy nie potrafi€  oby€Ѕ si€Ё bez seksu i zadaj€  si€Ё z innymi m€Ё€Ђczyznami, €Ђeby nie oszale€Ѕ. Zazwyczaj dochodzi do swego rodzaju umowy mi€Ёdzy dwoma m€Ё€Ђczyznami, kt€Ѓrzy dot€ d byli heteroseksualni, chocia€Ђ czasami zastanawia€Єem si€Ё, czy potem, po powrocie do €Ђon i kochanek, b€Ёd€  tak heteroseksualni, jak s€ dzili. S€  tak€Ђe tacy, kt€Ѓrzy €Јodmienili si€Ё" w wi€Ёzieniu. Obecnie m€Ѓwi si€Ё o nich, €Ђe #€Јstali si€Ё gejami" albo €Јwyszli "z ukrycia". Najcz€Ё€Іciej (ale nie zawsze) graj€  rol€Ё kobiet i o ich wzgl€Ёdy toczy si€Ё ostra rywalizacja. I s€  tak€Ђe siostry. Zazwyczaj nale€Ђ€  do d€Єugoterminowych, odsiaduj€ cych spore wyroki zapowa€Ђne przest€Ёpstwa. Ich "ofiar€  padaj€  m€Єodzi, s€Єabi i niedo€Іwiadczeni... albo, jak w przypadku Andy'ego Dufresnego, wygl€ daj€ cy na s€Єabych. Ich terenem €Єowieckim!s€  prysznice, ciasne przej€Іcia za maszynami pralniczymi, czasem izba chorych. Niejedenraz do gwa€Єtu dosz€Єo w niewielkim magazynku za aul€ . $Najcz€Ё€Іciej siostry bior€  si€Є€  to, co mog€Єyby dosta€Ѕ za darmo, gdyby tylko chcia€Єy; €Јodmienieni" zawsze zdaj€  si€Ёmie€Ѕ €Јs€Єabo€І€Ѕ" do tej czy innej siostry jak nastolatki do Sinatry, Presleya czy Redforda.Ca€Єa zabawa jednak w mniemaniu si€Ѓstr polega na "tym, €Ђeby wzi€ €Ѕ to si€Є€ ... i pewnie zawsze tak b€Ёdzie. Andy by€Є niewysoki i przystojny, odznacza€Є si€Ё tak€Ђe spokojn€  pewno€Іci€  siebie, za kt€Ѓr€  go podziwia€Єem. Siostry mia€Єy okona niego, od kiedy tylko znalaz€Є si€Ё za kratami. Gdybymopowiada€Є bajk€Ё, powiedzia€Єbym, €Ђe Andy walczy€Є zaciekle, a€Ђ zostawiono go w spokoju. Chcia€Єbym to powiedzie€Ѕ, ale nie mog€Ё. Wi€Ёzienie nie ma nicwsp€Ѓlnego z bajk€ , jest a€Ђ nazbyt realne. Po raz pierwszy dopadli go podprysznicem nieca€Єe trzy dni potym, jak do€Є€ czy€Є do naszej szcz€Ё€Іliwej rodziny. O ile wiem, wtedy sko€Їczy€Єo si€Ё na poklepywaniu i €Єaskotaniu. Pr€Ѓbuj€  oceni€Ѕ twoje si€Єy, zanim naprawd€Ё zaatakuj€ , jak szakale sprawdzaj€ ce, czyofiara jest tak s€Єaba i bezbronna, jak wygl€ da. Andy rozkwasi€Є warg€Ё wielkiej,ponurej siostrze-niejakiemu Bogsowi Diamondowi, kt€Ѓry par€Ё lat p€Ѓ€Љniej na zawsze znikn€ €Є mi z oczu. Stra€Ђnik interweniowa€Є na czas, ale Bogs obieca€Є, €Ђe dorwie Andy'ego - i zrobi€Є to. Do drugiego razu dosz€Єo za maszynami w pralni. Przez ca€Єelata w tym d€Єugim, brudnym i ciasnym przej€Іciu dzia€Єy si€Ё r€Ѓ€Ђne rzeczy; stra€Ђnicy wiedzieli o tym i przymykali oko. To miejsce by€Єo mroczne izastawione workami z wybielaczem i proszkiem do prania, a tak€Ђe beczkami z katalizatorem Hexlite nieszkodliwym jak s€Ѓl kuchenna, o ile mia€Єe€І suche r€Ёce, ale €Ђr€ cym jak kwas do akumulator€Ѓw, je€Іli dotkn€ €Є mokrej sk€Ѓry. Stra€Ђnicy nie lubili tam wchodzi€Ѕ. Nie ma tam pola do manewru, a pierwsz€  rzecz€ , jakiej ucz€  #si€Ё, to €Ђeby nigdy nie da€Ѕ si€Ё zaskoczy€Ѕ skaza€Їcom w miejscu, z kt€Ѓrego nie mo€Ђna si€Ё wycofa€Ѕ. Tego dnia nie by€Єo tam Bogsa, ale Henley Backus, kt€Ѓry od tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset dwudziestego drugiego roku pe€Єni€Є funkcj€Ё brygadzisty, "powiedzia€Є mi, €Ђe zast€ pili go czterej kolesie. Andy przez jaki€І czas powstrzymywa€Є ich !gar€Іci€  hexlite, gro€Ђ€ c, €Ђe sypnie im go w oczy, je€Іli podejd€  bli€Ђej, ale kiedy $pr€Ѓbowa€Є si€Ё cofn€ €Ѕ, potkn€ €Є si€Ё o jeden z tych wielkich, czteropojemnikowych washex€Ѓw. To wystarczy€Єo. Dopadli go. !S€ dz€Ё, €Ђe wyra€Ђenie €Јgwa€Єt zbiorowy" najlepiej oddaje to, co uczynili. Po€Єo€Ђyli go na obudowie silnika i jeden z nichprzyciska€Є mu wkr€Ёtak do skroni, podczas gdy pozostali trzej robili swoje. Taki gwa€Єt powoduje obra€Ђenia, ale niewielkie... Pytacie, czy wiem o tym z do€Іwiadczenia? - !chcia€Єbym, €Ђeby tak nie by€Єo. Przez jaki€І czas krwawisz. !Je€Ђeli nie chcesz, €Ђeby jaki€І b€Єazen zapyta€Є, czy w€Єa€Іnie zacz€ €Є ci si€Ё okres, zwijasz troch€Ё papieru toaletowego i nosisz go w spodniach, a€Ђ przestaniesz krwawi€Ѕ. Up€Єyw krwi naprawd€Ё przypomina menstruacj€Ё - trwa dwa, mo€Ђetrzy dni. Potem ustaje. €Ќadnych obra€Ђe€Ї, o ile nie zrobili ci czego€І jeszcze gorszego; €Ђadnych ran - ale gwa€Єt to gwa€Єt i w ko€Їcu musisz spojrze€Ѕ na swoj€  twarz w lustrze i zdecydowa€Ѕ, co dalej. Andy przeszed€Є przez to sam, tak jak w tym czasie przechodzi€Є przez wszystko. Musia€Є doj€І€Ѕ do takich samych!wniosk€Ѓw co inni, a wi€Ёc, €Ђe z siostrami mo€Ђna sobie poradzi€Ѕtylko na dwa sposoby: walczy€Ѕz nimi i ulega€Ѕ albo tylko ulega€Ѕ. Postanowi€Є walczy€Ѕ. Kiedy Bogs i jego dwaj kolesie napadli na niego mniej wi€Ёcej tydzie€Ї po incydencie w pralni%(€ЈS€Єysza€Єem, €Ђe si€Ё podda€Єe€І" - powiedzia€Є Bogs, wed€Єug Erniego, kt€Ѓry przypadkiem $by€Є w pobli€Ђu), Andy rzuci€Є si€Ё na nich. Z€Єama€Є nos niejakiemu Roosterowi MacBride'owi, opas€Єemu farmerowi siedz€ cemu za pobicie pasierbicy na €Іmier€Ѕ. Z przyjemno€Іci€  dodam, €Ђe Rooster umar€Є w wi€Ёzieniu. Wzi€Ёli go, wszyscy trzej. Kiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBpћ cЂk % cЗ chG! cЫU,- c.‚7љH‘by€Єo po wszystkim, Rooster i jeszcze jeden - m€Ѓg€Є to by€Ѕ Pete Verness, ale nie jestem ca€Єkiem pewien - rzucili Andy'ego na kolana. Bogs Diamond stan€ €Є przed nim. W tych dniach mia€Є brzytw€Ё o r€Ёkoje€Іci z macicy per€Єowej, po obu stronach kt€Ѓrej by€Єy wygrawerowane s€Єowa €ЈDiamond Pearl". Roz€Єo€Ђy€Є ostrze i powiedzia€Є: - Teraz otworz€Ё rozporek, cz€Єowieku, a ty po€Єkniesz to, co ci dam. A kiedy po€Єkniesz moje, zajmiesz si€Ё Roosterem. #Zdaje si€Ё, €Ђe z€Єama€Єe€І mu nos i musisz za to zap€Єaci€Ѕ. Na co Andy odpar€Є: - Stracisz wszystko, co w€Єo€Ђysz mi do ust. Ernie opowiada€Є, €Ђe Bogs popatrzy€Є na Andy'ego jak na wariata. - Nie - rzek€Є do niego powoli, jak do nierozgarni€Ёtego dziecka. - Nie zrozumia€Єe€І. Je€Іli zrobisz co€І takiego, to wepchn€Ё ci ca€Єe osiem cali tego ostrza w ucho. Kapujesz?- Zrozumia€Єem, co powiedzia€Єe€І. To ty nie rozumiesz. Odgryz€Ё to, co mi w€Єo€Ђysz w usta. Pewnie mo€Ђesz wepchn€ €Ѕ mi t€Ё brzytw€Ё w m€Ѓzg, ale !powiniene€І wiedzie€Ѕ, €Ђe takie gwa€Єtowne uszkodzenie m€Ѓzguspowoduje, €Ђe ofiara !jednocze€Іnie odda mocz, ka€Є... i zaci€Іnie z€Ёby. Spojrza€Є na Bogsa z tym swoimu€Іmieszkiem, m€Ѓwi€Є stary Ernie, jakby ci trzej omawiali z nim kursy akcji, a nie poniewierali nim jak €Іmieciem; jakby mia€Є na sobie jeden z tych trzycz€Ё€Іciowych garnitur€Ѓw, a nie kl€Ёcza€Є na brudnej pod€Єodze ze spodniamispuszczonymi do kostek i zakrwawionymi udami. "- Prawd€Ё m€Ѓwi€ c - ci€ gn€ €Є - o ile wiem, ten skurcz jest czasem tak silny, €Ђe trzeba rozwiera€Ѕ szcz€Ёki ofiary €Єomem. Bogs niczego nie w€Єo€Ђy€Є Andy'emu w usta tej nocy pod koniec lutego tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego €Ѓsmego, tak samo jak Rooster MacBride i - o ile wiem - nigdynie zrobi€Є tego nikt inny. Zamiast tego we trzech ci€Ё€Ђkopobili Andy'ego i wszyscy czterej odsiedzieli swoje w karcerze. Andy i Rooster MacBride najpierw wyl€ dowali w izbie chorych. Ile razy ta dobrana paczka napastowa€Єa Andy'ego? Nie wiem. My€Іl€Ё, €Ђe Rooster !szybko straci€Є zapa€Є - miesi€ cchodzenia z rurkami w nosie mo€Ђe obrzydzi€Ѕ wszystko - a Bogs Diamond te€Ђ odpu€Іci€Є tego lata. To by€Єo do€І€Ѕ dziwne. Pewnego ranka na pocz€ tku czerwca. kiedy nie pojawi€Є si€Ё na porannym apelu, znaleziono gookropnie pobitego w celi. Nie chcia€Є powiedzie€Ѕ, kto to zrobi€Є ani jak go dopadli, ale prowadz€ c m€Ѓj interes, wiem, €Ђe przekupni klawisze mog€  zrobi€Ѕ prawie wszystko - mo€Ђe opr€Ѓcz przemycenia broni dla skaza€Їca. Ich pensje nie by€Єy wysokie wtedy i nie s€  teraz. A w tamtych czasachnie by€Єo elektronicznych zamk€Ѓw, kamer telewizyjnych ani g€Є€Ѓwnych w€Є€ cznik€Ѓw kontroluj€ cych ca€Єe oddzia€Єy wi€Ёzienne. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym roku do ka€Ђdego bloku by€Є oddzielny klucz. Bardzo €Єatwo by€Єo przekupi€Ѕ #stra€Ђnika, €Ђeby wpu€Іci€Є kogo€І - mo€Ђe nawet dw€Ѓch czy trzech - na oddzia€Є, na przyk€Єad do celi Diamonda. Taka przys€Єuga kosztowa€Єaby mn€Ѓstwo forsy, oczywi€Іcie niewed€Єug zwyk€Єych standard€Ѓw, nie. Ekonomia wi€Ёzienna operuje znacznie mniejszymi kwotami. Kiedy posiedzisz tu jaki€І czas. dolarowy banknot wr€Ёku jest jak dwudziestka na zewn€ trz. Domy€Іlam si€Ё, €Ђe za€Єatwienie Bogsa kosztowa€Єo !kogo€І spor€  gar€І€Ѕ drobnych - powiedzmy pi€Ёtna€Іcie zielonych dla klawisza i po dwalub trzy dla ka€Ђdego z silnor€Ёkich. Nie twierdz€Ё, €Ђe zrobi€Є to Andy Dufresne, ale wiem, €Ђe "przemyci€Є do wi€Ёzienia pi€Ё€Ѕsetdolar€Ѓw. W normalnym €Іwiecie pracowa€Є w banku i lepiej ni€Ђ my wszyscy rozumia€Є, jak€  w€Єadz€Ё daje pieni€ dz. I wiem jedno: po tym pobiciu - trzy z€Єamane €Ђebra, krwiak oka, przetr€ cony krzy€Ђ i wybite biodro - Bogs Diamond zostawi€Є Andy'ego w spokoju. Prawd€Ё m€Ѓwi€ c, przesta€Є "niepokoi€Ѕ kogokolwiek. Sta€Є si€Ё€Єagodny jak letni zefirek, po€Іwistuj€ cy i niegro€Љny. "Mo€Ђna rzec, €Ђe przemieni€Є si€Ё w €Јs€Єab€  siostr€Ё". Taki by€Є koniec Bogsa Diamonda, cz€Єowieka, kt€Ѓry !m€Ѓg€Є w ko€Їcu zabi€Ѕ Andy'ego, gdyby ten nie podj€ €Є odpowiednich krok€Ѓw, €Ђeby temu zapobiec (o ile "rzeczywi€Іcie to on je podj€ €Є). Nie by€Є to jednak koniec k€Єopot€Ѓw, jakie Andy mia€Є z !siostrami. Po kr€Ѓtkiej przerwie wszystko zacz€Ё€Єo si€Ё od nowa, chocia€Ђ ju€Ђ nie tak gwa€Єtownie i cz€Ёsto. Szakale !to tch€Ѓrzliwe zwierz€Ёta. a nie brakowa€Єo €Єatwiejszego €Єupu od Andy'ego. Pami€Ёtam, €Ђe zawsze z nimi "walczy€Є. Wiedzia€Є, jak s€ dz€Ё, "€Ђe je€Іli cho€Ѕ raz poddasz si€Ё im, znacznie trudniej b€Ёdzie cioprze€Ѕ si€Ё nast€Ёpnym razem. Tak wi€Ёc przez jaki€І czas !Andy wci€ €Ђ chodzi€Є z si€Їcami na twarzy i jeszcze sze€І€Ѕ czyosiem miesi€Ёcy po pobiciu Diamonda z€Єamano mu dwa palce. Ach tak - a gdzie€І pod koniec tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego dziewi€ tego roku wyl€ dowa€Є w izbie chorych ze z€Єaman€  ko€Іci€  policzkow€  prawdopodobnie w wyniku uderzenia metalow€  rurk€  owini€Ёt€  we flanel€Ё. Zawsze stawia€Є op€Ѓr i w rezultacie siedzia€Є w karcerze.Nie s€ dz€Ё jednak, €Ђeby samotno€І€Ѕ dokucza€Єa Andy'emu tak jak niekt€Ѓrym ludziom. Dobrze czu€Є si€Ё sam ze sob€ . Przyzwyczai€Є si€Ё odpiera€Ѕ sporadyczne ataki si€Ѓstr, kt€Ѓre potem, w tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym, prawie zupe€Єnie usta€Єy. We w€Єa€Іciwym czasie opowiem i t€Ё cz€Ё€І€Ѕ jego historii. Jesieni€  tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego €Ѓsmego Andy zagadn€ €Є mnie pewnego ranka na spacerniaku, pytaj€ c, czy m€Ѓg€Єbym za€Єatwi€Ѕ mu p€Ѓ€Є tuzina p€Єacht polerskich. - Co to takiego, do diab€Єa? - zapyta€Єem. !Wyja€Іni€Є mi, €Ђe tak nazywaj€  je zbieracze kamieni; szmaty do polerowania, nie wi€Ёksze odr€Ёczniczka. Z grubego materia€Єu - mia€Єy g€Єadk€  i !szorstk€  stron€Ё: g€Єadka by€Єa jak drobnoziarnisty papier €Іcierny, szorstka prawie tak ostra jak stalowe wi€Ѓry (kt€Ѓrych Andy trzyma€Є w celi ca€Єe pude€Єko, chocia€Ђ nie dosta€Є ich ode mnie - s€ dz€Ё, €Ђe zwin€ €Є je z wi€Ёziennej pralni). Powiedzia€Єem mu, €Ђe chyba mo€Ђemy ubi€Ѕ interes, i w ko€Їcu zosta€Єy zakupione w tym samym sklepie mineralogicznym, z kt€Ѓrego pochodzi€Є m€Єotek skalny. Tym razem policzy€Єem Andy'emu zwyczajowe dziesi€Ё€Ѕ procent iani grosza wi€Ёcej. Nie widzia€Єem niczego €Іmierciono€Іnego, a nawet niebezpiecznego w tuzinie grubych szmat o rozmiarach siedem cali na siedem. P€Єachty polerskie, rzeczywi€Іcie. Mniej wi€Ёcej pi€Ё€Ѕ miesi€Ёcy p€Ѓ€Љniej Andy zapyta€Є, czy m€Ѓg€Єbym za€Єatwi€Ѕ mu Rite Hayworth. Rozmowa mia€Єa miejsce w auli, w czasie filmu. W dzisiejszych czasach seanse filmowe odbywaj€  si€Ё raz czy dwa razy na tydzie€Ї, ale wtedy by€Єy wydarzeniem miesi€ ca. Zazwyczaj pokazywano nam filmy z g€Є€Ёbokim przes€Єaniem i ten, zatytu€Єowany €ЈStracony weekend", nie stanowi€Є #wyj€ tku. G€Єosi€Є, €Ђe pija€Їstwo to niebezpieczny na€Є€Ѓg. Taki mora€Є m€Ѓg€Є naprawd€Ё przynie€І€Ѕ nam pociech€Ё. Andy manewrowa€Є tak, €Ђeby !usi€ €І€Ѕ obok mnie i w po€Єowie filmu nachyli€Є si€Ё, pytaj€ c, czy m€Ѓg€Єbym mu za€Єatwi€Ѕ RiteHayworth. Prawd€Ё m€Ѓwi€ c, roz€Іmieszy€Є mnie. Zwykle ch€Єodny, opanowany i pozbierany, tego wieczoru by€Єniespokojny, prawie zmieszany, jakby prosi€Є mnie okonia troja€Їskiego albo jeden z tych wy€Іcielonych owcz€  "sk€Ѓr€  przyrz€ d€Ѓw, kt€Ѓre maj€ €Јzwi€Ёkszy€Ѕ intensywno€І€Ѕ twoich dozna€Ї", jak g€Єosz€  reklamy. Wygl€ da€Є na podnieconego, jak cz€Єowiek nagranicy wybuchu, - Mog€Ё to za€Єatwi€Ѕ - odpar€Єem. - Nie ma obawy, !uspok€Ѓj si€Ё. Chcesz du€Ђ€  czy ma€Є€ ? W tym czasie Rita nale€Ђa€Єa domoich ulubienic (kilka lat wcze€Іniej by€Єa ni€  Betty Grabie) i wyst€Ёpowa€Єa w dw€Ѓch rozmiarach. Za dolca !dostawa€Єe€І ma€Є€  Rite. Za dwa %pi€Ё€Ѕdziesi€ t mog€Єe€І mie€Ѕ du€Ђ€ Rite - pe€Єne cztery stopy kobieco€Іci. !- Du€Ђ€  - odpar€Є, nie patrz€ c na mnie. M€Ѓwi€Ё wam, tamtego wieczoru wygl€ da€Є jak nawiedzony. Czerwieni€Є si€Ё niczym dzieciak pr€Ѓbuj€ cy wej€І€Ѕ do nocnego klubu na prawo jazdy starszego brata. -Na pewno mo€Ђesz to zrobi€Ѕ? - Spokojnie, jasne, €Ђe mog€Ё. Widownia klaska€Єa i wy€Єa, gdy pluskwy wylaz€Єy ze €Іcian, €Ђeby oble€Љ€Ѕ Raya Millanda, cierpi€ cego na paskudne delirium tremens. - Jak szybko? - Tydzie€Ї. Mo€Ђe mniej. - Dobrze. Wygl€ da€Є na rozczarowanego, jakby mia€Є nadziej€Ё, €Ђe od razu wyjm€Ё j€  z kieszeni. - Ile? Poda€Єem mu cen€Ё bez narzutu.Mog€Єem sobie pozwoli€Ѕ na to, €Ђeby za€Єatwi€Ѕ mu j€  po kosztach w€Єasnych; przy zakupie m€Єotka i €Іcierek okaza€Є si€Ё dobrym klientem. Cowi€Ёcej, by€Є dobrym ch€Єopcem - kiedy mia€Є k€Єopoty z Bogsem, Roosterem i reszt€ , niejedn€  noc zastanawia€Єem si€Ё, ile jeszcze wytrzyma, zanim u€Ђyje tego czekano-m€Єotka, by rozwali€Ѕ kt€Ѓremu€І €Єeb. Plakaty to spora cz€Ё€І€Ѕ mojegointeresu, nieco mniejsza od gorza€Єy i papieros€Ѓw, a zwykletroch€Ё wi€Ёksza od trawki. W latach sze€І€Ѕdziesi€ tych zapotrzebowanie si€Ё mocno zwi€Ёkszy€Єo, bo sporo ludzi chcia€Єo powiesi€Ѕ na €Іcianie Jimiego Hendrixa, Boba Dylana albo zdj€Ёcie z filmu €ЈEasy Rider". Jednak najlepiej sz€Єy dziewczyny; jedna pin-up girl po drugiej. Kilka dni po mojej rozmowie z Andym kierowca furgonetki pralniczej kt€Ѓrym w€Ѓwczas robi€Єem interesy, dostarczy€Є mi ponad sze€І€Ѕdziesi€ t plakat€Ѓw, przewa€Ђnie Rity Hayworth. Mo€Ђe nawet pami€Ёtacie ten obrazek; ja tak. Rita jest ubrana - powiedzmy - w kostium k€ pielowy, jedn€  r€Ёk€Ё ma za g€Єow€ , przymkni€Ёte oczy, "rozchylone wargi. Napis g€Єosi€Є, €Ђe to Rita Hayworth, lecz r€Ѓwnie dobrze m€Ѓg€Є brzmie€Ѕ: €ЈNapalona baba". Administracja wi€Ёzienia zdaje sobie spraw€Ё z istnienia czarnego rynku. To pewne. Prawdopodobnie wiedz€  o moich interesach tyle samo co ja sam. Godz€  si€Ё z tym, poniewa€Ђ rozumiej€ , €Ђe wi€Ёzienie jest jak wielki szybkowar, kt€Ѓry musi mie€Ѕ wentyl odprowadzaj€ cy par€Ё. Od czasu do czasu robi€  naloti w ci€ gu tych lat raz czy dwasiedzia€Єem w karcerze, ale przymykaj€  oczy na takie rzeczy jak plakaty. A kiedy w !czyjej€І celi pojawia si€Ё du€Ђa Rita Hayworth, przyjmuj€ , €Ђe facet dosta€Є j€  w li€Іcie od przyjaciela lub krewnego. Oczywi€Іcie, wszystkie przesy€Єki od przyjaci€Ѓ€Є i krewnych s€  otwierane, a ich zawarto€І€Ѕ spisywana, ale komu chcia€Єoby si€Ё szuka€Ѕ w tych spisach czego€І tak niewinnego jak plakat Rity Hayworth czy Avy Gardner? !B€Ёd€ c pod presj€ , uczysz si€Ё €Ђy€Ѕ i dawa€Ѕ po€Ђy€Ѕ innym, inaczej kto€І zrobi ci szeroki u€Іmiech tu€Ђ nad jab€Єkiem Adama. Musisz i€І€Ѕ na ust€Ёpstwa. !I znowu Ernie przeni€Ѓs€Є plakat z mojej celi numer sze€І€Ѕ do czternastki Andy'ego. A potem !wr€Ѓci€Є z notatk€ , skre€Іlon€  starannym pismem: €ЈDzi€Ёki". Troch€Ё p€Ѓ€Љniej, gdy wyprowadzali nas na poranny !posi€Єek, zajrza€Єem do jego celii zobaczy€Єem nad jego prycz€  Rite w ca€Єej jej obfitej chwale: z r€Ёk€  za g€Єow€ , przymkni€Ёtymi oczami i rozchylonymi, b€Єyszcz€ cymi wargami. Wisia€Єa nad jego "prycz€ , z kt€Ѓrej m€Ѓg€Є patrze€Ѕna ni€  nocami, po zgaszeniu €Іwiate€Є, w blasku sodowych lamp na dziedzi€Їcu. W jasnym rannym s€Єo€Їcu na jej twarzy pojawia€Єy si€Ё czarne krechy - cie€Ї krat w male€Їkim okienku jego celi. Teraz opowiem wam o tym, co zdarzy€Єo si€Ё w po€Єowie maja tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego roku, a co ostatecznie zako€Їczy€Єo trzyletnie potyczki Andy'ego zsiostrami. W wyniku tego incydentu wydosta€Є si€Ё z "pralni i przeszed€Є do biblioteki,gdzie pracowa€Є a€Ђ do chwili, gdy - na pocz€ tku tego roku !- opu€Іci€Є nasz€  szcz€Ё€Іliw€  rodzink€Ё. !Mo€Ђe zauwa€Ђyli€Іcie, jak wiele z tego, co wam opowiedzia€Єem, pochodzi z drugiej r€Ёki - kto€І co€І widzia€Є, powiedzia€Є mi, a ja wam. No c€Ѓ€Ђ, czasem troch€Ё upro€Іci€Єem te relacje i przekaza€Єem wam (lub przeka€Ђ€Ё) informacje z czwartej czy pi€ tej r€Ёki. Tak ju€Ђ tu jest. Poczta pantoflowa dzia€Єa sprawnie i musisz z niej!korzysta€Ѕ, je€Іli chcesz by€Ѕ na bie€Ђ€ co. Ponadto, oczywi€Іcie, nale€Ђy odr€Ѓ€Ђni€Ѕ ziarna prawdy od plew k€Єamstw, plotek i chciejstwa. !Mo€Ђe doszli€Іcie do wniosku, €Ђe!opisuj€Ё kogo€І, kto jest raczej legend€  ni€Ђ €Ђywym cz€Єowiekiem; tutaj powinienem przyzna€Ѕ wam troch€Ё racji. Dlanas, d€Єugoterminowych, kt€Ѓrzyznali€Іmy Andy'ego przez tyle lat, jego posta€Ѕ jest czym€І z pogranicza fantazji, niemal !magii i mitu, je€Ђeli rozumiecie,o co mi chodzi. Historia o tym, jak Andy odm€Ѓwi€Є obs€Єu€Ђenia Bogsa Diamon-da, jest cz€Ё€Іci€ tego mitu, tak samo jak jego walka z siostrami oraz to, jak "dosta€Є prac€Ё w biblio tece... z #jedn€  istotn€  r€Ѓ€Ђnic€ : by€Єem "tam, widzia€Єem, co si€Ё sta€Єo, iprzysi€Ёgam na pami€Ё€Ѕ mojej matki, €Ђe to wszystko prawda.Przysi€Ёga skazanego kryminalisty mo€Ђe by€Ѕ niewielewarta, ale wierzcie mi: nie k€Єami€Ё. Do tego czasu zaprzyja€Љni€Єem si€Ё z Andym. Ten facet mnie fascynowa€Є. Spogl€ daj€ c wstecz na epizod z plakatem, widz€Ё, €Ђe pomin€ €Єem jeden szczeg€Ѓ€Є, a mo€Ђe nie powinienem. Pi€Ё€Ѕ tygodni po tym, jak Andy powiesi€Є Rite na€Іcianie (do tego czasu zd€ €Ђy€Єem o tym zapomnie€Ѕ i "zaj€ €Єem si€Ё innymi interesami),Ernie wsun€ €Є przez kraty "mojej celi ma€Єe bia€Єe pude€Єko. - Od Dufresnego - powiedzia€Є cicho, ani na chwil€Ё nie przestaj€ c zamiata€Ѕ. - Dzi€Ёki, Ernie - odpar€Єem i podsun€ €Єem mu paczk€Ё cameli. A c€Ѓ€Ђ to takiego, do diab€Єa, zastanawia€Єem si€Ё, zdejmuj€ c nakrywk€Ё. W €Іrodku znalaz€Єem"du€Ђo bia€Єej waty, a pod ni€ ... Patrzy€Єem przez d€Єu€Ђsz€  chwil€Ё, nie dotykaj€ c, by€Єy takie €Іliczne. W mamrze okropnie rzadko widzi si€Ё pi€Ёkne rzeczy, a prawdziwe nieszcz€Ё€Іcie w tym, €Ђe wi€Ёkszo€І€Ѕ ludzi nawet nie odczuwa ich braku. W pude€Єku by€Єy dwa od€Єamki kwarcu, oba starannie wypolerowane. Zosta€Єy wyrze€Љbione w kszta€Єcie kawa€Єk€Ѓw suchego drewna. Drobiny pirytu migota€Єy w nichjak iskierki z€Єota. Gdyby nie by€Єy takie ci€Ё€Ђkie, mog€Єyby s€Єu€Ђy€Ѕ jako spinki do mankiet€Ѓw m€Ёskiej koszuli - tak bardzo by€Єy podobne do siebie. Ile pracy kosztowa€Єo stworzenie tych dw€Ѓch drobiazg€Ѓw? Wiedzia€Єem, €Ђe Andy po€Іwi€Ёci€Є na to d€Єugie godziny po zgaszeniu €Іwiate€Є. Najpierw od€Єupanie i formowanie, a potem wytrwa€Єepolerowanie i wyka€Їczanie tymi p€Єachtami polerskimi. Patrz€ c na nie, odczuwa€Єem przyjemno€І€Ѕ, jak€  ka€Ђdy m€Ё€Ђczyzna lub kobieta czuje na widok czego€І pi€Ёknego, nad czym pracowano i co stworzono - i moim zdaniem w€Єa€Іnie to odr€Ѓ€Ђnia nas od zwierz€ t - a ponadto jeszcze co€І. Podziw dla niespo€Ђytej wytrwa€Єo€Іci cz€Єowieka. Wtedyjeszcze nie mia€Єem poj€Ёcia, jak bardzo wytrwa€Єy potrafi by€Ѕ Andy Dufresne. W maju tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego w€Єadze zdecydowa€Єy, €Ђe dach wytw€Ѓrni tablic rejestracyjnych nale€Ђy !ponownie pokry€Ѕ smo€Є€ . Chcielito zrobi€Ѕ, zanim zaczn€  si€Ё upa€Єy, i szukali ochotnik€Ѓw dopracy, kt€Ѓra mia€Єa potrwa€Ѕ tydzie€Ї. Zg€Єosi€Єo si€Ё ponad siedemdziesi€Ёciu ch€Ёtnych, poniewa€Ђ by€Єa to praca na €Іwie€Ђym powietrzu. Wylosowano dziewi€Ё€Ѕ czy dziesi€Ё€Ѕ nazwisk, w tym Andy'ego i moje. Przez ca€Єy nast€Ёpny tydzie€Ї zaraz po €Іniadaniu wychodzili€Іmy na spacerniak, eskortowani przez dw€Ѓch stra€Ђnik€Ѓw z przodu i dw€Ѓch zty€Єu... a ponadto czujnie obserwowani przez wartownik€Ѓw na wszystkich wie€Ђyczkach. Podczas tych porannych marsz€Ѓw czterech z nas nios€Єo!d€Єug€ , teleskopow€  drabin€Ё - zawsze bawi€Єo mnie, kiedy Dickie Betts, pracuj€ cy z nami, nazywa€Є tak€  drabin€Ё rozsuwan€  - kt€Ѓr€  przystawiali€Іmy do €Іciany tegoniskiego budynku o p€Єaskim dachu. Potem zaczynali€Іmy ta€Іmowo transportowa€Ѕ na dach wiadra z gor€ c€  smo€Є€ . Oblej si€Ё tym g€Ѓwnem, a b€Ёdziesz zwija€Є si€Ё z b€Ѓlu przez ca€Є€  drog€Ё do izby chorych. Pilnowa€Єo nas sze€Іciu stra€Ђnik€Ѓw, wybranych wed€Єugstarsze€Їstwa. To by€Єo niemal r€Ѓwnie dobre jak tygodniowy urlop, poniewa€Ђ zamiast poci€Ѕ si€Ё w pralni czy wytw€Ѓrni tablic albo sta€Ѕ nad kup€  wi€Ё€Љni€Ѓw obieraj€ cych ziemniaki lub zamiataj€ cych €Іmieci, mieli istne majowe wakacje w s€Єo€Їcu, opieraj€ c "si€Ё plecami o nisk€  barierk€Ё i cy trzej. Kiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBp= cй­  c< Ц cŸ х!; c  -h ce ˆ7§FШ raz po raz ucinaj€ c sobie drzemk€Ё. Nawet nie musieli mie€Ѕ nas na oku, poniewa€Ђ wie€Ђyczka na po€Єudniowym murze !znajdowa€Єa si€Ё tak blisko, €Ђe wartownicy mogliby nas oplu€Ѕ, je€Іliby chcieli. Gdyby kto€І z brygady naprawiaj€ cej dach #pr€Ѓbowa€Є zrobi€Ѕ co€І g€Єupiego, w ci€ gu czterech sekund "przeci€Ёliby go na p€Ѓ€Є seriami zpistolet€Ѓw maszynowych "kalibru czterdzie€Іci pi€Ё€Ѕ. Tak wi€Ёc klawisze po prostu siedzieli sobie i odpoczywali. Potrzebowali tylko paru karton€Ѓw piwa ob€Єo€Ђonych lodem, a byliby panami wszelkiego stworzenia. Jednym z nich by€Є niejaki Byron Hadley, kt€Ѓry wtedy, w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym, by€Є w $Shawshank d€Єu€Ђej ni€Ђ ja. €Њci€Іlem€Ѓwi€ c, d€Єu€Ђej ni€Ђ dwaj ostatni dyrektorzy wiezienia razem wzi€Ёci. W€Ѓwczas ca€Єym cyrkiem kierowa€Є pedantycznyJankes ze wschodu, niejaki George Dunahy. Mia€Є dyplom wy€Ђszej uczelni. O ile wiem, #nikt go nie lubi€Є, opr€Ѓcz ludzi, kt€Ѓrzy przydzielili go na to stanowisko. S€Єysza€Єem, €Ђe interesowa€Єy go tylko trzy rzeczy: zbieranie danych statystycznych do ksi€ €Ђki (p€Ѓ€Љniej opublikowanej przez ma€Єe wydawnictwo Light Side Press w Nowej Anglii, kt€Ѓremu zapewne musia€Є za to !zap€Єaci€Ѕ), zwyci€Ёstwo dru€Ђynywi€Ёziennnej we wrze€Іniowych mistrzostwach w baseballu oraz wprowadzenie kary €Іmierci do kodeksu karnego stanu Maine. George Dunahy by€Є gor€ cym zwolennikiem kary €Іmierci. Zosta€Є wylany z pracy w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset !pi€Ё€Ѕdziesi€ tym trzecim, kiedy okaza€Єo si€Ё, €Ђe zamieni€Є wi€Ёzienne warsztaty w tani "zak€Єad naprawczy i dzieli€Є si€Ё zyskami z Byronem Hadleyem oraz Gregiem Stam-masem. Hadley i Stammas wyszli z tegobez szwanku - byli starymi wyjadaczami umiej€ cymi chroni€Ѕ swoje ty€Єki - ale !Dunahy musia€Є odej€І€Ѕ. Nikt go "nie €Ђa€Єowa€Є, ale te€Ђ nikt nie by€Є zbyt zadowolony, kiedy zast€ pi€Є go Greg Stammas. Tenby€Є niewysokim m€Ё€Ђczyzn€  o najzimniejszych piwnych oczach, jakie widzieli€Іcie w €Ђyciu. Zawsze mia€Є na ustach zbola€Єy, nieprzyjemny "u€Іmieszek, jakby musia€Є i€І€Ѕ doubikacji, a nie m€Ѓg€Є tego zrobi€Ѕ. W czasach gdy Stammas by€Є dyrektorem, w Shawshank cz€Ёsto dochodzi€Єo do akt€Ѓw przemocy i chocia€Ђ nie mam €Ђadnych dowod€Ѓw, podejrzewani, €Ђe odby€Єo si€Ё wtedy co najmniej p€Ѓ€Є tuzina cichych pogrzeb€Ѓw w zagajniku rosn€ cym na wsch€Ѓdod wi€Ёzienia. Dunahy by€Є kiepski, ale Greg Stammas by€Є okrutnym, z€Єym cz€Єowiekiem okamiennym sercu. On i Byron Hadley przyja€Љnili si€Ё. Jako dyrektor, George Dunahy by€Є tylko figurantem; to Stammas i jego kumpel Hadley naprawd€Ё rz€ dzili w wi€Ёzieniu. !Hadley by€Є wysokim, oci€Ё€Ђa€Єymm€Ё€Ђczyzn€  o rzedniej€ cych rudych w€Єosach. Szybko si€Ё !opala€Є, g€Єo€Іno m€Ѓwili je€Іli uwa€Ђa€Є, €Ђe nie ruszasz si€Ё "dostatecznie pr€Ёdko, wali€Є ci€Ё pa€Єk€ . Tego dnia, trzeciego z rz€Ёdu naszej pracy na dachu, rozmawia€Є z innym "stra€Ђnikiem, kt€Ѓry nazywa€Є si€ЁMert Entwhistle. Hadley otrzyma€Є jakie€І zadziwiaj€ co dobre wie€Іci i entuzjazmowa€Є si€Ё nimi w typowy dla siebie spos€Ѓb. Taki ju€Ђ by€Є - niewdzi€Ёcznik nie maj€ cy dla nikogo dobrego s€Єowa, cz€Єowiek !prze€Іwiadczony, €Ђe ca€Єy €Іwiatjest przeciwko niemu. Ten €Іwiat zabra€Є mu najlepsze latajego €Ђycia i z najwy€Ђsz€  przyjemno€Іci€  odebra€Єby mu pozosta€Єe. Widzia€Єem paru klawiszy, kt€Ѓrych uwa€Ђa€Єem za niemal €Іwi€Ёtych, i chyba wiem, dlaczego tacy byli - potrafili dostrzec r€Ѓ€Ђnic€Ё mi€Ёdzy swoim €Ђyciem, nawet ci€Ё€Ђkim i n€Ёdznym, a egzystencj€  ludzi, za kt€Ѓrych pilnowanie im p€Єacono. Ci stra€Ђnicy umiej€  dostrzec jasne strony €Ђycia. Inni nie potrafi€  lub nie chc€ . Byron Hadley nie dostrzega€Є €Ђadnych pozytywnych stron swojej sytuacji. Siedzia€Є tam, spokojny i rozlu€Љniony w !ciep€Єym majowym s€Єo€Їcu i mia€Єczelno€І€Ѕ wyrzeka€Ѕ na swojegopecha, podczas gdy dziesi€Ё€Ѕ st€Ѓp dalej gromada ludzi !harowa€Єa, poc€ c si€Ё i parz€ c sobie r€Ёce wielkimi wiadrami !pe€Єnymi wrz€ cej smo€Єy; ludzi, kt€Ѓrzy codziennie pracowali tak ci€Ё€Ђko, €Ђe to zaj€Ёcie wydawa€Єo im si€Ё odpoczynkiem. Mo€Ђe pami€Ёtacie ten stary test maj€ cy okre€Іli€Ѕ wasz stosunekdo €Ђycia. Byron Hadley zawszeodpowie na to pytanie: €Јw po€Єowie pusta, szklanka jest wpo€Єowie pusta". Zawsze i wsz€Ёdzie, amen. Gdyby€Іcie dalimu napi€Ѕ si€Ё zimnego jab€Єecznika, pomy€Іla€Єby o occie. Gdyby€Іcie powiedzieli mu, €Ђe jego €Ђona zawsze dochowywa€Єa mu wierno€Іci, !odpar€Єby, €Ђe nie mia€Єa innego wyj€Іcia, bo jest tak cholernie brzydka. Tak wi€Ёc siedzia€Є tam, rozmawiaj€ c z Mertem Entwhistle'em na tyle g€Єo€Іno, €Ђe wszyscy go s€Єyszeli€Іmy, a jego szeroka bia€Єa twarz ju€Ђ zacz€Ё€Єa czerwienie€Ѕ od !s€Єo€Їca. Jedn€  r€Ёk€Ё opar€Є o nisk€  barierk€Ё otaczaj€ c€  dach. Drug€  trzyma€Є na r€Ёkoje€Іci swojej trzydziestki€Ѓsemki. Wys€Єuchali€Іmy tej opowie€Іci razem z Mertem. Wychodzi€Єo na to, €Ђe starszy brat Hadleyajakie€І czterna€Іcie lat temu wyjecha€Є do Teksasu i od tej pory reszta rodziny nie s€Єysza€Єa o tym skurwysynu. Wszyscy uwa€Ђali, €Ђe nie €Ђyje - i dobrze. Nagle, p€Ѓ€Єtora tygodnia temu, zadzwoni€Є do nich jaki€І adwokat z Austin. Okaza€Єo si€Ё, €Ђe brat Hadleya umar€Є cztery miesi€ ce temu, wdodatku jako bogaty cz€Єowiek(€ЈTo niewiarygodne, jakie szcz€Ё€Іcie maj€  niekt€Ѓre dupki" - skwitowa€Є to jego wdzi€Ёczny braciszek na dachuwytw€Ѓrni tabliczek rejestracyjnych). Pieni€ dze pochodzi€Єy z nafty i dzier€Ђawy teren€Ѓw naftowych,a by€Єo tego prawie milion dolar€Ѓw. Nie, Hadley nie zosta€Є milionerem - to uszcz€Ё€Іliwi€Єoby nawet jego chocia€Ђ na chwil€Ё - ale brat zostawi€Є cholernie przyzwoit€  sumk€Ё trzydziestu pi€Ёciu tysi€Ёcy dolar€Ѓw ka€Ђdemu €Ђyj€ cemu w stanie Maine krewnemu, kt€Ѓrego uda si€Ё odszuka€Ѕ. Nie€Љle. Co€І jak szcz€Ё€Іliwe obstawienie tripli na wy€Іcigach. Jednak dla Byrona Hadleya szklanka by€Єa zawsze w po€Єowie pusta. Przez wi€Ёksz€  %cz€Ё€І€Ѕ ranka €Ђali€Є si€Ё Mertowi, €Ђe ten przekl€Ёty rz€ d chce go obrabowa€Ѕ. - Zostawi€  mi tyle, €Ђe wystarczy na nowy samoch€Ѓd - biadoli€Є - a wtedy co? Trzeba zap€Єaci€Ѕ te cholerne podatki, za naprawy i konserwacj€Ё, przekl€Ёte dzieciaki marudz€ , €Ђeby€І zabra€Є je na przeja€Ђd€Ђk€Ё po zapchanym... #- Albo da€Є im poje€Љdzi€Ѕ, je€Іli s€  dostatecznie du€Ђe - rzek€Є Mert. Stary Mert Entwhistle !wiedzia€Є, z kt€Ѓrej strony jest mas€Єo na chlebie i nie powiedzia€Є tego, na co pewnie!mia€Є tak€  sam€  ochot€Ё jak my:€ЈJe€Ђeli masz tyle k€Єopotu z tymi pieni€Ёdzmi, stary, to mo€Ђe uwolni€Ё ci€Ё od problemu?W ko€Їcu od czego ma si€Ё przyjaci€Ѓ€Є?". "- Zgadza si€Ё, zechc€  je€Љdzi€Ѕ, zechc€  uczy€Ѕ si€Ё na nim "je€Љdzi€Ѕ, jak rany! - zatrz€ s€Є "si€Ё ze zgrozy Byron. - I co si€Ё stanie pod koniec roku? Je€Ђeli €Љle obliczy€Єe€І podatek i nie !zosta€Єo ci tyle, aby wyr€Ѓwna€Ѕ "niedop€Єat€Ё, musisz zap€Єaci€Ѕ z w€Єasnej kieszeni, a mo€Ђe !nawet zad€Єu€Ђy€Ѕ si€Ё w jednej ztych lichwiarskich kas po€Ђyczkowych. Zreszt€  i tak ci€Ё skontroluj€ . Niewa€Ђne. A kiedy urz€ d skarbowy przeprowadza kontrol€Ё, zawsze bije ci€Ё po kieszeni. Kto wygra z Wujem Samem? Wpycha ci €Єap€Ё za koszul€Ё i "€Іciska cycki, a€Ђ zsiniej€ , a w ko€Їcu zawsze dostajesz w ty€Єek. Chryste. Zapad€Є w ponure milczenie, rozmy€Іlaj€ c nad potwornym nieszcz€Ё€Іciem, jakie go spotka€Єo w postaci tych trzydziestu pi€Ёciu tysi€Ёcy "dolar€Ѓw. Mniej ni€Ђ pi€Ёtna€Іcie jard€Ѓw od niego Andy Dufresnerozsmarowywa€Є smo€Є€Ё wielk€  drewnian€  szpachl€  i teraz rzuci€Є j€  do wiadra, po czym podszed€Є do Merta i Hadleya. Wszyscy zamarli€Іmy i zauwa€Ђy€Єem, €Ђe jeden z pozosta€Єych stra€Ђnik€Ѓw, Tim Youngblood, si€Ёgn€ €Є do kabury. Klawisz na wie€Ђyczce !stra€Ђniczej klepn€ €Є partnera w!rami€Ё i obaj odwr€Ѓcili si€Ё do nas. Przez moment my€Іla€Єem, €Ђe Andy oberwie pa€Єk€ , po€Єknie kulk€Ё albo jedno i drugie. Powiedzia€Є, bardzo cicho, do Hadleya: - Ufa pan swojej €Ђonie? Hadley tylko wytrzeszczy€Є oczy. Twarz mu poczerwienia€Єa, a wiedzia€Єem, €Ђe to z€Єy znak. Za trzy sekundy si€Ёgnie po pa€Єk€Ё j uderzy jej ko€Їcem w splot s€Єoneczny Andy'ego, gdzie zbiegaj€  si€Ё nerwy. Zbyt mocny cios w to miejsce mo€Ђe!zabi€Ѕ, ale zawsze w nie celuj€ .Je€Ђeli ci€Ё nie zabije, to sparali€Ђuje ci€Ё na wystarczaj€ co d€Єug€  chwil€Ё, €Ђeby€І zapomnia€Є o tym, co zamierza€Єe€І zrobi€Ѕ. - Ch€Єopcze - rzek€Є Hadley - dam ci tylko jedn€  szans€Ё - podnie€І t€Ё szpachl€Ё. Inaczej zlecisz z tego dachu na €Єeb. Andy tylko patrzy€Є na niego, bardzo spokojnie i ch€Єodno. !Jego oczy by€Єy jak bry€Єki lodu.#Wydawa€Єo si€Ё, €Ђe nie s€Єysza€Є, pomy€Іla€Єem, €Ђe powinienem by€Є mu powiedzie€Ѕ, przeprowadzi€Ѕ kr€Ѓtkie szkolenie. Podstawow€  zasad€  jest, by nigdy nie da€Ѕ po sobie"pozna€Ѕ, €Ђe s€Єyszy si€Ё, o czym m€Ѓwi€  stra€Ђnicy, nigdy nie wtr€ ca€Ѕ si€Ё do ich rozmowy, p€Ѓki nie zapytaj€  (a wtedy zawsze m€Ѓwi€Ѕ im to, co chc€  "us€Єysze€Ѕ i nic wi€Ёcej). Czarny,!bia€Єy, czerwony czy €Ђ€Ѓ€Єty - wwi€Ёzieniu nie ma to €Ђadnego znaczenia, poniewa€Ђ tutaj wszyscy jeste€Іmy na sw€Ѓj spos€Ѓb r€Ѓwni. W wi€Ёzieniu ka€Ђdy skazany jest czarnuchem i musisz pogodzi€Ѕ !si€Ё z tym, €Ђeby prze€Ђy€Ѕ obok takich ludzi jak Hadley i Greg Stammas, kt€Ѓrzy s€  gotowi zabi€Ѕ ci€Ё z lada powodu. Siedz€ c w mamrze, jeste€І "w€Єasno€Іci€  stanow€  i biada ci, je€Іli o tym zapomnisz. Zna€Єem ludzi, kt€Ѓrzy stracili oczy, kciuki czy palce; zna€Єem jednego, kt€Ѓry straci€Є koniec penisa i by€Є szcz€Ё€Іliwy, €Ђe sko€Їczy€Єo si€Ё na tym. Chcia€Єem powiedzie€Ѕ Andy'emu, €Ђe ju€Ђ jest za p€Ѓ€Љno. Nawet je€Іli wr€Ѓci i !podniesie t€Ё szpachl€Ё, to i tak"jaki€І silnor€Ёki b€Ёdzie czeka€Є na niego wieczorem w umywalni, gotowy przetr€ ci€Ѕ mu obie nogi i zostawi€Ѕ go wij€ cego si€Ё na cemencie. Takiego silnor€Ёkiego mo€Ђna kupi€Ѕ za paczk€Ё papieros€Ѓw albo trzy kielonki. A przede wszystkim chcia€Єem go ostrzec, €Ђeby me pogarsza€Є sprawy. Jedyne co zrobi€Єem, to nadal rozprowadza€Єem smo€Є€Ё po dachu, jakby nic nie zasz€Єo. Tak jak ka€Ђdy, nauczy€Єem si€Ё pilnowa€Ѕ swojego ty€Єka. Musia€Єem. I tak cz€Ёsto po nim dostawa€Єem, a w Shawshank zawsze roi€Єo si€Ё od takich Hadley€Ѓw, gotowych wyko€Їczy€Ѕ cz€Єowieka. - Mo€Ђe €Љle to uj€ €Єem -powiedzia€Є Andy. -To nieistotne, czy ufa jej pan, czy nie. Problem polega na tym, czy uwa€Ђa pan, €Ђe mog€Єaby zrobi€Ѕ co€І za pana plecami, pr€Ѓbowa€Ѕ kantowa€Ѕ. Hadley wsta€Є. Mert poszed€Є w jego €Іlady. Tim Youngblood tak€Ђe si€Ё podni€Ѓs€Є. Twarz Hadleya by€Єa purpurowa niczym w€Ѓz stra€Ђy po€Ђarnej. - Twoim jedynym problemem - "rzek€Є - b€Ёdzie, ile zostanie ci ca€Єych ko€Іci. Policzysz je sobie w izbie chorych. Chod€Љ, Mert. Zrzucimy tego frajera z dachu. Tim Youngblood wyj€ €Є bro€Ї. Mysmo€Єowali€Іmy jak szaleni. S€Єo€Їce pra€Ђy€Єo. Chcieli to zrobi€Ѕ; Hadley i Mert zamierzali zrzuci€Ѕ go z dachu. Straszny wypadek. Dufresne, !wi€Ёzie€Ї, po€Іlizgn€ €Є si€Ё na drabinie, znosz€ c puste wiadra. Jaka szkoda. Chwycili go, Mert za prawe, a Hadley za lewe rami€Ё. Andy niestawia€Є oporu. Ani na chwil€Ё nie odrywa€Є oczu od czerwonej, ko€Їskiej twarzy Hadleya. - Je€Ђeli ma j€  pan w gar€Іci, panie Hadley - ci€ gn€ €Є tym samym ch€Єodnym, opanowanymg€Єosem - to nie ma powodu, €Ђeby mia€Є pan odda€Ѕ cho€Ѕ jednego centa z tych pieni€Ёdzy. Wynik ko€Їcowy - pan Byron Hadley trzydzie€Іci pi€Ё€Ѕ tysi€Ёcy, Wuj Sam zero. Mert zacz€ €Є go ci€ gn€ €Ѕ na skraj dachu. Hadley sta€Є jak wryty. Przez moment Andy wisia€Є mi€Ёdzy nimi jak przeci€ gana lina. Potem Hadley powiedzia€Є: - Zaczekaj chwil€Ё, Mert. O czym ty m€Ѓwisz, ch€Єopcze? - M€Ѓwi€Ё o tym, €Ђe je€Іli ufa pan €Ђonie, mo€Ђe pan da€Ѕ to jej - rzek€Є Andy. - Lepiej m€Ѓw ja€Іniej, ch€Єopcze, albo polecisz. - Urz€ d skarbowy pozwala na dokonanie jednorazowej darowizny na rzecz ma€Є€Ђonka - wyja€Іni€Є Andy. - Suma nie mo€Ђe przekracza€Ѕ sze€І€Ѕdziesi€Ёciu tysi€Ёcy dolar€Ѓw. Teraz Hadley z os€Єupieniem spojrza€Є na Andy'ego. - To niemo€Ђliwe - wykrztusi€Є. - Wolne od podatku? - Wolne od podatku - powt€Ѓrzy€Є Andy. - Urz€ d skarbowy nie dostanie ani centa. - A sk€ d ty mo€Ђesz o tym wiedzie€Ѕ? - On by€Є bankierem, Byron - !wtr€ ci€Є si€Ё Tim Youngblood. - Przypuszczam, €Ђe... - Zamknij dzi€Ѓb, Pstr€ g - uci€ €Є Hadley, nawet na niego nie patrz€ c. Tim Youngblood poczerwienia€Є i umilk€Є. Niekt€Ѓrzy klawisze nazywali goPstr€ giem ze wzgl€Ёdu na grubewargi i wyba€Єuszone oczy. Hadley nadal spogl€ da€Є na Andy'ego. - To ty jeste€І ten sprytny bankier, co zastrzeli€Є €Ђon€Ё. Dlaczego mia€Єbym uwierzy€Ѕ takiemu sprytnemu bankierowi jak ty? €Ќeby sko€Їczy€Ѕ tutaj, t€Єuk€ c kamienie razem z tob€ ? Chcia€Єby€І tego, co? Andy odpar€Є spokojnie: - Gdyby poszed€Є pan do wi€Ёzienia za oszustwa podatkowe to do wiezienia federalnego, nie do Shawshank.Jednak do tego nie dojdzie. Nie opodatkowana darowizna na rzecz ma€Є€Ђonka jest najzupe€Єniej legaln€  furtk€  prawn€ . Przeprowadza€Єem tuziny... nie, setki takich operacji. Ten przepis wprowadzono z my€Іl€  o ludziach przekazuj€ cych niewielkie firmy lub otrzymuj€ cych jednorazowe spadki. Takich jak pan. - My€Іl€Ё, €Ђe k€Єamiesz - powiedzia€Є Hadley, ale wida€Ѕ !by€Єo, €Ђe wcale tak nie uwa€Ђa. Jego twarz przybra€Єa nowy wyraz, wprost groteskowy przy tej ko€Їskiej szcz€Ёce i cofni€Ёtym, opalonym czole. Na obliczu Byrona Hadleya to uczucie wydawa€Єo si€Ё niemal obsceniczne. Nadzieja. - Nie, nie k€Єami€Ё. Jednak nie ma powodu, €Ђeby wierzy€Є mi !pan na s€Єowo. Ka€Ђdy prawnik... - K€Єamliwy, parszywy, podst€Ёpny oszust i krwiopijca! - wrzasn€ €Є Hadley. Andy wzruszy€Є ramionami. - No to niech pan idzie do urz€Ёdu skarbowego. Powiedz€  to panu za darmo. W€Єa€Іciwie wcale nie musia€Єem tego m€Ѓwi€Ѕ, I tak sam by si€Ё pan tego dowiedzia€Є. - Pieprzona racja. Nie potrzebuj€Ё, €Ђeby jaki€І cwany bankier-€Ђonob€Ѓjca pokazywa€Є mi, gdzie nied€Љwied€Љ sra w owsie. - B€Ёdzie pan potrzebowa€Є prawnika bieg€Єego w przepisach podatkowych albo bankiera, €Ђeby przeprowadzi€Ѕ t€Ё darowizn€Ё, a to troch€Ё kosztuje - ci€ gn€ €Є Andy. - Albo... je€Іli jest pan zainteresowany, ch€Ёtnie sporz€ dz€Ё t€Ё umow€Ё prawie zadarmo. Policz€Ё tylko po trzy piwa na ka€Ђdego z moich wsp€Ѓ€Єpracownik€Ѓw... - Wsp€Ѓ€Єpracownik€Ѓw - rzek€Є Mert i rykn€ €Є €Іmiechem. #Uderzy€Є d€Єoni€  w kolano. Lubi€Є uderza€Ѕ w kolano, ten stary Mert, i mam nadziej€Ё, €Ђe umar€Є na raka trzewi w jakim€І zak€ tku €Іwiata, gdzie jeszczenie odkryto morfiny. - Wsp€Ѓ€Єpracownicy, czy to nie zabawne? Wsp€Ѓ€Єpracownicy? Nie masz €Ђadnych... - Zamknij jadaczk€Ё - warkn€ €Є Hadley i Mert umilk€Є. Hadley zn€Ѓw spojrza€Є na Andy'ego. - Co m€Ѓwi€Єe€І? !- M€Ѓwi€Єem, €Ђe poprosz€Ё tylko o trzy piwa dla ka€Ђdego z !moich wsp€Ѓ€Єpracownik€Ѓw, je€Іlimo€Ђna - odrzek€Є Andy. - "My€Іl€Ё, €Ђe cz€Єowiek czuje si€Ё bardziej jak m€Ё€Ђczyzna, kiedy mo€Ђe sobie wypi€Ѕ ma€Єe jasne, pracuj€ c na €Іwie€Ђym, wiosennym powietrzu. Tak uwa€Ђam. Wszyscy ch€Ёtnie si€Ё napij€  i jestem pewien, €Ђe b€Ёd€  panu wdzi€Ёczni. Rozmawia€Єem z kilkoma innymi,kt€Ѓrzy byli tam wtedy - z Renniem Martinem, Loganem St.Pierre'em i Paulem Bonsaintem - i wszyscy widzieli€Іmy to !samo... czuli€Іmy to samo. Nagle to Andy panowa€Є nad sytuacj€ . Hadley mia€Є bro€Ї na biodrze i pa€Єk€Ё w gar€Іci, poparcie w osobie Grega Stammasa i ca€Єej wi€Ёziennej administracji, a za ni€  ca€Єy stan, lecz nagle w tym upalnym s€Єo€Їcu przesta€Єo to mie€Ѕ jakiekolwiek znaczenie. Po raz pierwszy od czasu gdy w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydziestym €Ѓsmym z czterema innymi przejecha€Єem karetk€  bram€Ё wi€Ёzienia i wysiad€Єem na dziedzi€Їcu, poczu€Єem, jak serce mocniej uderzy€Єo mi w piersi. Andy spogl€ da€Є na Hadleya tymi zimnymi, jasnymi, spokojnymi oczami i wszyscy byli€Іmy zgodni, €Ђe nie chodzi€Єo jedynie o te "trzydzie€Іci pi€Ё€Ѕ tysi€Ёcy. Raz po raz wraca€Єem pami€Ёci€  do tej sceny i wiem. To by€Єa walka i Andy j€  wygra€Є, jak !silniejszy zwyci€Ё€Ђa s€Єabszego,!przyciskaj€ c mu d€Єo€Ї do sto€ЄuKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBpц c V  cq !hи cд "@!' c7 #g, cš $7їH§ w pojedynku na r€Ёce. Widzicie, Hadley r€Ѓwnie dobrze m€Ѓg€Є wtedy skin€ €Ѕ na Merta, zrzuci€Ѕ Andy'ego z dachu i dopiero potem skorzysta€Ѕ z jego rady. !M€Ѓg€Є. Jednak nie zrobi€Є tego. !- M€Ѓg€Єbym za€Єatwi€Ѕ wam par€Ё piw, gdybym si€Ё postara€Є - rzek€Є Hadley. - Piwo dobrze smakuje przy pracy. Ten gigantyczny kutas zdoby€Є si€Ё nawet na wielkoduszny ton.- Dam panu jeszcze jedn€  rad€Ё, kt€Ѓrej nie udzieli panu urz€ d skarbowy - odezwa€Є si€Ё Andy. Nie odrywa€Є oczu od twarzy Hadleya. - Niech pan dokona tej darowizny na rzecz€Ђony tylko wtedy, je€Іli jest pan absolutnie pewny. Je€Іli uwa€Ђa pan, €Ђe istnieje cho€Ѕ cie€Ї ryzyka, €Ђe mog€Єaby pana zdradzi€Ѕ lub oszuka€Ѕ, mo€Ђemy znale€Љ€Ѕ inny spos€Ѓb... - Zdradzi€Ѕ mnie? - zapyta€Є ostro Hadley. - Zdradzi€Ѕ mnie? Panie Cwany Bankier, nawet gdyby wypi€Єa butelk€Ё rycyny, "nie odwa€Ђy€Єaby si€Ё pierdn€ €Ѕ, dop€Ѓki jej nie pozwol€Ё. Mert, Youngblood i pozostali klawisze pos€Єusznie zarechotali. Andy nawet si€Ё nieu€Іmiechn€ €Є. - Wype€Єni€Ё panu niezb€Ёdne formularze - rzek€Є. - Mo€Ђna jedosta€Ѕ w urz€Ёdzie pocztowym,"a ja przygotuj€Ё je, €Ђeby m€Ѓg€Є pan podpisa€Ѕ. To brzmia€Єo bardzo powa€Ђnie iHadley wypi€ €Є pier€І. Potem !popatrzy€Є na nas i wrzasn€ €Є: -Na co si€Ё gapicie, barany? Ruszcie ty€Єki, niech was szlag!Jeszcze raz spojrza€Є na Andy'ego. - Ty chod€Љ ze mn€ , spryciarzu. I s€Єuchaj, co powiem: je€Іli robisz mnie w konia, to jeszcze w tym tygodniu b€Ёdziesz szuka€Є swojego €Єba pod prysznicem. - Tak, rozumiem - rzek€Є cicho Andy. I rzeczywi€Іcie rozumia€Є. Okaza€Єo si€Ё, €Ђe rozumia€Є o #wiele lepiej ni€Ђ ja - lepiej ni€Ђ my wszyscy. W ten spos€Ѓb, dzie€Ї przed uko€Їczeniem pracy, wi€Ё€Љniowie smo€Єuj€ cy w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym roku dach wytw€Ѓrni tabliczek usiedli rz€Ёdem o dziesi€ tej rano, popijaj€ c piwo Black Level, dostarczone przez najtwardszego stra€Ђnika, jaki "kiedykolwiek pe€Єni€Є s€Єu€Ђb€Ё w stanowym wi€Ёzieniu Shawshank. Piwo by€Єo ciep€Єe jak siki, ale i tak najlepsze, jakiego pr€Ѓbowa€Єem w €Ђyciu. $Siedzieli€Іmy, pili€Іmy i czuli€Іmy, jak s€Єo€Їce grzeje nas w plecy,tak €Ђe nawet na p€Ѓ€Є rozbawiona, na p€Ѓ€Є pogardliwa mina Hadleya - patrz€ cego na nas jak na stado ma€Єp - nie mog€Єa tego zepsu€Ѕ. Ta przerwana piwo trwa€Єa dwadzie€Іcia minut i przez ten czas !czuli€Іmy si€Ё jak wolni ludzie. Tak jakby€Іmy pili piwo i smo€Єowali dachy w€Єasnych dom€Ѓw. Tylko Andy nie pi€Є. M€Ѓwi€Єem wam ju€Ђ, jakie mia€Є zasady. Przykucn€ €Є w cieniu, opu€Іciwszy r€Ёce na kolana, i obserwowa€Є nas, u€Іmiechaj€ c si€Ё lekko. To zdumiewaj€ ce, jak wiele os€Ѓb pami€Ёta ten moment i jak wielu ludzi pracowa€Єo na tym dachu, kiedy Andy Dufresne stawi€Є czo€Єo Byronowi Hadleyowi. S€ dzi€Єem, €Ђe by€Єo nas !dziewi€Ёciu lub dziesi€Ёciu, ale do tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego pi€ tego zrobi€Єo si€Ё nas dwustu lub $wi€Ёcej... je€Іli wierzy€Ѕ w to, co m€Ѓwi€ . A wi€Ёc tak - skoro chcecie, €Ђebym da€Є wam jasn€  odpowied€Љ na pytanie, czy usi€Єuj€Ё opowiedzie€Ѕ wam o cz€Єowieku, czy legend€Ё powsta€Є€  wok€Ѓ€Є niego jak per€Єa wok€Ѓ€Є ziarnka piasku - musz€Ё przyzna€Ѕ, €Ђe prawda le€Ђy gdzie€І po€Іrodku. Wszystko, co wiem na pewno, to €Ђe Andy Dufresne by€Є niepodobny do mnie ani €Ђadnejz os€Ѓb, jakie pozna€Єem za kratkami. Przemyci€Є pi€Ё€Ѕset dolar€Ѓw ukryte w tylnym schowku, ale ten wielki "sukinkot zdo€Єa€Є w jaki€І spos€Ѓbwnie€І€Ѕ jeszcze co€І. Mo€Ђe poczucie w€Єasnej warto€Іci albo przeczucie, €Ђe w ko€Їcu zwyci€Ё€Ђy... a mo€Ђe wewn€Ёtrzn€  wolno€І€Ѕ, nawet wtych przekl€Ёtych szarych murach. Rodzaj wewn€Ёtrznego "€Іwiat€Єa, kt€Ѓre nosi€Є w sobie. Wiem, €Ђe to €Іwiat€Єo zgas€Єo tylko raz, i to r€Ѓwnie€Ђ jest cz€Ё€Іci€  tej opowie€Іci. Do Pucharu €Њwiata w tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym - pami€Ёtacie, wtedy Whiz Kids zFiladelfii wygrali cztery do !zera - sko€Їczy€Єy si€Ё k€Єopoty Andy'ego z siostrami. Stammas i Hadley powiedzieli swoje. Je€Іli Andy Dufresne przyjdzie do kt€Ѓrego€І z nich albo jakiegokolwiek innego stra€Ђnika z ich paczki i poka€Ђe cho€Ѕ kropelk€Ё krwi na siedzeniu spodni, ka€Ђda siostra w Shawshank p€Ѓjdzie tej nocy spa€Ѕ z b€Ѓlem g€Єowy. Siostry zrozumia€Єy. Jak ju€Ђ m€Ѓwi€Єem, zawsze znalaz€Є si€Ё !jaki€І osiemnastoletni z€Єodziej samochod€Ѓw, podpalacz lub facet czerpi€ cy przyjemno€І€Ѕ z molestowania dzieci. Po tamtym dniu na dachu wytw€Ѓrni tablic Andy i siostry poszli w€Єasnymi drogami. Pracowa€Є wtedy w bibliotece, kt€Ѓr€  kierowa€Є twardy stary !wi€Ёzie€Ї, Brooks Hatlen. Hatlen dosta€Є t€Ё prac€Ё w p€Ѓ€Љnych latach dwudziestych, poniewa€Ђ mia€Є wy€Ђsze wykszta€Єcenie. Co prawda, stary Brooksie m€Ѓg€Є si€Ё wykaza€Ѕ dyplomem z gospodarki rolnej, ale w takichinstytucjach jak The Shank rzadko spotyka si€Ё ludzi z wy€Ђszym wykszta€Єceniem, a n€Ёdznicy nie maj€  wyboru. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym drugim !Brooksie, kt€Ѓry zabi€Є €Ђon€Ё i c€Ѓrk€Ё po przegranej partii pokera w czasach prezydentury Coolidge'a, zosta€Є warunkowo zwolniony. Jak zwykle, w€Єadze, w swej m€ dro€Іci, wypu€Іci€Єy go na wolno€І€Ѕ d€Єugo po tym, jak znikn€Ё€Єy jakiekolwiek szans€Ё na to, by m€Ѓg€Є si€Ё sta€Ѕ u€Ђytecznym cz€Єonkiem spo€Єecze€Їstwa. Mia€Є sze€І€Ѕdziesi€ t osiem lat i artretyzm, gdy wychodzi€Є przez g€Є€Ѓwn€  bram€Ё w swoim polskim garniturze i francuskich butach, z za€Іwiadczeniem o zwolnieniu w jednej, a biletem na autobusw drugiej r€Ёce. P€Єaka€Є. Shawshank by€Єo ca€Єym jego !€Іwiatem. To, co le€Ђa€Єo za jegomurami, wydawa€Єo mu si€Ё r€Ѓwnie przera€Ђaj€ ce jak Pacyfik zabobonnym pi€Ёtnastowiecznym marynarzom. W wi€Ёzieniu Brooksie by€Є wa€Ђn€  osob€ , bibliotekarzem, wykszta€Єconym cz€Єowiekiem. Gdyby wszed€Є do biblioteki w !Kittery i zapyta€Є o prac€Ё, nie daliby mu nawet karty bibliotecznej. S€Єysza€Єem, €Ђe pod koniec tysi€ c dziewi€Ё€Ѕsetpi€Ё€Ѕdziesi€ tego trzeciego umar€Є w przytu€Єku we Freeport#- i tak prze€Ђy€Є sze€І€Ѕ miesi€Ёcy!d€Єu€Ђej, ni€Ђ mu dawa€Єem. Tak, my€Іl€Ё, €Ђe w€Єadze ukara€Єy surowo. Przyzwyczaili go do €Ђycia w mamrze, a potem wyrzucili na bruk. Andy obj€ €Є posad€Ё Brooksiego i by€Є bibliotekarzem przez dwadzie€Іcia trzy lata. Wykazywa€Є tak€  sam€  si€Є€Ё woli, z jak€  stawi€Є czo€Єo Byronowi Hadleyowi, €Ђeby zdoby€Ѕ do biblioteki to czego chcia€Є, i widzia€Єem, jak stopniowo zmienia€Є jeden !niewielki pokoik (kt€Ѓry wci€ €Ђ €Іmierdzia€Є terpentyn€ , poniewa€Ђ do tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset dwudziestego drugiego roku by€Є magazynkiem farb i nigdy nie zosta€Є dobrze wywietrzony) zape€Єniony skr€Ѓconymi wersjami ksi€ €Ђek w serii €ЈReader's Digest" i egzemplarzami €ЈNational Geographics" w najlepsz€  bibliotek€Ё wi€Ёzienn€  w Nowej Anglii. Robi€Є to stopniowo. Przy drzwiach umie€Іci€Є skrzynk€Ё #€Ђycze€Ї i cierpliwie wyci€ ga€Є z niej takie humorystyczne teksty jak €ЈWiencej pornos€Ѓw, proszem" albo €ЈJak uciec. Samouczek w dziesi€Ёciu lekcjach". Zdobywa€Є pozycje, na kt€Ѓrych wi€Ё€Љniom "szczeg€Ѓlnie zale€Ђa€Єo. Napisa€Є do najwi€Ёkszych ksi€Ёgar€Ї wysy€Єkowych w Nowym Jorku inam€Ѓwi€Є dwie z nich, The Literary Guild i The Book-of-the-Month Club, by przysy€Єa€Єy nam najwa€Ђniejsze pozycje po specjalnie !obni€Ђonej cenie. Odkry€Є g€Є€Ѓd informacji dotycz€ cych r€Ѓ€Ђnych niewinnych konik€Ѓw, takich jak rze€Љbienia w mydle,!drzewiarstwa, wr€Ѓ€Ђenia z r€Ёki czy pasjans€Ѓw. Sprowadza€Є wszystkie dost€Ёpne ksi€ €Ђki z takich dziedzin. Ponadto dw€Ѓch wi€Ёziennych ulubie€Їc€Ѓw- Erle'a Stanleya Gardnera orazLouisa L'Amoura. Skaza€Їcy nigdy nie mieli do€І€Ѕ sal s€ dowych i otwartych przestrzeni. I owszem, pod biurkiem trzyma€Є pud€Єo do€І€Ѕ pieprznych czytade€Є, wypo€Ђyczaj€ c je rozwa€Ђnie i pilnuj€ c, aby zawsze je zwracano. Mimo to ka€Ђda takanowa pozycja szybko zostawa€Єa zaczytywana na strz€Ёpy. !W sierpniu tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego czwartego zacz€ €Є pisa€Ѕ do Senatu. Dyrektorem by€Є wtedy Stammas, kt€Ѓry traktowa€Є Andy'ego jak swoj€  maskotk€Ё. Wci€ €Ђ przesiadywa€Є w bibliotece, €Ђartowa€Є z Andym iczasem nawet ojcowskim gestem k€Єad€Є mu r€Ёk€Ё na ramieniu albo klepa€Є po plecach. Nikogo nie oszuka€Є. Andy Dufresne nie by€Є niczyj€  maskotk€ . !Powiedzia€Є Andy'emu, €Ђe m€Ѓg€Є by€Ѕ bankierem na wolno€Іci, lecz ta cz€Ё€І€Ѕ jego €Ђycia szybko odchodzi w przesz€Єo€І€Ѕ,wi€Ёc lepiej niech przyzwyczaja si€Ё do rzeczywisto€Іci wi€Ёziennej. Z punktu widzenia tej bandy nawiedzonych republika€Їskich rotarian z Augusty istniej€  tylko trzy rodzaje uzasadnionego wydatkowania pieni€Ёdzy podatnik€Ѓw na zak€Єady karne i poprawcze. Popierwsze na mury, po drugie na grubsze kraty, a po trzeciena zwi€Ёkszenie liczby stra€Ђnik€Ѓw. O ile chodzi o Senat Stanowy, wyja€Іnia€Є Stammas, pensjonariusze Thoma-stan, Shawshank, Pittsfield i South Portland to zwyk€Єe €Єajno. Siedz€  tam za kar€Ё i - na Boga i dobrego Jezusa - ponios€  j€ . A je€Іli czasem w chlebie trafi€  si€Ё robaki, to po prostu cholerna szkoda! Andy u€Іmiechn€ €Є si€Ё po swojemu i zapyta€Є Stammasa, co si€Ё stanie z blokiem betonu, na kt€Ѓry co roku przez milion lat spadnie kropla !wody. Stammas roze€Іmia€Є si€Ё i klepn€ €Є Andy'ego w plecy. - Ty nie masz miliona lat, $stary, ale gdyby€І mia€Є, za€Єo€Ђ€Ё si€Ё, €Ђe zrobi€Єby€І to z tym samym u€Іmieszkiem na twarzy.Id€Љ i pisz swoje listy. Nawet $wy€Іl€Ё ci je, je€Іli zap€Єacisz za znaczki. Co te€Ђ Andy zrobi€Є. I to on €Іmia€Є si€Ё ostatni, chocia€Ђ Stammas i Hadley ju€Ђ tego nie zobaczyli. Pro€Іby Andy'ego o zwi€Ёkszenie funduszu bibliotecznego by€Єy regularnie odrzucane a€Ђ do tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego,kiedy otrzyma€Є czek na dwie€Іcie dolar€Ѓw - Senat zapewne przyzna€Є je, licz€ c, "€Ђe zamknie si€Ё i da im spok€Ѓj. !Pr€Ѓ€Ђne nadzieje. Andy poczu€Є, €Ђe wreszcie w€Єo€Ђy€Є nog€Ё w drzwi i jeszcze podwoi€Є wysi€Єki; dwa listy tygodniowo zamiast jednego. W tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym drugim dosta€Є czterysta dolar€Ѓw, a do ko€Їca dekady biblioteka co roku, punktualniejak w zegarku, otrzymywa€Єa siedemset. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tym pierwszym podniesiono dotacj€Ёdo r€Ѓwnego tysi€ ca. Pewnie toniewiele w por€Ѓwnaniu z sum€ ,jak€  otrzymuje wasza przeci€Ёtna biblioteka w ma€Єymmiasteczku, ale za tysi€ c zielonych mo€Ђna kupi€Ѕ mn€Ѓstwo przecenionych krymina€Є€Ѓw z Perrym Masonem i western€Ѓw z Jake'em Loganem. Zanim Andy opu€Іci€Є wi€Ёzienie, mo€Ђna ju€Ђ by€Єo p€Ѓj€І€Ѕ do biblioteki (kt€Ѓra tymczasem rozros€Єa si€Ё z jednego do trzech !pomieszcze€Ї) i znale€Љ€Ѕ prawie wszystko, cokolwiek cz€Єowiek zapragn€ €Є. A je€Іli nie by€Єo jakiej€І ksi€ €Ђki, Andy najprawdopodobniej m€Ѓg€Є j€  dla ciebie €Іci€ gn€ €Ѕ. Teraz pytacie mnie, czy wszystko to sta€Єo si€Ё tylko !dzi€Ёki temu, €Ђe Andy poradzi€Є Byronowi Hadleyowi, jak nie p€Єaci€Ѕ podatku spadkowego. Odpowied€Љ brzmi tak... i nie. Pewnie sami domy€Іlacie si€Ё, co nast€ pi€Єo. Rozesz€Єa si€Ё wie€І€Ѕ, €Ђe w Shawshank maj€  w€Єasnego geniusza finansowego. P€Ѓ€Љn€  wiosn€  i latem tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego roku Andy stworzy€Є dwa fundusze powiernicze dla stra€Ђnik€Ѓw chc€ cych zagwarantowa€Ѕ €Іrednie wykszta€Єcenie swoim dzieciom, doradzi€Є kilku innym,kt€Ѓrzy chcieli naby€Ѕ ma€Єe pakiety akcji (a zrobi€Є to cholernie dobrze, jak si€Ё okaza€Єo; jeden z nich tak si€Ё na tym wzbogaci€Є, €Ђe dwa latap€Ѓ€Љniej odszed€Є na wcze€Іniejsz€  emerytur€Ё), i niech mnie diabli, je€Іli nie doradza€Є samemu dyrektorowi,staremu Cytrynoustemu George'owi Dunahy'owi, jak wywin€ €Ѕ si€Ё od podatk€Ѓw. By€Єo to tu€Ђ przed tym, zanim Dunahy dosta€Є kopa, i jestem pewny, €Ђe marzy€Є wtedy o milionach, jakie przyniesie mu jego ksi€ €Ђka. W kwietniu tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego pierwszego Andy wype€Єnia€Є formularze podatkowe po€Єowie klawiszy wShawshank, a do #pi€Ё€Ѕdziesi€ tego drugiego robi€Є to prawie dla wszystkich. P€Єacono mu najcenniejsz€  #wi€Ёzienn€  walut€ : dobr€  wol€ . P€Ѓ€Љniej, kiedy obowi€ zki dyrektora przej€ €Є Greg Stammas, Andy stal si€Ё jeszczewa€Ђniejsz€  osob€  -jednak !je€Іli spr€Ѓbuj€Ё wam wyja€Іni€Ѕ dlaczego, b€Ёd€Ё zgadywa€Є. S€  rzeczy, o kt€Ѓrych wiem, i takie, kt€Ѓrych mog€Ё jedynie si€Ё domy€Іla€Ѕ. Wiem, €Ђe !niekt€Ѓrzy wi€Ё€Љniowie cieszyli si€Ё specjalnymi wzgl€Ёdami - mieli w celach radia, dostawali zgod€Ё na dodatkowe odwiedziny i tym podobne rzeczy - poniewa€Ђ p€Єacili za nie ludzie za murami. Wi€Ё€Љniowie nazywali ich €Јanio€Єami". Od czasu do czasu kto€І dostawa€Є wolne z pracy wwytw€Ѓrni tablic w sobot€Ё po po€Єudniu i wszyscy wiedzieli, €Ђe ma anio€Єa, kt€Ѓry sypn€ €Є groszem, €Ђeby tak si€Ё sta€Єo. Zazwyczaj anio€Є wr€Ёcza €Єap€Ѓwk€Ё komu€І z personelu €Іredniego szczebla, kt€Ѓry rozdziela szmal na dole i na g€Ѓrze drabiny s€Єu€Ђbowej. Na przyk€Єad ta afera z tanim warsztatem samochodowym roz€Єo€Ђy€Єa Dunahy'ego. Przycich€Єa na jaki€І czas, a potem, pod koniec lat pi€Ё€Ѕdziesi€ tych wybuch€Єa na nowo -jeszcze silniej. Jestem przekonany, €Ђe niekt€Ѓrzy z wykonawc€Ѓw robi€ cych co€І odczasu do czasu w wi€Ёzieniu, p€Єacili dzia€Єk€Ё urz€Ёdnikom administracji i to samo niemal na pewno dotyczy przedsi€Ёbiorstw, kt€Ѓre w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym trzecim dostarczy€Єy maszyny do pralni oraz wytw€Ѓrni tablic. Pod koniec lat sze€І€Ѕdziesi€ tych rozkwit€Є tak€Ђe handel prochami i administracja zn€Ѓw mia€Єa z niego swoj€  dzia€Єk€Ё. Wszystkoto tworzy€Єo do€І€Ѕ du€Ђe mo€Ђliwo€Іci nielegalnego wzbogacania si€Ё. Nie by€Єa to sterta lewej forsy, jak€  niew€ tpliwie zgarniano w takich du€Ђych wi€Ёzieniach jakAttica czy San Quentin, ale te€Ђ nie bagatelka. A po pewnym czasie pieni€ dze staj€  si€Ё problemem. Nie mo€Ђesz ich wepchn€ €Ѕ do portfela i wyci€ ga€Ѕ harmonii pomi€Ёtych dwudziestek i wystrz€Ёpionych dziesi€ tek, kiedy chcesz zbudowa€Ѕ sobie basen za domem lub przybud€Ѓwk€Ё. W pewnym momencie musisz wyja€Іni€Ѕ, "sk€ d wzi€Ё€Єa si€Ё ta forsa... a "je€Іli twoje wyja€Іnienia nie s€  dostatecznie przekonuj€ ce, mo€Ђesz sam zacz€ €Ѕ nosi€Ѕ numer na ubranku. St€ d wzi€Ё€Єo si€Ё zapotrzebowanie na us€Єugi Andy'ego. Zabrali go z pralni i "ulokowali w bibliotece, ale je€Іlispojrze€Ѕ na to inaczej, to wcale nie wycofali go z pralni. Po prostu kazali mu pra€Ѕ brudne pieni€ dze zamiast brudnych prze€Іcierade€Є. Zamienia€Є fors€Ё w akcje, udzia€Єy, nie opodatkowane obligacje pa€Їstwowe - co tylko mo€Ђliwe. Andy powiedzia€Є mi kiedy€І, !jakie€І dziesi€Ё€Ѕ lat po tamtym dniu na dachu wytw€Ѓrni tablic,€Ђe ma do€І€Ѕ sprecyzowane pogl€ dy na temat tego, co robi, i nie ma €Ђadnych wyrzut€Ѓw sumienia. Ten interes kwit€Єby i bez jego udzia€Єu. Nie prosi€Є, €Ђeby go wsadzono do Shawshank; by€Є niewinnym cz€Єowiekiem, ofiar€ szczeg€Ѓlnie pechowego zbieguokoliczno€Іci, a nie jakim€І misjonarzem czy dobrym duszkiem. - Poza tym, Rudy - rzek€Є mi z tym swoim p€Ѓ€Єu€Іmieszkiem - to, co robi€Ё tutaj, wcale nie "r€Ѓ€Ђni si€Ё od tego, co robi€Єem tam. Wyjawi€Ё ci bardzo cyniczn€  zasad€Ё: zakres pomocy finansowej potrzebnejdanej osobie czy przedsi€Ёbiorstwu jest wprost proporcjonalny do liczby ludzi nabijanych w butelk€Ё przez t€Ёosob€Ё lub firm€Ё. Ludzie kieruj€ cy tym miejscem s€  przewa€Ђnie g€Єupimi, brutalnymipotworami. Ludzie dzia€Єaj€ cy w normalnym €Іwiecie s€  brutalni i potworni, ale nie takg€Єupi, poniewa€Ђ maj€  tam silniejsz€  konkurencj€Ё. Nieznacznie, ale wi€Ёksz€ . - Jednak te prochy... - powiedzia€Єem. - Nie chc€Ё ci€Ё poucza€Ѕ, ale to mnie denerwuje. Czerwone, zielone, "bia€Єe, nembutal... a teraz chc€  czego€І, co nazywaj€  "€Јczwart€  faz€ ". Nie b€Ёd€Ё ich sprowadza€Є. Nigdy tego nie robi€Єem. !- Racja - rzek€Є Andy. - Ja te€Ђ nie lubi€Ё proch€Ѓw. Nigdy nie lubi€Єem. Jednak nie przepadam tak€Ђe za papierosami czy w€Ѓd€ . To nie ja handluj€Ё prochami. Nie ja je €Іci€ gam, nie ja sprzedaj€Ё, kiedy tutaj dotr€ . Przewa€Ђnie robi€  to stra€Ђnicy. - Przecie€Ђ... €Єo€Ї do sto€ЄuKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB%p cE &‡ ј cЈ ': c (Й!џ cn)И,f cб*8cC4- Tak, wiem. Pos€Єuchaj mnie teraz. Wszystko sprowadza si€Ёdo tego, Rudy, €Ђe niekt€Ѓrzy ludzie nie chc€  brudzi€Ѕ sobie !r€ k Nazywaj€  ich €Іwi€Ёtymi, a go€Є€Ёbie siadaj€  im na ramionach i obsrywaj€  koszule.Na przeciwnym ko€Їcu le€Ђy babranie si€Ё w g€Ѓwnie i obracanie wszystkim, co przyniesie cho€Ѕ dolara zysku -rewolwerami, spr€Ё€Ђynowcami, her€ , czym chcesz. Nigdy €Ђaden skazaniec nie przyszed€Єdo ciebie z propozycj€  kontraktu? !Skin€ €Єem g€Єow€ . W ci€ gu tychlat spotka€Єem si€Ё z tym !wielokrotnie. W ko€Їcu jest si€Ё cz€Єowiekiem, kt€Ѓry wszystko mo€Ђe za€Єatwi€Ѕ. A oni wyobra€Ђaj€  sobie, €Ђe skoro potrafisz za€Єatwi€Ѕ baterie do ich tranzystor€Ѓw, kartony luckies czy puszki trawki, to mo€Ђesz skontaktowa€Ѕ ich z facetem, kt€Ѓry u€Ђywa no€Ђa. !- Z pewno€Іci€  tak - ci€ gn€ €Є Andy. - Jednak nie robisz tego.Poniewa€Ђ tacy faceci jak my, Rudy, wiedz€ , €Ђe jest trzecie wyj€Іcie. Alternatywa kryszta€Єowej czysto€Іci i babrania si€Ё w b€Єocie. To alternatywa, kt€Ѓr€  wybieraj€  wszyscy doro€Іli ludzie na €Іwiecie. Rozwa€Ђasz, co zyskasz, przechodz€ c przez dzicze legowisko. Wybierasz mniejsze z€Єo i usi€Єujesz nie zapomina€Ѕ o dobrych ch€Ёciach.S€ dz€Ё, €Ђe oceniasz, jak dobrze ci idzie, po tym, jak $dobrze €Іpisz... i co ci si€Ё €Іni. - Dobre ch€Ёci - powiedzia€Єem. - Wiem o nich wszystko, Andy.Mo€Ђna po nich doj€І€Ѕ do samego piek€Єa. - Nie wierz w to - rzek€Є ponuro. - Piek€Єo jest tutaj. W Shawshank. Oni sprzedaj€  prochy, a ja m€Ѓwi€Ё im, co robi€Ѕ z pieni€Ёdzmi. Jednak prowadz€Ё te€Ђ bibliotek€Ё i znam ponad dwa tuziny facet€Ѓw, kt€Ѓrzy skorzystali z jej zbior€Ѓw, €Ђeby zda€Ѕ egzamin maturalny. Mo€Ђe kiedyst€ d wyjd€ , zdo€Єaj€  jako€І wydosta€Ѕ si€Ё z tego g€Ѓwna. Gdy w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym potrzebowali€Іmy tego dodatkowego pokoju, !dostali€Іmy go. Poniewa€Ђ chc€ , !€Ђebym by€Є szcz€Ё€Іliwy. Jestem tani. Wymiana us€Єug. - I masz swoje prywatne pokoje. - W€Єa€Іnie. Tak jak lubi€Ё. Przez wszystkie lata pi€Ё€Ѕdziesi€ te wi€Ёzienna populacja powoli ros€Єa i po prostu eksplodowa€Єa w latach sze€І€Ѕdziesi€ tych, kiedy to ka€Ђdy ameryka€Їski ch€Єopiec z college'u chcia€Є spr€Ѓbowa€Ѕ narkotyk€Ѓw i wymierzano tak idiotyczne wyroki za palenie trawki. Jednak przez ca€Єy ten czas Andy nie mia€Є towarzyszaw celi, nie licz€ c wielkiego, milcz€ cego Indianina zwanego Nonnaden (jak na wszystkich Indian w The Shank, wo€Єano naniego W€Ѓdz), a i ten nie siedzia€Є z nim d€Єugo. Wielu d€Єugoterminowych uwa€Ђa€Єo, €Ђe Andy jest !stukni€Ёty, ale on tylko €Іmia€Є !si€Ё. Mieszka sam i lubi to... a jak powiedzia€Є, chcieli, €Ђeby by€Є szcz€Ё€Іliwy. Jego us€Єugi by€Єy tanie. Czas w wi€Ёzieniu biegnie tak wolno, €Ђe czasami #przysi€ g€Єby€І, €Ђe stan€ €Є, ale mija. Mija. George Dunahy zszed€Є ze sceny w lawinie gazetowych nag€Є€Ѓwk€Ѓw wo€Єaj€ cych SKANDAL i GNIAZDOWYST€­PKU. Zast€ pi€Є go Stammas i przez sze€І€Ѕ nast€Ёpnych lat Shawshank "zmieni€Єo si€Ё w piek€Єo na ziemi.Podczas rz€ d€Ѓw Grega Stammasa €Є€Ѓ€Ђka w izbie chorych i cele karceru zawsze by€Єy pe€Єne. Pewnego dnia tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego €Ѓsmego roku spojrza€Єem na swoj€  twarz w lustrze nad umywalk€  i zobaczy€Єem czterdziestoletniego m€Ё€Ђczyzn€Ё. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydziestym €Ѓsmym przyby€Є tu ch€Єopak z wielk€  czupryn€  marchewkowatych w€Єos€Ѓw, na %p€Ѓ€Є oszala€Єy z €Ђalu, my€Іl€ cy o samob€Ѓjstwie. Ten ch€Єopiec "znikn€ €Є. Rude w€Єosy posiwia€Єy #i przerzedzi€Єy si€Ё. Wok€Ѓ€Є oczu "pojawi€Єy si€Ё kurze €Єapki. Tego dnia dostrzeg€Єem w sobie potencjalnego starca czekaj€ cego na swoj€  por€Ё. Przestraszy€Єem si€Ё. Nikt nie chce zestarze€Ѕ si€Ё w mamrze. Stammas odszed€Є na pocz€ tku tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset !pi€Ё€Ѕdziesi€ tego dziewi€ tego. Kilku dociekliwych reporter€Ѓw !w€Ёszy€Єo wok€Ѓ€Є niego, a jeden z nich nawet odsiedzia€Є czterymiesi€ ce pod przybranym nazwiskiem, za jakie€І spreparowane przest€Ёpstwo. Zn€Ѓw szykowali si€Ё do akcji SKANDAL i GNIAZDO WYST€­PKU,ale zanim go przygwo€Љdzili, Stammas uciek€Є. Mog€Ё to zrozumie€Ѕ, cz€Єowieku; naprawd€Ё. Gdyby zosta€Є os€ dzony i skazany, m€Ѓg€Єby dosta€Ѕ si€Ё tutaj. W takim !wypadku mo€Ђe prze€Ђy€Єby pi€Ё€Ѕ godzin. Byron Hadley odszed€Є dwa lata wcze€Іniej. Dra€Ї dosta€Є ataku serca i przeszed€Єna wcze€Іniejsz€  emerytur€Ё. Andy'emu wcale nie zaszkodzi€Єa afera Stammasa. Na pocz€ tku tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego dziewi€ tego roku wyznaczono nowego dyrektora, zast€Ёpc€Ё oraz szefa stra€Ђy. Przez kolejne osiem miesi€Ёcy Andy zn€Ѓw by€Є zwyczajnym wi€Ё€Љniem. W€Єa€Іnie wtedy dzieli€Є z nim cel€Ё Normaden, wielki p€Ѓ€Єkrwi Indianin ze szczepu Passamaquoddy. Potem wszystko zacz€Ё€Єo si€Ё od nowa. Normadena przeniesiono i Andy ponownie mieszka€Є samotnie jak lord. Nazwiska na szczycie "zmieniaj€  si€Ё, ale interesy nie.Kiedy€І rozmawia€Єem z Normadenem o Andym. - Fajny go€І€Ѕ - rzek€Є. Trudno by€Єo zrozumie€Ѕ, co m€Ѓwi, "poniewa€Ђ mia€Є zaj€Ёcz€  warg€Ё irozszczep podniebienia; wszystkie s€Єowa zlewa€Єy si€Ё wbe€Єkot. - Podoba€Єo mi si€Ё u niego. Nigdy mnie nie wy€Іmiewa€Є. Jednak nie chcia€Є mnie tam. Czu€Єem to. - Wzruszenie ramion. - Ja te€Ђ ch€Ёtnie si€Ё przenios€Єem. Paskudny przeci€ g w tej celi. Wci€ €Ђ zimno. On nie pozwala dotyka€Ѕ swoich rzeczy. Nie !mam za z€Єe. Fajny go€І€Ѕ, nigdy mnie nie wy€Іmiewa€Є. Tylko ten przeci€ g. O ile dobrze pami€Ёtam, Rita Hayworth wisia€Єa w celi Andy'ego a€Ђ do tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego !pi€ tego roku. Potem zast€ pi€Єa j€  Marilyn Monroe - by€Єo to !s€Єynne zdj€Ёcie, na kt€Ѓrym stoina kracie szybu wentylacyjnego metra i ciep€Єe powietrze podwiewa jej sp€Ѓdnic€Ё. Marilyn przetrwa€Єa do tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset "sze€І€Ѕdziesi€ tego i by€Єa dobrzepostrz€Ёpiona na brzegach, kiedy Andy wymieni€Є j€  na Jayne Mansfield. Jayne, wybaczcie mi surow€  opini€Ё, by€Єa nieporozumieniem. Po roku czy co€І ko€Єo tego !zast€ pi€Єa j€  jaka€І angielska aktorka - chyba Hazel Court, ale nie jestem pewny. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym sz€Ѓstym ona te€Ђ znikn€Ё€Єa i Raquel Welch rozpocz€Ё€Єa sw€Ѓj rekordowo d€Єugi, sze€Іcioletni okres kr€Ѓlowania w celi Andy'ego. Ostatni plakat, jaki tam !zawis€Є, przedstawia€Є €Іliczn€  piosenkark€Ё country, Linde Ronstadt. Kiedy€І spyta€Єem go, co symbolizuj€  te plakaty, a on obrzuci€Є mnie tym szczeg€Ѓlnym, zaskoczonym spojrzeniem. - C€Ѓ€Ђ, chyba to samo, co dla innych wi€Ё€Љni€Ѓw - odpar€Є. - Wolno€І€Ѕ. Patrzysz na te pi€Ёkne kobiety i czujesz si€Ё tak, jakby€І prawie... nie ca€Єkiem, ale prawie... m€Ѓg€Є #zrobi€Ѕ krok i znale€Љ€Ѕ si€Ё obok nich. By€Ѕ wolnym. S€ dz€Ё, €Ђe dlatego zawsze najbardziej podoba€Єa mi si€Ё Raquel Welch. "Nie chodzi€Єo tylko o ni€ , ale o "t€Ё pla€Ђ€Ё w tle. Wygl€ da€Єo na !to, €Ђe znajdowa€Єa si€Ё gdzie€І w Meksyku. W jakim€І spokojnym miejscu, gdzie !cz€Єowiek mo€Ђe s€Єysze€Ѕ w€Єasne#my€Іli. Nigdy nie czu€Єe€І czego€І podobnego, Rudy? Nie mia€Єe€І !wra€Ђenia, €Ђe mo€Ђesz wej€І€Ѕ w ten obrazek? Odpar€Єem, €Ђe nigdy tak tego nie odbiera€Єem. - Mo€Ђe kiedy€І zrozumiesz, co mam na my€Іli - rzek€Є i mia€Є racj€Ё. Po latach poj€ €Єem, o czym m€Ѓwi€Є... a wtedy od razu przypomnia€Єem sobie Normadena, kt€Ѓry twierdzi€Є, €Ђe w celi Andy'ego zawsze by€Єo zimno. Pod koniec marca lub na pocz€ tku kwietnia tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego trzeciego Andy'emu przytrafi€Єasi€Ё okropna rzecz. M€Ѓwi€Єem wam, €Ђe zawsze mia€Є co€І, czego innym wi€Ё€Љniom - w€Є€ cznie ze mn€  - brakowa€Єo.Nazwijcie to opanowaniem lub wewn€Ёtrznym spokojem albo #sta€Є€  i niezm€ con€  wiar€ , €Ђe pewnego dnia ten koszmar si€Ё sko€Їczy. Jakkolwiek zechcecieto nazwa€Ѕ, Andy Dufresne zawsze wygl€ da€Є na zr€Ѓwnowa€Ђonego. Nigdy nie popada€Є w t€Ё ponur€  desperacj€Ё, jak€  po pewnym czasie okazuj€  wszyscy skazani na do€Ђywocie; nie !traci€Є nadziei. A€Ђ do tej zimy tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego trzeciego. Mieli€Іmy ju€Ђ innego dyrektora,kt€Ѓry nazywa€Є si€Ё Samuel Norton. Doskonale nadawa€Єby si€Ё na przedsi€Ёbiorc€Ё pogrzebowego. O ile wiem, niktnigdy nie widzia€Є nawet cienia u€Іmiechu na jego twarzy. M€Ѓg€Єsi€Ё pochwali€Ѕ odznaczeniem za"trzydziestoletni€  dzia€Єalno€І€Ѕ na rzecz ko€Іcio€Єa baptyst€Ѓw w Eliot. Najwa€Ђniejsz€  innowacj€ , jak€  wprowadzi€Є, obejmuj€ c nadz€Ѓr nad nasz€  "szcz€Ё€Іliw€  rodzin€ , by€Єo to, €Ђe dopilnowa€Є, by ka€Ђdy wi€Ёzie€Ї otrzyma€Є Nowy Testament. Na biurku trzyma€Є ma€Є€  tabliczk€Ё z tekowego drewna, na kt€Ѓrej z€Єotymi literami wypisano CHRYSTUS JEST MOIM ZBAWC€Ў. Na €Іcianiepowiesi€Є makatk€Ё z wyhaftowanym przez €Ђon€Ё napisem: DZIE€Џ S€ЎDU NADEJDZIENIEBAWEM. To ostatnie has€Єo nie przysporzy€Єo mu !popularno€Іci. Uwa€Ђali€Іmy, €Ђe $dzie€Ї s€ du ju€Ђ nast€ pi€Є, i jakopierwsi byli€Іmy gotowi przyzna€Ѕ, €Ђe nie ukryje nas ska€Єa ani uschni€Ёte drzewo nieda nam schronienia. Na ka€Ђd€  okazj€Ё mia€Є gotowy cytat z Biblii, ten pan Norton, a ilekro€Ѕ spotkacie kogo€І takiego jak on, dobrze wam radz€Ё u€Іmiecha€Ѕ si€Ё i zas€Єania€Ѕ r€Ёkami jaja. Rzadziej ni€Ђ za czas€Ѓw Grega Stammasa odnoszono kogo€І naizb€Ё chorych i - o ile wiem - usta€Єy ciche pogrzeby, lecz bynajmniej nie oznacza€Єo to, €Ђe Sam Norton nie wierzy€Є w celowo€І€Ѕ karania. Karcer by€Є zawsze pe€Єny. Ludzie tracili z€Ёby nie w wyniku pobicia, aletygodni sp€Ёdzanych o chlebie iwodzie. Zacz€Ёto m€Ѓwi€Ѕ o tym jako o ziarnku i garnku, na przyk€Єad €ЈZn€Ѓw czeka mnie miarka ziarnka bez garnka, ch€Єopcy". Ten facet by€Є najgorszym hipokryt€ , jakiego widzia€Єem na tym stanowisku. Nielegalne interesy, o kt€Ѓrych wam m€Ѓwi€Єem, kwit€Єy w najlepsze, ale Sam Norton wprowadzi€Є kilka swoich pomys€Є€Ѓw. Andy wiedzia€Є o wszystkim, a poniewa€Ђ do tej pory stali€Іmy si€Ё bardzo dobrymi !przyjaci€Ѓ€Єmi, powiedzia€Є mi o niekt€Ѓrych. Kiedy o nich m€Ѓwi€Є, na jego twarzy rozbawienie miesza€Єo si€Ё z niesmakiem, jakby opowiada€Є mi o jakim€І paskudnym, drapie€Ђnym insekcie, kt€Ѓry ze wzgl€Ёdu na sw€  brzydot€Ё i €Ђar€Єoczno€І€Ѕ jest bardziej komiczny ni€Ђ straszny. To dyrektor Norton wprowadzi€Єprogram €Јwewn€ trz-zewn€ trz", o kt€Ѓrym mogli€Іcie czyta€Ѕ szesna€Іcie lub siedemna€Іcie lat temu; opisano go nawet w €ЈNewsweeku". W opinii prasy wydawa€Є si€Ё prawdziwym post€Ёpem w dziedzinie reedukacji i rehabilitacji. !Wi€Ё€Љniowie €Іcinaj€ cy drzewa, wi€Ё€Љniowie naprawiaj€ cy mosty i drogi, wi€Ё€Љniowie kopcuj€ cy ziemniaki. Norton nazwa€Є to €Јwewn€ trz-zewn€ trz" i niemalka€Ђdy klub rotaria€Їski oraz zawodowy zaprasza€Є go z odczytem, szczeg€Ѓlnie od czasu gdy €ЈNewsweek" zamie€Іci€Є jego zdj€Ёcie. Wi€Ё€Љniowie nazywali to !€Јrozbojem w bia€Єy dzie€Ї", ale o ile wiem, €Ђaden z nich nigdy nie zosta€Є poproszony o wyja€Іnienie tej nazwy cz€Єonkom klubu rotaria€Їskiego ani €Ђadnego innego. Norton mia€Є sw€Ѓj udzia€Є w ka€Ђdej operacji mimo ko€Іcielnego orderu i ca€Єej reszty; od wyr€Ёbu drzew przezkopanie row€Ѓw przeciwpowodziowych po wykonywanie przepust€Ѓw pod autostradami - zawsze #zgarnia€Є €Іmietank€Ё. Robi€Є to nasto r€Ѓ€Ђnych sposob€Ѓw - na p€Єacach, materia€Єach, czym chcecie. Jednak zgarnia€Є szmaltak€Ђe w inny spos€Ѓb. Firmy budowlane w naszym okr€Ёgu €Іmiertelnie obawia€Єy si€Ё programu Nortona, gdy€Ђ praca wi€Ё€Љni€Ѓw jest prac€  !niewolnicz€  i nie mo€Ђna z ni€  konkurowa€Ѕ. Tak wi€Ёc Sam Norton, ze swoimi Bibliami i ko€Іcielnym orderem, podczas swoich szesnastoletnich rz€ d€Ѓw w Shawshank odebra€Є pod sto€Єem wiele grubych kopert. A kiedy ju€Ђ wzi€ €Є #kopert€Ё, m€Ѓg€Є przebi€Ѕ ofert€Ё, nie wej€І€Ѕ do przetargu lub "stwierdzi€Ѕ, €Ђe jego wi€Ё€Љniowie s€  zaj€Ёci gdzieindziej. Zawsze"dziwi€Єem si€Ё, €Ђe nie znalezionoNortona w baga€Ђniku thunderbirda zaparkowanego gdzie€І przy autostradzie w Massachusetts, z r€Ёkami zwi€ zanymi z ty€Єu i sze€Іciomakulami w g€Єowie. W ka€Ђdym razie, jak g€Єosi stara piosenka, €ЈO m€Ѓj Bo€Ђe, ile tu szmalu!", Norton musia€Є by€Ѕ zwolennikiem starej puryta€Ї-skiej zasady, €Ђe ludzi, kt€Ѓrych B€Ѓg obdarza sw€  €Єask€ , najlepiej pozna€Ѕ po stanie ich kont bankowych.Andy Dufresne, jako cichy #wsp€Ѓlnik, by€Є jego praw€  r€Ёk€ .Wi€Ёzienna biblioteka by€Єa ukochanym dzieckiem Andy'ego. Norton wiedzia€Є o tym i wykorzystywa€Є to. Andy m€Ѓwi€Є, €Ђe jednym z ulubionychpowiedzonek dyrektora by€Єo €ЈR€Ёka r€Ёk€Ё myje". Tak wi€Ёc Andy udziela€Є dobrych rad i po€Ђytecznych wskaz€Ѓwek. Nie jestem pewien, czy to on opracowa€Є dla Nortona program€Јwewn€ trz-zewn€ trz", ale jestem przekonany, €Ђe pra€Є pieni€ dze tego bogobojnego skurwysyna. Dawa€Є dobre rady,podsuwa€Є wskaz€Ѓwki, %pieni€ dze p€Єyn€Ё€Єy i... sukinsyn! Biblioteka dostawa€Єa nowy "komplet ksi€ €Ђek z serii €ЈZr€Ѓb to sam", nowe wydanie Encyklopedii Groliera, podr€Ёczniki przygotowuj€ ce do zaocznych studi€Ѓw magisterskich. A ponadto wi€Ёcej Erle'a Stanleya Gardnerai Louisa L'Amoura. Jestem przekonany, €Ђe sta€Єo "si€Ё to, co si€Ё sta€Єo, dlatego, €Ђe Norton nie chcia€Є straci€Ѕ €Іwietnego pomocnika. P€Ѓjd€Ё dalej: tak€Ђe dlatego, €Ђe obawia€Є si€Ё tego, do czego !mog€Єoby doj€І€Ѕ - co ujawni€Єby !Andy, gdyby opu€Іci€Є wi€Ёzienie stanowe Shawshank. #Sk€Єada€Єem t€Ё histori€Ё w ci€ gu kilku lat, kawa€Єek po kawa€Єku; niekt€Ѓre fakty wyci€ gn€ €Єem zAndy'ego, ale nie wszystkie. Nigdy nie chcia€Є rozmawia€Ѕ o tym okresie swego €Ђycia i nie mog€Ё go o to wini€Ѕ. Pozbiera€Єem fragmenty relacji chyba z p€Ѓ€Є tuzina r€Ѓ€Ђnych €Љr€Ѓde€Є. M€Ѓwi€Єem ju€Ђ, €Ђe !wi€Ё€Љniowie s€  jak niewolnicy, ale te€Ђ maj€  niewolniczy zwyczaj udawa€Ѕ g€Єupich i trzyma€Ѕ oczy otwarte. S€Єysza€Єem, jak opowiadano t€Ё histori€Ё od pocz€ tku, od €Іrodka i na odwr€Ѓt, ale przeka€Ђ€Ё j€  wam od A do Z, a wtedy mo€Ђe zrozumiecie, jak cz€Єowiek mo€Ђe popa€І€Ѕ w #depresj€Ё na dziesi€Ё€Ѕ miesi€Ёcy. Widzicie, nie s€ dz€Ё, €Ђeby pozna€Є prawd€Ё wcze€Іniej ni€Ђ w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym trzecim, pi€Ёtna€Іcie lat po tym, jak wpakowano go do tej piekielnej dziury. P€Ѓki nie spotka€Є Tommy'ego Williamsa, chyba nie wiedzia€Є, jak mo€Ђe by€Ѕ €Љle. Tommy Williams do€Є€ czy€Є do naszej szcz€Ё€Іliwej rodzinki w Shawshank w listopadzie tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego drugiego. Uwa€Ђa€Є si€Ё za rodowitego mieszka€Їca Massachusetts, alenie by€Є zbyt wybredny; w ci€ gu swych dwudziestu siedmiu lat €Ђycia siedzia€Є chyba we wszystkich wi€Ёzieniach Nowej Anglii. By€Є zawodowym z€Єodziejem i -jak "€Єatwo mo€Ђecie si€Ё domy€Іli€Ѕ - moim zdaniem powinien wybra€Ѕ inny zaw€Ѓd. !By€Є €Ђonaty i €Ђona odwiedza€Єa go co tydzie€Ї. Uwa€Ђa€Єa, €Ђe sprawy u€Єo€Ђ€  si€Ё lepiej dla Tommy'ego - a co za tym idziedla niej oraz ich trzyletniego syna - je€Іli m€ €Ђ sko€Їczy szko€Є€Ё. Nam€Ѓwi€Єa go na to i Tommy zacz€ €Є regularnie odwiedza€Ѕ bibliotek€Ё. Dla Andy'ego by€Єa to czysto rutynowa praca. Za€Єatwi€Є Tommy'emu szereg test€Ѓw maturalnych. Tommy mia€Є od€Іwie€Ђy€Ѕ materia€Є, kt€Ѓry !zna€Є ze szko€Єy - a nie by€Єo gowiele - a potem zda€Ѕ test. Andy zapisa€Є go na kilka kurs€Ѓw korespondencyjnych z przedmiot€Ѓw, kt€Ѓre obla€Є w szkole lub kt€Ѓre po prostu opu€Іci€Є. Tommy zapewne nie by€Є najlepszym uczniem, jakiemu Andy pomaga€Є, i nie wiem, czykiedykolwiek uzyska€Є dyplom, ale to nie nale€Ђy do mojej opowie€Іci. Wa€Ђne, €Ђe - tak jak z czasem wi€Ёkszo€І€Ѕ ludzi - bardzo polubi€Є Andy'ego Dufresnego. !Kilkakrotnie zagadn€ €Є go: €ЈCo taki m€ dry facet jak ty robi wpudle?" - pytanie b€Ёd€ ce swoistym odpowiednikiem €ЈCo taka mi€Єa dziewczyna jak ty robi w takim miejscu?" - ale Andy nie nale€Ђa€Є do !wylewnych; u€Іmiecha€Є si€Ё tylkoi zmienia€Є temat rozmowy. Tommy, oczywi€Іcie, zapyta€Є kogo€І innego, a kiedy w ko€Їcupozna€Є histori€Ё Andy'ego, prze€Ђy€Є najwi€Ёkszy szok w swoim m€Єodym €Ђyciu. Osob€ , kt€Ѓr€  zapyta€Є, by€Є jego partner przy parowej maglownicy i zwijarce. Wi€Ё€Љniowie nazywaj€  j€  €Јwalcem", poniewa€Ђ w€Єa€Іnie tak zadzia€Єa, je€Іli nie o€ЄuKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB+pњ cw,j ˜ cк-Н c=.П"* c /щ-џ c0ш8‰<fb€Ёdziesz uwa€Ђa€Є i pozwolisz si€Ё jej wci€ gn€ €Ѕ. Tym partnerem by€Є Charlie Lathrop,kt€Ѓry odsiadywa€Є dwana€Іcie lat za morderstwo. Z przyjemno€Іci€  zrelacjonowa€Є Tommy'emu szczeg€Ѓ€Єy sprawy Andy'ego; umila€Єo to monotoni€Ёwyjmowania €Іwie€Ђo odprasowanych prze€Іcierade€Є z maszyny i wk€Єadania ich do kosza. W€Єa€Іnie doszed€Є do !tego, jak przysi€Ёgli zwlekali z wydaniem wyroku, €Ђeby zje€І€Ѕ obiad, kiedy rozleg€Є si€Ё ostrzegawczy gwizdek i maszyna stan€Ё€Єa ze zgrzytem. Na drugim ko€Їcu wk€Єadano do niej €Іwie€Ђo uprane prze€Іcierad€Єa z Domu Starc€Ѓw w Eliot; suche i dobrze uprasowane wypluwa€Єa co pi€Ё€Ѕsekund tam, gdzie czekali na nie Tommy i Charlie. Ich zadaniem by€Єo €Єapa€Ѕ je, zwija€Ѕ i wrzuca€Ѕ do pojemnika, kt€Ѓry by€Є ju€Ђ wy€Єo€Ђony czystym papierem pakowym. Tymczasem Tommy Williams zamar€Є z szeroko rozdziawionymi ustami, gapi€ c"si€Ё na Charliego Lathropa. Sta€Є nad stert€  prze€Іcierade€Є, kt€Ѓre by€Єy czyste, a teraz nasi€ ka€Єy mokrym b€Єotem pod€Єogi - a w €Єa€Љni parowej zawsze jest mn€Ѓstwo b€Єota. Nadzoruj€ cy zmian€Ё Homer Jessup pogna€Є do niego, rycz€ c ile si€Є w p€Єucach i wietrz€ c k€Єopoty. Tommy nie zwr€Ѓci€Є na to uwagi. Zapyta€Є Charliego, jakby starego Homera, kt€Ѓry rozbi€Є wi€Ёcej $g€Є€Ѓw, ni€Ђ by€Є w stanie zliczy€Ѕ,wcale tam nie by€Єo: $- M€Ѓwi€Єe€І, €Ђe jak nazywa€Є si€Ё ten instruktor golfa? - Quentin - odpar€Є Charlie, zmieszany i zdenerwowany. P€Ѓ€Љniej powiedzia€Є, €Ђe "ch€Єopak by€Є blady jak €Іciana. -Chyba Glenn Quentin. Przynajmniej tak mi si€Ё wydaje... - Hej wy! - rykn€ €Є Homer Jessup, czerwony jak koguci grzebie€Ї. - Namoczcie te prze€Іcierad€Єa w zimnej wodzie!Rusza€Ѕ si€Ё, Jezu, wy...! - Glenn Quentin, o m€Ѓj Bo€Ђe -powiedzia€Є Tommy Williams i "nie zd€ €Ђy€Є doda€Ѕ nic wi€Ёcej, poniewa€Ђ Homer Jessup, cz€Єowiek o niezbyt pokojowym"usposobieniu, r€ bn€ €Є go pa€Єk€ za uchem. Tommy run€ €Є na !pod€Єog€Ё, wybijaj€ c sobie trzy przednie z€Ёby. Obudzi€Є si€Ё w karcerze, gdzie przesiedzia€Є tydzie€Ї, skazany na Nortonow€  miark€Ё ziarnka bezgarnka. Ponadto wpisano mu nagan€Ё do akt. To by€Єo w lutym tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego trzeciego. Po wyj€Іciu z karceru Tommy Williams zagadn€ €Є jeszcze sze€Іciu lub siedmiu innych d€Єugoterminowych, kt€Ѓrzy powt€Ѓrzyli mu t€Ё sam€  histori€Ё. Wiem; by€Єem jednym znich. Jednak kiedy zapyta€Єem go, o co mu chodzi, zamkn€ €Є si€Ё w sobie. Potem pewnego dnia poszed€Є !do biblioteki i wywali€Є kaw€Ё na€Єaw€Ё Andy'emu Dufresnemu. Wtedy po raz pierwszy i ostatni, przynajmniej od czasugdy zmieszany jak ch€Єopak kupuj€ cy pierwsz€  paczk€Ё kondom€Ѓw poprosi€Є mnie o plakat Rity Hay-worth, Andy zdenerwowa€Є si€Ё... ale tym razem na ca€Єego. Widzia€Єem go troch€Ё p€Ѓ€Љniej tamtego dnia; wygl€ da€Є jak cz€Єowiek, kt€Ѓry nadepn€ €Є na grabie i mocno oberwa€Є mi€Ёdzy oczy. R€Ёce mu dr€Ђa€Єy i kiedy m€Ѓwi€Єem co€І do niego, nie odpowiada€Є. Jeszcze tego samego popo€Єudnia odszuka€Є Billy'ego Hanlona b€Ёd€ cego "szefem stra€Ђy i um€Ѓwi€Є si€Ё na nast€Ёpny dzie€Ї na spotkanie zdyrektorem Nortonem. Potem !powiedzia€Є mi, €Ђe przez ca€Є€  !noc nie zmru€Ђy€Є oka; s€Єucha€Є wycia zimowego wichru na "zewn€ trz, patrzy€Є, jak €Іwiat€Єareflektor€Ѓw przesuwaj€  si€Ё tam i z powrotem, rzucaj€ c ruchliwe cienie na cementowe !€Іciany klatki, kt€Ѓr€  nazywa€Є domem od czas€Ѓw prezydentury Trumana, i usi€Єowa€Є zebra€Ѕ my€Іli. "Powiedzia€Є, €Ђe poczu€Є si€Ё tak,jakby Tommy dostarczy€Є mu klucz pasuj€ cy do klatki jego !umys€Єu, klatki jego celi. Tylko zamiast cz€Єowieka w €Іrodku by€Є tygrys, a ten tygrys !nazywa€Є si€Ё Nadzieja. Williams dostarczy€Є klucz otwieraj€ cy !klatk€Ё i tygrys wydosta€Є si€Ё, by szarpa€Ѕ jego umys€Є. Cztery lata wcze€Іniej Tommy Williams zosta€Є aresztowany na Rhode Island za prowadzenie samochodu pe€Єnego kradzionego towaru. Tommy wyda€Є wsp€Ѓlnika, prokurator poszed€Є na ugod€Ё i za€Ђ€ da€Є ni€Ђszego wyroku... dwa do czterech, z zaliczeniem czasu aresztu. Po jedenastu miesi€ cach odsiadkijego wsp€Ѓ€Єlokator z celi wyszed€Є na wolno€І€Ѕ i Tommy dosta€Є nowego, niejakiego Elwooda Blatcha. Blatch !siedzia€Є za w€Єamanie z broni€  !w r€Ёku i dosta€Є od sze€Іciu do dwunastu lat. - Nigdy nie spotka€Єem takiegonerwowego faceta - powiedzia€Є mi Tommy. - Kto€І !taki nigdy nie powinien i€І€Ѕ na w€Єamanie, szczeg€Ѓlnie z broni€ . Na najl€Ђejszy szmer podskakiwa€Є trzy stopy w powietrze... i najcz€Ё€Іciej !strzela€Є. Kt€Ѓrej€І nocy prawie !mnie udusi€Є, bo jaki€І go€І€Ѕ w "g€Є€Ёbi korytarza t€Єuk€Є o kraty celi blaszanym kubkiem. Przesiedzia€Єem z nim siedem !miesi€Ёcy, zanim mnie wypu€Іcili. Nie mog€Ё powiedzie€Ѕ, €Ђeby€Іmywiele rozmawiali, poniewa€Ђ z kim€І takim jak El Blatch nie prowadzi si€Ё rozmowy. Gada€Є przez ca€Єy czas. Nie zamkn€ €Є si€Ё ani na chwil€Ё. Je€Іli !spr€Ѓbowa€Єe€І wtr€ ci€Ѕ s€Єowo, $wygra€Ђa€Є ci pi€Ё€Іci€  i wywraca€Єoczami. Dreszcz przebiega€Є mi "po krzy€Ђu, kiedy tak robi€Є. By€Єwysoki, prawie €Єysy, mia€Є zielone, g€Є€Ёboko osadzone oczy. Jezu, mam nadziej€Ё, €Ђe ju€Ђ nigdy go nie zobacz€Ё. Co wiecz€Ѓr gada€Є jak katarynka. Gdzie dorasta€Є, o sieroci€Їcach, z kt€Ѓrych ucieka€Є, o swoich miejscach pracy, o kobietach, kt€Ѓre pieprzy€Є, skokach, jakie wykona€Є. Pozwala€Єem mu gada€Ѕ. Mo€Ђe nie jestem zbyt przystojny, ale nie chcia€Єem, €Ђeby przefasonowa€Є mi twarz. Z tego, co m€Ѓwi€Є, wynika€Єo, €Ђe dokona€Є ponad dwustu w€Єama€Ї. Trudno mi by€Єo uwierzy€Ѕ, €Ђeby taki facet jak on, kt€Ѓry podskakiwa€Є pod sufit za ka€Ђdym razem, gdy #kto€І g€Єo€Іniej pierdn€ €Є... ale przysi€Ёga€Є, €Ђe to prawda. Teraz pos€Єuchaj, Rudy. Wiem, ludzie czasem bujaj€  na tematczego€І, o czym wiedz€ , ale jeszcze zanim dowiedzia€Єem si€Ё o tym instruktorze golfa, !Quentinie, my€Іla€Єem sobie, €Ђe !gdybym kiedy€І dowiedzia€Є si€Ё, !i€Ђ El Blatch obrobi€Є m€Ѓj dom, uwa€Ђa€Єbym si€Ё za bardzo szcz€Ё€Іliwego sukinsyna, wyszed€Єszy z tego z €Ђyciem. Mo€Ђesz go sobie wyobrazi€Ѕ, jak w sypialni jakiej€І baby przetrz€ sa kasetk€Ё z bi€Ђuteri€ , a kobieta nagle zakaszle przez sen albo obr€Ѓci!si€Ё na drugi bok? Zimno mi si€Ё robi, kiedy o tym pomy€Іl€Ё, przysi€Ёgam na pami€Ё€Ѕ mojej "matki. M€Ѓwi€Є te€Ђ, €Ђe zabija€Є ludzi. Takich, kt€Ѓrzy go wkurzyli. Przynajmniej tak twierdzi€Є. A ja mu wierzy€Єem. Na pewno wygl€ da€Є na "cz€Єowieka, kt€Ѓry potrafi zabi€Ѕ.By€Є taki cholernie nerwowy! Napi€Ёty jak rewolwer ze spi€Єowanym bezpiecznikiem. Zna€Єem faceta, kt€Ѓry mia€Є policyjnego smitha ze spi€Єowanym bezpiecznikiem. Taka bro€Ї nie nadaje si€Ё do niczego, najwy€Ђej do tego, €Ђeby o niej gada€Ѕ. Mia€Єa tak mi€Ёkki spust, €Ђe potrafi€Єa "wystrzeli€Ѕ, je€Іli w€Єa€Іciciel, nazywa€Є si€Ё Johnny Callahan, po€Єo€Ђy€Є j€  na g€Єo€Іniku i w€Є€ czy€Є radio na ca€Єy !regulator. Taki by€Є Blatch. Nie !mog€Ё wyja€Іni€Ѕ tego lepiej. Po !prostu nigdy nie w€ tpi€Єem, €Ђe za€Єatwi€Є par€Ё os€Ѓb. !Tak wi€Ёc, kt€Ѓrej€І nocy, tylko €Ђeby co€І powiedzie€Ѕ, "zapyta€Єem: €ЈKogo zabi€Єe€І?". Nowiesz, p€Ѓ€Є€Ђartem. A on si€Ё €Іmieje i powiada: €ЈJeden facetodsiaduje do€Ђywocie w Maine za tych dwoje ludzi, kt€Ѓrych zabi€Єem. Jakiego€І faceta i "€Ђon€Ё tego durnia, kt€Ѓry siedzi.Zakrad€Єem si€Ё do ich domu, a facet mnie wkurzy€Є". Nie pami€Ёtam, czy poda€Є mi nazwisko tej kobiety, czy nie - ci€ gn€ €Є Tommy. - Mo€Ђe i tak. Jednak w Nowej Anglii nazwisko Dufresne wyst€Ёpuje r€Ѓwnie cz€Ёsto jak w innych cz€Ё€Іciach kraju Smith czy Jones, poniewa€Ђ mieszka tu tyle €Ђabojad€Ѓw. Dufresne, Lavesque, Ouelette, Poulin - kto je zapami€Ёta? Jednak powiedzia€Є mi nazwisko #faceta. M€Ѓwi€Є, €Ђe nazywa€Є si€Ё Glenn Quentin i by€Є kutasem, wielkim bogatym kutasem, "graczem w golfa. El my€Іla€Є, €Ђe mo€Ђe trzyma€Ѕ w domu !got€Ѓwk€Ё, nawet pi€Ё€Ѕ tysi€Ёcy dolar€Ѓw. Wtedy to by€Єo mn€Ѓstwo forsy, powiedzia€Є. Na"co ja: €ЈKiedy?". A on na to: €ЈPowojnie. Zaraz po wojnie". Tak wi€Ёc zrobi€Є ten w€Єam, a #oni zbudzili si€Ё i facet zacz€ €Є "si€Ё stawia€Ѕ. Tak twierdzi€Є El. Ja my€Іl€Ё, €Ђe mo€Ђe facet po prostu zacz€ €Є chrapa€Ѕ. W !ka€Ђdym razie El powiedzia€Є, €Ђe!Quentin by€Є w €Є€Ѓ€Ђku z €Ђon€  jakiego€І cwanego prawnika, kt€Ѓrego pos€Єali do wi€Ёzienia stanowego w Shawshank. I !€Іmia€Є si€Ё jak szaleniec. Jezu Chryste, nigdy si€Ё tak nie cieszy€Єem jak wtedy, kiedy zwolnili mnie z tego mamra. S€ dz€Ё, €Ђe teraz rozumiecie, dlaczego Andy'ego zatka€Єo, kiedy Tommy opowiedzia€Є mu t€Ё histori€Ё i czemu chcia€Є natychmiast widzie€Ѕ si€Ё z dyrektorem. Elwood Blatch odsiadywa€Є wyrok od sze€Іciu do dwunastu lat, gdy Tommy widzia€Є go ostatnio, cztery lata wcze€Іniej. W tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym trzecim m€Ѓg€Є w€Єa€Іnie wychodzi€Ѕ na wolno€І€Ѕ... albo ju€Ђ wyszed€Є. Tak wi€Ёc Andy musia€Є bra€Ѕ pod uwag€Ё dwie mo€Ђliwo€Іci: €Ђe Blatch nadal "siedzi albo €Ђe ju€Ђ znikn€ €Є po nim wszelki €Іlad. W opowie€Іci Tommy'ego nie zgadza€Єy si€Ё pewne szczeg€Ѓ€Єy, ale czy€Ђ nie tak jest zawsze? Blatch powiedzia€Є Tommy'emu, €Ђe skazano jakiego€І prawnika, a Andy by€Є bankierem, jednak kiepsko wykszta€Єceni ludzie €Єatwo mog€  pomyli€Ѕ te dwa zawody, l nie zapominajcie, €Ђeod czasu gdy Blatch czyta€Є wycinki z procesu, do chwili gdy m€Ѓwi€Є o tym Tommy'emu !Williamsowi, min€Ё€Єo dwana€Іcie lat. Ponadto pochwali€Є si€Ё Tommy'emu, €Ђe wzi€ €Є ponad tysi€ c dolar€Ѓw ze szkatu€Єki, kt€Ѓr€  Quentin trzyma€Є w szafie, tymczasem policja na procesie Andy'ego twierdzi€Єa, €Ђe w domu nie by€Єo €Іladu w€Єamania. Mam w zwi€ zku z tym kilka uwag. Po pierwsze, je€Іli we€Љmiesz got€Ѓwk€Ё, a cz€Єowiek, do kt€Ѓrego ona nale€Ђa€Єa, umrze, to sk€ d b€Ёdzie wiadomo, €Ђe co€І zosta€Єo skradzione? Chyba €Ђe !kto€І inny wie, €Ђe tam by€Єa. Podrugie, czy Blatch nie sk€Єania€Є, m€Ѓwi€ c o forsie? "Mo€Ђe nie chcia€Є si€Ё przyzna€Ѕ, !€Ђe zabi€Є dwoje ludzi za nic. Potrzecie, mo€Ђe jednak by€Єy tam€Іlady w€Єamania, a gliny przeoczy€Єy je - gliniarze potrafi€  by€Ѕ t€Ёpi - albo celowo zataili je, €Ђeby nie psu€Ѕ szyk€Ѓw prokuratorowi. Pami€Ёtacie, ten facet ubiega€Є !si€Ё o fotel i potrzebny mu by€Є wyrok skazuj€ cy. Nie rozwi€ zana sprawa w€Єamania zzab€Ѓjstwem nie pomog€Єaby mu w niczym. Jednak z tych trzech wyja€Іnie€Ї najbardziej przychylam si€Ё do €Іrodkowego.Siedz€ c w Shawshank, pozna€Єem kilku Elwoo-d€Ѓw Blatch€Ѓw - maniak€Ѓw skorych do poci€ gania za spust. Tacy "jak on usi€Єuj€  ci wm€Ѓwi€Ѕ, €Ђe przy ka€Ђdym skoku zgarn€Ёli r€Ѓwnowarto€І€Ѕ Koh-i-Noora, nawet je€Ђeli siedz€  za kradzie€Ђ dwudolarowego timexa i dziewi€Ёciu zielonych. Jeden szczeg€Ѓ€Є w opowie€Іci Tommy'ego rozwia€Є wszelkie w€ tpliwo€Іci Andy'ego. Blatch nie wymieni€Є Quentina przypadkowo. Nazwa€Є Quentina €Јwielkim bogatym kutasem" i wiedzia€Є, €Ђe Glenn by€Є zawodowym graczem w golfa. No c€Ѓ€Ђ, Andy i jego €Ђona raz czy dwa razy w tygodniu wpadali na drinka do klubu golfowego, Andy za€І przesiedzia€Є tam sporo czasu nad kieliszkiem, od kiedy dowiedzia€Є si€Ё, €Ђe €Ђona go zdradza. Przy klubie by€Єa ma€Єaprzysta€Ї i w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym si€Ѓdmym przez jaki€І czas pracowa€Є w niej dorywczo konserwator pasuj€ cy do podanego przez Tommy'ego opisu Blatcha. Wysoki, prawie €Єysy facet o g€Є€Ёboko osadzonych, zielonych oczach.M€Ё€Ђczyzna o nieprzyjemnym spojrzeniu, wydaj€ cy si€Ё mierzy€Ѕ ci€Ё wzrokiem. Andy powiedzia€Є, €Ђe ten go€І€Ѕ nie popracowa€Є tam d€Єugo. Albo zwolni€Є si€Ё, albo wyla€Є go Briggs, nadzorca przystani. Jednak nie€Єatwo by€Єo go zapomnie€Ѕ. Zbyt rzuca€Є si€Ё w oczy. Tak wi€Ёc Andy poszed€Є porozmawia€Ѕ z dyrektorem pewnego deszczowego, wietrznego dnia, kiedy o€Єowiane chmury pomyka€Єy po niebie nad szarymi murami, a resztki €Іniegu na okolicznych polach zaczyna€Єy topnie€Ѕ i ods€Єania€Ѕ p€Єaty zesch€Єej, zesz€Єorocznej trawy. Dyrektor dysponowa€Є przestronnym gabinetem w skrzydle administracyjnym i zajego biurkiem znajdowa€Єy si€Ё drzwi wiod€ ce do biura asystenta dyrektora. Tego dniaasystent mia€Є wolne, ale by€Є tam dy€Ђurny. Kulej€ cy facet, kt€Ѓrego prawdziwe nazwisko wylecia€Єo mi z pami€Ёci; wszyscy wi€Ё€Љniowie, ze mn€  w€Є€ cznie, nazywali go Chester- tak nazywa€Є si€Ё pomocnik szeryfa Dillona. Chester powinien podlewa€Ѕ kwiaty i froterowa€Ѕ pod€Єog€Ё. Podejrzewam, €Ђe kwiaty mia€Єytego dnia sucho, a jedyn€  rzecz€ , jaka zosta€Єa wypolerowana, by€Єa dziurka odklucza, do kt€Ѓrej Chester przyciska€Є swoje brudne ucho. Us€Єysza€Є, jak drzwi gabinetu dyrektora otworzy€Єy si€Ё i zamkn€Ё€Єy, a potem g€Єos Nortona: - Dzie€Ї dobry, Dufresne, w czym mog€Ё ci pom€Ѓc? - Panie dyrektorze - zacz€ €Є Andy i Chester powiedzia€Є, €Ђe ledwie pozna€Є jego g€Єos, taki by€Є zmieniony. - Panie %dyrektorze... jest co€І... co€І si€Ё sta€Єo... to jest... nie mam poj€Ёcia, od czego zacz€ €Ѕ. - Mo€Ђe zaczniesz od pocz€ tku? - rzek€Є dyrektor, zapewne swoim najs€Єodszym g€Єosikiem typu otw€Ѓrzmy-na-psalmie-dwu-d ziestym-trzecim-i-za€Іpiewaj my-razem. - Zwykle tak jest najlepiej. Tak te€Ђ Andy zrobi€Є. Najpierw przypomnia€Є Nortonowi szczeg€Ѓ€Єy przest€Ёpstwa, za jakie zosta€Є skazany. Potem powt€Ѓrzy€Є dyrektorowi dok€Єadnie to, co us€Єysza€Є od Tommy'ego Williamsa. Ponadto poda€Є nazwisko Tommy'ego, cow €Іwietle p€Ѓ€Љniejszych wydarze€Ї mo€Ђecie uzna€Ѕ za nieroztropne, ale zapytam was, czy m€Ѓg€Є post€ pi€Ѕ inaczej, je€Іli jego historia mia€Єa brzmie€Ѕ wiarygodnie? Kiedy sko€Їczy€Є, Norton przez "jaki€І czas siedzia€Є w milczeniu.Jakbym go widzia€Є, zapewne wygodnie rozpartego w fotelu pod wisz€ cym na €Іcianie zdj€Ёciem gubernatora Reeda, ze splecionymi palcami, wyd€Ёtymi wargami, czo€Єem zmarszczonym a€Ђ po mocno cofni€Ёt€  lini€Ё w€Єos€Ѓw, b€Єyskaj€ cego tym ko€Іcielnym odznaczeniem. - Tak - rzek€Є w ko€Їcu. - To najdziwniejsza historyjka, jak€  s€Єysza€Єem w €Ђyciu. Jednak powiem ci, co dziwi mnie najbardziej, Dufresne. - Co takiego, sir? #- To, €Ђe si€Ё na ni€  nabra€Єe€І. - Sir? Nie rozumiem, co ma pan na my€Іli. I Chester powiedzia€Є, €Ђe Andy !Dufresne, kt€Ѓry trzyna€Іcie lat wcze€Іniej bez zmru€Ђenia oka stawi€Є czo€Єo Byronowi, z trudem dobiera€Є s€Єowa. "- No c€Ѓ€Ђ - rzek€Є Norton. - Dla mnie to oczywiste, €Ђe na tym m€Єodym Williamsie wywar€Єe€І wielkie wra€Ђenie. Po prostu "podziwia ci€Ё. S€Єyszy opowie€І€Ѕ !o twoim nieszcz€Ё€Іciu i chce... powiedzmy, pocieszy€Ѕ ci€Ё. To zupe€Єnie naturalne. M€Єody cz€Єowiek, niezbyt bystry. Nic dziwnego, €Ђe nie wiedzia€Є, jakna to zareagujesz. Teraz proponuj€Ё... - My€Іli pan, €Ђe nie wzi€ €Єem tego pod uwag€Ё? - zapyta€Є Andy. - Nie m€Ѓwi€Єem Tommy'emu o tym m€Ё€Ђczy€Љnie pracuj€ cym na przystani. Nikomu nie m€Ѓwi€Єem - nigdy nie przysz€Єo mi to do g€Єowy! Jednak opis podany przez Tommy'ego... idealnie pokrywa si€Ё z wygl€ dem tamtego! - No c€Ѓ€Ђ, pewnie to przypadek selektywnej percepcji - zachichota€Є Norton. Ludzie zajmuj€ cy si€Ё penitencj€  musz€  nauczy€Ѕ si€Ёtakich wyra€Ђe€Ї jak €Јselektywna percepcja" i u€Ђywaj€  ich bez ogranicze€Ї. - Bynajmniej, sir. - Takie jest twoje zdanie - rzek€Є Norton - ale nie moje. I pami€Ёtajmy o tym, €Ђe mam jedynie twoje s€Єowo na to, €Ђe taki cz€Єowiek w og€Ѓle pracowa€Є w klubie Falmouth Hills. - Nie, sir - zn€Ѓw przerwa€Є mu Andy. - To nieprawda. Poniewa€Ђ... - W ka€Ђdym razie - zag€Єuszy€Є "go Norton, g€Єo€Іno i wynio€Іle - sp€Ѓjrzmy na to z innej strony,dobrze? Za€Є€Ѓ€Ђmy - tylko za€Є€Ѓ€Ђmy - €Ђe naprawd€Ё by€Є jaki€І Elwood Blotch. - Blatch - poprawi€Є Andy. - No dobrze, Blatch. I powiedzmy, €Ђe naprawd€Ё siedzia€Є w Rhode Island w jednej celi z Tommym Williamsem. Prawdopodobnie dotej pory ju€Ђ wyszed€Є na !wolno€І€Ѕ. Prawdopodobnie. C€Ѓ€Ђ,nawet nie wiemy, jak d€Єugo mia€Є jeszcze siedzie€Ѕ po wyj€Іciu Williamsa, prawda? Wiemy tylko, €Ђe dosta€Є od sze€Іciu do dwunastu lat. - Tak. Nie wiemy, ile odsiedzia€Є. Jednak Tommy m€Ѓwi€Є, €Ђe to k€Єopotliwy, #niespokojny wi€Ёzie€Ї. S€ dz€Ё, €Ђes€  du€Ђe szans€Ё, €Ђe nadal siedzi. Nawet je€Ђeli wyszed€Є, €Єa, je€Іli nie o€ЄuKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB1p‰ cЂ2љ 9 c32 ch4N!ї cЫ5E, c.6P7,H‘w wi€Ёzieniu b€Ёd€  mieli jego ostatni znany adres, nazwiska krewnych... - I oba tropy zapewne nic nie dadz€ . Andy przez chwil€Ё siedzia€Є w milczeniu, a potem wybuchn€ €Є:- Jednak jest jaka€І szansa, prawda?! - Tak, oczywi€Іcie. Tak wi€Ёc na#chwil€Ё, Dufresne, za€Є€Ѓ€Ђmy, €Ђe ten Blatch istnieje i nadal jestuwi€Ёziony w wi€Ёzieniu stanowym Rhode Island. I co nam powie, kiedy przyjdziemy do niego z tymi rewelacjami? Czy upadnie na kolana, postawi oczy w s€Єup i zawo€Єa: €ЈJa to zrobi€Єem! Ja! Prosz€Ё, do€Є€Ѓ€Ђcie mi do wyroku do€Ђywocie!"? - Jak pan mo€Ђe by€Ѕ tak ograniczony? - powiedzia€Є Andy tak cicho, €Ђe Chester ledwie go us€Єysza€Є. Jednak dobrze s€Єysza€Є dyrektora. - Co? Co powiedzia€Єe€І? - Ograniczony! - zawo€Єa€Є Andy. - Robi pan to celowo? !- Dufresne, zaj€ €Єe€І mi pi€Ё€Ѕ minut - nie, siedem - a mam !dzi€І bardzo napi€Ёty plan dnia. Tak wi€Ёc s€ dz€Ё, €Ђe uznamy nasze spotkanie za zako€Їczone i... - W klubie golfowym b€Ёd€  mieli stare karty pracy, nie rozumie pan?! - krzykn€ €Є Andy.- B€Ёd€  mieli kwity podatkowe,wu-dwa i formularze rozwi€ zania stosunku pracy z jego nazwiskiem! Znajd€  si€Ё pracownicy, kt€Ѓrzy go pami€Ёtaj€ , mo€Ђe nawet sam #Briggs! To pi€Ёtna€Іcie lat, a nie wieki! Przypomn€  sobie! B€Ёd€  !pami€Ёtali Blatcha! Je€Ђeli Tommyzezna, co Blatch mu powiedzia€Є, a Briggs za€Іwiadczy, €Ђe Blatch naprawd€Ё pracowa€Є w tym klubie, mog€  wznowi€Ѕ proces! Mog€Ё... - Stra€Ђ! Stra€Ђ! Zabra€Ѕ tego cz€Єowieka! - Co si€Ё z panem dzieje?! - wykrzykn€ €Є Andy, a Chester opowiada€Є, €Ђe niemal wrzeszcza€Є. - Chodzi o moje €Ђycie, moj€  szans€Ё wydostania si€Ё st€ d, nie rozumie pan?! A pan nawet nie chce wykona€Ѕ jednego kr€Ѓtkiego telefonu, €Ђeby chocia€Ђ sprawdzi€Ѕ opowie€І€Ѕ Tommy'ego? S€Єuchaj pan, !zap€Єac€Ё za rozmow€Ё! Zap€Єac€Ё za... Potem rozleg€Єy si€Ё odg€Єosy szamotaniny, gdy stra€Ђnicy "z€Єapali go i zacz€Ёli wywleka€Ѕ z gabinetu. - Karcer - poleci€Є dyrektor Norton. - Chleb i woda. Wyci€ gn€Ёli Andy'ego, kt€Ѓry !wci€ €Ђ dar€Є si€Ё na dyrektora; !Chester m€Ѓwi€Є, €Ђe nadal by€Єo go s€Єycha€Ѕ przez zamkni€Ёte drzwi: - To moje €Ђycie! Moje €Ђycie! Nie rozumiesz, €Ђe chodzi o moje €Ђycie! Andy przesiedzia€Є dwadzie€Іcia dni o chlebie i wodzie. Po raz drugi wyl€ dowa€Є w karcerze, autarczka z Nortonem by€Єa jego pierwszym wykroczeniem,od kiedy do€Є€ czy€Є do naszej szcz€Ё€Іliwej rodzinki. Skoro ju€Ђ o tym mowa, opowiem wam troch€Ё o karcerze w Shawshank. Kojarzysi€Ё z czym€І z pionierskich czas€Ѓw stanu Maine, na pocz€ tku siedemnastego wieku. W tamtych latach nikt nie traci€Є czasu na takie rzeczy jak €Јpenitencja", €Јrehabilitacja" czy €Јselektywna percepcja". W owych czasach spogl€ dano na wszystko w czarno-bia€Єych barwach. By€Єe€І winny lub #niewinny. Je€Іli by€Єe€І winny, to !musia€Єe€І wisie€Ѕ albo i€І€Ѕ do #wi€Ёzienia. A je€Ђeli skazano ci€Ё na wi€Ёzienie, to nie umieszczano ci€Ё w budynku. Nie, sam kopa€Єe€І sobie wi€Ёzienie w miejscu wskazanym przez w€Єadze Maine. By€Єo tak szerokie i g€Є€Ёbokie, jak zdo€Єa€Єe€І je wykopa€Ѕ od wschodu do zachodu s€Єo€Їca. Potem dawali "ci kilka sk€Ѓr i wiadro i rzucali "do do€Єu. Kiedy ju€Ђ tam by€Єe€І, !klawisz nakrywa€Є d€Ѓ€Є krat€  i raz czy dwa razy na tydzie€Ї rzuca€Є ci troch€Ё ziarna albo zarobaczonego mi€Ёsa, a w niedziel€Ё wieczorem chochl€Ё owsianki. Sika€Єe€І do wiadra i to samo wiadro nadstawia€Єe€І, kiedy dozorca o sz€Ѓstej rano "rozdziela€Є wod€Ё. Kiedy pada€Єo, u€Ђywa€Єe€І wiadra do wylewania wody... o ile, oczywi€Іcie, nie chcia€Єe€І uton€ €Ѕ w niej jak szczur w beczce. Nikt nie wytrzyma€Є d€Єugo w €Јdziurze", jak j€  nazywano; trzydzie€Іci miesi€Ёcy by€Єo zab€Ѓjczym okresem i - o ile wiem - siedem lat to rekordowy czas, jaki skazaniec zdo€Єa€Є w niej "odsiedzie€Ѕ i prze€Ђy€Ѕ. Dokona€Є tego €ЈCh€Єopak z Durham", czternastoletni psychopata, kt€Ѓry wykastrowa€Є koleg€Ё kawa€Єkiem zardzewia€Єego metalu. Jednak wsadzono go tam, kiedy by€Є silny i m€Єody. Musicie pami€Ёta€Ѕ, €Ђe za zbrodnie powa€Ђniejsze od drobnej kradzie€Ђy, blu€Љnierstwa lub niezapi€Ёcia rozporka w sabat - wieszano. Za l€Ђejsze przest€Ёpstwa winny siedzia€Є od trzech do sze€Іciu lub dziewi€Ёciu miesi€Ёcy w takiej dziurze i wychodzi€Є blady jak €Іciana, z l€Ёkiem !przestrzeni, na wp€Ѓ€Є €Іlepy, z z€Ёbami rozchwianymi od szkorbutu i zagrzybionymi stopami. Mi€Єa prowincja Maine. Jo-ho-ho i butelka rumu. Karcer Shawshank nie by€Є a€Ђ tak z€Єy... chyba. Ludzkie do€Іwiadczenia mo€Ђna podzieli€Ѕna trzy rodzaje. Dobre, z€Єe i okropne. A kiedy stopniowo pogr€ €Ђasz si€Ё w coraz straszniejszych ciemno€Іciach, coraz trudniej dokonywa€Ѕ rozr€Ѓ€Ђnie€Ї. Do karceru prowadzi€Єy dwadzie€Іcia trzy stopnie w d€Ѓ€Є, do piwnicy, gdzie jedynym d€Љwi€Ёkiem by€Єo kapanie wody. Jedynym !€Љr€Ѓd€Єem €Іwiat€Єa by€Єo kilka wisz€ cych pod sklepieniem sze€І€Ѕ-dziesi€Ёciowatowych €Ђar€Ѓwek. Cele by€Єy beczkowate niczym sejfy, kt€Ѓre bogaci ludzie czasem ukrywaj€  za obrazami. Tak jakw tych sejfach, ich okr€ g€Єe drzwi by€Єy umocowane na zawiasach i pozbawione okienka. Z g€Ѓry dochodzi€Єo powietrze, ale nie €Іwiat€Єo; sze€І€Ѕdziesi€Ёciowatowe €Ђar€Ѓwki by€Єy gaszone centralnym wy€Є€ cznikiem punktualnie o €Ѓsmej wieczorem, godzin€Ё wcze€Іniej ni€Ђ w pozosta€Єej cz€Ё€Іci $wi€Ёzienia. €Ќar€Ѓwki nie os€Єania€Є€Ђyrandol, druciany koszyk ani nic innego. Je€Ђeli mia€Єe€І ochot€Ё siedzie€Ѕ po ciemku, prosz€Ё bardzo. Niewielu tak robi€Єo... jednak po €Ѓsmej, oczywi€Іcie, nie mia€Єo si€Ё wyboru. W celi by€Єa prycza przytwierdzona do €Іciany i metalowy pojemnik bez sedesu. Mog€Єe€І sp€Ёdza€Ѕ czas na trzy sposoby: siedz€ c, sraj€ c lub €Іpi€ c. Niez€Єy wyb€Ѓr. !Dwadzie€Іcia dni d€Єu€Ђy€Єo si€Ё jak rok. Trzydzie€Іci jak dwa lata, a czterdzie€Іci jak #dziesi€Ё€Ѕ. Czasem s€Єycha€Ѕ by€Єo szczury kr€Ёc€ ce si€Ё w kana€Єach wentylacyjnych. W takiej sytuacji trudno o subtelne rozr€Ѓ€Ђnienia stopnia okropno€Іci. Je€Іli mo€Ђna powiedzie€Ѕ co€І dobrego o karcerze, to €Ђe cz€Єowiek ma w nim czas "pomy€Іle€Ѕ. Andy zastanawia€Є si€Ёnad swoj€  sytuacj€  dwadzie€Іcia dni o chlebie i wodzie, a kiedy wyszed€Є, za€Ђ€ da€Є nast€Ёpnego widzenia z dyrektorem. Pro€Іb€Ё odrzucono. Takie spotkanie, o€Іwiadczy€Є dyrektor, by€Єoby €Јbezproduktywne". To jeszcze jedno z wyra€Ђe€Ї, jakie trzeba sobie przyswoi€Ѕ, zanim podejmie si€Ё prac€Ё w zak€Єadach karnych i poprawczych. "Andy cierpliwie ponowi€Є pro€Іb€Ё."I jeszcze raz. I jeszcze. Zmieni€Є si€Ё, ten Andy Dufresne. Nagle, gdy nadesz€Єa wiosna tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego trzeciego, na jego twarzy pojawi€Єy si€Ё bruzdy, a we w€Єosach nitki siwizny. Zgubi€Є gdzie€І ten charakterystyczny, nieod€Є€ czny u€Іmieszek. Coraz cz€Ё€Іciej spogl€ da€Є nie widz€ cym wzrokiem, a kiedy kto€І patrzy w ten spos€Ѓb, wiesz, €Ђe liczy odsiedziane !lata, miesi€ ce, tygodnie i dni. !Wci€ €Ђ ponawia€Є sw€  pro€Іb€Ё. !By€Є cierpliwy. Jedyne co mia€Є. to czas. Chyba to by€Єo w lecie.W Waszyngtonie prezydent Kennedy obiecywa€Є wzmo€Ђony atak na bied€Ё i nier€Ѓwne prawa, nie wiedz€ c, €Ђe zosta€Єo mu zaledwie p€Ѓ€Є roku €Ђycia. W Liverpoolu powsta€Є nowy zesp€Ѓ€Є pod nazw€  The "Beatles jako si€Єa, kt€Ѓr€  miano uto€Ђsamia€Ѕ z brytyjsk€  muzyk€ , ale w Stanach pewnienikt jeszcze o nich nie s€Єysza€Є. Bosto€Їscy Red Sox, wci€ €Ђ cztery lata przed tym, co mieszka€Їcy Nowej Anglii nazwali €Јcudem sze€І€Ѕdziesi€ tego si€Ѓdmego", €Іlimaczyli si€Ё w dole tabeli. Wszystko to dzia€Єo si€Ё w szerokim €Іwiecie, gdzie chodzili wolni ludzie. Norton zobaczy€Є si€Ё z nim podkoniec czerwca, a ich rozmow€Ё powt€Ѓrzy€Є mi sam "Andy jakie€І siedem lat p€Ѓ€Љniej.- Je€Ђeli ma pan obawy, to bezpowodu - powiedzia€Є €Іciszonym g€Єosem do Nortona. - S€ dzi pan, €Ђe m€Ѓg€Єbym "zacz€ €Ѕ m€Ѓwi€Ѕ? Poder€Ђn€ €Єbym sobie gard€Єo. Jestem r€Ѓwnie obci€ €Ђony jak pan... - Dosy€Ѕ - przerwa€Є mu Norton.Jego twarz by€Єa nieruchoma i zimna, jak p€Єyta nagrobka. #Pochyli€Є si€Ё w fotelu, a€Ђ ty€Єemg€Єowy niemal dotyka€Є napisu g€Єosz€ cego DZIE€Џ S€ЎDU NADEJDZIE NIEBAWEM. - Ale... - Nigdy wi€Ёcej nie m€Ѓw mi o pieni€ dzach - rzek€Є Norton. - Ani w tym gabinecie, ani nigdzie. Chyba €Ђe chcesz, aby "ta biblioteka zn€Ѓw zmieni€Єa si€Ёw magazyn farb. Rozumiesz? - Pr€Ѓbowa€Єem pana uspokoi€Ѕ, to wszystko. - No c€Ѓ€Ђ, kiedy taki skurwysyn jak ty b€Ёdzie musia€Є mnie uspokaja€Ѕ, to !p€Ѓjd€Ё na emerytur€Ё. Zgodzi€Єem si€Ё na to spotkanie, poniewa€Ђ mam do€І€Ѕ nagabywa€Ї i chc€Ё z tym sko€Їczy€Ѕ. Je€Ђeli chcesz kupi€Ѕ ten most Brookly€Їski, Dufresne, to twoja sprawa - nie moja. S€Єysza€Єbym takie zwariowane historie jak twoja dwa razy w tygodniu, gdybym nadstawia€Є ucha. Ka€Ђdy grzesznik w tym wi€Ёzieniu !chcia€Єby wyp€Єaka€Ѕ si€Ё na moimramieniu. €Ќywi€Єem dla ciebie wi€Ёcej szacunku. Teraz koniecz tym. Koniec. Rozumiemy si€Ё? - Tak - rzek€Є Andy. - Wie pan,€Ђe wynajm€Ё prawnika? - A po c€Ѓ€Ђ, na Boga Ojca? "- S€ dz€Ё, €Ђe zdo€Єamy to jako€І posk€Єada€Ѕ - odpar€Є Andy. - O€Іwiadczenia moje i Tommy'ego poparte dowodami w postaci dokument€Ѓw i zezna€Ї pracownik€Ѓw klubu golfowego powinny wystarczy€Ѕ. - Tommy Williams nie jest ju€Ђ pensjonariuszem tego zak€Єadu.- Co? - Zosta€Є przeniesiony. - Przeniesiony dok€ d? - Do Cashman. "S€Єysz€ c to, Andy zamilk€Є. By€Є inteligentny, a tylko kompletnyg€Єupiec nie wyczu€Єby w tym zmowy. Cashman by€Єo wi€Ёzieniem o z€Єagodzonym rygorze, daleko na p€Ѓ€Єnocy, w okr€Ёgu Aroo-stook. Wi€Ё€Љniowiekopi€  tam ziemniaki, co jest !ci€Ё€Ђk€  prac€ , ale s€  dobrze op€Єacani i je€Іli chc€ , mog€  uczestniczy€Ѕ w zaj€Ёciach CVI,zupe€Єnie przyzwoitym o€Іrodku kszta€Єcenia. Co wa€Ђniejsze dlatakiego faceta jak Tommy, faceta z m€Єod€  €Ђon€  i dzieckiem, w Cashman dostaje si€Ё przepustki... a to oznacza !mo€Ђliwo€І€Ѕ €Ђycia jak normalny cz€Єowiek, przynajmniej w "weekendy. Mo€Ђliwo€І€Ѕ z€Єo€Ђenia modelu samolotu z dzieckiem, pokochania si€Ё z €Ђon€ , wyjazdu na piknik. Norton z pewno€Іci€  pomacha€Є tym przed nosem Tommy'ego, dodaj€ c: ani s€Єowa wi€Ёcej o Elwoodzie Blatchu, ani teraz, ani nigdy. Inaczej sko€Їczysz, odsiaduj€ c w Thomaston z naprawd€Ё twardymi facetami i zamiast z €Ђon€ , b€Ёdziesz !kocha€Ѕ si€Ё z jak€ €І siostr€ . - Ale dlaczego? - zapyta€Є Andy. - Dlaczego...? - Odda€Єem ci przys€Єug€Ё - odpar€Є ch€Єodno Norton - i porozumia€Єem si€Ё z Rhode Island. Rzeczywi€Іcie mieli tam pensjonariusza, kt€Ѓry nazywa€Є!si€Ё Elwood Blatch. Uzyska€Є to, co okre€Іlaj€  ZW - zwolnienie warunkowe, w ramach jednegoz tych zwariowanych, liberalnych program€Ѓw zmierzaj€ cych do wypuszczenia kryminalist€Ѓw na#ulice miast. Znikn€ €Є bez €Іladu. - Tamtejszy dyrektor - zapyta€Є Andy - pewnie jest pa€Їskim przyjacielem? Sam Norton obdarzy€Є go u€Іmiechem zimnym jak €Єa€Їcuszek od proboszczowego zegarka. - Znamy si€Ё - przyzna€Є. - Dlaczego? - docieka€Є Andy. -Mo€Ђe mi pan wyja€Іni€Ѕ, dlaczego pan to zrobi€Є? Wiedzia€Є pan, €Ђe nic nie powiem o... niczym, co tu si€Ё dzieje. Wiedzia€Є pan. Zatem dlaczego? - Poniewa€Ђ tacy jak ty budz€  we mnie obrzydzenie - wycedzi€Є Norton. - Chc€Ё mie€Ѕ pana tu, gdzie pan jest, panieDufresne, i dop€Ѓki jestem dyrektorem Shawshank, zostanie pan tutaj. Widzisz, #my€Іla€Єe€І, €Ђe jeste€І lepszy od innych. Ja zawsze potrafi€Ё wyczyta€Ѕ to z czyjej€І twarzy.Zobaczy€Єem to wypisane na twojej, kiedy pierwszy raz wszed€Єem do biblioteki. R€Ѓwniedobrze m€Ѓg€Єby€І to mie€Ѕ napisane du€Ђymi literami na czole. Teraz tego nie widz€Ё i bardzo mi si€Ё to podoba. Nie chodzi tylko o to, €Ђe jeste€І u€Ђytecznym narz€Ёdziem, nie my€Іl sobie. Po prostu tacy jak ty musz€  nauczy€Ѕ si€Ё pokory. No, chodzi€Єe€І sobie po dziedzi€Їcu jak po salonie, do kt€Ѓrego zaproszono ci€Ё na jedno z tych przyj€Ё€Ѕ, podczas"kt€Ѓrych €Єajdacy dobieraj€  si€Ё do cudzych €Ђon, a m€Ё€Ђowie !upijaj€  si€Ё jak wieprze. Teraz ju€Ђ tak nie chodzisz. Zobaczymy, czy zn€Ѓw zaczniesz. Przez nast€Ёpne lata"b€Ёd€Ё ci€Ё obserwowa€Є z wielk€  przyjemno€Іci€ . A teraz wyno€І si€Ё st€ d. - Dobra. Jednak od tej pory sko€Їcz€  si€Ё wszystkie dodatkowe us€Єugi, Norton. Doradztwo inwestycyjne, kanty, darmowe porady podatkowe. Koniec z tym. Id€Љ "do €ЈH i R", €Ђeby ci powiedzieli,jak wype€Єni€Ѕ formularz. Dyrektor Norton poczerwienia€Є!jak burak... a potem zblad€Є jak €Іciana. - Za to wr€Ѓcisz do karceru. Trzydzie€Іci dni. Chleb i woda. Nast€Ёpna nagana. A siedz€ c tam, przemy€Іl to sobie dobrze:je€Іli co€І si€Ё sko€Їczy, to biblioteka te€Ђ. Osobi€Іcie zadbam o to, €Ђeby powr€Ѓci€Єa do stanu, w jakim by€Єa wcze€Іniej, l uczyni€Ё twoje #€Ђycie... bardzo ci€Ё€Ђkim. Bardzo trudnym. B€Ёdziesz mia€Є odsiadk€Ё najci€Ё€Ђsz€  z mo€Ђliwych. Na pocz€ tek stracisz ten jednoosobowy Hilton w bloku C i ten zbi€Ѓr kamieni na parapecie, a tak€Ђe wszelk€  ochron€Ё stra€Ђnik€Ѓw przed sodomitami. Stracisz... wszystko. Jasne? S€ dz€Ё, €Ђe to by€Єo dostatecznie jasne. !Czas p€Єyn€ €Є dalej - najstarszasztuczka na €Іwiecie i mo€Ђe jedyna naprawd€Ё czarodziejska. Andy Dufresne !jednak si€Ё zmieni€Є. Sta€Є si€Ё twardszy. Tylko tak mog€Ё to !uj€ €Ѕ. Wci€ €Ђ odwala€Є brudn€  robot€Ё dla dyrektora Nortona ipracowa€Є w bibliotece, pozornie wi€Ёc wszystko pozosta€Єo tak samo. Nadal wypija€Є drinka na urodziny i nakoniec roku, a reszt€Ё zawarto€Іci butelek oddawa€Є innym. Od czasu do czasu za€Єatwia€Єem mu nowe p€Єachty polerskie, a w tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym nowy m€Єotek skalny -ten, kt€Ѓry przemyci€Єem mu !dziewi€Ёtna€Іcie lat wcze€Іniej, jak ju€Ђ wam m€Ѓwi€Єem, po prostu si€Ё zu€Ђy€Є. "Dziewi€Ёtna€Іcie lat! Kiedy m€Ѓwi si€Ё to tak nagle, tych pi€Ё€Ѕ sylab brzmi jak €Єoskot zamykanych drzwi grobowca. M€Єotek skalny, kt€Ѓry poprzednio kosztowa€Є dziesi€Ё€Ѕdolar€Ѓw, w sze€І€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym podro€Ђa€Є ju€Ђ do dwudziestu dw€Ѓch. Skomentowali€Іmy to smutnymi u€Іmiechami. Andy w dalszym ci€ gu obrabia€Єi polerowa€Є kamyki znajdowanena spacerniaku, ale sam dziedziniec by€Є ju€Ђ mniejszy; do tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego drugiego po€Єowa terenu zosta€Єa wyasfaltowana. Najwidoczniej jednak Andy znajdowa€Є do€І€Ѕ okaz€Ѓw, €Ђeby mie€Ѕ zaj€Ёcie. Ka€Ђdy obrobiony kamyk k€Єad€Є na parapecie okna, wychodz€ cego na wsch€Ѓd. "Powiedzia€Є mi, €Ђe lubi patrze€Ѕ na nie w s€Єo€Їcu, te kawa€Єki planety, kt€Ѓre wybra€Є z kurzu !i ukszta€Єtowa€Є. €Ћupki, kwarce,granity. Zabawne, male€Їkie rze€Љby z miki, sklejone klejem modelarskim. Przer€Ѓ€Ђne osadowe zlepie€Їce, wypolerowane i przeci€Ёte tak, €Ђe pozwala€Єy dostrzec, dlaczego Andy nazywa€Є je €Јtysi€ cletnimi kanapkami" - warstwy r€Ѓ€Ђnych materia€Є€Ѓw osadzaj€ cych si€Ё przez dekady i wieki. Od czasu do czasu Andy rozdawa€Є swoje !kamienie i rze€Љby, €Ђeby zrobi€Ѕmiejsce na nast€Ёpne. Ja chybadosta€Єem ich najwi€Ёcej - w€Є€ cznie z kamykami wygl€ daj€ cymi jak spinki, "mia€Єem ich pi€Ё€Ѕ. Ponadto by€Єa jeszcze jedna z tych rze€Љb z miki, o jakich wam m€Ѓwi€Єem, starannie uformowana w posta€Ѕ oszczepnika, oraz dwa zlepie€Їce, kt€Ѓrych wypolerowane do g€Єadko€Іci przekroje ukazywa€Єy wszystkie kolejne warstwy. Nadal je mam, cz€Ёsto si€Ё im przygl€ dam i rozmy€Іlam o tym. czego mo€Ђe dokona€Ѕ #cz€Єowiek, je€Іli ma do€І€Ѕ czasu i silnej woli. Tak wi€Ёc, przynajmniej pozornie, wszystko by€Єo jak dawniej. Je€Ђeli Norton chcia€Є z€Єama€Ѕ Andy'ego, tak jak grozi€Є, musia€Єby zajrze€Ѕ g€Є€Ёbiej, €Ђeby dostrzec t€Ё !zmian€Ё. Gdyby si€Ё zorientowa€Є,jak bardzo Andy si€Ё zmieni€Є, !s€ dz€Ё, €Ђe by€Єby zadowolony z tych czterech lat, jakie up€Єyn€Ё€Єy od ich starcia. Powiedzia€Є Andy'emu, €Ђe ten przechadza si€Ё po dziedzi€Їcu, jakby by€Є na przyj€Ёciu. Nie uj€ €Єbym tego w ten spos€Ѓb, !ale rozumiem, co mia€Є na my€Іli.Chodzi€Єo o to, o czym ju€Ђ !m€Ѓwi€Єem, €Ђe Andy zdawa€Є si€Ё nosi€Ѕ niewidzialny p€Єaszcz wolno€Іci i nigdy nie przyj€ €Є wi€Ёziennej mentalno€Іci. Jego oczy nie nabra€Єy tego t€Ёpego wyrazu. Nie chodzi€Є tak, jak ludzie wracaj€ cy po ca€Єym nie o€ЄuKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB7p cй8‡ Ћ c<92Ї cŸ:й џ c;и+Ѕ ce<}6єTШdniu pracy do cel na kolejn€  nie ko€Їcz€ c€  si€Ё noc - pow€Є€Ѓcz€ cy nogami, zgarbieni.Andy trzyma€Є si€Ё prosto i szed€Є ra€Љnym krokiem, jakby wraca€Є do domu na smaczny posi€Єek i spotkanie z mi€Є€  kobiet€ , a nie do pozbawionejsmaku sa€Єatki warzywnej, t€Єuczonych ziemniak€Ѓw oraz kawa€Єka czy dw€Ѓch tego t€Єustego, obrzydliwego czego€І, co wi€Ёkszo€І€Ѕ wi€Ё€Љni€Ѓw nazywa€Єa zagadkowym mi€Ёsem... i zdj€ЁciaRa€ uel Welch na €Іcianie. Jednak w ci€ gu tych czterech"lat, chocia€Ђ nie upodobni€Є si€Ё do innych, Andy sta€Є si€Ё !milcz€ cy, zamy€Іlony i pos€Ёpny.I kto m€Ѓg€Єby go o to wini€Ѕ? Tak wi€Ёc mo€Ђe dyrektor Norton by€Є zadowolony... przynajmniej przez jaki€І czas. Dobry humor wr€Ѓci€Є mu podczas Pucharu €Њwiata w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset "sze€І€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym. By€Є to wspania€Єy rok: Red Sox wygrali proporczyk, zamiast zaj€ €Ѕ dziewi€ te miejsce, jak przewidywali bukmacherzy z Vegas. Kiedy tak si€Ё sta€Єo - kiedy zdobyli proporczyk ligi ameryka€Їskiej - w ca€Єym wi€Ёzieniu zawrza€Єo. Wszyscy poczuli, €Ђe skoro dru€Ђyna przezywana €ЈDead Sox" mog€Єa wr€Ѓci€Ѕ do €Ђycia, to ka€Ђdy mo€Ђe tego dokona€Ѕ. Teraz nie potrafi€Ё wyja€Іni€Ѕ tego uczucia, zapewne tak samo jak by€Єy beatlesomaniak nie zdo€Єa wyt€Єumaczy€Ѕ tamtego szale€Їstwa. Jednak tak by€Єo. Ka€Ђde radio w wi€Ёzieniu nadawa€Єo transmisje z mecz€ЃwRed Sox. Zapanowa€Єa rozpacz, gdy stracili dwa punkty pod koniec meczu z Cleveland i radosna euforia, gdy Rico Petrocelli wykona€Є wspania€Єy rzut, niwecz€ cy przewag€Ё przeciwnik€Ѓw. Potem zn€Ѓw rozpacz, gdy Lonborg zosta€Є pokonany w si€Ѓdmym meczu Pucharu, co przynios€Єo kres marze€Ї tu€Ђ przed ich spe€Єnieniem. Norton by€Є pewnie bezgranicznie szcz€Ё€Іliwy, ten skurwysyn. Lubi€Є swoich wi€Ё€Љni€Ѓw w workach pokutnych i z g€Єowami posypanymi popio€Єem. !Jednak Andy nie pogr€ €Ђy€Є si€Ё zn€Ѓw w depresji. Mo€Ђe dlatego, €Ђe i tak nie by€Є zagorza€Єym kibicem. Mimo to najwidoczniej udzieli€Є mu si€Ё "og€Ѓlny dobry nastr€Ѓj, kt€Ѓry nieopu€Іci€Є go po ostatnim pucharowym meczu. Wyj€ €Є z szafy ten niewidzialny p€Єaszczi zn€Ѓw go na€Єo€Ђy€Є. Pami€Ёtam jeden jasny, s€Єoneczny jesienny dzie€Ї pod sam koniec pa€Љdziernika, par€Ё tygodni przed zako€Їczeniem !Pucharu €Њwiata. Musia€Єa to by€Ѕniedziela, poniewa€Ђ na dziedzi€Їcu by€Єo pe€Єno wi€Ё€Љni€Ѓw odbywaj€ cych €Јtygodniowy spacerek" - rzucaj€ cych frisbee, graj€ cych w pi€Єk€Ё, handluj€ cych miedzy sob€ . Innisiedzieli przy d€Єugim stole w sali odwiedzin, pod czujnym wzrokiem stra€Ђnik€Ѓw rozmawiaj€ c z bliskimi, pal€ c papierosy, opowiadaj€ c drobnek€Єamstewka, odbieraj€ c zrewidowane paczki. Andy przykucn€ €Є po india€Їsku pod €Іcian€ , trzymaj€ c w d€Єoniach dwa ma€Єe kamyki, twarz€  zwr€Ѓcony do s€Єo€Їca. By€Єo zadziwiaj€ co ciep€Єe to #s€Єo€Їce jak na tak p€Ѓ€Љn€  por€Ё roku. - Cze€І€Ѕ, Rudy! - zawo€Єa€Є. - Chod€Љ i usi€ d€Љ na chwil€Ё. Tak zrobi€Єem. - Chcesz go? - zapyta€Є i poda€Є mi jedn€  z tych dw€Ѓch starannie oszlifowanych €Јtysi€ cletnich kanapek", o jakich niedawno wam m€Ѓwi€Єem.- Pewnie - odpar€Єem. - Jest bardzo €Єadny. Dzi€Ёkuj€Ё. Wzruszy€Є ramionami i zmieni€Є temat. - W przysz€Єym roku czeka ci€Ё okr€ g€Єa rocznica. !Skin€ €Єem g€Єow€ . W przysz€Єym roku mia€Єo mi min€ €Ѕ trzydzie€Іci lat odsiadki. Sze€І€Ѕdziesi€ t procent mojego €Ђycia sp€Ёdzi€Єem w wi€Ёzieniu stanowym Shawshank. - S€ dzisz, €Ђe kiedy€І wyjdziesz? "- Jasne. Gdy b€Ёd€Ё mia€Є d€Єug€  brod€Ё i nier€Ѓwno pod sufitem. !U€Іmiechn€ €Є si€Ё lekko i zn€Ѓw obr€Ѓci€Є twarz do s€Єo€Їca, zamykaj€ c oczy. - Jak mi€Єo. - My€Іl€Ё, €Ђe tak jest zawsze, kiedy wiesz, €Ђe wkr€Ѓtce zn€Ѓw nadejdzie ta cholerna zima. Kiwn€ €Є g€Єow€  i milczeli€Іmy przez jaki€І czas. - Gdy st€ d wyjd€Ё - rzek€Є w ko€Їcu Andy - udam si€Ё tam, gdzie zawsze jest ciep€Єo. M€Ѓwi€Є z tak€  spokojn€  pewno€Іci€  siebie, €Ђe pomy€Іla€Єby€І, i€Ђ zosta€Є mu tylko miesi€ c czy dwa odsiadki. - Wiesz dok€ d pojad€Ё, Rudy? - Nie. - Do Zihuatanejo - wyja€Іni€Є, mi€Ёkko i melodyjnie wymawiaj€ c to s€Єowo. -To w Meksyku. Niewielka mie€Іcina !jakie€І dwadzie€Іcia mil od PlayaAzul i meksyka€Їskiej autostrady trzydzie€Іci siedem.Sto mil na pomocny zach€Ѓd od Acapulco, na brzegu Oceanu Spokojnego. Wiesz, co Meksykanie m€Ѓwi€  o Pacyfiku?Odpar€Єem, €Ђe nie. - Powiadaj€ , €Ђe on nie pami€Ёta. W€Єa€Іnie tam chc€Ё dokona€Ѕ €Ђywota, Rudy. W ciep€Єym miejscu, kt€Ѓre nie pami€Ёta. M€Ѓwi€ c to, podni€Ѓs€Є gar€І€Ѕ kamyk€Ѓw; teraz rzuca€Є je, jeden po drugim, i patrzy€Є, jakodbijaj€  si€Ё i tocz€  po powierzchni boiska, kt€Ѓre #nied€Єugo mia€Єo znale€Љ€Ѕ si€Ё podgrub€  warstw€  €Іniegu. - Zihuatanejo. B€Ёd€Ё tam mia€Є !niewielki motel. Sze€І€Ѕ domk€Ѓw przy pla€Ђy i sze€І€Ѕ w g€Є€Ёbi !l€ du, dla podr€Ѓ€Ђnych jad€ cych autostrad€ . Zatrudni€Ё faceta, kt€Ѓry b€Ёdzie p€Єywa€Є z moimi go€І€Ѕmi na czarterowe rejsy w€Ёdkarskie. Wyznacz€Ё nagrod€Ёdla tego, kto z€Єowi najwi€Ёkszego marlina sezonu i powiesz€Ё jego zdj€Ёcie w holu. To nie b€Ёdzie motel dla rodzin z dzie€Ѕmi. To b€Ёdzie miejsce dla nowo€Ђe€Їc€Ѓw w podr€Ѓ€Ђy po€Іlubnej... pierwszej lub drugiej kategorii. - A sk€ d zamierzasz wzi€ €Ѕ pieni€ dze, €Ђeby kupi€Ѕ to bajkowe miejsce? - zapyta€Єem.- Z konta w banku? "Spojrza€Є na mnie i u€Іmiechn€ €Є si€Ё. - Niewiele si€Ё pomyli€Єe€І - rzek€Є. - Czasami zdumiewasz mnie, Rudy. - O czym ty m€Ѓwisz? - W obliczu nadchodz€ cych "k€Єopot€Ѓw ludzie dziel€  si€Ё na dwa rodzaje - rzek€Є Andy, "os€Єaniaj€ c d€Єo€Їmi zapa€Єk€Ё i zapalaj€ c papierosa. - Za€Є€Ѓ€Ђmy, €Ђe jest dom pe€Єen rzadkich obraz€Ѓw, rze€Љb oraz "pi€Ёknych antyk€Ѓw. I za€Є€Ѓ€Ђmy, "€Ђe w€Єa€Іciciel domu us€Єysza€Є, €Ђe nadchodzi potworny huragan. Pierwszy rodzaj cz€Єowieka po prostu ma nadziej€Ё, €Ђe wszystko b€Ёdzie dobrze. Huragan na pewno zmieni kierunek, my€Іli sobie. €Ќaden trze€Љwo my€Іl€ cy huragan nie o€Іmieli si€Ё zniszczy€Ѕ tych wszystkich Rembrandt€Ѓw, Degas€Ѓw, dzie€Є Granta Woodsa i Bentona. Co !wi€Ёcej, B€Ѓg na to nie pozwoli. A nawet je€Іli dojdzie do najgorszego, s€  ubezpieczone.To jeden rodzaj cz€Єowieka. Drugi za€Єo€Ђy, i€Ђ huragan przejdzie nad samym jego domem i rozwali go. Je€Іli prognozy meteorologiczne podadz€ , €Ђe huragan w€Єa€Іnie zmieni€Є kierunek, ten facet uzna, i€Ђ zmieni go ponownie, €Ђeby zr€Ѓwna€Ѕ jego dom z #ziemi€ . Ten drugi go€І€Ѕ wie, €Ђe nie ma nic z€Єego w tym, by oczekiwa€Ѕ najlepszego, o ile jeste€І przygotowany na najgorsze. Ja te€Ђ zapali€Єem papierosa. - M€Ѓwisz, €Ђe by€Єe€І przygotowany na najgorsze? - Tak. Przygotowa€Єem si€Ё na huragan. Wiedzia€Єem, jak €Љle !wygl€ daj€  sprawy. Los nie da€Є mi wiele czasu, ale dobrze go wykorzysta€Єem. Mia€Єem przyjaciela - chyba jedyn€  "osob€Ё, kt€Ѓra mnie nie opu€Іci€Єa- pracuj€ cego dla towarzystwa inwestycyjnego w Portland. Umar€Є przed sze€Іciu laty. - Przykro mi. - Taak. - Andy odrzuci€Є niedopa€Єek. - Linda i ja zgromadzili€Іmy prawie czterna€Іcie tysi€Ёcy dolar€Ѓw. Niewiele, ale byli€Іmy m€Єodzi, "do diab€Єa. Mieli€Іmy przed sob€  ca€Єe €Ђycie. Skrzywi€Є si€Ё, a potem u€Іmiechn€ €Є. - Kiedy g€Ѓwno wpad€Єo w wentylator, zacz€ €Є usuwa€Ѕ moje Rembrandty z drogi nadci€ gaj€ cego huraganu. Sprzeda€Єem akcje i jak grzeczny ch€Єopiec zap€Єaci€Єem podatek od kapita€Єu. Zadeklarowa€Єem wszystko. Nie szed€Єem na €Ђadne skr€Ѓty. - Nie zamrozili twoich rachunk€Ѓw? - By€Єem oskar€Ђony o morderstwo, Rudy, a nie martwy! Nie mo€Ђna zamrozi€Ѕ rachunk€Ѓw niewinnego cz€Єowieka - dzi€Ёki Bogu. A chwil€Ё trwa€Єo, zanim nabrali odwagi, €Ђeby mnie oskar€Ђy€Ѕ. Jim - m€Ѓj przyjaciel - i ja, mieli€Іmy troch€Ё czasu. Sporo straci€Єem, sprzedaj€ c wszystko od r€Ёki. Obdarli mnie ze sk€Ѓry. Tyle €Ђe w tym czasieco innego by€Єo wa€Ђniejsze od ma€Єych strat na sprzeda€Ђy akcji. - Taak, tak s€ dz€Ё. - Jednak kiedy przyby€Єem do Shawshank, wszystko by€Єo zabezpieczone. Nadal jest. Za murami, Rudy, jest facet, !kt€Ѓrego nikt nigdy nie widzia€Є na oczy. Ma legitymacj€Ё ubezpieczeniow€  i prawo jazdy wystawione w stanie Maine. Ma metryk€Ё. Nazywa si€ЁPeter Stevens. Mi€Єe, anonimowe nazwisko, no nie? - Kto to taki? - spyta€Єem. Wiedzia€Єem, co odpowie, ale nie mog€Єem w to uwierzy€Ѕ. - Ja. - Chyba nie chcesz mi powiedzie€Ѕ, €Ђe zdo€Єa€Єe€І za€Єatwi€Ѕ sobie fa€Єszyw€  to€Ђsamo€І€Ѕ, kiedy "przes€Єuchiwa€Єy ci€Ё gliny, albo €Ђe zrobi€Єe€І to podczas procesu o... - Nie, wcale tak nie twierdz€Ё. "To m€Ѓj przyjaciel Jim za€Єatwi€Є !mi te lewe papiery. Zaj€ €Є si€Ё tym, gdy odrzucono moj€  apelacje, i na wiosn€Ё tysi€ c !dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego zebra€Є ju€Ђ najwa€Ђniejsze dokumenty. - Musia€Є by€Ѕ bardzo dobrym przyjacielem -powiedzia€Єem. !Nie mia€Єem poj€Ёcia, ile z tego jest prawd€  - troch€Ё, du€Ђo czy nic. Jednak dzie€Ї by€Є ciep€Єy i s€Єoneczny, a historyjka dobra. - Za€Єatwienietakich dokument€Ѓw jest w stuprocentach nielegalne. - By€Є bardzo dobrym przyjacielem-powt€Ѓrzy€Є Andy. - Walczyli€Іmy razem na wojnie. Francja, Niemcy, okupacja. By€Є dobrym przyjacielem. Wiedzia€Є, €Ђe to nielegalne, ale wiedzia€Є r€Ѓwnie€Ђ, €Ђe za€Єatwienie fa€Єszywej to€Ђsamo€Іci w tym kraju jest bardzo €Єatwe i pozbawione ryzyka. Wzi€ €Є moje pieni€ dze - pieni€ dze z op€Єaconymi wszelkimi podatkami, €Ђeby nie zainteresowa€Є si€Ё nimi urz€ d skarbowy - po czym zainwestowa€Є je na rzecz Petera Stevensa. Zrobi€Є to w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tym i pi€Ё€Ѕdziesi€ tym pierwszym. Dzisiaj jest tego trzysta !siedemdziesi€ t tysi€Ёcy dolar€Ѓw z hakiem. Pewnie moja szcz€Ёka €Єupn€Ё€Єa "g€Єo€Іno, uderzaj€ c o pier€І, bo u€Іmiechn€ €Є si€Ё. - Pomy€Іl o wszystkich tych wspania€Єych inwestycjach, jakie mo€Ђna by€Єo poczyni€Ѕ od tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego roku - Peter Stevens zrobi€Є jedn€  czy dwie z nich. Gdybym nie sko€Їczy€Є tutaj, zapewne by€Єbym ju€Ђ wart siedem czy osiem milion€Ѓw dolc€Ѓw. Mia€Єbym !rolls-royce'a... i pewnie wrz€Ѓd wielko€Іci przeno€Іnego radia. Nabra€Є w d€Єonie piachu i zacz€ €Є odsiewa€Ѕ kolejne kamyki. Jego r€Ёce porusza€Єy si€Ё zr€Ёcznie, nieustannie. - Spodziewa€Єem si€Ё najlepszego i szykowa€Єem na najgorsze - nie inaczej. Fa€Єszywe nazwisko mia€Єo tylkozabezpieczy€Ѕ ten niewielki kapita€Є, jaki posiada€Єem. Chowa€Єem obrazy przed huraganem. Jednak nie mia€Єem !poj€Ёcia, €Ђe... €Ђe ten huragan potrwa tak d€Єugo. !Przez chwil€Ё nic nie m€Ѓwi€Єem. Pewnie stara€Єem si€Ё oswoi€Ѕ z my€Іl€ , €Ђe ten niepozorny, skromny cz€Єowiek siedz€ cy zemn€  w wi€Ёzieniu ma wi€Ёcej forsy ni€Ђ dyrektor Norton zagarnie do ko€Їca swego n€Ёdznego €Ђycia, cho€Ѕby nie wiem jak kantowa€Є. !- Widz€Ё, €Ђe nie €Ђartowa€Єe€І, m€Ѓwi€ c, i€Ђ mo€Ђesz wynaj€ €Ѕ prawnika - powiedzia€Єem w "ko€Їcu. - Za taki szmal m€Ѓg€Єby€Іwynaj€ €Ѕ Clarence'a Darrowa czy kogokolwiek, kto teraz zaj€ €Є jego miejsce. Czemu tego nie zrobi€Єe€І, Andy? Chryste! Znikn€ €Єby€І st€ d w mgnieniu oka! #U€Іmiechn€ €Є si€Ё. To by€Є ten sam!u€Іmiech, jaki zago€Іci€Є na jegotwarzy, gdy m€Ѓwi€Є, €Ђe on i jego €Ђona mieli przed sob€  ca€Єe €Ђycie. - Nie - odpar€Є. - Dobry prawnik wyci€ gn€ €Єby ma€Єego Williamsa z Cash-man, czy ten chcia€Єby tego, czy nie!- ci€ gn€ €Єem. Porwa€Єa mnie ta idea. - M€Ѓg€Єby€І mie€Ѕ nowy proces, wynaj€ €Ѕ prywatnych detektyw€Ѓw, €Ђeby odszukali tego Blatcha, i za€Єatwi€Ѕ Nortona na cacy. Dlaczego tego nie zrobi€Єe€І, Andy? - Poniewa€Ђ sam si€Ё przechytrzy€Єem. Gdybym kiedykolwiek spr€Ѓbowa€Є dotkn€ €Ѕ pieni€Ёdzy Petera Stevensa, siedz€ c w !wi€Ёzieniu, straci€Єbym je co do centa. M€Ѓj przyjaciel Jim m€Ѓg€Єby to zaaran€Ђowa€Ѕ, ale on nie €Ђyje. Rozumiesz, w czym problem? Zrozumia€Єem. Te pieni€ dze, kt€Ѓre tak bardzo przyda€Єyby si€Ё Andy"emu, r€Ѓwnie dobrze mog€Єyby nale€Ђe€Ѕ do kogo€І innego. W pewnym sensie tak by€Єo. A gdyby akcje, w jakie je zainwestowano, nagle "straci€Єy warto€І€Ѕ, Andy m€Ѓg€Єbytylko bezradnie obserwowa€Ѕ ich spadek, codziennie studiuj€ c kursy na gie€Єdowychstronach €ЈPress-Heralda". Takie jest €Ђycie. - Powiem ci co€І, Rudy. W miasteczku Buston jest wielka €Є€ ka. Wiesz, gdzie le€Ђy Buxton, prawda? Powiedzia€Єem, €Ђe tak. Tu€Ђ obok Scarborough. - Zgadza si€Ё. A na p€Ѓ€Єnocnym ko€Їcu tej €Є€ ki biegnie kamienny mur, jak €Ђywcem wzi€Ёty z poematu Roberta !Prosta. Gdzie€І u podn€Ѓ€Ђa tego muru jest g€Єaz, kt€Ѓry nie powinien le€Ђe€Ѕ na polu w stanie Maine. To kawa€Єek wulkanicznego szk€Єa, kt€Ѓry dotysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestego si€Ѓdmego roku pe€Єni€Є rol€Ё przycisku do papier€Ѓw na moim biurku. M€Ѓj !przyjaciel Jim umie€Іci€Є go pod tym murem. Pod kamieniem znajduje si€Ё klucz. Ten klucz otwiera skrytk€Ё depozytow€  wportlandzkim oddziale Casco Bank. - No to chyba masz k€Єopot - rzek€Єem. - Kiedy tw€Ѓj przyjaciel umar€Є, urz€ d skarbowy na pewno otworzy€Є wszystkie schowki depozytowe. W obecno€Іci wykonawcy jego testamentu, oczywi€Іcie. #Andy u€Іmiechn€ €Є si€Ё i postuka€Єpalcem w moj€  skro€Ї. - Nie€Љle. Jest tu co€І wi€Ёcej ni€Ђ budy€Ї. Jednak zabezpieczyli€Іmy si€Ё na wypadek, gdyby Jim umar€Є podczas mojego pobytu w wi€Ёzieniu. Sejf jest wynaj€Ёty na nazwisko Petera Stevensa iraz na rok firma prawnicza ustanowiona wykonawc€  testamentu Jima przekazuje Casco czek pokrywaj€ cy koszt wynaj€Ёcia depozytu. Peter Stevens siedzi w tej kasetce, czekaj€ c, a€Ђ go wypuszcz€Ё. Jest tam jego metryka, legitymacja ubezpieczeniowa i prawo jazdy. Prawo jazdy jest przeterminowane o sze€І€Ѕ lat, poniewa€Ђ Jim umar€Є przed sze€Іciu laty, ale w ka€Ђdej chwili mo€Ђna je odnowi€Ѕ za #op€Єat€  pi€Ёciu dolar€Ѓw. S€  tam jego akcje, wolne od podatku skrypty miejskie i oko€Єo osiemnastu obligacji na "okaziciela po dziesi€Ё€Ѕ tysi€Ёcy dolar€Ѓw ka€Ђda. Gwizdn€ €Єem. - Peter Stevens jest zamkni€Ёty w skrytce depozytowej portlandzkiego oddzia€Єu Casco Bank, a Andy Dufresne jest zamkni€Ёty w wi€Ёzieniu stanowym Shawshank - rzek€Є. - Wet za wet. Klucz do sejfu, pieni€Ёdzy i nowego €Ђycia le€Ђy pod kawa€Єkiem czarnej ska€Єy na €Є€ ce w Buxton. Skoro powiedzia€Єem ci tyle, Rudy, powiem ci co€І jeszcze. Przez prawie dwadzie€Іcia lat z nadzwyczajnym zainteresowaniem €Іledzi€Єem wszelkie wzmianki w gazetacho jakichkolwiek pracach budowlanych w Buxton. Wci€ €Ђ my€Іla€Єem, €Ђe pewnego dnia przeczytam o budowanej tam autostradzie, wznoszonym szpitalu lub nowym centrum handlowym. O tym, €Ђe pogrzebali moje nowe €Ђycie pod dziesi€Ёcioma stopami betonu albo utopili je w bagnierazem z wywrotk€  ziemi. - Jezu Chryste, Andy! -wybuchn€ €Єem. -Je€Ђeli to !prawda, to jak ci si€Ё uda€Єo nie oszale€Ѕ? U€Іmiechn€ €Є si€Ё. - Jak dot€ d na Zachodzie bez zmian. - Przecie€Ђ min€  lata... - Owszem. Jednak mo€Ђe nie !tak wiele, jak s€ dz€  w€Єadze i dyrektor Norton. Nie mog€Ё #czeka€Ѕ tak d€Єugo. Wci€ €Ђ my€Іl€Ёo Zihuatanejo i tym ma€Єym moteliku. Tylko tego oczekuj€Ё teraz od €Ђycia, Rudy, i nie uwa€Ђam, abym chcia€Є zbyt wiele. Nie zabi€Єem Glenna Quentina, nie zabi€Єem mojej €Ђony, a ten motel... to skromne"marzenie. P€Єywa€Ѕ, opala€Ѕ si€Ё, spa€Ѕ w pokoju z otwartymi oknami i przestrzeni€ ... to skromne wymagania. Odrzuci€Є kamyki. - Wiesz co, Rudy - doda€Є mimochodem. - W takim miejscu... potrzebowa€Єbym cz€Єowieka, kt€Ѓry potrafi wszystko za€Єatwi€Ѕ. Zastanawia€Єem si€Ё nad tym "przez d€Єu€Ђsz€  chwil€Ё. I wcale nie przeszkadza€Єo mi to, €Ђe snuli€Іmy marzenia na g€Ѓwnianym, ma€Єym spacerniaku pod okiem czujnieobserwuj€ cych nas z wie€Ђyczek, uzbrojonych stra€Ђnik€Ѓw. - Nie nadaj€Ё si€Ё do tego - !powiedzia€Єem. - Nie nadaj€Ё si€Ёdo €Ђycia na zewn€ trz. Mam ju€Ђ typow€  mentalno€І€Ѕ wi€Ё€Љnia. Tutaj jestem cz€Єowiekiem, kt€Ѓry potrafi wszystko za€Єatwi€Ѕ, taak. Jednak na zewn€ trz ka€Ђdy to !potrafi. Tam, je€Іli potrzebny ci plakat, m€Єotek skalny, jakie€І konkretne nagranie czy model statku w butelce, mo€Ђesz go znale€Љ€Ѕ na pieprzonych €Ђ€Ѓ€Єtych kartkach. Tutaj ja jestem pieprzonymi €Ђ€Ѓ€Єtymi kartkami. Nie wiedzia€Єbym od czego zacz€ €Ѕ. Ani jak. po ca€Єym nie o€ЄuKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB=p c>  c?’П cт@Q! cEAS,є cЈBG7=Q - Nie doceniasz si€Ё - zaoponowa€Є. - Jeste€І samoukiem, m€ drym facetem. W dodatku, moim zdaniem, do€І€Ѕ niezwyk€Єym. - Hej, nawet nie mam matury. - Wiem - odpar€Є. - Jednak to nie kawa€Єek papieru stanowi o cz€Єowieku. I nie wi€Ёzienie go €Єamie. - Nie poradzi€Єbym sobie na zewn€ trz, Andy. Wiem. Wsta€Є. - Przemy€Іl to - rzuci€Є zdawkowo w tym samym momencie, gdy rozleg€Є si€Ё "gwizdek na zbi€Ѓrk€Ё. I odszed€Є, jakby by€Є wolnym cz€Єowiekiem,kt€Ѓry w€Єa€Іnie zaproponowa€Є co€І drugiemu wolnemu cz€Єowiekowi. To wystarczy€Єo, €Ђebym przez chwil€Ё r€Ѓwnie€Ђ "poczu€Є si€Ё wolny. Andy potrafi€Є tego dokona€Ѕ. Umia€Є sprawi€Ѕ, €Ђe zapomina€Єem o tym, i€Ђ obajjeste€Іmy do€Ђywotnimi, zdanymi na €Єask€Ё nieugi€Ёtej komisji zwolnie€Ї warunkowych i kochaj€ cego psalmy dyrektora, kt€Ѓry chcia€Є zatrzyma€Ѕ Andy'ego tam, gdzie by€Є. W ko€Їcu Andy by€Є jego maskotk€  umiej€ c€  za€Єatwia€Ѕ zwroty podatk€Ѓw. Jakie zdolne zwierz€Ё! Jednak tej nocy w celi zn€Ѓw #poczu€Єem si€Ё jak wi€Ёzie€Ї. Ca€Єa idea wyda€Єa mi si€Ё absurdalna,a wizja lazurowej wody i bia€Єych pla€Ђ bardziej okrutna ni€Ђ g€Єupia - utkwi€Єa w moim m€Ѓzgu jak haczyk. Po prostu nie umia€Єem nosi€Ѕ tego niewidzialnego p€Єaszcza Andy'ego. W ko€Їcu zasn€ €Єem i €Іni€Єem o wielkim, szklistoczarnym g€Єazie na €Є€ ce; o kamieniu w kszta€Єcie gigantycznego kowad€Єa. "Usi€Єowa€Єem podnie€І€Ѕ kamie€Ї i wydoby€Ѕ ukryty pod nim klucz.!Nie mog€Єem; g€Єaz by€Є cholernie ci€Ё€Ђki. A w oddali, lecz coraz bli€Ђej, s€Єysza€Єem wycie stada ps€Ѓw. S€ dz€Ё, €Ђe w ten spos€Ѓb doszli€Іmy do sprawy ucieczek. Pewnie, zdarza€Єy si€Ё od czasu do czasu w naszej szcz€Ё€Іliwejrodzince. Jednak w Shawshank nie pr€Ѓbujesz przeskoczy€Ѕ przez mur, je€Іli masz chocia€Ђ odrobin€Ё oleju w g€Єowie. "Reflektory b€Є€ dz€  przez ca€Є€  noc, obmacuj€ c d€Єugimi bia€Єymi palcami otwart€  przestrze€Ї otaczaj€ c€  wi€Ёzienie z trzech stron i cuchn€ ce bagno z czwartej. Od czasu do czasu jaki€І wi€Ёzie€Ї wspina si€Ё na mur i prawie zawsze wpada w ich $€Іwiat€Єo. Je€Іli nie, €Єapi€  ich, kiedy usi€Єuj€  zabra€Ѕ si€Ё autostopem na drodze numer sze€І€Ѕ lub dziewi€Ё€Ѕdziesi€ t &dziewi€Ё€Ѕ. Je€Іli pr€Ѓbuj€  oddali€Ѕ !si€Ё pieszo, zauwa€Ђa ich jaki€І farmer i zawiadamia o miejscu ich pobytu. Wi€Ё€Љniowie uciekaj€ cy przez mur s€  g€Єupimi wi€Ё€Љniami. Shawshank to nie Canon City, ale w takiejwiejskiej okolicy cz€Єowiek obnosz€ cy sw€Ѓj ty€Єek w szarej pi€Ђamie rzuca si€Ё w oczy jak karaluch na weselnymtorcie. W dziejach wi€Ёzienia najlepiejposz€Єo facetom - co mo€Ђe "dziwi€Ѕ lub nie - kt€Ѓrzy uciekli pod wp€Єywem nag€Єego impulsu. Paru wydosta€Єo si€Ё w koszach z po€Іciel€ ; mo€Ђna by rzec, jako rodzaj wi€Ёziennej kanapki. Podejmowano wiele takich pr€Ѓb, ale z biegiem lat coraz bardziej zacie€Іniali kontrol€Ё. S€Єynny program €Јwewn€ trz-zewn€ trz" dyrektora Nortona r€Ѓwnie€Ђ zaowocowa€Є kilkoma ucieczkami. Niekt€Ѓrzy wi€Ё€Љniowie zdecydowali, €Ђe drugi cz€Єon tej nazwy podoba !im si€Ё bardziej od pierwszego. Izn€Ѓw, w wi€Ёkszo€Іci przypadk€Ѓw dochodzi€Єo do ucieczek pod wp€Єywem nag€Єego odruchu. Kto€І rzuca€Є grzebie€Ї do jag€Ѓd i znika€Є w krzakach, gdy stra€Ђnik "podszed€Є do ci€Ё€Ђar€Ѓwki napi€Ѕ si€Ё wody lub gdy dwaj inni zbytnio si€Ё zapomnieli, dyskutuj€ c na temat wyniku ostatniego meczu rugby. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym dziewi€ tym roku wi€Ё€Љniowie zbierali ziemniaki w Sabbatus. By€Є "trzeci listopada i zbli€Ђa€Є si€Ё koniec pracy. Stra€Ђnik Henry Pugh - kt€Ѓry, mo€Ђecie mi wierzy€Ѕ, nie jest ju€Ђ cz€Єonkiem naszej szcz€Ё€Іliwej rodzinki - siedzia€Є na tylnym zderzaku jednej z ci€Ё€Ђar€Ѓwek do transportu ziemniak€Ѓw i jad€Є €Іniadanie, trzymaj€ c karabin na kolanach, kiedy pi€Ёkny (a przynajmniej tak mi m€Ѓwiono, jednak ludzie lubi€  czasem przesadza€Ѕ) "jele€Ї-dziesi€ tak wynurzy€Є si€Ё z zimnej mg€Єy wczesnego popo€Єudnia. Pugh ruszy€Є za nim, oczami duszy widz€ c ju€Ђ wspania€Єe trofeum na €Іcianie mieszkania, a w tym czasie trzej jego podopieczni po prostu sobie poszli. Dw€Ѓch z€Єapano w salonie gier w Lisbon Falls. Trzeciego nie znaleziono do dzi€І dnia. Chyba najs€Єynniejszy by€Є przypadek Sida Nedeau. Ucieczka mia€Єa miejsce w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset "pi€Ё€Ѕdziesi€ tym €Ѓsmym i sadz€Ё,€Ђe d€Єugo pozostanie "naj€Іmielsz€ . Sid malowa€Є linie na boisku baseballowym przed sobotnim meczem ligowym, kiedy o trzeciej po po€Єudniu rozleg€Є si€Ё gwizdek og€Єaszaj€ cy zmian€Ё warty. Parking le€Ђy tu€Ђ obok boiska, za elektronicznie otwieran€  g€Є€Ѓwn€  bram€ . O trzeciej brama otwiera si€Ё, jedni klawisze wchodz€ , a drudzy wychodz€ . Wymieniaj€  u€Іciski d€Єoni i docinki, uwagi na temat ostatnich rozgrywek i kilka starych, etnicznych €Ђart€Ѓw. Sid po prostu wyjecha€Є swoim w€Ѓzkiem przez bram€Ё, pozostawiaj€ c za sob€  szerok€  na trzy cale Uni€Ё ci€ gn€ c€  si€Ё od boiska do rowu po drugiej stronie szosy numer sze€І€Ѕ, gdzie p€Ѓ€Љniej znaleziono wywr€Ѓcony w€Ѓzek ikupk€Ё kredy. Nie pytajcie mnie, jak to zrobi€Є. Kawa€Є ch€Єopa, ponad sze€І€Ѕ st€Ѓp w wi€Ёziennym uniformie, i w dodatku zostawia€Є za sob€  chmur€Ё kredy. Domy€Іlam si€Ё, €Ђe w to pi€ tkowe popo€Єudnie wszyscy schodz€ cy ze zmiany#stra€Ђnicy byli tak szcz€Ё€Іliwi, aobejmuj€ cy dy€Ђur tak nieszcz€Ё€Іliwi, i z tego powodu!ci pierwsi nie ogl€ dali si€Ё za siebie, a ci drudzy nie odrywalioczu od ziemi... a stary Sid Nedeau po prostu przemkn€ €Є si€Ё miedzy nimi. O ile wiem, Sid nadal jest na wolno€Іci. W ci€ gu tych lat Andy Dufresne i ja nieraz €Іmiali€Іmy si€Ё z tej wielkiej ucieczki Sida Nedeau, a kiedy us€Єyszeli€Іmy o porwaniu samolotu, kt€Ѓrego porywacz wyskoczy€Є na spadochronie razem z okupem, Andy "przysi€Ёga€Є, €Ђe ten D. B. Coopernaprawd€Ё nazywa si€Ё Sid Nedeau. - I pewnie nosi w kieszeni gar€І€Ѕ kredy na szcz€Ё€Іcie - m€Ѓwi€Є Andy. - Cholerny szcz€Ё€Іciarz. Jednak musicie zrozumie€Ѕ, €Ђe takie przypadki jak Sida Nedeau albo go€Іcia, kt€Ѓry uciek€Є z kartofliska Sabbatus, "s€  wi€Ёzienn€  wersj€  g€Є€Ѓwnej wygranej na irlandzkiej Wielkiej Konnej. Po prostu szereg r€Ѓ€Ђnych pomy€Іlnych zbieg€Ѓw okoliczno€Іci w tym samym momencie. Kto€І taki jakAndy m€Ѓg€Є czeka€Ѕ dziewi€Ё€Ѕdziesi€ t lat i nie doczeka€Ѕ si€Ё takiej okazji. Mo€Ђe pami€Ёtacie, €Ђe nieco wcze€Іniej wspomnia€Єem o niejakim Henleyu Backusie, nadzoruj€ cym prac€Ё w pralni. Przyby€Є do Shawshank w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset dwudziestym drugim i umar€Є w wi€Ёziennej izbie chorych "trzydzie€Іci jeden lat p€Ѓ€Љniej. Lubowa€Є si€Ё w opowie€Іciach o ucieczkach i pr€Ѓbach ucieczekmo€Ђe dlatego, €Ђe nigdy nie odwa€Ђy€Є si€Ё sam spr€Ѓbowa€Ѕ. Potrafi€Є opisa€Ѕ sto r€Ѓ€Ђnych plan€Ѓw ucieczki, samych poronionych i ka€Ђdy z tych !sposob€Ѓw pr€Ёdzej czy p€Ѓ€Љniej wypr€Ѓbowywano. Moj€  !ulubion€  by€Єa historia Beavera Morrisona, kt€Ѓry usi€Єowa€Є zbudowa€Ѕ lotni€Ё w wytw€Ѓrni tablic. Opiera€Є si€Ё na opisie latawca znalezionym w ksi€ €Ђce z tysi€ c dziewi€Ё€Ѕsetnego roku, a zatytu€Єowanej €ЈZabawy i przygody wsp€Ѓ€Єczesnego ch€Єopca". Beaver zdo€Єa€Є niepostrze€Ђenie zbudowa€Ѕ latawiec, przynajmniej tak #g€Єosi wie€І€Ѕ, ale odkry€Є, €Ђe w piwnicy nie ma drzwi dostatecznie du€Ђych, €Ђeby wynie€І€Ѕ to cholerstwo na zewn€ trz. Kiedy Henley $opowiada€Є t€Ё histori€Ё, p€Ёka€Єe€Іze €Іmiechu, a zna€Є co najmniej tuzin - nie, dwa tuziny - prawie r€Ѓwnie €Іmiesznych. Henley zna€Є na pami€Ё€Ѕ najdrobniejsze szczeg€Ѓ€Єy udanych ucieczek z Shawshank. Wyzna€Є mi kiedy€І, €Ђe za jego czas€Ѓw mia€Єo miejsce ponad czterysta pr€Ѓb,!o jakich wiedzia€Є. Pomy€Іlcie o tym przez chwil€Ё, zanim zaczniecie czyta€Ѕ dalej. Czterysta pr€Ѓb! To daje blisko trzyna€Іcie pr€Ѓb na ka€Ђdy rok pobytu Henleya Backusa w Shawshank. Istny Klub Najlepszej Ucieczki Miesi€ ca. !Oczywi€Іcie, wi€Ёkszo€І€Ѕ z nich by€Єa €Ђa€Єo€Іnie nieudolna i !ko€Їczy€Єa si€Ё tym, €Ђe klawisz €Єapa€Є takiego nieboraka za "rami€Ё i warcza€Є: €ЈA dok€ d to, dupku?". Henley m€Ѓwi€Є, €Ђe jakie€І sze€І€Ѕdziesi€ t z nich mo€Ђna zaklasyfikowa€Ѕ jako powa€Ђne pr€Ѓby. Do nich zalicza€Єa si€Ё €Јmasowa ucieczka" w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydziestym si€Ѓdmym, na rok zanim przyby€Єem do The Shank. W€Єa€Іnie stawiano nowy budynek administracji i !czternastu wi€Ё€Љni€Ѓw uciek€Єo, korzystaj€ c ze sprz€Ёtu budowlanego przechowywanego w s€Єabo zamkni€Ёtej szopie. W ca€Єym po€Єudniowym stanie Maine wybuch€Єa panika z powodu tych czternastu €Јzatwardzia€Єych przest€Ёpc€Ѓw", z kt€Ѓrych wi€Ёkszo€І€Ѕ by€Єa €Іmiertelnie przera€Ђona i nie mia€Єa zielonego poj€Ёcia, dok€ d biec - jak kr€Ѓliki schwytane w €Іwiat€Єa reflektor€Ѓw $nadje€Ђd€Ђaj€ cej ci€Ё€Ђar€Ѓwki. Anijeden z tej czternastki nie zdo€Єa€Є uciec daleko. Dwaj zostali zastrzeleni - nie przez !policj€Ё czy personel wi€Ёzienia,ale przez cywil€Ѓw - i €Ђaden nie uszed€Є. Ilu uciek€Єo w okresie miedzy moim przybyciem tu w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydziestym €Ѓsmym do tego pa€Љdziernikowego dnia, kiedy Andy po raz pierwszy wspomnia€Є mi o Zihuatanejo? W €Іwietle informacji zebranych przeze mnie i Henleya, twierdz€Ё, €Ђe $dziesi€Ёciu. Dziesi€Ёciu uda€Єo si€Ёuciec. I chocia€Ђ nie mo€Ђna tego wiedzie€Ѕ na pewno, podejrzewam, €Ђe co najmniej pi€Ёciu z nich odsiaduje nast€Ёpne wyroki w innych wi€Ёzieniach. Poniewa€Ђ stajesz si€Ё cz€Єowiekiem o wi€Ёziennej mentalno€Іci. Kiedy pozbawicie cz€Єowieka wolno€Іci i nauczycie go €Ђy€Ѕ w celi, zdajesi€Ё traci€Ѕ umiej€Ёtno€І€Ѕ my€Іlenia w innych kategoriach.Jest jak wspomniany przeze "mnie kr€Ѓlik, zastyg€Єy w €Іwietlereflektor€Ѓw nadje€Ђd€Ђaj€ cej #ci€Ё€Ђar€Ѓwki, kt€Ѓra go rozjedzie.Bardzo cz€Ёsto wychodz€ cy nawolno€І€Ѕ wi€Ёzie€Ї dokonuje jakiego€І idiotycznego przest€Ёpstwa, kt€Ѓre nie ma jakichkolwiek szans powodzenia... a dlaczego? €Ќebyzn€Ѓw wyl€ dowa€Ѕ za kratami. Tam, gdzie rozumie logik€Ё wydarze€Ї. Andy nie by€Є taki, ale ja tak. Pomys€Є zobaczenia Pacyfiku !brzmia€Є nie€Љle, ale obawia€Єem si€Ё, €Ђe €Іmiertelnie przerazi€Єbym si€Ё, gdybym naprawd€Ё go ujrza€Є -jego bezkres. W ka€Ђdym razie tego dnia, kiedy rozmawiali€Іmy o Meksyku i panu Peterze Stevensie... tego dnia zacz€ €Єem wierzy€Ѕ, €Ђe Andy ma jaki€І pomys€Є na wyrwanie si€Ё st€ d. W Bogu pok€Єada€Єem nadziej€Ё, €Ђe je€Іli tak, to b€Ёdzie ostro€Ђny, a mimo wszystko nie dawa€Єem mu wielkich szans powodzenia. Widzicie, dyrektor Norton obserwowa€Є go szczeg€Ѓlnie uwa€Ђnie. Dla Nortona Andy nie by€Є jeszcze jedn€  anonimow€  postaci€  z numerem; mo€Ђna powiedzie€Ѕ, i€Ђ €Є€ czy€Єa ich wsp€Ѓlna praca. Ponadto, Andy #mia€Є g€Єow€Ё i serce. Norton by€Є zdecydowany wykorzysta€Ѕ pierwsze i zniszczy€Ѕ drugie. Tak jak na zewn€ trz bywaj€  uczciwi politycy - wierni tym, kt€Ѓrzy ich wybrali - trafiaj€  si€Ё uczciwi stra€Ђnicy wi€Ёzienni, a je€Іli jeste€І dobrym s€Ёdzi€  charakter€Ѓw i masz troch€Ё forsy, pewnie !m€Ѓg€Єby€І postara€Ѕ si€Ё, €Ђeby #kt€Ѓry€І odwr€Ѓci€Є g€Єow€Ё, kiedy dasz dyla. Nie powiem, €Ђe takie rzeczy nigdy si€Ё nie zdarzaj€ , ale Andy Dufresne nie m€Ѓg€Єby tego zrobi€Ѕ. Poniewa€Ђ, jak powiedzia€Єem, dyrektor Norton obserwowa€Є go. Andy wiedzia€Є o tym i klawisze te€Ђ. Nikt nie obejmie Andy'ego programem €Јwewn€ trz--zewn€ trz", przynajmniej dop€Ѓki dyrektor Norton zatwierdza kandydat€Ѓw. Andy za€І nie by€Є typem cz€Єowieka, kt€Ѓry pr€Ѓbowa€Єby spontanicznej ucieczki tak jak Sid Nedeau. Gdybym by€Є na jego miejscu, !my€Іl o kluczu dr€Ёczy€Єaby mnie bezustannie. Mia€Єbym "szcz€Ё€Іcie, gdyby uda€Єo mi si€Ё przespa€Ѕ w nocy cho€Ѕ dwie godziny bez przerwy. Buxton #le€Ђa€Єo nieca€Єe trzydzie€Іci mil od Shawshank. Tak blisko i tak daleko. Nadal uwa€Ђa€Єem, €Ђe jego najwi€Ёksz€  szans€  by€Єo zatrudni€Ѕ adwokata i stara€Ѕ si€Ё o wznowienie procesu. Cokolwiek, aby wyrwa€Ѕ si€Ё spod buta Nortona. Mo€Ђe przepustki wystarczy€Єy, by zamkn€ €Ѕ usta Tommy'emu Williamsowi, ale nie by€Єem tegopewien. Mo€Ђe dobry, twardy !prawnik z Missisipi zdo€Єa€Єby go!zmi€Ёkczy€Ѕ... i mo€Ђe nawet nie musia€Єby si€Ё zbytnio stara€Ѕ. Williams naprawd€Ё lubi€Є Andy'ego. Co jaki€І czas przypomina€Єem o tych faktachAndy'emu, kt€Ѓry tylko "u€Іmiecha€Є si€Ё patrz€ c w dal i m€Ѓwi€Є, €Ђe my€Іli o tym. Najwidoczniej my€Іla€Є tak€Ђe o wielu innych rzeczach. W tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tym pi€ tym AndyDufresne uciek€Є z Shawshank. Nie zosta€Є schwytany i nie !s€ dz€Ё, by kiedykolwiek zosta€Є.Prawd€Ё m€Ѓwi€ c, uwa€Ђam, €Ђe Andy Dufresne ju€Ђ nie istnieje.Jednak my€Іl€Ё, €Ђe w Zihuatanejo w Meksyku mieszka pewien cz€Єowiek nazwiskiem Peter Stevens. Zapewne w roku pa€Їskim tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tym sz€Ѓstym prowadzi ju€Ђ ca€Єkiem nowy motel. Powiem wam, co wiem i czego si€Ё domy€Іlam; to wszystko co mog€Ё zrobi€Ѕ, no nie? Dwunastego marca tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tegopi€ tego drzwi cel oddzia€Єu pi€ tego otwarto o wp€Ѓ€Є do !si€Ѓdmej - jak co dzie€Ї, opr€Ѓczniedziel. I tak jak codziennie opr€Ѓcz niedziel pensjonariuszewyszli na korytarz i sformowalidwuszereg, podczas gdy drzwicel zamkn€Ё€Єy si€Ё za ich plecami. Podeszli do g€Є€Ѓwnej bramy oddzia€Єu, gdzie dwaj !stra€Ђnicy przeliczyli ich przed odes€Єaniem do sto€Є€Ѓwki na !€Іniadanie z€Єo€Ђone z owsianki, jajecznicy i t€Єustego boczku. Wszystko przebiega€Єo rutynowo do czasu liczenia przed wyj€Іciem z oddzia€Єu. Powinno by€Ѕ dwudziestu siedmiu wi€Ё€Љni€Ѓw. By€Єo dwudziestu sze€Іciu. Po rozmowie z kapitanem stra€Ђy oddzia€Єowi pi€ temu pozwolonoi€І€Ѕ na €Іniadanie. Kapitan stra€Ђy, niez€Єy facet nazwiskiem Richard Gonyar i jego asystent, zwyk€Єy kutas Dave Burkes, od razu przyszli na pi€ ty oddzia€Є. Gonyar ponownie otworzy€Є drzwi cel i razem z Burkesem szli korytarzem, wal€ c pa€Єkami o kraty, trzymaj€ c w d€Єoniach rewolwery. W takich przypadkach zwykle okazuje #si€Ё, €Ђe kto€І rozchorowa€Є si€Ё wnocy tak ci€Ё€Ђko, €Ђe rano !nawet nie m€Ѓg€Є wyj€І€Ѕ z celi. !Rzadziej okazuje si€Ё, i€Ђ kto€І umar€Є... lub pope€Єni€Є samob€Ѓjstwo. Jednak tym razem, zamiast chorego czy martwego !cz€Єowieka, znale€Љli zagadk€Ё. Wcelach nie by€Єo nikogo. Na oddziale pi€ tym by€Єo czterna€Іcie cel, po siedem z ka€Ђdej strony, wszystkie dobrze wysprz€ tane - poniewa€Ђ w Shawshank kar€  za ba€Єagan w celi jest zakaz odwiedzin - i puste. Z pocz€ tku Gonyar podejrzewa€Є, €Ђe to pomy€Єka w liczeniu albo jaki€І €Ђart. Tak wi€Ёc zamiast po €Іniadaniu "p€Ѓj€І€Ѕ do pracy, wi€Ё€Љniowie z pi€ tego oddzia€Єu zostali odes€Єani z powrotem do cel, "co wywo€Єa€Єo og€Ѓln€  rado€І€Ѕ i weso€Єo€І€Ѕ. Ka€Ђdy wy€Єom w wi€Ёziennej monotonii jest zawsze mile widziany. Otworzono cele, wi€Ё€Љniowie !weszli, zamkni€Ёto drzwi. Jaki€І weso€Єek wrzasn€ €Є: - €Ќ€ dam widzenia z moim adwokatem, €Ђ€ dam widzenia zmoim adwokatem; zachowujecie si€Ё, ch€Єopcy, jakby€Іmy byli w jakim€І cholernym wi€Ёzieniu! Na to Burkes: #- Zamknij si€Ё albo ci przyr€Ђn€Ё. Weso€Єek: - Przer€Ђn€ €Єem twoj€  €Ђon€Ё, Burkie. Gonyar: - Zamknijcie si€Ё, wszyscy, albo przesiedzicie tu ca€Єy dzie€Ї. Razem z Burkesem zn€Ѓw ruszyli korytarzem, licz€ c obecnych. Nie musieli i€І€Ѕ daleko. - Kto siedzi w tej celi? - spyta€Є Gonyar stra€Ђnika z nocnej zmiany. - Andrew Dufresne - odpar€Є "stra€Ђnik i wtedy si€Ё zacz€Ё€Єo. W tym momencie przesta€Єa to ju€Ђ by€Ѕ rutynowa sprawa. Bomba posz€Єa w g€Ѓr€Ё. We wszystkich wi€Ёziennych filmach, jakie widzia€Єem, po wykryciu ucieczki natychmiastw€Є€ czaj€  syren€Ё. W Shawshank nigdy tego nie robi€ . Pierwsze co zrobi€Є Gonyar, to zawiadomi€Є !dyrektora. Po drugie, zarz€ dzi€Єposzukiwania na terenie wi€Ёzienia. Po trzecie, zaalarmowa€Є policj€Ё w Scarborough o mo€Ђliwej ucieczce. Takie by€Єo rutynowe post€Ёpowanie. Nie wymaga€Єo przeszukania celi podejrzanego o ucieczk€Ё, wi€Ёcnikt tego nie zrobi€Є. Wtedy. Dlaczego mieliby to robi€Ѕ? Wszystko by€Єo wida€Ѕ jak na d€Єoni. Ma€Єe, kwadratowe pomieszczenie, z kratami w oknach i krat€  przesuwanych drzwi. Kibel i pusta prycza. Kilka €Іlicznych kamieni na parapecie. I plakat, oczywi€Іcie. Wtedy uKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBCpѕ c\De ё cПEV c"Fg!Z c…GС,ш cшHЉ7гFKwisia€Єa tam Linda Ronstadt. !Plakat wisia€Є tu€Ђ nad prycz€ . Znajdowa€Є si€Ё tam, dok€Єadnie w tym samym miejscu, przez "dwadzie€Іcia sze€І€Ѕ lat. I kiedy wreszcie kto€І - a poetycka !sprawiedliwo€І€Ѕ losu sprawi€Єa, €Ђe tym kim€І okaza€Є si€Ё sam dyrektor Norton - zajrza€Є pod ten plakat, dozna€Є szoku. Jednak to zdarzy€Єo si€Ё dopieroo sz€Ѓstej trzydzie€Іci wieczorem, prawie dwana€Іcie godzin od wykrycia znikni€Ёcia Andy'ego i zapewne dwadzie€Іcia godzin od chwili jego ucieczki. Norton wyszed€Є z siebie. S€Єysza€Єem o tym z wiarygodnego €Љr€Ѓd€Єa - od Chestera, oddzia€Єowego, kt€Ѓrytego dnia froterowa€Є pod€Єogi w budynku administracji. Wcale nie musia€Є polerowa€Ѕ uchem dziurki od klucza; !m€Ѓwi€Є, €Ђe dyrektor rycza€Є na Gonyara tak, €Ђe by€Єo go s€Єycha€Ѕ na ko€Їcu korytarza. - Co to ma znaczy€Ѕ, €Ђe "€Јupewni€Єe€І si€Ё, i€Ђ nie ma go na terenie wi€Ёzienia"? Co to ma znaczy€Ѕ? To oznacza, €Ђe !go nie znale€Љli€Іcie! Lepiej go znajd€Љcie! Dobrze radz€Ё! Poniewa€Ђ chc€Ё go widzie€Ѕ! !S€Єyszysz? Chc€Ё go tu widzie€Ѕ! Gonyar powiedzia€Є co€І. - Nie na twojej zmianie? To tytak twierdzisz. O ile mi wiadomo, nikt nie wie, kiedy !to si€Ё sta€Єo. Ani jak. Ani czy !naprawd€Ё si€Ё sta€Єo. S€Єuchaj, chc€Ё go tu widzie€Ѕ w moim biurze o trzeciej po po€Єudniu !albo polec€  g€Єowy. Obiecuj€Ё cito, a ja zawsze dotrzymuj€Ё obietnic. Gonyar zn€Ѓw co€І powiedzia€Є, co€І, co jeszcze bardziej rozw€Іcieczy€Єo Nortona. - Nie? To patrz na to! Patrz nato! To wieczorny raport z oddzia€Єu pi€ tego! Wszyscy wi€Ё€Љniowie obecni! Dufresne zosta€Є zamkni€Ёty wczoraj wieczorem o dziewi€ tej, wi€Ёc niemo€Ђliwe, €Ђeby go teraz nie by€Єo! Niemo€Ђliwe! Masz go znale€Љ€Ѕ! Jednak o trzeciej po po€Єudniu Andy'ego nadal brakowa€Єo. Par€Ёgodzin p€Ѓ€Љniej Norton osobi€Іcie wpad€Є na oddzia€Є pi€ ty, z kt€Ѓrego nie wypuszczano nas przez ca€Єy dzie€Ї. Czy nas przes€Єuchiwano? Przez wi€Ёksz€  cz€Ё€І€Ѕ tego dnia przes€Єuchiwali nas zdenerwowani stra€Ђnicy, kt€Ѓrzy czuli wiatr w podeszwach. Wszyscy m€Ѓwili€Іmy to samo; niczego niewidzieli€Іmy, niczego nie s€Єyszeli€Іmy. I o ile wiem, !m€Ѓwili€Іmy prawd€Ё. Wiem, €Ђe jatak. Mogli€Іmy jedynie stwierdzi€Ѕ, i€Ђ Andy na pewno by€Є w swojej celi, kiedy j€  zamykano i do zgaszenia €Іwiate€Є godzin€Ё p€Ѓ€Љniej. Jeden €Ђartowni€І wyrazi€Є przypuszczenie, €Ђe Andy ulotni€Є si€Ё przez dziurk€Ё od klucza. €Ќart kosztowa€Є go cztery dni karceru. Naprawd€Ё byli wkurzeni. Tak wi€Ёc Norton wszed€Є - wkroczy€Є - przeszywaj€ c nas tymi niebieskimi oczami, kt€Ѓre wydawa€Єy si€Ё krzesa€Ѕ iskry z hartowanej stali krat. Patrzy€Є na nas tak, jakby uwa€Ђa€Є, €Ђe wszyscy brali€Іmy w tym udzia€Є.Pewnie naprawd€Ё w to wierzy€Є.Wszed€Є do celi Andy'ego i !rozejrza€Є si€Ё wok€Ѓ€Є. By€Єa w takim stanie, w jakim pozostawi€Є j€  Andy - po€Іciel na pryczy rozrzucona, ale nie !wygl€ da€Єo na to, €Ђeby kto€І w niej spa€Є. Kamienie na parapecie... ale nie wszystkie. #Zabra€Є ze sob€  te, kt€Ѓre lubi€Є najbardziej. - Kamienie! - prychn€ €Є Norton i z trzaskiem zrzuci€Є je z parapetu. Gonyar, kt€Ѓry zosta€Є!po godzinach, skrzywi€Є si€Ё, alenic nie powiedzia€Є. Spojrzenie Nortona pad€Єo na plakat Lindy Ronstadt. Linda $ogl€ da€Єa si€Ё przez rami€Ё, r€Ёce trzyma€Єa w kieszeniach bardzoopi€Ёtych, be€Ђowych spodni. Mia€Єa obcis€Є€  koszulk€Ё i pi€Ёkn€ , kalifornijsk€  opalenizn€Ё. Ten plakat musia€Є g€Є€Ёboko rani€Ѕ baptystowsk€  skromno€І€Ѕ Nortona. Widz€ c, jak mierzy go gniewnym wzrokiem, przypomnia€Єem sobie, co kiedy€І powiedzia€Є Andy: €Ђe ma wra€Ђenie, i€Ђ !m€Ѓg€Єby wej€І€Ѕ w to zdj€Ёcie i by€Ѕ z dziewczyn€ . I rzeczywi€Іcie dok€Єadnie tak !zrobi€Є - co Norton mia€Є odkry€Ѕza kilka sekund. - €Њwi€Їstwo! - warkn€ €Є i gwa€Єtownym szarpni€Ёciem zerwa€Є plakat ze €Іciany. Ods€Єaniaj€ c czarny otw€Ѓr wybity w betonie pod zdj€Ёciem. Gonyar nie chcia€Є tam wej€І€Ѕ. Norton poleci€Є mu - Bo€Ђe, chyba w ca€Єym wi€Ёzieniu by€Єo s€Єycha€Ѕ, jak Norton nakaza€Є Gonyarowi, €Ђeby tam wszed€Є -a on odm€Ѓwi€Є, bez ogr€Ѓdek. - Wylecisz za to z roboty! - wrzasn€ €Є Norton. Histeryzowa€Єniczym stara baba. Zupe€Єnie mu odbi€Єo. Poczerwienia€Є jak burak, a na czole wysz€Єy mu !dwie grube, pulsuj€ ce €Ђy€Єy. - Mo€Ђesz na to liczy€Ѕ, ty... ty Francuzie! Wylecisz z roboty i !postaram si€Ё, €Ђeby€І nigdy nie dosta€Є innej pracy w €Ђadnym wi€Ёzieniu Nowej Anglii! Gonyar w milczeniu poda€Є Nortonowi sw€Ѓj s€Єu€Ђbowy "pistolet, kolb€  do przodu. Mia€Є do€І€Ѕ. Zosta€Є dwie godziny po swojej zmianie, prawie trzy i "mia€Є dosy€Ѕ. Wydawa€Єo si€Ё, €Ђe ucieczka Andy'ego przewa€Ђy€Єa szal€Ё, pogr€ €Ђaj€ c Nortona w !otch€Єani szale€Їstwa, kt€Ѓre od dawna czyha€Єo na jego dusz€Ё...tej nocy naprawd€Ё oszala€Є. Oczywi€Іcie, nie jestem ekspertem od ludzkich dusz. Jednak wiem, €Ђe tego wieczoru, gdy ostatnie promienie s€Єo€Їca gas€Єy na zimowym niebie, utarczki Nortona z Gonyarem s€Єucha€Єo dwudziestu sze€Іciu skaza€Їc€Ѓw, samych d€Єugoterminowych twardzieli, kt€Ѓrzy widzieli wielu dyrektor€Ѓw, s€Єabych i nieugi€Ёtych. Wszyscy wiedzieli€Іmy, €Ђe dyrektor Samuel Norton w€Єa€Іnie przekroczy€Є co€І, co in€Ђynierowie okre€Іlaj€  jako €Јpunkt krytyczny". Na Boga, mia€Єem wra€Ђenie, €Ђe s€Єysz€Ё €Іmiech Andy'ego Dufresnego. Norton w ko€Їcu pos€Єa€Є jednego chudzielca z nocnej zmiany do otworu znalezionego za plakatem Lindy Ronstadt. Chudy stra€Ђnik nazywa€Є si€Ё Rory Tremont i nienale€Ђa€Є do szczeg€Ѓlnie !inteligentnych. Pewnie my€Іla€Є, €Ђe dostanie Br€ zow€  Gwiazd€Ё "albo co€І takiego. Okaza€Єo si€Ё, €Ђe Norton mia€Є szcz€Ё€Іcie, !posy€Єaj€ c kogo€І o wzro€Іcie i budowie cia€Єa Andy'ego; gdybywszed€Є tam kto€І z wielkim ty€Єkiem - a przewa€Ђnie tacy s€  stra€Ђnicy - jest jasne jak #s€Єo€Їce na niebie, €Ђe utkn€ €Єby tam... i pewnie pozosta€Є na zawsze. Tremont wszed€Є tam z siln€  latark€  na sze€І€Ѕ baterii, owi€ zany w pasie nylonow€  lin€ , kt€Ѓr€  kto€І znalaz€Є w baga€Ђniku samochodu. Do tej pory Gonyar, kt€Ѓry postanowi€Єnie odchodzi€Ѕ z pracy i chyba jako jedyny potrafi€Є jeszcze #trze€Љwo my€Іle€Ѕ, postara€Є si€Ё oplany. Dobrze wiedzia€Єem, co na nich zobaczy€Є - €Іcian€Ё wygl€ daj€ c€  w przekroju jak kanapka. Mur liczy€Є dziesi€Ё€Ѕ st€Ѓp grubo€Іci. Warstwa zewn€Ёtrzna i wewn€Ёtrzna mia€Єy po cztery stopy. W €Іrodku by€Єa dwustopowa przestrze€Ї na rury i to by€Єo sedno sprawy... w niejednym znaczeniu tego s€Єowa. Z otworu dobieg€Є g€Єos Tremonta, g€Єuchy i zduszony. - Co€І tu strasznie €Іmierdzi, panie dyrektorze. - Niewa€Ђne! Id€Љ dalej. Nogi Tremonta wsun€Ё€Єy si€Ё w otw€Ѓr. Po chwili jego stopy $r€Ѓwnie€Ђ tam znikn€Ё€Єy. €Њwiat€Єo s€Єabo migota€Єo w dziurze. - Panie dyrektorze, €Іmierdzi naprawd€Ё paskudnie. "- Niewa€Ђne, m€Ѓwi€Ё! - krzykn€ €ЄNorton. %Z g€Є€Ёbi nadlecia€Є €Ђa€Єosny g€Єos Tremonta: - €Њmierdzi g€Ѓwnem. O Bo€Ђe, to!jest to, to g€Ѓwno, o m€Ѓj Bo€Ђe,zabierzcie mnie st€ d, zaraz rzygn€Ё, o g€Ѓwno, to g€Ѓwno, o m€Ѓj Booo...! A potem charakterystyczny !d€Љwi€Ёk €Іwiadcz€ cy o tym, €Ђe Rory Tremont zwr€Ѓci€Є ostatnie posi€Єki. No, mia€Єem do€І€Ѕ. Nie mog€Єem ju€Ђ wytrzyma€Ѕ. Wydarzenia tego dnia - nie, ca€Єych !trzydziestu lat - nagle stan€Ё€Єymi przed oczami i zacz€ €Єem !€Іmia€Ѕ si€Ё do rozpuku, jak nie €Іmia€Єem si€Ё, od kiedy przesta€Єem by€Ѕ wolnym cz€Єowiekiem! Dobry Bo€Ђe, co za wspania€Єe uczucie! - Zabierzcie go st€ d! - wrzeszcza€Є dyrektor Norton, a!ja €Іmia€Єem si€Ё tak serdecznie,€Ђe nawet nie wiedzia€Єem, czy m€Ѓwi o mnie, czy o Tremoncie.Po prostu rycza€Єem ze €Іmiechu, majta€Єem nogami i trzyma€Єem si€Ё za brzuch. Nie m€Ѓg€Єbym przesta€Ѕ, nawet gdyby Norton zagrozi€Є, €Ђe zastrzeli mnie na miejscu. - Zabierzcie go! #No c€Ѓ€Ђ, przyjaciele i s€ siedzi, to mnie zabrali. Prosto do karceru, gdzie zosta€Єem przez#pi€Ёtna€Іcie dni. D€Єugo. Ilekro€Ѕ jednak pomy€Іla€Єem o biednym, starym, niezbyt bystrym RorymTremoncie rycz€ cym €Јo g€Ѓwno, to g€Ѓwno", a potem o Andym jad€ cym na po€Єudnie w nowym samochodzie i garniturze, nie mog€Єem powstrzyma€Ѕ si€Ё od €Іmiechu. !Przez te pi€Ёtna€Іcie dni ani na chwil€Ё nie opuszcza€Є mnie dobry humor. Mo€Ђe dlatego, €Ђeduchem by€Єem z Andym Dufresnem, kt€Ѓry przeszed€Є przez to g€Ѓwno i wyszed€Є za murami; z Andym jad€ cym w kierunku Pacyfiku. O reszcie wydarze€Ї owej nocy#s€Єysza€Єem z p€Ѓ€Єtuzina r€Ѓ€Ђnychust. Nie by€Єo wiele do opowiadania. Widocznie Rory Tremont uzna€Є, €Ђe straciwszy !obiad i kolacj€Ё nie ma ju€Ђ nic do stracenia, poniewa€Ђ !poszed€Є dalej. Nie grozi€Єo mu, €Ђe spadnie do szybu na rury miedzy €Іcian€  zewn€Ёtrzn€  a wewn€Ёtrzn€ ; by€Єo tam tak !ciasno, €Ђe Tremont musia€Є si€Ё przeciska€Ѕ. Powiedzia€Є p€Ѓ€Љniej, €Ђe ledwie m€Ѓg€Є oddycha€Ѕ i zrozumia€Є, jak to jest by€Ѕ pogrzebanym €Ђywcem. Na dnie szybu znalaz€Є g€Є€Ѓwny kolektor €Іciek€Ѓw z czternastu toalet oddzia€Єu pi€ tego - !fajansow€  rur€Ё po€Єo€Ђon€  tam trzydzie€Іci trzy lata wcze€Іniej. By€Єa rozbita. Obok poszarpanego otworu Tremont znalaz€Є m€Єotek skalny Andy'ego. !Andy wydosta€Є si€Ё na wolno€І€Ѕ, ale nie przysz€Єo mu to €Єatwo. !Rura by€Єa jeszcze w€Ё€Ђsza ni€Ђ !szyb, kt€Ѓrym opu€Іci€Є si€Ё tam Tremont. Rory Tremont nie wszed€Є do niej i o ile wiem, !nikt inny te€Ђ tego nie zrobi€Є. Musia€Єo tam potwornie €Іmierdzie€Ѕ. Tremont opowiada€Єp€Ѓ€Љniej, €Ђe kiedy ogl€ da€Є otw€Ѓr i m€Єotek, z dziury wyskoczy€Є szczur wielko€Іci cocker-spaniela. Stra€Ђnik "wr€Ѓci€Є na g€Ѓr€Ё szybciej, ni€Ђ zszed€Є. Andy wszed€Є do tej rury. Mo€Ђe wiedzia€Є, €Ђe prowadzi€Єa do strumienia pi€Ё€Ѕset jard€Ѓw za murami wi€Ёzienia, przy bagnie po zachodniej stronie. S€ dz€Ё, €Ђe wiedzia€Є. Plany wi€Ёzienia znajdowa€Єy si€Ё w budynku administracji i Andy m€Ѓg€Є znale€Љ€Ѕ spos€Ѓb, €Ђeby na nie spojrze€Ѕ. By€Є metodycznym facetem. Dowiedzia€Є si€Ё lub zobaczy€Є, €Ђe ta rura biegn€ caz oddzia€Єu pi€ tego by€Єa ostatni€  w Shawshank nie pod€Є€ czon€  do nowej oczyszczalni, i wiedzia€Є, €Ђe musi wydosta€Ѕ si€Ё do po€Єowy tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego pi€ tego lub nigdy, poniewa€Ђ w sierpniu "mieli pod€Є€ czy€Ѕ do niej i nas. Pi€Ё€Ѕset jard€Ѓw. D€Єugo€І€Ѕ czterech boisk do rugby. !Prawie p€Ѓ€Є mili. Przeczo€Єga€Є si€Ё, mo€Ђe trzymaj€ c w r€Ёce "male€Їk€  latark€Ё, mo€Ђe pude€Єkozapa€Єek. Czo€Єga€Є si€Ё w odra€Ђaj€ cym smrodzie, jakiegonawet nie mog€Ё i nie chc€Ё sobie wyobrazi€Ѕ. Mo€Ђe szczuryumyka€Єy przed nim, a mo€Ђe atakowa€Єy, poniewa€Ђ takie zwierz€Ёta czasem nabieraj€  odwagi w ciemno€Іci. Mia€Є zaledwie tyle wolnej przestrzeni, by porusza€Ѕ r€Ёkami, a w miejscach €Є€ czenia rur musia€Є si€Ё przeciska€Ѕ. Ja na jego miejscuoszala€Єbym na skutek !klaustrofobii. Jemu nic si€Ё nie sta€Єo. Na drugim ko€Їcu rury znale€Љli kilka €Іlad€Ѓw st€Ѓp wychodz€ cych z m€Ёtnego, zanieczyszczonego potoku, do"kt€Ѓrego uchodzi€Єy €Іcieki. Dwie mile dalej tropiciele znale€Љli jego wi€Ёzienny uniform - dzie€Ї p€Ѓ€Љniej. Jak mo€Ђna by€Єo oczekiwa€Ѕ, tahistoria ukaza€Єa si€Ё we wszystkich gazetach, ale nikt w promieniu pi€Ёtnastu mil od wi€Ёzienia lnie zg€Єosi€Є kradzie€Ђy samochodu, ubrania ani nie widzia€Є nagiego m€Ё€Ђczyzny. Nawet wiejskie psy nie szczeka€Єy. Andy wyszed€Є z rury €Іciekowej i rozwia€Є si€Ё jak dym. "Jednak za€Єo€Ђ€Ё si€Ё, €Ђe ten dympolecia€Є w kierunku Buxton. Trzy miesi€ ce po tym pami€Ёtnym dniu dyrektor Norton z€Єo€Ђy€Є rezygnacj€Ё. Z "przyjemno€Іci€  donosz€Ё, €Ђe by€Єzupe€Єnie za€Єamany. Jego krok !straci€Є dawn€  spr€Ё€Ђysto€І€Ѕ. "Przez ostatnie dni wl€Ѓk€Є si€Ё zespuszczon€  g€Єow€  jak stary wi€Ёzie€Ї id€ cy do izby chorychpo tabletki kodeiny. Jego miejsce zaj€ €Є Gonyar, co Norton musia€Є odczu€Ѕ jako !najgorsz€  niesprawiedliwo€І€Ѕ. Oile wiem, Sam Norton przebywateraz w Eliot, co niedziela chodz€ c na msz€Ё do ko€Іcio€Єa baptyst€Ѓw i zastanawiaj€ c si€Ё, jak - do diab€Єa - Andy Dufresne zdo€Єa€Є go pokona€Ѕ. M€Ѓg€Єbym mu to wyja€Іni€Ѕ; odpowied€Љ na to pytanie jest niezwykle prosta. Niekt€Ѓrzy maj€  to w sobie, Sam. Inni nie - i nigdy nie b€Ёd€  mie€Ѕ. Oto, co wiem; teraz powiem wam to, co przypuszczam. Mog€Ё myli€Ѕ si€Ё w kilku szczeg€Ѓ€Єach, lecz jestem got€Ѓw za€Єo€Ђy€Ѕ si€Ё o mojego ostatniego centa, €Ђe w og€Ѓlnym zarysie wszystko si€Ё zgadza. Poniewa€Ђ Andy by€Є takim, a nie innym cz€Єowiekiem, m€Ѓg€Є to zrobi€Ѕ tylko na jeden czy dwa sposoby. Kiedy o tym my€Іl€Ё, wci€ €Ђ przypomina mi si€Ё Normaden, ten na p€Ѓ€Є zwariowany Indianin. - Fainy go€І€Ѕ - rzek€Є Normaden, kt€Ѓry przez osiem !miesi€Ёcy siedzia€Є w jednej celiz Andym. - Ch€Ёtnie si€Ё przenios€Єem, plskudny przeci€ g w tej celi. Wci€ €Ђ zimno. On nie pozwala dotyka€Ѕswoich rzeczy. Nie mam za z€Єe.Fajny go€І€Ѕ, nigdy mnie nie !wy€Іmiewa€Є. Tylko ten przeci€ g.Biedny stukni€Ёty Normaden. Wiedzia€Є wi€Ёcej ni€Ђ my wszyscy i o wiele wcze€Іniej. Min€Ё€Єo osiem miesi€Ёcy, zanim Andy pozby€Є si€Ё go z celi i "zn€Ѓw mia€Є j€  dla siebie. Gdyby nie te osiem miesi€Ёcy, przez jakie dzieli€Є j€  z Normadenem zaraz po tym, jak dyrektorem zosta€Є Norton, jestem przekonany, €Ђe Andy by€Єby wolny jeszcze przed ust€ pieniem Nixona. Teraz jestem pewien, €Ђe wszystko zacz€Ё€Єo si€Ё jeszcze w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym dziewi€ tym - nie od m€Єotka skalnego, tylko od plakatu z Rit€  Hayworth. M€Ѓwi€Єem wam, jaki by€Є zdenerwowany, gdy poprosi€Є, €Ђebym mu go za€Єatwi€Є; zdenerwowany i pe€Єen t€Єumionego podniecenia. Wtedy uzna€Єem, €Ђe to tylko zmieszanie, a Andy jest jednym z tych facet€Ѓw, kt€Ѓrzy nie chc€ , aby kto€І wiedzia€Є o ich s€Єabostkach i uczuciu do kobiety... szczeg€Ѓlnie kobiety z obrazka."Jednak teraz my€Іl€Ё, €Ђe myli€Єemsi€Ё. Teraz uwa€Ђam, €Ђe wzburzenie Andy'ego wynika€Єo z czego€І zupe€Єnie innego. Dzi€Ёki czemu powsta€Єa dziura,kt€Ѓr€  dyrektor Norton w ko€Їcu odkry€Є za plakatem dziewczyny, kt€Ѓrej jeszcze nie by€Єo na €Іwiecie, gdy robiono zdj€Ёcie Rity Hayworth? Up€Ѓr i ci€Ё€Ђka pracaAndy'ego Dufresnego, tak - niemog€Ё mu tego odm€Ѓwi€Ѕ. Jednak swoj€  rol€Ё odegra€Єy jeszcze dwa inne elementy: wiele szcz€Ё€Іcia i beton WPA. Chyba nie musz€Ё wam wyja€Іnia€Ѕ, dlaczego m€Ѓwi€Ё o szcz€Ё€Іciu. Natomiast beton WPA sprawdzi€Єem osobi€Іcie. Po€Іwi€Ёci€Єem troch€Ё czasu, kilka znaczk€Ѓw i napisa€Єem najpierw do Wydzia€Єu Historii Uniwersytetu Maine, a potem do go€Іcia, kt€Ѓrego adres mi podali. Ten facet nadzorowa€Є projekt WPA, w ramach kt€Ѓrego wybudowano prawe skrzyd€Єo wi€Ёzienia Shawshank. To skrzyd€Єo mieszcz€ ce oddzia€Єy trzeci, czwarty i pi€ ty zbudowano w latach "tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydzie€Іcicztery - trzydzie€Іci siedem. C€Ѓ€Ђ, wi€Ёkszo€І€Ѕ ludzi nie uwa€Ђa cementu i betonu za €Јtechnologiczne osi€ gni€Ёcia" takie jak samochody, piece olejowe i rakiety, ale nies€Єusznie. Mniej wi€Ёcej do tysi€ c osiemset siedemdziesi€ tego roku nie znano nowoczesnego cementu,a beton jest stosowany dopiero od pocz€ tku dwudziestego wieku. Mieszaniebetonu to proces r€Ѓwnie delikatny jak pieczenie chleba.Mo€Ђna dola€Ѕ zbyt du€Ђo lub zbyt ma€Єo wody. Mo€Ђna dosypa€Ѕ za du€Ђo lub za ma€Єo piasku czy €Ђwiru. A w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydziestym czwartym roku nie umiano jeszcze tak dobrze dobiera€Ѕ proporcji jak dzi€І. Mury oddzia€Єu pi€ tego by€Єy do€І€Ѕ solidne, ale nie by€Єy suche i twarde. Prawd€Ё m€Ѓwi€ c, by€Єy i s€  cholernie mokre. Przy d€Єugotrwa€Єych deszczach wilgotniej€ , nierzadko kapie z nich woda. Pojawia€Єy si€Ё w nich !p€Ёkni€Ёcia, czasem g€Є€Ёbokie nacal. Regularnie je cementowano. Na oddziale pi€ tym zjawia si€Ё Andy Dufresne, absolwent Szko€Єy Biznesu Uniwersytetu Maine. W trakcie studi€Ѓw ucz€Ёszcza€Є te€Ђ na wyk€Єady z geologii. Prawd€Ё m€Ѓwi€ c, geologia by€Єa jego najwi€Ёkszym hobby. Zapewne pasowa€Єa do jego cierpliwego, pedantycznego charakteru. Dziesi€Ё€Ѕ tysi€Ёcy lat epoki lodowej tu. Milion lat procesu g€Ѓrotw€Ѓrczego tam. Warstwy skalne przez millenia tr€ ce o siebie g€Є€Ёboko pod !powierzchni€  ziemi. Ci€Іnienie. !Andy powiedzia€Є mi kiedy€І, €Ђe geologia jest nauk€  opart€  na . Wtedy uKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBIp§ c‘Jm  cєKo8 cWLЇ!щ cКM, cNЎ7аD€badaniach ci€Іnienia. I czasu. On mia€Є czas na zbadanie tychmur€Ѓw. Mn€Ѓstwo czasu. Kiedy zamykaj€  si€Ё drzwi i ga€Іnie €Іwiat€Єo, cz€Єowiek nie ma co robi€Ѕ. Nowicjusze zwykle z trudem przyzwyczajaj€  si€Ё do zamkni€Ёtych przestrzeni wi€Ёzienia. Dostaj€  kr€Ё€Ѕka. Czasami trzeba ich zawlec na izb€Ё chorych i kilkakrotnie podawa€Ѕ €Іrodki uspokajaj€ ce, zanim przywykn€ . Cz€Ёsto zdarza, si€Ё, €Ђe jaki€І nowy cz€Єonek naszej szcz€Ё€Іliwej rodzinki zaczyna €Єomota€Ѕ w kraty celi i wrzeszcze€Ѕ, €Ђeby go wypu€Іcili... i niebawem tym krzykom wt€Ѓruje ch€Ѓr g€Єos€Ѓw z innych cel: €Ј€Њwie€Ђa rybka, rybe€Їka, €Іwie€Ђa rybka, €Іwie€Ђa, mamy dzi€І €Іwie€Ђ€  rybk€Ё!". Andy nie za€Єama€Є si€Ё po przyj€Іciu do The Shank w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym, co nie oznacza, €Ђe nie czu€Є si€Ё podobnie. M€Ѓg€Є by€Ѕ bliski utraty zmys€Є€Ѓw; niekt€Ѓrzy wi€Ё€Љniowie wariuj€ . Dawne €Ђycie znika w mgnieniu oka, a przed nimi tylko nie ko€Їcz€ cy !si€Ё koszmar piekielnej udr€Ёki. C€Ѓ€Ђ wi€Ёc zrobi€Є, pytam was? Rozpaczliwie szuka€Є czego€І, czym m€Ѓg€Єby zaj€ €Ѕ sw€Ѓj niespokojny umys€Є. Och, mo€Ђna chwyta€Ѕ si€Ё rozmaitychzaj€Ё€Ѕ, nawet w wi€Ёzieniu; wydaje si€Ё, €Ђe je€Іli o to chodzi, pomys€Єowo€І€Ѕ ludzka jest wprost nieograniczona. M€Ѓwi€Єem wam o rze€Љbiarzu i jego €ЈTrzech postaciach Jezusa". Byli kolekcjonerzy monet, kt€Ѓre wci€ €Ђ pada€Єy ofiar€  z€Єodziei, zbieracze znaczk€Ѓw, facet maj€ cy poczt€Ѓwki z trzydziestu pi€Ёciur€Ѓ€Ђnych kraj€Ѓw -i powiem wam, €Ђe udusi€Єby, gdyby przy€Єapa€Є was na ich dotykaniu. Andy zaj€ €Є si€Ё kamieniami. I €Іcianami swojej celi. !S€ dz€Ё, €Ђe pocz€ tkowo chcia€Є tylko wyry€Ѕ swoje inicja€Єy na €Іcianie, w miejscu, gdzie niebawem zawis€Єa Rita Hayworth. Inicja€Єy, a mo€Ђe !kilka wers€Ѓw jakiego€І wiersza. Tymczasem odkry€Є interesuj€ co s€Єaby beton. !Mo€Ђe zacz€ €Є ry€Ѕ litery, przy czym odpad€Є spory kawa€Є muru. Jakbym widzia€Є Andy'ego, le€Ђ€ cego na pryczy,patrz€ cego na ten kawa€Єek betonu, obracaj€ cego go w palcach. Niewa€Ђne, €Ђe twoje €Ђycie leg€Єo w gruzach i wyl€ dowa€Єe€І tutaj w wyniku splotu nieprawdopodobnie pechowych okoliczno€Іci. Zapomnij o tym wszystkim i przyjrzyj si€Ё temu kawa€Єkowi betonu. Mo€Ђe kilka miesi€Ёcy p€Ѓ€Љniej uzna€Є, €Ђe warto sprawdzi€Ѕ, jak g€Є€Ёboki otw€Ѓr w €Іcianie zdo€Єa wybi€Ѕ. Jednak nie mo€Ђnatak po prostu zacz€ €Ѕ ku€Ѕ dziury, a potem, podczas tygodniowej inspekcji (albo jednej z tych niespodziewanych kontroli, kt€Ѓre zawsze odkrywaj€  schowan€  w€Ѓd€Ё, narkotyki, pornograficzne zdj€Ёcia lub bro€Ї) powiedzie€Ѕ klawiszowi: - To? Ma€Єa dziurka w €Іcianie celi. Nie ma powodu do obaw. "Nie, nie m€Ѓg€Є tego zrobi€Ѕ. Tak wi€Ёc przyszed€Є do mnie i zapyta€Є, czy m€Ѓg€Єbym mu za€Єatwi€Ѕ plakat z Rit€  Hayworth. Nie ten ma€Єy, ale wi€Ёkszy. Ponadto, oczywi€Іcie, mia€Є m€Єotek skalny. Rzecz jasna, pami€Ёtam, €Ђe kiedy za€Єatwi€Єem mu to narz€Ёdzie w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym roku, pomy€Іla€Єem, €Ђe cz€Єowiek potrzebowa€Єby sze€І€Ѕset lat, !€Ђeby czym€І takim przebi€Ѕ si€Ё przez €Іcian€Ё celi. To prawda. Chocia€Ђ Andy musia€Є przebi€Ѕ tylko po€Єow€Ё tej €Іciany - nawet przy tak mi€Ёkkim betonie zu€Ђy€Є na to dwa m€Єotki oraz dwadzie€Іcia siedem lat. "Jasne, wi€Ёksz€  cz€Ё€І€Ѕ jednego roku straci€Є przez Normadena im€Ѓg€Є pracowa€Ѕ tylko nocami, najlepiej p€Ѓ€Љn€  noc€ , kiedy prawie wszyscy €Іpi€  - w€Є€ cznie ze stra€Ђnikami z nocnej zmiany. Jednak podejrzewam, €Ђe najbardziej spowalnia€Єa go konieczno€І€Ѕ pozbywania si€Ё kawa€Єk€Ѓw od€Єupywanego betonu. M€Ѓg€Є st€Єumi€Ѕ odg€Єosy pracy owijaj€ c g€Є€Ѓwk€Ё m€Єotka w "p€Єachty polerskie, ale co robi€Ѕ ze sproszkowanym betonem i kawa€Єkami €Іciany? #S€ dz€Ё, €Ђe rozbija€Є kawa€Єki na proszek i... Pami€Ёtam pewn€  niedziel€Ё wkr€Ѓtce po tym, jak wr€Ёczy€Єem mu m€Єotek. Przygl€ da€Єem mu si€Ё, gdy szed€Є po dziedzi€Їcu; twarz mia€Є opuchni€Ёt€  po ostatniej potyczce z siostrami. Widzia€Єem, jak pochyli€Є si€Ё, !podni€Ѓs€Є kamyk... kt€Ѓry potem znikn€ €Є w jego r€Ёkawie. Taka kiesze€Ї w r€Ёkawie to stara wi€Ёzienna sztuczka. W r€Ёkawie albo w nogawce spodni. I przechowa€Єem w pami€Ёci jeszcze jedno wspomnienie, chocia€Ђ niezbyt wyra€Љne, czego€І, co widzia€Єem nieraz. Andy Dufresne idzie po spacerniaku !w gor€ cy letni dzie€Ї, kiedy niema wiatru. Nie ma... opr€Ѓcz !s€Єabej bryzy, kt€Ѓra zdaje si€Ё wzbija€Ѕ kurz wok€Ѓ€Є n€Ѓg Andy'ego. Tak wi€Ёc prawdopodobnie mia€Єukryte kieszenie w spodniach, pod kolanami. Nape€Єnia€Є je gruzem i chodzi€Є sobie, z r€Ёkami w kieszeniach, a kiedy !czu€Є, €Ђe jest bezpieczny i niktgo nie obserwuje, lekko poci€ ga€Є za podszewk€Ё. Ona, rzecz jasna, by€Єa po€Є€ czona sznurkiem lub mocn€  nitk€  z sekretnymi kieszeniami. Gruz wysypywa€Є si€Ё z nogawek, kiedy Andy chodzi€Є po dziedzi€Їcu. Tej sztuczki u€Ђywali podczas drugiej wojny€Іwiatowej je€Їcy wojenni kopi€ cy tunele. Mija€Єy lata i Andy po trosze przeni€Ѓs€Є ca€Єy gruz na dziedziniec wi€Ёzienia. Prowadzi€Є gr€Ё ze wszystkimi kolejnymi dyrektorami, kt€Ѓrzy "my€Іleli, €Ђe zale€Ђy mu tylko na powi€Ёkszaniu zbior€Ѓw "bibliotecznych. Nie w€ tpi€Ё, €Ђe Andy'emu zale€Ђa€Єo na tym, ale przede wszystkim chcia€Є, aby cela numer czterna€Іcie na oddziale pi€ tym mia€Єa tylko jednego lokatora. W€ tpi€Ё, czy mia€Є jakie€І sprecyzowane plany ucieczki, przynajmniej nie od pocz€ tku. Zapewne zak€Єada€Є, €Ђe €Іciana ma dziesi€Ё€Ѕ st€Ѓp litego !betonu, wi€Ёc gdyby zdo€Єa€Є j€  przebi€Ѕ, znalaz€Єby si€Ё trzydzie€Іci st€Ѓp nad podw€Ѓrzem wi€Ёzienia. Jednak, jak ju€Ђ m€Ѓwi€Єem, nie jestem przekonany, czy specjalnie przejmowa€Є si€Ё tak€  ewentualno€Іci€ . Zapewne rozumowa€Є nast€Ёpuj€ co: posuwam si€Ё o stop€Ё w ci€ gu mniej wi€Ёcej siedmiu lat; musia€Єbym do€Ђy€Ѕ setki, €Ђeby w tym tempie przebi€Ѕ si€Ё na zewn€ trz. Oto drugie za€Єo€Ђenie, jakie przyj€ €Єbym na miejscu Andy'ego: €Ђe w ko€Їcu mnie !przy€Єapi€  i wlepi€  d€Єu€Ђsz€  odsiadk€Ё w karcerze, nie wykluczaj€ c nagany wpisanej do akt. W ko€Їcu co tydzie€Ї przeprowadzano inspekcje, niem€Ѓwi€ c o wyrywkowych kontrolach - zwykle w nocy - mniej wi€Ёcej co dwa tygodnie. Musia€Є doj€І€Ѕ do wniosku, €Ђe taka zabawa nie mo€Ђe trwa€Ѕ d€Єugo. Pr€Ёdzej czy p€Ѓ€Љniej "jaki€І klawisz m€Ѓg€Є zajrze€Ѕ za plakat Rity Hayworth, €Ђeby sprawdzi€Ѕ, czy Andy nie przyklei€Є tam ta€Іm€  zaostrzonej r€ czki od €Єy€Ђki !czy kilku skr€Ёt€Ѓw z marihuan€ ."T€Ё drug€  ewentualno€І€Ѕ musia€Є skwitowa€Ѕ uwag€  €ЈDo diab€Єa ztym". Mo€Ђe nawet traktowa€Є to jak dobr€  zabaw€Ё. Jak daleko zdo€Єam doj€І€Ѕ, zanim mnie przy€Єapi€ ? Wi€Ёzienie to cholernie nudne miejsce i ryzyko zaskoczenia przez wyrywkow€  kontrol€Ё w €Іrodku nocy zapewne wywo€Єywa€Єo lekki dreszczyk emocji. Jestem przekonany, €Ђe to niemo€Ђliwe, by uda€Єo mu si€Ё tylko dzi€Ёki €Іlepemu trafowi. Nie przez dwadzie€Іcia lat. Mimo wszystko jestem przekonany, €Ђe przez pierwszedwa - do po€Єowy maja tysi€ c "dziewi€Ё€Ѕset pi€Ё€Ѕdziesi€ tego, kiedy pom€Ѓg€Є Byronowi Hadleyowi obej€І€Ѕ przepisy podatkowe po otrzymaniu spadku - w€Єa€Іnie tak by€Єo. A mo€Ђe ju€Ђ wtedy polega€Є nie tylko na szcz€Ё€Іciu. Mia€Є pieni€ dze, wi€Ёc mo€Ђe co tydzie€Ї odpala€Є komu€І dol€Ё, €Ђeby przymykali oko. #Wi€Ёkszo€І€Ѕ stra€Ђnik€Ѓw p€Ѓjdzie na to, je€Іli cena jest odpowiednia; oni maj€  pieni€ dze, a wi€Ёzie€Ї mo€Ђe sobie zatrzyma€Ѕ swoj€  kolekcj€Ё nieprzyzwoitych obrazk€Ѓw albo par€Ё skr€Ёt€Ѓw. Ponadto Andy by€Є wzorowym wi€Ё€Љniem - cichym, spokojnym, pokornym i nie maj€ cym sk€Єonno€Іci do przemocy. Czubkom i histerykom przetrz€ saj€  cele co najmniej raz na p€Ѓ€Є roku, bebesz€ c materace, rozcinaj€ c poduszki, dok€Єadnie sprawdzaj€ c otworywlotowe rur kanalizacyjnych. Potem, w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset #pi€Ё€Ѕdziesi€ tym, Andy sta€Є si€Ё kim€І wi€Ёcej ni€Ђ tylko modelowym wi€Ё€Љniem. !Przedzierzgn€ €Є si€Ё w morderc€Ёumiej€ cego lepiej wype€Єnia€Ѕ formularze podatkowe ni€Ђ firma H & R. Udziela€Є darmowych porad przy zakupie nieruchomo€Іci, znajdowa€Є luki w przepisach podatkowych, wype€Єnia€Є wnioski kredytowe (czasem od A do Z). Pami€Ёtam, jak siedzia€Є przy swoim biurku w bibliotece, cierpliwie omawiaj€ c punkt po punkcie wniosek o kredyt na zakup samochodu z go€Іciem, kt€Ѓry chcia€Є kupi€Ѕ u€Ђywany DeSoto. Wyja€Іnia€Є facetowi dodatnie i ujemne strony umowy, jak mo€Ђe zaci€ gn€ €Ѕ kredyt nie zarzynaj€ c si€Ё, ostrzega€Є przed towarzystwami po€Ђyczkowymi, kt€Ѓre w owych czasach z regu€Єy dzia€Єa€Єy na zasadzie zalegalizowanej !lichwy. Kiedy sko€Їczy€Є, klawisz"wyci€ gn€ €Є do niego r€Ёk€Ё... a potem szybko j€  cofn€ €Є. Widzicie, przez moment zapomnia€Є, €Ђe ma do czynieniaz maskotk€ , a nie z cz€Єowiekiem. #Andy stara€Є si€Ё by€Ѕ na bie€Ђ€ coz przepisami podatkowymi i kursami akcji, wi€Ёc z biegiem czasu wcale nie stawa€Є si€Ё mniej u€Ђyteczny. Zacz€ €Є otrzymywa€Ѕ fundusze na #bibliotek€Ё, sko€Їczy€Єa si€Ё jego wojna z siostrami i nikt nie przetrz€ sa€Є jego celi. By€Є dobrym czarnuchem. Potem, pewnego dnia, po d€Єu€Ђszym czasie - prawdopodobnie gdzie€І w "listopadzie tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tego si€Ѓdmego - hobby nagle okaza€Єo si€Ё czym€Іwi€Ёcej. Pewnej nocy, kiedy tkwi€Є po pas w dziurze ze zwisaj€ c€  nad nim Raquel Welch, dzi€Ѓb m€Єotka nagle a€Ђ po trzonek zag€Є€Ёbi€Є si€Ё w beton. Kilka kawa€Єk€Ѓw betonu wci€ gn€ €Є z powrotem, ale zapewne s€Єysza€Є, jak inne spadaj€  do szybu, odbijaj€ c si€Ё z brz€Ёkiem od rury. Czy z !g€Ѓry wiedzia€Є, €Ђe ucieknie tymszybem, czy te€Ђ by€Є zaskoczony? Nie mam poj€Ёcia. Mo€Ђe wcze€Іniej widzia€Є plany wi€Ёzienia, a mo€Ђe nie. Je€Іli nie, to mo€Ђecie by€Ѕ cholernie pewni, €Ђe obejrza€Є je sobie nied€Єugo potem. Nagle zrozumia€Є, €Ђe zamiast niewinnej zabawy, gra o #wysok€  stawk€Ё... je€Іli mierzy€Ѕ w kategoriach €Ђycia i przysz€Єo€Іci - najwy€Ђsz€ . Nawet wtedy nie m€Ѓg€Є jeszcze"mie€Ѕ pewno€Іci, lecz musia€Є ju€Ђwiedzie€Ѕ, o co toczy si€Ё ta gra, poniewa€Ђ w€Єa€Іnie w€Ѓwczas po raz pierwszy powiedzia€Є mi o Zihuatanejo. Nagle, zamiast zabawki, ta !g€Єupia dziura w €Іcianie sta€Єa si€Ё jego pani€  - w ka€Ђdym razie je€Ђeli wiedzia€Є o tej rurze na dole i o tym, €Ђe bieg€Єa pod zewn€Ёtrznym murem. !Przez ca€Єe lata martwi€Є si€Ё o los tego klucza pod kamieniem w Buxton. Teraz musia€Є martwi€Ѕ si€Ё, €Ђe jaki€І nadgorliwy stra€Ђnik zajrzy za plakat i odkryje otw€Ѓr, €Ђe przydziel€  mu wsp€Ѓ€Єwi€Ё€Љnia albo - po tylu latach - "przenios€  do innej celi. Musia€Є €Ђy€Ѕ z tym przez kolejne osiem"lat. Mog€Ё tylko powiedzie€Ѕ, €Ђe by€Є jednym z najbardziej opanowanych ludzi na €Іwiecie. Dr€Ёczony tak€  niepewno€Іci€ , ja szybko dosta€Єbym kr€Ё€Ѕka. Tymczasem Andy spokojnie robi€Є swoje. Przez nast€Ёpne osiem lat "musia€Є €Ђy€Ѕ, bior€ c pod uwag€Ё ewentualno€І€Ѕ wpadki - a nawet jej wysokie prawdopodobie€Їstwo, gdy€Ђ jakby si€Ё nie zabezpiecza€Є, jako pensjonariusz wi€Ёzienia stanowego nie mia€Є w tym zakresie zbyt wielkich mo€Ђliwo€Іci... tymczasem los sprzyja€Є mu bardzo d€Єugo; dziewi€Ёtna€Іcie lat. Najgorsze, co przychodzi mi do g€Єowy, to gdyby Andy zosta€Є wypuszczony warunkowo. Wyobra€Ђacie to sobie? Trzy dni przed wyj€Іciemna wolno€І€Ѕ zosta€Єby przeniesiony do skrzyd€Єa dla kr€Ѓtkoterminowych, w celu przeprowadzenia wnikliwych bada€Ї lekarskich i test€Ѓw psychologicznych. W tym czasie jego stara cela zosta€Єaby wysprz€ tana. Zamiast wyj€І€Ѕ warunkowo, Andy odby€Єby d€Єug€  drog€Ё w d€Ѓ€Є - do karceru, a potem "zn€Ѓw na g€Ѓr€Ё... do innej celi. Je€Ђeli dotar€Є do szybu w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym si€Ѓdmym, to dlaczego uciek€Є dopiero w siedemdziesi€ tym pi€ tym? Nie wiem na pewno - ale mog€Ёsi€Ё domy€Іla€Ѕ. Po pierwsze, musia€Є dzia€Єa€Ѕ ostro€Ђniej ni€Ђ kiedykolwiek. By€Є zbyt sprytny, €Ђeby rzuca€Ѕsi€Ё na o€Іlep i pr€Ѓbowa€Ѕ umkn€ €Ѕ w ci€ gu o€Іmiu miesi€Ёcy, czy nawet osiemnastu. Powolutku poszerza€Є otw€Ѓr w €Іcianie szybu. Dziura wielko€Іci €Єy€Ђeczki, zanim wypi€Є noworocznego drinka. Otw€Ѓr #wielki jak talerz, nim napi€Є si€Ё z okazji swoich urodzin w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset sze€І€Ѕdziesi€ tym €Ѓsmym. O €Іrednicy tacy €Іniadaniowej, kiedy rozpocz€ €Є si€Ё sezon pi€Єkarski w sze€І€Ѕdziesi€ tym dziewi€ tym. !Przez jaki€І czas uwa€Ђa€Єem, €Ђe powinno mu to p€Ѓj€І€Ѕ znacznie szybciej - to znaczy, kiedy "ju€Ђ dotar€Є do szybu. My€Іla€Єem,€Ђe zamiast rozdrabnia€Ѕ gruz na proszek i wynosi€Ѕ go w ukrytych kieszeniach, kt€Ѓre wam opisa€Єem, m€Ѓg€Є po prostu wsypywa€Ѕ go do szybu. Okres,jaki po€Іwi€Ёci€Є na wybicie otworu, pozwala mi s€ dzi€Ѕ, €Ђenie odwa€Ђy€Є si€Ё na to. Zapewne w obawie, €Ђe ha€Єas obudzi czyje€І podejrzenia. A mo€Ђe, je€Іli wiedzia€Є o tej rurze - czego jestem pewien -"ba€Є si€Ё, €Ђe spadaj€ cy od€Єamekmo€Ђe j€  uszkodzi€Ѕ, psuj€ c system kanalizacyjny ca€Єego oddzia€Єu i powoduj€ c wszcz€Ёcie dochodzenia. Nie musz€Ё za€І m€Ѓwi€Ѕ, €Ђe dochodzenie by€Єoby katastrof€ . Mimo to podejrzewam, €Ђe otw€Ѓr by€Є dostatecznie szeroki, zanim Nixon zosta€Є zaprzysi€Ё€Ђony na drug€  kadencj€Ё... albo jeszcze wcze€Іniej. Andy by€Є szczup€Єym facetem. Dlaczego nie uciek€Є od razu? W tym miejscu ko€Їcz€  si€Ё moje wszystkie poszlaki; mog€Ёsi€Ё tylko domy€Іli€Ѕ. Jedna mo€Ђliwo€І€Ѕ, to €Ђe sama rura by€Єa zatkana g€Ѓwnem, kt€Ѓre musia€Є usun€ €Ѕ. Jednak nie !zaj€Ё€Єoby mu to a€Ђ tyle czasu. A wi€Ёc dlaczego? #My€Іl€Ё, €Ђe mo€Ђe Andy si€Ё ba€Є. Wyja€Іni€Єem wam najlepiej, jakumia€Єem, co oznacza poj€Ёcie €Јwi€Ёzienna mentalno€І€Ѕ". Z pocz€ tku nie mo€Ђesz znie€І€Ѕ tych czterech €Іcian, potem przywykasz do nich, a w ko€Їcu akceptujesz je... a jeszcze p€Ѓ€Љniej, gdy twoje cia€Єo, umys€Є i duch przyzwyczaj€  si€Ё do €Ђycia w celi, zaczynasz je kocha€Ѕ. M€Ѓwi€  ci, kiedy je€І€Ѕ, kiedy mo€Ђesz pisa€Ѕ listy, a kiedy pali€Ѕ. Podczas pracy w pralni lub wytw€Ѓrni tablic co godzina"masz pi€Ё€Ѕ minut na p€Ѓj€Іcie do €Єazienki. Przez trzydzie€Іci pi€Ё€Ѕ lat moja kolej !przychodzi€Єa dwadzie€Іcia pi€Ё€Ѕpo i nadal tylko o takich porach mam ochot€Ё sika€Ѕ lub sra€Ѕ. A je€Ђeli z jakiego€І powodu tego nie zrobi€Ё, ochota przechodzi mi i wraca r€Ѓwno po godzinie. "My€Іl€Ё, €Ђe mo€Ђe Andy walczy€Є ztym tygrysem - wi€Ёzienn€  mentalno€Іci€  - a tak€Ђe z rosn€ c€  obaw€ , €Ђe wszystkie te wysi€Єki mog€  okaza€Ѕ si€Ё daremne. Ile nocy przele€Ђa€Є bezsennie pod tym plakatem, rozmy€Іlaj€ co rurze €Іciekowej, wiedz€ c, €Ђe to jedyna szansa? Z plan€Ѓwpewnie dowiedzia€Є si€Ё, jaka jest jej €Іrednica, ale nie o tym, co zastanie w €Іrodku: czy zdo€Єa w niej oddycha€Ѕ, czy szczury s€  na tyle du€Ђe i agresywne, by walczy€Ѕ, a nie ucieka€Ѕ... ponadto plany nie mog€Єy mu powiedzie€Ѕ, co znajdzie na jej ko€Їcu, kiedy i je€Іli tam dotrze. Oto mo€Ђliwo€І€Ѕ jeszcze zabawniejsza ni€Ђ zwolnienie warunkowe: Andy dostaje si€Ё do rury, przepe€Єza pi€Ё€Ѕset jard€Ѓw w dusznej, cuchn€ cej g€Ѓwnem przestrzeni i napotyka na ko€Їcu krat€Ё z grubego drutu. Ha, ha, bardzo €Іmieszne. Andy musia€Є o tym my€Іle€Ѕ. A je€Іli ten daleki strza€Є "rzeczywi€Іcie oka€Ђe si€Ё celny i !wydostanie si€Ё na wolno€І€Ѕ, to czy zdo€Єa zdoby€Ѕ jakie€І cywilne ciuchy i oddali€Ѕ si€Ё !niepostrze€Ђenie od wi€Ёzienia? Iw ko€Їcu, kiedy wydostanie si€Ёz rury, ucieknie z Shawshank, zanim stra€Ђ podniesie alarm, dotrze do Buxton, zajrzy pod !kamie€Ї i... nie znajdzie pod nimniczego? Niekoniecznie musia€Єoby to by€Ѕ co€І tak dramatycznego, jak stwierdzenie po przybyciu na miejsce, €Ђe tymczasem na €Є€ ce postawiono wielopi€Ёtrowybudynek albo zamieniono j€  w parking przed supermarketem. Po prostu jaki€І zbieraj€ cy kamienie dzieciak m€Ѓg€Є zauwa€Ђy€Ѕ kawa€Єek czarnego "szkliwa, podnie€І€Ѕ je, znale€Љ€Ѕ klucz do skrytki i zabra€Ѕ oba na pami€ tk€Ё. Listopadowy !my€Іliwy m€Ѓg€Є potkn€ €Ѕ si€Ё o "kamie€Ї, odrzuci€Ѕ go i ods€Єoni€Ѕklucz, €Ђeby potem porwa€Єa go wiewi€Ѓrka lub wrona lubi€ ca b€Єyskotki. Wiosenna pow€Ѓd€Љ !mog€Єa przela€Ѕ si€Ё przez murek i zmy€Ѕ kluczyk. Wszystko mog€Єo si€Ё sta€Ѕ. Wtedy uKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBOp cФP‹ Ц c'QQ cŠRg!% cэSŒ,є cPT€7ђIГ"Tak wi€Ёc my€Іl€Ё - s€Єusznie czy nie - €Ђe Andy przez jaki€І czaszwleka€Є. W ko€Їcu, nie !przegrasz, je€Іli nie ryzykujesz.Pytacie, co mia€Є do stracenia?Na przyk€Єad bibliotek€Ё. Albo truj€ cy spok€Ѓj wi€Ёziennego €Ђycia. Wszelkie szans€Ё ewentualnego zwolnienia warunkowego. Jednak w ko€Їcu to zrobi€Є, jak !ju€Ђ opowiedzia€Єem. Spr€Ѓbowa€Є i... o rany! Czy nie odni€Ѓs€Є spektakularnego sukcesu? Powiedzcie sami. Pytacie, czy naprawd€Ё zdo€Єa€Є uciec? I co sta€Єo si€Ё potem? Co by€Єo, gdy wreszcie dotar€Є 'na t€Ё €Є€ k€Ё i podni€Ѓs€Є kamie€Ї... zak€Єadaj€ c, €Ђe ten nadal tam by€Є? Nie mog€Ё opisa€Ѕ wam tej sceny, poniewa€Ђ opowiada wam to wi€Ёzie€Ї siedz€ cy w wi€Ёzieniu i prawdopodobnie maj€ cy pozosta€Ѕ w nim na zawsze. Mimo to zdradz€Ё wam co€І. Pod!koniec lata tysi€ c dziewi€Ё€Ѕsetsiedemdziesi€ tego pi€ tego, dok€Єadnie pi€Ёtnastego wrze€Іnia, dosta€Єem poczt€Ѓwk€Ёwys€Єan€  z male€Їkiego miasteczka McNary w "Teksasie. Ta mie€Іcina le€Ђy tu€Ђ przy meksyka€Їskiej granicy, dok€Єadnie naprzeciw El Porvenir. Kartka nie zawiera€Єa €Ђadnej wiadomo€Іci. Jednak wiedzia€Єem. By€Єem tego tak pewny jak tego, €Ђe wszyscy kiedy€І umrzemy. To tam przekroczy€Є granic€Ё. WMcNary, w Teksasie. Oto ca€Єa historia, kole€І. Nie mia€Єem poj€Ёcia, jak d€Єugo #b€Ёd€Ё j€  spisywa€Є ani ile stron !zajmie. Zacz€ €Єem pisa€Ѕ tu€Ђ potym, jak dosta€Єem tamt€  poczt€Ѓwk€Ё i ko€Їcz€Ё teraz, czternastego stycznia tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego sz€Ѓstego. Zu€Ђy€Єem prawie trzy!o€Є€Ѓwki i ca€Є€  ryz€Ё papieru. Trzymam te kartki dobrze !schowane... chocia€Ђ i tak ma€Єo kto potrafi€Єby odczyta€Ѕ moje bazgro€Єy. Przywo€Єa€Єem w ten spos€Ѓb wi€Ёcej wspomnie€Ї, ni€Ђ oczekiwa€Єem. Pisanie o sobie bardzo przypomina wk€Єadanie ga€Є€Ёzi w czysty nurt rzeki i gmeranie po mulistym dnie. No, przecie€Ђ nie pisa€Єe€І o "sobie - s€Єysz€Ё g€Єos z galerii. Pisa€Єe€І o Andym Dufresnem. Jeste€І tylko drugoplanow€  postaci€  twojej w€Єasnej opowie€Іci. Wiecie, to nie !ca€Єkiem tak. Ta opowie€І€Ѕ jest w€Єa€Іnie o mnie, ka€Ђde jej cholerne s€Єowo. Andy by€Є t€  "cz€Ё€Іci€  mnie, kt€Ѓrej nigdy nie zdo€Єali zamkn€ €Ѕ, cz€Ё€Іci€ , kt€Ѓr€  odzyskam, gdy wreszcieotworz€  mi bram€Ё i wyjd€Ё w moim tanim garniturku z dwudziestoma dolarami w kieszeni. Odzyskam j€ , oboj€Ёtnie jak stara, z€Єamana isterana b€Ёdzie reszta. !S€ dz€Ё, €Ђe Andy po prostu mia€Єtego wi€Ёcej ni€Ђ ja i lepiej umia€Є wykorzysta€Ѕ. S€  inni podobni do mnie, inni pami€Ёtaj€ cy Andy'ego. "Cieszymy si€Ё, €Ђe uciek€Є, ale i troch€Ё nam smutno. Niekt€Ѓre !ptaki nie nadaj€  si€Ё do €Ђycia w klatce, to wszystko. Ich pi€Ѓra s€  zbyt barwne, €Іpiew !zbyt s€Єodki i g€Єo€Іny. Dlatego wypuszczacie je albo same wylatuj€ , gdy otwieracie "klatk€Ё, €Ђeby je nakarmi€Ѕ. I ta "cz€Ё€І€Ѕ was, kt€Ѓra wie, €Ђe nie "powinni€Іcie ich wi€Ёzi€Ѕ, raduje !si€Ё, a jednak po ich znikni€Ёciuwasze mieszkanie jest o wiele smutniejsze i puste. #Oto ca€Єa historia i ciesz€Ё si€Ё, €Ђe j€  opowiedzia€Єem, nawet je€Іli jest troch€Ё nieprzekonuj€ ca i chocia€Ђ pewne wspomnienia, kt€Ѓre sp€Єyn€Ё€Єy spod o€Є€Ѓwka (jak ga€Є€Ёzi wtykanej do wody), sprawi€Єy, €Ђe poczu€Єem si€Ё starszy, ni€Ђ naprawd€Ё jestem. #Dzi€Ёki, €Ђe mnie wys€Єuchali€Іcie.Andy, je€Іli naprawd€Ё tam !jeste€І, w co wierz€Ё, sp€Ѓjrz zamnie na gwiazdy po zachodzie, dotknij piasku, wejd€Љ po kostki do wody i poczuj si€Ё wolny. Nigdy nie spodziewa€Єem si€Ё, €Ђe podejm€Ё t€Ё opowie€І€Ѕ, tymczasem znowu patrz€Ё na le€Ђ€ ce przede mn€  na biurku, pomi€Ёte kartki o pozawijanychrogach. Dodam do nich jeszczetrzy lub cztery strony z zupe€Єnie nowej ryzy. Ryzy, kt€Ѓr€  kupi€Єem w sklepie - po prostu wszed€Єem do sklepu przy Congress Street w Portland i kupi€Єem j€ . My€Іla€Єem, €Ђe zako€Їczy€Єem moj€  opowie€І€Ѕ w celi wi€Ёzienia w Shawshank, w ten pos€Ёpny styczniowy dzie€Ї tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego sz€Ѓstego roku. Teraz jest maj siedemdziesi€ tego si€Ѓdmego, aja siedz€Ё w ma€Єym, tanim pokoiku hotelu Brewster w Portland i uzupe€Єniam j€ . Okno jest otwarte, a wpadaj€ cy przez nie uliczny gwar jest g€Єo€Іny, ekscytuj€ cy"i przyt€Єaczaj€ cy. Wci€ €Ђ musz€Ёspogl€ da€Ѕ na to okno i upewnia€Ѕ si€Ё, €Ђe nie ma w nimkrat. Kiepsko sypiam po nocach, poniewa€Ђ €Є€Ѓ€Ђko w tymhotelu, tanie jak wszystko tutaj, wydaje mi si€Ё o wiele zadu€Ђe i za mi€Ёkkie. Ka€Ђdego ranka budz€Ё si€Ё punktualnie o sz€Ѓstej trzydzie€Іci, zdezorientowany i wystraszony. Mam z€Єe sny. Mam okropne wra€Ђenie spadania. To uczucie jest r€Ѓwnie przera€Ђaj€ ce co wspania€Єe. Co si€Ё sta€Єo? Nie domy€Іlacie si€Ё? Wypu€Іcili mnie warunkowo. Po trzydziestu o€Іmiu latach rutynowych przes€Єucha€Ї i rutynowych odm€Ѓw (w czasie tych trzydziestu o€Іmiu lat umarli trzej moi kolejni adwokaci) wypuszczono mnie warunkowo.Pewnie doszli do wniosku, €Ђe "maj€ c pi€Ё€Ѕdziesi€ t osiem lat, jestem ju€Ђ dostatecznie zu€Ђyty, by uzna€Ѕ mnie za niegro€Љnego. Niewiele brakowa€Єo, a !spali€Єbym notatki, kt€Ѓre teraz czytacie. Wychodz€ cych warunkowo rewiduj€  prawie tak dok€Єadnie jak nowych wi€Ё€Љni€Ѓw. A opr€Ѓcz wybuchowego materia€Єu, kt€Ѓrykosztowa€Єby mnie natychmiastowy powr€Ѓt do celina kolejne sze€І€Ѕ czy osiem lat, moje €Јwspomnienia" zawiera€Єy co€І wi€Ёcej: nazw€Ё miasta, w kt€Ѓrym moim zdaniem przebywa Andy. Meksyka€Їska policja ch€Ёtnie wsp€Ѓ€Єpracuje z ameryka€Їsk€ , a nie chcia€Єem, €Ђeby moja wolno€І€Ѕ - czy niech€Ё€Ѕ do zrezygnowania z opowie€Іci, "nad kt€Ѓr€  tak d€Єugo i ci€Ё€Ђko pracowa€Єem - drogo kosztowa€Єa Andy'ego. Potem przypomnia€Єem sobie, !jak Andy przemyci€Є te pi€Ё€Ѕset !dolar€Ѓw w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym i w ten sam spos€Ѓb wynios€Єem moje zapiski. Na wszelki wypadek starannie przepisa€Єem ka€Ђd€  stron€Ё, na kt€Ѓrej wspomnia€Єemo Zihuatanejo. Gdyby znaleziono te papiery podczas rewizji, zatrzymaliby mnie w !The Shank... ale gliny szuka€ЄybyAndy'ego w nadmorskim peruwia€Їskim miasteczku Las Intrudres. Komisja do spraw zwolnie€Ї warunkowych za€Єatwi€Єa mi prac€Ё asystenta sprzedawcy wogromnym supermarkecie FoodWay w Spruce Mali na po€Єudniu Portland - co oznacza, €Ђe jestem jeszcze jednym podstarza€Єym ch€Єopcem na posy€Єki. Jak wiecie, ch€Єopcy na posy€Єki dziel€  si€Ё na dwa rodzaje: starych i m€Єodych. Nikt nie przygl€ da si€Ё ani jednym, ani drugim. Je€Ђeli robicie zakupy wFoodWay w Spruce Mali, mog€Єem odnosi€Ѕ wasze torby do samochodu... o ile byli€Іcie tam w okresie od marca do kwietnia tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego si€Ѓdmego, poniewa€Ђ tylko wtedy tam pracowa€Єem. Z pocz€ tku wydawa€Єo mi si€Ё, €Ђe nie b€Ёd€Ё umia€Є €Ђy€Ѕ na !wolno€Іci. Opisa€Єem wi€Ёzienn€  spo€Єeczno€І€Ѕ jako pomniejszony model waszego "€Іwiata, ale nie mia€Єem poj€Ёcia,w jakim tempie wszystko tutajsi€Ё dzieje; jak gwa€Єtownie poruszaj€  si€Ё ludzie. Nawet m€Ѓwi€  szybciej. I g€Єo€Іniej. Przyzwyczajenie si€Ё do tego by€Єo najtrudniejsz€  rzecz€ , !jak€  musia€Єem zrobi€Ѕ w €Ђyciu,i ten proces jeszcze si€Ё nie sko€Їczy€Є... na pewno nie. Na przyk€Єad kobiety. Przez czterdzie€Іci lat ledwie zdawa€Єem sobie spraw€Ё z tego, €Ђe stanowi€  po€Єow€Ё ludzkiej rasy, a€Ђ tu nagle pracuje w sklepie, gdzie jest ich pe€Єno. Staruszki, kobiety wci€ €Ђy i podkoszulkach ze !strza€Єk€  skierowan€  w d€Ѓ€Є i nadrukiem g€Єosz€ cym TUTAJ DZIECKO, chude nastolatki w obcis€Єych koszulkach ukazuj€ cych sutki - kiedy mnie zamykali, kobieta nosz€ ca co€І takiego zosta€Єaby aresztowana i wys€Єana na badania psychiatryczne - kobiety wszelkich kszta€Єt€Ѓw i rozmiar€Ѓw. Prawie przez ca€Єy czas chodzi€Єem ze wzwodem i w my€Іlach wyzywa€Єem si€Ё od starych zbere€Љnik€Ѓw. !Albo p€Ѓj€Іcie do toalety. Kiedy musia€Єem i€І€Ѕ (a czu€Єem potrzeb€Ё zawsze dwadzie€Іcia pi€Ё€Ѕ po), walczy€Єem z przemo€Ђnym odruchem nakazuj€ cym zg€Єosi€Ѕ to szefowi. Wiedzie€Ѕ, €Ђe w tym zbyt jasnym €Іwiecie w ka€Ђdej "chwili mog€Ё p€Ѓj€І€Ѕ za potrzeb€  to jedno; przyzwyczai€Ѕ si€Ё do tego po tych wszystkich !latach, kiedy musia€Єem zg€Єosi€Ѕ!si€Ё do najbli€Ђszego stra€Ђnika albo sp€Ёdzi€Ѕ dwa dni w karcerze... to zupe€Єnie co innego. M€Ѓj szef nie lubi€Є mnie. By€Є m€Єodym, dwudziestoparoletnimfacetem, w kt€Ѓrym budzi€Єem wyra€Љne obrzydzenie, jak "skulony pies, kt€Ѓry czo€Єga si€Ё na brzuchu, €Ђeby go pog€Єaska€Ѕ. Chryste, sam czu€Єem do siebie obrzydzenie. Jednak... nie mog€Єem si€Ё powstrzyma€Ѕ. Chcia€Єem mu powiedzie€Ѕ: Oto, kim si€Ё stajesz, sp€Ёdziwszy ca€Єe €Ђycie w wi€Ёzieniu, m€Єodzie€Їcze. Ono czyni ka€Ђdego zwierzchnika panem, a ciebie jego psem. Siedz€ c w wi€Ёzieniu, mo€Ђe nawet wiesz, €Ђe jeste€І psem, ale poniewa€Ђ wszyscy wok€Ѓ€Є s€  nimi r€Ѓwnie€Ђ, nie ma to wi€Ёkszego znaczenia. Za murami - ma. Jednak nie mog€Єem mu tego powiedzie€Ѕ. I tak by nie zrozumia€Є. Tak samo jak m€Ѓj kurator, wielki, gadatliwy eksmarynarz z g€Ёst€  rud€  brod€  i zapasem polskich dowcip€Ѓw. Widywa€Єem si€Ё z nim co tydzie€Ї przez pi€Ё€Ѕ minut. €ЈTrzymasz si€Ё z daleka od bar€Ѓw*?" - pyta€Є, kiedy opowiedzia€Є mi kawa€Єy. M€Ѓwi€Єem, €Ђe owszem, i na tymko€Їczy€Єo si€Ё spotkanie - do nast€Ёpnego tygodnia. Muzyka radiowa. Kiedy mnie zamkn€Ёli, wielkie orkiestry po prostu dawa€Єy czadu. Teraz ka€Ђdy utw€Ѓr brzmi tak, jakby by€Є o pieprzeniu, l tyle samochod€Ѓw. Z pocz€ tku za ka€Ђdym razem, gdy przechodzi€Єem przez jezdni€Ё, !mia€Єem wra€Ђenie, €Ђe ryzykuj€Ё €Ђycie. By€Єy te€Ђ inne sprawy - wszystko by€Єo dziwne i przera€Ђaj€ ce - ale mo€Ђe €Єapiecie ju€Ђ, o co mi chodzi, przynajmniej troch€Ё. Zacz€ €Єemzastanawia€Ѕ si€Ё, czy nie zrobi€Ѕ czego€І, za co zamkn€Ёliby mnie znowu. Kiedy jeste€І na zwolnieniu warunkowym, wystarczy byle co. Wstyd powiedzie€Ѕ, ale przemy€Іliwa€Єem o tym, €Ђeby ukra€І€Ѕ pieni€ dze z kasy albo towar z p€Ѓ€Єek supermarketu - cokolwiek, byleby wr€Ѓci€Ѕ tam, gdzie jest spokojnie i cz€Єowiek dobrze wie, co czekago ka€Ђdego kolejnego dnia. I pewnie zrobi€Єbym to, gdybymnie zna€Є Andy'ego. Wci€ €Ђ rozmy€Іla€Єem o nim, jak latami cierpliwie od€Єupywa€Є kawa€Єki betonu, €Ђeby wydosta€Ѕ si€Ё na !wolno€І€Ѕ. My€Іla€Єem o nim, a€Ђ poczu€Єem wstyd i porzuci€Єem pomys€Є powrotu. Och, mo€Ђeciepowiedzie€Ѕ, €Ђe mia€Є lepsze powody ode mnie, €Ђeby pragn€ €Ѕ wolno€Іci - now€  !to€Ђsamo€І€Ѕ i kup€Ё pieni€Ёdzy. Jednak to niezupe€Єnie prawda. Poniewa€Ђ on nie wiedzia€Є na pewno, €Ђe ta nowa to€Ђsamo€І€Ѕ czeka na niego, a bez niej pieni€ dze na zawsze pozosta€Єyby poza jego zasi€Ёgiem. Nie, on po prostu chcia€Є by€Ѕ wolny, wi€Ёc gdybymodrzuci€Є moj€  wolno€І€Ѕ, to jakbym splun€ €Є na wszystko to, co on z takim wysi€Єkiem odzyska€Є. Tak wi€Ёc zacz€ €Єem je€Љdzi€Ѕ autostopem do Buxton. Sta€Єo si€Ё to na pocz€ tku kwietnia tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego si€Ѓdmego, "kiedy €Іnieg zacz€ €Є topnie€Ѕ na !polach, zrobi€Єo si€Ё cieplej, a !dru€Ђyny pi€Єkarskie wraca€Єy na p€Ѓ€Єnoc, €Ђeby otworzy€Ѕ nowy sezon rozgrywek tej jedynej zgier, jak€  moim zdaniem !aprobuje Pan B€Ѓg. Je€Ђd€Ђ€ c na te wyprawy, zawsze mia€Єem wkieszeni kompas. €ЈW miasteczku Buxton jest !wielka €Є€ ka - powiedzia€Є Andy - a na pomocnym ko€Їcu tej €Є€ ki biegnie kamienny mur, jakwyj€Ёty z poematu Roberta !Prosta. Gdzie€І u podn€Ѓ€Ђa tego muru jest g€Єaz, kt€Ѓry nie powinien le€Ђe€Ѕ na polu w stanie Maine". Robota g€Єupiego, powiecie. Ile %€Є€ k mo€Ђe rozci€ ga€Ѕ si€Ё wok€Ѓ€Є takiego niewielkiego miasteczka jak Buxton? !Pi€Ё€Ѕdziesi€ t? Sto? M€Ѓwi€ c z w€Єasnego do€Іwiadczenia, powiedzia€Єbym, €Ђe nawet wi€Ёcej, je€Іli doda€Ѕ zrekultywowane pola, kt€Ѓre zaczas€Ѓw Andy'ego mog€Єy by€Ѕ €Є€ kami. Gdybym omin€ €Є w€Єa€Іciw€ , nawet bym tego niezauwa€Ђy€Є. Poniewa€Ђ mog€Єem przegapi€Ѕ ten kawa€Єek czarnego, wulkanicznego szkliwa albo - co bardziej prawdopodobne - Andy m€Ѓg€Є jeschowa€Ѕ do kieszeni i zabra€Ѕ ze sob€ . Tak wi€Ёc przyznaj€Ё wam racj€Ё.!G€Єupiego robota, niew€ tpliwie. Gorzej, bo niebezpieczna dla cz€Єowieka na zwolnieniu warunkowym, poniewa€Ђ na niekt€Ѓrych polach ustawiono tablice z napisem WST€­P WZBRONIONY. A jak ju€Ђ m€Ѓwi€Єem, kiedy jeste€І na zwolnieniu warunkowym, za byle co z przyjemno€Іci€  posadz€  ci€Ё z powrotem. Robota g€Єupiego... tak samo jakrozbijanie betonowej €Іciany przez dwadzie€Іcia siedem lat. A kiedy ju€Ђ nie jeste€І cz€Єowiekiem, kt€Ѓry wszystko mo€Ђe za€Єatwi€Ѕ, a tylko starymch€Єopcem na posy€Єki, dobrze mie€Ѕ jakie€І hobby, kt€Ѓre !oderwie my€Іli od takiego €Ђycia.Moim hobby sta€Єo si€Ё szukaniekamienia Andy'ego. Je€Љdzi€Єem wi€Ёc autostopem doBuxton i chodzi€Єem po drogach. S€Єucha€Єem ptak€Ѓw, plusku strumyk€Ѓw w przepustach, ogl€ da€Єem butelki ods€Єoni€Ёte przez topniej€ cy €Іnieg -przykro powiedzie€Ѕ, ale same bezu€Ђyteczne, bezzwrotne; gdy siedzia€Єem w mamrze, na €Іwiecie zapanowa€Єo okropne marnotrawstwo - i szuka€Єem €Є€ k. Wi€Ёkszo€І€Ѕ mog€Єem wyeliminowa€Ѕ od razu. Brak kamiennego muru. Inne mia€Єy takie murki, lecz kompas pokazywa€Є mi, €Ђe biegn€  w z€Єym kierunku. Na wszelki wypadek sprawdza€Єem i te. To by€Єo przyjemne zaj€Ёcie i podczas tych wypraw czu€Єem si€Ё wolny, pogodzony ze !€Іwiatem. W kt€Ѓr€ €І niedziel€Ё towarzyszy€Є mi stary pies. Innym razem widzia€Єem wychud€Єego po zimie jelenia. Potem nadszed€Є dwudziesty trzeci kwietnia, dzie€Ї, kt€Ѓrego nigdy nie zapomn€Ё, cho€Ѕbym €Ђy€Є nast€Ёpne !pi€Ё€Ѕdziesi€ t osiem lat. By€Єo ciep€Єe sobotnie popo€Єudnie i szed€Єem drog€ , kt€Ѓr€  ch€Єopczyk €Єowi€ cy z mostu ryby nazwa€Є €ЈDrog€  Starego Kowala". W br€ zowej reklam€Ѓwce FoodWay mia€Єem !drugie €Іniadanie i zjad€Єem je, siedz€ c na przydro€Ђnym kamieniu. Potem starannie zakopa€Єem €Іmieci, jak nauczy€Єmnie tato, zanim umar€Є, gdy by€Єem malcem nie wi€Ёkszym od tego w€Ёdkarza, kt€Ѓry poda€Є minazw€Ё drogi. Oko€Єo drugiej doszed€Єem do wielkiego pola po lewej stroniedrogi. Na jego drugim ko€Їcu wznosi€Є si€Ё murek, biegn€ cy mniej wi€Ёcej na p€Ѓ€Єnoc. Podszed€Єem tam, grz€Ёzn€ c w mokrej ziemi i zacz€ €Єem i€І€Ѕ wzd€Єu€Ђ muru. Siedz€ ca na d€Ёbie wiewi€Ѓrka obrzuci€Єa mnie gniewnym spojrzeniem. Przebywszy trzy czwarte drogi, zobaczy€Єem ten kamie€Ї.Nie by€Єo mowy o pomy€Єce. Czarne szkliwo, g€Єadkie jak jedwab. Kamie€Ї, kt€Ѓry nie powinien le€Ђe€Ѕ na polu w stanie Maine. Przez d€Єu€Ђsz€  chwil€Ё !spogl€ da€Єem na€Ї, czuj€ c, €Ђe !zaraz si€Ё rozp€Єacz€Ё - nie wiemdlaczego. Wiewi€Ѓrka przysz€Єa za mn€  i ha€Єasowa€Єa w "ga€Є€Ёziach. Serce wali€Єo mi jak szalone. Kiedy wzi€ €Єem si€Ё w gar€І€Ѕ, podszed€Єem do kamienia, kucn€ €Єem obok niego - w stawach kolanowych trzasn€Ё€Єomi jak z dubelt€Ѓwki - i !po€Єo€Ђy€Єem na nim d€Єo€Ї. By€Є prawdziwy. Nie podnios€Єem go,!gdy€Ђ my€Іla€Єem, €Ђe niczego podnim nie ma; mog€Єem r€Ѓwnie !dobrze odej€І€Ѕ i nie dowiedzie€Ѕsi€Ё, co znajdowa€Єo si€Ё pod spodem. Na pewno nie zamierza€Єem zabra€Ѕ go ze !sob€ , poniewa€Ђ uwa€Ђa€Єem, €Ђe nie nale€Ђy do mnie - mia€Єem wra€Ђenie, €Ђe zabranie tego kamienia z tego pola by€Єoby najnikczemniejsz€  kradzie€Ђ€ . Nie, podnios€Єem go tylko dlatego, €Ђeby go poczu€Ѕ w %d€Єoni, zwa€Ђy€Ѕ ci€Ё€Ђar i dowie€І€Ѕjego realno€Іci, dotykaj€ c jedwabistej powierzchni. Musia€Єem d€Єugo wpatrywa€Ѕ si€Ёw to, co by€Єo pod nim. Widzia€Єem, ale umys€Є potrzebowa€Є czasu, €Ђeby to poj€ €Ѕ. Koperta, starannie owini€Ёta w foliowy woreczek, chroni€ cy j€  przed wilgoci€ . Widnia€Єo na niej moje nazwisko skre€Іlone starannym pismem Andy'ego. "Wzi€ €Єem kopert€Ё i po€Єo€Ђy€Єem kamie€Ї tam, gdzie zostawi€Є goAndy, a wcze€Іniej jego przyjaciel. Drogi Rudy! Je€Ђeli czytasz te s€Єowa, to jeste€І na wolno€Іci. Tak czy !inaczej, jeste€І na wolno€Іci. A je€Іli dotar€Єe€І a€Ђ tutaj, to mo€Ђe zechcesz pojecha€Ѕ jeszcze dalej. My€Іl€Ё, €Ђe pami€Ёtasz nazw€Ё miasta, no nie? Przyda€Єby mi si€Ё dobry cz€Єowiek, kt€Ѓry pom€Ѓg€Єby mi wszystko rozrusza€Ѕ. Tymczasem wypij moje !zdrowie - i przemy€Іl to. B€Ёd€Ё na Ciebie czeka€Є. Pami€Ёtaj, Rudy, €Ђe nadzieja to dobra rzecz, mo€Ђe najlepsza ze wszystkich, a to, co dobre, si€Ё sta€Ѕ. Wtedy uKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПBU0i cќV™ i_џџnigdy nie umiera. Mam !nadziej€Ё, €Ђe ten list zastanie Ci€Ё w dobrym zdrowiu. Tw€Ѓj przyjaciel, Peter Stevens Nie czyta€Єem tego listu na €Є€ ce. Ogarn€ €Є mnie strach, ch€Ё€Ѕ ucieczki stamt€ d, zanim kto€І mnie zauwa€Ђy. Kwituj€ c moje zachowanie €Ђartem s€Єownym, powiem, €Ђe nie chcia€Єem tego poj€ €Ѕ ani zosta€Ѕ pojmany. Wr€Ѓci€Єem do hotelu i przeczyta€Єem list w moim pokoju, a z do€Єu nadlatywa€Є zapach obiadowych da€Ї dla staruszk€Ѓw - peperoni, "ry€Ђoroni, kluchoroni. Mo€Ђna si€Ё"za€Єo€Ђy€Ѕ, €Ђe cokolwiek jadaj€  teraz ameryka€Їscy staruszkowie, ci ze sta€Єymi przychodami, niemal na pewno ko€Їczy si€Ё na €Јroni". Otworzy€Єem kopert€Ё, przeczyta€Єem list, a potem ukry€Єem twarz w d€Єoniach i zap€Єaka€Єem. W kopercie by€Єo dwadzie€Іcia nowych banknot€Ѓw pi€Ё€Ѕdziesi€Ёciodolarowych. I oto jestem tu, w hotelu Brewster, teoretycznie zn€Ѓw jako przest€Ёpca poszukiwany przez organa sprawiedliwo€Іci -tym razem za pogwa€Єcenie warunk€Ѓw zwolnienia. S€ dz€Ё, €Ђe nikt nie zarz€ dzi blokady dr€Ѓg, aby schwyta€Ѕ !kryminalist€Ё €Іciganego za co€І takiego - i zastanawiam si€Ё, co robi€Ѕ dalej. Mam ten r€Ёkopis. Mam ma€Є€  walizeczk€Ё, podobn€  do lekarskiej torby, w kt€Ѓrej mie€Іci si€Ё wszystko, co posiadam. Mam dziewi€Ёtna€Іcie pi€Ё€Ѕdziesi€ tek, cztery dziesi€ tki, pi€ tk€Ё, trzy jednodolar€Ѓwki i troch€Ё drobnych. Rozmieni€Єem jeden banknot, €Ђeby kupi€Ѕ ten papier i paczk€Ё fajek. Zastanawiam si€Ё, co powinienem zrobi€Ѕ. Chocia€Ђ to niezbyt skomplikowane. Rzecz zawsze sprowadza si€Ё do dw€Ѓch !mo€Ђliwo€Іci. Zacz€ €Ѕ €Ђy€Ѕ lub zacz€ €Ѕ umiera€Ѕ. Najpierw schowam ten r€Ёkopis z powrotem do walizeczki. Potem zamkn€Ё j€ , wezm€Ё p€Єaszcz, zejd€Ё na d€Ѓ€Є i wymelduj€Ё si€Ё z tej zapchlonej nory. P€Ѓ€Љniej wejd€Ё do baru, po€Єo€Ђ€Ё przed barmanem pi€Ёciodolar€Ѓwk€Ё i powiem, €Ђeby nala€Є mi dwie szklaneczkiJacka Danielsa - jedn€  za mnie, a drug€  za Andy'ego Dufresnego. Poza jednym czy dwoma piwkami, b€Ёd€  to pierwsze od tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset trzydziestego €Ѓsmego roku drinki, jakie wypij€Ё jako wolny cz€Єowiek. Potem dam dolara napiwku barmanowi i uprzejmie mu podzi€Ёkuj€Ё. Opuszcz€Ё bar i p€Ѓjd€Ё Spring Street na dworzec linii Greyhound, gdziekupi€Ё bilet na autobus do El Paso przez Nowy Jork. Kiedy !dojad€Ё do El Paso, kupi€Ё bilet do McNary. A kiedy dotr€Ё do McNary, przekonamy si€Ё, czy taki stary cwaniak jak ja zdo€Єa przep€Єyn€ €Ѕ rzek€Ё i dosta€Ѕ si€Ё do Meksyku. Pewnie, €Ђe pami€Ёtam nazw€Ё tego miasta. Zihuatanejo. Takanazwa jest zbyt pi€Ёkna, €Ђeby j€  zapomnie€Ѕ. Widz€Ё, €Ђe jestem podniecony tak bardzo, €Ђe ledwie mog€Ё utrzyma€Ѕ o€Є€Ѓwek w dr€Ђ€ cej d€Єoni. S€ dz€Ё, €Ђe takie podniecenie mo€Ђe odczuwa€Ѕ tylko wolny cz€Єowiek, wolny cz€Єowiek rozpoczynaj€ cy podr€Ѓ€Ђ ku niewiadomemu przeznaczeniu. Mam nadziej€Ё, €Ђe Andy tam jest. Mam nadziej€Ё, €Ђe uda mi si€Ё przekroczy€Ѕ granic€Ё. Mam nadziej€Ё, €Ђe spotkam tam#przyjaciela i u€Іcisn€Ё mu r€Ёk€Ё. Mam nadziej€Ё, €Ђe Pacyfik jesttak b€Є€Ёkitny, jak w moich snach. Mam nadziej€Ё. €А€Б€В€Г€Д€Е€Ж€З€И€Й€К€Л€М€Н€О€П€Р€С€Т€У€Ф€Х€Ц€Ч€Ш€Щ€Ъ€Ы€Ь€Э€Ю€Я€а€б€в€г€д€е€ж€з€и€й€к€л€м€н€о€п€р€с€т€у€ф€х€ц€ч€ш€щ€ъ€ы€ь€э€ю€я€№€ё€ђ€ѓ€є€ѕ€і€ї€ј€љ€њ€ћ€ќ€§€ў€џi naprawd€Ё tam !jeste€І, w co wierz€Ё, sp€Ѓjrz zamnie na gwiazdy po zachodzie, dotknij piasku, wejd€Љ po kostki do wody i poczuj si€Ё wolny. Nigdy nie spodziewa€Єem si€Ё, €Ђe podejm€Ё t€Ё opowie€І€Ѕ, tymczasem znowu patrz€Ё na le€Ђ€ ce przede mn€  na biurku, pomi€Ёte kartki o pozawijanychrogach. Dodam do nich jeszczetrzy lub cztery strony z zupe€Єnie nowej ryzy. Ryzy, kt€Ѓr€  kupi€Єem w sklepie - po prostu wszed€Єem do sklepu przy Congress Street w Portland i kupi€Єem j€ . My€Іla€Єem, €Ђe zako€Їczy€Єem moj€  opowie€І€Ѕ w celi wi€Ёzienia w Shawshank, w ten pos€Ёpny styczniowy dzie€Ї tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego sz€Ѓstego roku. Teraz jest maj siedemdziesi€ tego si€Ѓdmego, aja siedz€Ё w ma€Єym, tanim pokoiku hotelu Brewster w Portland i uzupe€Єniam j€ . Okno jest otwarte, a wpadaj€ cy przez nie uliczny gwar jest g€Єo€Іny, ekscytuj€ cy"i przyt€Єaczaj€ cy. Wci€ €Ђ musz€Ёspogl€ da€Ѕ na to okno i upewnia€Ѕ si€Ё, €Ђe nie ma w nimkrat. Kiepsko sypiam po nocach, poniewa€Ђ €Є€Ѓ€Ђko w tymhotelu, tanie jak wszystko tutaj, wydaje mi si€Ё o wiele zadu€Ђe i za mi€Ёkkie. Ka€Ђdego ranka budz€Ё si€Ё punktualnie o sz€Ѓstej trzydzie€Іci, zdezorientowany i wystraszony. Mam z€Єe sny. Mam okropne wra€Ђenie spadania. To uczucie jest r€Ѓwnie przera€Ђaj€ ce co wspania€Єe. Co si€Ё sta€Єo? Nie domy€Іlacie si€Ё? Wypu€Іcili mnie warunkowo. Po trzydziestu o€Іmiu latach rutynowych przes€Єucha€Ї i rutynowych odm€Ѓw (w czasie tych trzydziestu o€Іmiu lat umarli trzej moi kolejni adwokaci) wypuszczono mnie warunkowo.Pewnie doszli do wniosku, €Ђe "maj€ c pi€Ё€Ѕdziesi€ t osiem lat, jestem ju€Ђ dostatecznie zu€Ђyty, by uzna€Ѕ mnie za niegro€Љnego. Niewiele brakowa€Єo, a !spali€Єbym notatki, kt€Ѓre teraz czytacie. Wychodz€ cych warunkowo rewiduj€  prawie tak dok€Єadnie jak nowych wi€Ё€Љni€Ѓw. A opr€Ѓcz wybuchowego materia€Єu, kt€Ѓrykosztowa€Єby mnie natychmiastowy powr€Ѓt do celina kolejne sze€І€Ѕ czy osiem lat, moje €Јwspomnienia" zawiera€Єy co€І wi€Ёcej: nazw€Ё miasta, w kt€Ѓrym moim zdaniem przebywa Andy. Meksyka€Їska policja ch€Ёtnie wsp€Ѓ€Єpracuje z ameryka€Їsk€ , a nie chcia€Єem, €Ђeby moja wolno€І€Ѕ - czy niech€Ё€Ѕ do zrezygnowania z opowie€Іci, "nad kt€Ѓr€  tak d€Єugo i ci€Ё€Ђko pracowa€Єem - drogo kosztowa€Єa Andy'ego. Potem przypomnia€Єem sobie, !jak Andy przemyci€Є te pi€Ё€Ѕset !dolar€Ѓw w tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset czterdziestym €Ѓsmym i w ten sam spos€Ѓb wynios€Єem moje zapiski. Na wszelki wypadek starannie przepisa€Єem ka€Ђd€  stron€Ё, na kt€Ѓrej wspomnia€Єemo Zihuatanejo. Gdyby znaleziono te papiery podczas rewizji, zatrzymaliby mnie w !The Shank... ale gliny szuka€ЄybyAndy'ego w nadmorskim peruwia€Їskim miasteczku Las Intrudres. Komisja do spraw zwolnie€Ї warunkowych za€Єatwi€Єa mi prac€Ё asystenta sprzedawcy wogromnym supermarkecie FoodWay w Spruce Mali na po€Єudniu Portland - co oznacza, €Ђe jestem jeszcze jednym podstarza€Єym ch€Єopcem na posy€Єki. Jak wiecie, ch€Єopcy na posy€Єki dziel€  si€Ё na dwa rodzaje: starych i m€Єodych. Nikt nie przygl€ da si€Ё ani jednym, ani drugim. Je€Ђeli robicie zakupy wFoodWay w Spruce Mali, mog€Єem odnosi€Ѕ wasze torby do samochodu... o ile byli€Іcie tam w okresie od marca do kwietnia tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego si€Ѓdmego, poniewa€Ђ tylko wtedy tam pracowa€Єem. Z pocz€ tku wydawa€Єo mi si€Ё, €Ђe nie b€Ёd€Ё umia€Є €Ђy€Ѕ na !wolno€Іci. Opisa€Єem wi€Ёzienn€  spo€Єeczno€І€Ѕ jako pomniejszony model waszego "€Іwiata, ale nie mia€Єem poj€Ёcia,w jakim tempie wszystko tutajsi€Ё dzieje; jak gwa€Єtownie poruszaj€  si€Ё ludzie. Nawet m€Ѓwi€  szybciej. I g€Єo€Іniej. Przyzwyczajenie si€Ё do tego by€Єo najtrudniejsz€  rzecz€ , !jak€  musia€Єem zrobi€Ѕ w €Ђyciu,i ten proces jeszcze si€Ё nie sko€Їczy€Є... na pewno nie. Na przyk€Єad kobiety. Przez czterdzie€Іci lat ledwie zdawa€Єem sobie spraw€Ё z tego, €Ђe stanowi€  po€Єow€Ё ludzkiej rasy, a€Ђ tu nagle pracuje w sklepie, gdzie jest ich pe€Єno. Staruszki, kobiety wci€ €Ђy i podkoszulkach ze !strza€Єk€  skierowan€  w d€Ѓ€Є i nadrukiem g€Єosz€ cym TUTAJ DZIECKO, chude nastolatki w obcis€Єych koszulkach ukazuj€ cych sutki - kiedy mnie zamykali, kobieta nosz€ ca co€І takiego zosta€Єaby aresztowana i wys€Єana na badania psychiatryczne - kobiety wszelkich kszta€Єt€Ѓw i rozmiar€Ѓw. Prawie przez ca€Єy czas chodzi€Єem ze wzwodem i w my€Іlach wyzywa€Єem si€Ё od starych zbere€Љnik€Ѓw. !Albo p€Ѓj€Іcie do toalety. Kiedy musia€Єem i€І€Ѕ (a czu€Єem potrzeb€Ё zawsze dwadzie€Іcia pi€Ё€Ѕ po), walczy€Єem z przemo€Ђnym odruchem nakazuj€ cym zg€Єosi€Ѕ to szefowi. Wiedzie€Ѕ, €Ђe w tym zbyt jasnym €Іwiecie w ka€Ђdej "chwili mog€Ё p€Ѓj€І€Ѕ za potrzeb€  to jedno; przyzwyczai€Ѕ si€Ё do tego po tych wszystkich !latach, kiedy musia€Єem zg€Єosi€Ѕ!si€Ё do najbli€Ђszego stra€Ђnika albo sp€Ёdzi€Ѕ dwa dni w karcerze... to zupe€Єnie co innego. M€Ѓj szef nie lubi€Є mnie. By€Є m€Єodym, dwudziestoparoletnimfacetem, w kt€Ѓrym budzi€Єem wyra€Љne obrzydzenie, jak "skulony pies, kt€Ѓry czo€Єga si€Ё na brzuchu, €Ђeby go pog€Єaska€Ѕ. Chryste, sam czu€Єem do siebie obrzydzenie. Jednak... nie mog€Єem si€Ё powstrzyma€Ѕ. Chcia€Єem mu powiedzie€Ѕ: Oto, kim si€Ё stajesz, sp€Ёdziwszy ca€Єe €Ђycie w wi€Ёzieniu, m€Єodzie€Їcze. Ono czyni ka€Ђdego zwierzchnika panem, a ciebie jego psem. Siedz€ c w wi€Ёzieniu, mo€Ђe nawet wiesz, €Ђe jeste€І psem, ale poniewa€Ђ wszyscy wok€Ѓ€Є s€  nimi r€Ѓwnie€Ђ, nie ma to wi€Ёkszego znaczenia. Za murami - ma. Jednak nie mog€Єem mu tego powiedzie€Ѕ. I tak by nie zrozumia€Є. Tak samo jak m€Ѓj kurator, wielki, gadatliwy eksmarynarz z g€Ёst€  rud€  brod€  i zapasem polskich dowcip€Ѓw. Widywa€Єem si€Ё z nim co tydzie€Ї przez pi€Ё€Ѕ minut. €ЈTrzymasz si€Ё z daleka od bar€Ѓw*?" - pyta€Є, kiedy opowiedzia€Є mi kawa€Єy. M€Ѓwi€Єem, €Ђe owszem, i na tymko€Їczy€Єo si€Ё spotkanie - do nast€Ёpnego tygodnia. Muzyka radiowa. Kiedy mnie zamkn€Ёli, wielkie orkiestry po prostu dawa€Єy czadu. Teraz ka€Ђdy utw€Ѓr brzmi tak, jakby by€Є o pieprzeniu, l tyle samochod€Ѓw. Z pocz€ tku za ka€Ђdym razem, gdy przechodzi€Єem przez jezdni€Ё, !mia€Єem wra€Ђenie, €Ђe ryzykuj€Ё €Ђycie. By€Єy te€Ђ inne sprawy - wszystko by€Єo dziwne i przera€Ђaj€ ce - ale mo€Ђe €Єapiecie ju€Ђ, o co mi chodzi, przynajmniej troch€Ё. Zacz€ €Єemzastanawia€Ѕ si€Ё, czy nie zrobi€Ѕ czego€І, za co zamkn€Ёliby mnie znowu. Kiedy jeste€І na zwolnieniu warunkowym, wystarczy byle co. Wstyd powiedzie€Ѕ, ale przemy€Іliwa€Єem o tym, €Ђeby ukra€І€Ѕ pieni€ dze z kasy albo towar z p€Ѓ€Єek supermarketu - cokolwiek, byleby wr€Ѓci€Ѕ tam, gdzie jest spokojnie i cz€Єowiek dobrze wie, co czekago ka€Ђdego kolejnego dnia. I pewnie zrobi€Єbym to, gdybymnie zna€Є Andy'ego. Wci€ €Ђ rozmy€Іla€Єem o nim, jak latami cierpliwie od€Єupywa€Є kawa€Єki betonu, €Ђeby wydosta€Ѕ si€Ё na !wolno€І€Ѕ. My€Іla€Єem o nim, a€Ђ poczu€Єem wstyd i porzuci€Єem pomys€Є powrotu. Och, mo€Ђeciepowiedzie€Ѕ, €Ђe mia€Є lepsze powody ode mnie, €Ђeby pragn€ €Ѕ wolno€Іci - now€  !to€Ђsamo€І€Ѕ i kup€Ё pieni€Ёdzy. Jednak to niezupe€Єnie prawda. Poniewa€Ђ on nie wiedzia€Є na pewno, €Ђe ta nowa to€Ђsamo€І€Ѕ czeka na niego, a bez niej pieni€ dze na zawsze pozosta€Єyby poza jego zasi€Ёgiem. Nie, on po prostu chcia€Є by€Ѕ wolny, wi€Ёc gdybymodrzuci€Є moj€  wolno€І€Ѕ, to jakbym splun€ €Є na wszystko to, co on z takim wysi€Єkiem odzyska€Є. Tak wi€Ёc zacz€ €Єem je€Љdzi€Ѕ autostopem do Buxton. Sta€Єo si€Ё to na pocz€ tku kwietnia tysi€ c dziewi€Ё€Ѕset siedemdziesi€ tego si€Ѓdmego, "kiedy €Іnieg zacz€ €Є topnie€Ѕ na !polach, zrobi€Єo si€Ё cieplej, a !dru€Ђyny pi€Єkarskie wraca€Єy na p€Ѓ€Єnoc, €Ђeby otworzy€Ѕ nowy sezon rozgrywek tej jedynej zgier, jak€  moim zdaniem !aprobuje Pan B€Ѓg. Je€Ђd€Ђ€ c na te wyprawy, zawsze mia€Єem wkieszeni kompas. €ЈW miasteczku Buxton jest !wielka €Є€ ka - powiedzia€Є Andy - a na pomocnym ko€Їcu tej €Є€ ki biegnie kamienny mur, jakwyj€Ёty z poematu Roberta !Prosta. Gdzie€І u podn€Ѓ€Ђa tego muru jest g€Єaz, kt€Ѓry nie powinien le€Ђe€Ѕ na polu w stanie Maine". Robota g€Єupiego, powiecie. Ile %€Є€ k mo€Ђe rozci€ ga€Ѕ si€Ё wok€Ѓ€Є takiego niewielkiego miasteczka jak Buxton? !Pi€Ё€Ѕdziesi€ t? Sto? M€Ѓwi€ c z w€Єasnego do€Іwiadczenia, powiedzia€Єbym, €Ђe nawet wi€Ёcej, je€Іli doda€Ѕ zrekultywowane pola, kt€Ѓre zaczas€Ѓw Andy'ego mog€Єy by€Ѕ €Є€ kami. Gdybym omin€ €Є w€Єa€Іciw€ , nawet bym tego niezauwa€Ђy€Є. Poniewa€Ђ mog€Єem przegapi€Ѕ ten kawa€Єek czarnego, wulkanicznego szkliwa albo - co bardziej prawdopodobne - Andy m€Ѓg€Є jeschowa€Ѕ do kieszeni i zabra€Ѕ ze sob€ . Tak wi€Ёc przyznaj€Ё wam racj€Ё.!G€Єupiego robota, niew€ tpliwie. Gorzej, bo niebezpieczna dla cz€Єowieka na zwolnieniu warunkowym, poniewa€Ђ na niekt€Ѓrych polach ustawiono tablice z napisem WST€­P WZBRONIONY. A jak ju€Ђ m€Ѓwi€Єem, kiedy jeste€І na zwolnieniu warunkowym, za byle co z przyjemno€Іci€  posadz€  ci€Ё z powrotem. Robota g€Єupiego... tak samo jakrozbijanie betonowej €Іciany przez dwadzie€Іcia siedem lat. A kiedy ju€Ђ nie jeste€І cz€Єowiekiem, kt€Ѓry wszystko mo€Ђe za€Єatwi€Ѕ, a tylko starymch€Єopcem na posy€Єki, dobrze mie€Ѕ jakie€І hobby, kt€Ѓre !oderwie my€Іli od takiego €Ђycia.Moim hobby sta€Єo si€Ё szukaniekamienia Andy'ego. Je€Љdzi€Єem wi€Ёc autostopem doBuxton i chodzi€Єem po drogach. S€Єucha€Єem ptak€Ѓw, plusku strumyk€Ѓw w przepustach, ogl€ da€Єem butelki ods€Єoni€Ёte przez topniej€ cy €Іnieg -przykro powiedzie€Ѕ, ale same bezu€Ђyteczne, bezzwrotne; gdy siedzia€Єem w mamrze, na €Іwiecie zapanowa€Єo okropne marnotrawstwo - i szuka€Єem €Є€ k. Wi€Ёkszo€І€Ѕ mog€Єem wyeliminowa€Ѕ od razu. Brak kamiennego muru. Inne mia€Єy takie murki, lecz kompas pokazywa€Є mi, €Ђe biegn€  w z€Єym kierunku. Na wszelki wypadek sprawdza€Єem i te. To by€Єo przyjemne zaj€Ёcie i podczas tych wypraw czu€Єem si€Ё wolny, pogodzony ze !€Іwiatem. W kt€Ѓr€ €І niedziel€Ё towarzyszy€Є mi stary pies. Innym razem widzia€Єem wychud€Єego po zimie jelenia. Potem nadszed€Є dwudziesty trzeci kwietnia, dzie€Ї, kt€Ѓrego nigdy nie zapomn€Ё, cho€Ѕbym €Ђy€Є nast€Ёpne !pi€Ё€Ѕdziesi€ t osiem lat. By€Єo ciep€Єe sobotnie popo€Єudnie i szed€Єem drog€ , kt€Ѓr€  ch€Єopczyk €Єowi€ cy z mostu ryby nazwa€Є €ЈDrog€  Starego Kowala". W br€ zowej reklam€Ѓwce FoodWay mia€Єem !drugie €Іniadanie i zjad€Єem je, siedz€ c na przydro€Ђnym kamieniu. Potem starannie zakopa€Єem €Іmieci, jak nauczy€Єmnie tato, zanim umar€Є, gdy by€Єem malcem nie wi€Ёkszym od tego w€Ёdkarza, kt€Ѓry poda€Є minazw€Ё drogi. Oko€Єo drugiej doszed€Єem do wielkiego pola po lewej stroniedrogi. Na jego drugim ko€Їcu wznosi€Є si€Ё murek, biegn€ cy mniej wi€Ёcej na p€Ѓ€Єnoc. Podszed€Єem tam, grz€Ёzn€ c w mokrej ziemi i zacz€ €Єem i€І€Ѕ wzd€Єu€Ђ muru. Siedz€ ca na d€Ёbie wiewi€Ѓrka obrzuci€Єa mnie gniewnym spojrzeniem. Przebywszy trzy czwarte drogi, zobaczy€Єem ten kamie€Ї.Nie by€Єo mowy o pomy€Єce. Czarne szkliwo, g€Єadkie jak jedwab. Kamie€Ї, kt€Ѓry nie powinien le€Ђe€Ѕ na polu w stanie Maine. Przez d€Єu€Ђsz€  chwil€Ё !spogl€ da€Єem na€Ї, czuj€ c, €Ђe !zaraz si€Ё rozp€Єacz€Ё - nie wiemdlaczego. Wiewi€Ѓrka przysz€Єa za mn€  i ha€Єasowa€Єa w "ga€Є€Ёziach. Serce wali€Єo mi jak szalone. Kiedy wzi€ €Єem si€Ё w gar€І€Ѕ, podszed€Єem do kamienia, kucn€ €Єem obok niego - w stawach kolanowych trzasn€Ё€Єomi jak z dubelt€Ѓwki - i !po€Єo€Ђy€Єem na nim d€Єo€Ї. By€Є prawdziwy. Nie podnios€Єem go,!gdy€Ђ my€Іla€Єem, €Ђe niczego podnim nie ma; mog€Єem r€Ѓwnie !dobrze odej€І€Ѕ i nie dowiedzie€Ѕsi€Ё, co znajdowa€Єo si€Ё pod spodem. Na pewno nie zamierza€Єem zabra€Ѕ go ze !sob€ , poniewa€Ђ uwa€Ђa€Єem, €Ђe nie nale€Ђy do mnie - mia€Єem wra€Ђenie, €Ђe zabranie tego kamienia z tego pola by€Єoby najnikczemniejsz€  kradzie€Ђ€ . Nie, podnios€Єem go tylko dlatego, €Ђeby go poczu€Ѕ w %d€Єoni, zwa€Ђy€Ѕ ci€Ё€Ђar i dowie€І€Ѕjego realno€Іci, dotykaj€ c jedwabistej powierzchni. Musia€Єem d€Єugo wpatrywa€Ѕ si€Ёw to, co by€Єo pod nim. Widzia€Єem, ale umys€Є potrzebowa€Є czasu, €Ђeby to poj€ €Ѕ. Koperta, starannie owini€Ёta w foliowy woreczek, chroni€ cy j€  przed wilgoci€ . Widnia€Єo na niej moje nazwisko skre€Іlone starannym pismem Andy'ego. "Wzi€ €Єem kopert€Ё i po€Єo€Ђy€Єem kamie€Ї tam, gdzie zostawi€Є goAndy, a wcze€Іniej jego przyjaciel. Drogi Rudy! Je€Ђeli czytasz te s€Єowa, to jeste€І na wolno€Іci. Tak czy !inaczej, jeste€І na wolno€Іci. A je€Іli dotar€Єe€І a€Ђ tutaj, to mo€Ђe zechcesz pojecha€Ѕ jeszcze dalej. My€Іl€Ё, €Ђe pami€Ёtasz nazw€Ё miasta, no nie? Przyda€Єby mi si€Ё dobry cz€Єowiek, kt€Ѓry pom€Ѓg€Єby mi wszystko rozrusza€Ѕ. Tymczasem wypij moje !zdrowie - i przemy€Іl to. B€Ёd€Ё na Ciebie czeka€Є. Pami€Ёtaj, Rudy, €Ђe nadzieja to dobra rzecz, mo€Ђe najlepsza ze wszystkich, a to, co dobre, si€Ё sta€Ѕ. Wtedy uKiedypє0г пШrХзЪ№ЂkP€0§‚pjС№ЂkЁїП&ГїП€Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПтїПgХїПB@РЃk0Ѓk{ЗїПїAїП”ќП–ЗїПїAїП”ќПNИїП@`ЃkI_їП@€€€€€€€   ((ќPPј   p€€@ р BЄЈP*J„pˆ|ˆˆˆv€€€@@€€€€€€@@€€@@@@@@€€ ј P ј Р@@€ј€€€@@@ pˆˆˆˆˆˆp `  pˆ @јpˆˆp(Hˆј№€€рр @№ˆˆˆpј @@pˆˆpˆˆˆppˆˆˆx €€€€@@Р@@€`€`№№€``€р @@@@ <BБ‰™ЉЉО@< PPPјˆˆ№ˆˆ№ˆˆˆ№8D€€€€D8рˆˆˆˆрј€€№€€€јј€€№€€€€8D€€Œ„D<„„„ќ„„„„€€€€€€€€`ˆ р ˆ€€€€€€€№DDDlЊЊ’’„ФЄЄ””Œ„8D‚‚‚‚D8№ˆˆˆ№€€€ 8D‚‚‚‚D8 №ˆˆˆ№ˆ„p€€@ рј „„„„„„„x‚DDD((( ˆ€ˆ€UUUU""„HH00HH„‚D(ј @@€јР€€€€€€€€Р€@@@ Р@@@@@@@@Р@ №€@pxˆˆx€€№ˆˆˆˆ№pˆ€€ˆpxˆˆˆˆxpˆј€ˆp0@р@@@@@p`€pˆp€€№ˆˆˆˆˆ@Р@@@@@ ` Р€€ Р ˆ€€€€€€€€ќ’’’’’№ˆˆˆˆˆpˆˆˆˆp№ˆˆˆˆ№€€xˆˆˆˆx Р€€€€p€@ р@@№@@@@0ˆˆˆˆˆxˆˆPPP ’’ЊЊЊDˆP PˆˆˆPPP Рј @ј @@@€@@@@ €€€€€€€€€€ @@@€@@@@ P №№№№№№№№>|xјўџџ?€РРРјќСпуџ€РРРРРРЯƒџ~€џ<ў|?Рр№џџ?јўџџƒƒƒƒ?ƒџўќќ?јРxРљРїРџРўРјРјРРР?ѓџѓџѓууСуСƒССС;УћџћџѓџУџУџуѓуууууУуУуУуУУУУУУСџУџУЧЧЯЧПЧќЧ№ЧРЧСУџУџСџџџЯЯЯЯЯр€УўРРРРРР€~`№<№|№ј№јё№ѓр<<їРџ€џўќўџџ€џРїрѓ№ёќ1<<<<~<~<|<|№`|№№јјјММ??ž?žоооРРРјќ<0?>??РРРёрёрљрљр§р§рэряс>>ї€ї€їРчсчсчууууусчуРџРџрџрСр€№ўџџƒ€јўџ?џџџ№<№<јјјММО8x8x|ё|ё|ёlёmрmряр?ƒџУџУрУрўџƒУуУРУРУРУРУРџСџСџУУУ||ўўўяяя‡Ч‡Ч‡Ч‡ч‡ч‡ї‡ї‡З‡П‡Ÿ‡‡Р€ŸžМјјјќџџќ<ўџџ‡ярЯСЧСЧСЧРууџУџУџУУУЧУЧУЧУЯџ‡џЧџЧƒЧчŸ‡Ÿ‡‡‡‡‡Оž‡€‡Рpxˆˆtpˆј€ˆp ј @ј pˆˆˆˆp@@@`Р@@@ pˆ€€ˆp p€@ р №ˆˆˆˆˆииH ј @ј p€€@ р@@P`Р@@x ј @@€јј€€№€€€ј  PPPјˆˆ  „ФЄЄ””Œ„јРРР0Р@Р€€  УФмўпЯ€ЧРУрС№РјР|Р~№88|№=ј><<<<<<<<<<<<<<<<<<<ќќxx||<|<|žž№xaЮC†C‡G‡‡џ‡€€€Стќ>pљ{3ф>œŒ„Р№ќ|>Œ№ 8<< |М<<<<|О<<<<љџƒ№~~ј?xžžœјˆp0Р`Р€рp88p?№€>x𹇈€№8№Рpp`Р0`@ЈЈ<<x№pё€юќppрР Р€ Р8p№рР€€<€€€8pрР0ррР€0=Р>ќ€0€Ч88оŸ†ј8x№р№џ€Р€€€xx|<у?ш0@€pрРƒ€œр